om de nek.

Laat (vóór de groep)

de orangs met elkaar pra-

ten. Over vroeger. Wat deden al die

orangs toen? De boom komt erbij. Hij vertelt ook over vroeger.

Tenslotte de houthakker. Hij vertelt waarom hij al die bomen om-

zaagt. Samen zoeken deze vier een oplossing. Laat vier anderen

nog eens spelen. Praat tenslotte met de hele groep over haalbare

oplossingen.

Een actie-flyer maken

Maak groepjes van twee of drie. Geef elk groepje kopieën van de

pagina’s 4/5, 10/11 en 16/17, met info over de orang-oetan, maar

ook over de redenen waarom de WNF-Rangerclub actie voert. Laat

met viltstiften een ‘flyer’ maken voor deze actie. Geef elk groepje

een leeg A4-tje. Dubbelgevouwen wordt dat de flyer. Op de voorkant

komt een slagzin met een tekening van een orang. In het midden-

gedeelte schrijven ze leuke weetjes over de orang en natuurlijk de

reden van de actie. Voor de achterkant bedenken ze hoe er actie

gevoerd kan worden: op tv, maar ook in hun wijk of op school. Tip:

Laat eerst de middenpagina’s maken.

Maak een tentoonstelling van flyers en/of gebruik de mooiste flyer

voor een eigen actie in de buurt.

Een houthakker en een orang

Stel je voor, een houthakker met een helm op en in z'n handen een

grote kettingzaag, ontmoet een orang-oetan: een mannetje of een

vrouwtje (een moeder). De eerste zin van de houthakker is: ‘Aan de

kant! Al deze bomen moeten om!’ Wat zegt de orang? Hoe gaat het

gesprek verder? Hoe loopt het af? Laat de kinderen in tweetallen

deze dialoog schrijven. Laat vervolgens enkele kinderen hun

dialoog naspelen.

Extra

Laat de kinderen in tweetallen een orang-song schrijven op een

bekende melodie. Organiseer een orang-songfestival. Het wordt

extra leuk als de deelnemers zich als orang (laten) schminken!

HET THEMA

De orang-oetan is een aap. En niet zomaar de eerste de beste.

Hij is misschien wel de beroemdste aap en zeker één van de

leukste. Maar hij wordt helaas bedreigd. Voor die leuke orang-

oetan gaat de WNF-Rangerclub actie voeren, onder het motto:

‘Help de orang de boom in!’. Natuurlijk is het eerst nodig om

dit dier beter te leren kennen.

In de TamTam van maart staat dan ook de orang-oetan centraal:

zijn eigenaardigheden en leefgebied, maar ook waarom de orang

bedreigd wordt. Veel plezier met de

lessuggesties in deze aflevering van

‘TamTam in de klas’.

LESSUGGESTIES

Gebruik de volgende suggesties om de kinderen op een speelse

manier bij het onderwerp te betrekken. De drie opdrachten zijn

bedoeld als een introductie, kern en afsluiting.

De orang in het regenwoud

Maak van karton vier bordjes: ‘orang’, ‘orang’, ‘regenwoudboom’

en ‘houthakker’. Vier kinderen krijgen zo’n bordje aan een touwtje

Orang-oetan VOOR DELEERKRACHT

Editie: maart 2005

Thema: Orang-oetan

Zó werkt umet ‘TamTamin de klas’

• Download de pagina’s ‘TamTam in de klas’

• Lees de inleiding op het thema(Voor de leerkracht)

• Maak een keuze uit de les-suggesties op dit blad

• Kopieer de twee leerlingpagina’s voor alle kinderen• Laat de leestekst van het eerste blad lezen (individueel,

in groepjes of klassikaal)• Laat de vragen maken en de antwoorden direct noteren

(dit is zelfcorrigerend materiaal)• Laat de overige opdrachten maken. Die zijn niet zelfcorrigerend.• Stimuleer kinderen om ook de internet-opdracht uit te voeren:

www.wnf.nl/rangerclub• Maak gebruik van de TamTam

VRAGEN

In de volgende zinnen ont-

breekt steeds een woord. Schrijf dat in

de vakjes. Boven enkele vakjes staan cijfers. De letter uit zo’n vakje

schrijf je in de antwoordbalk onderaan bij hetzelfde cijfer.

1. De dikke keel van het

orangmannetje zorgt

ervoor dat hij hard kan...?

2. Hoeveel jaar geleden waren er nog

een miljoen orangs?

3. De grote teen van een orang

lijkt op een...?

4. Heel wat oerwoudbomen

bestaan uit...?

5. Borneo is een tropisch eiland in...?

6. De ogen van de orang zitten voor

in zijn gezicht, zodat hij goed

afstanden kan inschatten.

Dat is nodig voor het...?

7. Het .... van bomen is

een ramp!

OPLOSSING

We gaan actievoeren voor de orang-oetan op Borneo. Wat is

precies het probleem? En wat willen we daaraan doen? Dat lees

je hier. En nog veel meer...

Een bijzondere aap

Borneo is een groot tropisch eiland in Zuidoost-Azië. Héél bijzonder

is het regenwoud: met z'n enorme bomen, vreemde planten en bij-

zondere dieren, zoals de orang. De orang-oetan hoort bij de mens-

apen. Hij heeft lange, roodbruine haren. Hij is de zwaarste boom-

bewoner ter wereld. Een orang heeft erg sterke handen. Om aan te

hangen en vruchten open te breken. Zijn voeten lijken op handen,

z'n grote teen lijkt een duim. Daar kan hij goed mee klimmen. Hij

heeft kleine oren, maar kan toch prima horen. Z'n ogen zitten vóór

in zijn gezicht. Daarmee kan hij goed afstanden inschatten. Dat

heeft hij nodig bij het klimmen. Het mannetje heeft een dikke keel,

waardoor hij extra hard kan brullen. Handig als je ruzie hebt met

een ander mannetje of om een roofdier weg te jagen.

Het is belangrijk voor de orang dat er veel verschillende bomen zijn,

zodat hij het hele jaar vruchten kan vinden. Gelukkig onthoudt hij

waar de ‘lekkere’ bomen staan. Zijn leven in het oerbos lijkt gemak-

kelijk, maar er hangen echt niet overal trossen bananen voor het

grijpen. En bovendien dreigt het oerbos van Borneo te verdwijnen.

In de laatste dertig jaar ging het aantal orangs dan ook terug van

één miljoen naar ongeveer 60.000. En als het zo doorgaat verdwijnt

deze bijzondere aap straks helemaal.

Geen bossen? Geen dieren!

Hoe komt het dat het oerbos van Borneo dreigt te verdwijnen? Heel

wat oerwoudbomen bestaan uit keihard hout. Dat hardhout is goed

te gebruiken, want het rot niet snel. Het wordt over de hele wereld

verkocht. Ook aan Nederland. Om kozijnen en deuren van te maken,

maar ook schepen, schuttingen, hekken of bruggen. Je kunt ook

ander hout gebruiken, maar tropisch hardhout is vaak iets goedko-

per. Maar het kappen van deze bomen is een regelrechte ramp voor

het oerbos en z'n bewoners. Een extra probleem op Borneo is het

plat branden van oerbos om landbouwgrond te krijgen. Als het

oerbos eenmaal verdwenen is, komt het niet zomaar weer terug.

Datzelfde geldt voor de planten en wilde dieren. En voor de orang-

oetan is dan helemaal geen plek meer.

Actie!

Het Wereld Natuur Fonds wil de natuur op Borneo beschermen. In

een paar gebieden is dat al gelukt. Maar dat is nog lang niet genoeg.

Samen met de mensen van Borneo heeft het Wereld Natuur Fonds

nieuwe plannen gemaakt om de gebieden van de orang-oetans te

beschermen. En om ze een groter gebied te geven en het oerbos te

laten bewaken door parkwachten. Daar is veel geld voor nodig en

dat is er niet. Nog niet... Daarom komt de WNF-Rangerclub in actie.

Jij ook? Je kunt meedoen door een gratis actiepakket aan te vragen

via www.wnf.nl/rangerclub. Bellen kan ook: 0900-1962 (€ 0,20/min).

1

VOOR DELEERLING

Orang-oetan

14 3 13

12 2 11

5 17

8 1 16

15 7 9

18 10

4 6 19

-

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

12 13 14 15 16 17 18 19

!

www.wnf.nl/rangerclub (Bekroond met de Gouden @penstaart! De prijs voor de beste internetsite!)

Orang-oetan VOOR DELEERLING

2

Zoek-opdracht:

Ga naar www.wnf.nl/rangerclub.Kijk in de ‘Dierenbieb’ en zoek uitop welk ander eiland van Indonesië(naast Borneo) je ook nog orang-oetans vindt.Klik ook op ‘Fun & Games’ en speelhet nieuwe orang-spel.

Een oerwoudboom

Teken een grote oerwoudboom met takken, bladeren en vruchten.

Schrijf op de verschillende plekken erbij waarom die boom belang-

rijk is voor de orang-oetan. Doe dat ook voor enkele andere dieren

uit het oerwoud, zoals vlinders en vogels. Je mag die dieren erbij

tekenen, ook de orang. Schrijf nu met rood waarvoor hardhout

allemaal gebruikt wordt. Schrijf onderaan de tekening waarom het

zo belangrijk is dat de orang blijft bestaan.

Drie oude orangs

Ga in groepjes van drie bij elkaar zitten. Stel je voor: jullie zijn drie

stokoude orang-oetans van zo’n 35 jaar. Op een dag komen jullie

elkaar tegen op een dikke boomtak. Jullie gaan zitten en praten

over hoe het vroeger was, toen jullie klein waren en toen er nog

zo’n miljoen orangs op de wereld waren. Wat is er in die jaren alle-

maal veranderd en fout gegaan?

Schrijf tenslotte op wat jullie bedacht hebben. Misschien mag je het

later voor de hele klas voorlezen.

Orang-speurpuzzel

In de speurpuzzel hiernaast staan zestien woorden verborgen die

met de orang-oetan te maken hebben en met deze TamTam. Ze

staan verborgen van links naar rechts of omgekeerd, van boven

naar beneden of omgekeerd en zelfs scheef (diagonaal).

Dit zijn de woorden: BORNEO / BRULAAP / DUIM / EILAND / GEVEN /

HAAR / HARDHOUT / KEEL / MENSAAP / OERBOS / ORANGOETAN /

PARKWACHT / PLANTEN / RAMPEN / ROOFDIER.

Het is misschien even puzzelen, maar ze staan er echt allemaal in!

De overgebleven zeven letters vormen samen met het uitroepteken

een korte slagzin van twee woorden. Wat is die slagzin?

OPLOSSING

De WNF-Rangerclub is dejeugdclub van het WereldNatuur Fonds. Ze hebben eenbeestachtig clubblad: TamTam.Daarin staan veel foto’s éninformatie over dieren.

Bekijk ook de dierenbieb met info over meer dan 500dieren. Kijk op www.wnf.nl/rangerclub/dierenbieb