De Alchemische Bruiloft Van Christiaan Rozenkruis Artikelen Pentagram 2005 Nummer 2 Chymische...

5/26/2018 De Alchemische Bruiloft Van Christiaan Rozenkruis Artikelen Pentagram 2005 N...

http:///reader/full/de-alchemische-bruiloft-van-christiaan-rozenkruis-artikelen-

PENTAGRAM

T h e m a n u m m e r

D e a l c h e m i s c h e b ru i l o f t :

E e n t h u i s k o m s t

z o n d e r e i n d e .

Tot zeven maal toe wordt een koord neer-

gelaten om de mensheid uit de donkere

put op te trekken.

De kandidaat moet met zijn

gewicht zeven gewichten

weerstaan, zeven schepen die

zeven vlammen tonen, varen over

het meer, en dit alles voltrekt zich

binnen zeven dagen en nachten.

Sommaire

Een thuiskomst zonder einde2

Mijn avond voor Pasen4

Hoe het bruiloftskleedgeweven wordt

7

Christiaan Rozenkruis in detuin van God

15

Een raadselachtige figuur18

De dood die heel het levenis!

25

Het geheim van de blauwevogel

27

De achtste verdieping en deopstanding

34

Het werk van ChristiaanRozenkruis

42

27ejaargang nr. 2

maart/april 2005

Bronze dOtto Schouten



Een thuiskomst zonder einde

Als er een ding duidelijk is aanDe al-chemische bruiloftis het wel, dat deze

probeert de mens tot het inzicht te bren-

gen dat hij meer is dan een stoffelijk

voertuig met een denkvermogen en eenovereenkomstig bewustzijn.

In zijn verklaringen vanDe alchemischebruiloft schuift J. van Rijckenborgh desluier van de mysterietaal opzij en be-schrijft hij de grote waarde van dit werk

voor wie naar waarheid en verlichting

zoekt. Tevens wijst hij erop dat de broe-derschap van het Rozenkruis de figuurChristiaan Rozenkruis niet alleen alshet hoofd van de orde beschouwt, maar

vooral als het symbool van de mens opweg naar de geestziel.

Juist door het mysterieuze van het ver-haal, en zijn vele niveaus, worden verbor-gen aspecten van de ziel geraakt. Deze

wekken de ziel tot een zoektocht en herin-neren haar aan een mogelijke ontwikke-ling, die tal van latente krachten in demicrokosmos vrij kan maken.

De weg van Christiaan Rozenkruiskan door elk van diens navolgers wordengegaan. Hij leidt, via een geschikt maken

van de persoonlijkheid, allereerst tot detransmutatie van de ziel. Dat op zich is aleen wonder van genade.Vandaar wordt de

ziel in de toren van Olympus gereedge-maakt voor haar bruiloft met de geest.Een microkosmos keert weer in het oor-spronkelijke leven! In die zin beschrijft

het nummer dat voor u ligt aspecten vaneen spirituele weg. De verschillende bij-dragen zijn geschreven door leerlingen

van het moderne Rozenkruis, die allenvanuit dit gezichtspunt de grote levensop-dracht naderen.

Geestelijke groei wordt vaak gezien alszevenvoudig. In Genesis wordt de schep-ping in zeven dagen beschreven, en inzeven symbolische beelden wordtde Apo-calyps voltrokken. Binnen zeven kosmi-sche periodes, zo leren wij elders, wente-len de levenscycli van werelden en mens-heid in een opgaan, blinken en verzinken.

De alchemische bruiloft bevat eengroot aantal voorbeelden van een zeven-

voudige ontwikkeling. Tot zeven keer toewordt voor de mensheid een koord neer-gelaten om haar uit de donkere put op tetrekken, de kandidaat moet met zijn ge-

wicht zeven gewichten weerstaan, zevenschepen, die zeven vlammen tonen, varenover het meer en dit alles voltrekt zichbin-

nen zeven dagen en nachten.Daarom stelt J. van Rijckenborgh:zzzHet is in de eerste plaats noodzakelijkhet volmaakte getal, het getal zeven, tedoorgronden... Let er dus op: het gaat erin de eerste plaats om in dat natuurlijke

vormings- en ontwikkelingsproces vande Gnosis opgenomen te worden. Pasdan kunt u met vrucht in binding wordengebracht metde grote luister vande zeven-

geest, het volmaakte getal. Er zijn duszeven lessen te leren, zeven leergangen tedoorleven, zeven deugden te kennen,zeven eigenschappen te verwerven.

2



3

De zeven dagen van Christiaan Rozen-kruis geven in eerste instantie een ontwik-

kelingaandiegaatlangszevenniveausindemicrokosmos en die leidt tot de opstanding

van de nieuwe mens.Het is een opwindende ontdekkings-

reis in de nog vreemde ruimten van hetkoningsslot dat de microkosmos is, van

de keldergewelventot de hoogste torenka-mer. Deze reis kan voor elke mens veran-deren in een thuiskomst waaraan geeneinde is.

Les differentes

phases des Noces

alchimiques sont

indique es par des

couleurs. Pre sen-

te es successive-

ment, en re alite

elles se chevau-

chent. Aquarelle.

Paul Klee,1923



Mijn avond voor Pasen

Een terugblik

Lang geleden, in mijn jeugd, begon het

al. De herfst vond ik het mooist. Ik hield

ervan omdat het leven dan naar de

aarde neigt, en ik herkende het gevoel

van sterven wel. Het gras groeide tussende klinkers van onze straat en ik werd

mij bewust: dit leven en de cultuur, alles

wat de mens schept, houdt geen stand.

De natuur breekt ook de hardste steen!

Waarom dus iets opbouwen? Waaromeerst nog bloeien als alles toch weer zal

vergaan?Er was in het nabije bos een plaats die

de zeven bronnen genoemd werd. Daarwilde ik zijn, daar wilde ik ook s nachtsblijven. En de ster die ik s avonds aan dehemel zag? Was hij een boodschap uit een

ver land? Dikwijls keek ik ernaar; hij waseen vriend, evenals de zonsondergang.

Ik zong over die vriend, hoewel ik niet

wist wie het was. Ik beschouwde dit ge-voel als een droom, een vormloos verlan-gen, dat ik niet begreep. Dit leven was mij

vreemd. Maar iets anders dan de onbe-kende vriend wilde ik niet. Dan lieversterven, als ik hem niet als vriend konhebben.

Op een keer werd ik wakker, middenin de nacht, en zag een open deur. Ditbeeld trof mij diep: was het een roep tot

vertrek? Maar waarheen dan? Onrust,rusteloosheid, zij dreven mij voort. Ikdacht diep na over God en de wereld: ditleven kon toch niet alles zijn!

Ik droeg een last aan onbestemd ver-langen met mij mee. Vreemd, maar gedu-rende een bepaalde periode keek ik steedsop dezelfde tijd op mijn horloge. Twaalfuur, wat betekende dat? Of wat was diegrotuitgang, die ik voor mijn innerlijkeoog zag? Een herinnering? Als dit zo

was, waaraan?Ik ging eens op zoek naar een witte

roos omdat ik het gevoel had dat die ietsheel bijzonders voormijmoest betekenen.Van winkel naar winkel, maar in diedagen vond je een witte roos niet zomaar.

Zo weefde het andere een draad

door mijn leven, hoewel ik er niets vanbegreep. Een draad van goud. Ik namhet waar, het was alsof het mij verge-zelde, naast mij leefde, als achter glas.Wat had ik ermee te maken? Wat hadhet met mij te maken?

Ik sponverder aan mijn net van het lotmaar m|jn draden bleken niet van goud.Steeds verder raakte ik verstrikt. Ik voelde

mij verloren, een stuk drijfhout op de ein-deloze zee. Maar toen kwam het onbe-stemde verlangen weer op en scheurdehet verstikkende net. Ik werd gevoerdnaar een plaats waar licht en kracht inruimte entijd verankerd zijn. Dieplaatsenbestaan! Ik nam een echo waar, een reso-nantie. Dit gevoel, diep van binnen, zeimij dat ik hier op de goede plaats was enmoest blijven. Het was nog geen doel of

terugkeer naar een vaderland, maar ikwas als het ware op een brug die naar ab-solute waarheid voerde.

Een nieuwe levensfase ving aan. Maar

4



1wat ik eigenlijk moest doen en welke weg

ik gaan moest, was nog niet duidelijk. Inhet begin maakte ik mij zorgen of het an-dere wel echt bestond en niet alleen maareen beeld uit mijn fantasie was. Dat had ikin mijn vertwijfeling immers vaak ge-dacht. Nu was het opeens zo dat het hetgrootste was, ja, zelfs het doel van de heleschepping. Waar bleef ik nu in mijn klein-heid en ongeloof? Diep schaamde ik mij en ik herkende het andereals een vriend.

U was de vriend. Waarom heb ik u voor-dien niet herkend?

Dus struikelde ik verder op de enigeweg die ik voor me zag en die ik moe st

gaan, want de wereld was voor mij nog

geen woestijn geworden. Ik probeerdeweliswaar de weg te gaan ^ wat dat ookmocht zijn. Maar alles wat vanalle inspan-ning, strijd en verlangens overbleef washet onvervuld zijn, en het gevoel u tocheenmaalergenstevinden.Ja,alleendaton-bestemde verlangen bleef over. Het ove-rige verloor aan betekenis en werd hol enleeg.

Uiteindelijk was dat het wat mij naar

het dieptepunt voerde. Een eenzamer,meer verlaten mens dan ik was er niet opde wereld... dacht ik. Alle wensen en alledoelen verloren hun betekenis, alle hoop

5

D e u i t n o d i g i n g

Het begint op de avond voor Pasen, hetbegint voor een mens die alweetdat er meer is. Op de eerste dag ontvangt de hoofdpersoon een briefwaarin hij uitgenodigd wordt voor een koninklijke bruiloft. Hoewel hij in

de brief als gast aangesproken wordt, is het overduidelijk dat er meer van

hem verwacht wordt. Wanneer je je niet in reinheid baadt, is t zeker dat

je de bruiloft schaadt. Zeven jaar geleden werdhem deze bruiloft al in een

visioen aangekondigd, en hij heeft geprobeerd zich er goed op voor te be-

reiden. Maar op deze bijzondere avond voor Pasen wordt in de brief drie-

maal het woord heden benadrukt. Alleen in het heden, in het nu, kan

men aan een geestelijke weg beginnen.Christiaan Rozenkruis echter voelt

zich onwaardig en treft bij zichzelf zeven grote gebreken aan. Hij twijfelt,

voelt zich onwetend en blind aan het verstand, weet niets van de verbor-

gen zijde der dingen of de geheimen van de natuur, en zijn levenswandel en

ogenschijnlijke broederlijke naastenliefde zijn niet van eigenbelang ge-

speend. Ookde prikkel des vlezes, een wereldse gezindheid, is nog steeds

in hem aanwezig. Nog het meest verontrust door de duistere woorden

over drie tempels bereidt hij zich voor op de nacht.

Geestelijke gebeurtenissen, die overdag ondergeschikt zijn aan illusie

en onwetendheid, worden bij Christiaan Rozenkruis bij voorkeur s nachts

ontsluierd. Dan, los van de beperkingenvan het stoflichaam, ervaart hij de

geestelijke zeggingskracht van wat hem overkwam. In de eerste nacht

droomt hij over gevangenen in een put (symbool van de mensheid in haar

huidige toestand), uit welks diepte enkelen opgetrokken worden in het

licht. Ook broeder Rozenkruis is een van de geredden. Hij ziet hierin dui-

delijk een teken, want het is zonneklaar dat alleen genade de oorzaak van

zijn redding is.Vol hoop gaat hij op weg.

D E E E R S T E D A G

Illustraties bij De

Zeven Dagen uit:

Hans Wilderman,

ChymischeHoch-zeitChristiani

RozenkreutzAnno

1459.Gottingen

1923



ging teloor. Elke keer als ik door de diep-tepunten ging (want zij volgden elkaarop), brak er iets in mij. Iets waarvoor ikslechts e en naam ken, en dat is ik.

Ikzucht, eigenwilligheid, onjuiste voor-stellingen, dromen dat ik belangrijk was engewaardeerd werd, de wens aardig gevon-den te worden, jaloersheid en kleinheiddrongen zich steeds weer op. Toch bepaal-den zij mijn leven, ja, ik leefde door hen.Wat een armoedig bestaan,vreselijk.

Na elk dieptepunt was u dicht bij me.Ik ervoer de troost van uw aanwezigheid;

vrede, kracht en houvast. Toen werd hetmij duidelijk: ik moet ruimte voor u cree -

ren in mijn leven, u moet leven en ik moetsteeds weer een stap terug doen. Want u

was alles al wat ik wilde zijn. Als ik mijnmisleidende beelden, al was het maareven, losliet, was u er altijd. Maar het on-derscheid tussen u en mij ontglipte mijsteeds weer. Vaak dacht ik: u bent ik. Enik ben u. Deze verwarring bleef bestaanen bracht veel verdriet met zich mee.

Ook nu nog.De opgedane kennis en het inzichtverdwenen weer, terwijl er een chaos aangedachten en gevoelens overbleef. Zowelorientering als innerlijk houvast verdwe-nen. Tot het intense verlangen weer door-brak en mijn hart vervuld werd van geluk,

vreugde en vrede. Op die wijze snelde ikdoor mijn innerlijke ruimte: hemel en helbevonden zich in mijzelf. Maar op een dag

brak het licht door en ontvlamde in mijninnerlijk.

Daarmee kwam het besef dat alles wattot nu toe was gebeurd niet voor niets ge-

weest was. Elke stap, elk ding, elke ge-beurtenis, alles had zin. Mijn leven wasals een kleed, samengesteld uit levendedraden. Verleden, heden en toekomst,alles werd van uw glans doordrongen.Het leven had plotseling betekenis en

was deel van een geweldig plan. Toenvoelde ik mij gedragen en geliefd. Maardit ik was ik niet, maar mijn innerlijkezelf, de kern in mij, die ik zo graag wildezijn.

Sinds die dag leeft u als iets nieuws inmij. Het is alsof een bron van uw energieging stromen. Ik volg u nu als een mean-derende beek door diepten en hoogten,

door dag en nacht.Stap voor stap ontsluiert u nu het plan

dat ik toen, als tijdens een verlichtingvoor mij zag. Het was een opdracht, eenlevensopgave. Ik ontving het direct uituw hand. Sinds die tijd realiseert u hetdoor mij. Als ik u niet in mijn waan, dieer nog steeds is, tegenstreef of zelfs in de

weg sta. Toch geef ik mij steeds meer over

aan deze leiding entracht ik uw suggestieste volgen.Ik was als Thomas, de ongelovige, de

eeuwige twijfelaar. Hoewel u mij al zoveelgenade heeft betoond, riep ik telkens naarhet licht, juist wanneer |k u verlaten had.

Verbaasd word ik mijervan bewust datuw wens ook de mijne schijnt te zijn! Uw

wil is ook die van mij. Ik wil u volgen endoen, wat u van mij wenst. Niet alleen

omdat u mijn meester bent, en ik uw leer-ling, maar omdat wij vrienden zijn.

Samen gaan wij naar... pasen...

6



7

Hoe het bruiloftskleed geweven wordt

Daarop maakte ik mij gereed op weg

te gaan, trok mijn wit linnen kleed

aan, omgordde mijn lendenen met een

bloedrode band en legde deze kruise-

lings over mijn schouders.1Aldus toege-

rust, gaat Christiaan Rozenkruis opweg, om aan de koninklijke bruiloft

deel te nemen, nadat hij van een ge-

vleugelde, schitterende vrouwelijke ge-

stalte een uitnodiging had gekregen.

Rond het hele verhaal vanDe alchemi-sche bruiloftligt een subtiel geweven net-

werk van symbolen, waarin tot in dekleinste details aanwijzingen zijn opgeno-men voor het proces van wederopstan-ding van de goddelijke mens. De ver-schillende ceremonien waarin men zichomkleedt, de gewaden en hun kleurenzijn geen vondst van de vriendenkring

waarvan J.V. Andreae deel uitmaakte.Kleding symboliseert al sinds de vroegste

tijden onder andere het fijnstoffelijkelichaam van de mens dat, al naar zijn le-vensstaat, andere kleuren toont. In gnos-tieke teksten als het manichese Lied vande parel2 legt de prins bijvoorbeeld zijnkoninklijke gewaden af als hij het rijk vanzijn vader verlaat om in Egypte de parelterug te halen. Of in de Griekse mytholo-gie: nadat Heracles de twaalf grote dadenheeft volbracht, krijgt hij aan het einde

van zijn leven het Nessoshemd, dat zijn(oude) huid verbrandt. Ook de traditie

van purperen mantels voor heersers enpriesterlijke gewaden is terug te voeren

op mysterieweten, dat evenwel vergeten is.Wit, rood, goud, zwart en geel zijn de

gewaden die broeder Rozenkruis en deandere personen gedurende de zevendagen dragen.Deze kleuren zijn noch wil-lekeurig gekozen, noch nieuw. Terwijlhet blauwe gewaad van de jonkvrouw tij-dens de eerste entweede dag verwijst naareenlevensniveau, dat van de ziel, hebbende andere kleuren betrekking op eenver-anderingsproces. Het zal ons niet verwon-deren dat deze kleuren stammen uit deklassieke alchemie.

Er worden de veranderingen mee aan-gegeven die in het fijnstoffelijke lichaam

beginnen en zich uiteindelijk uitdrukkentot in het nieuwe etherisch-stoffelijke

voertuig, het voertuig van de mens vanweleer, het uiteindelijke doel van de echtealchemie, waaroverDe alchemische brui-loftverhaalt.

Aan het begin van het verhaal draagt

7

In dit eerste proces van het oorspronke-

lijke worden, zien wij nog niets vantransfiguratie,wel echter transmutatie.Onder transmutatie verstaan wij hetgeschikt maken van de microkosmosvoor de beginnende transfiguratie.Transmutatie is de voortschrijdendeloutering van het dialectische wezen,een verzamelen en ordenen vannieuwe bouwstoffen.

De kaders bij dit artikel zijn ontleend aan:J. van Rijckenborgh, Het Nieuwe Teken.Haarlem, Rozekruis Pers1979


http:///reader/full/de-alchemische-bruiloft-van-christiaan-rozenkruis-artikelen

Christiaan Rozenkruis een wit linnenkleed met een bloedrode band. Wit is dekleur van zuiverheid en rood die van hetbloed. Zijn kleding bewijst dat hij zich,

wanneer hij de uitnodiging voor de brui-loft krijgt, reeds goed heeft voorbereid.Want alleen zo kan hij op de tweede dagde zielenatmosfeer betreden, waarna hijdoor drie poorten het slot binnengaat.

Men overhandigt hem een nieuw paarschoenen om de vloer van het slot die ge-heel uit marmer bestaat niet te bezoede-len. In hetzelfde gewaad wordt hij aanhet begin van de derde dag gewogen.

Al sinds de oudste tijden wist men datde ziel zich in het bloed uitdrukt, ja, dathet bloed de ziel |s. Het bloed is een fijn-stoffelijk flu|de,waarin de begeerten, in-

stincten en gevoelens van de met de na-tuur verbonden mens zich uiten: woededoet het bloed koken, sterke verlangensof angsten hebben een onstuimige bloed-circulatie tot gevolg en schaamtegevoel

veroorzaakt een rood hoofd. Maar hethoeft zich daartoe niet te beperken: hetbloed kanookde hoogste geestelijke waar-den met zich meevoeren.

Christiaan Rozenkruis bloedstoe-

stand is weliswaar niet geheel zuiver (hijzegt immers van zichzelf: Ook ontdekteik dat mijn lichaam, mijn ogenschijnlijkbehoorlijke levenswandel en mijn broe-

derlijke naastenliefde niet geheel gezui-verd en gereinigd waren) maar tochdraagt hij als teken van zijn grote verlan-

gen witte linnen kledij met een rodeband, die hij kruiselings over de borstknoopt. Ook daarom weerstaat hij, beterdan de anderen, de gewichten, wat im-mers gezien kan worden als het volledigharmonisch samenwerken met de zevenstralen die uitgaan van de zevengeest.

Broeder Rozenkruis en zijn metgezel-len die de zeven gewichten weerstonden,ontvangen een rood fluwelen kleed eneen groene lauriertak. Nu komt hun kle-ding overeen met die van de jonkvrouw,die s ochtends ook de ceremonie leidde.Zij zijn nu welkom in de sfeer die door dejonkvrouw wordt verzinnebeeld. Het ishet veld van de ziel, waarvan de stralingof vibratie boven de aardse natuur uitgaat.In dit veld is een goddelijke vuurkracht ac-tief, waarnaar de kleur rood verwijst. De

eerste overwinning is behaald en de lau-riertak bekroont en bevestigt deze. Aaneen met rood fluweel bedekte tafel gebrui-ken zij het middagmaal en allen ontvangeneen bijzondere onderscheiding: Voordat

wij plaatsnamen, kwamen de beide edel-knapen binnen en vereerden ieder vanons uit naam van de bruidegom met hetGulden Vlies met een vliegende leeuw

erop, met het verzoek dit aan tafel tedragen en de naam en de waardigheidvan de orde (die zijne majesteit ons hedenschonk en waarin hij ons weldra metgepaste plechtigheid zou bevestigen) inere te houden.3

Toen zij de jonkvrouw later naar denaam van de orde vroegen, antwoorddezij: dat het ogenblik nog niet gekomen

was om deze te openbaren, zolang de

zaak van de gevangenen nog niet afgehan-deld was.4

8

Wanneer dit werk in de eerste geboorteverricht is, gaat de kandidaatverder in de tweede fase. Nu wordtde aandacht van de kandidaatgevestigd op het afscheid van deoude tempel en het oude levens-veld,en het bouwenvan de nieuweof oorspronkelijke tempel van hetmenselijke geslacht.

Formule crypte e

de la page 118 de

le dition originale

des Noces Alchi-

miques de1616:

lanne e 1459, le

signe de lEsprit,

de lame etdu

corps, le nom de

Paracelse, lalpha

et lomega.


http:///reader/full/de-alchemische-bruiloft-van-christiaan-rozenkruis-artikelen

Het gouden bruiloftskleed van de

vierde dag

In de ochtend van de vierde dag was-sen Christiaan Rozenkruis en de trouweschare alchemisten zich bij de bron in detuin en zij drinken met hun gouden scha-len van het levende water dat daaruit op-

welt. Hermes is de bron staat op een ge-denktafel, die van de oude monumentenafkomstig is. Opnieuw krijgen zij nieuwekledij; geheelvangoud enprachtig versierdmetbloemen. Daarbij komt nog eengulden

vlies, met edelstenen bezet, en een muntwaarop de zon en de maan zijn afgebeeld.

De nieuwe stralingen hebben het le-venslichaam zodanig veranderd, dat degoddelijke bouwstenen nu stevig veran-kerd zijn. Dit is het voertuig dat in hetmidden is, het bevindt zich tussen het be-geertevoertuig en het stoflichaam. In ditlichaam straalt de levende nieuwe ziel in

het licht van de nieuwe morgen.De prachtige bloemen op het gewaad

wijzen op het stelsel van chakras en plexi-cirkels, de krachtcentra in het ether-lichaam die nu geladen zijn met nieuweenergieen. Deze glans van het goudenbrui-loftskleed zal de nieuwgeboren ziel verge-zellen gedurende al de volgende dagen.

De ontmoeting met de koninklijkepersonen

Pas nu het gouden bruiloftskleed aan-toonbaar geweven is, ontmoet broederRozenkruis ^ op de vierde dag, in eenhoger gelegen gewelf ^ de koninklijke per-sonen. Hij is diep onder indruk door hunaanblik. Want behalve dat de zaal vanlouter goud en edelgesteente schitterde,

was ook het gewaad van de koningin zoschoon en stralend, dat ik haar niet ver-mocht aan te zien. En wat ik ook tevoren

voor schoon had gehouden, dit alles was

9



daar even ver boven verheven als de ster-ren aan de hemel.5 De gezellen wordenaan de koning voorgesteld. De ontmoe-

ting en de overweldigende indruk die destralende koningsgewaden maken, zijnhet gevolg van nieuw inzicht door de

werkzaamheid van de geest. Want op ditogenblik wordt de vereniging van geest,ziel en lichaam getoond als een heerlijkplan, als de mogelijkheid die de volgendedag zal worden verwerkelijkt.

Alles is gereed, maar broeder Rozen-kruis is nog steeds meer verbijsterd dangelukkig. Hij kan de aanblik nauwelijks

verdragen en geen woord komt over zijnlippen. Een ander schouwspel volgt: nuzien zij drie koningen en drie koningin-nen, alle zes verschillend gekleed. Onderhen bevindt zich ook het jonge bruids-paar. Boven deze beiden hangt een kost-bare kroon. Hier merkt de hoofdpersoonop: toch waren zij toen niet zo mooi als

ik mij had voorgesteld, maar dit moest zozijn.6 Christiaan Rozenkruis wordt die-naar van het koninklijke bruidspaar.

De geschiedenis gaat op een ander ni-veau verder, en de ware aard vanDe alche-mische bruiloft komt nu aan het licht.Want hoewel broeder Rozenkruis en zijngezellen onmisbaar zijn, blijkt het niet omhen te gaan. Het zijn de koninklijke perso-

nen, die tijdens het alchemistische werkveranderd worden.Na een maaltijd ontmoeten de kandi-

daten het koningspaar opnieuw, als zij uit-genodigd worden voor een toneelspel. Debruidegom draagt een zwart satijnen

kleed naar Italiaanse snit en ook debruid gaat in het zwart. Interessant is de

verwijzing naar de Italiaanse mode. Geeft

Johann Valentin Andreae hier wellichtaan dat via Italiede hermetische geschrif-ten, en zo het proces van de Grieks-Arabi-sche alchemie in Europa bekend werd?

Alleen bij hetgemeenschappelijke maal,de eerste maaltijd van de kandidaten aan dekoninklijke tafel, dragen de koningen nogeenmaal sneeuwwitte, stralende gewaden.Dan wordt alles zwart: de kleding van dekoninklijke personen, de zaal, de zwarteman met de bijl en ook de zwarte gewaden

van de kandidaten. De bedrukte stemming,die al tijdens de maaltijd opvalt, overheerstdebroeders helemaal. En als voor hun ogende koningen en koninginnen onthoofd

worden, vermaant de jonkvrouw hen metde woorden: Het leven van dezen berustnu in uw handen; als gij mij volgt zal uithun dood nog veler leven voortkomen.7

Zwart is hier dus de kleur van de dood, deondergang. Aan het einde van de vierde dagsterft het oude, en het zal aan de volkomendienstbereidheid van de broeders liggen ofhet allemaal nog goed komt.

De gewaden van de vijfde en zesde dag

ZoweldejonkvrouwalsbroederRozen-

kruis en zijn metgezellen brengen de vijfdeen zesde dag in hun zwarte gewaden dooren werken mee aan de voorbereidingen

voor het alchemische huwelijk. Zo blijkthun levenshouding ten volle gericht op hetgrote werk. Gedurende de twee dagen in detoren van Olympus veranderen hun gewa-den niet,want zijzijn nuslechts toegewijdedienaren. Zij malen kruiden en edelstenenfijn en bereiden sappen en essenties voor

het opnieuw levend maken van de ont-hoofde lichamen van het koninklijkebruidspaar. De verandering vindt plaats in

wat zij met hulp van de jonkvrouw en de

10

Bij de aanvang van de derde fase is ditgrootse werk tot stand gekomen. Dekandidaat is weer een levende zielgeworden, als voorheen. Hij gaat deglorieuze weg van levende ziel totlevendmakende geest.



2zeer oude bewerkstelligen: uit de goudenbol bevrijden zij het sneeuwwitte ei. Hier-uit breekt een bloederige vogel vrij, die van

zwart in wit en verder van bont in blauwverandert. Zij laten het robijnrode bloedvan de vogel druppelen op de levenloze li-chamen van het bruidspaar. Deze, die hetuiterlijk van jonge kinderen hadden,groeien uit tot een man en vrouw van vol-

wassen grootte. Zij hebben goudgeel krul-lend haar. Maar, zo wordt geschreven: Er

was echter nog geen natuurlijke warmte ofgevoel in hen. Zij waren als dode beelden,

maar levend en natuurlijk van kleur.8Nadat het lichaam zo is voorbereid,

worden verschillende voorbereidingen ge-troffen om hen te belevendigen. De jonk-

vrouw brengt nieuwe gewaden en legtdeze klaar: twee fraaie witte gewaden,zoals ik ze in het slot nooit had gezien en

die ik ook niet kan beschrijven. Ik dachtniet anders of ze bestonden uit zuiverkristal.9

Deze beschrijving doet denken aan dewoorden van de alchemist BernardusTre-visanus (1406-1490), als hij het kleinewerk beschrijft: Ik zeg je, en God ismijn getuige, dat dit kwikzilver, toen hetgesublimeerd was, met een zo zuiver witbekleed scheen te zijn, als de sneeuw van

de hoge bergen, met een heel fijn en kris-tallen schijnsel, bij het openen van het vatging er een geur vanuit, zo zoet, als nietsanders in de wereld.10

11

D e r e i s e n d e a a n k o m s t i n h e t s l o t

Op de tweede dag gaat dehoofdpersoondewereldin.Daar immers ont-staat inzicht.Hij moetbeslissen welke vanvier wegen hij neemt, waarin hij

echter niet slaagt. Omdat, waar de wegen kruisen, een raaf jaagt op een

duif, die door hem werd gevoerd, jaagt hij de raaf weg. Nu bevindt hij zich

op de derde weg, waarvan hij niet meer afwijken kan. Spontaan heeft hijvoor de duif, de zielenredding, gekozen.

Uiteindelijk komt hij aan in het slot waar de bruiloft zal plaatsvinden.

Wij associeren adel, verhevenheid, zuiverheid en macht met kasteel/slot.

Het symboliseert hier een geestzielenveld is van bijzondere sereniteit.

Broeder Rozenkruis is verbaasd over enkele andere gasten wier zielen-

toestand een heel andere is dan zijn deemoedige en ernstige houding. De

auteur J.V. Andreae suggereert dat het verbazingwekkendis dat zij dit ge-

bied konden bereiken. Omdat Christiaan Rozenkruis nog niet vertrouwd

is met deze nieuwe wereld, neemt hij de kans waar, de nacht wakend en

vastgebonden in het voorportaal door te brengen. Dat wil zeggen: op-

nieuw voorbereiding, orientatie en concentratie, om de aard van het

veld waarin hij verkeert te onderkennen en er bewust in te worden.

L E T W E E D E J O U R



Trevisanus spreekt hier over de volein-ding van dit zogenaamde kleine werk inde alchemie. Hierin wordt vorm, lichaamen ziel, in de oorspronkelijke zuiverheidteruggebracht. Het kleine werk wordt

ook de vergeestelijking van het lichaamgenoemd. Daarna volgt het grote werk,de belichaming van de geest of in chris-telijke terminologie, de vleeswording vanhet woord.

Het kleine werk is dus volbracht. Defijne, nog levenloze lichamen van hetbruidspaar en hun kristalheldere zielen-gewaden zijn gereed. Nu beleeft broederRozenkruis, als enige van de vier in deachtste torenkamer aanwezige broeders,bewust hoe het nieuwe leven in de licha-men geblazen wordt. Daarop ontwaakthet koningspaar. Geest, ziel en lichaamzijn nu volkomen verenigd. Wanneer hetalchemische proces gereed is,verlaat hetko-ninklijke paar in de kristalzuivere nieuwegewaden, die niet met woordenbeschrevenkunnen worden, de toren van Olympus,

om terug te zeilen naar het slot.

De gele gewaden van de ridders van

de gouden steen

De zevende dag breekt aan en detrouwe schare legt de zwarte gewadenaf. Zij krijgen geheel gele gewaden die zijsamen met het gulden vlies zullen dragen.

Nu vertelt de jonkvrouw hen de naam vanhun orde: zij zijn ridders van de goudensteen. Later, na hun terugkeer in het slot,bijhet feestelijke banket, leren zij de orde-regels kennen en worden tot ridder gesla-gen. Op de laatste dag komen er voor heteerst gele gewaden in het verhaal voor.Het ligt voor de hand weer aan het goud

van de geest te denken. Maar binnen desymboliek van J.V. Andreae, die tot in de-

tail exact is, heeft ook geel een bijzonderebetekenis. In de klassieke alchemie gaande drie belangrijkste kleuren van zwart(nigredo of bederf) via wit (albedo of ver-

12



bleking) naar rood (rubedo, de hoogstegloed).

Hierover zegtTitus Burckhardt (1908-1984): Na de vergeestelijking van hetlichaam, die op een bepaalde manier over-

eenkomt met verbleking en die volgt op hetaanvankelijke zwart of bederf, komt als af-sluiting de belichaming van de geest metzijn purperrode, koninklijke kleur.11

J.V. Andreae benadrukt de rode ko-ninklijke kleur niet maar hij zegt dat ereen heldere vuurstraal naar benedenschoot en in het levenloze lichaam voer.12

Uit deze gebeurtenissen blijkt ook dui-delijk dat op de achtste verdieping de be-lichaming van de geest plaatsvindt, wantdit komtonder andere overeen met de vol-gende beschrijving door de middeleeuwsealchemist Artephius: kook het (lichaam)in ons witte water, dat wil zeggen in kwik-zilver, tot het opgelost is in het zwarte;door het lang te koken, zal het dan hetzwarte verliezen, en aan het einde zal hetopgeloste lichaam met de ziel opstijgen,

en zij zullen elkaar op dergelijke wijzeomarmen,dat zijniet meer gescheidenkun-nen worden. Dan echter zal de geest zich in

werkelijke harmonie verenigen met hetlichaam zodat zij samen een onveranderlijkding worden. Dat is de oplossing van hetlichaam en versteviging van de geest, diebeide een en hetzelfde werk zijn.13

Wij hebben de verandering van kleur

van de gewaden door de zeven dagen vanDe alchemische bruiloftgevolgd. Zij gaanvan wit naar rood, dan naar zwart en uit-eindelijk naar geel. Op de eerste vierdagen worden deze kleuren, zoals wijhebben gezien, in een andere samenhanggebruikt dan de klassieke alchemie datdeed. De typerende kleurensymboliekuit de alchemie is in de vijfde en zesdedag, tijdens de alchemische verandering

van de vogel, behouden gebleven. Bij dieverandering speelt nog een kleur een rol :kort voordat de vogel zichzelf offert, is hijblauw.1 En evenals hetblauw komt de kleur

geel in de klassieke alchemistische tekstenook vaak voor als extra kleur. Zo lezen wijbij Artephius: Evenals hitte, die op wat

vochtig is, werkt, het zwart veroorzaakt ofvoortbrengt,wat de primaire ofeerste kleur

is, zo brengt meer en meer hitte, die op watdroog is werkt, door afkoken steeds het witvoort, wat de tweede kleur is, en omdatdeze dan op wat zuiver en volmaakt droogis werkt, brengtdie citrinitas en rood voort,dus bijna vier kleuren.15

Christiaan Rozenkruis aan het einde

van de zevende dag

De kandidaten zijn in het alchemischproces tot de goud-geelkleuring (citrinas)gevorderd. Nu zullen zijals ridders van deGouden Steen in opdracht van de orde

werkzaam zijn. Dit is een belangrijketaak en het resultaat van een moeizameontwikkeling. Daarom zijn alle aanwezi-gen in het slot vervuld van vreugde. Al-leen voor broeder Rozenkruis ziet de ze-

vende dag er heel anders uit. Na de ridder-slag laat hij als enige zijn gulden vlies enhoed tot eeneeuwige gedachtenis16 achterin een kleine kapel. Voordat het geschriftonverwachts afbreekt, lezen wij nog dat hijde koning voor het laatst in dergelijke ge-daante aanschouwde en door de beideouden, de oude heer van de toren en Atlas,in een prachtig vertrek gebracht werd,

waarin zij zich neerlegden.Wat er verder gebeurt, kan niet metwoorden gezegd worden, want het be-hoort niet tot de zeven dagen van onzetijdruimtelijke wereld...

Noten en bronnen zijn op te vragen bij de redac-tie: [email protected]

13

Christian Rose-

Croix, une nuit,

sur la muraille

(detail). Johfra



Christiaan Rozenkruis in de tuin van God

Op de morgen van de derde dag door-

staat Christiaan Rozenkruis de beproe-

ving met de zeven gewichten, zelfs als er

nog drie mannen aan het laatste gewicht

gaan hangen. Daarmee bewijsthijgereed

te zijn voor groter inzicht.Vervolgens ver-kent hij s avonds, met een geheel nieuw

waarnemingsvermogen,het slot.

Dat wat hij ziet ^ de wetmatighedenvande goddelijke schepping ^ gaat debekende

wereld van de gewone mens te boven.Daarom kan dit alleen in symbolische

taal worden beschreven. De symboliek inDe alchemische bruiloft van ChristiaanRozenkruisbevat alchemistische, kosmo-logische, mythologische en andere beel-den. De Russische filosoof Nikolai Ber-djajew schrijft in zijn boek De filosofievan de vrije geest:

Symbool betekent bemiddelaar,teken en tegelijkertijd verbinding. Sym-

bool en symbolisering gaat uit van de aan-wezigheid van twee werelden, twee toe-standen van zijn... Symbool is de brug tus-sen twee werelden.1

Zijn woorden verduidelijken dat debeeldspraak van De alchemische bruiloftniet alleen versiering is. Deze beeldspraakmaakt het mogelijk de lezer te verbindenmet het innerlijke schouwen, dat broederRozenkruis op de derde dag ondergaat.

Ook hij, als zoeker, krijgt antwoorden opde vragen: Wie is de mens en welke zinheeft zijn leven? en Wat is de aard vande mens en wat zijn innerlijke wetten?

Fonteinen, mijnen en ateliers vol

kunstwerken

De harmonie en pracht van de fontei-nen, mijnen en kunstateliers fascinerenChristiaan Rozenkruis. Het grote ver-

schil tussen aardse kunst, waarmee inzijn algemeenheid gedoeld wordt op hetaardse scheppen, valt hem direct op.Tege-lijkertijd ziet hij de verbanden met de ho-gere en de lagere astronomie, met de as-trologie, astrosofie, en de alchemie.

De mijn kunnen wij als symbool zienvoor de alchemistische moederschoot,3

de oven waarin het onzichtbare vuur vande geest brandt. De fonteinen geven een

indruk van de levendigheid van de on-zichtbare substantie, die voor de open-baring van het goddelijke plan wordt ge-bruikt.

15

Ondertussen werden ons ook de fraaistefonteinen, mijnen en allerlei ateliersvolkunstwerken getoond, die onze kunst-producten, al voegde men ze ook alletezamen, stuk voor stuk overtroffen. Aldeze vertrekken waren in een halvecirkel gebouwd, zodat zij het kostbareuurwerk dat in het midden van eenprachtige toren was aangebracht, steedsvoor ogen zouden hebben, en zich naarde loop van de planeten, die daaropschitterend te zien waren, zoudenkunnen richten. Hierbij kon ikwederom gemakkelijk begrijpen,watonze kunstenaars ontbreekt, hoewel het

niet mijn taak is hun dit mee te delen.2

Jardins de Claude

Monet, a' Giverny



3De mijnen, fonteinen en ateliers staan

in een halve cirkel. Waarom deze vorm?Wellicht geeft de astronomie hier uit-

komst. Het belangrijkste werktuig van demiddeleeuwse astronomen was het astro-labium.4 Dit instrument, dat al aan deGrieken bekend was, werd vanaf deachtste eeuw door islamitische weten-schappers verder ontwikkeld en bereiktelater via het moorse Spanje Europa.

Het astrolabium diende om de hemelen zijn sterren en planeten af te beelden,zoals deze er op een bepaald tijdstip en

op een bepaalde plaats uitzagen. Langsmechanische weg kon men bepaalde con-stellaties zichtbaar maken en astronomi-sche problemen oplossen, zonder dat ge-

compliceerde mathematische berekenin-gen moesten worden gemaakt. Er zijnver-schillende soorten astrolabia. De basis is

een ronde metalen schijf, die de hemelbolsymboliseert, en een draaibare schijf, dezogenaamde spin, waarop de projectie

van de dierenriem en verschillende vastesterren te zien zijn. Men kon er nog an-dere schijven aan toevoegen.

Voor ons verhaal is de verdeling van dehoofdschijf vanbelang. Door een horizon-tale lijn wordt een bovenste en onderstehalve cirkel gevormd. De bovenste halve

cirkel is het firmament en de onderste dehemelbol, onder de aarde, die de beschou-

wer vanuit zijn standpunt niet ziet.5 Deuitbeelding van de sferen door halve cir-

16

D e d a g v a n d e z e v e n g e w i c h t e n

Het klassieke axioma van de Rozenkruisers uit de Fama Fraternitatiswordtvertegenwoordigd door de driehoek: Door de geest Gods ontsto-

ken. In Jezus ondergegaan. Door de heilige geest wedergeboren.Het in-

drukwekkendevan Dealchemischebruiloftis datdeze eenhermetischproces

schoeit op de leestvan een oprecht christelijkelevenshouding. Er dient een

zuiver weten te zijn van het alchemische proces van de ziel, maar er dient

tevens een volkomen onbevooroordeelde, ja zelfs niets-wetende openheid

van de ziel te zijn. Alleen op die wijze kan de mens zich in de geestelijke

wereld orienteren en erin bestaan.De derde dag is de dag datdit zalblijken.

De gasten moeten bewijzen dat zij geschikt zijn voor de alchemische brui-

loft doordat zij de zeven gewichten kunnen weerstaan ^ slechts door huneigen gewicht, aan deugd, aan levenshouding. Broeder Rozenkruis bewijst

hier zijn bijzondereplaats binnen de groep deelnemers, omdat zijn gewicht

zelfs drievoudig verzwaarde gewichten weerstaat.

In de gebeurtenissen die daarop volgen wordthij door zijnpage langs alle

verborgenheden van het koningsslot gevoerd. Hij bezoekt als enige de ko-

ninklijke graftempel, en hij is bijzonder geboeid door de globe, die zo groot

is dat menerin kan plaatsnemen.Vervolgensbrengen de deelnemers die over-

gebleven zijn de avond door in het gezelschap van jonkvrouw Alchymia,

waarbij hun gesprekken steeds het thema liefde als onderwerp hebben.

In de derde nacht lukt het hem in een droom een deur te openen.

Daarmee heeft hij de eigenlijke deur naar het slot, naar het geestzielen-

veld geopend.

L E T R O I S I E M J O U R



kels was toen heel gebruikelijk en zekerook bekend aan de vriendenkring waar-binnenDe alchemische bruiloftwerd ge-schreven.

De kosmologische illustraties van demiddeleeuwse alchemisten tonen vaakeen verdeling in halve cirkels.6 Dikwijls

wordt er nu echter een andere betekenisaan gegeven. Een goed voorbeeld hiervanzien wij op een zeventiende-eeuwse ets

van Mattheus Merian, waarop het grotewerk van de alchemisten wordt afgebeeld.Daar worden ook de planeetsferen ge-toond: de horizontale lijn scheidt de god-delijke sfeer van het rad van de natuur, deaardse wereld.7

De toren en het uurwerk

In het middelpunt van de halve cirkelstaat een toren met een prachtig uurwerk.Christiaan Rozenkruis kijkt er gefasci-neerd naar. De toren is een symbool voor

de tweevoudige stroom van energie, waar-mee het reddingswerk voor wereld enmensheid wordt uitgevoerd.

De energie die naar beneden vloeit,wekt door zijn licht het verlangen van demensnaar zijn oorspronkelijke vaderland.De omhooggaande stroming toont de sta-dia van terugkeer. InDe alchemische brui-loft komt deze indeling later weer terug in

de acht verdiepingen van de toren vanOlympus. Daar vindt immers de transfi-guratie van de ontwaakte ziel in de oor-spronkelijke goddelijke mens plaats.

Het uurwerk aan de toren in de halvecirkel wijst op de exacte beweging van deplaneten en toont het steeds doorgaanderitme, waarin de goddelijke krachten ge-transformeerd en gebruikt worden. Broe-der Rozenkruis neemt deze dingen de

eerste keer direct waar, want de tweedehalve cirkel ontbreekt hier. Hij kan zon-der de aardse sluiers de hemelse harmo-nieen waarnemen.

De avond van de derde dag

Op de avond van de derde dag kan Chris-tiaan Rozenkruis in eerste instantie de es-

sentie schouwen van de goddelijke schep-ping, zoals hierboven beschreven is. Hetwordt hem duidelijk dat geen kunste-naar die op het aardse niveau actief is, delevendige, harmonische, schepping vanGod kan bereiken. Het eigenlijke werk,de transfiguratie, ligt op dit moment voorhem nog in de toekomst en wordt van de

vierde tot de zevende dag volbracht. Zijnschouwen van de wetmatigheden van dekosmos, zijn blik in het goddelijke red-dingsplan voor de mensen, vervullen hemop de avond van de derde dag echter metgrote verwondering en diepe vreugde.

Hij krijgt de kracht en ontwikkelt hetvertrouwen om de gebeurtenissen van dekomende dagen welgemoed tegemoet tezien.



Een raadselachtige figuur

De lezer ontmoet in De alchemischebruiloftveel bijzondere en raadselach-

tige personages en het is niet altijd ge-

makkelijk hun betekenis te begrijpen.Soms weet men zich geen raad met de

bizarre scenarios. Dat is wellicht ook

het geval met de moor, die Christiaan

Rozenkruis op zijn inwijdingsweg drie

maal ontmoet. Het valt daarbij op dat

de moor een verbazingwekkend veran-

deringsproces doormaakt. Hij muteert

van gewelddadige moorse koning totde zwarte beul wiens hoofd uiteindelijk

als een dynamische kracht een rol speelt

in het alchemische proces. Waar staat

deze zwarte figuur voor en wat heeft

deze ons te zeggen?

Op de vierde dag van De alchemischebruiloftzien we de moor ^ overigens eentypisch beeld van die tijd ^ voor het eersten wel in het Toneelspel in het Zonne-huis. Deze komedie wordt voor broederRozenkruis en zijn metgezellen opge-

voerd om hen ergens van bewust temaken. Een prinses (de ziel) is als bruidaan een prins (de geest) beloofd. Zij valtechter in handen van een gewelddadige

moorse koning. De bruid kan (meerderemalen!) de verleidingen van de moor niet

weerstaan, dit ondanks het feit dat zijhaar bruidegom al kent en eigenlijk

beter zou moeten weten. De strijd omde ziel wordt op heel dramatische wijzein sce' ne gezet: aan de ene kant de mooren aan de andere de bruidegom. In hetmidden de ziel die tussen beiden ^ lees:duisternis en licht ^ heen en weer wordtgeslingerd. Ondanks haar zwakheid enhet feit dat zij zich steeds weer aan demoor overgeeft, wordt zij tenslottegered. Aan het einde vechten de mooren de bruidegom de beslissende slag uit.Het loopt goed af, de moor wordt versla-gen en het volk jubelt: lang leve de brui-

degom, lang leve de bruid!

De drie sce' nes: zonnehuis, bovenzaal

en toren

Het zonnehuis verzinnebeeldt hethartcentrum van de mens. Hier is het

verblijf van de ziel en het grote toneelwaar de strijd om de mens plaatsvindt.

De strijd om door te dringen tot hetjuiste begrip van natuur en bovennatuur,tussen duistere gevoelens en begeertenen het licht.

Het tweede optreden van de moor inDe alchemische bruiloftvolgt nadat het to-neelstuk is gee indigd. Ditmaal verschijnthij in de bovenzaal van het slot, als eenzwarte beul. Het is zijn weinig begerens-

waardige taak om de drie koningsparen

die daar op hun tronen gezeten zijn, teonthoofden. Op zijn beurt wordt hem bijhet verlaten van de zaal het hoofd afgesla-gen.

18



4

Een ongelooflijk, ja onbegrijpelijk ver-haal, als de lezer niet beseft dat het om be-

wustzijnsaspecten gaat. De drie konings-paren zijn aanzichten van het oude be-

wustzijn die, door ervaring gelouterd, ge-reed zijnvoor transmutatie. Zij zullen, netals de moor, de dienstbare beul, stervenom als geestelijke aanzichten te worden

wedergeboren.Christiaan Rozenkruis wordt voor de

derde keer met de moor geconfronteerdop de tweede verdieping van de toren van

Olympus, waar geheimzinnige alchemi-sche processen plaatsvinden. Hier wordthet afgehouwen hoofd van de moor ineen ketel vloeibaar gemaakt. Het dient alsoplosmiddel bij de alchemische verande-ring van de gedode koningsparen. Hetgaat hier om de transmutatie van hetetherlichaam, dat de matrijs is voor het

leven van het nieuwe lichaam.Wat betekenen die uitbeeldingen van

de moor voor de mens van nu? Ze gevenhun geheimen pas prijs wanneer de mens

D e d a g v a n v e r s t e r v i n g

In de tuin genieten degasten, voor heteerst inhetbijzijn vande koning ende koningin, van een toneelopvoering over de moor en een prinses die

voorbestemd was voor een koninklijke bruiloft. Het zal ons niet verwon-

deren dat dit theaterstuk eveneens zeven fasen kent. In dit stuk geeft de

prinses zich echter, misleid, aan de moor, die tenslotte door de jonge ko-

ning, de zoon en bruidegom, in een gevecht verslagen wordt.

Hoe intrigerend en symbolisch ook, het toneelstuk vormt niet meer

dan een opmaat voor het eigenlijke drama van deze dag. Op de vierde

dag, het vierde stadium vanDe alchemischebruiloft, kan worden gebouwd

op hetviervoudige tapijt. Hetgrondplan van de weg totbevrijding van de

hemelse mens vormthet endura.Het persoonlijkewordtminder doordat

het zich leert wijden aan de vier zijden van het tapijt: strijdloosheid, e e n-puntige gerichtheid, groepseenheid en harmonie in de afwisseling van ac-

tiviteiten die het leven biedt.

Zonder dood geen nieuw leven. Op deze wijzebezienishet consequent

dat gedurende de vierde dag de onthoofding van zeven personen plaats-

vindt. Deze zijn de drie koninklijke paren en de moor, die nota bene de

beul is van de eersten. De drie koninklijke paren, dat zijn de twee polen

van het kwaad in de mens, voortdurend staande tegenover de beide polen

vanhetgoede inhem, en dejongevorstin: hetgrotenieuwezielenverlangen,

met naast haar de altijd werkzame invloed van de zevengeest. Maar zij zijn

allen gebonden aan de oude natuur, daarom dienen zij indevertelling te ster-

ven.De moor, de laatste die sterft, symboliseert de menselijke wil.

Zoals al eerder neemt Christiaan Rozenkruis ook deze nacht een be-

langrijk besluit. Als hij over het meer uitkijkt, ziet hij hoe de kisten aan

boord worden gedragen en hij neemt waar dat de geesten van de ont-

hoofden als vlammen branden boven de zeven schepen die naar een ei-

land varen. Het vurige principe van de oude persoonlijkheid blijft behou-

den, want dit is de eeuwigheidskern.

19

L E Q U A T R I E M J O U R



Ma source

Loin de tous les sentiers,de tous les chemins qui me'nent a' la vieet a' la mort,je gis comme au fond dune tombe;

sur ma couche dab|me, je tattends.Mes pieds prennent un peu de repos,mes yeux ont cessede crier. Je mabandonne a'toi comme on sabandonne au sommeil [...]

Abaisse les yeux vers moi,ne me laisse pas seul au desert.Je veux etre ton ange,et te glorifier malgrema faiblesse.Le signe que tu me fis alors que je naissaisa' peine du corps de ma me're,

brule en mon cur.A l instant ou' je contemplai ta lumie'reje ne voulus plus que lombrejamais ne couvre mon visage.

20



Mon songe habite tes mondes,Je plane dans tes cieux,dans cet envol ma vie sestompeet jen oublie le chemin.Tant dunivers defilent devant mes yeux,

mabsorbent dans leur souffle.

Les etoiles mont creuse une tombe au fir-mament. Au-dessous, les anges,dun battement dailes celestes,sele' vent jusqua' moi et boivent mes forces.

Les jours et les annees secoulent de moi,Je deviens pareil a' leternite.La musique de Mozart et de Bachsegre'ne en longs courants ascendantscomme un soupir cristallin a' mon oreille.Je ne suis plus quun echo,

le monde resonne dans leternite.Tout pre's d ici, eclosent des fleurs nouvelles

dont la senteur soudain meveille.Dapre' sAnges, Marc Chagall1950

21

Ma source

Le the' me univer-

sel des Noces

Alchimiques a ete

repre sente de

bien des facons.

Cantiques des

CantiquesV,

Marc Chagall,

huile sur toile



zijn eerste stappen op weg naar het alche-misch huwelijk zet. In eendrievoudig pro-ces zal hij zich met de kracht van de moorgaan meten en ^ in gecodeerde vorm ^

worden hem de wegen tot zelfrealisatiegewezen.De moor belichaamt de eigenwillig-

heid van de mens die geen bewuste bin-ding met het geestveld heeft. Deze vormteen aspect van de persoonlijkheid. Hij zetzijn energie achter het verlangen van hethart, de denkfuncties in het hoofd en delichaamsfuncties. Daardoor verwart en

verstrikt het zielenbeginsel op verschil-lende manieren. Hij maakt de mensenblind zodat zij het enige noodzakelijkeniet kunnen zien. Hijmaakt hen doof, zo-dat zij de stille stem niet kunnen horen.En hun handelen maakt hijkrachteloos,zo-dat de mensen wat gedaan moet worden,niet kunnen uitvoeren. Ten opzichte vanhet pad kan de eigen wil als vijand gezien

worden. Pas na een geweldige loutering

kan deze functie de ziel bij haar strevennaar het licht te hulp komen, zoals we zul-len zien.

Het toneelspel in het hart

De ziel van de kandidaat op de wegnaar inwijding is, tot een bepaald tijdstip,als de prinses in het toneelspel. Zij is

nieuw geboren en voorbestemd tot eenhuwelijk met de bruidegom, de geest. Zijis zuiver als sneeuw, maar vooralsnogmist zij het bewustzijn dat het resultaatis van ervaring. Zij is nog geen wetendeziel. Zij kent wel de hunkering, maarnog niet de andere persoonlijkheids-krachten die haar be|nvloeden. Daaromvalt zij steeds weer voor haar eigenwil-ligheid, de moor. In een uiterst pijnlijk

proces leert zij dat zij gevangen is in eenwereld van illusie. Al die processen enconflicten met die duistere macht moetzij herkennen en doorleven. Daarom

krijgt zij de opgave om zich te ontworste-len aan de macht van de moor. Iedereenheeft bindingen met de natuur van de te-genstellingen: levensopvattingen, gedra-

gingen en gewoonten, die hinderlijk enzelfs schadelijk zijn. Zij zijn terug tevoeren op het verlangen, de toestandvan het hart. Wanneer de kandidaat nubewust het verlangen naar het licht

volgt en zo de bindingen aan de natuurlosmaakt, roept hij hierdoor de moorop, de grote tegenspeler. De bevrijding

van de ziel en de voorgenomen geeste-lijke bruiloft betekenen het einde van deeigen wil. Iets wat deze echter nietzomaar kan toelaten!

De strijd met de moor

De persoonlijkheid bevindt zich doorhet verlangen van de ziel om te leven,midden in het endura. Er vindt een lou-tering, een verandering, plaats in de

orientatie van het begeren, en de mensgaat daarin met vreugde op. Het is hem

volkomen duidelijk: Ik moet minderworden. Die ik omvat het verstand,het gevoel en uiteindelijk het geheleoude bewustzijn. Dan kan de ander, hetzuivere beginsel, de geestvonk groeien.Daarom maakt de mens die zich in hetendura bevindt, zich gereed om de strijd

met de moor aan te gaan! In het Toneel-spel in het Zonnehuis wordt deze strijdin prachtige en beeldende taal in sce' negezet.

Als wij deze beelden overdragen ophet actuele leven van iemand die de weg

van het zielenleven wil gaan, dan kangezegd worden: deze mens leert zichheel bewust open te stellen voor de in-

vloeden van het oeratoom, dat het cen-

trum van zijn wezen is. Onder diens lei-ding plaatst hij zich en hij leert zo de in-

vloeden van de eigenwilligheid te nege-ren en op te geven.

22



5Indestrijdophettoneelwordtdeprin-

ses ^ de ziel ^ steeds weer door krachten

vol genade gered uit het land van demoor. Dat zijn ervaringen die een menseen gevoel van bevrijding geven; hij her-kent eenverheven en zeer zuiver levensge-

voel. Zijn hele essentie zegt dan ja, dat wilik tegen het pad van verlossing. Er ont-staat een inniger contact met de bruide-gom, de geest. Er vindt een verlovingtussen de verlangende ziel en de geestplaats en de voorbereidingen voor het hu-

welijk kunnen worden getroffen. Wat zijndat voor voorbereidingen? In eerste in-stantie is het de beslissende en duurzameomwending van het verlangen. Overwint

het licht de moor op de plek waar de strijdgestreden wordt, het hart, dan is de mens

bereid zijn oude bewustzijnstoestand teofferen en kan het proces verdergaan.Dat is een uiterst belangrijk moment, ennu wordt het spannend: de moor, diezich tot dan toe als eigenwilligheid heeftgeopenbaard, begeeft zich vrijwillig indienst van het vernieuwingsproces. Ge-

wapend met een bijl komt hij de boven-zaal binnen.

Het einde van de vierde dag van De

alchemische bruiloft beschrijft hoe allezes aspecten van het bewustzijn zich inde bovenzaal verzamelen. Twee polen vanhet kwaad in de mens, voortdurend

23

D e d a g v a n d e l i e f d e

Op de vijfde dag vindt de begrafenis van de onthoofde personen plaats ^Christiaan Rozenkruis weet echter dat in werkelijkheid de doodskisten

leeg zijn. Eerder zag Christiaan Rozenkruis, onder leiding van zijn persoon-

lijke page, op een prachtig bed de godinVenus naakt, als dood, in haar graf-

gewelf liggen. Hij zietde ^ nog rustende, nog niet ontwaakte ^ kracht der

liefde, in haar volle glorie. Dat hij haar zag zal aan het einde van de zevende

dag nog gevolgen hebben.

Voor broeder Rozenkruis krijgt liefde een nieuwe dimensie. Liefde is de

enige toestand die zowel onze stoffelijke natuur als ook de zielenwereld en

geestelijke werelddoordringt, of doordringenkan.Voordatde kandidaat met

het eigenlijke alchemischewerk in de toren van Olympus begint, waar hij opde vijfde dag naartoe gaat, moet deze liefdeservaring zijn basis zijn. De zee-

nimfen zingen tijdens de vaart naar de toren van Olympus over de liefde:

Watdoetonsoverwinnen? De liefde.

Kanmen ook liefdevinden?Door liefde.

Waar laatmengoedewerken schijnen? In liefde.

Wiekan detweeverenen? Deliefde.

Het getal vijf symboliseert als het pentagram de activiteit van de

nieuwe ziel.De nieuwe zielenmens echter |s de liefde.s Nachts ziet broe-

der Rozenkruis hoe de zeven vlammen op de top van de toren van Olym-

pus zakken. De betekenis hiervan openbaart zich pas aan het einde van de

vertelling.

L E C I N Q I E M J O U R



staande tegenover de beide polen van hetgoede in hem, en de jonge vorstin: hetgrote nieuwe zielenverlangen, met naasthaar de altijd werkzame invloed van de ze-

vengeest. Maar zij zijnallen gebonden aan

het oude levensveld, daarom moeten zij inde vertelling sterven. Het zevende aspectwordt gevormd door de uitvoerder, dehandelende, de wil van de kandidaat.

Deze wil is geheel veranderd. Hetbesef dat de natuurtoestand met zijn den-ken, willen, voelen en handelen in werke-lijkheid nergens toe leidt, maakt dat demoor, die zich eerst met zijn vernieti-gende kracht tegen de pasgeboren zielrichtte, nu haar dienaar wordt. Hij is wel-iswaar nog niet de goddelijke

wil van de wederopgestanemens. Die moet nogkomen. Maar hij is welde wegbereider van detotale zelfovergave.Waar voorheen deeigenwilendeinstinc-

tieve drang domineer-den, is nu de bereidheidontstaan voor het vrijwil-lige offer.

Zonder de menselijke wil is ergeen vooruitgang mogelijk. Dat geldt voorop de materie gerichte wegen, maar ook

voor de weg van nieuwe menswording.Een bekend spreekwoord zegt: waar een

wil is, is een weg! Men kan het ook zo zeg-gen: waar de wil vandaan komt, daar gaathij ook naartoe. Pas als het verlangen om-gewend is, kan de wil in de bovenzaal ac-tief worden, en wel voor zijn laatste wils-daad. Voor de weg die inDe alchemischebruiloft beschreven is, geldt in iedergeval: de zwarte beul in de bovenzaaloverleeft niet zijn beulswerk, dat in ditopzicht toch een heldendaad is. Buiten,

voor de deur, is het z|jn hoofd dat van deromp gescheiden wordt. Hij sterft; het

wordt nacht.Nadat dit alles gebeurd is, ziet Chris-

tiaan Rozenkruis in de nacht van devierde op de vijfde dag de zeven schepenmet de zeven vlammen, die over het meernaar de toren van Olympus varen. Metaan boord de lichamen van de zes konink-

lijke personen en het hoofd van de moor.

De magische essentie

Wij verplaatsen ons nu naar de gebeur-tenissen op de tweede verdieping van detoren van Olympus. Het afgeslagenhoofd van de moor en de resten vande an-dere bewustzijnskrachten vervullen bij de

vorming van het nieuwe etherlichaamnog een belangrijke opgave. Het zwarte

hoofd van de moor wordt ineen ketel gekookt. Er ont-

staat een preparaat datgebruikt wordt als op-losmiddel voor de lij-ken van de koningen.Weer zon schijnbaarlugubere bezigheid!

We begrijpen hierineen aanwijzing naar

het alchemische zwar-tingsproces1 , dat hier op

het etherniveau wordt voltrok-ken. De kracht van de wil werkt als dyna-mische energie in het fijnstoffelijkelichaam. Alleen omdat hij onthoofd is,dat wil zeggen van zijn oude natuurlijke

levenskracht afgesneden, zonder lichaam,kan zijn vurige krachtgebruikt worden bijde vorming van het nieuwe etherlichaam.Op die wijze gaat de ontwikkeling tottransfiguratie door in de toren van Olym-pus totde opstanding van de nieuwe mensop de achtste verdieping. De kracht vandemoor kan nu gelouterd worden toegepast.In het verhaal geeft deze het proces van deinwijding door zijn dynamiek vleugels.

Hij maakt het de kandidaat mogelijk zichvan de oude natuur los te rukken en detransfiguratie van geest, ziel en lichaamte voltrekken.

24

Monas hierogly-

phica, cest le

signe que trouve

Christian Rose-

Croix au moment

de linvitation aux

Noces royales,

symbole de

lunion de lAme,de lEsprit et du

corps, qui se

re alise par le feu

cosmique (Arie' s).



De dood die heel het leven is!

Aan het einde van de vierde dag wor-

den, zoals we hebben gezien, de zes ko-

ninklijke personen onthoofd.Zij worden

in doodskisten gelegd, en gedurende de

ochtend van de vijfde dag op ceremo-

niele wijze naar de inmiddels uitge-hakte graven gebracht.

s Nachts is alleen Christiaan Rozen-kruis getuige van een indrukwekkendschouwspel: de kisten met de zes konink-lijke lichamen, en het hoofd van de beul,

worden aan boord van de zeven gereed

liggende schepen gebracht. Na de begrafe-nis varen de schepen met ook broederRozenkruis en diens gezellen aan boordnaar de toren van Olympus. Het blijktdus dat er s ochtends lege doodskisten inde graven worden neergelaten en de be-grafenis slechts toneelspel of een farce is.Dit is een van de sleutelsce'nes waardoordit klassieke Rozenkruisergeschrift door

velen als een klucht werd afgedaan.Uit de beschrijving blijkt dat het ommeer gaat dan een doorsnee begrafenis,omdat de werkelijkheid als het ware doorhet gebeuren s nachts wordt omgedraaid.Niet het uiterlijke gebeuren is reeel, maar

wat zich in het innerlijk,s nachts, als hetzielenwezen in het eigen gebied werk-zaam is, ontsluiert. De aandacht van delezer wordt naar de werkelijke gebeurte-

nissen in het innerlijk verplaatst. Menkomt de lege kist en het lege graf als sym-bool wel vaker tegen. Al in het oudeEgypte, zo melden esoterische onderzoe-

kers,werd een leerling door de priesters ineen sarcofaag gelegd. Hij werd in een opde dood lijkende slaap gebracht, om ver-binding met de onzienlijke sferen temaken.Daar nam hij waar wat zich achterhet stoffelijke leven bevindt. Hij zag hoede goddelijke krachten werkten in de na-tuur en de mens. Nadat hij dit inzicht enbegrip had verkregen, ontwaakte hij alseen nieuwe mens, als iemand die het ge-heim van de eeuwige wederkeer had aan-schouwd.

Een ander vorm van deze helendeslaap kenden de Grieken in hun Ascle-pios-heiligdommen. Soortgelijke gebrui-

ken komen we ook bij de Germaansestammen tegen. Volgens bijbelse vertellin-gen werd ook Jezus na de kruisiging in de

Cupidon attise la

flamme



tuin van Jozef van Arimathea in een rots-graf gelegd. Vrijmetselaars kennen een

ritus waarbij de kandidaat enige tijd ineen symbolische doodskist moet door-brengen. Dit wordtgezien als de afsluiting

van het oude leven.

De mystieke dood

InDe alchemische bruiloftis de mys-tieke dood een cruciaal moment. Alche-misch gezien is dit het solve et coagula,het loslaten van hetoude en het verbindenmet het nieuwe.

Allerlei aspecten van het oude bewust-zijn sterven. De illusie zelf middelpunt

van de wereld te zijn, staat het proces inde weg. Het door de zintuigen bepaaldebewustzijn kan de diepe zin ^ de dood

van zichzelf ^ niet bevatten, dat is te veelgevraagd. In de ochtend van de vijfde dag

bevinden de vrienden die het alchemischhuwelijk mogen bijwonen zich nog vo o rde innerlijke gebeurtenissen die in detoren van Olympus gaan plaatsvinden.Tot nu toe zien zij alleen de uiterlijke

kant van de dingen. Daarom geloven zijdat er een echte begrafenis plaatsvindt,

als de lege doodskisten ter aarde wordenbesteld, en ondergaan het verdriet datermee gepaard gaat. Maar de vijfde dagis ook de dag van de liefde. De zielen-mens, waarvoor broeder Rozenkruissymbool staat, ziet de geestelijke wer-kelijkheid, de noodzakelijkheid, a chterhet alchemische proces. Hij ziet deze,omdat hij de twee eigenschappen voorzielenleven aan het verwerkelijken is.Hem kenmerkt een groot verlangen omeen te zijn met het leven ^ dat immers deessentie van het koninklijke paar is.Christiaan Rozenkruis verlangt ernaarom met het geestelijke leven, dat in allesen iedereen is, verbonden te zijn. Ener-zijds verbonden met het lijden van demensheid, anderzijds geborgen in de vol-komen rust van de werkzaamheid van de

goddelijke liefdesstromen. Deze begelei-den ons altijd. Zij kunnen ons helpen,

wanneer wij ons leven ervoor openstel-len, en de consequenties ervan aanvaar-den. Zo wordt de ziel geboren!

26

Le Phe nix. Diana

Vandenberg, huile

sur toile



Het geheim van de blauwe vogel

27

In de eerste vier verdiepingen hebbenChristiaan Rozenkruis en zijn metge-

zellen door hun toegewijde activiteit

een prachtig wit gouden ei doen ont-

staan. Met dit ei ^ symbool voor het

nieuwe volmaakte leven ^ is de voorbe-

reidende fase beeindigd. Er komt een

raadselachtige vogel uit, die verschil-

lende alchemische veranderingen door-maakt maar echter uiteindelijk moet

sterven. Wat betekent dat? Waarom

moet de vogel sterven?

De twaalfde-eeuwse alchemist Arte-phius windt er geen doekjes om als hijstelt: Arme domkop. Ben je zo simpeldat je gelooft, wij zouden openlijk en dui-delijk het grootste en belangrijkste ge-heim overdragen? Ik verzeker je, dat die-gene die door de normale betekenis vanhet woord probeert te begrijpen wat dehermetische filosofen hebben geschreven,zal verdwalen in een doolhof waar hij

nooit uitkomt, want hem ontbreekt dedraad van Ariadne waarmee hij de uitgangkan bereiken.1

Deze woorden gelden ook voor de ver-



schillende stadia van het magnum opus(het grote werk) dat in deze fase van onzealchemische vertelling voltrokken moet

worden. Ze zijn symbolisch en verhuld,omdat woorden hier inderdaad tekort-

schieten. We naderen deze gebeurtenissendan ook in de wetenschap dat de gehelewaarheid alleen door eigen levens-ervaring, opgedaan op het pad van zielen-bevrijding, kan worden gekend.

Artephius spreekt echter ook over dedraad van Ariadne, die kan helpen de

weg te vinden in het labyrint van symbo-len. Deze draad van Ariadne is in de mens

verborgen. Het is het verlangen naar eenleven dat over de grens van tijd en ruimtereikt tot in de onbekende wereld van heteeuwig goddelijke.

Verankerd in het stelsel van de mens,zal het eenmaal naar buiten breken, en

wie dit verlangen kent en het in zichzelfruimte geeft, vindt de ene uitgang enschuift de sluiers voor het geheim vaneen.

De geboorte van de vogel

Er komt een wonderlijke vogel uit hetwitgouden ei. Het beest is bebloed en zieter wanstaltig uit en moet van jonkvrouwAlchymia ook nog vastgebonden worden.Broeder Rozenkruis en zijn metgezellenkrijgen de opdracht de vogel te voeden.Zij geven hem drie verschillende spijzen:

1. het bloed van het onthoofde konings-paar, verdund met geprepareerd water,

2. het bloed van een andere koninklijkepersoon,

3. een andere spijs, die later zijn spijsgenoemd wordt.

Door het eerste voedsel groeit de vogelsnel maar hij gedraagt zich boosaardig,

bijt om zich heen, en is zwart en wild.Door de tweede soort voedsel verliest hijalle zwarte veren, en er groeien sneeuw-

witte voor in de plaats. Ook wordt hij

tammer. Door de derde spijs krijgen deveren van de vogel prachtige kleuren,zoals nog nooit eerder waargenomenzijn. De vogel is nu tam en vredelievendgeworden en kan losgemaakt worden.

Deze beschrijvingen volgen nauwkeu-rig enkele fasen in de klassieke alchemie.Daarin wordt aan een parallel proces ge-

werkt, in de stof (buitenwereld) en in zich-zelf (binnenwereld). Het uitgangspunthiervoor treffen wij aan in de uitspraak

van Hermes: zo boven, zo beneden, zobinnen, zo buiten. Het doel van de alche-misten was het maken van de steen der

wijzen, die alle onedele metalen kon subli-meren (buitenwereld, laboratoriumwerk)en tegelijkertijd de sterfelijke mens tot on-sterfelijke geestmens (binnenwereld, werkop het niveau van de geest en de ziel)transfigureert.

In oude afbeeldingen vande vervaardi-ging van de steen der wijzen zietmen vaakeen vogel die in een distilleerkolf de stadia

van de verandering beleeft. Als eerste de

zwarting of bederf (nigredo, putrefactio),dan het wit worden of loutering (albedo)en tenslotte het rood worden of rijping(rubedo). Wat heeft deze taal de mens vannu te zeggen?

De spijzen van de ziel

De vogel symboliseert de nieuw gebo-

ren, onsterfelijke ziel. Hij is geboren, nuafzonderlijke aspecten van het menselijkestelselgeheel zijn geneutraliseerd. Ookdegoddelijke ziel vindt haar bestemmingniet in zichzelf, maar is altijdbemiddelaar.Zij zaluiteindelijk geest en lichaam toteeneenheid smeden die niet gescheiden kan

worden.Hoewel de vogel de nieuwe ziel beli-

chaamt kan hij zoals hij uit het ei komt,

niet blijven. Hij moet zich ontwikkelentot die uiteindelijke bestemming. Voor dereizigers op het pad komt het erop aan datde nieuwgeboren, nog hulpeloze en

28



wilde vogel gevoed wordt met het juistevoedsel.

Dat geldt ook voor de ziel. Het procesvan versmelting is in detail erg gecompli-ceerd; dit wordt in de beschrijving van de

gebeurtenissen in de toren volledig weer-spiegeld. Dat geldt ook voor de menswaarin de oorspronkelijke ziel weer isontwaakt. Hij moet er alles aan doen, dittere wezen op de juiste wijze te verzorgen.

Het bloed is de ziel

De taal van De alchemische bruiloftgeeft de opmerkzame lezer veel concreteaanwijzingen over de achtergronden vanhet proces. In het bijzonder valt het velebloed op in de beschrijvingen van de

vogel. Het bloed, dat is de ziel, zegt deuniversele wijsheidsleer. De vogel wordtna zijn geboorte beschreven als bebloeden wanstaltig. Dat is een duidelijke verwij-zing naar de zielenaard (bloederig) dienog verdere ontwikkeling en loutering

nodig heeft (wanstaltig). Bovendien is denieuwe bezieling nog nauw verbonden ^vastgebonden, staat in de tekst ^ met depersoonlijkheid en het lichaamsstelsel.

De vrienden geven de vogel bloed alsvoedsel: als eerste het bloed van de ont-hoofde mensen, verdund met het gepre-pareerde water. We herinneren ons datdeze onthoofde mensen de drie konings-

paren waren die het oude bewustzijn ver-beelden. Hun bloed werd in een bokaalopgevangen; de essentiele energie van hetoude bewustzijn wordt nu met toebereid

water vermengd aan de vogel toegediend.

Het alchemische water

In de alchemie werkt men niet met ge-woon water maar met het zogenaamde

antimonische water. Antimonium is eenchemisch element dat zich tussen metalenen niet-metalen bevindt. Het kan alle an-dere metalen oplossen en goud (geest) van

zilver (ziel) en alle verontreinigingenscheiden. In tegenstelling tot de zeven be-kende metalen komt antimonium, hetachtste metaal niet voor in het menselijkelichaam. Het belichaamt dus een boven-

menselijke energie, die lichaam, ziel engeest kan scheiden en verheffen naar eenhogere octaaf (het getal8). Artephius zegtover dit antimonische water2 dat het hetmedium van de ziel is, zonder dat kan erniets in onze kunst gedaan worden...Daarom is het de eigenschap van ons

water dat het goud en zilver vloeibaarmaakt of oplost, en hun natuurlijke kleur

versterkt. Want het verandert hun licha-men uit een stoffelijk zijn in een geeste-lijke natuur... Goud en zilver worden inons water geexalteerd (verhoogd). Het ver-nietigt, valt om en verandert lichamen enmetaalvormen en brengt hen ertoe, geenlichaam, maar een vaste geest te zijn.3

Het geprepareerde water in onze ver-telling verhoogt de oude bewustzijns-krachten in het bloed en brengt deze op

een hoger trillingsniveau. Hier gaat hetdus niet meer om de lagere aspecten vanhet oude bewustzijn, die immers al langgeleden gestorven zijn. Het gaat om de fij-nere, hogere aspecten, die nu door de zielmoeten worden bewerkt, de vaste geest

van deze krachten.De alchemische vogeldrinkt dit meng-

sel van bloed en water. Het resultaat is al

bekend: hij groeit, maar wordt zwart enwild. De innerlijke confrontatie met deoude bewustzijnskrachten die tot hethoogst mogelijke verfijnd zijn, bezorgthem veel problemen. De kleur zwart be-tekent in het alchemistische proces hetstadium van verrotting of putrefactio. Deopgeloste alchemische substantie wordtdan onderworpen aan een door hitte be-paald proces van bederf (gisting). Alles

wat zonder eeuwigheidswaarde is gaat tenonder en wordt gesplitst in zijn elemen-taire bestanddelen. Door de confrontatiemet de oude bewustzijnskrachten die een

29



6verhoogde potentie bezitten, maakt dezielenvogel in de toren van Olympus zijneigen putrefactie door. Om de ontwikke-

ling van de vogel verder te helpen wordthem in het tweede stadium een andersoort voedsel gegeven: wellicht het bloed

van een andere koninklijke persoon,zoals Christiaan Rozenkruis vermoedt.Wie dat zal zijn blijft open. Dit bloed iszeker anders omdat het de oude bewust-zijnskrachten niet meer draagt. En metde

vogel gaat het ook al beter. Zijn essentiewordt gereinigd en hij wordt tam. Hij ver-

liest alle zwarte veren waarna hij eensneeuwwit verenkleed krijgt.

Hiermee gaat hij het tweede alchemi-sche stadium binnen: het wit worden (al-

bedo). In de klassieke alchemie ontstaathet wit door het oplossen van sol (goud,geest) en luna (zilver, ziel) in antimoon.

De oplossing wordt onder matige hitteaan de zwarting blootgesteld. Dan stijgthet gezuiverde op als de geest van het

witte (spiritus albus). Het zwarte blijftals een aardkluit op de bodem van het

vat liggen. De spiritus albus wordt ookde gier, die zonder vleugels in de lucht

vliegt genoemd, de gent of de vogelvan Hermes.4 In het verhaal is dat onzewitte vogel.

Nu is hij voldoende gezuiverd om dederde spijs, die zo mysterieus zijn spijs

wordt genoemd, te ontvangen. Dezevoert hem uiteindelijk naar de hoogste

30

D e d a g v a n d e a l c h e m i e

Op de zesde dag vindt het eigenlijke transfiguristische werk plaats. Onzehoofdpersoon werkt met zijn vrienden aan de wederopstanding van het

koningspaar, de geestzielenmens. Het alchemische werkstuk gaat van ver-

dieping naar verdieping en wordt steeds verder ontwikkeld. Hier krijgt delezer een steeds betere indruk van het machtige innerlijke laboratorium

waarin hij zelf arbeidt om zijn geestelijk herstel te bewerkstelligen. De

vruchten van zijn werk plukt de alchemist op de achtste verdieping. De

jonge koning en koningin zijn opgestaan. Het leven verkrijgen zij echter

pas als het vlammende principe van de eeuwigheid in hen daalt. Dat is de

geest die uit God voortgekomen is. Deze belevendigt het koningspaar, de

oorspronkelijke mens. Die is dus ontstaan uit de gezuiverde krachten van

beneden, door transfiguratie en uit de kracht van boven, de geest.Dit doet

ons denken aan het grote hermetische axioma zo boven, zo beneden dat

wordt weergegeven door twee driehoeken, symbool voor het getal zes.

Nadat de broeders dit werk volbracht hebben slaapt Christiaan

Rozenkruis in de zesde nacht een diepe en lange slaap.

L E S I X I E M J O U R



volmaaktheid. Slechts met dit voedsel, deheilige spijs, kan de ziel inderdaad groeienen gedijen, zodat zij tenslotte losge-maakt kan worden. Het losmaken be-tekent dat de ziel eenpunt bereikt waarop

zij geheel vrij en zelfstandig wordt, los vanhet stelsel van de persoonlijkheid. In detekst wordt dat beschreven als de jonk-

vrouw die de losgemaakte vogel uit het ge-zichtsveld van de kandidaten voert. Indeze situatie wendt de ziel zich af van dedienende broeder Rozenkruis en volgt zijde boodschapper van de geest, de jonk-

vrouw Alchymia.

De blauwe vogel

Op de vijfde verdieping ondergaat devogel weer een alchemistische verande-ring. Weer speelt hierbij een bepaalde

vloeistof een belangrijke rol. In dezezaal werd voor onze vogel een bad gereedgemaakt, dat met een wit poeder zo ge-kleurd werd, dat het er precies uitzag als

melk.Arthephius spreekt in het vijftiende

hoofdstuk van zijn geheime boek overeen tweede water: Dit aqua vita of le-

venswater, op de juiste wijze samenge-steld en door het lichaam verdeeld, veran-dert het in zijn witte kleur. Want dit wateris een witte damp en daarom wordt hetlichaam erdoor wit gemaakt... Nu wordt

dit een tweede en levend water, azoth

5

genaamd, dat water dat [...] het door onseerste water uit sol en luna samengesteldelichaam wast. Het wordt ook de ziel vanhet losgemaakte lichaam genoemd... Hetis de koninklijke bron, waarin de koningen koningin baden...6

Tijdens het alchemische werk in het la-boratorium wordt de volgorde van oplos-sen, zwarten en witten vaak herhaald. Bij

elke voortgang wordt een verfijning vande substantie tot stand gebracht, tot dezede witte steen geworden is, die opnieuw

wordt verpulverd en opgelost, om uitein-

delijk witte damp te worden. De alchemis-ten spreken in dit verband dan ook overmelk van maagden. Hiermee wordt aan-gegeven dat de ziel steeds fijner en trans-paranter wordt naarmate het proces vor-

dert.DitvindenwijookinDe alchemischebruiloftterug.Door het bad in de witte melkachtige

substantie verliest de vogel al zijn veren.Al het harde, gekristalliseerde wordt op-gelost. De veren lossen op in het badwateren zijn huid wordt even glad als die vaneen mens. De opgeloste veren kleurenhet water echter blauw. Nu wordt het bad-

water gekookt en verandert in een blauwesteen. De trouwe schare wrijft deze steenmeteenanderetotpoederenverftdehuid

van de vogel ermee. Nu is die weer prach-tig om te zien: hij straalt in een prachtigeblauwe kleur, alleen de kop is wit geble-

ven.De kleur blauw wordt in de alchemie

met het element zilver geassocieerd, watook het zielenaspect voorstelt. In de alche-

mie kenmerkt blauw niet het eindresul-taat van het opus magnum ^ dat is dekleur rood ^ maar een overgangsstadium.Blauw wordt ook wel gezien als een kleur,

waarin het schijnsel van de menselijke zielnaar buiten straalt. Deze vogel is door hetalchemistische veranderingsproces een

werkelijke mensenziel geworden: blauwmet de huid van een mens. Hij belichaamt

nu de nieuwe menselijke ziel in haar voormenselijke ogen vreemde schoonheid.De ziel, hoe volmaakt inmiddels ook,

kan echter in deze gedaante niet blijvenbestaan. De vogel wordt door de jonk-

vrouw weggevoerd en verdwijnt voor detweede keer uit het gezichtsveld van de ge-zellen. Laten wij omhoog gaan in de toren

van Olympus en proberen te begrijpenwat daar gebeurt.

Op de zesde verdieping

Nadat de jonkvrouw met haar

31



blauwe vogel weggegaan is, worden demetgezellen op de zesde verdieping ont-boden. Met een beklemd gevoel ziet broe-der Rozenkruis daar het magische altaarstaan waarover hij zich al op de vierde

dag in de koningszaal heeft verbaasd,toen hij de eerste keer geconfronteerdwerd met de drie koningsparen. Er bevin-den zich zes voorwerpen op het altaar:

1. een zwart fluwelen boek met goudbeslagen,

2. een brandende kaars,3. een uurwerk, waarop4. uit een fonteintje bloedrood water

vloeit,5. een uit zichzelf draaiende hemelbol,6. een doodskop, waarin een witte slang

kronkelt.

Als zevende ziet hij de blauwe vogel dieachter het altaar staat. Zeven is het getal

van de vervulling, ook de som van de ei-genschappen van de eerste zes. De zielen-

vogel verwezenlijkt hier zijn werk. Hijneemt nu een slok van het bloedrode

water en pikt dan met zijn snavel in op deslang, totdezehevig bloedt. Dit bloed van-gen de metgezellen in een schaal op engie-ten het de tegenstribbelende vogel in dekeel. Dan dompelen zij de kop van de ge-

wonde slang in de bron onder, waaropdeze weer tot leven komt en in het doods-

hoofd verdwijnt.Tijdens dit alles is de globe verder ge-draaid en het uurwerk slaat driemaal. Bijde derde slag legt de blauwe vogel gedweezijn hals op het boek en slaat e e n van demetgezellen zijn kop eraf. De magischegebeurtenissen op de zesde verdiepingeindigen tenslotte met de verbranding

van de dode vogel samen met een plaatdie achter het altaar hing. Daartoe is op

het afgeruimde altaar een vuur met eenkaars ontstoken. De as werd meerderemalen gereinigd en in een kistje van ci-pressenhout opgeborgen.

Inderdaad is het zoals Artephius zegt:als we wat de hermetische filosofen heb-ben geschreven in de normale betekenis

van het woord proberen te begrijpen, zul-len we gemakkelijk in een doolhof ver-

dwalen, waar we nooit uitkomen. Wat isdan de draad van Ariadne die ontbreekt?7

Het zielenoffer

In zijn verklaringen van De alchemi-sche bruiloftverduidelijkt J. van Rijcken-borgh de betekenis van het altaar.8 Het al-taar is eenruimte in het pinealis-hersenge-deelte, terwijl de voorwerpen erop aspec-ten symboliseren die aanwezig moetenzijn, zodat het offer plaats kan vinden.Dit zijn:

1. Het aspect van het lot: het boek metde namen van allen die zich willenopofferen. De naam van elke kandi-daat is in het boek opgetekend: hijmoet voorbestemd zijn.

2. Het aspect van de gnosis: de witteslang in het doodshoofd symboliseertde steeds werkzame goddelijke wijs-heid en onsterfelijkheid.

3. Het aspect van het juiste tijdstip: hetuurwerk en ermee samenhangend

4. aspecten van de juiste kosmische in-vloeden: de hemelbol.

5. Het aspect van de toestand van het

bloed, de zielenstaat: de bron.6. Het aspect van het slangenvuur, debewustzijnsstaat: de brandende kaars.

Laten we terugkeren tot de blauwe vogel,het symbool voor de nieuwe menselijkeziel. Nog eenmaal offert zij zich aan deuiteindelijke eenwording van geest, zielen lichaam. Dit is een offer dat voor demeeste lezers waarschijnlijk onverwacht

komt. Met het witgouden ei dat op devierde verdieping van de toren van Olym-pus ontstond uit de gouden bol, moesttoch eigenlijk de existentie van de onster-

32



felijke mens al een feit geworden zijn?Dit ei bevatte inderdaad het gehele

nieuwe leven, maar in potentie, als con-cept. En nu, op de bovenste verdiepingen

van de toren van Olympus, bewijst dit

concept zijn waarde en wordt de opstan-ding een glorieuze levende werkelijkheid.Het is de bekroning van het opus mag-num: het verdergaan van de levende zielnaar de levend makende geest.

Wanneer de vogel zich vrijwillig laatdoden gaat dit broeder Rozenkruis enzijn metgezellen aanvankelijk aan hethart. Uiteindelijk geeft hij toch toe: Zijndood ging ons zeer aan het hart maar wijkonden wel begrijpen dat wij met een

vogel alleen niet geholpen zouden zijn enmoesten het dus aanvaarden. Naakt isdeze vogel, omdat hij alleen het aspectziel verbeeldt, terwijl de vervulling, degeest, nog afwezig is.

Nu nadert het moment van de brui-loft, waarvan ook sprake is in de verhan-delingOver de zielin de Nag Hammadi

codices: Want deze bruiloft is niet als devleselijke bruiloft... Maar als zij de vereni-ging voltrekken, worden zij e en leven.9

Voor de zielenvogel is dit een uur van cri-sis.

Het geheim van de blauwe vogel

In de tekst staat letterlijk: Toen wij

eindelijk de derde conjunctie waarnamenen deze door het klokje werd aangekon-digd, legde de arme vogel zelf deemoedigzijn hals op het boek en liet zich door eenonzer, die daartoe door het lot was aange-

wezen, gedwee de kop afslaan. Tochvloeide er geen druppel bloed, tot hij aande borst geopend werd. Toen sprong hetbloed zo fris en helder tevoorschijn, alsofhet een robijnen bron was.

Dat is nu het geheim van de blauwevogel. Dit offer is geen dood, want denieuwe ziel is onsterfelijk. Daarom vloeiter op het moment van overlijden geen

bloed. Als bewijs voor de voltrokken al-chemische omzetting welt echter uit deborst het zuivere robijnrode zielenbloedop, de symbolische rode roos van de Ro-zenkruiser.

Deze dood is het transfiguristischeoffer van de ziel, die haar eigen bloedgeeft om zich met de geest te kunnen ver-enigen. Nadat zij tot dan toe door dekrachten van het water alchemisch werd

veranderd, wordt zij nu door de vuur-krachten be|nvloed, om in de geest op tekunnen gaan. Dit magische vuur wordtmet hulp van het bewustzijn ontstoken ^de kaars op het altaar en wel volgens eeneerder vastgesteld plan: de plaat die erach-ter hing. De gezuiverde as wordt in een ci-pressenhouten kistje opgeborgen. Dit kis-tje heeft de vorm van een kubus, die, alsmen deze open zou vouwen, een kruis

vormt.Het is deze dood, door het water voor-

bereid, gelouterd in het vuur en uiteinde-lijk in het kruis opgenomen, die zoals in

de bijbel beschreven is, in de overwin-ning is verslonden. Want de gezuiverdeas van de verbrande vogel wordt deprima materia,waaruit op de achtste ver-di

De Alchemische Bruiloft Van Christiaan Rozenkruis Artikelen Pentagram 2005 Nummer 2 Chymische...

Documents

Transcript of De Alchemische Bruiloft Van Christiaan Rozenkruis Artikelen Pentagram 2005 Nummer 2 Chymische...