Pi 7

Leerlijnen en praktijklessen in het VSO

Leren leren in een speciale klas

Hondsberg en RENN44 maart 2009

Pi 7

Programma

• Inleiding op het project• Doelgroep• Werken met het instructiemodel: uitleg en video• Voorbeeld van praktijkles koken gebaseerd op de

leerlijn ‘leren leren’: taakaanpak en zelfstandigheid• Aan de slag met het instructiemodel en de leerlijn:

feedback op de voorbeeldles• Terugkoppeling en afsluiting

Pi 7

Inleiding op het project Hondsberg/RENN4

• Taakaanpak (onderdeel van leerlijn leren leren) van leerlingen arbeidsgericht VSO verbeteren.

• Deze vaardigheden expliciteren tijdens kooklessen.• Daartoe voorbeeldlessen ontwikkelen en uitproberen.• Mogelijkheden tot generalisatie onderzoeken.

• Vandaag: Stand van zaken en feedback.

Pi 7

Doelgroep PI school Hondsberg

• Leerlingen in de leeftijd van 0-18 jaar met complexe psychiatrische problemen in combinatie met een lichte, matige dan wel ernstige verstandelijke beperking.

• De functie van het Observatiecentrum en Pedologisch Instituut De Hondsberg is observatie, diagnostiek en exploratieve behandeling.

• De leerlingen bezoeken de school gemiddeld 9 maanden.

Pi 7

Uitstroom VSO PI school Hondsberg

• VSO ZML• VSO cluster 4• Praktijkonderwijs• MBO AKA• Sociale werkvoorziening• Werk

Pi 7

Bouwstenen opbouw VSO onderwijs

• Praktijklessen gericht op zelfredzaamheid• Praktijk en stageoriëntatie in de school en buiten de

school op het terrein van de Hondsberg.• Praktijk en stage op interesse in de school en buiten de

school op het terrein van de Hondsberg• Verdiepingslessen op school op stage gericht• Externe stage• Arbeidsmatige dagbesteding

Pi 7

Assessment en motivationeel interview

• Uitgangspunt voor onderwijs: terugkomend gesprek tussen leerlingen en begeleider aan de hand van oplossingsgericht interview (wat is mijn droom om te worden; waar sta ik nu en wat zijn stappen op deze school die ik wil nemen).

• Leerlingen en leraren/begeleiders gebruiken een beslisboom, die laat zien waar ze staan en wat een volgende stap is naar het gewenste niveau.

• Leerlingen bouwen eigen portfolio op.• Assessment bij start en verloop gericht op optimaal leer-

rendement (o.a. gebruik van Melba)

Pi 7

Leerlingen RENN4

• Cluster 4 SO en VSO in Groningen, Friesland en Drenthe

• Drie VSO-onderwijszorgprofielen met uitstroom:– 1 regulier: voortgezet onderwijs (VMBO KB, GT; HAVO/VWO)

en secundair beroepsonderwijs (MBO niveaus 3 en 4)– 2 semiregulier: VMBO BB, MBO niveaus 1 en 2– 3 praktijk: praktijkonderwijs, MBO niveau 1, cluster 3,

(beschermd) werk

Pi 7

Instructiemodel

• Doel: ondersteuning bij het “hoe” van het onderwijsaanbod

– Effectieve structuur van lessen– Effectieve instructie– Inspelen op specifieke onderwijsbehoeften cluster 4-leerlingen

met name ten aanzien van leren leren

Pi 7

Structuur in lessen(voor leraar/begeleider en leerling)

Lesmodel:

• Start-warming up-lesoverzicht-ophalen voorkennis-formuleren doelstelling

• Kern-uitleg-verwerking (begeleide inoefening/zelfstandige verwerking)

• Slot-evaluatie-terug- en vooruitblik

Pi 7

Effectieve instructie en inspelen onderwijsbehoeften

• Model biedt richting en houvast bij didactisch handelen leraren/begeleiders middels:

-suggesties voor concreet leraargedrag, een keuzerepertoire

-doelen leergebiedspecifiek

-doelen leergebiedoverstijgend (leren leren)• Ondersteunt daarmee het leren van de leerlingen en

bevordert een actieve en zelfstandige rol van leerlingen.

Pi 7

Toelichting

• Warming-up omschakelen• Lesoverzicht voorspelbaarheid• Voorkennis koppelen• Doelstelling inzicht waarom, hoe,

wanneer• Uitleg nieuw• Verwerking beheersen, toepassen• Evaluatie verbanden• Terug- en opslaan, overzicht,

vooruitblik generaliseren

Pi 7

Lesvoorbeelden

• Uitgangspunten:

-concept leerlijn taakaanpak en zelfstandig werken

-instructiemodel RENN4

• Toelichting lesvoorbeeld Hondsberg• Toelichting lesvoorbeeld RENN4

• Opdracht:-Suggesties ter verbetering van voorbeeldlessen

Pi 7

Meer weten?

• Hondsberg

Karel Smeets k.smeets@fontys.nl

• RENN4

Christy Tenback c.tenback@renn4.nl

Liesbeth Bierdrager l.bierdrager@renn4.nl