o u t s o u r c e m a g a z i n e40

IntERvIEw | Visie

Jaagtechnieken als les voor outsourcingsstrategie

over jagers, grazers en de vossenmanHoe zou de jacht een leeromgeving kunnen zijn voor succesvolle out-sourcing? En wat heeft jagen dan te maken met outsourcing? Hunting-Day neemt mensen en teams het veld in om hen de jachtwereld te laten beleven. Een interview met HuntingDay-oprichter Martijn van Dooren.

n o v e m b e r 2 0 1 4 41

Visie | IntERvIEw

Op het eerste gezicht lijken de jaagtechnieken zoals een traditionele jager deze inzet niet zo veel op de activitei-

ten die binnen een outsourcingsdeal ont-plooid worden. Een gesprek met Martijn van Dooren van HuntingDay leert echter dat er meer overlap te vinden is dan dat er mogelijk op het eerste gezicht is.

buiTen de comforTzoneHet bedrijf organiseert voor mensen een jachtbeleving buiten hun ‘comfortzone’, waarbij ze een aantal dilemma’s voor-geschoteld krijgen. Bij jagen gaat het namelijk volgens Van Dooren om onom-keerbare beslissingen, te weten het leven nemen van dieren. Met mensen gaat hij persoonlijk in het veld aan de slag met de manier van denken die eigen is aan ondernemen en organiseren. Daarbij legt hij nadrukkelijk de link met jagen. Ook met groepen gaat hij met jaagtechnieken aan de slag, waarbij het aspect samen-werken belangrijk is. En in dit samenspel komen veel aspecten van outsourcing te-rug; het intens samenwerken waar nodig, zoeken naar dezelfde normen en waarden als persoon, en als verschillende groepen samenkomen. En het hebben van de no-tie dat verschillende rollen essentieel zijn voor het uiteindelijke succes tijdens de dagen jagen in het veld. Dit zorgt voor een lekker haasje op het spit, of het bijten op een houtje als er niets geschoten wordt als gevolg van onvoldoende samenwerken.

grazersHet begint volgens Van Dooren met de basisfilosofie van de mens in organisa-ties, die bij outsourcing ook aan het licht komt: de jagers en grazers. “Mensen zijn omnivoren, wij kunnen ons gedragen als jagers en als grazers: het is maar wat het meest wordt beloond. Grazers in het die-renrijk werken vanuit het pad van hun voorvaderen”, start Van Dooren. “Kijk maar naar gnoes, die trekken eigenlijk altijd dezelfde cirkel door hun land. Daar kunnen een paar tientallen kilometers verschil in zitten, maar in principe volgen ze de leiders. Elke keer komen de gnoes bij de rivier waar de krokodillen liggen. En er is geen gnoe die bedenkt: ‘we gaan dit jaar maar eens vijftig kilometer verder

stroomopwaarts of stroomafwaarts over de rivier, op een plek waar geen krokodil-len kunnen komen’. Ik vergelijk het altijd maar met de Excel-sheets die worden aan-gepast voor de nieuwe begrotingsrondes, waarbij men ook elke keer weer hetzelfde pad volgt. Je ziet dat mensen worden be-loond op bepaald gedrag. Werk je in een grote organisatie, dan word je beloond met meedoen in het grote geheel. Als je dan ineens iets anders gaat doen, wordt dat niet zo gauw op prijs gesteld. Je moet je in allerlei bochten wringen ter verant-woording waarom dat dan wel een goed idee zou kunnen zijn”, aldus Van Dooren over de grazers.

jagersJagers zijn volgens Van Dooren onder andere de visionairs, de artistiekelingen, de verkopers en de ondernemers. “Jagers proberen voedsel te bemachtigen dat niet stilstaat. De jager moet zijn voorspellend en voorstellend vermogen inzetten. Doet hij dat groepsgewijs, dan is het ook nog van belang dat de jagers als een hecht team kunnen functioneren. Als je kijkt naar verkopers als jagers, dan kun je hier maar een relatief klein team van hebben. Daarna wordt het een instabiele groep en ook improductief, want dan gaan ze in elkaars jachtvelden zitten en dan wordt het onrustig, dan gaan ze achter elkaars klanten jagen. Als je dat vergelijkt met het vakgebied outsourcing, dan is die dus eigenlijk nog een factor groter. Want serviceproviders zetten de jagers in op klanten. Deze jagers hebben een heel an-der type mens tegenover zich zitten, vaak meer grazend van aard. Dit betekent dus ook dat mensen die je daar gaat inzetten, daarop getraind moeten zijn”.

grazersmodusDe serviceprovider als de jagende krokodil en de uitbestedende partij als de gnoe... De serviceprovider moet dan de beweegredenen van de uitbestedende organisatie, die bestaat uit een grote kudde met gnoes, of meerdere kuddes van gnoes, begrijpen. En vice versa.Volgens Van Dooren gaat het zelfs nog een stukje dieper. “Denk aan de architecten, die ik dan als de grazers zie, die proberen hun systeem running te houden. En de ja-gers zijn de heren van de sales, die bij elke

opportunity ervoor willen gaan om ver-beteringen te vinden, veranderingen met meer kansen te zoeken. De reactie van de architecten is dan vaak negatief, met als argument dat elke verandering een moge-lijke verstoring is. En dat gaat botsen. Want architecten moeten uit de grazersmodus komen, moeten gaan jagen en denken in vernieuwende opportunities en out-of-the-box denken. De dynamiek die daaruit voortkomt, neemt men vaak vanhier mee als leerpunt”, aldus Van Dooren.

samenwerkenSamenwerken is de sleutel tot succes tij-dens het jagen. Ook hierbij is overlap te vinden voor ‘teams’ van uitbesteders en serviceproviders die betrokken zijn in een outsourcingstraject. Het kan voor zo’n team interessant zijn om in een andere omgeving te ervaren wat de impact is van goed samenwerken, door bijvoorbeeld op vossenjacht mee te gaan. Van Dooren legt uit: “Je hebt bijvoorbeeld zo’n groep uit een outsourcingstraject. Met elkaar heb je dezelfde opdracht tijdens de jacht, om een plan op te stellen hoe je de vossen uit het bos drijft. Aan het eind van het bos staan de jagers klaar die de vossen schieten. Het plan is om als team een soort bewegende muur te maken, ieder gebruikmakend van een speciale stok. Als je niet gelijk loopt met je buurman, dan zullen de vossen er tussendoor glippen en ben je ze kwijt”, constateert Van Dooren.

In outsourcingstrajecten ziet men ook vaak dat samenwerking de kritieke suc-cesfactor is. Op alle lagen is er samen-werking nodig. Tijdens deze vossenjacht leren de teams wat hecht samenwerken is voor goed resultaat. “Ook hierbij moet je teams op expertises organiseren, of moet je teams zo divers mogelijk organiseren”, vervolgt van Dooren. “De ervaring leert dat het verstandig is een homogene club te hebben als je een tijdelijk team voor de jacht hebt. Maar op het moment dat je

Jagers zijn de visionairs, de artistiekelingen

T eks T: barT va n d er l inden

o u t s o u r c e m a g a z i n e42

bijvoorbeeld in een organisatie teams gaat neerzetten en je zet alleen maar ‘hazenja-gers’ bij elkaar, dan zal er ook nooit een dynamiek uit voortkomen. Dus dat ze iets van elkaars expertises leren of er een be-paalde waardering voor krijgen. Hazenja-gers zoeken elkaar van nature op, net als vendormanagers of architecten. Dus in mijn optiek is het belangrijk niet te orga-niseren wat zich van nature al verzamelt, als je iets wilt organiseren”, concludeert Van Dooren.

exPerTisesBij outsourcing zijn verschillende spe-cialismen van belang, zoals ook op de jachtvelden. Deze specialismen zijn nood-zakelijk om succesvol te zijn. Ook het respecteren van deze specialismen is van belang, en dat is bij outsourcingstrajecten vaak een valkuil. Denk aan wat er vaak gebeurt wanneer de ene IT-expert van de uitbesteder mag gaan samenwerken met de andere expert, die van de serviceprovi-der. Het is vaak lastig om bepaalde zaken los te laten en echt uit te besteden, zonder alle stappen te gaan controleren die in het uitbestede proces gezet worden.

De specifieke expertises binnen het IT-vakgebied zie je ook terug in de specialis-mes in de jacht. Van Dooren: “We hebben bijvoorbeeld een vossenman. Dat is een specialisme om ervoor te zorgen dat de vos uit een hol komt. Zelf ben ik de jager en tijdens de vossenjacht leg ik heel graag de leiding van de jacht in handen van de expert ter plekke, de vossenman. Ik zal hem vragen stellen: hoe we iets gaan doen, hoeveel jagers hij nodig heeft, of we nog extra hondenmannen nodig heb-ben. Verder vraag ik naar de kalibers, het hagelnummer. En dan zorg ik dat alles er staat wat hij nodig heeft – dan bedien ik hem – en hij neemt de leiding. Dat is een les voor de verschillende IT-experts, als ze met outsourcing in aanraking komen.”

jagen meT resPecT voor heT ecosysTeemDoor de jaren heen is het speelveld in outsourcingsland veranderd. Bij veel uit-bestedende organisaties zijn meerdere IT-serviceproviders actief in een mul-tisourcingsomgeving. Een veelgebruikte term bij multisourcing is het ecosysteem, waarmee bedoeld wordt dat een ecosys-

teem van serviceproviders gecreëerd moet worden, ten behoeve van innovatie.Dat ecosysteem is ook een belangrijk aandachtsgebied van de jager. En door op het jachtveld ervaring op te doen met de term ecosysteem, kunnen lessen getrok-ken worden voor het multisourcingseco-systeem. Van Dooren: “Als de boer jou je jacht gunt, dan neem ik de verantwoorde-

lijkheid op me dat er bij hem een schade wordt bestreden, dat de wildstand bij hem in een bepaalde mate is georganiseerd. En zodanig dat hij er zo min mogelijk last van heeft, maar zijn terrein aan de andere kant na de jacht niet leeg is. Want de moderne boer is ook wel iemand die aangeeft dat hij wat oren uit het veld wil zien steken, nadat de jager geweest is. Vroeger had je

IntERvIEw | Visie

Leg de leiding in handen van de expert ter plekke, de vossenman

Martijn van Dooren, oprichter van Hun-tingDay: “In mijn optiek is het belangrijk niet te organiseren wat zich van nature al verzamelt, als je iets wilt organiseren.”

n o v e m b e r 2 0 1 4 43

bijvoorbeeld ook boeren die het niet erg vonden dat er geen haas meer te vinden was. Het is dan belangrijk om de boer te leren dat het zaak is dat er nog hazen over-blijven en dat een kleinere hazenpopulatie weinig schade meer aanricht. Dat kost mij wat geld – ik hoef er minder te schieten – maar ik heb een duurzame hazenstand voor de lange termijn. Een win-winsitu-atie is belangrijk, voor de natuur en voor de boer.”

De dynamiek van het schieten van wild en het met respect omgaan met de natuur voor de toekomst, is een onderdeel waar in mul-tisourcing lering uit getrokken kan wor-den. Met name serviceproviders kunnen hier van leren, omdat vaak aan de korte termijn, de winst, gedacht wordt. Van Doo-ren: “Een klant kan al zijn geld bij een ser-viceprovider investeren. Als die klant ver-volgens failliet gaat, is de serviceprovider een klant armer. Het gaat om het vinden van de toegevoegde waarde, dat iedereen geld verdient in een omgeving waar je wat neemt en geeft. En dat is eigenlijk elke keer wat je ook in de jacht tegenkomt: wat is de toegevoegde waarde van de jacht?”

Bij multisourcing is er DNA van verschil-lende serviceproviders te vinden en zijn er veel expertises in één ecosysteem. Van Dooren geeft aan dat dit bij de jacht ook zo is, op microniveau. “Het zijn allemaal verschillende mensen die je inhuurt of vraagt vanuit verschillende kanten van het land. En als je een hazenjacht hebt, dan kunnen vanuit verschillende jachtre-gio’s jagers hazen komen jagen. Het be-langrijkste blijft dat ze snappen wat het DNA is van het jachtveld waar ze op dat moment zijn”, aldus Van Dooren. “Ik ben niet zozeer op zoek naar de beste hazen-schieter, maar naar hen die het DNA van ons jachtveld begrijpen. Beter een haas laten lopen omwille van de veiligheid, of geschoten in een veilige richting en ge-mist, dan overal gevaarlijk rondspattende hagelkorrels.”

Dat geldt ook bij multisourcing. Het gaat erom dat de DNA binnen de multisour-cingsomgeving voor alle partijen hetzelfde is, zoals bij de jacht. Daarvoor is dus het creëren van een gedeeld doel en weg naar dat doel van belang, met een gezamenlijke DNA binnen het werkgebied. Deze samen-

hang maakt dat er met recht gesproken kan worden over een ecosysteem binnen een multisourcingsomgeving.

conclusieNet zoals bij de jacht zal het in een out-sourcingsdeal belangrijk zijn dat men zich thuis voelt in een team. Een gedeelde set waarden en normen maakt het succes van het team. En als men met respect voor de verschillende expertises handelt, en onder ogen ziet dat er jagers en grazers zijn in een team, zullen mogelijk meer outsour-cingdeals tot een succes gaan leiden.

Bart van der Linden is adviseur op het vlak van IT-sourcing via Source2Innovate, te-vens verbonden aan de Sourcingexchange. Daarnaast promoveert hij op het vlak van sourcing voor IT-gerelateerde innovatie aan de Nyenrode Business Universiteit.

Visie | IntERvIEw