Ouderparticipatie bij onderwijs in Wetenschap & Techniek

Petra Fisser & Gerard Venneman13 oktober 2010

Deze workshop• Ouders zijn sterk betrokken bij het onderwijs • Maar als het gaat wetenschap en techniek…• Hoe betrekken we ze ook daarbij?

• Samen nadenken over nut en mogelijkheden van ouderbetrokkenheid en ouderparticipatie (via i en c)

• Komen tot adviezen waarmee de leerkracht direct aan de slag kan

• Het is immers de leerkracht die een cruciale rol speelt om ouders bij onderwijs in wetenschap en techniek te betrekken!

i Aanleiding• Techniekdag Raalter Onderwijs betreft bezoek aan

bedrijven voor leerlingen:– groep 7 en 8– 1e en 2e leerjaar vo

• Met voorbereiding op school aan de hand van lesbrieven

• Tentoonstelling van werkstukjes en prijzen• Ouders die meekomen, één van de bedoelde

opbrengsten

iWat vinden ouders ?

1. Wat levert de techniekdag op betreffende de attitudeverandering?

2. Hoe zijn ze betrokken bij techniekonderwijs op school en wat zijn hun wensen?

i Cijfers• Ouderparticipatie basisonderwijs Techniekdag Raalte:

– 75% van de kinderen komt met één of beide ouders– 20% komt met ouders van vriendjes/vriendinnetjes– 5% komt op eigen gelegenheid

• In Tubbergen hetzelfde concept:– 50% komt met eigen ouders– 20% komt met ouders van vriendjes/vriendinnetjes– 30% komt op eigen gelegenheid

Oorzaak van het verschil? Wij weten het niet!

cWaarom ouderparticipatie?• In tweetallen:

– Waarom is ouderparticipatie van belang?– Wat zijn de voordelen?

– Wanneer zou je geen ouderparticipatie willen?– Waarom?

i Waarom ouderparticipatie?• Uit literatuuronderzoek blijkt dat de drie meest

beïnvloedende factoren op het leerproces van kinderen zijn– De school– De gemeenschap– De familie, met name de ouders

i Waarom ouderparticipatie?• Door betrokkenheid van ouders

– nemen de schoolprestaties van de leerling toe– neemt de self-efficacy van de leerling toe:

het gevoel van de leerling over de eigen controle over schoolprestaties en zelfstandigheid

• Ouderbetrokkenheid– wordt soms ingevoerd bij slechte schoolprestaties

van het kind– juist het preventief inzetten kan deze mindere

prestaties voorkomen

i Waarom ouderparticipatie?Voordelen voor het kind• Verbeterde leerresultaten • Minder uitwijzing naar het

speciaal onderwijs • Het doorstuderen en ambities

wordt vergroot • Ouderbetrokkenheid doet de

effecten van sociale klasse en schooleffectiviteit teniet

• Sociaal functioneren verbetert • Ouders en kind begrijpen elkaar

beter • Het spijbelgedrag vermindert

Nadelen voor het kind• Vindt het niet prettig als ouder

op school deelneemt • Loopt risico gepest te worden

met ouder • Te veel aandacht van de ouder

kan ervoor zorgen dat de ontwikkeling van het kind geremd wordt omdat het kind niet meer onbezorgd mag spelen

i Waarom ouderparticipatie?Voordelen voor de ouders• Attitude ten aanzien van school

verbetert • Kan kind beter ondersteuning

geven • Grotere waardering voor de

ouderlijke rol in het onderwijsproces

• Sociaal netwerk vergroot • Ouders nemen mogelijk zelf

weer in de schoolbanken plaats • De mening van ouders wordt

gehoord binnen de school

Nadelen voor de ouders• Zijn afwachtend richting de

school • Gaan pas betrokkenheid

vertonen als er al slechte leerresultaten bij het kind zijn

• Behandeling van eigen kind is lastig

• Selectie van ouders

i Waarom ouderparticipatie?Voordelen voor de school/leraar• Effectiviteit van docent verbetert • Onderwijs kan beter afgestemd

worden op speciale leerlingen • Taakverlichting • Capaciteiten worden hoger

ingeschat door ouders • School krijgt een meer open

klimaat richting de gemeenschap

Nadelen voor de school/leraar• Visie ten aanzien van

ouderbetrokkenheid binnen school dient uitgedacht te zijn

• Veel communicatie noodzakelijk • Hoge eisen aan de inzet, de

samenwerking en het zelfvertrouwen van de school en docent

• School zal eigen belang als uitgangspunt nemen bij ouderbetrokkenheid

cWelke ouders?• In tweetallen:

– Welke karakteristieken hebben • ouders die betrokken zijn bij het onderwijs in het

algemeen?• ouders die betrokken zijn bij W&T onderwijs? • ouders die niet betrokken zijn bij W&T

onderwijs?– Welke ouders wil je graag betrekken bij W&T?

i Welke ouders?• Cijfers uit Raalte

• Oordeel over bedrijfsbezoeken en houding ten aanzien van techniek

• Oordeel over betrokkenheid bij techniek op school

i Stelling 1• Ik weet als ouder nu meer over het werken in deze

technische bedrijven in Raalte

niet mee eensneutraal

mee eens

1% 4%

95%

Ik weet als ouder nu meer over het werken in deze technische bedrijven in Raalte vaders en moeders

i Stelling 2

• Ik weet nu als ouder meer over de werkzaamheden in de bezochte technische bedrijven

i Stelling 3• Ik weet als ouder meer over de technische beroepen in

deze bedrijven (totaal)

niet mee eensneutraal

mee eens

4%16%

80%

Ik weet nu als ouder meer over technische beroepen in deze bedrijven vaders en moeders

i Stelling 3

• Ik weet als ouder meer over de technische beroepen in deze bedrijven (vader/moeder en wel/niet techniek)

i Stelling 4

• Door het bezoek aan de techniekdag is mijn houding ten aanzien van werken in de techniek positiever geworden (totaal)

niet mee eensneutraal

mee eens

4%

40%

55%

Door het bezoek aan de techniekdag is mijn houding ten opzichte van werken in de techniek positiever geworden vaders en

moeders

i Stelling 4

• Door het bezoek aan de techniekdag is mijn houding ten aanzien van werken in de techniek positiever geworden (man/vrouw en wel/niet techniek)

i Stelling 5

• Dooor het bezoek aan de techniekdag is de houding van mijn kind ten aanzien van techniek positiever geworden (totaal)

niet mee eensneutraal

mee eens

2%

38%

60%

Door het bezoek aan de techniekdag is de houding van mijn kind t.o.v. techniek positiever geworden vaders en moeders

i Stelling 5

• Dooor het bezoek aan de techniekdag is de houding van mijn kind ten aanzien van techniek positiever geworden (man/vrouw en wel/niet techniek)

i Stelling 6

• Door het bezoek aan de techniekdag zal mijn kind eerder kieze voor de sector techniek (totaal)

niet mee eensneutraal

mee eens

14%

47%

39%

Door het bezoek aan de techniekdag zal mijn kind eerder kiezen voor de sector techniek of Natuur & Techniek vaders en moeders

i Stelling 6

• Door het bezoek aan de techniekdag zal mijn kind eerder kieze voor de sector techniek (man/vrouw en wel/niet techniek)

i Stelling 7

• Ik vind het belangrijk dat mijn kind techniek krijgt op school (totaal)

niet mee eensneutraal

mee eens

1% 6%

93%

Ik vind het belangrijk dat mijn kind techniek krijgt op school

vaders en moeders

i Stelling 8

• Thuis besteed ik met mijn kind aandacht aan onderwerpen die met techniek te maken hebben (totaal)

niet mee eensneutraal

mee eens

31%

48%

21%

Thuis besteed ik met mijn kind aandacht aan onderwerpen die met techniek te maken hebben vaders en moeders

i Stelling 8

• Thuis besteed ik met mijn kind aandacht aan onderwerpen die met techniek te maken hebben (man/vrouw en wel/niet techniek)

i Stelling 9

• Ik vind het als ouder belangrijk om betrokken te zijn bij het techniekonderwijs op de school van mijn kind (totaal)

niet mee eensneutraal

mee eens

1%

29%

70%

Ik vind het als ouder belangrijk om betrokken te zijn bij het techniekonderwijs op de school van mijn kind vaders en moeders

i Stelling 9

• Ik vind het als ouder belangrijk om betrokken te zijn bij het techniekonderwijs op de school van mijn kind (man/vrouw en wel/niet techniek)

i Onderwijs en techniekonderwijs

• Moeders en vaders over betrokkenheid bij onderwijs in het algemeen en bij techniekonderwijs

i Stelling 10

• Ik denk dat ik een bijdrage zou kunnen leveren aan het techniekondewijs op de school van mijn kind (totaal)

niet mee eensneutraal

mee eens

21%

47%

32%

Ik denk dat ik een bijdrage zou kunnen leveren aan het techniekonderwijs op de school van mijn kind vaders en moeders

i Stelling 10

• Ik denk dat ik een bijdrage zou kunnen leveren aan het techniekondewijs op de school van mijn kind (man/vrouw en wel/niet techniek)

i Stelling 11

• Op dit moment lever ik/mijn partner daadwerkelijk een bijdrage aan het techniekonderwijs op de school van mijn kind (totaal)

betrokken willen zijn bijdrage kunnen

leveren daadwerkelijk bijdrage leveren

70%

32%

10%

Op dit moment lever ik (of mijn partner) daadwerkelijk een bijdrage aan het techniekonderwijs op de school van mijn kind vaders en moeders

i Aan de slag• Veranderingen in het onderwijs kunnen op meerdere

manieren tot stand komen• Vandaag: via ontwerpprincipes:

“Als je interventie X wilt ontwerpen voor doel/functie Y in context Z, dan wordt aanbevolen om de interventie de karakteristieken A, B en C te geven en dat te doen via procedure K, L en M, vanwege de argumenten P, Q en R.”

(Van den Akker, 1999)

i Aan de slag“Als je interventie X wilt ontwerpen voor doel/functie Y in

context Z, dan wordt aanbevolen om de interventie de karakteristieken A, B en C te geven en dat te doen via procedure K, L en M, vanwege de argumenten P, Q en R.”

Als-dan-vanwege, oftewel“alsdanomdatjes”

(laat Jan het niet horen..)

c Aan de slag• In 3 à 4-tallen:

– Bedenk een aantal (3? 4? 5?) ontwerpprincipes– Schrijf ze op en geef ze aan Petra– Petra verzamelt ze en presenteert ze op het scherm– Verzamelde ontwerpprincipes kunnen via de mail

verspreid worden onder de deelnemers aan deze workshop

c Ontwerpprincipes• Ontwikkeld tijdens deze workshop:

– Als we binnen het team bekijken wat we wel en niet in huis hebben

– Dan kunnen we ouders benaderen om mee te doen met W&T op die punten die nog missen

– Omdat je dan andere expertise/betrokkenheid binnen de school haalt

c Ontwerpprincipes• Ontwikkeld tijdens deze workshop:

– Als we weten wie de ouders zijn/wat ze doen– Dan kunnen we hun kwaliteiten inzetten– Omdat we dan kennis/expertise vergroten

– Als we een open cultuur/houding hebben– Dan voelen ouders zich gewaardeerd– Omdat ze zich dan ook nuttig voelen/ervaren en

zich in willen zetten

c Ontwerpprincipes• Ontwikkeld tijdens deze workshop:

– Als we ouders beter willen betrekken bij W&T onderwijs

– Dan • organiseren we een “workshop” en informatie over

wat W&T op onze school inhoudt• Denken we na over tijd die nodig is om

ouderparticipatie voor W&T beperken (dus niet 10 middagen maar van die 10 keer 2 maal komen)

– Omdat ouders dan weten wat er verwacht wordt, ouders ervaren dat W&T niet moeilijk is en ouders graag meedoen aan kortlopende projecten

i Adviezen vanuit onderzoek• Ouderbetrokkenheid bij techniek is nog gering• De wens om ouders in te zetten bij techniek, moet

sterk gestimuleerd te worden vanuit de school• Maar hoe doe je dat?

Uit het onderzoek van Danielle BouwmeesterOnderwijskunde, Universiteit Twente

i Adviezen vanuit onderzoek• Persoonlijk benaderen van de ouders• Aanspreken op eigen kunnen, aanspreken op hun

specifieke kwaliteiten voor techniek of wetenschap• Duidelijk omschrijven van de tijdsduur• Tentoonstellen van technische opdrachten• Zelf enthousiast zijn voor techniek• Een keer mee laten helpen om de drempel weg te nemen• Buiten gebaande paden denken en flexibel zijn als docent• Het mogelijk niet als techniek benoemen• Kinderen enthousiasmeren om vader of moeder te vragen

i Adviezen vanuit onderzoek• Factoren om rekening mee te houden:

– Zorg voor coördinatie bij inzet van ouders– Onzekerheid van docent bij techniek in de klas– Mogelijk negatieve imago van techniek– Te veel bemoeienis van de ouder bij de

techniekopdrachten (eindproduct wordt als belangrijkste gezien)

– Het op orde hebben van de leermiddel en materialen op school (maar dat kun je misschien ook een (groot)ouder laten doen)

i Adviezen vanuit onderzoek• Specifieke voorbeelden:

– Gastles door ouder– Bezoek aan (technisch) bedrijf waar ouder werkt– Technische vader die gebruik van gereedschap

uitlegt/voordoet– Hulp bij techniekactiviteiten op scholen of jaarlijks

project

i Meer informatie?• Onderzoek: Petra Fisser, p.h.g.fisser@utwente.nl• Praktijk: Gerard Venneman, g.venneman@tcijvv.nl

• W&T Onderwijs: http://www.kwto.nl

• Wil je deze presentatie terugzien? Stuur ons dan een mailtje!