Opleidingsetalage · Web viewAIOS beschikt over een eigen spreek/werkkamer met telefoon en pieper,...

Opleidingsplan medische vervolgopleiding Psychiatrie

Elisabeth-TweeStedenziekenhuis ETZ

Opleidingsplan medische vervolgopleiding Psychiatrie Elisabeth-TweeStedenziekenhuis (ETZ) te Tilburg

Correspondentie-adres:Dr. Deelenlaan 5Postbus 901075000 LA TilburgTel 013 [email protected]

Locatie TweeStedenVolledige naam: Elisabeth-TweeSteden-ziekenhuis, locatie TweeStedenBezoekadres: Dr. Deelenlaan 5 Postadres: idemPostcode: 5000 LAPlaats: TilburgTelefoon: 013-2210350E-mail: [email protected]: www.etz.nl

Locatie ElisabethVolledige naam: Elisabeth-TweeSteden-ziekenhuis, locatie ElisabethBezoekadres: Hilvarenbeekseweg 60Postadres: idemPostcode: 5022 GC TilburgPlaats: TilburgE-mail: [email protected]: www.etz.nl

Stage-opleidersSabine Swolfs, psychiater, opleiderJoachim Tilanus, ouderenpsychiater, plaatsvervangend opleider

Stage-begeleidersHarold Kuijpers, psychiaterMadelon Slits, psychiaterNiels Veth, ouderenpsychiaterDirk de Knijff, psychiaterMarten Roobol, psychiaterDieuwertje de Waardt, psychiaterFerdinand Horst, klinisch psycholoog- psychotherapeutEugenie Beijer, klinisch psycholoog- psychotherapeutKees Verhoof, klinisch psycholoog- psychotherapeut

Inhoudsopgave

1. Opleiding binnen ETZ, korte profielschets van de instelling


mailto:[email protected]

mailto:[email protected]

1.1 Leerhuis1.2 Centrale Opleidingscommissie (COC)1.3 Kwaliteit van opleiding1.4 Vertrouwenspersoon1.5 Introductie-programma1.6 Discipline-overstijgend-onderwijs1.7 Docent-professionalisering

2. Opleiding tot psychiater binnen ETZ

2.1 Opleidersgroep2.2 Onze visie en missie2.3 OOR en Opleidingsconsortium

3. Opleidingsplan Psychiatrie ETZ

3.1 Lokaal Opleidingsplan

3.2 Eisen conform HOOP3.3 Inhoud Lokaal Opleidingsplan ETZ

3.4 Stage-beschrijvingen i.k.v. Basis Opnameafdeling MPU-PAAZ Polikliniek-stage Consultatieve stage

3.5 Stage-beschrijvingen i.k.v. Differentiatie Aandachtsgebied Volwassenen Opnameafdeling MPU-PAAZ Polikliniek-stage Consultatieve stage Wetenschappelijk onderzoek PsychoSomatisch centrum Neuro-Psychiatrie Somatische stage Neuro-degeneratieve problematiek

3.6 Spoedeisende psychiatrie

3.7 Supervisie therapie-richtingen

3.8 Portfolio; Competentie-gericht opleiden en toetsen voortgang Toetsen van kwaliteit van de opleiding binnen ETZ

4 Onderwijs;

Lokaal onderwijs Regionaal onderwijs Landelijk onderwijs Onderzoek

Bijlagen;

1. Onderwijs-cyclus2. ETZ-introductie-program3. Weekrooster op beide locaties, alsmede ETZ-brede MDO’s


4. Publicaties


1. Opleiding binnen ETZ - korte profielschets van de instelling

Het Elisabeth-TweeSteden ziekenhuis (ETZ) is het resultaat van de fusie tussen twee ziekenhuizen in Midden-Brabant met drie locaties: TweeSteden Tilburg, St.Elisabeth, en TweeSteden Waalwijk. Het ziekenhuis, een topklinisch ziekenhuis, kent een aantal speerpunten, zoals Oncologie, Moeder-Kind, Cardiologie, Geriatrie. Het heeft een topklinische functie voor Neurochirurgie/Neurologie en is een supraregionaal Traumacentrum.

De Zorgeenheid psychiatrie kent een lange geschiedenis. Vóór het ontstaan van de GGZ werd al in het voormalige Mariaziekenhuis in Tilburg psychiatrische zorg aangeboden. Deze werd later naar alle drie de locaties uitgebreid. Al geruime tijd wordt de opleiding tot psychiater (o.a.) geboden en er is dan ook een sterke opleidingscultuur. De zorgeenheid psychiatrie richt zich op diagnostiek en (kortdurende) behandeling van psychiatrische problematiek, met een focus op het snijvlak van de psychiatrie en somatiek. Voorbeelden hiervan zijn het tegelijkertijd optreden van psychiatrische en lichamelijke problemen (co-morbiditeit), of aandoeningen waarbij psychiatrische factoren complicerend zijn bij de behandeling van somatische pathologie. Er worden klinische-/poliklinische zorg en een pallet aan dagbehandelingsopties geboden. Onder de zorglijn valt ook de psychiatrische consultatieve dienst in het ziekenhuis.

Op locatie Elisabeth is het Neurodomein gelokaliseerd. Hier is de (supra-)regionale zorg voor neurologie en neurochirurgie in het “Neuro/centrum ETZ” geconcentreerd. Ook is er een nauwe samenwerking met het aangrenzende revalidatiecentrum Libra, locatie Leypark (met vaste consultatieve functie en deelname in het landelijke NAH-netwerk). De vakgroep psychiatrie participeert in diverse zorglijnen binnen dit domein, zoals in de Multidisciplinaire poliklinieken/MDO’s: Parkinson, Multiple Sclerose, Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH).

De vakgroep psychiatrie kent een nauwe, multidisciplinaire samenwerking (met o.a. de neurologie, geriatrie, interne geneeskunde, gynaecologie en medische psychologie) op het gebied van onderwijs, onderzoek (DM, Neuromodulatie waaronder DBS en rTMS) en behandeling (Parkinson-poli, NAH-poli, MS-poli, POP-zorg, Delier-zorg). Deze samenwerking vindt zowel klinisch als poliklinisch plaats.

1.1 LeerhuisHet verzorgen van medisch-specialistische, verpleegkundige en paramedische opleidingen en het verrichten van toegepast wetenschappelijk onderzoek zijn belangrijke taken van het ETZ. Het Leerhuis van het ETZ biedt speelt daarbinnen een sleutelrol. Met betrekking tot de medische vervolgopleiding faciliteert het Leerhuis de opleiders en opleidingsgroepen door (onderwijskundig) advies te verlenen bij de ontwikkeling en implementatie van de lokale opleidingsplannen, door ondersteuning te bieden bij de voorbereiding van opleidingsvisitatie en door opleidingsgroepen didactisch te trainen (opleidersprofessionalisering). Daarnaast zorgt het Leerhuis dat er uitvoering wordt gegeven aan het kwaliteitsbeleid dat door de Centrale Opleidingscommissie wordt geïnitieerd. Het Leerhuis coördineert en voert kwaliteitsmetingen uit (DRECT, SETQ, EFFECT, exitgesprekken) en rapporteert en adviseert hierover aan de opleidingsgroepen en COC. Ook verzorgt het Leerhuis het introductieprogramma, disciplineoverstijgend onderwijs (DOO) en reanimatie-onderwijs voor de aios.

Opleidingsplan medische vervolgopleiding Psychiatrie 1

1.2 Centrale Opleidingscommissie (COC)De centrale opleidingscommissie (COC) is het overlegorgaan van AIOS, opleiders, de Raad van Bestuur en het leerhuis van het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis. De COC ziet toe op de kwaliteit en continuïteit van alle medische vervolgopleidingen in het ETZ. Het heeft tot taak een optimaal opleidingsklimaat in het ziekenhuis te bevorderen en in stand te houden. De COC wordt gevormd door alle opleiders, Raad van Bestuur, Arts-Assistenten Vereniging Tilburg (EVT) en het Leerhuis. Zij komen minimaal vier keer per jaar plenair bij elkaar.

Tot de taken behoren o.a. het bewaken en bevorderen van de kwaliteit van de in het ETZ aanwezige opleidingen, het vaststellen, aanbieden en evalueren van een programma voor opleidersprofessionalisering (teach the teacher) en discipline-overstijgend onderwijs, het bevorderen van de samenwerking tussen opleidingen en opleidingsinstellingen, het bespreken van kritiekpunten aan de zijden van opleiders en aios en bemiddelen bij geschillen.

1.3 Kwaliteit van de opleidingDe kwaliteit van het opleidingsaanbod wordt steeds geevalueerd. O.a. middels een afgeleide van de D-RECT (Dutch Residents Educational Climate Test), en een exit-gesprek door het Leerhuis. Elke 3 maanden worden in de Commissie Postdoctorale Opleidingen (ofwel het Opleidingsoverleg) alle opleidingen binnen de vakgroep psychiatrie besproken en geëvalueerd. Voor alle supervisoren en alle opleidelingen is de deelname hieraan verplicht.

1.4 VertrouwenspersoonGz psycholoog R.Ringrose, werkzaam binnen ETZ, kan optreden als vertrouwenspersoon.

1.5 Introductie-programma AIOSAlle AIOS volgen bij aanvang van de stage een ziekenhuisbreed (zie bovenstaande onder “Leerhuis” en zie bijlage) én lokaal introductie-programma. Na de kennismaking met het ziekenhuis en de speerpunten wordt een specifieke training aangeboden voor het gebruik van EPIC. Deze introductie is deels beroepsgroep-specifiek.

Inwerkprogramma en faciliteiten:De afdeling Psychiatrie heeft een introductieprogramma, om alle onderdelen systematisch langs te gaan. De AIOS maakt kennis met de werkzaamheden van de polikliniek, Consultatieve dienst en MPU. De AIOS krijgt een spreek-/werkkamer, met PC (uiteraard met internetverbinding, mail, etc.).De AIOS krijgt toegang tot de bibliotheek van het ziekenhuis die een ruime sectie psychiatrie heeft met zowel boeken als (online) tijdschriften. De AIOS beschikt over de NVvP Richtlijnen en online over zowel landelijke als regionale protocollen, multidisciplinaire richtlijnen, alsmede werkafspraken van de afd. psychiatrie en van het ziekenhuis. De AIOS beschikt online over het “draaiboek voor AIOS psychiatrie”. De AIOS beschikt over audiovisuele middelen, video, opname-apparatuur ed. Alvorens een AIOS start in de dienst, doorloopt hij de trainingen Taxatie Suicidaliteit, Wilsbekwaamheid en VBI.

1.6 Discipline-overstijgend onderwijsDit wordt verzorgd door het Leerhuis, samen met het COC. Separate roostering. We participeren intermitterend ook als docent, thema-specifiek.


1.7 Docent - professionaliseringOok hierin speelt het COC een rol als aanbieder; denk hierbij o.a. aan de basis- en vervolgtraining Teach-the-Teacher (aangeboden zowel binnen ETZ, als binnen het ConsortiumPsychiatrie vanuit het landelijk OnderwijsbureauPsychiatrie). Deelname is voor alle leden van de Opleidingsgroep verplicht en wordt jaarlijks geëvalueerd.


2. Opleiding tot Psychiater binnen ETZ

2.1 De opleidersgroep

Stage-opleiders:Sabine Swolfs, psychiater, opleiderJoachim Tilanus, ouderenpsychiater, plaatsvervangend opleider

Stage-begeleiders:Harold Kuijpers, psychiaterMadelon Slits, psychiaterNiels Veth, ouderenpsychiaterDirk de Knijff, psychiaterMarten Roobol, psychiaterDieuwertje de Waardt, psychiaterFerdinand Horst, klinisch psycholoog- psychotherapeutEugenie Beijer, klinisch psycholoog- psychotherapeutKees Verhoof, klinisch psycholoog- psychotherapeut

De opleidingsgroep beschikt over expertise en ervaring op het gebied van ziekenhuis- en acute psychiatrie. De opleidingsgroep beschikt over acht psychiaters, drie psychotherapeuten-klinisch psychologen, 3 GZ-psychologen, twee Verpleegkundig Specialisten, 1 SPV, twee systeemtherapeuten, twee psychomotorisch therapeuten, drie creatief-therapeuten en een A-verpleegkundig team.

De opleidingsgroep hecht zeer aan een veilig opleidingsklimaat. De vakgroep heeft al jaren de bevoegdheid voor de opleiding van psychiaters, huisartsen en co-assistenten binnen verschillende OOR’s. Daarnaast beschikt de vakgroep over de opleiding tot Verpleegkundig Specialist en (GZ-) psycholoog. Op beide locaties zijn gemiddeld 2 keer 2 (4 in totaal) AIOS psychiatrie (Basisopleiding en Aandachtsgebied Volwassenen) werkzaam, 2 tot 4 huisartsen i.o, 1-2 Specialisten Ouderengeneeskunde i.o., en 2-4 stagiaires (medische) psychologie. Er zijn ook 2 tot 4 co-assistenten en jaarlijks diverse oudste-/keuze co’s. De vakgroep functioneert als een geheel en de meeste psychiaters werken op beide locaties.

2.2 Onze visie & missieVoor wie is de opleiding tot psychiater in het Elisabeth-TweeStedenziekenhuis bedoeld? Ons doel is een enthousiasmerende en prikkelende opleiding te zijn voor AIOS met sterke belangstelling voor uitoefening van ons vak in de volle breedte, en vooral in duidelijke relatie met de somatische geneeskunde. Het werken in een algemeen ziekenhuis met complexe en gevarieerde pathologie, vraagt van de psychiaters i.o. dat zij zich bekwamen in multidisciplinaire geneeskunde, systematisch in kaart leren brengen van vaak complexe problematiek en de behandelopties state-of- the-art indiceren en toepassen. Tijdens de stage leert de AIOS psychiatrische stoornissen en relevante somatische aandoeningen te diagnosticeren, een oordeel te vormen over somatische diagnostiek en behandeling, psychiatrische behandelmodaliteiten te indiceren en uit te voeren, en samen te werken met medisch specialisten en andere disciplines. We besteden extra aandacht aan onze specialiteiten op het gebied van somatische comorbiditeit, somatisatie (SOLK), crisis-interventies, complexe neuropsychiatrie, ECT en psychofarmacologie.


Zeker met de komst van een derde ouderenpsychiater, willen en kunnen we ons nog meer gaan profileren op het gebied van de ouderenpsychiatrie met onze deelname aan de Geheugenpoli en consultatieve samenwerking met geriatrie.

Bij de in het ETZ aanwezige variëteit aan complexe problematiek, wordt in samenwerking met de Universiteit van Tilburg, het AMC, Radboud MC en andere specialismen wetenschappelijk onderzoek verricht; er vinden daarnaast zowel binnen de vakgroep, als Consortium-breed diverse onderwijsactiviteiten plaats.

2.3 OOR en Opleidingsconsortium PsychiatrieSamen met Ggz Breburg, Ggz Oost-Brabant, Vincent van Gogh en Reinier van Arkel Den Bosch, vormt de opleidingsgroep Psychiatrie ETZ het Opleidingsconsortium Psychiatrie Zuid Nederland Noord (ZNN). Vanuit dit opleidingsconsortium wordt het landelijke onderwijs psychiatrie ondersteund, en participeren psychiaters als tutoren en experts voor dit gezamenlijke onderwijs. Ook zijn er refereeravonden in het kader van dit samenwerkingsverband. Overleg vindt plaats binnen de Kamer Psychiatrie met de opleidingsregio’s Zuid-Holland Noord, Brabant-Limburg, Utrecht en Amsterdam en in het Opleidingsconsortium Psychiatrie Zuid-Nederland Noord (COCA).


3. Opleidingsplan Psychiatrie ETZBinnen de Opleidingsgroep psychiatrie worden psychiaters opgeleid in een ziekenhuis-setting. Dat brengt - heel specifiek voor deze opleidingssetting - gevarieerde pathologie en vaak complexe co-morbiditeit met zich mee. Zodanig dat deze psychiaters in opleiding (AIOS) niet alleen generalistisch goed en breed geëquipeerd raken, maar ook specifiek ervaring en kennis ontwikkelen in complexe ziekenhuispsychiatrie. Hiertoe kunnen stages worden gevolgd t.b.v. zowel de Basisopleiding als ook in het Aandachtsgebied Volwassenenpsychiatrie. Hieronder worden de structuur en inhoud beschreven van de opleiding tot psychiater binnen ETZ. Van de AIOS wordt naast enthousiasme, collegialiteit en leergierigheid, ook verwacht dat zij actief participeren in de diverse werkzaamheden en onderwijsactiviteiten. We koesteren ons stimulerende en veilige werken opleidingsklimaat.

3.1 Lokaal opleidingsplanWij bieden de Basisopleiding en Aandachtsgebied Volwassenenpsychiatrie; daarnaast bieden sommige stages ook het vergroten van kennis en competenties in het Aandachtsgebied Ouderenpsychiatrie. Voordat de AIOS met zijn stage begint, wordt verwacht dat hij/zij een individueel opleidingsplan presenteert met duidelijke leerdoelen; deze wordt vooraf zowel met de opleider als met de supervisoren besproken; dit kan in de loop van de opleiding in goed overleg worden aangepast. Het individuele opleidingsplan resulteert in een opleidingsschema.

3.2 Eisen conform HOOPWij streven er naar competentie-gericht op te leiden conform HOOP. Om het leerproces te faciliteren, heeft elke AIOS een vaste mentor gedurende de stage bij het ETZ, welke hij tweewekelijks treft. Elke AIOS heeft een vaste supervisor per stage. De AIOS participeert in het lokale onderwijs (referaat, CAT-besprekingen, klinische presentaties, complicatiebesprekingen, somatiek-onderwijs). Tevens stroomt de AIOS vanaf het eerste jaar in bij de modules van het landelijke cursorisch onderwijs (dinsdagen te Den Bosch), waarin wordt geparticipeerd door de opleidingsgroep.

HOOP vertaald naar de Opleiding Psychiatrie binnen ETZSupervisie Gedurende de stages in ETZ ziet de AIOS de supervisor (een psychiater) wekelijks

een uur. Daarnaast vindt separate supervisie plaats over specifiek methodisch behandelen, bv systheemtherapie / CGT ed.

Mentoraat Gedurende de opleidingsperiode in ETZ ziet de AIOS de mentor (een psychiater) tenminste om de week, per 2 weken zeker een uur.

Leertherapie Gedurende de opleidingsperiode wordt minimaal 50 uur leertherapie bij een psychiater/psychotherapeut gevolgd. Dit gebeurt vaak buiten ETZ, AIOS krijgt hiertoe vergoeding en ruimte in tijd en taken.

Cursorisch onderwijs lokaal

Somatisch onderwijs

Zie Bijlages met roostering, van cursorisch lokaal onderwijs, CAT- besprekingen, referaten, en complicatiebesprekingen (Inhoudelijk Beraad).

Somatisch onderwijs vindt plaats binnen het ETZ ahv bed-side-teaching, het op indicatie gezamenlijk presenteren van casuistiek met de vakgroepen Neurologie/Geriatrie, en het volgen van het somatisch onderwijs (door o.a. geriater/internist en neuroloog).

Landelijk Psychiatrie Onderwijs

Gedurende de gehele opleidingsperiode volgt de AIOS het verplichte LandelijkPsychiatrie Onderwijs, zowel voor het algemene deel als voor de aandachtsgebieden. Psychiaters uit de opleidingsgroep participeren als tutor en expert.

Eindreferaat De AIOS houdt in de laatste periode van de opleiding een eindreferaat met een onderwerp naar eigen keuze tijdens de refereeravond binnen het Opleidingsconsortium.


Extra leermiddelen ETZ faciliteert, o.a. middels een medische bibliotheek incl digitale wetenschappelijke literatuurservice, leerboeken, ondersteuning bij wetenschappelijke activiteiten, discipline-overstijgend onderwijs ed.

Doel van ons stage-aanbod, is gevarieerd competentiegericht leren. Hieronder conform HOOP een tabel mbt Competenties; waarbij we vervolgens per stage een aantal specifieke competenties highlighten.

Competentie-gebieden

Competenties Voorbeelden van subcompetenties

Medisch handelen

Adequate kennis en vaardigheid

past het diagnostische, therapeutischeen preventieve arsenaal van het vakgebied goed en waar mogelijkevidence-based toe

levert effectieve en ethisch verantwoorde zorg

vindt snel de vereiste informatie en past deze goed toe

De gangbare theoretische modellen en hun empirische ondersteuning, waarin begrepen evolutionaire, genetische, neurobiologische, psychologische, sociale en culturele factoren, die psychiatrische problematiek veroorzaken, eraan bijdragen, en onderhouden.

Somatische oorzaken van psychiatrische symptomen voor differentiaaldiagnostiek en de invloed van somatische comorbiditeit op psychiatrische aandoeningen en vice versa.

Somatische klachtenpresentaties zonder organisch substraat.

Persoonlijkheids-, cognitieve en neuropsychologie, en de mogelijkheden, betrouwbaarheid en validiteit van testpsychologisch onderzoek.

Alle gangbare psychiatrisch-diagnostische methoden en instrumenten.

De epidemiologie van psychiatrische stoornissen.

De werkingsmechanismen, effectiviteit en doelmatigheid, indicaties en contra-indicaties, en bijwerkingen van:– de gangbare psychofarmaca;– niet-farmacologische somatische behandelingen zoals ECT;– chronobiologische interventies;– de basisprincipes van psychotherapie;– de gemeenschappelijke therapiefactoren;–basis van de belangrijkste referentiekaders (cognitief-gedragstherapeutisch, experiëntieel, psychodynamisch, systeemtheoretisch, groepsdynamisch);– de gangbare psychotherapeutische interventies.

De kenmerken, theoretische basis, effectiviteit en doelmatigheid, indicaties en contra-indicaties van de gangbare psychosociale interventies;– crisisinterventie;– revalidatie en rehabilitatie, preventie;– klinische, dagklinische, poliklinische en ambulante zorg

Samenbrengen, integreren en interpreteren van bevindingen uit biologische, psychologische en sociale domeinen in de context van levensfase, levensloop en levensomstandigheden.

Psychiatrisch-diagnostische classificatie, differentiële diagnostiek en diagnostische formulering

Kunnen verrichten van een algemeen lichamelijk onderzoek alsook een neurologisch onderzoek, indiceren aanvullend onderzoek/aanvragen consultatie.

Een behandelingsplan opstellen en vaststellen.

De patiënt instellen en ingesteld houden op psychofarmacologische behandeling, daarin begrepen bijwerkingen bestrijden en therapietrouw bevorderen en beoordelen.

Detoxificatie toepassen.


Steunende, clarificerende en explorerende interventies toepassen.

Adequate risico-inschatting, diagnostiek en interventies bij acute situaties van suïcidaliteit en (dreigende) impulsdoorbraken.

Uitvoering van individuele, groeps- en gezinsinterventies en integratie van die interventies in multimodale behandelingsstrategieën.

Adequate omgang met richtlijnen en protocollen, inclusief het beredeneerd afwijken daarvan

Psycho-educatie aan patiënten en familieleden.

informed consent hanteren;

crisissituaties hanteren;

risico inschatten en verminderen;

dwangmaatregelen hanteren;

de rol van onafhankelijk beoordelaar hanteren (second opinion, rapportage, BOPZ-maatregelen);verantwoordelijkheid en eindverantwoordelijkheid in een team dragen.

adequaat wetenschappelijke literatuur zoeken en de resultaten op hun wetenschappelijke merites beoordelen en interpreteren, en zo nodig toepassen bij de individuele behandeling van de patiënt.

Communicatiebouwt effectieve behandelrelaties op

luistert goed en verkrijgt doelmatig relevante patientinformatie

bespreekt medische informatie goedmet patienten en familie

Creëren en in stand houden van de factoren die een goede werkrelatie bevorderen, zoals vertrouwen, eerlijkheid, openheid, veiligheid en (bij de psychiater) het vermogen tot introspectie.

Waarnemen en beheersen van interacties in individuele, partnerrelatie-, gezins- en groepsgesprekken.

Waar mogelijk shared decision making inzetten

competenties om de eigen rol te leren hanteren, zoals blijkt uit; leren herkennen, hanteren en gebruikmaken van eigen gevoelens en gedrag, en de uitwerking van eigen gevoelens en gedrag op de behandelrelatie, in het bijzonder gevoelens en gedrag bij:– afstand en nabijheid;– overdracht en tegenoverdracht;– het verschil tussen inhouds- en betrekkingsniveau;

competenties om met de partner en familie om te gaan, effectief te communiceren met verbale, non-verbale engeschreven middelen;

Voorlichting geven: aangepast aan het intellectuele niveau en het sociale milieu van de patiënt, de familie en andere betrokkenen.• Adviseren over behandelingsalternatieven en preventie.• Motiveren.• Omgaan met culturele en religieuze diversiteit.

De psychiater doet adequaat mondeling en schriftelijk verslag zoals blijkt uit:• het medische dossier bijhouden;• adequate archivering;• kennis over de patiënt bij waarneming adequaat overdragen

Samenwerking draagt bij aan effectieve interdisciplinairesamenwerking en ketenzorg

De psychiater functioneert adequaat in een multidisciplinair team, zoals blijkt uit;

• Functioneel leidinggeven aan een multidisciplinair behandelteam.• Zich voldoende en tijdig door medebehandelaren laten informeren over de patiënt in de mate waarin dat noodzakelijk is voor een verantwoorde behandeling van de patiënt, en toetsen of de activiteiten bijdragen aan de behandeling van de patiënt.• Luisteren en helder communiceren.• Consistent beleid vormgeven.• Motiveren en richting geven.• Groepsinteracties binnen het behandelteam waarnemen en hanteren, onder meer adequate conflicthantering.• Een balans handhaven tussen toegeven en ruggengraat tonen.• Verschillen tussen teamleden hanteren: in sociale positie, omgeving, leeftijd, sekse, etniciteit, cultuur en religie.

De psychiater werkt adequaat samen met andere maatschappelijke actoren, als gemeente, de politie, het buurtwerk, het Leger des Heils, woningbouwcorporaties, tolken, religieuze leiders van diverse godsdiensten.

Organisatie Organiseert het werk naar een balans in zorg en persoonlijke ontwikkeling

werkt effectief en doelmatig

besteedt de beschikbare middelen verantwoord

gebruikt informatietechnologie voor optimale zorg (elektronisch-dossier) en voor bij- en nascholing

kent de eigen professionele grenzen; werkt effectief en efficiënt.

Effectiviteit en doelmatigheid betreffen ook de kwaliteit van het medisch handelen

Neemt verantwoordelijkheid voor doelmatigheid van de psychiatrische zorg en oog voor de maatschappelijke gevolgen van handelen.

De psychiater is in staat de eigen praktijk adequaat te organiseren


Maatschap-pelijk handelen

kent en herkent de determinantenvan ziekte

bevordert de gezondheid van patienten en de gemeenschap als geheel

handelt volgens de relevante wettelijke bepalingen (zoals BOPZ, WGBO)

treedt adequaat op bij incidenten in de zorg

kent en herkent sociale, biologisch, genetische en psychologische luxerende predisponerende en onderhoudende factoren.

Aandacht voor preventie, alsook;• Gezondheidsbevordering en -ondersteuning.• Voorlichting.• Het signaleren van en reageren op beleid, omstandigheden en maatschappelijke discussies met negatieve gevolgen voor de gezondheid of voor de belangen van patiënten en/of hun families.• Adequate omgang met de media.

• Juridische aspecten:– BOPZ;– WGBO;– forensisch psychiatrische aspecten van het strafrecht;– patiëntenrechten;– medisch tuchtrecht.• Medisch-ethische opvattingen, in het bijzonder over de psychiatrie.• Huiselijk geweld en kindermishandeling herkennen en adequaat optreden.• De werkzaamheden van de patiëntenvertrouwenspersoon• Kennis van de uitgangspunten van zelfhulp, zelfhulporganisaties en patiëntenverenigingen.

Kennis en wetenschap

is een kritisch beschouwer van medische informatie

bevordert de verbreding van de wetenschappelijke vakkennis en ontwikkelt deze kennis

ontwikkelt en onderhoudt persoonlijk bij- en nascholingsplan

bevordert de deskundigheid van studenten, aiossen, collega’s, patienten en andere betrokkenen

Professiona-liteit

Levert hoogstaande zorgop integere, oprechte, respectvolle en betrokken wijze; beschikt over groot verantwoordelijkheids-gevoel

vertoont adequaat persoonlijk en interpersoonlijk professioneel gedrag

kent de grenzen van de eigen competentie en handelt binnen die grenzen

oefent de geneeskunde uit naar de gebruikelijke ethische normen van het beroep

3.3 Inhoud Lokaal opleidingsplan Psychiatrie ETZDe AIOS start in ETZ vaak in het 2e jaar (sinds 2018 kunnen aios ook instromen in ETZ), waarin een klinische stage MPU-PAAZ en aansluitend een poliklinische- en consultenstage wordt gevolgd. In dit jaar wordt met de opleider(s) het stagespoor geëvalueerd en wordt het vervolgspoor op maat samengesteld; om zowel breed competenties te verwerven, als tegemoet te komen aan individuele keuze-voorkeuren. Hieronder worden de verschillende stages die ETZ biedt in de Basisopleiding, en het Aandachtsgebied Volwassenenpsychiatrie nader beschreven. Verschillende stages (bv kliniek, poli-/consulten) zijn te volgen binnen zowel Basis als Differentiatie, waarbij we i.k.v. Basis andere competenties aanspreken dan binnen Differentiatie; zie hiervoor de Competentie-tabellen.

3.4 Stagebeschrijvingen Basisopleiding Psychiatrie ETZIn het kader van de Basisopleiding Psychiatrie bieden wij:


3.4.1 Algemeen deel: stagebeschrijving Opnameafdeling MPU-PAAZDeze stage bestaat uit 6 maanden Kliniek (MPU-PAAZ); locatie TweeSteden of locatie Elisabeth.

De MPU-PAAZ op de locatie Tweesteden beschikt over 24 bedden. Deze unit biedt, met een gespecialiseerd team, zowel somatische zorg die op een somatische afdeling van een algemeen ziekenhuis wordt aangeboden, als psychiatrische zorg die op een (gesloten) algemene psychiatrische opname-afdeling wordt aangeboden. Het betreft voornamelijk patiënten die door de ernst van de somatische aandoening niet op een reguliere psychiatrische afdeling behandeld kunnen worden, en tegelijkertijd niet adequaat op een reguliere somatische afdeling behandeld kunnen worden, vanwege de ernst van de psychiatrische aandoening. Op de MPU-PAAZ worden patienten met een grote variatie aan psychiatrische pathologie opgenomen, waarbij we i.k.v. de Basisopleiding patienten zullen selecteren met zowel algemene-, als ziekenhuispsychiatrie-specifieke problematiek. Er is een hoge turnover, o.a. door de “intoxicatie-bedden”, bedoeld voor patienten die ofwel na een auto-intoxicatie monitoring en taxatie in nuchterder toestand behoeven, ofwel patienten die o.i.v. middelen zijn als drugs, alcohol ed, met daarbij psychiatrische problematiek. Naast spoedeisende psychiatrie, “eerste diagnostische psychiatrische opnames” of complexe opnames met (somatische) comorbiditeit (PAAZ-functie), hebben we binnen de regio ook een aantal gespecialiseerde functies (MPU-functie), zoals bv. Moeder-kind-zorg bij acute peripartum psychiatrische pathologie; ook is er o.a. een behandelprogramma voor patiënten met een pijnstoornis in samenwerking met de afd. anesthesiologie, en een behandelprogramma voor patiënten met diabetes mellitus in samenwerking met interne geneeskunde.

De MPU-PAAZ op de locatie Elisabeth; beschikt over 12 bedden. Medio 2017 werd nieuwbouw gerealiseerd incl. de mogelijkheid tot het opnemen van complexe patiënten met veelal multi (neuro-) trauma. Op de MPU-PAAZ worden patiënten met variërende pathologie opgenomen, waarbij we i.k.v. de Basisopleiding patiënten zullen selecteren met zowel algemene als ziekenhuispsychiatrie-specifieke problematiek.

Op beide MPU-PAAZ’s is er de mogelijkheid voor (spoed-)ECT en is er een gespecialiseerd stabilisatie-aanbod voor patiënten met bv anorexia nervosa waarbij somatische complicaties, en een detoxificatie-aanbod voor patienten met verslavingsproblematiek die omwille van somatische complicaties in het ziekenhuis behandeld moeten worden. Bij patiënten met ernstige stemmingsklachten bieden we naast medicamenteuze expertise en inzet van psychotherapie, o.a. ECT, DBS, rTMS en lichttherapie aan.

Taken Aios op MPU-PAAZDe AIOS doet intakes en kortdurende behandelingen van de opgenomen patiënten. Op de MPU-PAAZ zijn gemiddeld 2-3 assistenten werkzaam. De maximale caseload is 12 patiënten per AIOS. Elke AIOS krijgt supervisie van een psychiater die op de afdeling werkzaam en aanwezig is. Vanwege de comorbide somatische pathologie bij patiënten, wordt op de MPU-PAAZ, binnen de consulten en op de poliklinieken intensief samengewerkt met diverse andere medisch specialisten.

Stage i.k.v. BasisOpleiding

Opname-afdeling ETZ, TweeSteden of Elisabeth.


Doelstelling van de afdeling

De MPU-PAAZ’s nemen 24 uur per dag, 7 dagen per week, patiënten op voor crisisinterventie, (aanvullende) psychiatrische en somatische diagnostiek, en behandeling. Er is een mogelijkheid voor (spoed) ECT bij therapieresistente stemmingsstoornissen en/of (maligne) katatonie.

Doelgroep en verwijzers

Het betreft een breed scala aan patiënten, die – vrijwillig of gedwongen - voor opname verwezen worden door huisarts, crisisdienst, GGZ-instellingen, eigen polikliniek, psychiatrisch consultatieve dienst en SEH. Patiënten vanaf 18 jaar en ouder. Meestal stemmings-, psychotische-, cognitieve-, persoonlijkheids-, angststoornissen, delieren en verslavingsproblematiek. Comorbide somatische aandoeningen zijn veelvuldig aanwezig, meestal betreft dit longaandoeningen (pneumonie, exacerbatie COPD), diabetes, urineweginfecties, sepsis, ondervoeding, neurologische aandoeningen, maligniteiten, en onduidelijkheid over de onderliggende somatische aandoening.

Teamsamenstelling Het behandelteam bestaat uit de superviserende psychiaters, a(n)ios, verpleegkundigen, vaktherapeuten, fysiotherapeuten, collega medisch specialisten, klinisch- en gz-psychologen.

Leerdoelen van de aios

Leren functioneren als arts in opleiding tot psychiater op een klinische afdeling, inclusief het ervaren van (toenemende) verantwoordelijkheden, efficiënt werken en aansturen van processen;Leren maken van contact met patiënten, naasten en professionals in complexe situaties;Leren van biopsychosociale diagnostiek en behandeling bij psychiatrisch ontregelde patiënten;Leren inschatten van gevaar voor de patiënt en zijn omgeving, vanuit zowel de psychiatrische aandoening als wel de mogelijk aanwezige onderliggende somatische aandoeningen;Leren toepassen van (psycho-)farmacotherapie, gesprekstechnieken en systeeminterventies.Leren hanteren van dwang en drang, de indicatie en proportionaliteit daarvan en het adequaat kunnen communiceren hierover;Leren van de administratieve afhandeling en verantwoording in dossier en correspondentie.

Taken AIOS Het onder supervisie van de psychiater doen van directe patiëntenzorg op de verpleegafdeling bij 12 klinisch opgenomen patiënten; inclusief opnamegesprekken, psychiatrisch- en lichamelijk onderzoek, aanvullend onderzoek indiceren en aanvragen, afnemen van vragenlijstonderzoek en ander testonderzoek;Het dagelijks vervolgen van patiënten en hun naasten, d.m.v. gesprekken met patiënt en naasten en voorschrijven en aanpassen van medicatie;Het doen van verslaglegging hierover in het medisch dossier en afhandelen middels verwijs- en ontslagbrieven;Het leren samenwerken binnen een team, participeren in de mdo’s;Het doen van bereikbaarheidsdiensten voor de MPU en het ziekenhuis.

Vaste bijeenkomsten naast het algemene opleidingsprogramma

Dagelijks patiëntenvisite, waarbij dagelijks een multidisciplinair overleg wv eens per week een MDO MPU.Wekelijks minimaal 1 uur supervisie en om de week mentoraatWekelijks lokaal onderwijs (CAT besprekingen, klinische besprekingen, complicatie- calamiteitenbesprekingen)

Faciliteiten en relevante praktische informatie

AIOS beschikt over een eigen spreek/werkkamer met telefoon en pieper, heeft een eigen toegang tot het netwerk met email, internet en EPD; studiefaciliteiten via het Leerhuis, medische bibliotheek ed.

Schema competenties MPU-PAAZ-stage;


Competenties Voorbeelden van sub-competenties ttv stage kliniek MPU-PAAZ

Medisch handelen adequate kennis en vaardigheid

past het diagnostische, therapeutischeen preventieve arsenaal van het vakgebied goed en waar mogelijkevidence-based toe

Ikv Basis; nav gevarieerde populatie;

Gevarieerde patientenpopulatie systematisch nakijken; integrale diagnostiek bij eerste- of vervolgopnames.

Somatische oorzaken van psychiatrische symptomen voor differentiaaldiagnostiek en de invloed van somatische comorbiditeit op psychiatrische aandoeningen en vice versa; incl. somatische klachtenpresentaties zonder organisch substraat. Kunnen verrichten van een algemeen lichamelijk onderzoek alsook een neurologisch onderzoek, indiceren aanvullend onderzoek/aanvragen consultatie.

De werkingsmechanismen, effectiviteit en doelmatigheid, indicaties en contra-indicaties, en bijwerkingen van:– de gangbare psychofarmaca;


levert effectieve en ethisch verantwoorde zorg

vindt snel de vereiste informatie en past deze goed toe

– niet-farmacologische somatische behandelingen zoals ECT;– chronobiologische interventies;– de basisprincipes van psychotherapie;– de gemeenschappelijke therapiefactoren;–basis van de belangrijkste referentiekaders (cognitief-gedragstherapeutisch, experiëntieel, psychodynamisch, systeemtheoretisch, groepsdynamisch);– de gangbare psychotherapeutische interventies.– crisisinterventie; incl risico-taxatie en detox-principes– revalidatie en rehabilitatie, preventie;– klinische, dagklinische, poliklinische en ambulante zorg

Goede taxatie suicidaliteit uitvoeren

Samenbrengen, integreren en interpreteren van bevindingen uit biologische, psychologische en sociale domeinen in de context van levensfase, levensloop en levensomstandigheden.

Een behandelingsplan opstellen en vaststellen, informed consent hanteren.

Ikv Differentiatie, komen daar als zwaarder wegend bij, ahv partieel geselecteerde (MPU-) populatie;

Toepassen diagnostiek en inzetten behandeling bij de complexe patientToename autonomie als het gaat om risico-taxatie bij themata als suicidaliteit, drugs-/detoxproblematiek en agressie-hanteringVerdieping zoeken bij multicomplexe patienten, bij wie meerdere collega-specialisten in consult rakenZeer actief participeren in indicatiestelling en uitvoering van ECT (incl in aanmerking komen voor ECT-certificaat)Verdieping bij specifieke groepen als post-partum-problematiek, ECT/DBS-patienten, ernstige AN, gecompliceerde detox-trajecten





Creëren en in stand houden van de factoren die een goede werkrelatie bevorderen, zoals vertrouwen, eerlijkheid, openheid, veiligheid en (bij de psychiater) het vermogen tot introspectie.

Waarnemen en beheersen van interacties in individuele, partnerrelatie-, gezins- en groepsgesprekken.

Waar mogelijk shared decision making inzetten

competenties om de eigen rol te leren hanteren, zoals blijkt uit; leren herkennen, hanteren en gebruikmaken van eigen gevoelens en gedrag, en de uitwerking van eigen gevoelens en gedrag op de behandelrelatie, in het bijzonder gevoelens en gedrag bij:– afstand en nabijheid;– overdracht en tegenoverdracht;– het verschil tussen inhouds- en betrekkingsniveau;

doet adequaat mondeling en schriftelijk verslag zoals blijkt uit:• het medische dossier bijhouden; incl adequate brieven• adequate archivering;• kennis over de patiënt bij waarneming adequaat overdragen

Ikv Differentiatie, komen daar als zwaarder wegend bij, conform vorderen opleiding;

Meer zicht krijgen op groepsdynamische processen in klein en groter verbandMeer varieren in communicatiestijlen, dit als groot instrument in het contact hanterenOok bij complexe patienten waar zowel binnen diens netwerk, als binnen het behandelend team veel betrokkenen zijn, zicht houden op alle processen, en ieders rol er in



De psychiater functioneert adequaat in een multidisciplinair team, zoals blijkt uit;

• Functioneel leidinggeven aan een multidisciplinair behandelteam.• Zich door medebehandelaren laten informeren over de patiënt in de mate waarin dat noodzakelijk is voor een verantwoorde behandeling van de patiënt, en toetsen of de activiteiten bijdragen aan de behandeling van de patiënt.• Luisteren en helder communiceren.• Consistent beleid vormgeven.• Motiveren en richting geven.• Groepsinteracties binnen het behandelteam waarnemen en hanteren, onder meer adequate conflicthantering.• Een balans handhaven tussen toegeven en ruggengraat tonen.• Verschillen tussen teamleden hanteren: in sociale positie, omgeving, leeftijd, sekse, etniciteit, cultuur en religie.

De psychiater werkt adequaat samen met andere maatschappelijke actoren.


Ook bij complexe patienten waar zowel binnen diens netwerk, als binnen het behandelend team veel betrokkenen zijn, zicht houden op alle processen, en ieders rol er inBinnen multidisciplinair kliniek-team, zicht houden op effectieve en constructieve samenwerking, en signaleren en hanteren van minder constructieve samenwerking.In toenemende mate leren jezelf te positioneren, en te laveren tussen soms stelling nemen en soms meebewegenZicht houden op waarom je doet wat je doet in de samenwerking met anderen







kent de eigen professionele grenzen; werkt effectief en efficiënt.


Neemt verantwoordelijkheid voor doelmatigheid van de psychiatrische zorg en oog voor de maatschappelijke gevolgen van handelen.

Is in staat de eigen praktijk adequaat te organiseren


Het streven is in toenemende mate goed tijdsmanagement vorm te geven, waarin goede zorg wordt geleverd door een professional die zicht heeft op triage, prioritering en hoofd- en bijzaken, alsmede zicht heeft op welke taken evt door derden gedaan kunnen worden.

Maatschappelijk handelen






Kent en herkent sociale, biologisch, genetische en psychologische luxerende predisponerende en onderhoudende factoren.

Aandacht voor preventie, alsook; gezondheidsbevordering en –ondersteuning, voorlichting.


Ikv Differentiatie, komen daar als zwaarder wegend bij, ahv partieel geselecteerde populatie;

In een steeds meer autonome rol, de regie te nemen (onder supervisie) in ethische dilemma’s, casuistiek inbrengen ter Moreel/Inhoudelijk Beraad.Nadenken over en je opinie scherpen nav maatschappelijke discussies rond bv de rol de psychiater in maatschappelijke debatten, euthanasie, situaties waarin je overweegt je beroepsgeheim te schenden ed.Verdieping op specifieke patientgroepen, als bv de zwangere met verslavingsproblematiek, VT-melding bij een psychotische vader ed.







Weet waar welke informatie doelmatig te vinden is, kan deze schatten op relevantie en gebruikt deze kennis waar mogelijk in patient-gebonden vraagstukken.Hierover kunnen refereren aan collegae op logische wijze.Begeleiden van collegae i.o; bv co-assistenten, ANIOS, en andere teamspelers


Toekomen aan verdieping op een onderzoekstopic; onder supervisie komen tot opzetten van klein- of grootschaliger onderzoek, hierover kunnen refereren en eea kunnen beschrijven in bv case-report / poster / artikel.

Professionaliteit Levert hoogstaande zorgop integere, oprechte, respectvolle en betrokken wijze; beschikt over groot verantwoordelijkheidsgevoel





Jezelf ontwikkelen als professional die zicht heeft op eigen capaciteiten alsook kwetsbaarheden/lacunes, en daar op acteert

Ikv Differentiatie, komen daar als zwaarder wegend bij, conform vorderende opleiding;

Bovenstaande competenties ontwikkel je steeds meer; en je kent ook de keerzijde die er soms is bij bv een bijzonder groot verantwoordelijkheidsgevoel; hoe zorg je ervoor dat alles goed in balans blijft?Hoe positioneer je je binnen een multidisciplinair team, hoe benut je (groeps-) intervisies?


3.4.2 Algemeen deel: stagebeschrijving Polikliniek-stage Deze stage bestaat uit 6 maanden Polikliniek-stage, gecombineerd met gedurende deze 6 maanden, ook de Consultatieve stage (hieronder beschreven onder 3.4.3); locatie TweeSteden of Elisabeth. Hoewel we dus de Poli- en Consultenstage combineren, staan ze hieronder separaat beschreven.

Op de Polikliniek wordt diagnostiek en (in opzet) kortdurende behandeling van psychiatrische pathologie geboden. Er is een “Spoed-poli” ten behoeve van huisartsen en medische specialisten in het ziekenhuis. Ook is er o.a. een “Lithium-poli” voor de specialistische behandeling van patiënten met een bipolaire stoornis. Naast de algemene poli participeert de psychiatrie in diverse multidisciplinaire poli’s: de AIOS kan hier i.k.v. de BasisOpleiding kennis mee maken, en juist in het Aandachstgebied VolwassenenPsychiatrie (zie onder 3.5.2) sterk differentieren; POP (Psychiatrie- Obstetrie-Pediatrie), Slaappoli (met de neurologie), Diabetespoli (met de internist), Pijnteam (met de anesthesist), Parkinsonpoli (met de neuroloog en geriater), Niet aangeboren hersenletsel (NAH)(met de neuroloog, revalidatie-arts), MS-poli (met de neuroloog, revalidatie-arts en medisch psycholoog) fertiliteitspoli (met de gynaecoloog), Geheugenpoli (samenwerking met de geriater en neuroloog).Ook worden enkele specialistische poliklinische behandelingen, zoals systheemtherapie, CGT, DIT (Dynamische Interpersoonlijke Psychotherapie), trauma-behandeling (waaronder EMDR), een scala aan vaktherapiëen, Mindfulnessbased-CGT, hypnose bij conversie, en COMET aangeboden.

De AIOS participeert in de intakes van de patiënten voor het PsychoSomatischCentrum; het zich eigen maken van de reattributietechnieken bij patiënten met Onverklaarde Lichamelijk Klachten (denk aan pijn, conversieve klachten, somatoforme klachten als moeheid, tinnitus ed), is een belangrijk leerdoel.

Ook is er de mogelijkheid tot het taxeren en opvolgen van patiënten die gebruik maken van de OVDB, de zogenaamde Opname Vervangende Deeltijd Behandeling; dit betreft patienten die gebruik maken van een ambulant stabiliserend aanbod, waarbij frequente opvolging, nauw contact met het steunsysteem, en goed indiceren en in gang zetten van passend (na-) zorg.

Taken AIOS op de PolikliniekDe AIOS doet intakes op de polikliniek, eerst samen met een psychiater, later in eerste instantie alleen, waarbij de patient aansluitend wordt gezien met de psychiater samen. Alle nieuwe patiënten worden dus altijd samen gezien. We selecteren leerzame patiënten voor de AIOS, met geleidelijk toenemende complexiteit. De psychiater ontvangt elke dag alle aanmeldingen die worden ingepland, ook om te faciliteren dat de AIOS een breed beeld krijgen van de algemene-, en ziekenhuispsychiatrie.

Stage i.k.v. Basisopleiding

Polikliniek stage, ETZ (incl.OVDB) locatie TweeSteden of Elisabeth


De polikliniek onderzoekt, indiceert en behandelt patiënten met uiteenlopende psychische klachten. De AIOS participeert tevens in het zien en opvolgen van patienten die gebruik maken van de OVDB.


Het betreft een breed scala aan patiënten die primair verwezen worden door huisarts, soms op verzoek van een andere medisch specialist of voor een second opinion. Patiënten vanaf 18 jaar en ouder. De poli heeft een generalistische functie, daarnaast zijn er specifieke thema-poli’s.

Teamsamenstelling Het behandelteam bestaat uit de superviserende psychiaters, SPV-ers,


Verpleegkundig Specialisten, klinisch- en gz-psychologen, systeemtherapeuten, CGT-therapeut, vaktherapeuten.


Leren functioneren als arts in opleiding tot psychiater op een polikliniek en in de OVDB, inclusief het beleven van (toenemende) verantwoordelijkheden, efficiënt werken en aansturen van processen bij ambulante patiënten;Leren van biopsychosociale diagnostiek en behandeling bij psychiatrisch ontregelde patiënten, die ambulant behandeld kunnen worden;Leren doen van psychofarmacotherpeutische behandelingen in de ambulante praktijk;Leren doen van psychotherapeutische behandelingen in de ambulante praktijkLeren van de administratieve afhandeling en verantwoording in dossier en correspondentie.Het leren combineren van geplande en ongeplande werkzaamheden; tijdsmanagement.

Taken AIOS Het onder supervisie van de psychiater doen van directe patiëntenzorg op de polikliniek en in de OVDB, inclusief intakegesprekken, psychiatrisch- en (op indicatie) lichamelijk onderzoek, aanvullend onderzoek indiceren en aanvragen, afnemen van vragenlijstonderzoek en ander testonderzoek;Het ambulant vervolgen van patiënten en hun naasten, d.m.v. gesprekken met patiënt en naasten en voorschrijven en aanpassen van medicatie.Het doen van verslaglegging hierover in het medisch dossier en afhandelen middels verwijs- en ontslagbrieven;Het adequaat overdragen van patiënten na beëindiging van behandeling naar de huisarts en/of andere GGZ-instelling, of naar de superviserend psychiater na beëindiging van het opleidingsjaar;Het doen van bereikbaarheidsdiensten voor de MPU en het ziekenhuis.


Wekelijks en op indicatie vaker, multidisciplinair overleg, zg. Intakebespreking.Wekelijks 1 uur supervisie en tenminste 2-wekelijks 1 uur mentoraatWekelijks lokaal onderwijs (CAT besprekingen, klinische besprekingen, calamiteiten-complicatiebesprekingen.



Schema competenties poli-consulten-stage;


Competenties Voorbeelden van stage-specifieke subcompetenties tbv stage polikliniek en consultatie (/ liaison)

Medisch handelen Adequate kennis en vaardigheid

Past het diagnostische, therapeutischeen preventieve arsenaal van het vakgebied goed en waar mogelijk evidence-based toe

Levert effectieve en ethisch verantwoorde zorg

Vindt snel de vereiste informatie en past deze goed toe


De gangbare theoretische modellen en hun empirische ondersteuning, waarin begrepen evolutionaire, genetische, neurobiologische, psychologische, sociale en culturele factoren, die psychiatrische problematiek veroorzaken, eraan bijdragen, en onderhouden.

Somatische oorzaken van psychiatrische symptomen voor differentiaaldiagnostiek en de invloed van somatische comorbiditeit op psychiatrische aandoeningen en vice versa; alsook somatische klachtenpresentaties zonder organisch substraat.


De werkingsmechanismen, effectiviteit en doelmatigheid, indicaties en contra-indicaties, en bijwerkingen van:– de gangbare psychofarmaca;– niet-farmacologische somatische behandelingen zoals ECT;– chronobiologische interventies;– de basisprincipes van psychotherapie;– de gemeenschappelijke therapiefactoren;– kenmerken en theoretische basis van de belangrijkste referentiekaders (cognitief-gedragstherapeutisch, experiëntieel, psychodynamisch, systeemtheoretisch, groepsdynamisch);– de gangbare psychotherapeutische interventies.

De kenmerken, theoretische basis, effectiviteit en doelmatigheid, indicaties en contra-indicaties van de gangbare psychosociale interventies;– crisisinterventie;– revalidatie en rehabilitatie, preventie;– klinische, dagklinische, poliklinische en ambulante zorg

Een behandelingsplan opstellen en vaststellen zowel op de poli, als binnen de consultatieve dienst


Adequate omgang met richtlijnen en protocollen, inclusief het beredeneerd afwijken daarvan.


Is goed op de hoogte van het poliklinisch behandelaanbod van ETZ en de regionale ketenpartners.


Verdiept zich op specifieke themata als NAH, MS, Parkinson, Somatic Symptom Disorder, POP ed.Meer autonoom spreekuur voorbereiden en vormgeven.Participeert autonomer in liaison-taken; heeft een sterk bijdragende rol in liaison-projecten op verschillende andere afdelingen (bv Neuro, IC, SEH ed)





Creëren en in stand houden van de factoren die een goede werkrelatie bevorderen, zoals vertrouwen, eerlijkheid, openheid, veiligheid en (bij de psychiater) het vermogen tot introspectie. Waarnemen en beheersen van interacties in individuele, partnerrelatie-, gezins- en groepsgesprekken.

Waar mogelijk shared decision making inzetten; zeker in een poli- en consultensetting relevant.

competenties om de eigen rol te leren hanteren; leren herkennen, hanteren en gebruikmaken van eigen gevoelens en gedrag, en de uitwerking van eigen gevoelens en gedrag op de behandelrelatie, in het bijzonder gevoelens en gedrag bij:– afstand en nabijheid;– overdracht en tegenoverdracht;– het verschil tussen inhouds- en betrekkingsniveau;

competenties om met de partner en familie om te gaan, effectief te communiceren met verbale, non-verbale en geschreven middelen;

doet adequaat mondeling en schriftelijk verslag zoals blijkt uit:• het medische dossier bijhouden; opdat evt waarnemers goed je overwegingen kunnen terugvinden• adequate archivering;• kennis over de patiënt bij waarneming adequaat overdragen


Participeert in liaison-taken; heeft een sterk bijdragende rol in liaison-projecten op verschillende andere afdelingen (bv Neuro, IC, SEH ed)Heeft oog voor de communicatie binnen verschillende andere afdelingen binnen een ziekenhuis, en waar deze te optimaliseren valtOp de polikliniek verschuift het zwaartepunt van informatie verkrijgen, naar het zelf kunnen toepassen van gerichte gespreks- interventies



De psychiater functioneert adequaat in een multidisciplinair team, zoals blijkt uit de volgende vermogens;

• Functioneel leidinggeven aan een multidisciplinair behandelteam.• Zich door medebehandelaren laten informeren over de patiënt in de mate waarin dat noodzakelijk is voor een verantwoorde behandeling van de patiënt, en toetsen of de activiteiten bijdragen aan de behandeling van de patiënt.• Luisteren en helder communiceren.• Consistent beleid vormgeven.• Motiveren en richting geven.• Groepsinteracties binnen het behandelteam waarnemen en hanteren, onder meer adequate conflicthantering.• Een balans handhaven tussen toegeven en ruggengraat tonen.• Verschillen tussen teamleden hanteren: in sociale positie, omgeving, leeftijd, sekse, etniciteit, cultuur en religie.

De psychiater werkt adequaat samen met andere maatschappelijke actoren. Specifiek in het ETZ; de samenwerking met alle (en m.n. de aanpalende) specialismen.


Participeert in liaison-taken; heeft een sterk bijdragende rol in liaison-projecten op verschillende andere afdelingen (bv Neuro, IC, SEH ed)Heeft oog voor de communicatie binnen verschillende andere afdelingen binnen een ziekenhuis, en waar deze te optimaliseren valtHeeft oog voor wat teamleden (binnen de vakgroep psychiatrie, maar ook ETZ-breed) aan capaciteiten hebben, en waar grenzen zijn aan competenties, om met die kennis de samenwerking te optimaliseren.Verdiept zich in de regionale en landelijke sociale kaart van specifieke themata als NAH, Huntington, somatoforme problematiek ed.






Kent de eigen professionele grenzen; werkt effectief en efficiënt.

Zeker op de poli is tijdsmanagement een te verwerven competentie, alsmede de combinatie van geplande EN ongeplande contacten (bv spoedconsultatie)


Neemt verantwoordelijkheid voor doelmatigheid van de psychiatrische zorg en oog voor de maatschappelijke gevolgenvan het eigen handelen.


Het oefenen met combineren van geplande en ongeplande contacten, zoals het na het afronden vd opleiding ook zal zijn.


Fine-tunen triage, tijdsmanagement ed.Wanneer is de geboden zorg niet meer zinvol en/of toereikend en besluit je het contact af te ronden / juist bemoeizorg oid in te zetten?




handelt volgens de relevante wettelijkebepalingen (zoals BOPZ, WGBO)



Kent en herkent sociale, biologisch, genetische en psychologische luxerende predisponerende en onderhoudende factoren. Aandacht voor preventie, alsook; gezondheidsbevordering en –ondersteuning, voorlichting.



In een steeds meer autonome rol, de regie te nemen (onder supervisie) in ethische dilemma’s, casuistiek inbrengen ter Moreel/Inhoudelijk Beraad.Nadenken over en je opinie scherpen nav maatschappelijke discussies rond bv de rol de psychiater in maatschappelijke debatten, euthanasie, situaties waarin je overweegt je beroepsgeheim te schenden ed.







Weet waar welke informatie doelmatig te vinden is, kan deze schatten op relevantie en gebruikt deze kennis waar mogelijk in patient-gebonden vraagstukken.Hierover kunnen refereren aan collegae op logische wijze; ook op de andere afdelingen binnen het ETZ; liaison!



Professionaliteit Levert hoogstaande zorgop integere, oprechte, respectvolle en betrokken wijze; beschikt over groot verantwoordelijkheids-gevoel






Ikv Differentiatie, komen daar als zwaarder wegend bij, conform vorderende opleiding;

Bovenstaande competenties ontwikkel je steeds meer; en je kent ook de keerzijde die er soms is bij bv een bijzonder groot verantwoordelijkheidsgevoel; hoe zorg je ervoor dat alles goed in balans blijft?Liaison-taken projectmatiger aanvliegen, nadenken over waar kwaliteitsslagen te maken zijn.

3.4.3 Algemeen deel stagebeschrijving Consultatieve stage Deze stage bestaat uit 6 maanden Consultatieve stage. Zoals hierboven reeds vermeld, worden gedurende 6 maanden, de Poli- en Consultenstage gecombineerd.

De Consultatieve dienst biedt psychiatrische zorg aan patiënten die vanwege somatische problemen zijn opgenomen in het ziekenhuis. Daarnaast biedt deze dienst acute psychiatrische expertise op de SEH en IC van het ziekenhuis. Er is ook een uitgebreide liaison-functie, met participatie in onderwijsactiviteiten bij diverse specialismen. Er is een vaste consultatieve functie in het Revalidatiecentrum Leypark (onderdeel Libra-groep).


Taken AIOS in de Consultatieve DienstDe AIOS participeert in de Consultatieve dienst, d.w.z. psychiatrische zorg aan opgenomen patiënten in het ziekenhuis, conform hetzelfde stramien. Binnen de Consultatieve dienst valt ook de eerste psychiatrische hulp aan “suïcidanten/intoxicanten“ op de SEH’s en IC’s van het ziekenhuis. We bespreken complexe casuistiek laagrdrempelig met o.a. de neurologen en geriaters.

Stage i.k.v. BasisOpleiding

Consulten-stage, ETZ, locatie TweeSteden of Elisabeth


De psychiatrisch consultatieve dienst van ETZ onderzoekt, indiceert en behandelt vanwege psychiatrische ontregelingen patiënten die ofwel opgenomen zijn in het ziekenhuis, ofwel op de SEH getaxeerd worden bij bv suicidaliteit.


Het betreft een breed scala aan patiënten die opgenomen zijn op de overig medisch specialistische verpleegafdelingen in ETZ, en/of de SEH bezoeken. De verwijzers zijn altijd de collega medisch specialisten en/of de SEH-arts. Patiënten vanaf 18 jaar en ouder. Meestal suïcidepogers, delieren, gedragsproblemen, verslavingsproblematiek, stemmings-, angst-, en persoonlijkheidsstoornissen.

Teamsamenstelling Het behandelteam bestaat uit de superviserende psychiaters, collega a(n)ios/haios, en verpleegkundig specialisten (i.o.).

Leerdoelen AIOS Leren maken van acute inschattingen van psychiatrische ontregelingen bij somatisch gecompromitteerde patiënten;Leren inschatten van gevaar voor de patiënt en zijn omgeving, vanuit zowel de psychiatrische aandoening als wel de mogelijk aanwezige onderliggende somatische aandoeningen;Leren van biopsychosociale diagnostiek en inzetten van eerste behandeling;Leren doen van psychofarmacotherpeutische behandelingen bij somatisch gecompromitteerde patiënten;Leren doen van crisisinterventies bij patiënten, naasten, verpleegkundigen en collega-specialisten;Leren hanteren van dwang en drang (BOPZ/WGBO), de indicatie en proportionaliteit daarvan en het adequaat kunnen communiceren hierover;Leren van de administratieve afhandeling en verantwoording in dossier en correspondentie.

Taken AIOS Het onder supervisie van de psychiater doen van directe patiëntenzorg binnen de PCD;Het doen van verslaglegging hierover in het medisch dossier en afhandelen middels verwijs- en ontslagbrieven;Het adequaat overdragen van patiënten na beëindiging van behandeling naar de huisarts en/of andere GGZ-instelling;Liaison-taken oppakken.Het doen van bereikbaarheidsdiensten voor de MPU en het ziekenhuis.


Dagelijks doornemen van van alle nieuwe- en lopende consulten met de betrokken consultteam-ledenWekelijks 1 uur supervisie en om de week mentoraat.Wekelijks lokaal onderwijs (CAT besprekingen, klinische besprekingen, calamiteiten-complicatiebesprekingen.



Voor beoogd te ontwikkelen competenties; zie schema competenties poli-consultenstage


3.5 Stagebeschrijvingen Aandachtsgebied Volwassenen-Psychiatrie ETZ Naast de stages i.k.v. de Basisopleiding, bieden we stages in het Aandachtsgebied Volwassenen-Psychiatrie

3.5.1 Aandachtsgebied volwassenenpsychiatrie: stage Opnameafdeling MPU(-PAAZ).

Deze stage bestaat uit 6 maanden Kliniek MPU(-PAAZ); locatie TweeSteden of Elisabeth. Anders dan tijdens de stage MPU(-PAAZ) i.k.v. de BasisOpleiding, selecteren we voor de AIOS in het Aandachstgebied Volwassenen, patienten waarbij complexe psychiatrische en somatische problematiek integrale taxatie en behandeling vragen, in nauwe samenwerking met de diverse somatisch specialisten; m.a.w. tijdens deze verdiepende stage zal meer de MPU-functie naar voren komen.

Stage i.k.v. Aandachtsgebied Volwassenen

Opnameafdeling MPU(-PAAZ), locatie TweeSteden of Elisabeth ETZ


De MPU(-PAAZ)‘s van locatie TweeSteden en Elisabeth nemen 24 uur per dag, 7 dagen per week, patiënten op voor crisisinterventie, (aanvullende) psychiatrische en somatische diagnostiek, en behandeling. Er is een mogelijkheid voor (spoed) ECT vanwege therapieresistente stemmingsstoornissen en/of (maligne) katatonie.


Het betreft een breed scala aan patiënten, die – vrijwillig of gedwongen - voor opname verwezen worden door huisarts, crisisdienst, GGZ-instellingen, eigen polikliniek, psychiatrisch consultatieve dienst en SEH. Patiënten vanaf 18 jaar en ouder.Op de MPU(-PAAZ) worden patienten met een grote variatie aan psychiatrische pathologie opgenomen, waarbij we i.k.v. het Aandachstgebied patienten zullen selecteren met m.n. ziekenhuispsychiatrie-specifieke problematiek; een combinatie van zowel somatische- als psychiatrische problematiek.We hebben binnen de regio een aantal gespecialiseerde (MPU-) functies, zoals bv. Moeder-kind-zorg bij acute peripartum psychiatrische pathologie; ook is er o.a. een behandelprogramma voor patiënten met een Pijnstoornis in samenwerking met de afd. anesthesiologie, en een behandelprogramma voor patiënten met diabetes mellitus in samenwerking met interne geneeskunde. Daarnaast doen we observatie-opnames bij ernstige somatoforme problematiek.

Teamsamenstelling Het behandelteam bestaat uit de superviserende psychiaters, a(n)ios, verpleegkundigen, vaktherapeuten, fysiotherapeuten, collega medisch specialisten, klinisch- en gz-psychologen.


Leren functioneren als arts in opleiding tot psychiater op een klinische afdeling, inclusief het ervaren van (toenemende) verantwoordelijkheden, efficiënt werken en aansturen van processen;Leren maken van contact met patiënten, naasten en professionals in complexe situaties;Leren van biopsychosociale diagnostiek en behandeling bij psychiatrisch ontregelde patiënten;Leren inschatten van gevaar voor de patiënt en zijn omgeving, vanuit zowel de psychiatrische aandoening als wel de mogelijk aanwezige onderliggende somatische aandoeningen;Leren toepassen van psychofarmacotherapeutische behandelingen, gesprekstechnieken en systeeminterventies.Somatische kennis en het toepassen ervan wordt geactualiseerd door de somatische comorbiditeit; en de intensieve samenwerking met de collega medisch specialisten.Leren hanteren van dwang en drang, de indicatie en proportionaliteit daarvan en het adequaat kunnen communiceren hierover;Leren van de administratieve afhandeling en verantwoording in dossier en correspondentie.


Taken AIOS Het onder supervisie van de psychiater doen van directe patiëntenzorg op de verpleegafdeling bij 12 klinisch opgenomen patiënten; inclusief opnamegesprekken, psychiatrisch- en lichamelijk onderzoek, aanvullend onderzoek indiceren en aanvragen, afnemen van vragenlijstonderzoek en ander testonderzoek;Het dagelijks vervolgen van patiënten en hun naasten, d.m.v. gesprekken met patiënt en naasten en voorschrijven en aanpassen van medicatie;Het doen van verslaglegging hierover in het medisch dossier en afhandelen middels verwijs- en ontslagbrieven;Het leren samenwerken binnen een team, participeren in de mdo’s;Het doen van bereikbaarheidsdiensten voor de MPU en het ziekenhuis.


Dagelijks patiëntenvisiteTweemaal per week multidisciplinair overlegWekelijks 1 uur supervisie en om de week mentoraatWekelijks lokaal onderwijs (CAT besprekingen, klinische besprekingen, complicatie- calamiteitenbesprekingen)



Voor beoogd te ontwikkelen competenties; zie schema competenties MPU-PAAZ-stage

3.5.2 Aandachtsgebied volwassenenpsychiatrie: stagebeschrijving PolikliniekDeze stage bestaat uit 6 maanden Polikliniek, waarbij anders dan tijdens de stage Polikliniek i.k.v. de BasisOpleiding, we nu vooraf i.o.m. de AIOS en opleiders profileren en selecteren uit zowel het algemene-, als nu veel meer het ziekenhuis-psychiatrische aanbod, waarbij vooraf wordt doorgesproken bij welk van de hieronder genoemde thema-poli’s de AIOS zal participeren; zoals de POP-poli (multidisciplinaire samenwerking tussen de psychiater, gynaecoloog en kinderarts), Slaap-poli (samenwerking met de Neurologie), Diabetes Mellitus-poli (samenwerking met de Interne), de MS-poli (samenwerking met de neuroloog en de revalidatiearts, en FertiliteitsPoli (samenwerking met de Gynaecoloog). Ook nu wordt de Polikliniekstage gecombineerd met de Consultatieve stage gedurende 6 maanden.


Polikliniek stage, ETZ, locatie TweeSteden of Elisabeth


De polikliniek onderzoekt, indiceert en behandelt patiënten met psychische klachten. Soms is er sprake van second opinions of derdelijnsverwijzing voor ECT-indicatiestelling vanwege therapieresistente stemmingsstoornissen, of ernstige somatoforme pathologie.


Het betreft een breed scala aan patiënten die primair verwezen worden door huisarts, soms op verzoek van een andere medisch specialist of voor een second opinion. Patiënten vanaf 18 jaar en ouder. De poli heeft een generalistische functie, daarnaast zijn er specifieke thema-poli’s (zie hierboven), welke we tijdens deze verdiepende stage maximaal benutten.

Teamsamenstelling Het behandelteam bestaat uit de superviserende psychiaters, SPV-ers, Verpleegkundig Specialisten, klinisch- en gz-psychologen, systeemtherapeuten, CGT-therapeut, vaktherapeuten.


Leren functioneren als arts in opleiding tot psychiater op een polikliniek en in de OVDB, inclusief het beleven van (toenemende) verantwoordelijkheden, efficiënt werken en aansturen van processen bij ambulante patiënten;Leren van biopsychosociale diagnostiek en behandeling bij psychiatrisch ontregelde patiënten, die ambulant behandeld kunnen worden;Kennis opdoen in een aantal specialistische Multidisciplinaire Poli’s (vooraf een selectie door te spreken afh. van competentieprofiel AIOS).Leren doen van psychofarmacotherpeutische behandelingen in de ambulante praktijk;Leren doen van psychotherapeutische behandelingen in de ambulante praktijk


Leren van de administratieve afhandeling en verantwoording in dossier en correspondentie.Het leren combineren van geplande en ongeplande werkzaamheden; tijdsmanagement.

Taken AIOS Het onder supervisie van de psychiater doen van directe patiëntenzorg op de polikliniek, inclusief intakegesprekken, psychiatrisch- en (op indicatie) lichamelijk onderzoek, aanvullend onderzoek indiceren en aanvragen, afnemen van vragenlijstonderzoek en ander testonderzoek;Het ambulant vervolgen van patiënten en hun naasten, d.m.v. gesprekken met patiënt en naasten en voorschrijven en aanpassen van medicatie.Het doen van verslaglegging hierover in het medisch dossier en afhandelen middels verwijs- en ontslagbrieven;Het adequaat overdragen van patiënten na beëindiging van behandeling naar de huisarts en/of andere GGZ-instelling, of naar de superviserend psychiater na beëindiging van het opleidingsjaar;Het in MDO’s participeren met ook andere collega specialisten, zicht krijgen op overlegstructuren in een ziekenhuis.Het doen van bereikbaarheidsdiensten voor de MPU en het ziekenhuis.


Wekelijks en op indicatie vaker, multidisciplinair overleg, zg. Intakebespreking.Wekelijks 1 uur supervisie en tenminste 2-wekelijks 1 uur mentoraatWekelijks lokaal onderwijs (CAT besprekingen, klinische besprekingen, calamiteiten-complicatiebesprekingen.




3.5.3 Aandachtsgebied volwassenenpsychiatrie: stagebeschrijving Consultenstage

Deze stage bestaat uit 6 maanden Consultatieve dienst. Anders dan tijdens de Consultenstage i.k.v. de BasisOpleiding, bespreken we nu vooraf i.o.m. de AIOS en opleiders welke specifieke consulten meest passen in het Opleidings- en competentieplan van de AIOS, denk dan bv aan consulten bij de geriatrische populatie, juist consulten in het Neuro-domein, of juist Spoedeisende psychiatrische consulten. Ook nu worden de Poliklinische stage en Consultatieve stage gedurende 6 maanden gecombineerd.


Consulten-stage, ETZ, locatie TweeSteden of Elisabeth


De psychiatrisch consultatieve dienst van ETZ onderzoekt, indiceert en behandelt vanwege psychiatrische ontregelingen patiënten die ofwel opgenomen zijn in het ziekenhuis, ofwel op de SEH getaxeerd worden bij bv suicidaliteit.


Het betreft een breed scala aan patiënten die opgenomen zijn op de overig medisch specialistische verpleegafdelingen in ETZ, en/of de SEH bezoeken. De verwijzers zijn altijd de collega medisch specialisten en/of de SEH-arts. Patiënten vanaf 18 jaar en ouder. Meestal suïcidepogers, delieren, gedragsproblemen, verslavingsproblematiek, stemmings-, angst-, en persoonlijkheidsstoornissen.Anders dan tijdens de Consultenstage i.k.v. de BasisOpleiding, bespreken we nu vooraf i.o.m. de AIOS en opleiders welke specifieke consulten meest passen in het Opleidings- en competentieplan van de AIOS, denk dan bv aan consulten bij de geriatrische populatie, juist consulten in het Neuro-domein, of juist Spoedeisende psychiatrische consulten.

Teamsamenstelling Het behandelteam bestaat uit de superviserende psychiaters, collega a(n)ios/haios, en verpleegkundig specialisten (i.o.).


Leerdoelen AIOS Leren maken van acute inschattingen van psychiatrische ontregelingen bij somatisch gecompromitteerde patiënten;Leren inschatten van gevaar voor de patiënt en zijn omgeving, vanuit zowel de psychiatrische aandoening als wel de mogelijk aanwezige onderliggende somatische aandoeningen;Leren van biopsychosociale diagnostiek en inzetten van eerste behandeling;Leren doen van psychofarmacotherapeutische behandelingen bij somatisch gecompromitteerde patiënten;Leren doen van crisisinterventies bij patiënten, naasten, verpleegkundigen en collega-specialisten;Leren hanteren van dwang en drang (BOPZ/WGBO), de indicatie en proportionaliteit daarvan en het adequaat kunnen communiceren hierover;Leren van de administratieve afhandeling en verantwoording in dossier en correspondentie.

Taken AIOS Het onder supervisie van de psychiater doen van directe patiëntenzorg binnen de PCD;Het doen van verslaglegging hierover in het medisch dossier en afhandelen middels verwijs- en ontslagbrieven;Het adequaat overdragen van patiënten na beëindiging van behandeling naar de huisarts en/of andere GGZ-instelling;Liaisontaken oppakken.Het doen van bereikbaarheidsdiensten voor de MPU en het ziekenhuis.


Dagelijks doornemen van van alle nieuwe- en lopende consulten met de betrokken consultteam-ledenWekelijks 1 uur supervisie en om de week mentoraat.Wekelijks lokaal onderwijs (CAT besprekingen, klinische besprekingen, calamiteiten-complicatiebesprekingen.




3.5.4 Aandachtsgebied volwassenenpsychiatrie: stagebeschrijving Wetenschappelijk Onderzoek

Deze stage biedt de mogelijkheid tot het doen van Wetenschappelijk Onderzoek; er is voor de AIOS de mogelijkheid om met gelabelde uren te leren hoe onderzoek op te zetten, uit te voeren, de data te analyseren en te beschrijven. Zowel binnen de opleidingsgroep, als ETZ-breed (WetenschapsBureau) zijn er ruime faciliteiten. Bedoeld voor die AIOS, die meer dan gemiddeld belangstelling hebben voor het doen van onderzoek. Coordinatie van de grotere onderzoekslijnen, vindt plaats door psychiater D.Everaerd. Daarnaast moedigen we elke AIOS aan, te komen tot beschrijving casuistiek (poster/artikel), en het kritisch kunnen lezen van relevante literatuur.

Stage i.k.v. Aandachstgebied Volwassenen

Wetenschappelijke stage, locatie TweeSteden en Elisabeth

Doelstelling Binnen de Opleidingsgroep psychiatrie wordt aan wetenschappelijk onderzoek gedaan.

Speerpunten Het onderzoek binnen de vakgroep psychiatrie ETZ centreert zich rond opties bij therapie-resistente depressies, neuromodulatie, comorbiditeit en somatoforme klachten, alsmede NAH-problematiek.

Coordinator Coordinatie van de grotere onderzoekslijnen, vindt plaats door psychiater D.de Waardt per april 2019, tot dan in samenwerking met psychiater N.Veth.



Kennismaken en zetten van stappen op gebied van wetenschappelijke evaluatie van vraagstellingen;Participeren in lopend onderzoek / opzetten van nieuw onderzoek;Het kritisch kunnen beoordelen van wetenschappelijke artikelen, deze kunnen bespreken en overdragen aan anderen;Het doen van een (klein) deel van het onderzoek, waarbij het geprobeerd wordt om dit te laten leiden tot een wetenschappelijke publicatieHet rapporteren van de opzet en uitkomsten van de eigen wetenschappelijke studie aan de psychiaters, collega a(n)ios van de afdeling en binnen (regionale en landelijke) andere wetenschappelijke fora (bv. het Voorjaarscongres, SAP-dag, etc.).

Taken AIOS Het opzetten van een eigen wetenschappelijke vraagstelling;Het participeren in het lopende wetenschappelijke onderzoek van de afdeling;Het houden van referaten en presentaties betreffende de eigen onderzoeksresultaten;Het schrijven van een casuïstische mededeling, onderzoeksopzet, wetenschappelijk artikelHet doen van bereikbaarheidsdiensten voor de MPU en het ziekenhuis.


Wekelijks supervisie en om de week mentoraatWekelijks lokaal onderwijs (CAT, klinische besprekingen, calamiteiten/complicatie-besprekingen)Het volgen van wetenschapsgerelateerde trainingen op indicatie


AIOS beschikt over een werkkamer met telefoon en pieper; eigen toegang tot het netwerk met email, internet en EPD;AIOS heeft studiefaciliteiten via het Leerhuis, inclusief toegang tot een methodoloog/statisticus en verdere ondersteuners bij wetenschappelijke studies (WetenschapsBureau).


Competenties Voorbeelden van stage-specifieke subcompetenties tbv Wetenschapsstage


Past het diagnostische, therapeutische en preventieve arsenaal van het vakgebied goed en waar mogelijk evidence-based toe



Vaardigheid krijgen in literatuur-searches.

Zicht houden op juridische kaders, toestemming, privacy ed.

Communicatie bouwt effectieve behandelrelaties op


bespreekt medische informatie goed met patienten en familie

Functioneren in onderzoeksteam, de communicatie en samenwerking met directe teamleden, en oa externe partners / METC ed optimaliseren.

Samenwerking draagt bij aan effectieve interdisciplinaire samenwerking en ketenzorgZie hierboven


werkt effectief en doelmatig; besteedt de beschikbare middelen verantwoord


Tijdmanagement; wat is haalbaar, wat is de tijdslijn, hoe afhankelijk ben je van derden?


kent en herkent de determinanten van ziekte




Is het onderzoek relevant/zinvol?





Weet waar welke informatie doelmatig te vinden is, kan deze schatten op relevantie en gebruikt deze kennis waar mogelijk in patient-gebonden vraagstukken.

Verdieping in methodologie.


bevordert de deskundigheid van studenten, aiossen, collega’s, patienten en andere betrokkenen Hierover kunnen refereren aan collegae op logische wijze; ook op de andere afdelingen binnen het ETZ; liaison!

Sterke verdieping op een onderzoekstopic; onder supervisie komen tot opzetten van onderzoek, hierover kunnen refereren en eea kunnen beschrijven in bv case-report / poster / artikelen.

Professionaliteit Levert hoogstaande zorg op integere, oprechte, respectvolle en betrokken wijze; beschikt over groot verantwoordelijkheids-gevoel




Verdieping in Ethiek.

3.5.5 Aandachtsgebied volwassenenpsychiatrie: stagebeschrijving PsychoSomatisch CentrumDeze stage bestaat uit 6 maanden PsychoSomatisch Centrum; in deze stage participeert de AIOS in de intakes van de patiënten voor het PsychoSomatischCentrum; het zich eigen maken van de reattributietechnieken bij patiënten met Onverklaarde Lichamelijk Klachten (denk aan pijn, conversieve klachten, somatoforme klachten als moeheid, tinnitus ed), is een belangrijk van leerdoel. Daarnaast raakt de AIOS betrokken bij het ruime aanbod dat we hebben bij deze problematiek; waarbij de mogelijkheid tot participeren in gesuperviseerd (cognitief/gedragstherapeutisch en psychodynamisch) therapeutisch groepsaanbod bij m.n. somatoforme- en persoonlijkheidsproblematiek.


stagebeschrijving PsychoSomatisch Centrum, locatie TweeSteden ETZ


Het leren taxeren van zowel complexe beelden, als indiceren behandelaanbod bij somatoforme problematiek.


Het betreft een breed scala aan patiënten met o.a. pijn, conversieve klachten, tinnitus, moeheid ed, welke (partieel) somatisch onverklaard zijn; verwezen door huisartsen, collega medisch specialisten, revalidatie-centra.

Teamsamenstelling Het behandelteam bestaat uit de superviserend psychiater, klinisch- en gz-psychologen, vaktherapeuten, systheemtherapeuten, fysiotherapeuten.

Leerdoelen AIOS De AIOS participeert in de intakes van de patiënten voor het PsychoSomatischCentrum; het zich eigen maken van de reattributietechnieken bij patiënten met Onverklaarde Lichamelijk Klachten (denk aan pijn, conversieve klachten, somatoforme klachten als moeheid, tinnitus ed), is een belangrijk van leerdoel.Onder supervisie als co-therapeut participeren in o.a. een CGT-wise en psychodynamisch aanbod.

Taken AIOS Het onder supervisie zien en behandelen van pt met somatoforme problematiek.Het zich bekwamen in verschillende reattributietechnieken.Voortdurend afstemmen met zowel het psychotherapeutisch team, als de collega medisch specialistenHet doen van verslaglegging hierover in het medisch dossier en afhandelen middels verwijs- en ontslagbrieven;Het doen van bereikbaarheidsdiensten voor het desbetreffende medisch specialisme in het ziekenhuis.


Reguliere supervisie en mentoraat; daarnaast supervisie-mogelijkheden methode-specifiek (bv. CGT, dynamische psychotherapie)Participeren in het lokale onderwijs van de desbetreffende afdeling.





Competenties Voorbeelden van stage-specifieke subcompetenties tbv stage PsychoSomatisch Centrum, i.k.v. Differentiatie





Somatische oorzaken van psychiatrische symptomen voor differentiaaldiagnostiek en de invloed van somatische comorbiditeit op psychiatrische aandoeningen en vice versa; alsook somatische klachtenpresentaties zonder organisch substraat.


De werkingsmechanismen, effectiviteit en doelmatigheid, indicaties en contra-indicaties, en bijwerkingen van: toegespitst op somatoforme-en persoonlijkheidsproblematiek– de gangbare psychofarmaca;– niet-farmacologische somatische behandelingen– chronobiologische interventies;– de basisprincipes van psychotherapie;– de gemeenschappelijke therapiefactoren;– kenmerken en theoretische basis van de belangrijkste referentiekaders (cognitief-gedragstherapeutisch, experiëntieel, psychodynamisch, systeemtheoretisch, groepsdynamisch); het zelf toepassen van interventies, onder supervisie; zowel individueel als in groeps(-dynamisch) verband.– de gangbare psychotherapeutische interventies.

Een behandelingsplan opstellen en vaststellen zowel op de poli, als binnen de consultatieve dienst


Adequate omgang met richtlijnen en protocollen, inclusief het beredeneerd afwijken daarvan.

Is goed op de hoogte van het poliklinisch behandelaanbod van ETZ en de regionale ketenpartners; alsook landelijke expertise-centra.

Verdiept zich in behandelopties bij oa pijn, tinnitus, moeheid, conversieve klachten, en een combinatie van deze klachten.




Creëren en in stand houden van de factoren die een goede werkrelatie bevorderen, zoals vertrouwen, eerlijkheid, openheid, veiligheid en (bij de psychiater) het vermogen tot introspectie. Waarnemen en beheersen van interacties in individuele, partnerrelatie-, gezins- en groepsgesprekken.

Waar mogelijk shared decision making inzetten.

competenties om de eigen rol te leren hanteren; leren herkennen, hanteren en gebruikmaken van eigen gevoelens en gedrag, en de uitwerking van eigen gevoelens en gedrag op de behandelrelatie, in het bijzonder gevoelens en gedrag bij:– afstand en nabijheid;– overdracht en tegenoverdracht;– het verschil tussen inhouds- en betrekkingsniveau;



Raakt bedreven in reattributie als interventie, als basis voor behandeling.


De psychiater functioneert adequaat in een multidisciplinair team, waarin oa kp-er, fysio, ergotherapeut, vaktherapeuten; en onderhoudt het contact met de huisarts/andere verwijzer.

De psychiater werkt adequaat samen met andere maatschappelijke actoren. Specifiek in het ETZ; de samenwerking met alle (en m.n. de aanpalende) specialismen.

Zeker consultatie in ETZ bij somatoforme problematiek gaat vaker gepaard met liaison-functie.







Neemt verantwoordelijkheid voor doelmatigheid van de psychiatrische zorg en oog voor de maatschappelijke gevolgenvan het eigen handelen.


kent en herkent determinanten van ziekte











Weet waar welke informatie doelmatig te vinden is, kan deze schatten op relevantie en gebruikt deze kennis waar mogelijk in patient-gebonden vraagstukken.

Hierover kunnen refereren aan collegae op logische wijze; ook op de andere afdelingen binnen het ETZ; liaison!






Jezelf ontwikkelen als professional die zicht heeft op eigen capaciteiten alsook kwetsbaarheden/lacunes, en daar op acteert.

Het hanteren van overdracht-tegenoverdracht, vaker complicerende karaktertrekken en veel voorkomende gevoelens van machteloosheid/radeloosheid bij patient, alsook soms in teams.

3.5.6 Aandachtsgebied volwassenenpsychiatrie: stagebeschrijving Neuro-PsychiatrieDeze stage bestaat uit 6 maanden Neuro-Psychiatrie locatie Elisabeth (combinatie NAH-en Parkinson-poli, MPU-neurotraumata-bedden (locatie Elisabeth), alsmede consulten NeuroDomein/Neurotrauma-centrum/Leypark. De AIOS zal participeren in diverse MDO’s, waaronder de screening voor DBS in het Centrum voor Neuromodulatie. Vanwege de supraregionale functie van het ziekenhuis, zal de AIOS consulten verrichten bij psychiatrische patiënten met complexe multitrauma en complexe NAH, op de IC, de SEH, het Neurocentrum en de revalidatiekliniek.


stagebeschrijving Neuro-Psychiatrie ETZ, locatie Elisabeth


Het leren herkennen en behandelen van neuropsychiatrische ziektebeelden en psychiatrische ziektebeelden waarbij complexe somatische (neurologische en traumatologische) factoren mede beeldbepalend zijn. Het leren indiceren en behandelen middels neuromodulatie.


Het betreft een breed scala aan patiënten met diverse neuropsychiatrische, neurologische en comorbide (ernstige) (neuro-)traumatologie. De patiënten worden verwezen door de afdelingen neurologie, neurochirugie, traumatologie, IC/SEH, huisartsen, ziekenhuizen buiten de regio en revalidatie-centra.


Teamsamenstelling Het behandelteam bestaat uit de superviserend psychiater, klinisch- en gz-psychologen, verpleegkundig specialisten en andere medisch specialisten.


Kennis opdoen van complexe neuropsychiatrische beelden, klinisch en poliklinisch.Leren maken van acute inschattingen van psychiatrische ontregelingen bij somatisch gecompromitteerde patiënten.Leren doen van psychofarmacotherapeutische behandelingen bij somatisch gecompromitteerde patiënten;Kennis opdoen van neuromodulatie.Leren doen van crisisinterventies bij patiënten, naasten, verpleegkundigen en collega-specialisten;Leren hanteren van dwang en drang (BOPZ/WGBO), de indicatie en proportionaliteit daarvan en het adequaat kunnen communiceren hierover;Leren van de administratieve afhandeling en verantwoording in dossier en correspondentie.Leren deelnemen in gespecialiseerde MDO’s, binnen en buiten de kliniek.

Taken AIOS Het onder supervisie van de psychiater doen van directe patiëntenzorg op diverse afdelingen;Het doen van verslaglegging hierover in het medisch dossier en afhandelen middels verwijs- en ontslagbrieven;Deelname aan diverse MDO’s;Het adequaat overdragen van patiënten na beëindiging van behandeling naar de huisarts en/of andere GGZ-instelling/Specialismen;Het doen van bereikbaarheidsdiensten voor de MPU en het ziekenhuis.


Wekelijks 1 uur supervisie en tenminste om de week mentoraatWekelijks lokaal onderwijs (CAT besprekingen, klinische besprekingen, calamiteiten-complicatiebesprekingen).




Competenties Voorbeelden van stage-specifieke subcompetenties tbv aandachtsgebieden Neuro-Psychiatrie en Neuro-degeneratiefbeide ikv Differentiatie





Specifiek verdieping op NAH, MS, Parkinson, Delier; middels poli, consulten, deelname thema-MDO’s en opvolgen patienten die opgenomen raken.

Participeert in liaison-taken; heeft een sterk bijdragende rol in liaison-projecten op verschillende andere afdelingen (bv Neuro, IC, Geriatrie, SEH ed).

Welke testdiagnostiek (screeners en gedegen NPO) zijn wanneer passend?

Opnieuw meer bedreven raken in goed LO waaronder NO.

Bekwaam je in goed differentiaal-diagnostisch denken bij neuropsychiatrische problematiek.

Goed zicht krijgen op relevante aanvullende diagnostiek en gericht aanpalende specialisten icc vragen.

Heeft goed zicht op de sociale kaart buiten het ETZ; Ggz ouderen, Verpleeghuizen ed.




Duidelijke communicatie met alle betrokken partijen; participeert in liaison-taken; heeft een sterk bijdragende rol in liaison-projecten op verschillende andere afdelingen (bv Neuro, Geriatrie, IC, SEH ed).

Heeft oog voor de communicatie binnen verschillende andere afdelingen binnen een ziekenhuis, en waar deze te optimaliseren valt.


De psychiater functioneert adequaat in een multidisciplinair team; specifiek in het ETZ; de samenwerking met alle (en m.n. de aanpalende) specialismen.

Participeert in liaison-taken; heeft een sterk bijdragende rol in liaison-projecten op verschillende andere afdelingen (bv Neuro, IC, SEH,


geriatrie ed).Heeft oog voor de communicatie binnen verschillende andere afdelingen binnen een ziekenhuis, en waar deze te optimaliseren valt

Verdiept zich in de regionale en landelijke sociale kaart van specifieke themata als NAH, Huntington ed.





Zeker op de poli is tijdsmanagement een te verwerven competentie, alsmede de combinatie van geplande EN ongeplande contacten (bv spoedconsultatie).







Kennis van Juridische aspecten:– BOPZ;– WGBO;• Medisch-ethische opvattingen, in het bijzonder over de psychiatrie.• Huiselijk geweld en adequaat optreden.• De werkzaamheden van de patiëntenvertrouwenspersoon• Kennis van de uitgangspunten van zelfhulp, zelfhulporganisaties en patiëntenverenigingen.

In een steeds meer autonome rol, de regie te nemen (onder supervisie) in ethische dilemma’s, casuistiek inbrengen ter Moreel/Inhoudelijk Beraad.

Nadenken over en je opinie scherpen nav maatschappelijke discussies rond bv de rol de psychiater in maatschappelijke debatten, euthanasie, situaties waarin je overweegt je beroepsgeheim te schenden ed.






Specifiek je verdiepen in neuro-psychiatrische waaronder neuro-degeneratieve problematiek.






Liaison-taken projectmatiger aanvliegen, nadenken over waar kwaliteitsslagen te maken zijn.

3.5.7 Aandachtsgebied volwassenenpsychiatrie: stagebeschrijving Somatische stage

We hechten sterk aan een goede somatische basis, goed differentiaal-diagnostisch redeneren, waarbij we faciliteren dat een AIOS bij bv de vakgroep Geriatrie, Interne, of Neurologie 6 maanden een stage kan vormgeven, uiteraard met doelen die voor de Opleiding tot Psychiater relevant zijn.



Somatische stage, bv op de afdeling Interne Geneeskunde, Neurologie, Klinische Geriatrie ETZ, locatie TweeSteden of Elisabeth


De afdelingen Interne Geneeskunde, Neurologie, Klinische Geriatrie ETZ nemen 24 uur per dag, 7 dagen per week patiënten op voor (aanvullende) internistische, neurologische of geriatrische diagnostiek, en behandeling.


Het betreft een breed scala aan patiënten met internistische, neurologische, geriatrische of SEH-vereiste aandoeningen. Patiënten worden verwezen door huisartsen of komen binnen via de SEH.

Teamsamenstelling Het behandelteam bestaat uit de superviserende medisch specialisten (internist, neuroloog, geriater, SEH-arts), mede-a(n)ios, verpleegkundigen, fysiotherapeuten.

Leerdoelen AIOS Het opdoen van competenties als arts werkzaam op een afdeling Interne Geneeskunde, Neurologie, Klinische Geriatrie of SEH;Leren van internistische, neurologische, chirurgische of geriatrische anamnese, lichamelijk onderzoek, en indicatiestelling voor aanvullend onderzoek;Basale internistische, neurologische, chirurgische of geriatrische behandelingen toepassenHet behandelen en begeleiden van patiënten op de desbetreffend verpleegafdelingen en SEH;Leren maken van adequate acute inschattingen betreffende de vitale functies van de patiënt, omgaan met acuut verslechterende patiënten;Leren hoe binnen het ziekenhuis gewerkt en gecommuniceerd wordt tussen artsen onderling en artsen en andere professionalsInzage krijgen in de meerwaarde van psychiatrische kennis en vaardigheden binnen de somatische geneeskunde en vice versa.

Taken AIOS Het onder supervisie van de internist, neuroloog, klinisch geriater of SEH-arts doen van directe patiëntenzorg op de verpleegafdeling bij opgenomen patiënten, inclusief opnames, lichamelijk onderzoek, en aanvullend onderzoek indiceren en aanvragen;Het op de kliniek dagelijks vervolgen van patiënten en hun naasten, d.m.v. gesprekken met patiënt en naasten en voorschrijven en aanpassen van medicatie;Het onder supervisie zien en behandelen van spoedpatiënten op de SEH;Het doen van verslaglegging hierover in het medisch dossier en afhandelen middels verwijs- en ontslagbrieven;Het doen van bereikbaarheidsdiensten voor het desbetreffende medisch specialisme in het ziekenhuis (indien mogelijk gezien de behaalde competenties).


Dagelijks generaal ochtendrapport en patiëntenvisite.Participeren in het lokale onderwijs van de desbetreffende afdeling.




Competenties Voorbeelden van stage-specifieke subcompetenties tbv Somatische Stage





Je opnieuw bekwamen (verdiepend) in goede anamnese, LO, aanvullend onderzoek en differentiaal-diagnostisch denken.

Dit binnen een stage op bv de Geriatrie/Neurologie; specialismen waarbij de stage bijdraagt aan competenties in je uiteindelijke psychiatervak.





Creëren en in stand houden van de factoren die een goede werkrelatie bevorderen; waar mogelijk shared decision making inzetten;



Heeft oog voor de communicatie binnen verschillende andere afdelingen binnen een ziekenhuis, en waar deze te optimaliseren valt.

Kan met de bagage als psychiater i.o liaisonfunctie hebben, alsmede bijdragen aan destigmatisering van patienten met psychiatrische klachten.


De psychiater functioneert adequaat in een multidisciplinair team, en werkt adequaat samen met alle (en m.n. de aanpalende) specialismen.

Participeert in liaison-taken; heeft een sterk bijdragende rol in liaison-projecten op verschillende andere afdelingen (bv Neuro, IC, SEH ed).Heeft oog voor de communicatie binnen verschillende andere afdelingen binnen een ziekenhuis, en waar deze te optimaliseren valt






Het oefenen met combineren van geplande en ongeplande contacten, zoals het na het afronden vd opleiding ook zal zijn.Fine-tunen triage, tijdsmanagement ed.







• Juridische aspecten:– BOPZ;– WGBO;• Medisch-ethische opvattingen, in het bijzonder over de psychiatrie.• Huiselijk geweld en mishandeling herkennen en adequaat optreden.• De werkzaamheden van de patiëntenvertrouwenspersoon• Kennis van de uitgangspunten van zelfhulp, zelfhulporganisaties en patiëntenverenigingen.

In een steeds meer autonome rol, de regie te nemen (onder supervisie) in ethische dilemma’s, casuistiek inbrengen ter Moreel/Inhoudelijk Beraad.Nadenken over en je opinie scherpen nav maatschappelijke discussies rond bv de rol de psychiater in maatschappelijke debatten, euthanasie, situaties waarin je overweegt je beroepsgeheim te schenden ed.











Liaison-taken projectmatiger aanvliegen, nadenken over waar kwaliteitsslagen te maken zijn.


3.5.8 Aandachtsgebied volwassenenpsychiatrie: stagebeschrijving Neuro-Degeneratieve problematiek

Deze stage bestaat uit 6 maanden Neuro-Degeneratieve problematiek, waarbij de AIOS kan participeren in de Parkinson-poli en het MDO Parkinson (samenwerking met o.a. de Neurologie), de GeheugenPoli (samenwerking met o.a. de Neurologie, Geriatrie, Ggz Ouderenpsychiatrie), het doen van consulten bij m.n. de geriatrische populatie, en patienten met neuro-degeneratieve problematiek.


stagebeschrijving Neuro-Degeneratieve problematiek, locatie TweeSteden en Elisabeth

Doelstelling Het opdoen van ervaring in de diagnostiek en behandeling van patienten met neuro-degeneratieve problematiek.


Patienten worden verwezen door de huisarts, vanuit consulten worden gezien, of verwezen worden door collega medisch specialisten als geriaters, neurologen ed.

Teamsamenstelling Het behandelteam bestaat uit de superviserende (ouderen-)psychiater, collega medisch specialisten(neuroloog, geriater, revalidatie-arts), mede-a(n)ios, verpleegkundig specialisten, verpleegkundigen, fysiotherapeuten.

Leerdoelen AIOS Leren van anamnese, lichamelijk onderzoek, en indicatiestelling voor aanvullend onderzoek bij (vermoeden) neuro-degeneratieve problematiek;AIOS kan participeren in de Parkinson-poli en het MDO Parkinson (samenwerking met o.a. de Neurologie), de GeheugenPoli (samenwerking met o.a. de Neurologie, Geriatrie, Ggz Ouderenpsychiatrie), het doen van consulten bij m.n. de geriatrische populatie, en patienten met neuro-degeneratieve problematiek.Goed taxeren opties en nazorg in gang zetten.

Taken AIOS Het onder supervisie leren taxeren van beelden en behandelopties;Het vervolgen van patiënten en hun naasten, d.m.v. gesprekken met patiënt en naasten en voorschrijven en aanpassen van medicatie;Het onder supervisie zien en behandelen van patiënten;Het doen van verslaglegging hierover in het medisch dossier en afhandelen middels verwijs- en ontslagbrieven;


Deelname Consultoverleg, en diverse MDO’s (GeheugenPoli, bespreken complexe delierzorg).Participeren in het lokale onderwijs van de desbetreffende afdeling.



Voor beoogd te ontwikkelen competenties; zie schema competenties Neuro-Psychiatrische en Neuro-Degeneratieve problematiek.


3.6 Spoedeisende PsychiatrieZowel tijdens de BasisOpleiding als Aandachtsgebied Volwassenen, en in elke stage, zowel op de Kliniek MPU-PAAZ, als tijdens de (spoed-) intakes als Consulten, zullen AIOS ervaring opdoen met Spoedeisende Psychiatrie; daarnaast participeren de AIOS binnen het ETZ in de diensten. Pas na twee weken en een aparte training (Taxatie suicidaliteit, Wilsbekwaamheid en VBI), worden ze ingeroosterd voor de voorwachten. De diensten zijn bereikbaarheids- en dus geen aanwezigheidsdiensten. We hanteren de gebruikelijke wetgeving t.a.v. werken rusttijden. Er is een uitstekende faciliteit aangaande piketkamers voor diegenen die te ver van het ziekenhuis wonen.

3.7 Supervisie therapie-richtingenEr bestaat de mogelijkheid om parallel aan het genoten onderwijs, onder supervisie patienten methodisch te behandelen, denk hierbij aan inzet van Basis-gespreksvaardigheden, CGT, systeemtherapie, psychodynamische psychotherapie (DIT), traumabehandeling / EMDR of groepspsychotherapie. De drie klinisch-psychologen-psychotherapeuten zijn tevens supervisor bij RINO en geregistreerd bij diverse psychotherapieverenigingen (VCGT, vereniging voor schematherapie, register DIT, NVGP).

3.8 PortfolioDe AIOS dient ook te groeien in zijn ontwikkeling te reflecteren. Dit kan a.h.v. gekregen feedback (mentoraat, supervisie, leertherapie, KPB's, 360-feedback); daarnaast is het noodzakelijk dat de AIOS in een portfolio bijhoudt welke ervaringen aan de ontwikkeling van de competenties van een bepaald thema gedurende de stages bijdroegen. Het digitale GAIA-portfolio (waarin o.a. het IOP, Indivisueel Ontwikkelings Plan) levert input voor het voortgangsgesprek.

3.8.1 Competentie-gericht opleiden en toetsen voortgangWe beogen een competentie-gericht opleiden, waarbij per AIOS een individuele leercurve zal plaatsvinden, en er voortdurend zal worden geëvalueerd of een AIOS conform zijn leercurve, stage-routing, en waar hij staat in het opleidingsproces, adequaat functioneert. Om goed zicht te krijgen op deze leercurve, worden alle patiënten met een psychiater samen gezien en besproken. Video-opnames van gesprekken van patiënten zijn gebruikelijk in de opleiding. Daarnaast worden instrumenten gebruikt zoals de KPB’s, 360-graden feedback vragenlijsten, feedback op referaten / CAT / klinische besprekingen, en tussentijdse gesprekken met de opleider en waarnemend opleider gebruikt om te toetsen wat het niveau van de AIOS is. Indien er signalen zijn van minder goed-functioneren, worden deze vroegtijdig besproken en worden verbetersuggesties gedaan. De formele toetsen worden afgenomen in het kader van het landelijk Psychiatrie Onderwijs.

3.8.2 Toetsen van de kwaliteit van de opleiding binnen ETZWe zijn zelf-kritisch en toetsen de kwaliteit van het aanbod regelmatig; o.a. middels evaluatie-gesprekken door het Leerhuis met de vertrekkende AIOS. Daarnaast wordt de opleidingsgroep intern gevisiteerd / geauditeerd. Individuele leden van de opleidingsgroep worden intern driejaarlijks dooreen auditor in het kader van de Individueel Functioneren Medisch Specialisten (IFMS) en in groepsverband gesproken, en vijfjaarlijks extern beoordeeld door de kwaliteitsvisiteurs van de NVvP. De uitkomsten van kwaliteitsmetingen worden besproken met de AIOS in de (vierjaarlijkse) opleidingsvergaderingen, maar ook binnen de vakgroep (wekelijks).


4 Onderwijs & Onderzoek

4.1 Lokaal onderwijs Er wordt onderwijs gegeven binnen de opleidingsgroep over (ziekenhuis-) psychiatrische thema’s, relevant voor psychiaters i.o. Zie bijgesloten rooster. Daarnaast is er een lokale refereercyclus, waar psychiaters i.o. (CATs), huisartsen i.o., VS i.o., en Specialisten Ouderengeneeskunde i.o. alsmede psychologen i.o. in participeren. De opleidingsgroep is hierbij aanwezig en voorziet in feedback. Op indicatie zijn er externe sprekers (bv. gezondheidsjurist, geriatrisch VS ed).Daarnaast is er somatisch onderwijs (naast bedside-teaching) door o.a. de neuroloog en de internist / geriater, naast de MDO’s waarin we gezamenlijk participeren.

4.2 Regionaal onderwijs De AIOS wordt in de gelegenheid gesteld regionaal onderwijs bij bv de GGz of Consortiumbreed referaten bij te wonen.

4.3 Landelijk onderwijsWe participeren als opleidingsgroep actief in het leveren van tutoren, experts en het door-ontwikkelen van diverse Modules vanuit het Landelijk Psychiatrie Onderwijs.

4.4 Onderzoek Het opdoen van ervaring met wetenschappelijk onderzoek, is een competentie die we willen ontwikkelen door AIOS te enthousiasmeren voor onderzoek, en het te faciliteren. Op de afdeling loopt een aantal onderzoeken, o.a. in samenwerking met collega-ETZ-specialisten, de Universiteit van Tilburg en het AMC. Er is een breed gedragen onderzoeksklimaat, waarbij diverse supervisoren enthousiast en geequipeerd zijn om AIOS te begeleiden. Het wordt aangemoedigd en gefaciliteerd om gedurende de stage tot een artikel, case-report en/of poster te komen. M.n. in de stage Wetenschappelijk Onderzoek is er de ruimte om tot het opzetten van onderzoek te komen, met alles wat dan doorlopen moet. Het Wetenschapsbureau faciliteert maximaal in de verschillende fases (opzet, juridische toetsing, pt-informatie ed).


Bijlage 1: Onderwijs-cyclusOnderwijsschema ETZ-psychiatrie; video-conferencing

Alle maandagen

Lunch-onderwijs; 12.00-12.45;

Refereren door co’s, (gz-) psycholoog io, VS io Per maandag 1-2 praatjes. Planning door Erna Reijrink Gaten; maatschappelijk-onderwijs door J.Tilanus/aios.

Co-onderwijs; 16.15-17.00, inbellen psa madelon slits (angst- en stemmingsklachten) psa sabine swolfs (uitvragen lastige themata, bv delier, suïcidaliteit, psychose) verpleegkundig specialiste linda de bont (therapeutische relatie, tegenoverdracht

ed) kp-er ferdinand horst (therapeutisch aanbod) verpleegkundig specialist maurice van egmond (verslaving) psa marten roobol, somatoform, conversie.

Op dinsdagen;

Aios volgen deel vd dinsdagen Consortium-onderwijs in Den Bosch (separaat rooster)

Aios volgen intervisie bij Ggz Breburg; 9.00-10.15, GGZ; 15/1, 26/2, 9/4, 14/5,(28/5 reserve), 2/7.

Training VBI = Vrijheidsbeperkende Interventies; relevant (en verplicht) bij het doen van consulten en diensten, dus in ieder geval voor de voorwachten; wordt elk kwartaal geboden, door VS Linda de Bont, locatie TSZ. Ze mailt je vooraf over hoe je je kan voorbereiden.

Data; dinsdagen, vanaf 16.00; 19 maart, 18 juni, 17 sept, 10 dec 2019.

Alle donderdagen; onderwijs vanaf 16.30 tot uiterlijk 18.00.(zie rooster hieronder); door AIOS (CAT, 1/6 mnd, wv min. eenmaal ECT-gerelateerd), ANIOS/HAIO/ SO i.o./senior-co (1/stage).

Opleidingsoverleg 4x/jaar; op 4 donderdagen vanaf 8.30; vakgroep + aios; 7/2, 13/6, 5/9

Training Suïcidaliteit/wilsbekwaamheid; relevant (en verplicht) bij het doen van consulten en diensten, dus in ieder geval voor de voorwachten; wordt elk kwartaal geboden, door J.Tilanus.


Pm; aios starten per okt/april; haios per sept/dec/mrt/juni; SO per sept/mrt. Training Suicidaliteit/wilsbekwaamheid, en VBI, worden medio sept/dec/mrt en juni gegeven. Bedoeld voor alle nieuwkomende artsen, en ook toegankelijke voor de co’s.


Onderwijs 2019

datum tijd type Docent thema

3 jan vakantie

10 16.3017.00

CATZP-cyclus

Aios Bart (1)S.Swolfs

IC-liaisonHulp bij zelfdoding

17 Nieuwjaarsborrel!

24 16.3017.00

CATZP-cyclus

Aios Roshni (1e)De Knijff

Hedonisme bij M.ParkinsonChronotherapie

31 16.30 CAT SO Jenneke Antibiomanie

7 febr 16.3017.00-18.00

1 CATTCA-studie, uitleg

Haio Ali; herzet nr 18/2Joost Janzing Voor alle artsen!

14 16.3017.00

CATZP-cyclus

Aios Inna (2e)S.Swolfs Intoxicatie-beelden

21 16.30 Inhoudelijk Beraad

28 16.3017.00

CATZP-cyclus

V.Akrum, apothekerTilanus

Ketamine-optiesParkinson en psychiatrie

7 maart 16.30 Oefenen Workshop CS swolfs, beijer, veth, heesterbeek, roobol

Conversie

14 16.3017.00

Suïcidaliteit/WilsbekwaamheidZP-cyclus

TilanusM.Roobol Consultatie- en liaison


28 16.3017.00

CATZP-cyclus

Aios Lotte (2e)M.Slits Eetstoornissen

4 april VJC; onderwijs vervalt - -

11 16.3017.00

CATZP-cyclus

Senior co MariaM.Roobol Katatonie


25 16.3017.00

CATZP-cyclus

Haio MachielH.Kuijpers HIV en psychiatrie, neuro-lues

2 mei 16.3017.00

CATCAT

Aios Rob (1e)Haio Maaike

9 16.30 CAT Aios Gokhan (1e)


17.00 ZP-cyclus De Knijff Somatische differentiaal-diagnose bij psychose


23 16.3017.00

CATZP-cyclus

Aios Pieter (2e)F.Horst psychologische interventies

30 Hemelvaartsdag Onderwijs vervalt

6 juni 16.30 Somatiek; volgt

13 16.3017.00


TilanusE.Beijer Somatoforme problematiek


27 16.3017.00

CATZP-cyclus

ANIOS BrittS.Swolfs Hormonen & psychiatrie

Pm; onderwijs in Den Bosch niet tussen 6 juli en 18 aug

4 juli 16.3017.00

1-2 CATs Senior co Anne Wigman

11 16.3017.00

CATZP-cyclus

Aios Sebastian (1e)De Knijff Neuro-modulatie bij depressie


25 16.30-18.00 ZP-cyclus S.Swolfs+Brekelmans (neuroloog)

Epilepsie en Psychiatrie

1 aug 16.30 CAT Senior-co Radboud

8 16.30 CAT SO


22 16.3017.00

CAT

ZP-cyclus

Bart vd Linden (2/2)De Knijff

Verslaving-intoxen29 16.30 somatisch onderwijs Brekelmans Post-anoxische

encefalopathie; beeld, beloop, route ed

5 sept 16.30 Somatisch onderwijs Brekelmans Wanneer is een EEG helpend?

12 16.3017.00


TilanusVerhoof Slaap & Psychiatrie


26 16.3017.00

CATZP-cyclus

Aios Rob (2e)M.Slits Delier


3 okt 16.30 CAT Aios Gokhan (2e)

10 16.3017.00

CATZP-cyclus E.Beijer Dissociatieve stoornissen


24 16.3017.00

CATZP-cyclus

………….E.Beijer Conversie

31 16.30 somatisch onderwijs Brekelmans Hoe kan je NO benutten bij Conversie/nabootsen/simuleren?

7 nov 16.3017.00

1-2 CATs

14 16.3017.00

CATZP-cyclus N.Veth Ouderenpsychiatrie


28 16.3017.00

CATZP-cyclus N.Veth somatische complicaties van med

5 dec 16.3017.00

CATs Aios Sebastian (2e)

12 16.3017.00


TilanusTilanus NAH, MS & psychiatrie


KERST Onderwijs vervalt


Bijlage 2: ETZ-brede Introductie

INTRODUCTIEPROGRAMMA ASSISTENTEN EN SPECIALISTEN;

Programma dag 1

Locatie: ETZ Elisabeth, Hilvarenbeekseweg 60, Tilburg, Aula

08.30 - 08.45 Ontvangst & welkom08.45 - 08.55 Welkom door Raad van Bestuur08.55 - 09.05 Verenigde Medische Staf Midden-Brabant09.05 - 09.25 Onderlinge kennismaking09.25 - 09.40 ETZ Buitengewoon09.40 - 10.20 Collega’s vertellen10.20 - 10.30 Pauze10.30 - 11.05 Ontdek de kernwaarden van het ETZ in jou11.05 - 11.20 Wat mogen we van elkaar verwachten11.20 - 11.30 Informatievoorzieningen ETZ11.30 uur Je wordt opgehaald door een medewerker van het Leerhuis*.11.30 – 12.00 Personeelsbadges laten maken en rondleiding12.00 – 17.00 Reanimatietraining Lokaal 3, 4 en 5, afdeling Leerhuis

* Het programma wordt vervolgd in het Leerhuis, route 71, voor vragen tijdens het introductieprogramma kunt u contact opnemen met secretariaat Leerhuis tel. (013) 539 2107

Programma dag 2Locatie: ETZ TweeSteden, Dr. Deelenlaan 5, Tilburg

07.45 - 08.00 Ontvangst door medewerker Leerhuis in hal ETZ TweeSteden08.00 - 10.00 Kwaliteit en Veiligheid10.00 - 10.30 Donorwerving10.30 - 10.45 Vrijheid beperkende interventies10.45 - 11.15 Hygiëne en infectiepreventie11.15 - 12.00 Rondleiding en maken personeelsbadge12.00 - 12.30 Lunch met Vertegenwoordiger Arts Assistenten Vereniging12. 30 - 17.00 EPD scholing

Programma dag 3Locatie: ETZ TweeSteden, Dr. Deelenlaan 5, Tilburg

08.00 - 12.00 EPD scholing12.00 - 12.30 Lunch12.30 - 17.00 EPD scholing


Bijlage 3: Weekrooster

Algemene Roostering ETZ locatie Tweesteden Ziekenhuis

Maandag;

08.30-09.00 generaal rapport (GR); weekend-overdracht (video-conferencing); teamkamer09.00-09.30 op indicatie assistenten-EPIC- overleg met H.Kuijpers via video-conferencing10.00-11.00 ECT (ok)12.00-12.45 referaat /presentatie; teamkamer13.00-13.45 overleg MPU (op MPU)12.45-13.00 overleg consultatieve dienst; kamer betrokken psychiater16.15-17.00 co-onderwijs; teamkamer

Dinsdag

12.45-13.00 overleg consultatieve dienst 12.45-13.30 overleg MPU (op MPU)16.45-17.00 generaal rapport (GR); overdracht (video-conferencing); teamkamer

Woensdag

12.45-13.00 overleg consultatieve dienst 12.45-13.30 overleg MPU (op MPU)16.45-17.00 generaal rapport (GR); overdracht (video-conferencing); teamkamer

Donderdag

10.00-11.00 ECT (ok)11.30-13.00 generaal rapport (GR); intake-bespreking ETZ-breed; MDO; teamkamer13.00-13.15 overleg consultatieve dienst 14.30-16.00 MPU klinische patiëntenbespreking; MDO op teamkamer16.30-18.00 Onderwijs, teamkamer, daar hangt rooster

Vrijdag

12.45-13.00 overleg consultatieve dienst12.45-13.15 overleg MPU (op MPU)16.30-17.00 generaal rapport (GR); weekend-overdracht (video-conferencing); teamkamer

Algemene Roostering ETZ locatie Elisabeth Ziekenhuis

Maandag;

08.30-09.00 generaal rapport (GR); weekend-overdracht (video-conferencing); teamkamer 09.00-09.30 op indicatie assistentenoverleg via video-conferencing10.30-11.30 ECT12.00-12.45 referaten; poli-ruimte13.00-14.00 Poli-overleg13.00-13.30 overleg MPU-PAAZ14.00-14.30 overleg consultatieve dienst16.15-17.00 co-onderwijs

Dinsdag

10.30-11.30 ECT12.00-12.15 overleg consultatieve dienst14.30-16.30 MDO MPU-PAAZ16.45- 17.00 generaal rapport (GR); overdracht (video-conferencing); teamkamer

Woensdag


12.00-12.15 overleg consultatieve dienst13.00-13.30 overleg MPU-PAAZ16.45- 17.00 generaal rapport (GR); overdracht (video-conferencing); teamkamer

Donderdag

10.30-11.30 ECT11.30-13.00 generaal rapport (GR); intake-bespreking ETZ-breed; MDO; teamkamer13.30-14.00 overleg consultatieve dienst13.00-13.30 overleg MPU-PAAZ16.30-18.00 onderwijs; teamkamer, daar hangt ook rooster

Vrijdag

13.00-13.30 overleg MPU-PAAZ13.30-14.00 overleg consultatieve dienst16.30-17.00 generaal rapport (GR); weekend-overdracht (video-conferencing); teamkamer

MDO ETZ-breed;

Parkinson MDO is elke even week op dinsdag van 12:15-13:00; J.Tilanus Reva-NAH MDO is om de 6 weken op dinsdag van 16:00-16:30h; J.Tilanus POP maandag 16.30-18.00 iedere 2 weken; H.Kuijpers/de Knijff/de Bont MS dinsdag 11.45-12.30 iedere 2 weken; D. de Knijff Geheugenpoli; iedere woensdag 12.30-14u in ruimte bij geriatrie (TSZ), en videoverbinding met

overdrachtsruimte neurocentrum op EZ.

Generaal Rapport GR;

Dagelijks generaal overlegmoment bedoeld voor alle artsen van beide locaties (middels video-conference); ter overdracht, ter lering vanuit complexe casuïstiek (op indicatie zaken uitzoeken en later die week terugkoppelen), en ter oefening van voorzitterschap. Helpend; SBAR (hangt op in teamkamers).

De overdracht wordt voorgezeten door de psychiater die op zondag dienst heeft/had, samen met een arts-assistent (AIOS, ANIOS of HAIO) volgens een door de assistenten te maken schema. De psychiater en de assistent verdelen het voorzitterschap aan de hand van 2 taken:

technisch voorzitter, die de tijd en de orde bewaakt. inhoudelijk voorzitter, die zorgt voor verduidelijking, inhoudelijke vragen en beantwoording daarvan.

Er wordt inhoudelijk een onderscheid gemaakt tussen:

1. Casus die vanwege urgentie zo goed mogelijk moeten worden overgedragen, veelal lopende of voortgezette behandelingen.

2. Routinematige casus, die slechts (heel) kort vermeld moeten worden, bijv. intox van bekende patiënten.

3. Casus die inhoudelijke verdieping/discussie behoeven en (klinische) vragen opwerpen.

Er worden hierbij de volgende principes gehanteerd:

Ask the expert; Sommige collega’s hebben meer ervaring/expertise met bepaalde casuïstiek. Zij kunnen door de voorzitter als eerste om verduidelijking worden gevraagd.

Mystery patient;Sommige casus zijn verrassend qua uitkomst/diagnostiek. Deze casus worden anoniem opgebouwd, met mogelijkheid tot vragen en pas op het einde wordt de diagnose of d.d. aangegeven.


Cliffhanger; Sommige casus blijven onduidelijk of interessant qua beloop/behandeling. Deze komen steeds/meerdere malen kort even terug. De voorzitter ziet hierop toe.

Early bird; Enthousiaste assistenten kunnen al vroeg verdieping op internet hebben gezocht en een korte verdieping schetsen van een bijzondere casus. Bijvoorbeeld middels een korte powerpoint (1 of 2 slides) om antwoord te geven op een vraag die bij de overdracht passeerde, maar die betrokkene niet direct kon beantwoorden (hoe zit het precies, wat is evidence, enz ....) . Dit is dus korter dan een PICO.

Géén OMA’s = ongevraagde mening en advies . Vooral om te benoemen dat iemand zich niet constructief mengt (al die oeverloze anekdotes en meningen waar niemand op zit te wachten).

De voorzitter-arts-assistent en de arts-assistent die overdraagt, vragen tenminste 1x een KPB hierover.


Bijlage 4: PublicatiesConversie of neurodegeneratie? Leerpunten uit een complexe casus. M. Roobol, S. Swolfs, H. Maas, C. Veth. (submitted 2018). EEG alpha power as an intermediate measure between brain-derived neurotrophic factor Val66Met and depression severity in patients with major depressive disorder.Zoon HF, Veth CP, Arns M, Drinkenburg WH, Talloen W, Peeters PJ, Kenemans JL.J Clin Neurophysiol. 2013 Jun;30(3):261-7. doi: 10.1097/WNP.0b013e3182933d6e. DBH -1021C>T and COMT Val108/158Met genotype are not associated with the P300 ERP in an auditory oddball task. Spronk DB, Veth CP, Arns M, Schofield PR, Dobson-Stone C, Ramaekers JG, Franke B, de Bruijn ER, Verkes RJ. Clin Neurophysiol. 2013 May;124(5):909-15. doi: 10.1016/j.clinph.2012.11.008. Epub 2012 Dec 21. Association between COMT Val158Met genotype and EEG alpha peak frequency tested in two independent cohorts. Veth CP, Arns M, Drinkenburg W, Talloen W, Peeters PJ, Gordon E, Buitelaar JK. Psychiatry Res. 2014 Sep 30;219(1):221-4. doi: 10.1016/j.psychres.2014.05.021. Epub 2014 May 20. Low voltage EEG is associated with the BDNF Val66Met polymorphism in depression.Veth, Cornelis; Arns, Martijn; Drinkenburg, Wilhelmus; Talloen, Willem; Peeters, Pieter; Buitelaar, Jan. Neuroscience Letters , Volume 500 – Aug 1, 2011 Unexplained physical symptoms successfully treated by symptom-based psychotherapy.Reinders MJ, Veth CP. Ned Tijdschr Geneeskd. 2009;153:A783. Dutch. 2018 VLOG Vereniging EMDR Nederland: https://www.etz.nl/Over-ETZ/Nieuws/2018/05/EMDR-in-behandeling-van-paniekstoornissen Horst, F., Den Oudsten, B., Zijlstra, W., de Jongh, A., Lobbestael, J., & De Vries, J. (2017). Cognitive behavioral therapy vs. eye movement desensitization and reprocessing for treating panic disorder: a randomized controlled trial. Frontiers in Psychology, 8, 1409. Bergfeld, I. O., Mantione, M., Hoogendoorn, M. L. C., Horst, F., Notten, P., Schuurman, P. R., & Denys, D. (2017). Episodic memory following deep brain stimulation of the ventral anterior limb of the internal capsule and electroconvulsive therapy. Brain Stimulation, 10, 959-966. DOI: 10.1016/j.brs.2017.07.006 Bergfeld, I. O., Mantione, M. H., Ruhé, H. G., Horst, F., Notten, P., Van Laarhoven, J., Denys, D. (2017). Cogntive functions following Deep Brain Stimulation in depression. Brain Stimulation: Basic, Translational, and Clinical Research in Neuromodulation, 10(2), 457. Bergfeld, I. O., Mantione, M., Hoogendoorn, M. L. C., Ruhé, H. G., Horst, F., Notten, P.,Denys, D. (2017). Impact of deep brain stimulation of the ventral anterior limb of the internal capsule on cognition in depression. Psychological Medicine, 1-12. Bergfeld, I. O., Mantione, M., Hoogendoorn, M. L., Ruhé, H. G., Notten, P., van Laarhoven, J., Schene, A. H. (2016). Deep brain stimulation of the ventral anterior limb of the internal capsule for treatment-resistant depression: a randomized clinical trial. JAMA psychiatry, 73(5), 456-464. Horst, F., & de Jongh, A. (2015). EMDR therapy protocol for panic disorders with or without agoraphobia. In M. Luber (Ed.), Eye movement desensitization and reprocessing (EMDR) therapy scripted protocols and summary sheets: Treating anxiety, obsessive-compulsive, and mood-related conditions (pp. 51-69). New York, NY: Springer Publishing Co.H.Kuijpers, R.Boerkoel, S.Swolfs, R. Teijeiro; Poster VJC 2015, Acute psychiatrie op de SEH

M.Jacob, H.Kuijpers, S.Swolfs, R. Teijeiro; Poster VJC 2017; Een myocardinfarct t.t.v. ECT; complicatie? Contra-indicatie voor vervolg?


L.Michielsen, F.van der Heijden, H.Kuijpers e.a., Effects of maternal psychotropic drug dosage on birth outcomes; Neuropsychiatric Disease and Treatment 2014:10 13–18.

V.Ockhuizen, H.Kuijpers, R.Teijeiro; Poster VJC 2015, Co-morbiditeit op de MPU; een psychiatrische manifestatie van een neurologische patiënt

H.Kuijpers, co-auteur van “The revised guideline on consultation-liaison psychiatry of the Netherlands Psychiatric Association”

“De meerwaarde van een somatische screening op een polikliniek psychiatrie”, S.N. Swolfs, R.A. Boerkoel, C.A.Th. Rijnders, Tijdschrift voor Psychiatrie 53 (2011) 4, 201-210.

Het Othellosyndroom bij de ziekte van Parkinson; een voorbeeld van een minder bekende waan; E.C. Potters, Th. van Asseldonk, J.J.D. Tilanus; Tijdschrift voor Psychiatrie; 2017. The independent association of anxiety with non-cardiac chest pain.Smeijers L, van de Pas H, Nyklicek I, Notten PJ, Pedersen SS, Kop WJ.Psychol Health. 2014;29(3):253-63. doi: 10.1080/08870446.2013.843681. Epub 2013 Oct 28.

Riem M, Doedée E., Broekhuizen S, Beijer, E. Attachment and medically unexplained somatic symptoms: the role of mentalization. Psychiatry Research 2018; 268:108-113

Horst F, Oudsten BD, Zijlstra W, de Jongh A, Lobbestael J and De Vries J. Response: Commentary: Cognitive Behavioral Therapy vs. Eye Movement Desensitization and Reprocessing for Treating Panic Disorder: A Randomized Controlled Trial. Front Psychol 2018; 9:2045.

The revised guideline on consultation-liaison psychiatry of the Netherlands Psychiatric Association, authors: A.F.G. Leentjens, A.v.Baalen, H. Kuijpers e.a., 2019. Link; https://richtlijnendatabase.nl/richtlijn/consultatieve_psychiatrie

Voorjaarscongres NVvP

2015; Posterpresentatie: H.Kuijpers, R.Boerkoel, S.Swolfs, R. Teijeiro; Poster VJC 2015, Acute psychiatrie op de SEH.

2016; Posterpresentatie: M.Jacob, H.Kuijpers, S.Swolfs, R. Teijeiro; Poster VJC 2017; Een myocardinfarct t.t.v. ECT; complicatie? Contra-indicatie voor vervolg?

2018;Posterpresentatie: Conversie of neurodegeneratie? Onderscheid tussen psychiatrische en neurologische aandoeningen is vaak niet goed mogelijk. Roobol M, Swolfs S, Maas H, Veth N.

Posterpresentatie: De patiëntenpopulatie en behandelmogelijkheden op de POP-poli. Mennen K, Pelle A, Swolfs S, Veth N.

Workshop: Workshop “Zorg bij Conversie-stoornissen; een translationele uitdaging! Swolfs S, Heesterbeek M, Roobol M, Beijer E, Everaerd D, Veth C.

2019;

Posterpresentatie: Wernicke Encephalopathie. M.Heesterbeek, S.Swolfs, N.Veth, V.Weel.

Posterpresentatie: Intoxicatieverschijnselen bij therapeutische Lithium-spiegel. S.Roerdink, S.Swolfs, J.Manuputty en N.Veth.

Posterpresentatie: Wat te doen bij een omslag naar (hypo-) manie ttv ECT? D.Craciun, S.Swolfs, en N.Veth.


https://richtlijnendatabase.nl/richtlijn/consultatieve_psychiatrie

Posterpresentatie: Het effect van een uitgebreide medicatieverificatietool op het aantal onbedoelde medicatiediscrepanties bij opname van de psychiatrische patiënt, een interim analyse. V. Akrum, N. Veth, B. Maat.

Workshop Voorjaarscongres NVvP, Maastricht, Symposium: Conversie, toekomst in beweging!

The revised guideline on consultation-liaison psychiatry of the Netherlands Psychiatric Association. Albert F.G. Leentjens, Angela van Baalen, Harold J.H. Kuijpers, Suze L.E. Lambooij, Chris D. Schubart,

Herman N. Sno, A. L.C. de Vries ,M. Moret-Hartma.

Neuro-psychiatrische klachten op basis van lithiumintoxicatie bij normaal- therapeutische spiegel. S.J. Roerdink, C.P.M. Veth, J. van Pamelen, J. Manuputty,Sabine N. Swolfs. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde november 2019

Het effect van een uitgebreide medicatieverificatietool op het aantal onbedoelde klinisch relevante medicatiediscrepanties bij opname van de psychiatrische patiënt. V. Akrum, M. Duisenberg-van Essenberg, N. Veth en B. Maat . 2019;4:a1711

Attachment and crying in patients with medically unexplained somatic symptoms. Jansman, R., Riem, M.M.E., Broekhuizen-Dijksman, S., Veth, C., Beijer, E., Vingerhoets, A.J.J.M. SN Comprehensive Clinical Medicine. 2019

De kennis van arts-assistenten over diagnostiek, etiologie en behandeling van Wernicke Encefalopathie. M.J.A.B. Heesterbeek, S.N. Swolfs, C.P.M. Veth. Tijdschrift voor Psychiatrie 2020


Opleidingsetalage · Web viewAIOS beschikt over een eigen spreek/werkkamer met telefoon en pieper,...

Documents

Transcript of Opleidingsetalage · Web viewAIOS beschikt over een eigen spreek/werkkamer met telefoon en pieper,...