4

NederlaNds taNdartseNblad > 15 mei 2015

actueel

Het aantal en aandeel ouderen neemt de komende jaren fl ink toe. Bovendien wil de over-

heid ouderen zo lang mogelijk zelf-standig laten wonen. U en uw team krijgen in de algemene mondzorg-praktijk dus steeds meer te maken met de zorgvraag van (kwetsbare) ouderen. Het is van belang dat zij, ook de edentaten, regelmatig de praktijk kunnen blijven bezoeken. En dat zij ondersteuning krijgen bij hun dagelijkse mondverzorging.

De Praktijkwijzer is bedoeld voor tandartsen, mondhygiënisten en tandprothetici en geeft aanbevelin-gen en adviezen voor de (continuïteit van de) zorg aan kwetsbare ouderen. Daarbij gaat het om alle niet-klinische aspecten van de inrichting van de praktijk, de organisatie van de zorg en

de vaardigheden en expertise van mondzorgverleners. De belangrijkste aanbevelingen en adviezen leest u in de daarvoor ontwikkelde checklist. U kunt de Praktijkwijzer en checklist downloaden of bestellen op knmt.nl/ouderen.

save THe daTe eN doe Mee

op vrijdag 2 oKToBer 2015

Op 2 oktober 2015 is het nationale ouderendag. Een mooie gelegenheid

om iets extra’s te doen voor ouderen en te laten zien dat zij welkom zijn in uw praktijk. Doet u mee en wilt u zichtbaar zijn, ga dan naar knmt.nl/ouderen en meld u aan voor prakti-sche ondersteuning, zoals promotie-middelen inclusief persbericht om lokale publiciteit te genereren. Zodat zoveel mogelijk ouderen de weg naar uw praktijk weten te vinden voor een gezonde mond!

de praKTijKwijzer

‘ zorg aaN oudereN iN de algeMeNe MoNdzorgpraKTijK’

ooK HaNdig • POETSINSTRUCTIEKAARTEN zie knmt.nl/poetsinstructie• IQUAL PAKKET ‘MONDZORG VOOR OUDEREN’ • knmt.nl > thema’s > IQual > IQual themaprogramma’s• CHECKLIST ‘IS UW PRAKTIJK AL SENIORPROOF?’• KENNISTOETS GERIATRISCHE TANDHEELKUNDE • knmt.nl > thema’s > bij- en nascholing > kennistoetsen

algeMeNe MoNdzorgpraKTijK’

U bent welkom in onze praktijk – Kom gerust even binnen

42

KNMT-BesTuur

Aad van der Helmvoorzittera.van.der.helm@knmt.nl

Hendrike van Drievice-voorzitterh.van.drie@knmt.nl

Maren de Witvice-voorzitter m.de.wit@knmt.nl

Tijmen Hiep penningmeester en vice-voorzitter t.hiep@knmt.nl

Nicolette Kroezensecretarisn.kroezen@knmt.nl

praKTijKwijzer oudereN

Het aantal ouderen in Nederland neemt de komende jaren toe. In 2035 is meer dan 1

op de 4 Nederlanders 65 jaar of ouder. De KNMT vindt het belangrijk dat tandartsen

goed zijn voorbereid op deze trend en wil de beroepsgroep ondersteunen bij de mondzorg

aan ouderen. Daarom heeft de KNMT de Praktijkwijzer ‘Zorg aan ouderen in de

algemene mondzorgpraktijk’ ontwikkeld. “De Praktijkwijzer is een handboek dat de

praktijkhouder en zijn team handvatten biedt om ouderen als doelgroep te gaan zien en te behandelen”, zegt tandarts algemeen

practicus Arie Hoeksema.

drs.arie HoeKseMa is in 1991 als tandarts afgestudeerd in Groningen. Hij is sinds 1993 gevestigd als tandarts, algemeen practicus in Winschoten en geeft daar samen met twee collega’s

leiding aan het Mondzorgcentrum Winscho-ten. Naast de algemene praktijk is hij sinds 1991 werkzaam in de tandheelkundige zorg aan kwetsbare ouderen in drie verpleeghui-zen en 3 intramurale verpleegafdelingen in lokale verzorgingshuizen. Hij werkt samen met Anita Visser (tandarts MFP) aan post

doctorale nascholing voor tandartsen (mas-terclass gerodontologie) en diverse andere zorgverleners in het gebied van de mond-zorg voor ouderen vanuit de afdeling Kaak-chirurgie en Bijzondere Tandheelkunde van het UMCG. Naast deze werkzaamheden werkt hij binnen de afdeling MKA van het UMCG aan zijn promotieonderzoek in de geriatrische tandheelkunde. Hij draagt als gastdocent bij aan de colleges gerodontolo-gie van de opleidingen mondzorgkunde en tandheelkunde in Groningen. Hij is recent (oktober 2014) officieel erkend als tandarts-geriatrie door de NVGD.

de praKTijKwijzer ‘zorg aaN oudereN iN de algeMeNe MoNdzorgpraKTijK’

‘eeN NuTTige Tool voor goed

oNderNeMer-scHap voor eeN

groeieNde coMplexe

doelgroep’

”Het werken met ouderen ervaar ik als zeer enerve-rend”, vertelt Hoeksema.

“Het is een deel van mijn werk als tandarts in de algemene praktijk enerzijds en als tandarts geriatrie in verpleeghuizen anderzijds. Daar werk ik natuurlijk meer dan gemiddeld met 80- en 90-plussers. Iedere oudere heeft een unieke geschiedenis en vaak veel levenservaring. Ik vind het inspirerend om met ouderen te pra-ten over die levenservaring en me in te leven in het huidige leven van zo’n veelal kwetsbare oudere met alle be-perkingen in het lichaam en de geest. Naast deze persoonlijke component blijkt dat ouderen ook vaak een be-paald beeld of doelstelling ten aan-zien van hun eigen gebit of prothese hebben. Die doelstellingen staan soms haaks op de ideale mondzorg-doelstellingen. In een gesprek pro-beer je dan te komen tot een compro-mis waarin je de zorgafhankelijke oudere toch zoveel mogelijk verant-woorde mondzorg kunt bieden.”

“Soms leidt dat ertoe dat we extrac-ties moeten uitstellen of afstellen. Meestal komen we tot een evenwich-tig plan waarin we een levensloop-bestendige behandeling nastreven. Oftewel, kijk naar de mogelijkheden en onmogelijkheden van de oudere en streef op basis daarvan naar een pragmatisch en persoonlijk plan. Met

43

NederlaNds taNdartseNblad > 15 mei 2015

actueel

name deze maatwerkplanning maakt het leuk en uitdagend om met ouderen te werken.”

werKgroep praKTijKwijzer

“De afgelopen twee jaar heb ik dan ook met plezier meegewerkt aan de ontwikkeling van de Praktijkwijzer ‘Zorg aan ouderen in de algemene mondzorgpraktijk”, zegt Hoeksema. “Als tandarts algemeen practicus ben ik gevraagd op persoonlijke titel voor de KNMT input te geven in de werk-groep. Binnen de groep waren ver-schillende disciplines vertegenwoor-digd, maar de eensgezindheid en bereidheid om naar elkaars argumen-ten te luisteren was opmerkelijk. De materie was ingewikkeld aangezien de opdracht was om niet een behan-delrichtlijn te maken, maar vooral een praktijkgerelateerde Praktijkwijzer te ontwikkelen voor het hele team. De wetenschappelijke literatuur was vaak beperkt. Daarom lijkt het mij goed als de komende jaren meer aanvullend onderzoek op dit terrein wordt ge-daan. De Praktijkwijzer kan als hand-vat dienen om binnen de mondzorg-praktijken met een nieuwe focus de ouderen als uitdaging te gaan zien voor de komende jaren. Ik ben er trots op meegewerkt te hebben aan de ontwikkeling ervan.”

HaNdBoeK

“De Praktijkwijzer kun je zien als een handboek dat de praktijkhouder en zijn team ondersteunt om de ouderen als doelgroep te gaan zien. Er ligt veel nadruk op de communicatie met ou-deren, hun medische omstandighe-den, en de bereikbaarheid en toegan-kelijkheid van de praktijk. Er is ook volop aandacht voor de rol die elke praktijkmedewerker hierin kan spe-len. De Praktijkwijzer daagt het hele team uit om de praktijk eens vanuit ouderenperspectief te gaan zien; van tandarts, mondhygiëniste en (preventie)assistente tot aan receptioniste en praktijkmanager.Wanneer de Praktijkwijzer serieus wordt geïmplementeerd in het team

zal dit leiden tot een enorme bewust-wording van de mogelijkheden om met plezier te werken aan de behan-deling van ouderen. Ook wanneer het lastiger wordt om te kunnen behan-delen en begrip te tonen voor verou-dering. De Praktijkwijzer is een nutti-ge tool voor goed ondernemerschap voor een groeiende complexe doel-groep die in de toekomst erg afhanke-lijk zal blijven van de eerstelijns mondzorg.”

“Met de Praktijkwijzer bekijken we de praktijk vanuit het perspectief van ou-deren; is de praktijk toegankelijk voor ouderen en is er rekening gehouden met de inrichting van de wachtkamer en de behandelkamers? Is het team bewust van een veranderende com-municatie met ouderen en zijn we be-reid meer tijd te nemen voor de oude-ren? Begrijpen we binnen de praktijk waarom de ouderen meer moeite hebben om een afspraak te maken of na te kunnen komen? Signaleren we vanzelfsprekend afwijkingen in ge-drag, mobiliteit en zorgafhankelijk-heid? Ga voor jezelf eens na hoe de patiëntenpopulatie van jouw praktijk er demografisch gezien uit ziet en hoe deze zich verhoudt tot de demografi-sche gegevens van jouw werkgebied, wijk, stad of regio. Ben je je bewust van het aantal ouderen bij jou in de praktijk?”

“In de Praktijkwijzer wordt ook aan-dacht besteed aan het fenomeen ‘zorguitval’. Hoe kun je met proactief handelen voorkomen dat ouderen niet meer naar je praktijk komen? Tenslotte is er aandacht voor de alge-mene gezondheid van ouderen en de daarmee samenhangende medicatie en comorbiditeiten.” preveNTieve MoNdzorg

“Voor de tandarts is de oudere dan ook een zeer uitdagende cliënt, ten-minste als je weet waar je op moet letten. Maar eigenlijk geldt dat ook voor kinderen. Niet iedere tandarts is even goed in de omgang met

kinderen. En ook al weten we goed hoe cariës in kindergebitten kan wor-den voor komen, is dat niet voor alle kinderen en de ouders ervan wegge-legd. Kortom, in mijn beleving is er nauwelijks verschil in de problematiek tussen ouderen en jonge patiënten. Het zijn voor mij beide dierbare doel-groepen die beide het beste vanuit de preventieve mondzorg kunnen worden benaderd.”

“Gezien het feit dat de groep oude-ren, en daarbinnen ook de groep kwetsbare ouderen* enorm zal toe-nemen de komende tien jaar is de aandacht voor ouderen van groot belang voor tandartsen in het veld”, aldus Hoeksema. “Feitelijk zal de groep ouderen wellicht qua omvang twee keer zo groot gaan worden als de 0-18 jarigen. De moderne ouderen dragen vaak geen kunstgebit maar hebben veelal een eigen (rest)gebit in de mond. Speerpunten binnen ons Mondzorgcentrum in Winschoten zijn gerodontologie voor 75-plussers en het project GigaGaaf (0-5 jarigen). Kortom de eerstelijns tandheelkunde is mondzorg van wieg tot aan het graf. En hebben de kinderen van nu geen recht op opa’s en oma’s met een goed functionerend en schoon gebit, van wie ze graag een kus krijgen?”

*KweTsBare oudereNMensen op hogere leeftijd met een complex ziekte-beeld als gevolg van een combinatie van lichamelij-ke, geestelijke en/of sociale problemen. Hierdoor ondervinden zij belemmeringen in het zelfstandig functioneren in het dagelijks leven en een afname in kwaliteit van leven. Hierdoor kan de mondge-zondheid van de geriatrische patiënt veranderen.

KeNMerKeN vaN KweTsBare oudereN

• Gevorderde kwetsbaarheid, slechte gezondheidstoestand;

• Aangewezen op vooral medische zorg in instelling, mondzorg schiet tekort;

• Wlz toegankelijk voor financiering.

4444 praKTijKwijzer oudereN

In mei vieren onderstaande KNMT-tandartsleden hun tandartsjubileum 12,5 jarig juBileuM

mw. G. Bar, MeppelA.D. Kelbrick, Leeuwardenmw. F. Chennit, EindhovenM. Elzink, Markelomw. S. de Vries, Groningenmw. A.M.D. Kooning, RosmalenM.W.B.P.A. Többen, EeldeC.A. Grandez Rodriguez, AaltenE.W. van de Weerdhof, Zwollemw. M.E. Fredrikze, ArnhemJ. de Boer, MeppelB. Lak, Utrechtmw. K.I. Utama, Utrechtmw. V.F.M. Arnold, Apeldoornmw. C.G. Veldhuis, Epemw. L.A.M.C. Oomen, RijenY.I.R. Hiemstra, ‘s-HertogenboschD.M.H. van den Heuvel, ‘s-HertogenboschD.A.W. Oortgiesen, ZwolleJ.P. Oost, Maldenmw. W.J. Dahles, Lent* mw. E.T.H. Smeets, BredaR.M.H.M. Eekelaar, BoxtelR.G. Jack, ArnhemD.A. Hagenbeek, Deventermw. S.A.M. Put, Lentmw. E.E. van der Krift, Puttenmw. E.A. de Waard, Bavel

mw. R. Mokhtaryan, DrontenA.L.S.P. Bolhaar, VeldenH.F.K. van der Laan, Zeistmw. M. Motl, Utrecht 25 jarig juBileuM

A.R. Reuvers, LelystadK.M. Pilkes, Drachtenmw. N. Berghuis, Haren 40 jarig juBileuM

J.W. Huizinga, ZwolleC.L.J.M. Hoovers, ‘s-GravenhageP. Verhoeff, Hardinxveld-GiessendamR. de Groot, Utrecht** J.G.W. de Gijt, Rotterdammw. Y.M. Lemain, EefdeJ. Rodenburg, RijswijkJ. Voet, ZutphenC.A. Eggink, FranekerP.J. Schoenmakers, SteenbergenR.A. Cats, ‘s-Gravenhagemw. M.L. Groothuizen, OmmenD.C. van Veenendaal, LepelstraatPh.H.A. van Veen, HeemskerkF.H. van Ulsen, ZwolleJ.R. Vos, HilversumK.J.M. Hansen, Bilthovenmw. R.A.A. Tromp, BredaF.J. Schotman, Tynaarlo* B.J. Hagen, RoosendaalF.B.L.M. Peters, Hoensbroek* H.M.B. van Bergen, Oosteind

J. van der Heide, LeeuwardenH.J.H. Tinga, Oude SchootW.R. Prins, EmmenR. Tegelaar, Lissemw. C.H. Schotborgh, HattemR.H. Remmelts, OosterhesselenA.J. Schoolderman, LosserA.A. van Dijk, Neede

50 jarig juBileuM

P.R. Miedema, Nijmegen H. ‘t Hart, RotterdamJ.W.E.M. de Haas, ApeldoornH. Hoope, OverveenW. Slob, Theoule sur Mer, F.J.C.M. Smits, Nice, FrankrijkL. Verschoor, RijswijkF. van Stigt, Bilthoven** J.J. Wirds, OldenzaalJ.B.C. Witteveen, Waalremw. A. Vermaas, Doorn** J. Schoen, Bergen (NH) 60 jarig juBileuM

J.H. Bouwhuis, Wildervank 65 jarig juBileuM

mw. J.H. Alkema, Joure

* Spec. Orthodontie** Spec. Mondz. en Kaakchirurgie

persoNalia

Calamiteitenwaarneming

ieTs voor u?Het komt helaas nog wel eens voor dat een tandarts tijdelijk zijn werkzaamheden in de praktijk niet meer kan uitvoeren door bijvoorbeeld ziekte of een ongeval. De KNMT heeft een calamiteitenbestand waaruit zij tandartsen kunnen benaderen die in zo’n situatie een helpende hand

kunnen bieden om de praktijk van hun collega draaiende te houden, waardoor de patiëntenzorg gecontinueerd blijft.Om het bestand van waarnemers uit te breiden is de KNMT op zoek naar ent-housiaste tandartsen die (gedeeltelijk) gestopt zijn met praktiseren en graag nog

werk willen verrichten voor intercollegiale calamiteitenwaarnemingen. Geef uzelf op via KNMT-ledenservice en laat ons weten in welke regio u beschik-baar bent. Zo zorgen we gezamenlijk dat de zorg doorgaat in de praktijk. KNMT-Ledenservice T 030 60 76 380.

KNMT actueel verschijnt in iedere uitgave van het Nt. De rubriek valt onder verantwoordelijkheid van de KNMT en staat onder redactie van de afdeling communicatie en public affairs. Redactieadres KNMT actueel: KNMT – Geelgors 1 – 3430 CA – Nieuwegein – T 030 - 60 76 288 – knmtactueel@knmt.nl - knmt.nl

4

NederlaNds taNdartseNblad > 15 mei 2015

actueel

Tandartsen steunen kankerpatiënten: on-der dat motto doen de Dental Runners

ook dit jaar mee aan de Roparun. De KNMT is gouden sponsor van het team en roept haar leden op de Dental Runners ook te steunen, fi nancieel, publicitair of moreel. Voorzitter Aad van der Helm: ‘In de eerste plaats voor het goede doel natuurlijk maar ook om samen de maatschappelijke betrok-kenheid van tandartsen zichtbaar te maken.’Het tandartsenteam loopt in het pinkster-weekend in estafette meer dan 500 kilome-

ter van Hamburg naar Rotterdam. Ze doen dat om geld op te halen voor mensen met kanker.

Sinds de Roparun in 1992 voor het eerst werd georganiseerd is al meer dan 62 mil-joen euro bijeengelopen. De editie van 2014 bracht een bedrag van 5,4 miljoen euro op. Er doen 300 teams aan mee, bestaande uit zo’n 25 personen (lopers en ondersteuning). De Dental Runners zijn er voor de vierde keer bij.

waT KuNT u doeN?Praktijken kunnen voor mini-maal 100 euro donor worden van het team. Ook andere fi -nanciële bijdragen zijn uiter-aard van harte welkom. Daar-naast kunt u als tandarts die werkt in een van de langs de route gelegen plaatsen het team aanmoedigen. Of in de lokale media aandacht vra-gen voor dit goede doel, door de eigen steun aan de Dental Runners bekend te maken.

vrageN? MeedoeN? doNereN?

Stuur een mail aan nt@knmt.nl o.v.v. Dental Run-ners. Een particuliere gift kan natuurlijk ook, via IBAN NL 89 ABNA 045.70 31.530, t.n.v. Dental Runners, Nieuwegein.

Meer informatie: Reinier van de Vrie, 06-24855003.

TaNdarTseN sTeuNeN KaNKerpaTiËNTeN

doe Mee!

< De route Hamburg – Rotterdam die de Dental Runners lopen

BEEL

D: G

OO

GLE