10-11-2015

1

Pensioenleeftijd in België

ACV Gooik10 november 2015

OKRA / CM PENSIOENDIENST

InhoudI Pensioenlandschap

II Pensioenleeftijd

III Berekening privésector

IV Expertencommissie pensioenen

10-11-2015

2

I. Pensioenlandschap

4

Drie pijlers

PIJLER I

Wettelijk

pensioen

PIJLER III

Individueel

PIJLER II

Sector of

Bedrijf

6

Werknemers

Rijksdienst voor Pensioenen

Zuidertoren

1060 Brussel

TEL 1765, pensioenlijn

- Admin Pensioenen WN- Admin Pensioenen WN

- Gewestelijke kantoren–

toekenning , betaalbaar,

dienstverlening

- Uitbetaling WN + Zelfst +

IGO

10-11-2015

3

7

Gemengde loopbanen

In Antwerpen, Brugge, Brussel, Gent, Geraardsbergen, Hasselt,

Kortrijk, Leuven, Oostende, Sint-Niklaas, Turnhout

TEL 1765, pensioenlijn

- Dienstverlening

II. PENSIOENLEEFTIJD

ADMINISTRATIE

10-11-2015

4

Raming

• Op 55ste verjaardag automatisch

– Samenvatting loopbaan

– Pensioenraming

• Vanaf 55

– Op aanvraag

– RVP herberekent elk jaar, ter beschikking op MyPension

Aanvraag

• Onderzoek gebeurt ambtshalve;

– op normale pensioenleeftijd

– bij een vervangingsinkomen

– indien woonachtig in België, geen aanvraag meer nodig

• Wel een aanvraag bij vervroegd

of verlaat pensioen!

Wanneer

• Max. één jaar op voorhand

• Liefst 6 maanden voor ingangsdatum

= richtlijn

10-11-2015

5

Administratie van een dossier

Aanvrager Gemeentehuis

RVP:Beslissing

GewestelijkBureau: toekenning

Uitbetaling

WETTELIJKE PENSIOENLEEFTIJD

Wettelijke pensioenleeftijd

Optrekking wettelijke pensioenleeftijd

Periode Pensioenleeftijd

Tot en met 31.01.2024 65 jaar

Van 01.02.2025 tot en met

31.01.2030

66 jaar

Vanaf 01.02.2030 67 jaar

10-11-2015

6

VERVROEGD PENSIOEN

Loopbaanvereiste WNvervroegd pensioen• Zelfstandige : 2 pensioenvormende kwartalen

• Werknemer : 104 dagen tewerkstelling

• Ambtenaar : 1/3 tewerkstelling

• Ook in rekening;

– andere Belgische pensioenregelingen, DIBISS, internationale overeenkomsten

– Bepaalde periodes van inactiviteit

Periodes van inactiviteit

• Opvoeding kind jonger dan 6 jaar (max. 3 jaar); voorwaarde;

– Kinderbijslag ontvangen

– Werk hernemen binnen 5 kalenderjaren

• Werkloosheid, ziekte, loopbaanonderbreking…

• Geen periodes van vrijwillige regularisatie bvb. studie

10-11-2015

7

Vervroegd pensioenDatum Minimumleeftijd Loopbaanvoorwaarde Uitzonderingen

lange loopbanen

2015 61,5 jaar 40 jaar 60 jaar bij 41 jaar

2016 – 31.1.2017 62 jaar 40 jaar 60 jaar bij 42 jaar

61 jaar bij 41 jaar

1.2. 2017 – 31.1.2018 62,5 jaar 41 jaar

60 jaar bij 43 jaar

61 jaar bij 42 jaar

62 jaar bij 42 jaar1.2.2018 – 31.1.2019 63 jaar 41 jaar

Vanaf 1.2.2019 63 jaar 42 jaar 60 jaar bij 44 jaar

61 jaar bij 43 jaar

62 jaar bij 43 jaar

• Wat als ik de norm niet haal?

• Vervroegd pensioen wordt

geweigerd

• Ambtshalve toekenning op de

wettelijke pensioenleeftijd

Vervroegd pensioen

1. Maximum 2 jaar uitstelVoorwaarde : loopbaan van 37/45 op ingangsdatum

Overgangsmaatregelen tot eind 2016 (Di Ripo)

31 december 2012 Leeftijd vervroegd pensioen

Leeftijd Loopbaan Oude regeling Beperking tot 2 jaar

61

60

60

59

59

59

59

59

58

58

58

58

57

57

57

34

34

33

36

35

34

33

32

35

34

33

32

34

33

32

62

61

62

60

60

60

61

62

60

60

60

61

60

60

60

64

63

64

62

62

62

63

64

62

62

62

63

62

62

62

10-11-2015

8

2. Behoud van recht• Wie op 31.12.2012 60 jaar is en +35

loopbaanjaren heeft, behoudt altijd het

recht op vervroegd pensioen

3. Pensioen op 1 januari• Pensionering op 1 januari ‘14 – ’15

� voorwaarden van het jaar voordien

tellen

Overgangsmaatregelen tot eind 2016 (Di Rupo)

1. Behoud van recht• Wie op een bepaald ogenblijk aan de

voorwaarden voldoet, behoudt altijd het

recht op vervroegd pensioen

2. Pensioen op 1 januari• Pensionering op 1 januari 2016 �

voorwaarden van 2015 tellen

3. Geboren voor 1 januari 1958• Voorwaarden, die gelden tot 31.12.2016,

worden voor deze groep verhoogd met 1 jaar

Overgangsmaatregelen vanaf 2017 (Michel)

Langer werken?

MOETEN verplicht op wettelijke leeftijd: werkloosheid, ziekte, invaliditeit, brugpensioen

→ Einde uitkering

→ Anderen: verder werken mits akkoord werkgever

10-11-2015

9

Pensioenleeftijd

• De leeftijds- en loopbaanvoorwaarden zullen ten laatste in het jaar 2030 automatisch aangepast kunnen worden, in samenhang met de demografische en financiële evoluties.

• Sociale partners moeten lijst opstellen met zware beroepen.

III. BEREKENING PRIVÉSECTOR

27

Factoren bepalend voor pensioenbedrag

• Berekeningsbreuk – loopbaan

• Lonen

• Herwaardering van de lonen

• Gezinssituatie

10-11-2015

10

Factor 1: De loopbaan

Bewijs

• Bewijs a.d.h.v. stortingen op de individuele rekening

�Dienst Loopbaanbeheer van RVP

�Evt aanvullende bewijzen zoals loonfiches, overzichten van bijdragebons bijgehouden door ziekenfondsen

29

30

De loopbaanbreuk

Y

X

Y= aantal werkdagen in de gehele carrière (312 dagen per volledig kalenderjaar)

X= volledig geachte loopbaan

(14.040 VTE)

10-11-2015

11

31

Eenheid van loopbaan

Y

X

• Wanneer meer dan 14.040 VTE, schrapping overtollige dagen

• minst voordelige dagen

• beperkt tot max. 1.560 VTE

32

Factor 2: de lonen

33

Lonen

• Tewerkgestelde dagen = Werkelijke lonen

• Gelijkgestelde dagen = Fictieve lonen

10-11-2015

12

34

Tewerkgestelde dagen

• Bruto verdiende lonen van de tewerkstelling als

– Arbeider

– Bediende

– GESCO

– BTK

– DAC

– Interim

– …

35

Werkelijke lonen

• Werkelijk verdiende brutolonen waarop RSZ bijdrage werd ingehouden

• Met een maximumplafond van

Bvb 2014 € 52 972,57 bruto / jaar

Lonen gelijkgestelde dagen

• Normaal fictief loon;

• Beperkt fictief loon;

– 22 189,36 euro

10-11-2015

13

Fictieve lonen

• Erkende staking

• Arbeidsongeschiktheid

• Arbeidsongeval/beroepsziekte

• Legerdienst

• Werkloosheid – SWT

• Tijdskrediet/Loopbaanonderbreking

• Deeltijds werken met behoud van rechten

• Regularisatie studiejaren

Werkloosheid

• Wordt gelijkgesteld, maar welk loon?

(cfr. degressiviteit WL uitkeringen)

• 1ste en 2de periode: volledig loon

• 3e periode op basis van het minimumjaarrecht (22.189,36 EUR )

SWT

• Gelijkstelling aan het beperkte fictief loon

• Periodes voor 59 jaar (vanaf 1/1/12)

• Gelijkstelling aan het normale fictief loon

• Periodes vanaf 59 jaar

• Ondernemingen in moeilijkheden

of in herstructurering

10-11-2015

14

SWT

• Nachtarbeid, werkongeschikt verklaarde bouwvakkers

• Zware beroepen

• Zware lichamelijke problemen (CAO nr. 91)

• 56 jaar, 40 jaar loopbaan (CAO nr. 96)

• SWT in sector stad-en

streekvervoer (MIVB, De Lijn, TEC)

Loopbaanonderbreking

• Tijdskrediet (privé sector)

• Ladingsbanen

• Thematische verloven

� De evt. gelijkstelling betreft de inactiviteitsuren

Tijdskrediet (privé sector)

• Volledige gelijkstelling tijdskrediet op basis van CAO 77bis en CAO 103 op voorwaarde dat er een uitkering van RVA wordt genoten.

• Enkel nog bij gemotiveerd tijdskrediet: - Zorg aan een kind jonger dan 8 jaar, een kind

met handicap tot 21 jaar, een ernstig ziek kind

- Zorg aan een zieke

- Palliatieve zorg

- Opleiding

10-11-2015

15

Landingsbanen

• De landingsbanen worden gelijkgesteld zonder beperking in duur. De vraag is: op basis van welk loon?

• ! De werknemer mag steeds eerst beroep doen op het recht op het gewoon tijdskrediet

� Zie gelijkstellingsregels“tijdskrediet”

Landingsbanen

• Gelijkstelling o.b.v. beperkt fictief loon.

Uitzonderingen:- Boven 60 jaar:

- 312 dagen o.b.v. normaal fictief loon

- Voltijds: 12 maanden, halftijds: 24 maanden,

4/5e: 60 maanden

- Ondernemingen in moeilijkheden/herstructurering

- Zware beroepen

Thematische verloven

• Gelijkstelling op basis van het normaal fictief loon.

• Het betreft:

- Ouderschapsverlof

- Medische bijstand

- Palliatief verlof.

!De 4e maand ouderschapsverlof wordt eveneens gelijkgesteld, terwijl die niet

altijd recht geeft op uitkeringen.

10-11-2015

16

Deeltijds werken metinkomensgarantie

• Goede pensioenregeling. Enkel van toepassing op het gedeelte inactiviteit, niet op de tewerkstelling. In principe onbeperkt

• Omrekening van deeltijds naar voltijds en aangevuld met gelijkstelling tot 312 dagen op

basis van gewoon fictief loon

Deeltijds werken zonderinkomensgarantie

• Berekening als voltijder voor een beperkte periode: max 1560 dagen gelijkstelling

• Vb 156 x 10 j= 1560 dagen

• Gelijkstelling berekend op minimumjaarrechtloon: 22,466,73 EUR

Statuut oudere werknemer 50+• Bedoeling:

– Vermijden dat werk aannemen aan lager loon nadelig is voor pensioenberekening

– Ingang:loopbaanjaren na 1 juli 2000

– Loon van voor inactiviteit blijft tellen voor pensioen indien voordeliger

10-11-2015

17

Statuut oudere werknemer 50+• Voorwaarden:

– WN moet op het ogenblik van de overstap naar nieuwe tewerkstelling de leeftijd van 50 j bereikt hebben

– WN moet op dat ogenblik ten minste 20j WN tewerkstelling bewezen hebben aan 1/3 (geen samentelling zelfstandige en openbare dienst)

Studiejaren

• Enkel na 20 j

• Kostprijs: 1541,67 euro per studiejaar

• Opbrengst:

– Gezin: 308,33 euro

– Alleenstaande: 246,67 euro

• Fiscaal aftrekbaar

• Binnen de 10j

51

Factor 3: herwaardering van de lonen

10-11-2015

18

52

Herwaardering

• op het loon van elk jaar een herwaarderingscoëfficiënt toepassen� om rekening te houden met de evolutie van de levens- en welzijnsstandaard

= herwaarderingscoëfficiënt

• het fictieve loon van het referentiejaar aanpassen naar het berekende jaar

= aanpassingscoëfficiënt

53

Factor 4: de gezinstoestand

54

Gezinstoestand

• Alleenstaande pensioen: 60%

• Gezinspensioen: 75%

& partner:• Heeft elke niet-toegelaten beroepsactiviteit stopgezet;

• Ontvangt geen rust- of

overlevingspensioen

• Ontvangt geen vervangingsinkomen

10-11-2015

19

Gezinshoofd /alleenstaande?

De RVP berekent het meest gunstige

2 pensioenen als alleenstaandeSom van beide pensioenen > bedraggezinspensioen

GezinspensioenGezinspensioen >som van beide pensioenenals alleenstaande

Uiteindelijke formule

57

Totaal jaarloon x herwaarderingscoëfficiënt

45

x gezinstoestand (60 of 75%)

Bvb jaar 2008

= € 46 895 x 1,08492 x 1/45 x 60%

= € 678,37 per jaar

= € 56,53 per maand

10-11-2015

20

Mogelijke aanpassingen

59

Minimumrecht per loopbaanjaar• Bij de pensioenberekening: minimale opbrengst van 305,55 € per loopbaanjaar wordt gehaald (referteloon 22 916,06 €)

• Enkel bij loopbaan van minstens 15 jaar werknemer en het pensioenbedrag is lager dan

– € 14 578,75/jaar (alleenstaande)

– € 18 223,44/jaar (bij gezin)

60

Minimumpensioen op 01-09-2015

• Indien volledige loopbaan

– Gezin: € 1 431,80 per maand

– Alleenstaande: € 1 145,80 per maand

– Overleving: € 1 127,79 per maand

10-11-2015

21

61

Voorwaarden

• Tenminste 2/3 van een volledige loopbaan (30/45)

– Streng criterium (208d/jaar)• Minimumpensioen toegepast op alle jaren

– Soepel criterium (met minstens 156 dagen/jaar – deeltijdse tewerkstelling)

• Minimumpensioen toegepast op samengedrukte jaren

62

Maximumpensioen

• Indien volledige loopbaan

– Gezin:

€ 2,761,48 per maand

– Alleenstaande en overleving: € 2.209,19 per maand

63

Deeltijdse arbeid

• Elke tewerkstelling van minder dan 312 voltijdse kalenderdagen per jaar

• Principe ‘samendrukking’

Omrekening naar voltijdse dagen:

voorbeeld : 312 halve dagen worden 156 voltijdse dagen

• Telt als volwaardig “loopbaanjaar” –

maar de berekening op een

“deeltijds loon”

10-11-2015

22

IX. TOEGELATEN ARBEID

Toegelaten arbeid

• Grenzen werknemer:

– voor pensioenleeftijd: 7.793,00 euro

– Overlevingspensioen voor pensioenleeftijd: 18.144,00 euro

• Grenzen zelfstandige:

– voor pensioenleeftijd: 6234,00 euro

– Overlevingspensioen voor pensioenleeftijd: 14.515,00 euro

Toegelaten arbeid

Sancties:

• Overschrijding <25%, proportionele vermindering

• Overschrijding >25%, volledige schorsing

• Vrijstelling grensbedragen

– +65 jaar OF

– 45loopbaanjaren

10-11-2015

23

XII. EXPERTENCOMMISSIEPENSIOENEN 2020 - 2040

Samenstelling en situering

• 12 pensioenexperten

• Uit de academische wereld en de administraties

• Aangesteld nog door de vorige regering, ministers De Croo en Laruelle

• Rapport van bijna 800 pagina’s voorgesteld op 16/6/2014

Puntensysteem

• Iedere burger kan jaar na jaar de opbouw van zijn pensioen te volgen

• Het aantal punten hangt af van de hoogte van het arbeidsinkomen en de duur van de loopbaan

• De waarde van een punt hangt samen met de gemiddelde arbeids-inkomens van de actieven.

10-11-2015

24

Positieve punten

Belangrijke rol voor de sociale partners• Nationaal Pensioencomité (tripartite)

– Sociaal overleg

– Beleid helpen uitstippelen

– Opvolging bewaken

• Kenniscentrum voor de pensioenen

Visie op lange termijn

• Overgangsmaatregelen zijn belangrijk (tot minstens 2025)

• Verder onderzoek is nodig

• Pensioenen als ‘contract’ tussen jongeren en ouderen

10-11-2015

25

Maar?

Structurele hervorming?

• Geen integratie van de drie stelsels (werknemers, ambtenaren, zelfstandigen), wel gemeenschappelijke principes.

• Uitbouw via een puntensysteem: geen doel op zich, maar een middel om het pensioensysteem begrijpelijk te maken (?)

Puntensysteem

• Ten laatste in het jaar 2030 zal het puntensysteem in werking treden. Eerst zullen er haalbaarheidsstudies gebeuren.

10-11-2015

26

VRAGEN

Niek.DeMeester@okra.be