Paspoort voor Istriënl.mvep.hr/_old/Portals/NL/File/130708-passport.pdf · 2013. 7. 8. · In het...
1
Kroatië is sinds deze week lid van de EU. Op schiereiland Istrië waant Ivo Weyel zich in een kalenderfoto. W ie zich niet met- een een beeld kan vormen bij Kroatië hoeft zich niet te schamen. In het inflight magazine van de nationale luchtvaartmaatschappij Croatia Air- lines staat een lijvig artikel over Den Haag, met prachtige foto’s van de Amsterdamse Dam en het IJ, de fietsenstalling bij het Centraal Station en een rij fraaie grachtenhuizen aan de Amster- damse grachten. ‘Den Haag nepoznati’ luidt de kop: het onbekende Den Haag. Wie een beetje een beeld heeft van Kroatië associeert het misschien met onze nationale troetel-Kroaat Tatjana Simic. Of met prins Har- ry, die geheel gekleed een duik neemt in het schuimbad van een plaatselijke nachtclub, Beyoncé die haar zwangere buik showt in biki- ni of Gwyneth Paltrow die aan de arm van modeontwerper Valentino aan het shoppen is. Dat speelde zich allemaal af op het eiland Hvar, de meest toeristische en mondaine plek van het land. Maar dit stuk gaat over Istrië, het driehoeki- ge schiereiland dat een stuk noordelijker ligt aan de Adriatische Zee. Hier is het veel rustiger en groener, met eeuwenoude pittoreske havenstadjes, eindeloze (kiezel)stranden, glooiende heuvels begroeid met olijfbomen en eiken, waar ondergronds tussen de boom- wortels truffels groeien – het zwarte goud, dat hier zowat in elk restaurant ruimhartig wordt verwerkt. Kroatië is afgelopen week, op 1 juli, lid geworden van de EU. Het paspoort moet nog wel mee, omdat de buitengrenzen nog niet voldoen aan de eisen die het akkoord van Schengen stelt om het vrije verkeer van men- sen en goederen toe te staan. Ook de euro zit nog even in de wachtkamer. Maar verder, zou je denken, wordt de toetreding uitbundig gevierd in het land. Niet dus. Wie je er ook naar vraagt, het ant- woord is gesteun en gezucht. Hadden we maar nooit voor gestemd. Waren we er maar nooit aan begonnen. Men is bang voor de talloze Europese regels, de belastingen, de drie pro- centsnorm. Toch is vooral Istrië – door zijn strategische ligging – al eeuwenlang gewend aan buitenlandse inmenging dan wel over- heersing: Fenicië, Griekenland, Rome, Vene- tië, Oostenrijk-Hongarije, Duitsland (dat Kro- atië tijdens de Tweede Wereldoorlog met wel heel erg open armen verwelkomde), ze hebben Golf van Venetië Adriatische Zee Udine Ljubljana Trieste Pula Rijeka Porec Rovinj SLOVENIË ITALIË KROATIË ISTRIË 25 km Paspoort voor Istrië • Huur een mountainbike en fiets door het feeërieke binnenland; het is wel heuvelachtig, maar nergens te steil voor amateurs. Huur er een meefietsende gids bij, want soms gaat het door stikdonkere tunnels en over rotsachtige wegen. • Eet bij Zigante, hét truffelrestaurant van de streek. Eigenaar Giancarlo Zigante vond ooit ’ s werelds grootste witte truffel (vermeld in het Guiness Book of Records, een gevaarte van 1,3 kilo). zigantetartufi.com • Logeer in hotel Lone in Rovinj, dat terecht is overladen met vele internationale designprijzen. Vijfsterrenluxe, een spa om van te watertanden en een parkachtige tuin aan een baai. lonehotel.com • Of logeer in hotel Kastel in het binnenland, bijvoorbeeld als rustplaats tijdens een meerdaagse fietstocht. Een simpel hotel in een piepklein ommuurd dorpje, met eindeloze vergezichten over het landschap. hotel-kastel-motovun.hr • Kijk op ontdekistrie.nl over alles wat er op stapel staat, zoals openlucht film- en muziekfestivals in Romeinse arena’ s. Doen Vlnr: havenstadje Porec; truffel; het plaatselijke Boskari-rund; en het oude centrum van kustplaatsje Rovinj Laten •’ s Werelds (vermeend) kleinste stadje Hum bezoeken. Het wordt overal toeristisch opgejuind, maar is de weg erheen niet waard. • Truffelolie kopen. In truffelolie zit nul truffel; alle truffelolie – hoe heerlijk riekend ook – is 100 procent chemisch. • Een vakantiehuis kopen. Eigendomsrechten van onroerend goed zijn nog niet goed geregeld. Op veel panden rusten claims van voor de vele oorlogen gevluchte oorspronkelijke bewoners. Deze zijn nog niet verjaard. het land allemaal bezet. Overigens wel met achterlating van een schat aan cultureel erf- goed. Vooral de Venetianen hebben hun stem- pel gezet, in de vorm van kerken, mozaïeken en paleizen. En met een klokkentoren die een bijna exacte kopie is van de Campanile op het San Marco-plein. De meeste mensen zijn hier tweetalig (Italiaans/Kroatisch), net als alle namen, menukaarten en (straat)borden. Zo heet Rovinj ook Rovingo. Het is de naam van het kleine, idyllische kustplaatsje dat een goede uitvalsbasis is voor een verblijf in de regio. Het is zelfs zo pittoresk en romantisch dat het bijna een te groot cliché is; het haventje met de witte bootjes, de eeuwenoude pastel- kleurige huizen (in de tinten Venetiaans rood en Habsburgs oker), de kronkelige steegjes, de terrassen van de restaurantjes die in de rots- kust zijn uitgehouwen en er bij zonsonder- gang uitzien als een gefotoshopte kalender- plaat. Hier eet je het vlees van het plaatselijke Boskari-rund, een immens wit gevaarte met vervaarlijke horens, zo uniek dat UNESCO deze soort op de Werelderfgoedlijst plaatste. Ze zijn hier ook dol op mythen en sagen, zoals die van de heilige Euphemia, een marte- lares die in Constantinopel voor de leeuwen werd geworpen maar door gods interventie niet appetijtelijk werd bevonden door de hon- gerige beesten, en die hier aanspoelde in een loodzware marmeren sarcofaag (waar ze uit- eindelijk aan stierf wordt niet vermeld, noch hoe marmer kan drijven). Een klein jongetje vond de sarcofaag, kreeg plotsklaps goddelijke kracht en droeg het gevaarte naar de kerk bovenop de heuvel, waar het zich nu nog steeds bevindt. Een keer per jaar wordt de kist geopend en wordt Euphemia – miraculeus jeugdig gebleven – vereerd en vooral betast. Want dat brengt geluk. Cadillac Eldorado Niet lacherig doen over dit soort zaken in Istrië. Men neemt de legendes serieus. Net als de politieke geschiedenis van het land. De Tweede Wereldoorlog, de onafhankelijk- heidsoorlog uit de jaren negentig en de voor- malige Joegoslavische leider Tito leiden tot vurige discussies. De Sloveens-Kroatische Tito (1892-1980) lijkt een revival te beleven, na jarenlang te zijn verguisd. Er worden weer pleinen naar hem genoemd en borstbeelden neergezet (wat weer heftige reacties teweeg- brengt), en zijn buitengoed op het eiland Brij- uni kan bezocht worden. Zelfs de schitterende, smaragdgroene Cadillac Eldorado die hij in 1950 van de Amerikaanse president Eisen- hower cadeau kreeg, kan worden gehuurd om gezellig in rond te karren. (Kost wel 700 euro per uur; alleen een foto nemen kost 10 euro). Tito, zelf aan het stuur, reed hier zijn illustere gasten in rond, onder wie Elizabeth Taylor, Sophia Loren en Gina Lollobrigida. Zij kwa- men hierheen om het beroemde jaarlijkse filmfestival bij te wonen in Pula, dat deze maand voor de zestigste keer plaatsvindt. Opmerkelijk is dat op de officiële site van zijn voormalige landgoed (brijuni.hr) Tito’s naam nergens wordt genoemd. Men rept over ‘a pre- s id e ntia l r e s id e nc y ’. Het is blijkbaar allemaal nog te controversieel. Pula had – naast de jaarlijkse lading film- sterren – nog een illustere bezoeker: James Joyce. Hij verbleef hier in 1904 enkele maan- den om als leraar Engels wat bij te verdienen. Hij was toen nog jong en verre van beroemd. Een groot standbeeld is te zijner ere opge- richt. Maar zou dan niemand zijn latere geschriften hebben gelezen? Hij verveelde zich hier stierlijk en beschreef de stad en de streek als „een soort Siberië aan het water, a b a ck -o f- G o d s p e e d p la ce , een dodelijk saaie streek, bewoond door domme Slaven die gro- te schorten dragen en kleine rode mutsen en waar niemand elkaar verstaat omdat er hon- derden rassen zijn en duizenden talen wor- den gesproken”. Ik heb me er geenszins verveeld. Ik heb er opmerkelijk goed gegeten (nergens wordt zoveel truffel geschaafd) en ik heb geslapen in een van de mooiste designhotels die ik ken. Ik heb er in de zon gelegen, cultuur gesnoven, gezwommen, hard gefietst en keihard gelui- erd. Nu alleen nog een vliegmaatschappij die direct op Istrië vliegt (alles moet nu nog via Zagreb) en een open Schengen-grens voor rap doorlopen. En laat die euro voorlopig maar zitten. Daar wordt alles alleen maar duurder van.
Transcript of Paspoort voor Istriënl.mvep.hr/_old/Portals/NL/File/130708-passport.pdf · 2013. 7. 8. · In het...
Kroatië is sindsdeze week lid van
de EU. Opschiereiland Istrië
waant Ivo Weyelzich in een
k a l e n d e r f o t o.
Wie zich niet met-een een beeld kan vormen bij Kroatië hoeft zichniet te schamen. In het inflight magazine van denationale luchtvaartmaatschappij Croatia Air-lines staat een lijvig artikel over Den Haag, metprachtige foto’s van de Amsterdamse Dam enhet IJ, de fietsenstalling bij het Centraal Stationen een rij fraaie grachtenhuizen aan de Amster-damse grachten. ‘Den Haag nepoznati’ luidt dekop: het onbekende Den Haag.
Wie een beetje een beeld heeft van Kroatiëassocieert het misschien met onze nationaletroetel-Kroaat Tatjana Simic. Of met prins Har-ry, die geheel gekleed een duik neemt in hetschuimbad van een plaatselijke nachtclub,Beyoncé die haar zwangere buik showt in biki-ni of Gwyneth Paltrow die aan de arm vanmodeontwerper Valentino aan het shoppen is.Dat speelde zich allemaal af op het eiland Hvar,
de meest toeristische en mondaine plek vanhet land.
Maar dit stuk gaat over Istrië, het driehoeki-ge schiereiland dat een stuk noordelijker ligtaan de Adriatische Zee. Hier is het veel rustigeren groener, met eeuwenoude pittoreskehavenstadjes, eindeloze (kiezel)stranden,glooiende heuvels begroeid met olijfbomenen eiken, waar ondergronds tussen de boom-wortels truffels groeien – het zwarte goud, dathier zowat in elk restaurant ruimhartig wordtverwerkt.
Kroatië is afgelopen week, op 1 juli, lidgeworden van de EU. Het paspoort moet nogwel mee, omdat de buitengrenzen nog nietvoldoen aan de eisen die het akkoord vanSchengen stelt om het vrije verkeer van men-sen en goederen toe te staan. Ook de euro zitnog even in de wachtkamer. Maar verder, zouje denken, wordt de toetreding uitbundiggevierd in het land.
Niet dus. Wie je er ook naar vraagt, het ant-woord is gesteun en gezucht. Hadden we maarnooit voor gestemd. Waren we er maar nooitaan begonnen. Men is bang voor de tallozeEuropese regels, de belastingen, de drie pro-centsnorm. Toch is vooral Istrië – door zijnstrategische ligging – al eeuwenlang gewendaan buitenlandse inmenging dan wel over-heersing: Fenicië, Griekenland, Rome, Vene-tië, Oostenrijk-Hongarije, Duitsland (dat Kro-atië tijdens de Tweede Wereldoorlog met welheel erg open armen verwelkomde), ze hebben
Golf van Venetië
Adriatische Zee
UdineLjubljana
Trieste
Pula
Rijeka
Porec
Rovinj
SLOVENIËITALIË
KROATIËISTRIË
25 km
Paspoortvoor Istr ië
• Huur een mountainbike en fietsdoor het feeërieke binnenland; hetis wel heuvelachtig, maar nergenste steil voor amateurs. Huur er eenmeefietsende gids bij, want somsgaat het door stikdonkere tunnelsen over rotsachtige wegen.
• Eet bij Zigante, héttruffelrestaurant van de streek.Eigenaar Giancarlo Zigante vondooit ’s werelds grootste witte truffel(vermeld in het Guiness Book ofRecords, een gevaarte van 1,3kilo). zigantetartufi.com
• Logeer in hotel Lone in Rovinj, datterecht is overladen met veleinternationale designprijzen.Vijfsterrenluxe, een spa om van tewatertanden en een parkachtigetuin aan een baai. lonehotel.com
• Of logeer in hotel Kastel in hetbinnenland, bijvoorbeeld alsrustplaats tijdens een meerdaagsefietstocht. Een simpel hotel in eenpiepklein ommuurd dorpje, meteindeloze vergezichten over hetlandschap.hotel-kastel-motovun.hr
• Kijk op ontdekistrie.nl over alleswat er op stapel staat, zoalsopenlucht film- en muziekfestivalsin Romeinse arena’s.
Doen
Vlnr: havenstadje Porec; truffel; het plaatselijke Boskari-rund; en het oude centrum van kustplaatsje Rovinj
Laten
• ’s Werelds (vermeend) kleinstestadje Hum bezoeken. Het wordtoveral toeristisch opgejuind, maaris de weg erheen niet waard.
• Truffelolie kopen. In truffelolie zitnul truffel; alle truffelolie – hoeheerlijk riekend ook – is 100procent chemisch.
• Een vakantiehuis kopen.Eigendomsrechten van onroerendgoed zijn nog niet goed geregeld.Op veel panden rusten claims vanvoor de vele oorlogen gevluchteoorspronkelijke bewoners. Dezezijn nog niet verjaard.
het land allemaal bezet. Overigens wel metachterlating van een schat aan cultureel erf-goed. Vooral de Venetianen hebben hun stem-pel gezet, in de vorm van kerken, mozaïekenen paleizen. En met een klokkentoren die eenbijna exacte kopie is van de Campanile op hetSan Marco-plein. De meeste mensen zijn hiertweetalig (Italiaans/Kroatisch), net als allenamen, menukaarten en (straat)borden.
Zo heet Rovinj ook Rovingo. Het is de naamvan het kleine, idyllische kustplaatsje dat eengoede uitvalsbasis is voor een verblijf in deregio. Het is zelfs zo pittoresk en romantischdat het bijna een te groot cliché is; het haventjemet de witte bootjes, de eeuwenoude pastel-kleurige huizen (in de tinten Venetiaans rooden Habsburgs oker), de kronkelige steegjes, deterrassen van de restaurantjes die in de rots-kust zijn uitgehouwen en er bij zonsonder-gang uitzien als een gefotoshopte kalender-plaat. Hier eet je het vlees van het plaatselijkeBoskari-rund, een immens wit gevaarte metvervaarlijke horens, zo uniek dat UNESCOdeze soort op de Werelderfgoedlijst plaatste.
Ze zijn hier ook dol op mythen en sagen,zoals die van de heilige Euphemia, een marte-lares die in Constantinopel voor de leeuwenwerd geworpen maar door gods interventieniet appetijtelijk werd bevonden door de hon-gerige beesten, en die hier aanspoelde in eenloodzware marmeren sarcofaag (waar ze uit-eindelijk aan stierf wordt niet vermeld, nochhoe marmer kan drijven). Een klein jongetje
vond de sarcofaag, kreeg plotsklaps goddelijkekracht en droeg het gevaarte naar de kerkbovenop de heuvel, waar het zich nu nogsteeds bevindt. Een keer per jaar wordt de kistgeopend en wordt Euphemia – miraculeusjeugdig gebleven – vereerd en vooral betast.Want dat brengt geluk.
Cadillac EldoradoNiet lacherig doen over dit soort zaken inIstrië. Men neemt de legendes serieus. Net alsde politieke geschiedenis van het land. DeTweede Wereldoorlog, de onafhankelijk-heidsoorlog uit de jaren negentig en de voor-malige Joegoslavische leider Tito leiden totvurige discussies. De Sloveens-Kroatische Tito(1892-1980) lijkt een revival te beleven, najarenlang te zijn verguisd. Er worden weerpleinen naar hem genoemd en borstbeeldenneergezet (wat weer heftige reacties teweeg-brengt), en zijn buitengoed op het eiland Brij-uni kan bezocht worden. Zelfs de schitterende,smaragdgroene Cadillac Eldorado die hij in1950 van de Amerikaanse president Eisen-hower cadeau kreeg, kan worden gehuurd omgezellig in rond te karren. (Kost wel 700 europer uur; alleen een foto nemen kost 10 euro).Tito, zelf aan het stuur, reed hier zijn illusteregasten in rond, onder wie Elizabeth Taylor,Sophia Loren en Gina Lollobrigida. Zij kwa-men hierheen om het beroemde jaarlijksefilmfestival bij te wonen in Pula, dat dezemaand voor de zestigste keer plaatsvindt.
Opmerkelijk is dat op de officiële site van zijnvoormalige landgoed (brijuni.hr) Tito’s naamnergens wordt genoemd. Men rept over ‘a p r e -s id e ntia l r e s id e nc y ’. Het is blijkbaar allemaalnog te controversieel.
Pula had – naast de jaarlijkse lading film-sterren – nog een illustere bezoeker: JamesJoyce. Hij verbleef hier in 1904 enkele maan-den om als leraar Engels wat bij te verdienen.Hij was toen nog jong en verre van beroemd.Een groot standbeeld is te zijner ere opge-richt. Maar zou dan niemand zijn lateregeschriften hebben gelezen? Hij verveeldezich hier stierlijk en beschreef de stad en destreek als „een soort Siberië aan het water, ab a c k - o f- G o d s p e e d p la c e , een dodelijk saaiestreek, bewoond door domme Slaven die gro-te schorten dragen en kleine rode mutsen enwaar niemand elkaar verstaat omdat er hon-derden rassen zijn en duizenden talen wor-den gesproken”.
Ik heb me er geenszins verveeld. Ik heb eropmerkelijk goed gegeten (nergens wordtzoveel truffel geschaafd) en ik heb geslapen ineen van de mooiste designhotels die ik ken. Ikheb er in de zon gelegen, cultuur gesnoven,gezwommen, hard gefietst en keihard gelui-erd. Nu alleen nog een vliegmaatschappij diedirect op Istrië vliegt (alles moet nu nog viaZagreb) en een open Schengen-grens voor rapdoorlopen. En laat die euro voorlopig maarzitten. Daar wordt alles alleen maar duurderva n .
