Overzicht en definitie van indicatoren voor COPD in de … · 2015. 2. 24. · 10 februari 2015 ....

Pagina 1 van 28

Overzicht en definitie van indicatoren voor COPD in de

huisartsenzorg

Versie 1.5

10 februari 2015

Pagina 2 van 28

Overzicht en definitie van indicatoren voor COPD in de

huisartsenzorg

Versie 1.5

TR. van Althuis, M. Bouma, NHG

Pagina 3 van 28

Inhoudsopgave

Wijzigingen in versie 1.1 ........................................................................................................... 4 Wijzigingen in versie 1.2 ........................................................................................................... 4 Wijzigingen in versie 1.3 ........................................................................................................... 4 Wijzigingen in versie 1.4 ........................................................................................................... 4

Wijzigingen in versie 1.5 ........................................................................................................... 5 Inleiding ..................................................................................................................................... 6

Leeswijzer .............................................................................................................................. 6 Achtergrond ............................................................................................................................ 7 Werkwijze .............................................................................................................................. 7

Indicatoren, waarde en beperkingen ....................................................................................... 8

Beheer ..................................................................................................................................... 9

Beschrijving van indicatoren COPD ........................................................................................ 10 Literatuur .................................................................................................................................. 13 Bijlage 1, Beschrijving van benodigde data per indicator ....................................................... 14 Bijlage 2, Rapportages ............................................................................................................. 19 Bijlage 3, Registratie aanwijzing voor de huisarts ................................................................... 20

Bijlage 4, Berekening leeftijd, duur inschrijving en duur hoofdbehandelaar .......................... 22 1. Indicatoren en leeftijden ................................................................................................ 22

2. Duur inschrijving ........................................................................................................... 24 3. Duur hoofdbehandelaar huisarts .................................................................................... 24

Bijlage 5, Specificaties voor export gegevens mbt indicatoren ............................................... 25 Beschrijving uitspoel naar uitspoelformaat versie 1 ............................................................ 25

Beschrijving uitspoel naar uitspoelformaat versie 2 ............................................................ 26

Pagina 4 van 28

Wijzigingen in versie 1.1

Bijlage 4: registratie instructie toegevoegd

Bijlage 5: uitspoelformaat, verwijst naar generieke tekst

Wijzigingen in versie 1.2

Unieke identificatie nummers toegevoegd uit tabel diagnostische bepalingen

Indicator 4, % patiënten waarvan rookgedrag bekend is, kende twee varianten in de specificaties voor de berekening. Dit is nu beperkt tot één uniforme berekening.

Indicator 4: in de formule ‘en’ vervangen door ‘of’

Bepaalde tekst en opmerkingen verwijderd die niet meer relevant of actueel waren.

Wijzigingen in versie 1.3 3 oktober 2012

Generiek en vanaf indicator 1: de populatie waar deze indicatoren betrekking op hebben is beperkt tot ingeschreven patiënten met een leeftijd < 80 jaar

Indicator 2: gewijzigd zodat het selectiecriterium hoofdbehandelaar nu is: huisarts is 12 maanden of meer de hoofdbehandelaar. Dit selectiecriterium werkt door in

navolgende indicatoren.

indicator 12, registratie lichaamsbeweging: hierin de nieuwe diagnostische bepaling 3239, NNGB AQ toegevoegd

Nieuwe indicator toegevoegd, nummer 13: % patiënten met de diagnose COPD waarbij de ernst van de aandoening volgens de GOLD-classificatie is geregistreerd in

de afgelopen 5 jaar (2209, COER RQ)

Nieuwe indicator toegevoegd, nummer 14: % patiënten met de diagnose COPD waarbij zich in de afgelopen 12 maanden 2 of meer (nieuwe) exacerbaties hebben

voorgedaan (3014, COEX RQ)

Wijzigingen in versie 1.4 27 januari 2014

Het generieke leeftijdscriterium voor alle indicatoren, zoals doorgevoerd in versie 1.3, vervalt;

Toegevoegd: toelichting dat wanneer een ICPC-code is aangeduid op rubrieksniveau, de onderliggende ICPC-subcodes zijn geïncludeerd

Indicator 1-3: toegevoegd dat voor patiënten met COPD ook het leeftijdscriterium van ouder dan 40 jaar geldt;

Huisarts hoofdbehandelaar ≥ 12 maanden, tekstueel hier en daar aangescherpt

Indicator 9, spirometrie: voor het vaststellen van een adequaat uitgevoerde spirometrie zijn twee metingen toegevoegd: FEV1 post BD en FVC post BD

Indicator 10, influenza vaccinatie: ATC-code J07BB toegevoegd als alternatief voor het vaststellen van influenza vaccinatie

Indicator 15, nieuw: % patiënten met COPD en een BMI < 21

Pagina 5 van 28

indicator 16, nieuw (pilot): % patiënten waarbij een spirometrie is gedaan met registratie van pre- of post metingen

indicator 17, nieuw (pilot): % patiënten waarbij in de afgelopen 12 maanden 2 of meer corticosteroid stootkuren zijn voorgeschreven

Indicator 18: nieuw: % patiënten die behandeld worden met ICS

Indicator 19, nieuw: % patiënten die behandeld worden met ICS en met GOLD-classificatie 1 of 2

Toegevoegd: bijlage toegevoegd met definities en instructies over oa. leeftijden, inschrijvingsduur

Aankondiging: in de volgende versie wordt overwogen om de bepaling ‘geen geregelde zorg (COPD)’, 1818, te gebruiken om patiënten te excluderen die om

medische redenen niet in aanmerking komen voor een geprotocolleerd zorgaanbod.

Kolom toegevoegd in de overzichten met indicatoren. Hierin wordt aangegeven of het een vastgestelde indicator is of een aanvullende indicator met een voorlopig of

experimenteel karakter. Deze aanvullende indicatoren zijn toegevoegd in overleg met

betrokken partijen en zijn bedoeld om (variaties in) uitkomsten nader uit te diepen en

voor intern gebruik.

Erratum 1.4b

19 maart 2014

tekst van indicator 16 aangepast zodat duidelijk is dat het bij deze indicator gaat om minimaal één van de zes spirometrie metingen.

Wijzigingen in versie 1.5 10 februari 2015

Bij indicator 10, influenza vaccinatie, is voor de ICPC code R44 toegevoegd: op E- of P-regel.

Indicator 16 (intern), percentage patiënten waarbij spirometrie is uitgevoerd op basis van één van zes mogelijke bepalingen: in de ‘formule’ of-statements toegevoegd.

Indicator 19, tekst toelichting aangepast waardoor duidelijker is welke parameters bij welk statement horen; bij de Gold klasse de antwoordcodes uit de tabel diagn.

bepalingen vermeld.

Indicator 7, BMI: tekstueel gewijzigd in ‘BMI geregistreerd’ in plaats van ‘BMI berekend’

Indicator 8, percentage patiënten waarbij de inhalatietechniek is gecontroleerd, toegevoegd: in de groep patiënten die chronisch inhalatiemedicvatie gebruikt.

Aanpassingen volgens de nieuwe NHG Standaard COPD volgen in de komende versie

van de indicatoren.

Pagina 6 van 28

Inleiding

Dit document beschrijft de indicatoren voor COPD in de huisartsenzorg zoals vastgesteld

door de besturen van het Nederlands Huisartsen Genootschap en de Landelijke Huisartsen

Vereniging op 29 mei 2008.

NHG en LHV zijn van mening dat deze indicatoren geschikt zijn voor het in beeld brengen

van de zorg voor patiënten met COPD voor intern gebruik en ook geschikt zijn voor

rapportage aan derden over de zorg in de huisartsenpraktijk.

Leeswijzer

Achtereenvolgens komen kort aan de orde de achtergrond voor het samenstellen van deze

indicatorenset en de gevolgde werkwijze. Vervolgens wordt ingegaan op de waarde en

beperkingen van indicatoren. Hierna wordt het verdere beheer van de set indicatoren

aangestipt. Het document besluit met het overzicht van de indicatoren voor COPD in de

huisartsenzorg. Het overzicht geeft een beschrijving van de indicatoren, geeft het type

indicator aan en duidt per indicator aan uit welke bron deze indicator afkomstig is dan wel

overeenkomt met indicatoren zoals voorkomen in deze bronnen.

In een aantal bijlagen vindt u de volgende informatie.

Bijlage 1 Beschrijving van benodigde data per indicator

Bijlage 2 Rapportages

Bijlage 3 Registratie aanwijzing voor de huisarts

Bijlage 4 Specificatie uitspoelformaat

Pagina 7 van 28

Achtergrond

Deze set van indicatoren is een uitwerking van het Project Uniforme Rapportage. In dit

project worden indicatoren die door verschillende partijen zijn ontwikkeld geharmoniseerd en

nader geoperationaliseerd. Het gaat hierbij alleen om díe indicatoren waarvoor de gegevens

om deze indicatoren samen te stellen afkomstig zijn uit het Elektronisch Patiënten Dossier

(EPD) zoals de huisarts dat bijhoudt en beheert in een huisartsinformatiesysteem (HIS). De

indicatoren waarvoor gegevens uit het EPD worden gebruikt hebben veelal betrekking op het

medisch handelen of de kwaliteit daarvan. Naast deze indicatoren zijn er echter ook andere

indicatoren die kwaliteiten beschrijven van de (huisartsen)zorg, zoals bij voorbeeld

patiënttevredenheid en allerlei aspecten van de praktijkvoering. Deze indicatoren worden

echter niet nader beschouwd in het kader van het project Uniforme Rapportage.

Het project Uniforme Rapportage is een uitwerking van het Convenant Dataverzameling

Huisartsen, getekend in december 2005 door NHG, LHV, VWS en IGZ. Eén van de doelen

van het Convenant is om te komen tot één landelijke set van indicatoren huisartsenzorg. Dit is

met name van belang voor indicatoren waarvan de benodigde gegevens afkomstig zijn uit het

EPD, aangezien er een reeks van afhankelijkheden is, voordat een huisarts dergelijke

indicatoren kan samenstellen en rapporteren.

Werkwijze

Uit de volgende bronnen is door de NHG werkgroep Uniforme Rapportage een overzicht

samengesteld van indicatoren die betrekking hebben op het medisch handelen bij COPD:

- IGZ, Indicator Monitor Huisartsenzorg (IMH), april 2006 - Nivel, Prestaties huisartsenzorg, advies voor een basisset van indicatoren voor VWS,

april 2004

- Indicatoren ontwikkeld door de WOK in opdracht van het NHG op basis van de NHG Standaard COPD, juli 2007

In een tweetal bijeenkomsten (november-december 2007) zijn de voorstellen doorgenomen

met vertegenwoordigers van Gebruikersverenigingen en de CaHAG, leidend tot

overeenstemming over de set van noodzakelijke indicatoren en hun precieze omschrijving.

Waar noodzakelijk zijn de betreffende NHG Standaard als ook de bijbehorende NHG

Praktijkwijzer geraadpleegd.

Vervolgens is de lijst van indicatoren ter commentaar verstuurd naar diverse belanghebbende

of geïnteresseerde partijen, waaronder CaHAG, Gebruikersverenigingen, VWS, IGZ, LHV,

Nivel, WOK, ZN, NPCF en LVG. Binnengekomen commentaar is beoordeeld en waar

mogelijk en relevant verwerkt.

Tenslotte is de lijst van indicatoren ter definitieve vaststelling aangeboden aan het NHG

management team.

Pagina 8 van 28

Indicatoren, waarde en beperkingen

Indicatoren zijn bedoeld als signalering om een toestand of verandering in beeld te brengen.

Veelal wordt een beperkte selectie gemaakt uit alle denkbare en mogelijke meetbare aspecten

van het proces of de situatie waarover men geïnformeerd wil zijn. Wanneer de uitslag van een

indicator daar aanleiding toe geeft zal altijd nader onderzoek nodig zijn om onderliggende

oorzaken van afwijkingen van het gemiddelde of van de norm te verhelderen.

Kwaliteit van zorg is een abstract begrip. Men probeert daar grip op te krijgen door meetbare

aspecten te benoemen die naar men aanneemt iets zeggen over “kwaliteit” en over “zorg”. Het

gaat hierbij deels om procesindicatoren: wat is er gebeurd; en deels om zogenaamde

uitkomstindicatoren: wat is het effect.

Met name voor de uitkomstindicatoren gelden bij de interpretatie beperkingen. Ten eerste zal

het bij bepaalde uitkomstindicatoren gaan om percentages die zijn berekend op kleine

aantallen. Dat betekent dat de betrouwbaarheid van zo’n percentage betrekkelijk laag is1. Ten

tweede zijn er verschillen tussen de patiëntenpopulaties van praktijken die niet in de definitie

van de indicatoren zijn verdisconteerd, de zogenaamde case mix. Het kan hierbij gaan om

aspecten als de leeftijdsopbouw of de sociale samenstelling van de praktijkpopulatie. Om

deze twee redenen valt het aan te bevelen om alle indicatoren te interpreteren met een zekere

marge. Wat die marge precies moet zijn kan proefondervindelijk vastgesteld worden wanneer

meer gegevens beschikbaar komen. Ten derde wil het NHG opmerken dat er geen

rechtstreeks causaal verband kan zijn tussen de uitkomst van een specifieke uitkomstindicator

en het handelen van een huisarts of de kwaliteit van de huisartsenzorg in een

huisartsenpraktijk. De uitkomst op een specifieke indicator is vrijwel altijd multifactorieel

bepaald. Het is dus altijd zaak om per indicator of combinatie van indicatoren te bezien wat er

aan de hand is en te bepalen of en hoe de huisarts of de huisartsenpraktijk een bijdrage kan

leveren om verbetering te realiseren.

Een vierde factor die van belang is bij de interpretatie van indicatoren heeft betrekking op

registratieartefacten. Om deze indicatoren te kunnen samenstellen dienen eerst een aantal

stappen doorlopen te worden:

1. softwareleveranciers dienen faciliteiten te bieden aan praktijkmedewerkers om de onderliggende gegevens op een redelijk eenvoudige wijze te kunnen vastleggen;

2. praktijkmedewerkers dienen deze faciliteiten te gaan gebruiken (scholing en monitoring)

3. softwareleveranciers dienen faciliteiten te bieden om uit het totaal aan patiëntengegevens de indicatoren samenstellen en te rapporteren, alsmede

instrumenten om te controleren of de resultaten ook kloppen en waar nodig te

corrigeren.

Het valt te verwachten dat het enige tijd zal duren voordat een huisartsenpraktijk een hele

cyclus van registratie en rapportage heeft kunnen doorlopen, waarin kinderziektes in systemen

kunnen worden gecorrigeerd en medewerkers en systeem op elkaar ingespeeld raken.

1 Bij een noemer met 60 patiënten varieert, afhankelijk van de uitslag van de indicator, het 95%

betrouwbaarheidsinterval van ruim 2 tot ruim 6 procentpunt.

Pagina 9 van 28

Beheer

Het NHG zal deze set van indicatoren beheren als uitwerking van het Convenant

Dataverzameling Huisartsen van december 2005. Verzoeken tot verduidelijking, wijziging of

aanvulling kunt u richten aan het NHG.

Pagina 10 van 28

Beschrijving van indicatoren COPD

Definities

COPD: de diagnose COPD wordt gesteld bij patiënten ouder dan 40 jaar met klachten van dyspnoe en/of hoesten, al of niet met slijm opgeven,

in combinatie met een relevante rookhistorie (> 20 jaar roken of > 15 pakjaren), én een FEV1/FVC-ratio na bronchusverwijding van < 0,7.

Bij alle indicatoren gaat het om de vaste, bij de huisarts ingeschreven patiënten en deelpopulaties daarbinnen.

Bij onderstaande indicatoren (1-3) wordt in de teller het aantal patiënten gevraagd dat aan een bepaalde voorwaarde voldoet. De noemer bestaat

uit de omvang van de (praktijk)populatie aan het einde van de rapportageperiode.

Indicator 2 heeft betrekking op het totaal aantal patiënten bekend met COPD onder behandeling in de eerste lijn (huisarts is hoofdbehandelaar) in

de praktijkpopulatie.

Indicator 3 heeft betrekking op het totaal aantal patiënten bekend COPD onder behandeling in de eerstelijn (huisarts is hoofdbehandelaar) dat 12

maanden of langer is ingeschreven. Dit is de deelpopulatie waarover in de daaropvolgende indicatoren wordt gerapporteerd.

Wanneer een ICPC-code is aangeduid op rubrieksniveau dan zijn de onderliggende ICPC-subcodes geïncludeerd, tenzij anders aangegeven.

Pagina 11 van 28

Indicatoren over de gehele patiëntenpopulatie

nr status Omschrijving type Opmerking

1 % patiënten met een leeftijd ouder dan 40 jaar (> 40) en bekend met COPD (eerste en tweede lijn)

in de praktijkpopulatie aan het einde van de rapportageperiode

structuur

2 % patiënten met een leeftijd ouder dan 40 jaar (> 40) en bekend met COPD die in de eerste lijn

worden behandeld (definitie: huisarts is hoofdbehandelaar voor 12 maanden of meer) in de

praktijkpopulatie aan het einde van de rapportageperiode

structuur

3 % patiënten met een leeftijd ouder dan 40 jaar (> 40) en bekend met COPD die in de eerste lijn

worden behandeld (definitie: huisarts is hoofdbehandelaar voor 12 maanden of meer) én minimaal

12 maanden zijn ingeschreven in de praktijkpopulatie aan het einde van de rapportageperiode

structuur

Bij indicatoren 4 t/m 19 is de noemer van de indicator gelijk aan “alle patiënten met een leeftijd ouder dan 40 jaar (> 40) en bekend

COPD van wie de huisarts hoofdbehandelaar is voor 12 maanden of meer en die 12 maanden of meer zijn ingeschreven” (aantal

patiënten zoals gedefinieerd in indicator 3), tenzij anders aangegeven (specifieke subgroep). De teller is gelijk aan het aantal patiënten

dat voldoet aan één of meer criteria en verder vallende binnen de criteria van de noemer.


Roken

4 % patiënten waarvan het rookgedrag bekend is proces

5 % patiënten die roken in de groep patiënten waarvan het rookgedrag bekend is uitkomst noemer voor

volgende indicator

6 % patiënten met een advies om te stoppen met roken in de afgelopen 12 maanden in de groep

patiënten die roken

proces subgroep

BMI

7 % patiënten bij wie de Body Mass Index geregistreerd is in de afgelopen 12 maanden proces

15 % patiënten met een BMI bepaald in de afgelopen 12 maanden en met een uitslag van minder dan

21 (< 21)

proces

Pagina 12 van 28


Behandeling en monitoring

8 % patiënten waarbij inhalatietechniek is gecontroleerd in de afgelopen 12 maanden in de groep

patiënten die chronisch inhalatiemedicatie gebruikt

proces

9 % patiënten waarbij een spirometrie (FEV1 post BD, FVC post BD en FEV1/FVC ratio post BD) is

gedaan in de afgelopen 12 maanden

proces

16 intern % patiënten waarbij een spirometrie (FEV1 pre BD, FVC pre BD, FEV1/FVC ratio pre BD, FEV1

post BD, FVC post BD of FEV1/FVC ratio post BD: minimaal één van deze metingen) is gedaan in

de afgelopen 12 maanden

proces

10 % patiënten die vaccinatie tegen influenza hebben gehad de voorafgaande 12 maanden proces

11 % patiënten waarbij het functioneren van de patiënt volgens een gestructureerde methode is

vastgelegd de afgelopen 12 maanden (volgens CCQ of RIQ-MON10 of MRC)

proces

12 % patiënten waarbij de mate van beweging is gecontroleerd in de voorafgaande 12 maanden proces

13 % patiënten waarbij de ernst van de aandoening volgens de GOLD-classificatie is geregistreerd in

de afgelopen 5 jaar

proces

14 % patiënten waarbij zich in de afgelopen 12 maanden 2 of meer (nieuwe) exacerbaties hebben

voorgedaan

uitkomst

17 intern % patiënten waarbij in de afgelopen 12 maanden 2 of meer corticosteroid stootkuren zijn

voorgeschreven

uitkomst

18 % patiënten die behandeld worden met inhalatiecorticosteroiden (3 of meer voorschriften afgelopen

12 maanden)

proces

19 % patiënten die behandeld worden met inhalatiecorticosteroiden (3 of meer voorschriften) en die

een GOLD-classificatie hebben van 1 of 2

proces

Pagina 13 van 28

Literatuur

NHG Standaard COPD, juli 2007

NHG, Praktijkwijzer Astma en COPD, mei 2008

Nivel, Prestaties huisartsenzorg, advies voor een basisset van indicatoren voor VWS, april 2004

IGZ, Indicator Monitor Huisartsenzorg (IMH), april 2006

KPMG, Praktijkplan Eerstelijnszorg, maart 2005

Inview, Adapter ontwikkeling voor Huisarts Informatie Systemen (HIS), december 2006

WHO, Health Programme Evaluation, Guiding Principles, Geneva, 1981

WHO, Development of Indicators for Monitoring Progress, Geneva, 1981

LAN, Zorgstandaard COPD, juni 2010

Pagina 14 van 28

Bijlage 1, Beschrijving van benodigde data per indicator

Definities

COPD: de diagnose COPD wordt gesteld bij patiënten ouder dan 40 jaar met klachten van dyspnoe en/of hoesten, al of niet met slijm opgeven,

in combinatie met een relevante rookhistorie (> 20 jaar roken of > 15 pakjaren), én een FEV1/FVC-ratio na bronchusverwijding van < 0,7.

Bij alle indicatoren gaat het om de vaste, bij de huisarts ingeschreven patiënten en deelpopulaties daarbinnen.

Bij onderstaande indicatoren (1-3) wordt in de teller het aantal patiënten gevraagd dat aan een bepaalde voorwaarde voldoet. De noemer bestaat

uit de omvang van de (praktijk)populatie aan het einde van de rapportageperiode.

Indicator 2 heeft betrekking op het totaal aantal patiënten bekend met COPD onder behandeling in de eerste lijn (huisarts is hoofdbehandelaar) in

de praktijkpopulatie.

Indicator 3 heeft betrekking op het totaal aantal patiënten bekend COPD onder behandeling in de eerstelijn (huisarts is hoofdbehandelaar) dat 12

maanden of langer is ingeschreven. Dit is de deelpopulatie waarover in de daaropvolgende indicatoren wordt gerapporteerd.

nr status Omschrijving Classificatie Code Toelichting

1 % patiënten met een leeftijd ouder dan 40 jaar (> 40) en bekend met

COPD (eerste en tweede lijn) in de praktijkpopulatie aan het einde van

de rapportageperiode

ICPC R95 laatste waarde ooit

Pagina 15 van 28



COPD die in de eerste lijn worden behandeld (definitie: huisarts is

hoofdbehandelaar voor 12 maanden of meer) in de praktijkpopulatie aan

het einde van de rapportageperiode

ICPC

diagn. bep.

R95 en

2407, COHB RZ

2407, COHB RZ = 48,

‘huisarts’, laatste

waarde ooit


COPD die in de eerste lijn worden behandeld (definitie: huisarts is

hoofdbehandelaar voor 12 maanden of meer) én minimaal 12 maanden

zijn ingeschreven in de praktijkpopulatie aan het einde van de

rapportageperiode

ICPC

diagn. bep.

R95 en

2407, COHB RZ

2407, COHB RZ = 48,

‘huisarts’, laatste

waarde ooit

inschrijfdatum <

(rapportagedatum – 1

jaar)

Bij volgende indicatoren wordt de selectie uit ‘3’ gebruikt, aangevuld met de gespecificeerde criteria

vast, bij de huisartsenpraktijk ingeschreven patiënten voor 12 maanden of meer

huisarts hoofdbehandelaar voor 12 maanden of meer

leeftijd > 40 jaar

diagnose COPD

Roken

4 % patiënten waarvan het rookgedrag bekend is

NB. Alleen voor ex-rokers en rokers moet jaarlijks de rookstatus

worden geactualiseerd

diagn. bep. 1739, ROOK AQ 3, ”nooit”, laatste

bepaling ooit of (4,

”voorheen” of 1, “ja”,

laatste waarde in

afgelopen 12 maanden)

5 % patiënten die roken in de groep patiënten waarvan het rookgedrag

bekend is

diagn. bep. 1739, ROOK AQ 1, ‘ja’; laatste meting

in afgelopen 12

maanden

NB: subgroep

Pagina 16 van 28


6 % patiënten met een advies om te stoppen met roken in de afgelopen 12

maanden in de groep patiënten die roken

diagn. bep.

1739, ROOK AQ en

1814, ADMI AQ

1814, ADMI AQ, 1,

‘ja’, laatste meting in

afgelopen 12 maanden

NB: subgroep

BMI

7 % patiënten bij wie de Body Mass Index geregistreerd is in de


diagn. bep. 1272, QUET AO laatste meting in


15 % patiënten met een BMI bepaald in de afgelopen 12 maanden en met

een uitslag van minder dan 21 (< 21)

1272, QUET AO laatste meting in


Behandeling en monitoring

- % patiënten dat chronisch inhalatiemedicatie gebruikt in de afgelopen

12 maanden

ATC R03A of

R03B

definiëring subgroep

voor volgende

indicator, noemer voor

volgende indicator;

drie of meer (≥ 3)

prescripties in


8 % patiënten waarbij inhalatietechniek is gecontroleerd in de afgelopen

12 maanden in de groep patiënten die chronisch inhalatiemedicatie

gebruikt

diagn. bep. 1608, ASIT RQ laatste meting in


9 % patiënten waarbij een spirometrie (FEV1 post BD, FVC post BD en

FEV1/FVC ratio post BD) gedaan is in de afgelopen 12 maanden

diagn. bep. 1677, FVNB RL en

1864, FCNB RL en

1866, FRNB RL MI

laatste meting in


Pagina 17 van 28


16 intern % patiënten waarbij een spirometrie (FEV1 pre BD, FVC pre BD,

FEV1/FVC ratio pre BD, FEV1 post BD, FVC post BD, FEV1/FVC

ratio post BD: minimaal één van deze metingen) is gedaan in de


diagn. bep. 1681, FVPB RL of

1672, FCPB RL of

1675, FRPB RL MI

of

1677, FVNB RL of

1864, FCNB RL of

1866, FRNB RL MI

10 % patiënten die vaccinatie tegen influenza hebben gehad in de

voorafgaande 12 maanden

ICPC R44 of

J07BB

laatste meting in


ICPC-code R44 op E-

of P-regel of

ATC-code J07BB bij

voorschriften

11 % patiënten waarbij de het functioneren van de patiënt volgens een

gestructureerde methode is vastgelegd de afgelopen 12 maanden

(volgens CCQ of RIQ-MON10 of MRC)

diagn. bep.

2402, CCQT RQ of

1606, ASHS RQ of

2210, MRCD RQ

laatste meting in


Pagina 18 van 28


12 % patiënten waarbij de mate van beweging is gecontroleerd de

voorafgaande 12 maanden

diagn. bep. 1705, LIBW AQ of

3239, NNGB AQ

laatste meting in


13 % patiënten waarbij de ernst van de aandoening volgens de GOLD-

classificatie is geregistreerd in de afgelopen 5 jaar

diagn. bep. 2209, COER RQ

laatste meting in

afgelopen 5 jaar

14 % patiënten waarbij zich in de afgelopen 12 maanden 2 of meer

(nieuwe) exacerbaties hebben voorgedaan

diagn. bep. 3014, COEX RQ 3014, COEX RX:

meting komt ≥ 2 voor

in afgelopen 12

maanden

17 intern % patiënten waarbij in de afgelopen 12 maanden 2 of meer

corticosteroid stootkuren zijn voorgeschreven

ATC H02AB06 of

H02AB07

≥ 2 voorschriften in


18 % patiënten die behandeld worden met inhalatiecorticosteroiden (3 of

meer voorschriften afgelopen 12 maanden)

ATC R03BA of

R03AK06 of

R03AK07

≥ 3 voorschriften met

R03BA of

R03AK06 of

R03AK07

19 % patiënten die behandeld worden met inhalatiecorticosteroiden (3 of

meer voorschriften) en die een GOLD-classificatie hebben van 1 of 2

diagn. bep.

ATC

2209, COER RQ

R03BA of

R03AK06 of

R03AK07

2209, COER RQ = 255

of 256; en

≥ 3 voorschriften met

R03BA of

R03AK06 of

R03AK07

Pagina 19 van 28

Bijlage 2, Rapportages

1. Als overzicht van indicatoren met teller, noemer en percentage, op beeldscherm en als afdruk.

Voorbeeld

indicator teller noemer percentage

% patiënten bekend met COPD 35 2450 1,4 %

% patiënten bekend met COPD onder behandeling bij huisarts 25 2450 1.0 %

% patiënten bekend met COPD, onder behandeling bij

huisarts en > 12 maanden ingeschreven

22 2450 0,9 %

2. Als exportbestand: Voor geautomatiseerde export wordt gebruik gemaakt van het UitspoelFormaat (csv format), Ten behoeve van andere verslaglegging is het ook mogelijk

de gegevens in een Excel bestand (xls) uit te voeren, met en zonder opmaak.

3. Voor de huisarts: Als lijst met patiëntnummer, patiëntnaam (achternaam), relevante ICPC codes en

relevante diagn. bepalingen (ook ontbrekende gegevens) (evt. meerdere lijsten met 1 of

meer relevante bepalingen of ontbrekende bepalingen) en bv. te sorteren; op beeldscherm

en als afdruk.

Voorbeeld

patiënt rookgedrag BMI inhalatietechniek spiro < 12 m

A - - datum -

B - - datum uitslag, datum

C nooit uitslag, datum - uitslag, datum

D ja uitslag, datum - -

Pagina 20 van 28

Bijlage 3, Registratie aanwijzing voor de huisarts

De rapportage faciliteit rond COPD levert getalsmatige informatie aan die door de zorggroep

kan worden verwerkt tot statistische gegevens en ‘benchmarking’.

Om de juiste resultaten te verkrijgen is het belangrijk dat informatie correct is ingevoerd en

dat de huisarts inzicht heeft in hóe deze rapportagemodule telt.

De gemakkelijkste manier van invoeren is gebruik te maken van voorzieningen in het HIS

zoals een protocollaire invoerhulp of gestandaardiseerd formulier.

COPD patiënt

Bij systemen met Episode Gewijze Registratie (EGR) maakt u een episodetitel aan met de

ICPC-code R95 (ongeacht of de patiënt in de eerste of in de tweede lijn wordt begeleid).

Het al of niet toekennen van de probleemstatus aan de episode maakt voor de tellingen niet

uit.

Gebruik deze code nog niet als u slechts de diagnose overweegt of bij chronisch hoesten

zonder aangetoonde luchtwegobstructie. Zie voor diagnostische criteria de NHG Standaard

COPD. M26 2e herziening (juli 2007).

Wie is hoofdbehandelaar

Vastleggen met diagnostische code (COHB RZ). Belangrijk gegeven; dit moet bij elke COPD

patiënt ingevuld zijn.

De volgende gegevens worden bepaald in een periode van 12 maanden voorafgaand aan de

rapportage en dienen derhalve elk jaar (opnieuw) bepaald en vastgelegd te worden. Behalve

als de patiënt nooit gerookt heeft, dan kunt u volstaan met het éénmalig vastleggen van de

rookstatus. Ook het ‘stop met roken’ advies dient, indien de patiënt rookt, elk jaar weer

gegeven en geregistreerd te worden.

Rookgedrag, stopadvies: Vastleggen met diagnostische code (resp ROOK AQ en ADMI

AQ) met datum.

BMI/Quetelet index: Vastleggen met diagnostische code (QUET AO)

Spirometrie: de voorkeur is om bij spirometrie in ieder geval drie post metingen vast te

leggen: FEV1 post BD, FVC post BD en FEV1/FVC ratio post BD. Hierop is één indicator

gebaseerd. Om verschillende redenen, waaronder technische, worden ook wel andere

metingen dan deze drie vastgelegd. Daarom is er een tweede indicator geformuleerd met een

breder vangnet. Deze is gebaseerd op de registratie van één van de volgende zes waarden:

FEV1 pre BD, FVC pre BD en FEV1/FVC ratio pre BD, FEV1 post BD, FVC post BD en

FEV1/FVC ratio post BD

controle inhalatie techniek: Vastleggen met ASIT RQ

[1]voldoende .......................... 17

[2]onvoldoende ...................... 18

[3]onduidelijk ........................ 8

Laatste kolom geeft het unieke antwoordnummer dat moet worden vastgelegd

Pagina 21 van 28

U kunt de inhalatietechniek controleren aan de hand van een checklist inhalatorgebruik. Deze

worden o.a. uitgegeven door het Nederlands Astma Fonds

Controle van de mate van beweging: Vastleggen met NNGB AQ: lichaamsbeweging vlgs

norm gezond bewegn met als antwoordmogelijkheden:

[1] voldoet aan norm nr 405

[2] minder dan norm nr 406

[3] inactief nr 407

[4] onduidelijk nr 8

Toelichting: De Nederlandse norm voor gezond bewegen (NNGB) houdt in voor volwassenen

tenminste 30 minuten en voor kinderen en adolescenten tenminste een uur matig intensief

bewegen (fietsen, stevig wandelen, tuinieren, etc) op tenminste 5 dagen per week. Iemand is

inactief als op geen enkele dag van de week ten minste een half uur (volwassenen) of een uur

(kinderen en adolescenten) matig intensief wordt bewogen.

Influenzavaccinatie: Het is raadzaam om de influenza vaccinatie te coderen met ICPC code

(datum) R44 of via de HIS-eigen registratie voorziening. In diverse HIS’en wordt de

griepvaccinatie als voorschrift vastgelegd met ATC-code J07BB. Beide registratiewijzen zij

toegestaan.

Gold-classificatie: met enige regelmaat, maar in ieder geval per 5 jaar dient u de ernst van de

COPD vast te leggen conform de Gold-classificatie.

Nieuwe exacerbatie: indien zich en nieuwe exacerbatie voordoet dient u dit vast te leggen

met een diagnostische bepaling. Onder een exacerbatie wordt verstaan een verergering van de

klachten (dyspnoe, hoesten, sputum) waarvoor een orale corticosteroidkuur (al dan niet

gecombineerd met antibiotica) wordt gegeven. Hierbij maakt het niet uit of deze exacerbatie

wordt behandeld in de huisartsenpraktijk of bij voorbeeld in het ziekenhuis (opname). Voor

het registreren van deze en ook andere informatie is in de meeste HIS’en een elektronisch

formulier beschikbaar.

Vragenlijsten: Het funtioneren van de patiënt wordt bij voorkeur gestructureerd vastgelegd.

De mogelijkheden hiervoor zijn de vragenlijsten CCQ of RIQ-MON10 of MRC. De

diagnostische bepalingen waarop getest wordt zijn CCQT RQ, ASHS RQ, MRCD RQ.

Medicatie:

Gegevens over geneesmiddelengebruik hebben betrekking op voorschriften voor

inhalatiecorticosteroiden en stootkuren met corticosteroid (prednison of prednisolon).

Pagina 22 van 28

Bijlage 4, Berekening leeftijd, duur inschrijving en duur hoofdbehandelaar

In alle indicatorensets komen selectiecriteria voor die betrekking hebben op leeftijd, duur van

de inschrijving en duur van het hoofdbehandelaarschap. Soms roept dit vragen op, met name

bij leeftijd: wanneer voldoet een persoon aan het gestelde criterium in relatie tot de

geboortedatum? In deze bijlage wordt hier nader op in gegaan en worden een aantal definities

en formules gegeven.

NB. De uitwerking van de formules bij leeftijden is gebaseerd op jaren omdat bij de export

van gegevens het geboortejaar wordt geëxporteerd en niet de geboortedatum.

1. Indicatoren en leeftijden 2. Duur inschrijving 3. Duur hoofdbehandelaar huisarts

1. Indicatoren en leeftijden

Voorbeelden:

bv. astma: ≥ 16 jaar (> 15)

bv. COPD: > 40 jaar

bv. DM: < 70 jaar of < 81 jaar

Definities:

leeftijd(start_periode_jaar): de leeftijd bij de start van de rapportageperiode

start_periode_jaar: het jaar waarin de start van de rapportageperiode valt

geboortejaar: jaar van geboorte

leeftijd(eind_periode_jaar): de leeftijd bij het afsluiten van de rapportageperiode

eind_periode_jaar: het jaar waarin de afsluiting van de rapportageperiode valt

rapportage periode: periode waarover gerapporteerd wordt

Uitgangspunt

Iemand moet gedurende de gehele rapportageperiode voldoen aan het leeftijdscriterium om

geïncludeerd te kunnen worden.

Formule

Bij een leeftijdscriterium groter dan N (> 15, > 40)

Leeftijd(start_periode_jaar) > N

Leeftijd(start_periode_jaar) = start_periode_jaar – geboortejaar

Start_periode_jaar – geboortejaar – 1 > N

Let op: er wordt in de formule één (1) jaar afgetrokken van leeftijd(start_periode_jaar).

Let op: bij een groter dan expressie (>) wordt in de formule gewerkt met de startdatum van de

rapportageperiode.

Voorbeelden

Bij een persoon met geboortejaar 5-5-1933 en start van de rapportageperiode op 1-6-2013 en

leeftijdscriterium > 40 jaar:

Start_periode_jaar – geboortejaar – 1 > 40

2013 – 1933 – 1 > 40

Pagina 23 van 28

79 > 40: geselecteerd voor rapportage


leeftijdscriterium > 80:


2013 – 1933 – 1 > 80

79 > 80: niet in selectie voor rapportage




2013 – 1932 – 1 > 80

80 > 80: niet in selectie voor rapportage




2013 – 1931 – 1 > 80

81 > 80: geselecteerd voor rapportage

Formule

Bij leeftijdscriterium kleiner dan N (< 70, < 80)

Leeftijd(eind_periode_jaar) < N

Leeftijd(eind_periode_jaar) = eind_periode_jaar – geboortejaar

Eind_periode_jaar – geboortejaar – 1 < N

Let op: er wordt in de formule één (1) jaar afgetrokken van leeftijd(eind_periode_jaar).

Let op: bij een kleiner dan expressie (

Pagina 24 van 28

2. Duur inschrijving

Voorbeeld Meestal 12 maanden of meer ingeschreven in de praktijkpopulatie aan het einde van de

rapportageperiode

Definities

Eind_periode_datum: datum van de laatste dag die wordt geïncludeerd bij de rapportage

Inschrijfdatum: datum van inschrijving in de praktijk als vaste patiënt

Formule

Inschrijfdatum – eind_periode_datum ≥ 12 maanden

3. Duur hoofdbehandelaar huisarts

Voorbeeld

Meestal huisarts is hoofdbehandelaar voor 12 maanden of meer

Definities

Eind_periode_datum: datum van de laatste dag die wordt geïncludeerd bij de rapportage

Datum(diagnostische bepaling hoofdbehandelaar = huisarts): datum waarop de betreffende

diagnostische bepaling is geregistreerd met als resultaat huisarts

Formule

Datum(diagnostische bepaling hoofdbehandelaar = huisarts) – eind_periode_datum ≥ 12

maanden

Pagina 25 van 28

Bijlage 5, Specificaties voor export gegevens mbt indicatoren

Voor de exportspecificaties wordt verwezen naar het document Generiek Uitspoelspecificaties

voor indicatorsets.

Deze bijlage beschrijft de technische uitwerking van het aanmaken van de vereiste

exportbestanden ten behoeve van de COPD Indicatoren en welke specifieke aandachtspunten

en afspraken er zijn rond de te verzamelen gegevens.

Selecties

De selectie van wélke patiënten er gegevens worden aangeleverd blijkt in de praktijk niet

zodanig te definiëren dat deze in alle HIS'en en bij alle huisartsen altijd correcte resultaten

oplevert. Dit wordt veroorzaakt door verschillen in registratiewijze (bijv. al dan niet

vermelden op probleemlijst), in mogelijkheden van de huidige HIS’en (wel of niet episode

georiënteerd werken) en in hoe de huisarts omgaat met het registreren van het vermoeden van

COPD.

Daarom is gekozen voor een selectieproces in drie stappen:

1. Een geautomatiseerd selectiemechanisme zoekt (breed) naar patiënten met COPD 2. Handmatige controle: de huisarts controleert de lijst en bepaalt of alle patiënten die in

stap 1 gevonden zijn daadwerkelijk COPD patiënten zijn. In deze fase zijn bepaalde

patiënten alsnog uit te sluiten.

3. De ingesloten patiënten worden voorzien van een episode / probleem COPD met ICPC codering

Opmerkingen

1. Bij het aanmaken van de bestanden moet begin- en einddatum van de gewenste periode kunnen worden opgegeven. Omdat in deze set van indicatoren alle indicatoren

direkt of indirekt zijn afgeleid van een periode van 12 maanden is het niet zinvol om

een periode in te voeren die korter of langer is dan 12 maanden. (Dit in afwijking van

andere indicatorsets waar dit wel voor sommige indicatoren zinvolle

monitoringsinformatie kan opleveren).

Voor het aanleveren van vergelijkbare gegevens tussen praktijken is het echter

noodzakelijk om altijd een periode van 12 maanden te beschouwen.

2. Wanneer in het betreffende HIS het geven van een griepvaccinatie routinematig op een andere wijze is vastgelegd dan middels de hier gekozen ICPC R44, dan is het

toegestaan om op basis van deze lokale werkwijze dit gegeven toch als ICPC R44 te

exporteren.

Beschrijving uitspoel naar uitspoelformaat versie 1

Tabel 1

Conform beschrijving generiek uitspoelformaat versie 1

Tabel 2


Pagina 26 van 28

Tabel 3A


De selectie bestaat uit patiënten met de ICPC code R95 op episode- of probleemlijst.

Tabel 3B


De selectie bestaat uit patiënten met de hierboven genoemde ICPC-codes én het criterium dat

zij langer dan 12 maanden zijn ingeschreven in de huisartsenpraktijk én het criterium dat de

huisarts hoofdbehandelaar is (2407, COHB RZ = 48) voor 12 maanden of meer.

Tabel 4


Voor patiënten die voldoen aan de selectiecriteria genoemd bij tabel 3B, relevante ICPC

codes uitspoelen: R44 voor griepvaccinatie.

Tabel 5


Voor patiënten die voldoen aan de selectiecriteria genoemd bij tabel 3B, relevante

diagnostische bepalingen uitspoelen.

NB. Voor de diagnostische bepaling COEX RQ, 3014, geldt dat alle beschikbare waarden

moeten worden geëxporteerd.

Tabel 6


Niet van toepassing

Beschrijving uitspoel naar uitspoelformaat versie 2

Tabel 1


Veldnaam Omschrijving

1 PraktijkNo AGB nummer van de praktijk

2 DatSpoel Datum aanmaken van de exportbestanden - eejjmmdd

3 StartDat Datum begin van de rapportage periode - eejjmmdd

4 EndDat Datum einde van de rapportage periode - eejjmmdd

5 Onderwerp COPD

6A VersieIndicatorMajor 1

6B VersieIndicatorMinor hetgeen van toepassing is. Momenteel 2, 3 of 4

7 VersieFormaat hetgeen van toepassing is. Momenteel 2 (in versie 1

van het uitspoelformaat ontbreekt dit veld)

Pagina 27 van 28

Tabel 2




2 HuisartsNo AGB nummer van de huisarts waarbij patiënt is

ingeschreven

2 PatNum HIS patiëntnummer

3 GebJaar Geboortejaar in 4 cijfers

4 Geslacht M of V

Tabel 3A


De selectie bestaat uit patiënten met de ICPC codes R95 op episode- of probleemlijst.



2 PatNum HIS-Patientnummer

3 DiagnType ICPC code (op episode- of probleemlijst)

4 Behandelaar resultaat van code 2407, COHB RZ uit tabel diagnotische

bepalingen

Tabel 3B


De selectie bestaat uit patiënten met de hierboven genoemde ICPC-codes én het criterium dat

zij langer dan 12 maanden zijn ingeschreven in de huisartsenpraktijk én het criterium dat de

huisarts hoofdbehandelaar is (2407, COHB RZ = 48) voor 12 maanden of meer.



2 PatNum HIS-Patientnummer

3 DiagnType ICPC code (episode of probleemlijst)

4 Behandelaar resultaat van code 2407, COHB RZ uit tabel diagnotische

bepalingen = 48

Tabel 4

Conform beschrijving generiek uitspoelformaat versie 2.

Voor patiënten die voldoen aan de selectiecriteria genoemd bij tabel 3B, relevante ICPC

codes uitspoelen: R44 voor griepvaccinatie.

Tabel 5


Voor patiënten die voldoen aan de selectiecriteria genoemd bij tabel 3B, relevante

diagnostische bepalingen uitspoelen.

Niet gewijzigd ten opzichte van generiek uitspoelformaat versie 1

NB. Voor de diagnostische bepaling COEX RQ, 3014, geldt dat alle beschikbare waarden

moeten worden geëxporteerd.

Pagina 28 van 28

Tabel 6


Voor patiënten die voldoen aan de selectiecriteria genoemd bij tabel 3B, relevante ATC codes

uitspoelen. Indien gevraagd wordt in de indicator naar 3 of meer voorschriften, minimaal de

laatste relevante voorschriften tot 3 in de rapportageperiode uitspoelen.

Niet gewijzigd ten opzichte van generiek uitspoelformaat versie 1

Wijzigingen in versie 1.1Wijzigingen in versie 1.2Wijzigingen in versie 1.3Wijzigingen in versie 1.4Wijzigingen in versie 1.5InleidingLeeswijzerAchtergrondWerkwijzeIndicatoren, waarde en beperkingenBeheer

Beschrijving van indicatoren COPDLiteratuurBijlage 1, Beschrijving van benodigde data per indicatorBijlage 2, RapportagesBijlage 3, Registratie aanwijzing voor de huisartsBijlage 4, Berekening leeftijd, duur inschrijving en duur hoofdbehandelaar1. Indicatoren en leeftijden2. Duur inschrijving3. Duur hoofdbehandelaar huisarts

Bijlage 5, Specificaties voor export gegevens mbt indicatorenBeschrijving uitspoel naar uitspoelformaat versie 1Beschrijving uitspoel naar uitspoelformaat versie 2

Overzicht en definitie van indicatoren voor COPD in de … · 2015. 2. 24. · 10 februari 2015 ....

Documents

Transcript of Overzicht en definitie van indicatoren voor COPD in de … · 2015. 2. 24. · 10 februari 2015 ....