RM so juni 2016 Pastoraal op school 1 www.vicog.be

REGIO OOST-VLAANDEREN Marialand 319000GENT

+32 9 223 11 25 www.katholiekonderwijs.vlaanderen

PASTORAAL OP SCHOOL

Bellinda Staelens

voor directies en personeel

Waarom zuchten als je met dezelfde energie bellen kan blazen?

(Kasper Bormans)

1 Een ‘doorlichting’ van de schoolpastoraal

Ieder schooljaar opnieuw sta ik versteld van de enorme inzet, kracht en bezieling die uitgaat van

de vele pastorale medewerkers in onze scholen. Als ‘gist in het deeg’ zijn zij aanwezig in een

schoolleven waar aandacht is voor vreugde en verdriet, voor menselijkheid en vergeving, voor

dialoog en groei, voor de rijkdom van diversiteit en traditie, voor een profetische weerstand

tegen alles wat verknecht en ontzielt.

De dagelijkse, concrete beleving van een levensnabije evangelische inspiratie in kleine goedheid

kenmerkt hen. Het uit zich in hun spreken maar vooral in wie ze zijn. Ze verbinden en verzoenen

mensen met elkaar, in klaslokalen en op de speelplaats, in de wandelgangen en de leraarskamer,

in contacten met ouders en over de muren van de school heen. Ze zoeken naar constructieve

oplossingen in complexe situaties en engageren zich voor belangeloze initiatieven die de wereld

van jongeren openbreken. Ze vertolken en vertalen de evangelische inspiratie in het concrete

leven van elke dag, in verstillende en beklijvende bezinningsmomenten die het leven markeren, in

een kritische kijk op alles wat gangbaar en meetbaar lijkt. Ze hebben oog voor wie in de marge

van het leven terecht is gekomen en oor voor wie zich niet erkend voelt. Ze zetten zich

onvermoeibaar maar onopvallend in voor onderlinge verbondenheid, ook met wie niet in het

plaatje past. Ze laten hun stem horen bij wat on(r)echt is en brengen een vuur binnen in de

school waaraan iedereen zich kan warmen.

Langs de weg van het leven zijn drie zussen onderweg. Twee grote zussen zijn het,

geloof en liefde is hun naam. Maar tussen hen in het onopvallende zusje van de hoop,

de kleine trekker die telkens weer zegt door te gaan en vol te houden

tegen alle wanhoop, teleurstelling en beter weten in.

(vrij naar Jacques Prévert)

RM so juni 2016 Pastoraal op school 2 www.vicog.be

Soms hoor ik pastorale medewerkers wel eens zuchten dat het allemaal niet evident en eenvoudig

is in een verander(en)de schoolcontext waar geloof en levensbeschouwing in een stereotiep en

apart hokje worden gezet, waar kwantiteit en rendement op de eerste plaats komen, waar men

het gevoel krijgt dat het wat vechten tegen de bierkaai is. Die zucht is vaak terecht. Maar waarom

zuchten als je met dezelfde energie bellen kan blazen, zegt Kasper Bormans. Altijd weer opstaan

en doorgaan, lichtvoetig in het spoor van het kleine zusje van de hoop, is weerbare tegenkracht

zijn en zich altijd weer laten appelleren door die Jezus van Nazareth. Misschien ligt juist daar de

confronterende en hernieuwende kracht die ons altijd weer uit onze comfortzone en verstarring

haalt, die ook vandaag weer de tempel van onze eigenwaan overhoop haalt en ons open houdt om

ons pastorale engagement permanent te bevragen op authenticiteit en geloofwaardigheid. Het

voorkomt dat we verzeild raken in een heilloos activisme dat ons uitholt, in een isolement dat ons

vervreemdt of in een destructieve spiraal van klagen en zagen. Daarom is het nodig dat pastorale

medewerkers zichzelf ook blijven herbronnen en voeden. Daar de nodige tijd voor vrij maken en

krijgen, kan zeer inspirerend zijn.

Vanuit de pedagogische begeleiding wordt hiertoe ondersteuning aangeboden via een trajectmatig

aanbod van drie basissessies en eventuele bijkomende facultatieve opties. Voor alle info en een

intakegesprek met de directie en een afgevaardigde van de pastorale groep kan men contact

opnemen met de regionale begeleider voor schoolpastoraal

bellinda.staelens@katholiekonderwijs.vlaanderen.

Het traject bestaat uit volgende modules:

- Sessie 1: evaluatie van de bestaande werking via een pastorale SWOT-analyse

- Sessie 2: pastoraal in een katholieke dialoogschool, waar zitten de kansen?

- Sessie 3: de pastorale groep verruimen en herpositioneren

- Facultatief: een inspirerend bezoek bij een pastorale groep in een andere school, stille ruimte

vanuit praktijkvoorbeelden, op stap met een leesgroep, tijd voor een inspiratiedag ...

2 Voorstelling van ‘Zeven keer barmhartigheid’

Bij uitgeverij Halewijn verscheen in dit jubeljaar van barmhartigheid het magazine ‘Zeven keer

jezelf overstijgen’. De auteur Erik Galle actualiseert er de zeven geestelijke werken van

barmhartigheid en gaat erover in gesprek met Nikolaas Sintobin sj, Peter Malfliet, Mgr. Jan

De Bie, Marc Eneman, Babs Mertens, Zr. Erica Van de Cauter en Katie Velghe.

Op dinsdagavond 14 juni 2016 om 19.30 uur wordt het magazine voorgesteld in de Basiliek van

Oostakker (Onze Lieve Vrouwdreef 8). Toon Osaer, directeur van de uitgeverij Halewijn

verwelkomt de aanwezigen. Bisschop Luc Van Looy leidt het thema in en spreekt over

barmhartigheid. Erik Galle stelt de brochure voor en gaat in gesprek met één van de

geïnterviewden. Bij het magazine horen ook zeven video’s die interessant en bruikbaar kunnen

zijn om het thema van dit jubeljaar in de pastorale werking aan bod te laten komen. Aan de hand

van dit beeldmateriaal kan men met leerlingen en collega’s in gesprek gaan over de betekenis van

‘barmhartigheid’ in het dagelijkse leven.

RM so juni 2016 Pastoraal op school 3 www.vicog.be

3 Einde schooljaar en proclamaties

Afscheid nemen van het schooljaar is voor alle leerlingen betekenisvol maar voor de laatstejaars

heeft het nog een grotere betekenis. Zij nemen immers ook afscheid van de school. Maar

misschien zijn er onder hen ook enkelen die niet geslaagd zijn, houden we daar ook rekening mee?

En vergeten we de families niet van leerlingen die in de loop van de voorbije jaren door ziekte of

een overlijden zijn uitgevallen? Het is belangrijk om daar ook aandacht aan te besteden in de

eindejaars- of promotievieringen. De laatste woorden die gezegd worden aan laatstejaars die de

school verlaten, kunnen immers veelzeggend zijn en nog heel lang bij hen blijven hangen. Ook de

woorden die door de laatstejaars zelf uitgesproken worden bij een afscheid, kunnen bij ouders,

leerkrachten en jongere leerlingen blijven nazinderen. Veel pastorale medewerkers engageren

zich om in deze afscheidsmomenten ook het christelijke verhaal van de school te laten

weerklinken, ook al is dat niet altijd evident of simpel in de geseculariseerde schoolcontext van

vandaag. En toch komen we hier vaak zeer mooie schoolvoorbeelden op het spoor die aldus ook

diepgang geven aan dit ‘afzwaaien’ van leerlingen waarmee men jaren onderweg is geweest.

Op de blog voor schoolpastoraal www.opvoedingsprojectwordpress.com verzamelen we teksten en

suggesties ter ondersteuning en bieden we ook de mogelijkheid om vieringen en

bezinningsmomenten met elkaar uit te wisselen. Let’s share – and learn from – good ideas!

Afscheid nemen is met zachte vingers wat voorbij is, dichtdoen en verpakken in de goede gedachten ter herinnering,

met dankbare handen meedragen al wat waarde is om niet te vergeten, loshaken om voort te gaan, verliezen om te vinden.

(naar Ward Bruyninckx)

4 Carmelitana en ‘het rustpunt’

Carmelitana is de boekhandel en uitgeverij van de Karmelieten in de Burgstraat te Gent, vlak

naast de kloosterkerk. Je vindt er religieus geïnspireerde boeken over christelijke en

Karmelitaanse spiritualiteit, mystiek en meditatie. Vanouds bieden religies en vooral de profeten

en mystici onder hen een stevige brok maatschappijkritiek. Authentieke mystiek is geen

wereldvlucht, maar het zoeken naar alternatieve wegen van mens-zijn en zelfontplooiing. Aldus

heeft spiritualiteit veel meer met de samenleving te maken dan men aanvankelijk vermoedt. In

die zin is Carmelitana een open ontmoetingsplaats voor mensen die op zoek zijn naar zingeving en

levensverdieping. In het nabijgelegen bezinningscentrum ‘Het rustpunt’ kun je ook terecht voor

boeiende vormingen en verblijfsmogelijkheden. Zeker een aanrader voor wie in de drukte van de

stad even tot rust en bezinning wil komen. Ook de prachtige kloosterkerk is een oase van stilte op

een boogscheut van het drukke stadscentrum. Wie geïnteresseerd is in het vormingsaanbod kan

terecht op de website www.rustpunt.net. Ook in de zomermaanden is er een boeiend aanbod.

RM so juni 2016 Pastoraal op school 4 www.vicog.be

5 Stilstaan is vooruitgaan

In onze hectische samenleving van altijd maar meer presteren en renderen klinkt meestal het

mantra ‘stilstaan is achteruitgaan’. Toch is Bertold Brecht die ooit stelde: ‘stilstaan is

vooruitgaan’ misschien wel actueler dan ooit. Stilte en contemplatie zijn nodig om af en toe

afstand te kunnen nemen van de ratrace en daarna de draad weer te kunnen opnemen, om

creatief en innovatief te blijven, om de essentie te kunnen zien van waar het werkelijk om gaat.

Daarom trekken we de komende maanden de stekker even uit en onderstaande tekst van E.

Van den Berg verwoordt dat ook schitterend voor onze digitale samenleving. Of hoe Bijbelse

inspiratie heel eigentijds kan klinken ;-).

Aan iedereen na de drukke weken van examens en besprekingen alleszins een rustgevende

vakantietijd ‘om uit te loggen’ toegewenst!

Alles heeft zijn uur, alle dingen op het web hebben hun tijd.

Er is een tijd om in te loggen en een tijd om uit te loggen,

Een tijd om te e-mailen en een tijd om e-mails te beantwoorden.

Een tijd om te bashen en een tijd om te verzoenen,

Een tijd om te trollen en een tijd om te bloggen.

Een tijd om te uploaden en een tijd om te downloaden,

Een tijd om te creëren en een tijd om te crowdsourcen.

Een tijd om te ontvolgen en een tijd om te volgen,

Een tijd om te reageren en een tijd om niet te reageren.

Een tijd om te googelen en een tijd om te vinden,

Een tijd om te saven en een tijd om te deleten.

Een tijd om te knippen en een tijd om te plakken,

Een tijd om twitterstil te zijn en een tijd om te twitteren.

Een tijd om te liken en een tijd om te unliken,

Een tijd voor online en een tijd voor offline.