pentagram · 2013-02-11 · pentagram Lectorium Rosicrucianum Intuïtie – intelligentie –...

pentagramLectorium Rosicrucianum

Intuïtie – intelligentie – tekenen

Ussat 2012: een impuls als een gongslag

De eenheid van het werk

Hoor de muziek! De verborgen gouden stroming in het werk

van William Shakespeare

Boekbespreking: De verborgen rozentuin

‘Wij willen hermetisch denken, vrij ons bewegen in

de sfeer van het abstracte denken, waarin we beseffen

dat ziel,

en zuivere beeltenis,

en gedachte,

en verheffing,

en begrip,

en werkzaamheid

en samenhang,

deze zeven, de mens van de geest uitmaken.

Dat degeneratie en verval er slechts de schaduw van

zijn, die wij een korte tijd doorlijden, om voor altijd

zeker te zijn, werkend en voortschrijdend in de velden

van het werkelijke, het oorspronkelijke menszijn.

Wij willen hermetisch denken, omvattend, omdat de

overwinning van het Licht over de stof en het sterven

allang zeker is gesteld, in Christus. In hermetisch

denken weten wij, dat iedere strevende beweging zijn

eigen kern van Licht heeft, want God, de Ene, heeft zijn

middelpunt overal, en zijn omtrek is onbegrensd.’

Uit de conferentie van het Lectorium Rosicrucianum te

Ussat-les-Bains (Fr), september 2012

2012 NUMMER 6

cover penta 6-12.indd 3 13-11-12 16:41

1

pentagram

2012 nummer 5

de drie eerste tempels van de school van het rozenkruis 2verticale instroming: intuïtie, intelligentie, tekenen wereldbroederschapsdag 10convivencia - vrede 18een impuls als een gongslag een gedachtegang naar aanleiding van de Ussat-conferentie 2012 24de eenheid van het werk 29de taal van de stilte 34hoor de muziek ! 42mijn leven overdenking van een jongere 49boekbespreking de verborgen rozentuin 51

jaargang 34 2012 nummer 6

Innerlijke tempelbouw en wereldwerk in de samenleving; twee uitgangspunten, twee richtingen, die één samen-hangend werk weerspiegelen. Het is een dubbelthema waarvoor enige aandacht zeker op zijn plaats is. We be-naderen deze thema’s vanuit het besef, dat het onmoge-lijk is in werkelijke zin iets voor mens en samenleving te doen, wanneer er niet tegelijk sprake is van een gestage werkzaamheid in het eigen wezen. Een werkzaamheid als gevolg van een grootse innerlijke verandering: weten dat als je anderen van dienst kunt zijn, je tevens jezelf het beste vooruit helpt. Dienst voor anderen is daarbij een sleutelwoord, ruim-hartig en met behoud van eigenwaarde. Het begint met het vinden van de bron, het ontsluiten van de verborgen rozentuin – het eeuwige verheven principe in het hart van de mens. Van daaruit wordt dienen vanzelfsprekend, meer zoals de aarde ons dient, door alles te geven. En meer zoals de zon dient, door bewustzijn, levenswarmte en glorie uit te stralen, en onmetelijke schoonheid, waarvan elk herfstblaadje heeft getuigd, maar ook elke glimlach die je medemens je schenkt, en elke guitige oogopslag van een kind. Talrijke aspecten van die dubbelwerkzaamheid treft u in deze editie van pentagram. U treft een voordracht aan over vrede gehouden in het Vredespaleis te Den Haag, gecombineerd met een fotoreportage over Convivencia in Tarascon en Toulouse. U treft een dubbel denkbeeld van een jongere aan, en u treft Shakespeare aan, die het dubbele als een werkzaamheid van het grootmoedige hart erkent en schrijft: ‘Het wezen der genade duldt geen dwang; zij drupt als zachte regen van omhoog op wat omlaag is. Dubbel zegent zij: zij zegent wie haar geeft als wie haar krijgt; ze is het machtigst van de machtigen.’

Veel handen tillen de klok omhoog die tijdens de Ussat-conferentie 2012 in Ussat-les-Bains voor het eerst zou luiden

de drie eerste tempels van de geestesschool 3

Dit jaar is het 75 jaar geleden dat de eerste tempel, vertegenwoordigend de roepende, om-hullende en vertroostende eerste straal van de zevengeest, in opdracht van de Orde van het Rozenkruis kon worden gewijd. Op zaterdagmiddag 4 september 1937, om vier uur, hield J. van Rijckenborgh, toen nog Jan Leene, een memorabele wijdingsdienst, en het adres Bakenesser-gracht 11 is de gewijde plaats geworden, waar de eerste vuurtempel van de broederschap op het Europese continent kon oprijzen. Sindsdien is de tempel nog een keer vergroot, en in 1957 aan een nog omvattender werk gewijd, nu in dienst van de universele broederschap. Bij de ver-bouwing werd het hele interieur gespaard. Een jaar later, bij de bouw van de Noverosatempel, zien we haar symboliek en het gehele interieur terug in deze tempel voor de jeugd.

2 pentagram 6 /2012

H et bouwen, het realiseren van een tem-pel is de vrucht van een leven en het is ook het offer van een leven. Al op

31 augustus 1929 werd te Haarlem op dezelfde plek een kleine tempel ingericht, die plaats bood aan 25 mensen. In 1935, toen het Roze-kruisers Genootschap onder leiding van Z.W. Leene, Jan Leene en Cor Damme een nieuwe geestelijke koers insloeg, volgde een grote en schitterende renovatie, nog geheel op basis van de astrologische leringen, en de leerlingen na-men plaats in banken, die correspondeerden met hun sterrenbeeld. De tempel van 1937 is echter op een geheel an-dere leest geschoeid: Het is een vuurtempel en het is een getrouwe weergave van de minutus mundi, de kleine wereld van de mens als spiri-tuele openbaring. De gouden roos op het hart van het gouden kruis, dezelfde die nu nog prijkt op het gouden kruis van de Noverosa-tempel, is het centrum, de spiegel van de mysteriën, waar-uit de gehele geestelijke schepping zich ont-vouwt, zowel macrokosmisch als microkosmisch. Broeder Z.W. Leene is een van de bijzonder grote voorbeelden, en we mogen deze tempel dan ook beschouwen, in geestelijk opzicht, als de vrucht van zijn leven. Bij de wijding kon hij al niet meer aanwezig zijn, zijn ziekte dwong hem, het bed te houden. Maar in de week na de wijding schrijft hij samen met zijn broer voor een kring van studenten over de betekenis van deze tempel: ‘Ge moet u om de zaak goed te begrijpen los-maken van alle bewuste of onbewuste exoteri-

sche gezichtspunten. Het gaat hier niet om een nieuw, mooi, doelmatig gebouw. Evenmin geldt het hier een symbool van Nederlands werk, of een centraal punt dat alle vrienden in ons land en daarbuiten als ‘hun’ tempel kunnen beschou-wen. Alhoewel deze aanzichten van onze nieuwe tempel volkomen juist zijn, ze geraken in geen enkel opzicht het essentiële. Zoals al meer ge-zegd is: we moeten als leerlingen van het Rozen-kruis niet tegen de dingen aanzien, doch erín. Ge zult weten, althans vermoeden, hoe belangrijk het is dat Christus en zijn dienaren brandpun-ten bezitten, met behulp waarvan zij op wereld en mensheid kunnen inwerken. Welnu, zulk een brandpunt vormde al sinds enige jaren de Haar-lemse tempel en de nieuwe accommodatie zal de mogelijkheden die in dat feit opgesloten liggen, beter tot ontwikkeling kunnen brengen.Sommige leerlingen zijn op een dwaalspoor gebracht door verkeerde voorlichting; zij ver-onderstellen dat deze brandpunten van tevoren gebenedijde plaatsen zijn en dat wanneer de voorraad op is, men slechts kan werken uit de tweede hand – maar dat is niet zo: zij hebben ze meter voor meter op de wereld moeten verove-ren.’‘Het bezit van krachtmiddelpunten is van on-berekenbaar belang voor het grote werk. Is een centrum zover gekomen, dan bezit de broeder-schap een hecht en sterk, steeds machtiger wor-dend bolwerk, om van binnenuit te werken. En u begrijpt het grote belang om van binnenuit te kunnen werken. Een Lichtbaken in de duisternis, waar duizenden doorheen gevoerd worden, om

zich te louteren of zich de vleugels te zengen. De bezoekers van een dergelijke tempel horen niet alleen het gesproken woord, maar zij worden ge-baad in zielegoud, en verontrust door de geeste-lijke krachten die er onophoudelijk in tegenwoor-dig zijn. Zulk een tempel is een voortdurende kracht, ook al worden er geen diensten gehouden;

het is een vesting in voortdurende actie.Wellicht zult u nu onze vreugde begrijpen, dat wij in staat werden gesteld om in Haarlem, niet op een andere plaats in de stad, maar op de grond van de geestelijke tempel, een sobere en waardige plaats te scheppen voor een arbeid die alle werelden omvat.’

de drie eerste tempels van de school van het rozenkruisHoofDTEmpEl, HaarlEm 4 SEpTEmbEr 1937-4 SEpTEmbEr 2012rEnoVaTEmpEl, bIlTHoVEn 21 DECEmbEr 1951-21 DECEmbEr 2011noVEroSaTEmpEl, DoornSpIjk 28 jUnI 1958- 28 jUnI 2012

De terebinth (pistacia palaestina) groeide in het verleden vaak vóór de tempels en zo ook voor de grot van Bethlehem. Onder andere in het boek Richteren markeert de boom een plaats waar een engel van de Allerhoogste een ontmoeting met een mens (Gideon) had

4 pentagram 6/2012 de drie eerste tempels van de geestesschool 5

Het is een grote vreugde, vast te kunnen stel-len dat niets van deze woorden aan kracht heeft ingeboet. Nog steeds is de Haarlemse hoofd-tempel, net zo goed als de Noverosa-tempel in dit verband, een stralend lichtend baken van de Gnosis, beide vuurtempels gewijd aan Christus, en aan zijn grote werk van bevrijding van een ernstig misleide mensheid.

TOESpRaak gEhOUDEN TiJDENS DE RENOVa-kERSTcONfERENTiE 2011

Met deze kerstconferentie staan wij eveneens stil bij dat bijzondere tijdstip in de ontwikkeling van de Geestesschool van het Gouden Rozen-kruis: de wijding van de Renova-tempel op 21 december 1951, nu zestig jaar geleden. Wij doen dat omdat zij op dat moment een geheel nieuwe periode in haar bestaan binnentrad, en om wat dat moment ons leert.De beide grootmeesters, J. van Rijckenborgh en Catharose de Petri, zagen in sterke mate visionair voor zich dat de school een nieuwe ontwikkeling diende in te gaan, in samenhang met het geest-

veld van de universele broederschap. Daartoe zou een tempelbrandpunt gesticht dienen te worden dat als intermediair zou kunnen functioneren voor die nieuwe, krachtige, geestelijke impuls. De heer Van Rijckenborgh schouwde eveneens in het etherveld hoe de tempel zou moeten worden gebouwd, en hij gaf aan architect Nol Bijker in grote lijnen de aanwijzingen voor het ontwerp. De gedachte achter het bijzondere ontwerp van de nieuwe tempel weerspiegelt de krachtige im-puls die van de wereldbroederschap was uitge-gaan, zodat ons werk als geheel in dat zevenvou-dige stralingsveld kon worden opgenomen.Daarom waren niet langer filosofie en ken-nisleer belangrijk, maar kwam het aan op een geestelijke vernieuwing. Een omwending was noodzakelijk en het nieuwe tempelbrandpunt zou daarin als een nieuw instralingspunt fun-geren. Vandaar dat de tempel dan ook de naam Renova kreeg, een plaats, een brandpunt en een werkplaats waarin geestelijk vernieuwingswerk zou worden verricht.Met de stichting en wijding van de Renova-tempel vloeide er een geweldige stroom nieuwe energieën vanuit het geestveld van de broeder-

schap binnen in het werk, die zou leiden tot de zevenvoudige transfiguristische wereldarbeid zoals wij die nu wijd en zijd kennen. J. van Rij-ckenborgh sprak toen tot de leerlingen:‘Het is dit klare weten dat zich in ons bewust-zijn heeft gegrift: Het is begonnen. De zeven-voudige greep van de wereldbroederschap ís in beweging gekomen.’

Daarop waren de beide grootmeesters innerlijk geheel en al gericht. De wijding van de Renova-tempel bracht de binding tot stand met de zeven stralen van de zevengeest. En de gehele symbo-liek van de tempel drukt dat uit. De cirkelvor-mige bouw van de tempel, als symbool van de cirkel der eeuwigheid, wordt gedragen door 49 zuilen die mede het fundament van de tempel vormen. Maar het meest in het oog springend was wel dat in het hart van de tempel een wa-terbekken was aangebracht, met in het midden daarvan een roos, waaruit drie stralen ontsproten.Op een geheel nieuwe wijze werden de leerlin-gen met dit belangrijkste symbool, dat tevens het middelpunt van het leerlingschap is, gecon-fronteerd, en werd hun aandacht gericht op het

eeuwigheidsbeginsel dat zij als een wonderbare schat in de microkosmos met zich dragen. En de onveranderlijke boodschap die de Geestesschool haar leerlingen meegeeft, is:‘Broeder, zuster, let toch bij alles en vóór alles op het oeratoom, de wonderbare roos des har-ten. Want het is de sleutel tot uw ware bestaan. Het is het mysterie aller mysteriën, het begin en het einde van alle nieuwe wording.’Over dit wondere atoom des harten was al in vele diensten gesproken; hoe er zeven mogelijk-heden in besloten zijn, en er zeven werken van wedergeboorte dienen te worden vervuld, en hoe van de zevengeest zeven stralen uitgaan om dit nieuwe leven mogelijk te maken. Om die re-den stond de beide grootmeesters duidelijk voor de geest dat de Renova-tempel ook in symbo-lische taal de zeven maal zeven stralen van de zevengeest diende te weerspiegelen.Reeds bij de eerstesteenlegging maakten zij dat op gnostiek-magische wijze duidelijk, door zeven werkers als levende zuilen plaats te laten nemen op de zeven snijpunten van de negen-enveertig zuilen waarop de tempel is gefundeerd. We vinden voorts eenzelfde verwijzing in de


49 stralen van het zevenlicht in het midden van de tempel, die boven de bron zijn aangebracht. Tezamen met het violette licht, het symbool van de zevende straal van de zevengeest zou vanaf dat moment de arbeid in de tempel worden ver-richt.

Het getal zeven staat in de taal van de mysteriën van de heilige kabbala voor de betekenis van ‘de voltooide tempel’. In de pythagorese wijsheid wordt het getal zeven aangeduid als ‘de weg tot leven’. En in weer een andere verhandeling betreffende de mysteriën staat het getal zeven voor ‘de overwinning op de stof ’. Dat zou zich bewijzen in de vernieuwingsconferenties, zoals J. van Rijckenborgh deze vanaf dat moment aanduidde. Daarin werden de deelnemers gebed in een stroom van universele leringen, waarin het transfigurisme van de gnostieke wijsheid centraal stond. En met een dynamische kracht, gestuwd door het Licht, verbond hij deze met de leerlingen. De neerslag van deze wending in de geestesschool en haar leringen vinden we in het boek De komende nieuwe mens, waarmee hij de toon en de richting van de jong-gnostieke broederschap als de moderne gnosis aangaf. Modern, omdat vanaf dat moment de universele leringen van de gnosis op geheel nieuwe wijze werden overgedragen. En door hun sleutel tot de universele wijsheid, die in het geestveld van de universele broederschap te lezen is, hebben de grootmeesters veel van de oude wijsheid van voorgaande transfiguristische scholen opnieuw ontsloten, voor leerlingen en zoekers.

Daarom noemden zij de uitgaven in boekvorm van deze conferentieteksten de Renova-Biblio-theek, waartoe ook De Gnosis in actuele openba-ring behoort, een duidelijke verwijzing naar het nieuwe optreden van de moderne jong-gnos-tieke broederschap. Ook de vier delen van De Egyptische oergnosis en haar roep in het eeuwige nu, waarin aan de hand van het Corpus Hermeti-cum dezelfde oeroude transfiguristische wijsheid op moderne wijze wordt uitgewerkt, maken er deel van uit. Maar in feite mogen we het gehele werk van de beide grootmeesters, waarin zij de gouden schat van de transfiguristische wijsheid neerleggen, als de Renova-Bibliotheek beschou-wen, waarin iedere zoeker, iedere geestvonkdra-ger in het heden opnieuw kan vinden, wat naar men vermoedt eens de vele gnostieke bibliothe-ken in het verleden hebben geherbergd.De Renova-tempel was het brandpunt waarin een heel nieuwe ontwikkeling van geestelijke arbeid wereldwijd in beweging werd gebracht. Spoedig daarna zouden groepen leerlingen in de andere werkvelden eveneens vernieuwings-brandpunten stichten, en werd de stroom van wijsheid en Lichtkracht die in de Renova-tem-pel conferentie na conferentie werd geboren, ook daar uitgedragen.

De uitspraak bij de wijding van de Renova-tempel: ‘Het is begonnen! De zevenvoudige greep van de wereldbroederschap is in bewe-ging gekomen’ vormt de grondspreuk waarop de geestesschool – met al haar brandpunten en tempels die in de afgelopen zestig jaar zijn

gesticht – zich nog steeds baseert.Op die wijze vormt het levende lichaam een machtig ademend stelsel, waarin voortdurend zuivere Lichtkrachten als in- en uitademing neerdalen en zich weer optrekken. Een adem-stroom waarin alle leerlingen betrokken zijn, door hun gerichtheid en hun verbinding.Al de brandpunten van de geestesschool wer-ken geconcentreerd met het interplanetaire vuur van de geestelijke zon. En het geheel, het levende lichaam, is als één grote, alles en allen omvattende tempel. Eén grote tempel waarin alle leerlingen in het wereldveld zich verbin-den, en eruit leven en werken. Zoals de aarde-planeet haar banen trekt door het zonnestelsel rond de zon, cirkelt gelijkerwijs de geestelijke tempel van de geestesschool rond de centrale geestelijke zon van het broederschappelijke stralingsveld en ontvangt ononderbroken nieuwe Lichtkracht.

In de zevenvoudige opbouw van de geestes-school ligt de symboliek als een belofte voor een nieuwe werkelijkheid. In geestelijk opzicht is de symboliek in de school een levende realiteit, een

ervaarbare aanraking van het Licht, van de geest, die ons nadert vanuit de oorspronkelijke wereld van de mens. De geest kent geen einde, maar schenkt altijd een nieuwe ademtocht aan de ziel, in een harmonische wisselwerking die gelijke tred houdt met de ontwikkeling van de groep die de brandpunten beschermt en bezielt, die zich steeds weet te verheffen in het Lichtveld. In die zin is iedere tempelgang een bevestiging van leerlingschap; van een zich steeds bewust zijn een werkplaats van de broederschap te betreden. In de zestig jaar daarna is er een netwerk van tempels en brandpunten tot stand gekomen, verspreid over veel landen, over bijna alle con-tinenten, zo, dat er symbolisch gesproken een machtig netwerk is uitgeworpen over de levens-zee. En de knooppunten van dat net zijn alle instralingspunten voor de zeven stralen, die ons vanuit het levensveld van de universele broeder-schap bereiken. Zij vormen één flitsende ze-nuwstreng die in het levende lichaam allen over de gehele aardbol met elkaar verbindt.En nu gaat het erom, dat wat in het verleden aan geestelijke mogelijkheden werd geopend, met grote voortvarendheid uit te bouwen, zodat


chaam, het astrale lichaam dat onze verbinding met het zonnelichaam van de Christus kan zijn, en het beginnende mentale voertuig. En ten slotte is het kruis ‘het teken van zijn [Christus] overwinning, waarin wij zullen zege-vieren’. Met de voet stevig geplant in de bodem van de werkelijkheid, reikt de top tot in de sferen van het abstracte denken, de zuivere wor-dingswereld. Steeds beter zal de mens, strevende als hij is, de abstracte ideeën van Licht en liefde kunnen leren uitdrukken. De vaas verbeeldt het open hart en de zuivere ontvankelijkheid, de altaartafel, waarop we de Bijbel aantreffen als het (her)scheppend Woord – de actuele energieën van de Christus – staat voor de zuivere aspiratie van het hart en van het hoofd.De zeven kaarsen van de zevenarmige kandelaar verbinden ons met de zevengeest, de zevenvoudi-ge Logos, die de gehele schepping draagt, en met de universele broederschapsketen in Christus. En de zeven zegels in het plafond, die als zeven poorten de wegen tonen die de nieuwe ziel bewandelt, worden gedragen en gesteund door de wanden met daarin twaalf ramen, als twaalf trouwe wachters, vertegenwoordigers van de twaalf Oudere Broeders, die de oorspronkelijke vormende krachten van de schepping zijn, en die in de microkosmos de twaalf poorten in haar uitspansel verbeelden. µ

wij als leerlingengroep wereldwijd meesters zullen zijn van onze toekomst. In het grond-principe van onze tempels en brandpunten zijn al de goddelijke, geestelijke energieën aanwezig, en voor ieder die wil kan daarin de weg der sterren opengaan.

ENkELE gEDachTEN BiJ hET 55-JaRigE BESTaaN VaN DE NOVEROSa-TEmpEL

De Noverosa-tempel is de in 1958 herbouwde eerste tempel van de geestesschool. Zij vormt een getrouwe weergave van de minutus mundi, de microkosmos van de oorspronkelijke mens. De gouden roos in het midden van het gouden kruis is het centrum en verbeeldt de spiegel van de mysteriën, waaruit de gehele geestelijke schepping zich ontvouwt, als wondergeheim van de goddelijke openbaring waarin schepper en schepping zich in elkaar uitdrukken. De roos is de verbeelding van het diepste mys-terie, waarin de mens één is met de godheid zelf. Het kruis, als verbeelding van de persoon-lijkheid, is tevens het beeld van de aarde waarop hij leeft en zijn ontwikkeling doormaakt. Het kruis heeft als getal ‘vier’: de vier elemen-ten, aarde, lucht, water en vuur, waaruit alles is geworden, de vier windstreken die de gehele aarde omspannen, en die tegelijk op elk punt ervan aanwezig zijn. Verder is het kruis de uitdrukking van de vier lichamen die momenteel in de mens in open-baring zijn: het stoffelijke voertuig, het levensli-

In het oude Rome kende men de Aedes Menti, de tempel van de mens of van de geest; in Athene torent het Parthenon nog steeds boven alles uit (zie afbeelding). De zuildelen van deze tempel passen zo goed in elkaar dat het soms lijkt of ze uit één stuk bestaan. Pericles, bouwheer,

en meesterbeeldhouwer Phidias, uitvoerder baseerden zich op het weten uit de numerologie, geometrie en architectuur. In 477 voor Chr. begonnen zij aan wat zou worden een van de

meest harmonische en schoonste gebouwen ter wereld, hetgeen zeker ook te danken was aan de consequente verhouding van 9:4.

T E m p E L B O U w

10 pentagram 6/2012 verticale instroming: intuïtie, intelligentie, tekenen 11

Op 7 oktober 2012 verzamelden zich wereldwijd een groot aantal leerlingen en leden in de centra en de gewijde werkplaatsen van het Lectorium Rosicrucianum om zich tezamen bezinnen op hun verbon-denheid met de zevenvoudige wereldbroederschap. wij zijn verheugd de tekst van de voordracht die bij die gelegenheid werd uitgesproken, te kunnen opnemen in deze editie van pentagram.

10 pentagram 6 /2012

D e tijd is gekomen dat een structurele vernieuwing noodzakelijk is, wil de geestesschool haar opdracht in de

naaste toekomst verder kunnen vervullen.Wil deze ontwikkeling tot een doorbraak leiden, dan dienen zowel leidinggevende orga-nen als allen, die zich in onze groep verbonden weten, op een nieuwe wijze samen te werken. Want vanaf nu wordt van ons een verticaal gerichte samenwerking gevraagd, op de diverse bestuurlijke niveaus.Om de actuele opdracht goed te verstaan moeten we duidelijk onderscheid maken tussen horizontale en verticale vernieuwing. Zonder deze differentiëring bestaat het gevaar dat wij de belangrijke, reeds lopende horizontale ver-nieuwing in de school, verwarren met de nog te realiseren verticale vernieuwing en daardoor de ontwikkeling van de school belemmeren. In de onveranderlijke structuur van het Godsplan kunnen we het wezen van deze beide veran-deringsprocessen onderkennen: iedere nieuwe schepping is het resultaat van de samenwerking tussen een verticale geestelijke impuls en een horizontale stoffelijke toestand.

Een nieuwe ontwikkeling begint niet bij een oertoestand in het grijze verleden, maar knoopt altijd aan bij een reeds bestaand resultaat. De basis voor iedere verdere ontwikkeling is altijd gelegen in de essentie van ervaringen in de stof uit het verleden. In deze essentie daalt de gees-telijke impuls als verticale stroom in; en als re-actie daarop ontvouwt deze zich en breidt zich

horizontaal uit. Tezamen vormen deze beide stromen de structuur van een kruis, waar zich in het snijpunt het mogelijk makende principe bevindt.

Zo kunnen we bij ieder scheppingsproces drie principes onderscheiden:- de verticale instroming, de geest- de centrale, mogelijk makende kern, de ziel- de horizontale ontvouwing, de vorm, het

lichaam. Elk van deze dimensies heeft zijn eigen opga-ven. Zo stuwt de verticale stroom het nog niet geopenbaarde, het onbekende tot openbaring, terwijl de horizontale stroom de openbaarwor-ding mogelijk maakt en tracht het nieuw ge-schapene door consolidering en reproductie te behouden. Als bemiddelaar treedt daarbij op de centrale kern, de roos de rozen, die de verticale stroom omzet in de horizontale en steeds het evenwicht bewaart tussen beide.

hET NOg NiET EERDER BESTaaNDE Ieder van deze dimensies kent bovendien zijn eigen wet-ten. Ook in de horizontale stroom is er sprake van vernieuwing, immers alleen door vernieu-wing is het zeker stellen van een bestaande toestand op den duur mogelijk. En die zien we overal om ons heen. Maar daarop doelen wij nu niet. Deze horizontale vernieuwing is niet structureel, zij is uiteindelijk slechts aanpassing, reproductie, een kopie van het reeds bestaande, of een variatie op een bestaand thema.Dat geldt niet voor de verticale stroom, de

verticale instroming: intuïtie, intelligentie, tekenen

broEDErSCHapSDag - 7 okTobEr 2012


verticale vernieuwing. Deze is principieel niet te plannen, die is inspiratie, die kan niet volgens een bepaalde methode worden doorgevoerd en kan ook niet steunen op statistisch onderzoek of vergelijking met reeds bestaande ontwikkelingen in de wereld.Want de verticale stroom brengt het nog niet eerder bestaande, het onverwachte tot openba-ring en kan daarom ook nooit door onderzoek vastgesteld of gestuurd worden. Onderzoek ori-enteert zich op iets wat reeds bestaat en toont de wetenschappelijk te beschrijven veranderin-gen en afwijkingen van bekende toestanden aan. Het is belangrijk dat we dit verschil onderken-nen, om de verticale vernieuwing te kunnen onderscheiden van de horizontale.

Over langere tijd gezien is horizontale vernieu-wing absoluut noodzakelijk, precies zoals de natuur zich ieder voorjaar vernieuwt. Want in de eerste levensfase van ieder nieuw organisme, van welke aard het ook is, is het in de eerste plaats zaak zich in dienst te stellen van het instandhou-dings- en reproductieproces. Toegepast op onze geestesschool betekent dit het volgende: Wij heb-ben ervoor te zorgen dat, wat de grootmeesters vanuit hun verticaal ontvangen impuls geschapen hebben, met name het levende lichaam en de

daarmee samenhangende structuren in de stof, zo lang mogelijk bewaard, beschermd en in juiste mate vernieuwd worden, met andere woorden: aangepast worden aan de tijd. En daarover, u kunt zich dat voorstellen, denken de besturende organen bij voortduring na. Wij weten dat onze inspanningen alleen dan met succes bekroond zullen worden als de noodzake-lijke impulsen en energieën voortkomen uit de kernkracht van de monade, die de nieuwe ziele-kracht in het hart vrijmaakt. Slechts wanneer de arbeid doordrongen is van geest kan de stroom van het levende water blijven stromen.Dat wordt zichtbaar door de vreugde en het enthousiasme en de zelfvergeten dienstbaarheid waarmee wij als leerlingen, als vrienden, onze arbeid van horizontale uitbreiding en vernieu-wing aanpakken. Op die wijze verricht ieder van ons zijn taak op basis van het eigen prak-tisch geleefde leerlingschap.Maar nu komen we bij het beslissende punt.Het ligt niet besloten in het plan van de Logos om een eenmaal geopenbaarde levensvorm on-eindig lang in leven te laten blijven. De Logos stuwt tot voortdurende uitbreiding van openba-ringen en bewustzijn, wat betekent, dat iedere vorm vroeger of later aan een evolutionaire sprong onderworpen is. Maar deze structurele

vernieuwing door de Logos kan op twee totaal verschillende wijzen voltrokken worden, afhan-kelijk van het gegeven door welk krachtveld de bestaande toestand in stand wordt gehouden.Het wezenlijke verschil kunnen we als volgt onderscheiden: in de stroom van de hogere, de heilige dialectiek voltrekt deze vernieuwing zich door een harmonisch verlopend proces van oplossen en nieuwe opbouw; met steeds nieuwe verblijdende hoogtepunten en hoogtijdagen, in de lagere, ons bekende dialectiek gebeurt dit door een disharmonische beëindiging van het bestaande, door totale verbreking en een vol-strekt opnieuw beginnen.

De beslissende vraag is nu, of wij in onze gees-tesschool de stroom van de hogere dialectiek tot leven wekken of slechts de kristallisatie- en omzettingsprocessen van de lagere dialectiek.Iedere eenmaal geschapen vorm zal gedurende een bepaalde tijd door regeneratie- en reproduc-tieprocessen in leven worden gehouden, maar na een zekere tijd begint de degeneratie en dan moet zij fundamenteel, dat wil zeggen door een creatief proces vernieuwd en daardoor op een evolutionair hoger niveau gebracht worden. Op dit punt zijn wij in onze geestesschool nu aangekomen.Alle vernieuwingspogingen die we tot nu toe met grote inspanning, met liefde en veel com-petentie doorgevoerd hebben, betreffen de horizontale fase, de fase van reproductie, van herhaling, van het behoud van de dingen. Deze vernieuwingspogingen waren en zijn nog steeds

absoluut noodzakelijk en we willen de waarde daarvan op geen enkele wijze in twijfel trekken.Het is een fase die te vergelijken is met de renovatie van een huis, waarvan de binnenkant en de gevel gemoderniseerd worden. Wandaf-werking, vloeren, verlichting, badkamer, keuken en wat dies meer zij worden daarbij in optimale nieuwe toestand gebracht. Maar de structuur van het huis blijft dezelfde.Nu gaat het evenwel om een structurele reno-vatie: ruimten moeten door het verwijderen van scheidingswanden worden vergroot, in mu-ren die tevoren blind waren, komt plaats voor vensters, nieuwe deuren worden aangebracht en het belangrijkste, het trappenhuis moet naar een centrale plaats in het huis verplaatst en verbreed worden, zodat een intensieve uitwisseling tussen boven en beneden kan plaats vinden.Bij al deze werkzaamheden aan de structuur moeten de bouwkundigen weten wat de draag-muren en steunpilaren zijn, want deze basis-structuren mogen niet worden aangetast, anders stort het hele huis in.

De basisstructuur van het tehuis sancti spiritus is het goddelijke plan, het plan van de Logos, zoals dit onder andere in het Corpus Hermeticum staat beschreven.Daarom zullen we nu meer dan ooit vanuit de manicheïsche fase, die een noodza-kelijke scheiding stelt waardoor het oorspronke-lijke beeld weer helder voor alle betrokkenen is komen te staan, overgaan tot de hermetische fase, die verbindt en opbouwt. We zullen hermetici worden, broeders en zusters!

De Logos stuwt tot voortdurende uitbreiding van openbaringen en bewustzijn, wat betekent, dat iedere vorm vroeger of later aan een evolutionaire sprong onderworpen is


Wat betekent dat voor onze school? We moeten veel van onze concepten van bin-nenuit, structureel vernieuwen. Aangezien de werking van de heilige geest in het levende lichaam volledig tot ontplooiing gekomen is en daarmee het zwaard van onderscheid tussen licht en duister in ons als kerngroep van een nieuwe tijd is geïntegreerd, zullen we scheiding en afgrenzing niet meer op dezelfde wijze naar buiten uitdragen als in de opbouwfase van de school. Dat was van belang tijdens de opbouw-fase, want alleen zo konden de school en de leerlingen gelouterd en gereinigd worden en be-schermd tegen de lagere astrale krachten en eo-nen van de natuur. In de huidige tijd zullen wij het hoge vibratieniveau van het levende lichaam recht kunnen laten wedervaren door alles in zijn kracht te verbinden. Zo zullen wij bepaalde, scheidingbrengende dualistische concepten, die absoluut niet meer in de stroom van Aquarius staan, duidelijk onderkennen en door overeen-komstige hermetische concepten vervangen. Maar dat is een zeer subtiele en precaire aangelegen-heid, want ook veel nieuwe maatschappelijke concepten van persoonlijkheidsontwikkeling, he-dendaagse esoterie en wetenschap streven naar verbinding en eenheid van alles. Het kan niet anders of ook dat is een reactie op Aquarius.

Maar wie samenvoegt, zonder voordien in de geest gescheiden te hebben, versterkt de illusie. Alleen wie het alchemische ‘solve’ voltrekt, kan voortgaan tot het ‘coagula’.Als het scheidende zwaard van de geest niet aan het

begin staat, is dat wat werd samengevoegd niet bevrij-dend in zijn uitwerking, omdat oud en nieuw daarin vermengd zijn. Dit gegeven mogen we nooit vergeten.

Daarom zullen we in de school niet nieuwe concepten tot samenvoeging ontwikkelen, want die zijn er al, maar wij willen de realiteit van fundamentele omkering en reiniging van eoni-sche krachten en illusie nieuw en overtuigend bewijzen, zowel door onze woorden als door onze levenshouding.Het is in dit verband dan ook onvermijdelijk dat we de structuur van de uiterlijke school en de wijze van begeleiding van geïnteresseerden, le-den en leerlingen van het eerste en het tweede aanzicht fundamenteel nieuw vormgeven. Er zal een nieuwe wijze van communiceren ontstaan. Hoe dat er in details uit gaat zien, zullen we nog nader uitwerken; en de geest van de arbeid zal het ons ook wijzen.

We zijn ons ervan bewust dat de leiding van onze geestesschool evenals voorheen, in han-den ligt van de geestelijke leiding, met name de grootmeesters Jan van Rijckenborgh en Catha-rose de Petri en de broederschap van de levende zielen. Alleen vanuit de Loge Omhoog, waarin de broeders en zusters vanuit het opstandings-veld onze arbeid inspireren, komt de impuls voor de actuele openbaringsvorm van het goddelijke plan, en alleen van daaruit stroomt de intuïtie, hoe de geestesschool vanuit het innerlijkste van het innerlijke zich kan ontwikkelen om aan de eisen van de nieuwe era te kunnen voldoen.

Maar de broederschap geeft ons geen concrete handleiding voor de bouw.De boodschap van de verhevenen is van geeste-lijke aard en derhalve voor ons abstract en kan alleen als een visioen, een beeld dat zich projec-teert in onze geestziel ontvangen worden.Visioenen en beelden zijn nooit exact, ze zijn vaag of onduidelijk. Zij zijn een Licht, een lamp voor de voet, maar geen werkboek, geen handboek en kunnen op verschillende manieren geïnterpreteerd worden, want slechts op deze wijze ontwikkelen zij de kracht tot verwerke-lijking. Zouden we een concreet plan hebben, dat ons tot in de details vertelt wat we moeten doen, dan zou ons toch nog de kracht ontbre-ken tot verwerkelijking.De kracht tot verwerkelijking komt alleen dan vrij, wanneer wij de abstracte, van de broeder-schap ontvangen idee, door een gemeenschap-pelijk proces van alle leerlingen in de stof proberen om te zetten. En op elk niveau van werkzaamheid in het Levende Lichaam ligt nu de opgave de abstracte impuls van de broeder-schap te ontvangen en stap voor stap gezamen-lijk te transformeren, om deze concreet in de stof toe te passen. En nogmaals: het gaat daarbij om omzettingsprocessen vanuit het abstracte tot in het concrete, die door een verticale sa-menwerking, een verticale uitwisseling tussen

de verschillende niveaus in hiërarchie van de school, mogelijk wordt.In deze verticale samenwerking zullen we de praktische stappen tot vernieuwing ontwikkelen. Deze verticale samenwerking is een circulatie-proces, zoals beschreven in de Tabula Smaragdina.In dit hermetische circulatieproces, in deze alchemische destillatie, die het ‘boven’ met het ‘beneden’ verbindt, kan de impuls van de broe-derschap indalen en ons naar nieuwe horizonten voeren.

De internationale spirituele leiding heeft als hoogste in de stof geopenbaarde, leidinggevende college van de school de opgave, zonder onder-breking gericht te zijn op de vernieuwingsimpul-sen die van de broederschap uitgaan. Zij geeft de spirituele oriëntering en doelstellingen aan, zonder echter in de details concreet te worden.En nu moeten door de besproken nieuwe ver-ticale samenwerking van ons als broeders en zusters in alle geledingen de oriëntering en de doelstellingen toepasbaar en praktisch uitvoer-baar worden.Daarbij moeten de ervaringen van ‘beneden’ als essentie, als destillaat instromen; niet in de zin van concrete ervaringen uit het verleden, maar in de zin van de intelligentie, de essentie die uit het verleden verkregen is.

Visioenen zijn een Licht, een lamp voor de voet, maar geen werkboek, geen handboek


Dat betekent echter ook dat de concrete er-varingen uit het verleden niet meer als basis kunnen dienen, maar dat wij allen ze in zekere zin alchemisch willen oplossen, om de essentie daaruit te kunnen destilleren.Leerlingschap in deze nieuwe zin betekent: de verschillende aspecten van het geheel omvatten en integreren. Daarbij zien we leidinggevende organen als een membraan alle elementen van een cel omsluiten en beschermen, en ruimte geven om een orgaan te vormen. En vrienden die leiding geven doen dat op een nieuwe wijze: zij stimuleren, ondersteunen, en geven liefdevol leiding, in volledige openheid voor een nog niet bekend en niet duidelijk eindresultaat.De leiding, die het spirituele aspect van het geheel vertegenwoordigt, verenigt de tegenge-stelde elementen van de ondergelegen treden en zet deze om in elkaar wederzijds aanvul-lende aspecten. Op deze wijze schept de lei-ding ruimte, zonder deze zelf te betreden. Want slechts door integratie van tegengestelde stand-punten tot complementaire elementen kan een werkelijk evolutionaire sprong gemaakt worden. Zoeken we daarentegen slechts naar gelijkge-zinden in horizontale zin, dan blokkeren we de verdere ontwikkeling.Ware, ‘heilige’ intelligentie kan door samenvoe-ging van álle elementen worden ontwikkeld. Het is de ware intelligentie die op de juiste wijze de tekenen van de geestelijke leiding er-kent en interpreteert. En die is het, die we in de actuele situatie nodig hebben. Verticale vernieu-wing komt altijd onverwachts, zij leidt tot iets

waarvan men zich tevoren geen voorstelling kon maken. In het verrassingseffect ligt het potenti-aal verborgen voor de manifestatie van het Plan van de Logos.Zo zullen wij in de toekomst steeds meer gaan werken met de drie magische werktuigen van de architecten, met name: intuïtie, intelligentie en tekenen.

Intuïtie vormt het geestelijke aspect. Zij geeft ons de richting aan.Intelligentie is het ziele-aspect. Zij toont ons de samenhangen.De tekenen vormen het stoffelijke aspect. Zij tonen ons het juiste moment en de plaats voor onze acties.Deze drie vormen de rechtstreekse, directe ont-moeting tussen idealiteit en realiteit, zij vormen de directe en beslissende verbindingsschakel in de verticale verbinding tussen geest en stof.De intuïtie rijst op uit het onbekende, zij is on-controleerbaar en berust op de innerlijke ver-binding met de geest.De intuïtie stuurt de blik, de gedachten, in de juiste richting. Intuïtie is oriënterend en richting gevend.Intelligentie ziet en herkent de tekenen, die in de door de intuïtie aangegeven richting liggen.En de tekenen liggen in het concrete leven, in de gebeurtenissen, in het met de zintuigen waarneembare. Mogen de genoemde drie attri-buten in ons werk voor wereld en mensheid als een eenheid werkzaam zijn. µ

Vanuit de onkenbare, onzichtbare en ongevormde oergrond (Amon) geworden, drukt de Egyptische tempel met zijn vast patroon van bouwkundige vormgeving (de pylonen, de

binnenplaatsen, de zuilen met lotus- en palmmotieven en heilige afdelingen in het binnenste van de tempel), zijn versieringen (afbeeldingen van goden, koninklijke personen, rituelen en heilige

teksten) en zijn situering op een heilige, genezende plek een herschepping uit van het universum op aarde. En wat in de kosmos was, en door de mens werd waargenomen, was ook in de mens: het

onzichtbare, de bouwstoffen en de openbaring: de drie-eenheid God – kosmos – mens.Tempel van Luxor met de laan der sfinxen, Egypte

T E m p E L B O U w

18 pentagram 6/2012 convivencia - vrede 19

Op 22 september 2012 vond er onder auspiciën van de amORc een congres plaats in het Vredespaleis te Den haag, waar vertegenwoordigers van zes verschil-lende organisaties overdenkingen en medititaties over vrede presenteerden. Naast sprekers uit de Soefibeweging, de antroposofische Vereniging, de Theosofische Vereniging en een presentatie over de esoterische betekenis van het Vredespaleis sprak Theo van Rooij, lid van de internationale spirituele leiding van het Lectorium Rosicrucianum over innerlijke vrede. De dag werd besloten met een meditatie over de vrede door een spreker van amORc met muziek van Erik Satie.


‘V oor allen die ons niet goed kennen: wij zijn een gnostiek-christelijke rozen-kruisgemeenschap, met als kernpunten

hermetisme, rozenkruis en gnosis.Afgelopen weekend beleefden wij een grote internationale vierdaagse conferentie in Zuid-Frankrijk met ruim 2500 aanwezigen. Ik ben er nog een beetje vol van, het was een geweldige ervaring.Daarover straks meer...Allen willen wij bijdragen aan de vrede, die bij-zondere en hoge menselijke staat die eerst met recht menselijk genoemd kan en moet worden. U allen, geachte toehoorders bent, net als ik, op zoek en verlangend naar die vrede, een duur-zame, bestendige vrede, niet alleen als tegenhan-ger van strijd en van, wat nog erger is, oorlog; maar duurzaam, dus als een blijvende geestelijke houding en toestand van de ziel die sociale, maatschappelijke vrede mede mogelijk maakt.Die vrede is een verheven toestand, een geeste-lijk bereiken, een zijn, een opgenomen worden in een levensstaat, een astrale en etherische atmosfeer zouden we kunnen zeggen, waardoor de ziel wordt opgetild in een zuivere, nieuwe toestand van zijn, in zuivere wording, in harmo-nie met alles en allen. Het is het zich kunnen verbinden met de hoge, zuivere, waarlijk men-selijke werkelijkheid die in essentie de matrix vormt voor elk mens en die daarom dus ook in elk mens potentieel aanwezig is. De essentie waarvan men kan zeggen dat die goddelijk is:God is Liefde, God is vrede.Om die vredesstaat te kunnen bereiken zal

convivencia - vrede

Nu is de taak van spirituele gemeenschappen naar buiten te treden. als hermes eertijds, willen wij de medemens helpen en hem een duidelijke boodschap overdragen

CONVIVENCIA in Tarascon en Toulouse. Ook tijdens de de dagen van de Ussat-conferentie van het Lectorium Rosicrucianum werden er in Tarascon en in Toulouse bijeen-komsten gehouden in het kader van Convivencia, met sprekers uit ver-schillende spirituele en maatschap-pelijke bewegingen. De foto’s geven daarvan een impressie

Alain Sutra, burgemeester van TarasconLombrives, de berg van de kathedraal Daniel Benlolo, Cercle Raymond Lulle, Toulouse


de mens aan zichzelf moeten werken, zich-zelf grondig moeten onderzoeken en een hoge morele en geestelijke levenshouding trachten te realiseren.Voor de ziel zijn vrede en liefde geen moraal of een norm waarnaar men kan streven, maar zij vormen een toestand-van-zijn. En vandaaruit zijn vrede en ook liefde dan een eigenschap, als een niet-anders-meer-kunnen.Het gaat ons om het bereiken van die staat-van-zijn waar het geestelijke – het goddelijke de bron en de levensatmosfeer zijn: immers God is Liefde – en werd Jezus Christus niet ook genoemd: vredevorst, in de zin van balsem voor de ziel, rustige waardigheid, welwillende mense-lijkheid?In diepste wezen verlangen we allen daarnaar, omdat wij uit die hoge menselijke staat eens geworden zijn. Om die reden is het dat wij niet anders kunnen dan ernaar blijven verlangen eens weer werkelijk de verbinding te vinden met die bijzondere levensatmosfeer en vandaar-uit een samenleving te vormen, waarin vrede de basis en de liefde de zuurdesem is.

Een samenleving:- waarin we niet primair naar onszelf maar naar

het geheel en naar het belang van de ander zullen kijken

- waarin we elkaar respecteren, en alle andere geloofs- en denkrichtingen hoog achten

- waarin we de aarde als deel van de goddelijke schepping zien

- en waarin we weten dat allen, hoe dan ook, in

welke fase dan ook, de berg van de geest aan het bestijgen zijn

- dat er diverse wegen naar die ene top zijn- én dat er vele niveaus zijn van ontwikkeling.

Op die weg naar de top, naar de geest zullen we elkaar altijd herkennen en in vriendschap kunnen begroeten, omdat we het goddelijke, het ziele-aspect in de ander herkennen. Maar de realiteit voor de mens en mensheid is, dat de werkelijkheid meestal de idealiteit achterhaalt, dat vrede steeds niet gehandhaafd wordt en strijd alleen door strijd beëindigd wordt. Zo is vrede zeer fragiel. Daarom willen we elkaar de vraag stellen:

Waarom ontstaat er steeds toch weer strijd?

In essentie kunnen we stellen dat strijd het ge-volg is van onze huidige realiteit van afgeschei-denheid, en van het feit dat we bepaald worden door de dualiteit.De diepe essentie van elke afgescheidenheid is dat onze ziel afgescheiden is van de god-delijke geest en er daardoor niet meer actief mee verbonden is. Wat wij gewend zijn geest te noemen, is het intellect. Wij gebruiken de term geest voor intellectuele activiteit, onze manier van denken en spreken wordt vaak in hoge mate bepaald door verschil van mening en dus strijd. We gebruiken ons denkvermogen vooral om verschillen aan te duiden.Daarom is strijd in gedachten en in woorden ons dagelijks brood. Door de afgescheidenheid

van het goddelijke en de afgescheidenheid van de eenheid staan we in de tweeheid, in een dualisme, bijvoorbeeld het hebben en het niet hebben. Daarom hebben we zorgen voor mor-gen, en afgescheidenheid en angst is de drijfveer voor strijd.Ons bewustzijn, onze zekerheid ligt in de materie,tenminste zo denken wij, maar het enig zekere van de materie en ons levensveld is dat het constant onderworpen is aan de verande-ring. Verandering is de leerschool van en voor de ziel. De levende binding met het goddelijke – de geest van de Al-ene schepper – is verloren gegaan en onze kosmos is nu een dialectische dualistische openbaring. Maar de ziel in ons is en blijft zoekende naar de hoge drie-eenheid van God – Kosmos –Mens. Zo zijn wij de ver-langende, de zoekende naar waarheid en vrede.

Wat kunnen wij dan doen?

De berg bestijgen – in het Bergrede-leven staan. Onze ziel verheffen tot dat niveau en die sferen waar de ziel de geest ontmoet en de ziel gevoed wordt met de substantie van de liefde en de vrede. En waar we op onze spirituele weg de binding met de geest steeds dieper ondergaan, als in een nooit meer eindigend proces, dan werken we vanuit een nieuw en niet-persoonlijk

perspectief van dienstbaar zijn om de mens en de wereld te helpen.Net zoals Jezus en alle andere grote ingewij-den na een zekere voorbereidingstijd van lering en inwijding de inwijdingsschool van hun tijd verlieten en vervolgens de blijde boodschap brachten aan allen, zo hebben wij als spirituele gemeenschappen in dit Aquariustijdperk, nu wij het Vissentijdperk achter ons gaan laten, een speciale taak en opdracht: namelijk naar buiten te treden en als Hermes de medemens te helpen en een duidelijke boodschap door te geven. Het Hermetische levensprincipe, een zuiver ziele-principe, stelt: alles ontvangen, alles prijsgeven en daardoor alles vernieuwen.Wij zien dat als een voortdurende ontwikkeling die afhankelijk is van de mate waarin we door het prijsgeven veranderen. Het gaat er om of we ons voor de geestelijke krachten open stellen en ons er door laten veranderen en of we er ook mee willen werken voor anderen. Nog te vaak denken we aan onze eigen ontwikkeling of die van de eigen groep. Een van de bekende gezeg-des in onze geestesschool is: ‘Dienstbaarheid is de kortste en meest veilige weg tot God.’Het symbool voor de geest is de duif, de vre-desduif, die als Licht en kracht zich met het

En toch – de geest van het katharisme is niet gestorven, en in onze tijd juist opgebloeid, want velen voelen zich aangetrokken tot dit gebied, en die geest

Overzicht van de Convivencia-zaal in Toulouse

Pilar Garrido, islamiste Michel Cire, medewerker van A. Gadal


verlangende hart verbindt. Dat hart waarin de Lichtvonk van de Al-ene schepper als onze ziele-kern verborgen ligt en die wacht om te kunnen ontwaken en zo de geest, de vredesduif te herkennen.De vredesduif maakt zich vervolgens in het hoofd kenbaar als nieuw inzicht, als wijsheid. En wanneer we met onze wil deze krachten door ons willen laten stromen en die liefde en wijsheid willen volgen dan kan daaruit onze handeling volgen. Dat is de wijze, waarop we de vrede in onszelf en om ons heen kunnen waar-maken, tot een realiteit maken.

Wij willen u echter ook vertellen over afgelo-pen weekend. Zo hadden wij een internationale conferentie met ruim 2500 Rozenkruisers uit meer dan 40 landen. Reeds sinds het midden van de vijftiger jaren houden wij met enige regelmaat confe-renties in Zuid-Frankrijk, omdat wij ons zeer verbonden voelen met de katharen, een grote zuiver gnostiek-christelijke beweging uit de twaalfde en dertiende eeuw die mede door de inquisitie uit de stof verdreven werd maar nu desondanks velen trekt en zo ook ons.Wij zien een dergelijke conferentie als de belevendiging van de driebond van het Licht: graal – kathaar – rozenkruis. Een verbond, een

geestelijk samenwerken dat ontstond in 1957. In het dal van de Ariège, in de aanloop van de Py-reneeën tussen Foix en Andorra waren destijds, na de val van de Montségur in 1244, de grot-ten het toevluchtsoord waar de katharen hun onderricht en inwijding ontvingen, in wat nu genoemd wordt de Montagne Sacrée. Toen het kasteel Montségur, het laatste licht-baken van het katharisme in 1244 viel, was dat het slotakkoord van een niets onziende roof-, moord- en plundertocht, die het einde beteken-de van Occitanië als een hoogstaande samenle-ving, waarin liefde en vrede buitengewoon hoog in het vaandel stonden. Alle ruim 200 katharen die daar toen aanwezig waren lieten hun leven op de brandstapel.En toch – de geest van het katharisme is niet gestorven, en in onze tijd juist opgebloeid, want niet alleen mensen uit onze gemeenschap maar gelukkig ook veel anderen voelen zich aange-trokken tot dit gebied, en die geest. En juist die actuele aantrekking van de kathaarse idee is verheugend, want de katharen trachten een rijk van liefde en vrede in die tijd te stichten.

Mede door de katharen ontstond in Occitanië, het Zuid-Frankrijk van toen, een pré-renaissan-ce en in groot respect en met een vrije moge-lijkheid tot ontwikkeling leefden in de beginpe-

riode toen samen: christelijken, zowel katholiek als kathaars, joden en moslims. Men sprak toen van convivencia: de kunst om samen in harmo-nie te leven. Deze is verstoord door het ingrij-pen van de kerk van Rome, die samen met de heersers van Frankrijk uit was op de rijkdom-men van Occitanië en zelf aan de macht wilde komen. Daaruit ontstonden oorlog en inquisitie.De ontwikkeling op allerlei gebied, ook maat-schappelijk, is daardoor toen ernstig vertraagd, zoals ook telkens blijkt en gebleken is in andere landen waar intolerante regeringen of pressie-groepen geloven en andere denkrichtingen verbieden. En de genoemde convivencia zou zeer goed ook een basis kunnen zijn voor onze huidige mul-ticulturele samenleving. Want daarin kan elk mens, elke groep de eigen weg gaan, gelovi-gen zowel als niet gelovigen, in een wederzijds respect, een smeltkroes waarin ontwikkeling van en door de geest van de Al-ene schepper mogelijk is.

De katharen wensten elkaar en anderen bij een ontmoeting: de schone en diepe vertroostingen van Bethlehem. Bethlehem was bij de katharen een grot, een inwijdingsgrot waarin zij uiteindelijk, na enkele jaren van bezinning en loutering hun inwijding ontvingen. Het is de geboorte van de zichzelf bewuste geest-ziel. De vrede van Bethlehem, de vertroostingen van Bethlehem.Na zijn inwijding ging de kathaar de wereld in, dan begon het werkelijke werk in het leven van de kathaar.

En zo is het ook met ons. Zodra we onze in-nerlijke weg werkelijk bewandelen, kunnen we ook werken voor en met anderen. De ziel kan het ontvangene niet voor zichzelf houden. Het eigen zelf en de eigen ontwikkeling centraal stellen, dat zal ieder van ons dienen te overwin-nen.Dat is een overwinning op het eigen zelf, dat is het centraal stellen van het zuivere ziele-leven in je leven! Een zielemens staat in de vrede. De vrede is een zeer bijzondere zijnstoestand, die je kunt bereiken als je de berg van de geest bestijgt, de berg waarop we veranderd zullen worden. Processen van formatie, reformatie, transformatie zullen plaatsvinden. Het is de Bergrede, het Bergrede-leven, het ziele-leven dat ons daartoe de weg kan wijzen en tot hulp zal zijn. Wij wensen allen die naar de vrede zoeken deze bergbestijging toe tot die zuivere hoogten waar de vredesduif, de geest kan wor-den waargenomen en zich met onze ziel kan verbinden. µ

24 pentagram 6/2012 een impuls als een gongslag 25

Vijfentwintighonderd leerlingen van meer dan 40 nationaliteiten en landen zijn na een inspirerende conferentie in Ussat-les-Bains thuis gekomen. Zij dragen een schat met zich mee, de schat van de erva-ring van een conferentie met een bijzondere oproep. Een conferentie waar het beleven meer dan anders, boven de woorden uitsteeg.


H et is het wonder van een zielegemeen-schap. Een gemeenschap die, door de gerichtheid van velen, door haar

enorme concentratie, in binding treedt met de wereld van de geest. Het zielevuur laait op vanuit het wereldveld en het kan niet anders dan dat zij door de geestwereld tegemoet wordt getreden. Dat is gnostieke magie. Zo ontstaat een binding van ‘beneden naar boven’ en van ’boven naar beneden’. Daarvan getuige te mo-gen zijn geeft een intense vreugde, een blijd-schap die wekenlang voelbaar zal zijn geweest; voor, tijdens en na de conferentie. Zij was als een warme deken. Iedereen die dit feest heeft meebeleefd is opgeladen als een batterij en kan op zijn plaats op aarde, in de samenleving, weer verder bouwen. Zo’n conferentie maakt het bovendien mogelijk dat de werkers in de vele werkvelden weer aan het werk kunnen. Het is een enorme impuls om de arbeid die steeds weer gedaan moet worden nieuw leven in te blazen. En het vraagt om een vervolg…

Ook wij zijn alweer bezig om aan deze internati-onale conferentie een vervolg te geven. Wij getuigen ervan in deze editie van penta-gram, met een impressie van een conferentie die op die wijze een zeer grote groep leerlingen over de hele wereld bereikt. Want het tijdschrift pentagram verschijnt in 16 talen en maakt op wereldwijde schaal een herbeleven van de confe-rentie mogelijk, niet alleen voor degenen die er fysiek zijn geweest, maar ook voor alle anderen.

Verder is in voorbereiding een uitgave met daarin de thema’s van de laatste drie Ussat-con-ferenties 2001, 2006 en 2012, die te zijner tijd bij de Rozekruis Pers zal verschijnen. Op de langere termijn zal er hopelijk weer een vervolg in conferentievorm komen. Want we ervaren steeds weer hoe bijzonder en belangrijk die internationale conferenties voor allen zijn.

Het internationale element is iets wat zowel aan ons jeugdwerk als aan het volwassen werk een enorme stimulans geeft. Misschien dat het inter-nationale iets van de veelheid van het universele benadert. Het is de veelheid van talen, culturen, die tot eenheid komt in de ziel. Het is ook het werkelijke ervaren, dat er een levende ziele-gemeenschap is, hier en nu! Tijdens deze inter-nationale conferentie werd de leerlingenschare gewezen op de drie werkzame aanzichten van de school:1. Het broederschappelijke veld dat zich heeft

geopenbaard in het levende lichaam van de geestesschool – de indalende geestelijke pira-mide;

2. het zieleveld dat zich vanuit de leerlingescha-re heeft mogen ontwikkelen – de verrijzende zielepiramide,

3. die tezamen hun openbaringsvolheid beleven in de verbinding met het wereldveld.

Hoewel de geest zuiver goddelijke energie is, kan zijn kracht zich zonder een stoffelijk in-strument niet openbaren. De broederschap van het leven existeert in de onstoffelijke gebieden

een impuls als een gongslagEEn gEDaCHTEgang naar aanlEIDIng Van DE USSaT-ConfErEnTIE 2012

26 pentagram 6/2012 een impuls als een gongslag 27

van ons levensveld. Haar bevrijdende kracht kan zich echter pas openbaren in de wereld, als zij over een stoffelijk instrument beschikt, en de Geestesschool van het Gouden Rozenkruis is een van de brandpunten, waarmee zij zich met de wereld kan verbinden en naar wij geloven kan zij mede dankzij dit levende lichaam de we-reld in beweging brengen.Het levende lichaam heeft zeven aanzichten en het zevende aanzicht is het ijkpunt. Het is de wegwijzer, de vuurtoren voor alle aanzichten van de school. Het is het opstandingsveld. Het zevende aanzicht van onze school is voor de broederschap van het leven het eerste aanzicht. Het is het veld waar de twee naturen in elkaar overgaan. Het veld waar de indalende geeste-lijke piramide en de verrijzende zielepiramide elkaar raken en in elkaar opgaan. Hier ligt dan ook het uitgangspunt voor de werkzaamheden van de stichters van onze school. En voor ons is het het doel van onze inspanningen. Het is de bron van waaruit de verticale kracht onvermoei-baar stroomt. In deze kracht dopen we onze kinderen en zetten wij onze laatste schrede, om binnen te gaan in de volmaakte vrijheid.

De 7e internationale Ussat-conferentie was een oproep om ons dagelijks van deze verticale binding bewust te zijn. Het boven te verbinden met het binnen en vanuit het binnen ons werk naar buiten te verrichten. Van boven – naar bin-nen – naar buiten. Wij ervaren dagelijks hoe weerbarstig de stof is. In deze wereld iets vrij willen maken betekent

bidden, bouwen en werken. Door onze afstem-ming op de levende geest (het bidden), bouwen wij aan ons innerlijk en worden wij in staat gesteld het werk te verrichten. Maar dit gaat niet vanzelf, steeds wordt van ons een inspan-ning gevraagd. Een inspanning die wij probe-ren te verrichten op basis van en met behulp van een groot potentieel aan zielekracht. Wij werken omdat we van binnenuit de noodzaak voelen om de mens waar mogelijk te helpen. Een bouwwerk waarbij een veelheid van facet-ten dagelijks onze aandacht vraagt, zoals:1. De spirituele ontwikkeling en begeleiding van

alle aanzichten die onze school heeft,

De 7e internationale Ussat-conferentie was een oproep om ons dagelijks van de verticale binding bewust te zijn

Boven: Een hoogtepunt was het in gebruik nemen van klok, die speciaal voor deze gelegenheid was gegoten. Rechts: Conferentiegangers uit 40 landen waren in Ussat bijeen, onder wie veel jongeren en leden van de D-groep. De klim naar en het bezoek aan de grot van Lombrives, de Kathedraal, vormde een bijzonder moment

In het dal van Visdessos bevindt zich de Steen van Sem, vlakbij de plaats waar men de graalburcht Montréal-de-Sos vermoedt

28 pentagram 6/2012 de eenheid van het werk 29

2. de begeleiding en enthousiasmering van de diverse werkvelden, besturen en werkgroepen

3. het in alle opzichten onderhouden van onze gewijde werkplaatsen.

In alle opzichten betreft het een geestelijk-stof-felijk bouwwerk.

Het door de grootmeesters gebaande pad proberen wij te onderhouden, te verstevigen, te verbreden, want als ons aller aandacht niet daarop gericht is, dan kan het in en door de tijd heel snel overwoekerd raken. Ook al weten wij dat hoe hard wij ook werken, hoe magisch de arbeid ook mag zijn, er in het beste geval slechts sprake zal zijn van een geringe progres-sie in de Alverwerkelijking.

Maar dat geeft niet. Wij werken zodat ons bouwwerk tot in de hemel zal mogen groeien, zodat degenen die eraan toe zijn de ladder kunnen bestijgen. Wij zijn mensen van de tijd en we weten niet wanneer onze tijd voorbij is. Tijd knaagt aan ons bestaan. Maar we weten ook dat wij ons in dit leven kunnen ontworste-len aan de tijd. Laten wij daarom steeds bidden, bouwen en werken alsof ons laatste uur is aangebroken. Zo dale ook Gods Liefde in uw Ziel, en make u tot Nieuwe Mens, die bidt en werkt en bouwt, en niet versaagt, in Godes Kracht. µ

Tijden veranderen – en wij met hen. Deze oude spreuk blijft actueel. maar de tijden veran-deren door de mensen! het is de mens, die de verandering oproept, de mens is de wereld! hij is in staat catastrofes op te roepen, en hij is in staat het hoogste Licht door zijn aspiratie werkzaam te laten zijn. men zegt, dat nu, in onze tijd, de verwarring extra groot is. Terwijl het spirituele zo algemeen wordt, dat je het in de supermarkt kunt kopen, is het begrip voor wat Licht is, voor wat het wonder is, en voor wat werkelijk vreugde is, tanende en raakt het werkelijke menszijn in de zin van hermes, in de zin ook van de broederschap van het rozenkruis, ‘waarom hij een microkosmos is’, toch verder op de achtergrond.

W at de School van het Gouden Ro-zenkruis rijk is, aan leringen, aan waarden, aan mensen, is goed om

werkzaam te laten worden in de samenleving. Vandaar dat dit artikel de Stichting Rozenkruis tot onderwerp heeft. Zij kan een nieuwe rol spelen – niet door de leringen te verkondigen maar door platformen te bieden, waarop het schone, het ware en het goede in de mens zich kan ontplooien. Op die basis leer je immers zien, dat het alleen vanuit de ziel is, dat deze drie begrippen, deze drie in principe hermeti-sche waarden zich kunnen ontvouwen. De eerste eigenschap van de ontwakende ziel is het beste te vergelijken met vreugde. Daarmee kan de mens haar kennen: met de blijdschap van herkenning, van gevonden hebben, van het langzaam leren begrijpen, omvatten wat nu het geheim van het leven is. Het begin is vreugde – maar het is nog geen weten! De mens denkt dan in schoonheid, of in muziek, in poëzie. We zien dat zoveel in mensen, die opengaan voor de innerlijke weg. Zij wil-len zich nog slechts met de mooie, of mooiste dingen verbinden. Zeker in de aanvang zijn de nieuwe ziel, en de menselijke bezieling van de persoonlijkheid maar moeilijk te onderscheiden. Zo gauw evenwel de vreugde differentieert, dat wil zeggen onderscheidend wordt, en de mens een besef krijgt dat de ziel een eigen wezenheid is, behorend bij een geheel ander bewustzijns-veld, dan kunnen we spreken van de dageraad van het nieuwe, de aurora van het zielebewust-zijn.

Heerlijke momenten breken dan aan. De gehele wezenheid gaat, juist door de nieuwe bezieling, ademen in de levensatmosfeer van Hermes’ We-reldziel. Een immens begrijpen breekt door – en het zal nooit meer uit de microkosmos hoeven verdwijnen, het zal altijd weer vol energie voor de geest staan. Vreugde in het opstandingsveld, om een mens die weer kent, en vreugde in de mens die ervaart dat hij gekend wordt. Vreugde om het bestaan, om het grote wonder dat de mens is.

Hieraan wil de nieuwe Stichting bijdragen, door te werken in bewuste samenhang met de impul-sen uit de Wereldziel. De omkering in positieve zin in het bewustzijn van de mensen, die op veel plaatsen al geruime tijd gaande is, hoopt zij krachtig te ondersteunen. Tegelijk willen we het zoeken stimuleren, en door het aanwezig zijn richting geven en belevendiging bieden. Zo staat er aan de universiteit van Utrecht een ontmoeting gepland met studenten en vrienden van ons werk waar we, naast informatie over de School, ook aan de studenten vertellen over het jongerenwerk wereldwijd, de website Link laten zien en vooral ook wat wij als Stichting Rozenkruis willen ondernemen. En via hen kan er misschien een contact komen met alle universteiten, waar soortgelijke groepjes, clubjes, geïnteresseerde studenten zullen zijn. Op die wijze ontsluit zich een nieuw werk-veld. We weten dat onze werkzaamheid binnen de school dringend nodig is; maar ook dat we vanuit de school in de samenleving werkzaam

de eenheid van het werk

De gehele mens gaat, juist door de nieuwe bezieling, ademen in de levensatmosfeer van hermes’ wereldziel. Een immens begrijpen breekt door


kunnen zijn – en ook dienen te zijn. We kunnen dat we wat we ontvangen daadwerkelijk inzet-ten; uiteindelijk is dat het waarvoor we alles hebben geleerd, hebben doorgemaakt en hebben ontvangen. De Stichting ziet haar taak wellicht anders dan verwacht. Het gaat er niet om dat er personen opstaan die iets doen, of iets zijn, maar eerder dat de Stichting dingen mogelijk maakt. Zoals Tao van nut is, doordat het elk punt bereikt, zoals water altijd het laagste punt opzoekt, en daardoor overal van nut is. Water is van nut, wanneer het stroomt, en daardoor door allen gebruikt kan worden. Op die wijze hopen we in staat te zijn om mogelijkheden te scheppen, waar de geest, die reeds in en door mensen werkt, zich kan openbaren. De Stichting is op zoek naar de ziel, die wij, naar het woord van het klassieke Rozenkruis, in allen en alles weten te zijn. Niet langer vanuit een zoekende persoonlijkheid, in vertwijfeling, maar vanuit ‘de geest, die alles doorzoekt, zelfs de diepten Gods’.

Tegelijkertijd stelt de geestesschool in het wereldveld nog steeds de poort tot bevrijding, stevig geborgd in de hiërarchie van de zeven-voudige Gnosis. De zeven werkvelden bieden een zekere en vertrouwde structuur, en vanaf het derde werkveld helpt de school de belij-dende leerling zich te vormen tot een bewuste zielemens, die op autonome wijze een binding met het Licht, de Christus, kan onderhouden.De oriëntatie activiteiten vormen de brug

waarlangs de zoeker de school nadert. Met de voorbereidende, proef- en belijdende leerlingen [en het ledenwerk en jeugdwerk] vormen zij te-zamen de eerste twee werkvelden. Hierin komt de zoekende mens tot het juiste begrip over de verhouding tussen de twee stemmen in hem. Hij leert het krachtveld assimileren en bewust mee-werken binnen de eerste twee werkvelden van onze geestesschool, met hun specifieke vibraties.De stichting Rozenkruis vormt de standaard, waarop het Licht van de geestesschool als werk-zame geest en kracht naar buiten straalt. Er is al verblijdend veel gaande onder de vlag en de noemer van de Stichting, die op veel plaatsen in Europa al een logo en beeldmerk kent, en in andere delen nog niet eens een ‘vlag’ heeft. Sommige activiteiten zijn al eer-der voorbereid, maar komen onder de nieuwe noemer. Tijdens een werkweek op het conferen-tieoord ‘De Pelikaan’ in Uny, Hongarije willen de jongeren een internationale en professionele film maken om wereldwijd te verspreiden, en waaraan jongeren van heel veel nationaliteiten meedoen. Het is niet onze organisatie die daarin centraal zal staan, maar vooral het denken, de roep en de herkenning van het zoeken, vanuit het gedachtegoed van het Rozenkruis. Vrienden zijn bezig met internationale Shake-speare-projecten in samenwerking met Peter Liefhebber, zoals onder andere met een Neder-lands-Engelstalig boek over de spirituele achter-gronden van het unieke oeuvre van de Engelse bard, dat de Rozekruis Pers gaat uitgeven.Er zijn symposia, er zal een Maya-lezingmiddag

Voor het geestesoog verheft zich machtig het magneti-sche lichaam van de geestesschool als op vleugels in de ethersfeer, en zien we hoe een groot deel van de leerlin-gen deel hebben in deze opgang. In de loge omhoog is de binding met het opstandingsveld een grote en verblijdende zekerheid.


interessante dagen voorbereid, met thema’s die vooral het hart willen beroeren. De een heeft als werktitel: Hoe het mysterie verdwijnt, met thema’s als ‘Google Earth of innerlijk weten?’ ‘Waarom kunnen we toch niet zonder het mys-terie, het onbewijsbare, het onzichtbare?’Een tweede dag heeft als thema: Het konink-rijk van binnen. Daarin staat een uitspraak van Spinoza centraal: ‘Wie god en zichzelf begrijpt, weet, dat wij de welstand van ieder-een in ogenschouw moeten houden. En dat zij die gebrekkig zijn van verstand door de geest van zachtmoedigheid en verdraagzaam-heid mogen genezen, naar het voorbeeld van Christus.’ (Baruch de Spinoza). Onderwerpen die daarin voorkomen zijn: ‘de eenvoud van je hart’, ‘zachtmoedigheid’, met daaraan mogelijk gekoppeld ‘Wat is waarachtig leven?’ ‘Wat is goed leven? Is er ook geestelijk leven?’ ‘Wat is een goede samenleving?’ ‘Wat is de natuur – en waar houdt natuur op?’Zo arbeidt de school in alle landen aan een platform waar mensen kunnen kennismaken met en uitwisselen over de gnostiek-hermeti-sche zienswijze in relatie tot actuele thema’s op het gebied van samenleving, wetenschap, kunst en religie. Het is onze wijze, waarop wij aan het zendingsbevel van de Christus: ‘Gaat heen onder alle volken, en verkondig het evangelie’ gestalte willen geven. µ

in Enschede worden gehouden. We zijn al volop in voorbereiding met een dag over Tao, op Renova in juni volgend jaar, waarbij tevens een boek over de congruentie van Tao, leerlingschap en de leringen van J. van Rijckenborgh het licht zal zien.

Op het internationale vlak werken Neder-land en Zwitserland samen aan een project dat uitmondt in een boek over vernieuwing: Die Freude der Erneuerung. Ook zullen in Bern en in Utrecht symposia zijn over het veranderende aardmagnetisch veld. In Duitsland is teveel om op te noemen gaande. Eén bijzondere activiteit is: Stufen der Wand-lung – De alchemische bruiloft van Christiaan Rozenkruis (gezamenlijk planning met het Ru-dolf Steiner huis in Hamburg, locaties Hamburg en Calw).In Frankrijk was een middag belegd met drie schrijvers, die in gesprek gingen met het pu-bliek. Ook bereidt men daar een internationale dag voor, in 2014, met medewerking van burge-meester en college van Straatsburg, en acte de présence van verschillende verenigingen, over de Fama Fraternitatis, die dan 400 jaar geleden is verschenen. In België zal onder andere in het komende jaar in Brussel (maand maart) een dag over ‘Le corps, cet inconnu’ (de anatomie van het bewustzijn) worden gehouden, terwijl de vrienden daar bezig zijn met dagen en bijeen-komsten over Jung, over Gezelle en over Ruus-broec.In Nederland worden nog twee buitengewoon

Veel mensen zoeken plaatsen waar zij zich kunnen verbinden met het andere, plaatsen van verheffing, waar hun verlangen naar het goede, het schone en het ware reiken kan tot in het

bovenmenselijke. Plaatsen van waaruit inspiratie het bewustzijn kan bereiken.Een tempel kan een houvast bieden, waarin de enkele mens staande kan blijven in het geweld van de overstelpende indrukken van de samenleving, maar ook om staande te kunnen blijven in de overweldigende grootheid van de kosmos. Plaatsen waar zij helderheid in hun hoofd,

troost in hun harten en rust voor hun lichaam kunnen vinden. De afbeelding laat de Baha’i-tempel nabij Santiago (Chili) zien.

T E m p E L B O U w

34 pentagram 6/2012 de taal van de stilte 35

Schrijven over de taal van de stilte – dit lijkt onmogelijk. De stilte en haar taal zal nooit ín woorden, gesproken of geschreven, vervat liggen noch mét de woorden overgebracht worden. alleen hopen wij dat de taal in dit artikel naar iets van die andere taal mag verwijzen en, als het goed is, iets ervan in het hart mag laten aanvoelen.

Stil verovert de avond de dag,stil neemt de avond de dag overen vliegt de uil, zegt men, uit.Het verlangen is niet bevredigden bereidt zich voor opnog zo’n eendere dag.

Waar stilte zou moeten, kunnen, nog even, durenapplaudisseert de mens, al klappend met zijn twee handen, tegen elkaar.

Hoe zou een stil applaus klinken?Een stil lovend woord?Hoe loven of danken in stilte?

Een blik kan stil zijn, als een stille getuige.

E en klein boekje, verschenen in de Crystal-serie van de Rozekruis Pers, opent met de woorden: Er zijn in de loop van de

mensheidsgeschiedenis miljoenen geschriften versche-nen waarin men heeft geprobeerd dé Waarheid vorm te geven. Onmogelijk! Het onzegbare kan niet gezegd worden. Hoogstens kan één straal van het Universele Licht enigermate opgevangen en beschouwd worden.Laat ons dus ergens beginnen. Laat ons in Le Grand-Hornu beginnen.Le Grand-Hornu, in de buurt van Bergen, in de Borinage, werd opgericht rond 1820 volgens het utopisch principe van de ‘ideale arbeiders-wijk’. Het was een project dat bestond uit een industrieel mijncomplex, een arbeiderswijk en een verblijfplaats voor de beheerders. Het werd omschreven als één van de indrukwekkendste bewijzen van organisatie van de arbeid door middel van de architectuur.Met enige verbeelding stellen we ons die grote, zware mijnindustrie voor. Door het kolenstof heen horen we het ijzer op ijzer, het staal op staal, het boren, hakken en malen, de stoomfluit, het transport in houten bakken op ijzeren wie-len op stalen sporen. Op- en neergaande kooien. Bevelen. Veel beweeg tot diep onder de grond.Nu, bijna twee eeuwen later, is het daar stil. Het lawaai is stil gevallen. Het beweeg is stil geval-len. De beheersgebouwen staan nog recht, een wijk arbeiderswoningen ook, naast een zwarte berg die de natuur op haar wijze herovert. Wat blijft is archeologie, voorwerp van studie en bezienswaardigheid. De gebouwen kregen een nieuwe bestemming.

de taal van de stilte


Op de voormalige mijnsite van Le Grand-Hornu bevindt zich nu het MAC’s of Musée des Arts Contemporains, een museum voor heden-daagse kunsten.Tot 6 maart van dit jaar liep in dit MAC’s een tentoonstelling van de Engels-Indische kun-stenaar Anish Kapoor. Bij het binnenkomen van deze tentoonstelling stond een zin van de kunstenaar geschreven: Mijn hele werk berust op één ontdekking: het lege creëren leidt niet naar het lege. Dat proces interesseert mij – schrijft Anish Kapoor – de weerklank die voortvloeit uit dat lege.Op deze plek, die haar opgang, haar succes en haar ondergang kende, en nu opnieuw een opgang, schreef een kunstenaar, een strevende, zoekende mens en zijn woorden klonken als: Hoe meer ik het ene doe, hoe meer ik bij het andere uitkom. Bij dat ene échte, het lege, kan ik niet komen, nochtans voel ik het, ik heb er weet van en ik hoor de klank, de weerklank, die uit dat lege voortvloeit.

Wanneer we, van boven op die zwarte berg in Le Grand-Hornu, naar beneden kijken, komt het wonderlijk streven in de mens naar ons toe; dat streven dat gepaard gaat met veel lawaai en veel beweeg; dat streven dat vroeger niet anders was dan nu; dat we kunnen aflezen aan musea, monumenten en ruïnes, onder de grond, boven de grond en in de lucht, in de vervuilde atmos-feer en in de fijnstoffelijke gebieden vol taaie denken begeertebeelden.Dat streven gaat steeds een tijd mee en vervalt dan, in zijn tegendeel. En ondanks deze onop-houdelijke dialectische beweging, blijft de mens

zoeken en streven, gedreven door iets anders, door een verlangen naar iets anders, dat zelfs de beste kunstenaar met zijn streven niet kan berei-ken, zo getuigt Anish Kapoor. Het lege creëren van de mens leidt niet naar het lege. Wanneer we, als mens, de stilte proberen te maken, komen we niet bij de stilte uit. Het lijkt dus dat we zo lang we bewegen, niet bij de stilte uitkomen. Is het dan niet evident om even stil te staan bij de stilte?

De taal van de stilte kan niet door een autoriteit tot ons gesproken worden. Noch in donderende geboden, noch in liefdevolle of goedbedoelde zachte woorden. De taal van de stilte kunnen we alleen zelf leren ont-dekken. In onszelf. Niet via een ander. Niet van horen zeggen, niet van ergens gelezen. Ont-dekken door alle lawaai er van af te nemen. Alle lawaai in en rondom onszelf. Door onszelf te leren kennen en te zien waar ons lawaai zit. Onze angsten en zorgen bijvoorbeeld die er voor zorgen dat we lawaai maken en die zo zichzelf in stand houden en ons diepste wezen van de stilte afhouden.Tot we dit mechanisme kunnen doorzien en herkennen dat ons diepste verlangen niet daar naar uitgaat, maar naar ‘dat andere’, uit de we-reld van de stilte. Het verlangen, om ons dan aan die stilte over te geven. Ons verlangen naar de stilte en de taal waarmee dat gans andere spreekt, komen in werkelijkheid voort uit een eeuwigheidsbeginsel dat diep in ons verborgen is. Om de taal van de stilte te kunnen horen,

moeten we ons aldus met een stil hart aan het andere overgeven, moeten we in stilte het an-dere in ons hart tot ons laten komen, ons laten inspireren. Zelfs in het grootste lawaai kunnen we ons, soms, even voor een ogenblik, buiten al dat lawaai zetten. Deze houding, die zich kan ontwikkelen tot een nieuwe levenshouding, kan onze oorspronkelijke bezieling, deze die de taal in de stilte kan horen, herkennen en verstaan, opnieuw doen geboren worden tot een volle nieuwe ziel. Deze volle nieuwe ziel kan binding maken met de geest – ja, zal er eigenlijk geheel van vervuld zijn. De mens kan dan zijn oude stoflichaam in vrijheid achterlaten en als nieuwe mens de terugweg verder zetten.Dit is een korte schets van het vijfvoudig pad dat de mens kan gaan en waarbij de school de mens begeleidt met alle middelen die haar door de universele broederschap ter beschikking zijn gesteld.Wanneer wij nu vanuit onszelf proberen stil te staan, lijkt het of we een eerste onwennig-heid van ons moeten afschudden. Een lichaam in beweging wil in beweging blijven, leert ons een wet uit de fysica. Wanneer we proberen stil te staan, beroert ons iets. In ons gevoel. In onze ziel. Iets beroert ons en we associëren het snel met melancholie of met lijden, dood en vergan-kelijkheid, met romantiek. Het lijkt wel of we alleen bij de stilte kunnen komen bij een lijden, bij een over-lijden, wan-neer we heftig bewogen zijn, overstressed, bij verliefdheid ook misschien. En het lijkt wel alsof we, juist in die momenten, wanneer onze ziel

getroffen is en behoefte heeft aan voedsel of troost, we die vinden bij de stilte die bijvoor-beeld kunstenaars voor ons hebben vertaald in de klank van een gedicht of muziekstuk. Deze kunstwerken lijken dan een brug te slaan tussen het drukke beweeg van de wereld waarin we leven en de stilte van die andere wereld.

Getuigen die dicht bij de ervaring staan van tot twee werelden te behoren, van twee talen te horen spreken, die van de lawaaierige wereld en die van de stilte, en die geprobeerd hebben van deze taal iets uit te drukken, vind je ook onder de musici. Sommige grote musici hebben van deze inspira-tie getuigd. Inspiratie verwijst naar inademing of bezieling, inblazing, ingeving. Inspiratie verwijst naar het geestelijke, in de inspiratie spreekt de stem van de stilte haar taal. Een kunstenaar, een musicus, maakt bij de omzetting van spirituele impulsen gebruik van de schatten die in zijn aurisch wezen zijn verzameld. De aard en hoedanigheid van die schatkamer bepalen tot welke kleur-, vorm- of klankgebieden de kunstenaar toegang heeft. De impuls die hem onrustig maakt en dwingt tot scheppende activiteit komt voort uit zijn hart. Het komt erop aan welke mogelijkheden zijn aurisch wezen hem geeft om uitdrukking te geven aan zijn zielekrachten.We laten twee componisten aan het woord:

‘Is een kunstenaar dan niet altijd een vreemde-ling onder de mensen?’ vroeg Franz Liszt zich

Het lege creëren van de mens leidt niet naar het lege


af. ‘Wat hem ook drijft, waar hij ook gaat, hij voelt zich overal als een banneling. Het lijkt hem alsof hij een zuiverder hemel, een warmere zon en betere mensen gekend zou hebben.’

‘Als ik ’s avonds vol bewondering naar de hemel kijk,’ schreef Ludwig van Beethoven tijdens het ontstaan van zijn 9de symfonie, ‘en het leger van de eeuwig binnen hun grenzen bewegende lichten zie, die zonnen of planeten genoemd worden, dan beweegt mijn geest zich door deze zoveel mijlen verwijderde sterren naar de oerbron, waaruit al het geschapene stroomt, en waaruit eeuwig nieuwe schepselen zullen voortkomen. Als ik dan probeer om mijn opge-wonden gevoel vorm te geven in klank – ach, dan ben ik verschrikkelijk teleurgesteld, ik voel mij er vast van overtuigd dat niemand die op de aarde is geboren ooit die hemelse beelden, met behulp van klanken, woorden, kleuren of beitel kan uitbeelden. Ja, dat wat het hart moet treffen moet van boven komen, anders zijn het slechts klanklichamen zonder geest. Wat is een lichaam zonder geest? De geest moet zich opheffen uit de aarde en omhoog streven naar de bron, waar-uit hij is voortgekomen.’

Dit brengt ons heel dicht bij alle vormen van illusie; illusie door de eigenwilligheid, eigen aan deze wereld. Jacob Boehme geeft ons een duidelijke waarschuwing: de levende stroom Gods, schrijft hij, wordt immers in het woord gedood. Laat ons goed naar zijn woorden luisteren. De levende stroom wordt niet gedood in het woord

dat tot de taal van de stilte behoort, maar in ons woord, in het woord van de mensentaal, in het woord van de taal van het lawaai. Deze waar-schuwing doet ons ook denken aan de woor-den uit het Hooglied, de ode aan de liefde van Paulus:

Al spreek ik de talen van mensen en engelen,Maar ik heb de liefde niet :Ik ben een rinkelend bekken,Of een rammelend cymbaal.

De taal van de stilte spreekt immers tot de armen van geest, tot de zachtmoedigen, tot hen die wenen, die verlangen naar gerechtigheid, tot de barmhartigen, de zuiveren van hart, de vreedzamen en de vervolgden.Voor de mens van deze wereld is handelen en spreken de grote veiligheid. Dat kunnen we het best ervaren wanneer we met mensen samen zijn. Met mensen in stilte samen zitten vraagt overgave, vertrouwen. Spreken is bescherming. Als je vrede wilt, bereid de oorlog voor. Woor-den zijn wapens. We staan soms versteld van wat er uit onze mond komt – en welk een we-reld gaat er niet open wanneer we voor elkaar zwijgen. Niet als koppige standbeelden met stijve onderkaak, maar als mensen met een open hart.

DE STiLTE cOmmUNicEERT Via DE ZiEL. Pas wan-neer we er vanaf blijven, van de stilte die er is, ons terugtrekken, pas wanneer we het stil laten worden, wordt het stil. Het – wordt – stil. Alsof

het de stilte is die wordt, die het actieve element is. Aan de stilte moeten we ons overgeven, want de stilte is de stilte en vanuit onszelf zijn we niet stil. Ons hart klopt, onze zintuigen houden ons begerig en honderdduizend flitsen schieten door onze hersenen.

Met geluid is er iets eigenaardigs. We horen alleen het luidste. Stilte horen we dus nooit zo-lang het niet stil is. De zuivere stilte, zoals het zuivere licht, zoals de zuivere Liefde, nemen we dus nooit waar zolang iets in de weg staat. Het grootste obstakel zijn we zelf. En wanneer, op die schaarse momenten, even stilvallen, wanneer we dan even achteruit gaan, omdat we ergens door getroffen worden, desnoods door de stilte zelf, voelen we ons overweldigd. Want wanneer daar plots die stilte staat, die volle leegte, dan is die toch wel immens. Tegenover een diepe stilte voelt de mens zich niet groot. Tegenover de stilte staan wij niet zoals een mens tegenover een grassprietje of een insect staat. Maar eerder zoals een baby

die naar de moeder luistert en heel haar aan-wezigheid opneemt. Die ganse stilte omgeeft ons zover als we kunnen kijken en horen en nog verder. Geen enkel geluid reikt zo ver. Dat plotseling besef van die oneindigheid is een esthetische ervaring, een ervaring van schoon-heid, een beroering.In die zin lijkt de stilte aan bepaalde wetten te voldoen, aan een grammatica, als bij een taal. In de stilte ligt de harmonie der sferen vervat, een onverstoorde en onverstoorbare orde van macrokosmos, kosmos en microkosmos. Deze wetten, deze orde, deze harmonie is haar taal, de taal van de stilte.

Stil zijn betekent dus niet bewegingloos. Stilte is niet dood. Er is geen dood in de betekenis van leeg, be-wegingloos, levenloos, onbezield. Maar er is wel zoiets dat we ervaren als ‘stilte’, levende stilte, met een stem, van de stilte, die een levend woord spreekt, dat kracht doet, voortdurend, hier en nu.

Met geluid is er iets eigenaardigs. We horen alleen het luidste. Stilte horen we dus nooit zolang het niet stil is


In het begin van deze taal van de stilte was het Woord. Een stil woord. Zo begint het evangelie volgens Johannes.Voorbij al het duistere geraas, is er stilte. Een stil licht, een stil woord. Voorbij al het geraas, is nog steeds dat woord van den beginne. Voorbij alle duisternis is den beginne nog steeds. Hier, op deze wereld, gaat het van morgen over nacht naar de volgende morgen. Voorbij deze wereld is nog steeds ‘in den beginne’.

Zo breekt de Gnosis, een ander woord voor de taal van de stilte en haar stem, binnen in het stelsel van de mens en gaat daaraan een nieuw vermogen verlenen. Aanvankelijk wellicht slechts als een gedachtenflits waarbij een wils-stoot, een begeerte-impuls tot de mens uitgaat om het heil dat in de Gnosis verborgen ligt, te mogen, te kunnen grijpen. Wanneer zo de Gno-sis binnenbreekt, wanneer gedachten worden gewekt die niet uit het karma, de lipika, en niet

uit de astrale sfeer, en evenmin uit het bloed van de natuur, maar uit God geboren zijn, dan kunnen wij direct luisteren naar de stem van de ziel; mystiek gesproken: naar de stem van God.

Deze taal is universeel. In volledig dezelfde har-monie kunnen we in De Chinese Gnosis verder lezen:‘En dan, als de tijd daartoe gekomen is, neemt al dit speculeren een einde, want in deze proce-dure is dan het licht van het andere rijk bin-nengebroken. Het Woord heeft de duisternis doorkliefd en de wijsbegeerte van het specula-tieve denken wordt vervangen, kan vervangen worden uit genade en waarheid, door de grote werkelijkheid zelf, door de ene en volstrekte kracht en wijsheid die van Tao is.’

‘En zo is de zon onder,’ verhaalt de Brihadaran-yaka Oepanisjad, ‘is de zon onder en de maan onder, is het vuur uitgedoofd en de spraak verstomd en kan de mens bij het licht van de Atman’ (kan de mens in de taal van de stilte) ‘rond gaan, zijn werk doen en terugkeren.’

Er is in de mens iets dat gestorven is, dat opge-wekt moet worden. Een dode die reeds eonen-lang in ons dood is, namelijk het hemelse voer-tuig van de ware mens. En deze dode kan alleen opstaan, wanneer de levende aardse persoonlijk-heid tot stilte komt.Deze ‘levende dode’ spreekt vanuit het oer-atoom, vanuit de oorspronkelijke zielekern, tot de mens die bereid is om te luisteren. Alles

hangt ervan af of een mens het proces van neu-tralisatie aanvaardt en tot innerlijke stilte komt. In die stilte is hij dan als de Johannesfiguur op Patmos. De oude krachtcentra van zijn auri-sche firmament doven uit. In de microkosmos verschijnen een nieuwe hemel en een nieuwe aarde. Het aurische zelf en de oorspronkelijke hemelse persoonlijkheid worden wedergeboren. En ik zag een nieuwe hemel en een nieuwe aarde…

Misschien kunnen wij nu iets vermoeden van de grootse werkelijkheid die achter de belofte van de heilige taal, de taal van de stilte, schuil gaat. Tijd en uur zijn niet bekend, want wij moeten het ‘uur des heren’ in onze eigen microkosmos vervullen. Door opwekking van de ‘levende dode’ worden de onheilige microkosmos en zijn onheilige schepping overwonnen. Zo ontstijgt de wedergeboren microkosmos op hetzelfde moment ook aan de macrokosmos. Het kind van het woord uit de stilte is weer vrij! µ

Voorbij alle duisternis is ‘de beginne’ nog steeds. Hier, op deze wereld, gaat het van morgen over nacht naar de volgende morgen. Voorbij deze wereld is nog steeds ‘de beginne’

42 pentagram 6/2012 hoor de muziek! 43

william Shakespeare, de laatste grote bard, zoals hij wel wordt genoemd, is op de meest uiteenlopende manieren confronterend. De ene keer rukt hij ons uit de droom, de andere keer troost hij ons en nog een derde keer haalt hij met de nagel van zijn wijsvinger een gewonde plek open.

n iettemin staat hij ook bekend als ie-mand die zonder mankeren integrale deugdzaamheid verdedigt. In een cita-

tenboek uit de 19e eeuw, A collection of familiar Quotations, vullen de fragmenten van Shake-speare 122 bladzijden, terwijl in dat boek slechts 37 citaten uit de bijbel zijn opgenomen. Geen wonder dat het werk van Shakespeare ook wel wordt beschreven als ‘de lekenbijbel’. Trouwens ook wel als ‘het masker van de rozenkruiser’. Jan van Rijckenborgh, stichter van de school van het moderne Rozenkruis, gaat als volgt in op de werkzame kracht van schrijvers van een groot kaliber. Hij zegt:‘Ware kunst kan pas gecreëerd en ervaren wor-den als de mensen door de krachten van het bo-venaardse koninkrijk geraakt worden. Zodra een werkelijke auteur begint met schrijven, komt een magische kracht naar buiten. Dikwijls kan men niet zeggen waar het aan ligt, maar zijn hele werk straalt dan die kracht uit. Allen die dit begrijpen en tot het werk toegang vinden, heb-ben daarover slechts één mening. Zij herkennen dit werk als overbruggingskunst’.Nog steeds is de bedding van Shakespeares werk voor kunstzinnige vitaliteit actueel, omdat de menselijke basisverhoudingen maat-schappelijk, psychologisch en spiritueel niet wezenlijk veranderd zijn, en omdat zijn crea-tieve vorm en inhoud het leven niet beknelt, maar als een gouden stroom van eenheid wil laten vloeien.Wijsheid parend aan transformatie; liefde aan vernieuwing, schoonheid aan kracht.

Onder de huidige Amerikaanse literaire studen-ten schijnt de taal van Shakespeare meer aan te spreken dan de taal van de zogenaamde verlich-tingsfilosofen of de taal van de managements-goeroes. Dat is wel iets om stil bij te staan,want een verborgen gouden stroom kan alleen maar levend zijn en de eenheid ervan kan alleen ontstaan – wéér ontstaan – tijdens het toneelspel of de voordracht van Shakespeares werk zelf. Shakespeare moet je beleven, het liefst als acteur in één van zijn stukken.

De schrijver William Shakespeare putte uit het zeer rijke mengvat van de Engelse renaissance, de periode in de 16e eeuw in Engeland die voorafgaat aan de radicale verlichting van de zeventiende eeuw. Daar, vanuit die rijkdom, kon Shakespeare alle elementen van cultuur, weten-schap, hermetisme, alchemie, joodse, mystieke en Griekse wijsheid als het ware uit de lucht pluk-ken en meesterlijk paart hij die in zijn komedies zowel als in zijn tragedies aan menselijke eigen-schappen zoals eerzucht, afgunst, jaloezie.Shakespeare wil laten zien dat de verantwoor-delijkheid voor deze negatieve emoties bij de mensen zelf ligt. En dan is er bij Shakespeare altijd hoop, dat wil zeggen dat hij een bepaald inzicht verstrekt voor de afloop, zelfs bij Mac-beth, een kwalitatief hoogwaardig inzicht vanuit menselijkheid en bewustzijn.Maar hij werkt ook de positieve emoties uit, vooral in de komedies.Die gaan over de liefde in al zijn schakeringen.Een hoofdpersoon, meestal een vrouw, is de

hoor de muziek! DE VErborgEn goUDEn STromIng In HET WErk Van WIllIam SHakESpEarE


personificatie van de onbaatzuchtige liefde, de liefde die geen tegenstelling kent en die eigen-lijk niet van deze wereld is.Bij voorbeeld Rosalinde in As You Like It. Wie met Rosalinde wil trouwen, zal zelf een ont-wikkeling moeten doormaken, die het karakter van inwijding heeft. Nog sterker is dat inwij-dingselement aanwezig in de Koopman van Venetië, waar de drie bruiloften op het einde te begrijpen zijn als een nieuwe samengaan, op drie niveaus, van geest en ziel tot volmaaktheid.Zoals dat ook terug te vinden is in de Alchemi-sche bruiloft van Christiaan Rozenkruis en wellicht ook in de Geestelice Brulocht van Jan van Ruus-broec. Een scheikundig huwelijk als inwijding in wijsheid en liefde, zoals ook Mozarts Zau-berflöte dat zingend verhaalt.En altijd houdt Shakespeare het in de komedies licht en levendig met speelse en vaak dubbelzin-nige opmerkingen, zoals de epiloog van Rosa-linde ook weergeeft; het blijft voortdurend een blij-spel, zoals ook het scheikundig huwelijk van CRC vol zit met spel, met toneelvoorstellingen, met dramatiek in dienst van inzicht, wijsheid en transformatie. En zoals Jacob Boehme, een tijdgenoot van Shakespeare, de zeven geesten van de heilige geest laat dansen en ‘vreugdevol opwellen’.Dat is het decor van, het podium voor de bele-ving van de Engelse renaissance, het gaat de En-gelse bard er vermoedelijk uiteindelijk om dat mensen zich niet alleen goed vermaken, maar ook iets van het verborgen geestelijke goud, van de universele wijsheid kunnen bevroeden.

Inderdaad zoals ook Die Zauberflöte wil.En dat culturele veld in Engeland was rijk, de Italiaanse en Vlaamse renaissance had in Albion duidelijk invloed. De verlichtende ideeën van Ficino en Giordano Bruno met de hermeti-sche en neoplatoonse wijsheid hadden er een vruchtbare bodem gevonden; Bruno had zelf de schoolmeesters van Oxford de les proberen te lezen en een sleutelfiguur als John Dee, net als Francis Bacon, waren bekend met het hof van Elisabeth I.

John Dee publiceerde zijn Monas Hieroglyphica in 1564 in Antwerpen en dat was van grote betekenis in Engeland én in overig Europa tot ver in de zeventiende eeuw. De Griekse wijs-heid van Pythagoras zit er in, de sterrenwijsheid van Egypte en de transformatiewijsheid van de alchemie, alle universele gegevenheden samen-komend in het Mercurius-teken, het teken van

Hermes Trismegistus. Tegelijkertijd de magische interpretatie van de Pythagorese tetraktys, het bijzondere tiental dat op zijn beurt weer een relatie heeft met de Sephirot uit de Joodse wijs-heid.De tetraktys is voor Pythagoras de perfectie, overeenkomend met de harmonie der sferen, de verborgen maar steeds aanwezige kosmische muziek.

Wat heeft dat met William Shakespeare te maken? Voor een antwoord daarop volgen we Jessica uit de Koopman van Venetië. Jessica verte-genwoordigt die ziel die de mystieke verande-ring naar de wereld van het Licht realiseert. In een gewijde nacht openbaart haar bruidegom Lorenzo zijn bruid in prachtige bewoordingen de harmonie der sferen waarover Pythagoras sprak. ‘Wat slaapt het maanlicht lieflijk op die heuvel! Hier gaan we zitten en laten de klanken van muziek onze oren binnensluipen: de verstil-ling en de nacht raken ons aan in zoete harmo-nie. Ga zitten Jessica. Kijk hoe het hemelgewelf is ingelegd met laagjes schitterend goud:‘Elk hemellichaam, hoe klein ook, dat je ziet, zingt als een engel in zijn baanbij het koor van de jong ogende cherubijnen.Zo’n harmonie klinkt in onsterfelijke zielen.Maar zo lang dit vergankelijke kleed van kleiOns omhult, is ze voor ons onhoorbaar.Wie geen muziek in zich heeft, door harmonie van zoete tonen niet wordt geroerd, die mens is slechts geschikt voor verraad, voor list en roof.

Vertrouw zo iemand nooit!O hoor toch die muziek!De Duitsers zeggen: ‘Böse Leute haben kein Lied’ wat dezelfde strekking heeft, maar Shakespeare legt uit dat het het vergankelijke kleed van verstikking en bederf is dat ons omhult, dat er-voor zorgt dat we de perfectie harmonie van de muziek der sferen niet kunnen horen.Evenwel, Jessica en Lorenzo, die bruid en brui-degom, zijn een weg gegaan, hebben net als Pa-mino en Tamina uit Die Zauberflöte kans gezien hun vergankelijk kleed transparant te maken, zodat het niet meer verstikt en hun bewustzijn zich weet te openen voor de kosmische harmo-nie. Het gaat inderdaad om een hemelgewelf dat is ingelegd met laagjes schitterend goud, het gaat om het gouden bruiloftskleed, een kleed dat niet omhult en verstikt, maar, door de liefde gevoed en tot stand gekomen, als een stralen-mantel wijd schittert, een soma psychicon.

Verder in het toneelstuk De Koopman van Venetië treden Portia en haar dienstmaagd Nerissa op in een laatste schijnbaar speels maar betekenisvol spel. Nerissa is de naam van een zeenimf. In de mysterieroman ‘ De Alchemische Bruiloft van Christiaan Rozenkruis anno 1459’ verschij-nen op de vijfde dag ook zeenimfen die in tal-loze legenden worden genoemd. Zij zingen daar hun zevenvoudige liefdeszang van de nieuwe levenstoestand: ‘Wat doet alles overwinnen? De liefde. Hoe kan men liefde vinden? Door liefde. Waar laat men goede werken stralen? In liefde. Wie kan de twee verenigen? De Liefde’.Keren we even terug naar John Dee, degene die diende aan het hof van Elizabeth I in de tijd van Shakespeare, en aan wie de schrijver Gustav Meyrink zijn roman De Engel van het Westelijk venster heeft gewijd. Hij wordt wel de ‘magus’ (de wijze) van het Elizabethaanse tijdperk ge-noemd; hij is zowel de mathematicus en magiër als de meer esoterische en mystieke persoonlijk-heid die een diepgaande invloed uitoefent op de poëtische beweging die Elizabeth in het leven had geroepen. Hij is zeer bepalend geweest voor het geestelijk klimaat in Engeland en Duitsland (en Bohemen) in de 16e eeuw en de rozen-kruisers in Duitsland (toen de Tübinger Kreis)

De verlichtende invloeden van Ficino en Giordano Bruno en hun hermetische en neoplatoonse wijsheid vonden in het Albion van de zeventiende eeuw een vruchtbare bodem

Van dit portret uit Cobbe-collectie uit 1610 nemen sommige wetenschappers aan dat het het meest betrouwbare portret van Shakespeare is


waren zeer geïnspireerd door het teken uit de Monas Hieroglyphica; het mercuriusteken, dat zij beschouwden en nog steeds beschouwen als de kronende samenhang van alle tekens (van de dierenriem). Kwik, het metaal dat verbonden is met mercurius zou de moeder van alle metalen zijn, omdat het het inzicht nuchter houdt, het verstand zuivert en het bewustzijn en het ge-moed verkwikt. Kwik dat verkwikt. Mercurius staat voor het getal 5 en de werkzaamheid van de (onsterfelijke) ziel.Nu zeggen we dat mercurius zorgt voor de Verlichting door de Rede voor de vernieuwing van micro- en macrokosmos. John Dee had in de nu gepresenteerde afbeelding nog meer opval-lende elementen aangegeven. Op deze titelpagina worden namelijk dauwdruppels afgebeeld samen met complexe allusies op het kruis in de ‘monas-symboliek’. Een oudere traditie, die ‘rozenkruiser’ verklaart als een woord van alchemistische ma-kelij, afgeleid van de Latijnse woorden ros (dauw) en crux, vindt in Dee’s Monas Hieroglyphica een flinke ruggesteun.In groter en cultureel verband vernieuwt mer-curius of het nuchtere en zuivere verstand van de onsterfelijke ziel de wetenschap en de kunst, zoals Francis Bacon ook heeft weergegeven in zijn sleutelwerk The great Instauration. Dat werk draagt als ondertitel: ‘De universele en alge-hele hervorming van de hele wereld door de vernieuwing van alle kunsten en wetenschap-pen’. In ieder geval doet die drang tot algehele vernieuwing recht aan the ‘shaker of the spear’ volgens Jaap Ruseler, tijdens een voordracht

over de achtergrond van de beroemde schrijver.De achternaam ‘Shakespear’ is een verwijzing naar de godin die de verpersoonlijking is van de goddelijke wijsheid en intelligentie: Pallas Athena, wier naam beduidt ‘shaker of the spear’.Ze zwaait de lans tegen de draak van onwe-tendheid, onwetendheid omtrent de goddelijke oorsprong van de mens.Francis Bacons The great Instauration kan na re-formatie en contrareformatie niet meer afgedaan worden als een derde poging om een religieuze strijd aan te gaan, het beoogt een vernieuwing van kunsten en wetenschappen. Teneinde wat? Teneinde een wetenschappelijke methode te volgen om een staat van verlichting te bereiken. Waarbij het laatste (zevende) hoofdstuk wordt ingevuld door de mensen zelf.De waarheid is de liefde als handelingskader, bijna als wapen, ware het niet dat de liefde die Shakespeare beoogt juist ontwapenend is.Alleen die liefde kan genade voor recht laten gelden, immers in de wereld vinden we altijd een argument voor ons recht, ook wanneer er in de rede en in de menselijke redelijkheid een ander signaal doorklinkt.

‘Het wezen der genade duldt geen dwang; zij drupt als zachte regen van omhoog op wat om-laag is. Dubbel zegent zij: zij zegent zowel wie haar geeft als wie haar krijgt; ze is het machtigst van de machtigen. Zij staat de hoge heerser beter dan zijn kroon. De scepter toont zijn we-reldlijk gezag, het teken van tucht en majesteit, waarin vrees en schroom voor vorsten troont.

Maar de genade is meer dan sceptermacht, zij is gezeteld in des vorsten hart, zij is een zinne-beeld van de godheid zelf.’Dit prachtige fragment uit de ‘Koopman’ il-lustreert de aard van de vernieuwing die met de liefde is verbonden, kort geformuleerd: alles ontvangen, alles prijsgeven en daardoor alles vernieuwen. Dat is zelfs meer dan een dub-bele zegening, deze nieuwe attitude van een hermetisch mens, het is kunst van leven, vanuit de bron van het hart van een vorst, vanuit de koning en de koningin als zinnebeeld van de godheid zelf.De verborgen gouden stroming in het werk van Shakespeare is onzegbaar, maar telkens aanwe-zig wanneer met bezieling gespeeld wordt en de diepte van de onderliggende werkelijkheid als de ongrond van Jakob Boehme, die zowel toeschouwers als spelers kunnen ervaren. Als energie die het bewustzijn transformeert en als herkenning van de medemens als mens en als potentiële godheid.Mark the Music!Het vraagt kunst van leven van ons, want het goud dat glinstert is niet om te hebben maar om te zijn. Die kunst is een Koninklijke kunst waarin de Liefde als een nooit ondergaande zon staat te stralen: er is aarde noch maan waarachter de zon zal wegduiken en de zon verdampt de wolken en laat de zachte regen als genade vallen.Als er iemand is die met zijn werken de kunst en de taal blijvend vernieuwd heeft, dan is het wel Shakespeare in zijn invloed op het Engels, zoals inmiddels bewezen is. Duurzaam, zoals dat tegenwoordig heet.En dat hij ook aan de basis heeft gestaan van het alchemistische en vrijmetselaarsspoor als een proto-Mozart in Die Zauberflöte, ook dat is aantoonbaar.Toch zit het geheim in een bewuste beleving van de aard van de tegenstellingen, het samen-vallen van die tegendelen, dat alleen door de ziel te ervaren is. En Jessica en Lorenzo ervaren die geweldige conjunctie aan een transparant geworden hemel en horen er de muziek van!We hebben gehoord welke eisen Shakespeare aan deze zielen stelt, welke kwaliteit hij aan die zielen toedicht.

Het zijn geen zielen die zich door hun ‘muddy vesture of decay’, door hun verstikkende en ver-gankelijke kleed, geheel laten omsluiten, laten afsluiten, maar het zijn onsterfelijke zielen, die ‘door de zoete tonen worden beroerd’, die kun-nen horen en zien. Shakespeare waarschuwt ten stelligste tegen de mensen met inferieure zie-legewaden, zo’n mens is geschikt voor verraad, list en roof en dient te allen tijde te worden gewantrouwd.Wij zouden zeggen: ‘geneigd tot alle kwaad’ en dat past ook in de tijd van Shakespeare, de tijd van de conceptie van de Nederlandse Staten-bijbel, waarin in Genesis wordt gesproken over de aard van de ‘boosheid’ van zo’n mens: zijn ‘verdichtsels der gedachten des harten’ zijn boos, totaal bedorven dus. Tegenover verraad en wantrouwen staan trouw zijn en liefde en zo bezien is het geen wonder dat veel toneelstuk-ken, met name in zijn komedies in trouwpartij-en eindigen. Mijns inziens zijn het geen gewone trouwpartijen die Shakespeare voor ogen staan, maar kwalitatief hoogwaardige huwelijken.Als uitkomst van een proces.Met een link naar de alchemie tussen man en vrouw en als resultaat een gouden gewaad, een gouden bruiloftskleed, zoals de Noorse Viking-mythologie ze weergeeft: op de Lofoten kan je dat zien in een miniatuur gouden huwelijk van een godenpaar; je moet het met een loep bekij-ken zo klein. Maar fijn. Puur goud.Daarmee is het gouden spoor nog niet zegbaar geworden.Maar ‘mark the music’ – hoor toch de muziek!De hoorbaarheid en de beleefbaarheid blijft na al die eeuwen wel recht overeind staan, zodanig zelfs dat de verwende Amerikaanse student van vandaag de dag de taal van Shakespeare prefe-reert boven modieuze frasen en gewilde beel-den.

Laten we luisteren naar de muziek. Naar de muziek van de sferen, als deze nog door de mist van satellietsignalen en ruimtegruis heen kan komen. Maar ook innerlijk, als we door onze eigen inwendige ruis heen kunnen luisteren. µ

Het wezen der genade duldt geen dwang; zij drupt als zachte regen van omhoog op wat omlaag is

48 pentagram 6/2012 mijn leven 49

ik ben onderweg. ik zit in een wagen die ik heel goed ken,ik werk nog aan ietsen ik heb een nieuw lied gehoord.gelukkig heb ik overal bereik.

ik log mijn laptop in op het internet.met iedereen sta ik in verbinding, overal, op elk moment.De verbinding is de laatste tijd stukken sneller geworden,de mogelijkheden worden steeds groter.ik heb een update nodig,ik weet dat daarin een kern van waarheid zit.

Nu zoek ik een link.het net biedt allerlei opties; ik wil ook naar dat lied zoeken.

De verbinding hapert.ik log weer in, zoek verder naar die muzieken ben zover om verder te werken.Een bericht verschijnt, onderbreekt mijn surfen en leidt me naar de oplossing van waar ik mee bezig was, plotseling en onverwacht.is dat het lied dat ik gehoord heb?Ja, ik herken het weer.

mijn hart is onderweg op een reis,het zit in een voertuig dat ik heel goed ken.mijn hart werkt nog ergens aanen het heeft een nieuw lied gehoord.gelukkig kan dat hart zich overal met alles verbinden.

Via mij verbindt mijn hart zich met het web en het is verbonden met alles, overal, op elk moment.De verbinding is de laatste tijd sneller geworden,de mogelijkheden worden steeds grotermijn hart heeft een update nodig,het voelt dat daarin een kern van waarheid zit.

Nu zoekt mijn hart naar de link.het web stelt ‘weten’ voor.mijn hart wil ook nog naar het lied zoeken.

De verbinding verbreektmijn hart logt weer in,zoekt verder naar de muzieken is klaar om verder te werkenEen bericht popt up, onderbreekt mijn zoektocht en voert mij naar de oplossing van mijn werk, plotseling en onverwacht.is dit het lied dat mijn hart gehoord heeft?Ja, ik herken het weer µ

mijn leven overdenking van een jongere

50 pentagram 6/2012 de verborgen rozentuin 51

b ijzonder proza, rituele teksten of gedich-ten die uit de inspiratie van verheffing zijn ontstaan, kunnen bij een lezer of

toehoorder vaak dezelfde verheffing teweeg-brengen, zoals muziek steeds opnieuw kan ont-roeren. De klank, de kleur van de taal is dan zo puur en krachtig, dat er een intieme, persoon-lijke band met de dichter ontstaat. De Engelse vertaalster schrijft: ‘Het is nu meer dan zeven-honderd jaar geleden dat Mahmoed zijn rozen van de mysteriën plantte in zijn verborgen tuin,

zijn rozenboeket van liefde, aspiratie, van rede en verlichting. En sindsdien hebben velen zijn tuin bewonderd, de geheime paden bewandeld en de geuren opgesnoven die het hart verhef-fen en verlichten. Zij plukten de geurende rozen en namen ze mee terug naar de wereld van de schaduwen en de waan. Waar komen toch die onverwelkbare kleuren van deze rozen vandaan? Hoe komen zij aan hun blijvende gracieuze vorm, en hoe kan hun welriekende essence de eeuwen overbruggen?’

waarom is deze – overigens schitterend uitgevoerde – uitgave met tekst van een perzisch dichter van 700 jaar geleden onlangs verschenen bij de Rozekruis pers? Daar moet een speciale reden voor zijn.

de verborgen rozentuin

mahmOED ShaBiSTaRi

Wie was Mahmoed Shabistari? Hij was een filosoof en schrijver, leer-ling van roemi, die leefde van 1288-1340. Hij was een van de groten die de universele leer van de bevrijding van de geest onderwees middels zijn gedichten. men weet bijna niets van hem. net als laozi, of de dichter van het Hooglied, of de schrijvers van de nag Hammadi-teksten, is hij opge-lost in het verleden. Want het is met de zielen van grote dichters die het universele bezingen altijd hetzelfde: hun levens hebben vrucht gedra-gen, en hun ziel is opgegaan in hun

diepste wens: ‘Zou ik niet geheel en al in u verglijden, als nieteling?” Deze hartekreet is voor de soefi-leerling van toen net zo intens als voor de rozekruisleerling van nu. Het is het smachten van de ziel, een geliefd oos-ters genre, zo oud als het Hooglied van Salomon.

De beroemde Ibn arabi was Shabis-tari’s leermeester. Van hem heeft de historicus Henny Corbin aangetoond dat zijn soefisme wortelt in de gnosis van mani. Zo kan men zich voorstel-len dat een gnostieke hymne als Het

bruiloftskleed van de wijsheid (in: Hermes’ Zegezangen deel II, rozekruis pers 2013), Shabistari tot inspiratie heeft gediend voor zijn Verborgen rozentuin, die ook de liefde bezingt. nog steeds zijn in het gebied waar deze tekst ontstond in de bruiloftsri-tuelen sporen te vinden van spiritu-ele oorsprong, uit de eeuwenoude tradities van Zoroaster. In de Inleiding wordt hier op ingegaan; en ook de reis die de tekst gemaakt heeft in die zevenhonderd jaar vormt een boeiend gegeven.

’De Witte Tempel is gebouwd met de specie van de liefde; zijn stenen zijn van levend materiaal, gevormd in zelfopoffering en zelfverloochening, door mensenhanden,

mensenhoofden en mensenharten, die ontdekt hebben dat zij alle dingen vermogen door Christus, die hun kracht geeft. Van deze tempelkracht getuigt de broederschap dat, naar de mate van haar volume en haar mogelijkheid, de dagen van de verdrukking omwille van de

uitverkorenen zullen worden verkort, want waar het licht verschijnt, daar moet de duisternis vluchten. Dat is de kernbedoeling van de magie van het rozenkruis, waartoe u bij deze, door

dit woord, hartelijk wordt uitgenodigd.’Plaats van dienst in de tempeltent tijdens de internationale Ussat-conferentie te Ussat-les-Bains,

september 2012

T E m p E L B O U w

52 pentagram 6/2012

Het slot van de Inleiding laat proeven hoe een lezer door Sabisthari’s tekst bezield kan worden: ‘overal in zijn tuin heeft mahmoed zijn rozen van rede, schoonheid, geloof, kennis en gnosis geplant, zij bloeien alom, stralend van schoon-heid in hun levende kleuren van waarheid en zuiverheid. maar het is in het midden van de tuin dat we de rozenboom van onvergelijkbare schoonheid vinden, wiegend en tintelend met de prille bloesems van toewijding en liefde.

Dit is de boom die mahmoed eerde met al de aspiratie van zijn hart – de beschrijving van het volmaakte gelaat van de geliefde. Daar, op die plaats, staan we als in vervoering, en in de mystieke stilte horen we de stem van hem, die eens, lang geleden, deze boom vol rozen plantte: ‘Zie slechts de Ene, spreek slechts het Ene, ken slechts de Ene.’

Met het uitkomen van de Nederlandse verta-ling wordt ook de hedendaagse Nederlandse lezer uitgenodigd het antwoord te zoeken in de rijke, verstilde poëtische teksten, vol symboliek, waarbij de inleiding verhelderende handvaten biedt. Elke bladzij ademt de zorg die aan dit boek besteed is, elke illustratie draagt bij aan de verheven sfeer die de tekst oproept. µ

Mahmoed Shabistari, De verborgen rozentuinOorspronkelijke titel: Gulshan i-raz (1318)Vertaling Jan BrinkertISBN 9789067324090

Het huis is leeg achtergelaten,

uitgezonderd de waarheid,

want in een ogenblik is de wereld

voorbijgegaan;

dan stijg je, bevrijd van het zelf,

opwaarts

en ben je verenigd met de geliefde.

Eenheid is je deel,

wanneer deze droomwereld

verstorven is.

Uit deel 5: Tijd en de droomwereld

pentagram · 2013-02-11 · pentagram Lectorium Rosicrucianum Intuïtie – intelligentie –...

Documents

Transcript of pentagram · 2013-02-11 · pentagram Lectorium Rosicrucianum Intuïtie – intelligentie –...