Opleidingen 2012 - KU Leuven · 2014-02-27 · Opleidingen 2012 1 Levenslang leren in een...

www.instituutvoordeoverheid.be

Opleidingen 2012

Overheidsmanagement en -beleid

www.instituutvoordeoverheid.be - [email protected]

Opleidingen 2012 1

Levenslang leren in een kennismaatschappij

Met veel plezier stel ik u de nieuwe vormingsbrochure voor van het Instituut voor de Overheid. Deze brochure heeft niet alleen een nieuwe verpakking, maar bevat ook heel wat nieuwe inhouden.

Vanuit de missie van de K.U.Leuven blijft vorming en opleiding één van de kerntaken van het Instituut voor de Overheid. Op die manier trachten we de inzichten uit ons wetenschappelijk onderzoek te verspreiden naar een breder publiek van ambtenaren en geïnteresseerden. Nieuwe onderzoeksresultaten leiden dus tot een nieuw aanbod.

Omgekeerd is vorming en opleiding voor ons ook een manier om input te krijgen voor ons wetenschappelijk onderzoek. Zo houden we de vinger aan de pols en kunnen we vermijden om wetenschap te bedrijven vanuit een ivoren toren.

Het hoeft geen betoog dat levenslang leren in onze kennismaatschappij meer dan ooit een must is. Dit geldt in het bijzonder ook voor de overheid die door de gewijzigde financieel-economische situatie voor de grote uitdaging staat om haar dienstverlening op een kwalitatief hoogstaand peil te behouden. Dit vergt nieuwe inzichten in hoe het management, het bestuur en het beleid van de overheid kunnen verbeterd worden.

Het Instituut voor de Overheid heeft in de voorbije jaren veel geïnvesteerd in een verdere professionalisering van haar vormingsaanbod. Dit komt o.m. tot uiting in de gebruikte werkvormen en het didactisch materiaal. Leren is immers al lang geen eenzijdig gebeuren meer waarbij kennis overgedragen wordt van de docent op de deelnemers. Leren is vooral ook een interactief gebeuren waarbij deelnemers met mekaar in discussie gaan en ervaringen uitwisselen.

Ons vormingsaanbod wordt geschraagd door een equipe van gemotiveerde en competente docenten, hierin ondersteund door een professioneel vormingssecretari-aat. U bent dus in goede handen.

Ik hoop dan ook dat ik u in het komende jaar mag verwelkomen op één van onze activiteiten.

Prof. Dr. Annie HondeghemAcademisch verantwoordelijke permanente vorming


Schrijf in op onze e-nieuwsbrief en ontvang maandelijks actuele informatie over onze opleidingen, studiedagen, onderzoeksprojecten en publicaties via www.instituutvoordeoverheid.be (kies mailing lists).

Opleidingen 2012 3

Onderzoek en vorming binnen het Instituut voor de Overheid

De overheid als specialiteitHet Instituut voor de Overheid is een internationaal, interdisciplinair en generiek onderzoeksinstituut met grote aandacht voor onderwijs en permanente academische vorming. Ons onderzoeksvoor-werp is de overheid in de brede zin van het woord. Met divers wetenschappelijk en fundamenteel beleidsrelevant onderzoek wil het Instituut voor de Overheid niet alleen een bijdrage leveren tot de vooruitgang van de wetenschap, maar ook tot de vooruitgang van de beleidspraktijk. De conclusies van het onderzoek worden vertaald naar beleidsaanbevelingen. Uit het onderzoek leiden we ook vorming en maatschappelijke dienstverlening af.

Vorming binnen het Instituut voor de OverheidIn de diverse vormingen van het Instituut voor de Overheid worden inzichten vanuit het wetenschappelijk onderzoek gekoppeld aan praktijkvoorbeelden en -getuigenissen.Het opleidings- en vormingspakket van het Instituut voor de Overheid, als deel van de Faculteit Sociale Wetenschappen, bestaat uit opleidingsonderdelen in universitaire bachelors en masters in het domein van ‘overheidsmanagement en bestuurskunde’, Master of Science in het Overheidsmanagement en -beleid, Master of Science in European Politics and Policies (in samenwerking met het Instituut voor Internationaal en Europees Beleid), open opleidingsprogramma’s, in-company trainingen en studiedagen. Sinds 2000 werden meer dan 75 studiedagen of workshops georganiseerd en 190 open opleidingen. In totaal participeerden meer dan 7.390 personen aan één of meerdere vormingsinitiatieven.

Inhoudelijke strategie en synergie‘Innovatie en transformatie’ en ‘performantie’ van de overheid in de samenleving zijn twee centrale thema’s binnen het Instituut voor de Overheid. Hierbinnen onderkennen we volgende dimensies van overheidsmanagement, bestuur en beleid waarrond het Instituut voor de Overheid zijn activiteiten heeft geclusterd: • bestuurlijke organisatie • burger en beleid• elektronische overheid• financiën, kwaliteit en prestaties• personeel en veranderingUiteraard zijn bovenstaande domeinen interdependent en worden de nodige synergieën nagestreefd.

TeamEen multidisciplinair team bestaande uit een 40-tal medewerkers, aangevuld met gastsprekers en praktijkgetuigenissen, brengen de synergie tussen onderzoek, vorming en dienstverlening in de praktijk. In de open opleidingen worden inzichten uit het wetenschappelijk onderzoek gekoppeld aan praktijkvoorbeelden en -getuigenissen en is er ruimte voor interactief werken met de deelne-mers.


I. ACADEMISCHE OPLEIDINGEN PAGINA

Master of Science in het Overheidsmanagement en -beleid 7 jaar Start september

Master of Science in European Politics and Policies (MEPP) 7 jaar Start september

II. OPEN OPLEIDINGEN PAGINA AANTAL DAGEN

VOORJAAR NAJAAR

BESTUURLIJKE ORGANISATIE

In bad met de politiek: over de relatie tussen administratie en beleid 9 1 26 januari 2012 (Vlaamse en federale besturen)24 mei 2012 (lokale besturen)

Projectmanagement 9 4 16, 17, 30 en 31 januari 2012

Samenwerking en coördinatie in ketens en netwerken in de publieke sector 10 2 15 en 29 mei 2012

BURGER EN BELEID

Beleidsevaluatie 11 3 10, 17 en 24 oktober 2012

Gemeentelijke administratieve sancties en overlast 12 2 21 en 28 november 2012

Hoe schrijf ik een goede strategische nota voor mijn lokaal bestuur? 12 1 1 maart 2012

Klachtenmanagement voor federale en Vlaamse ambtenaren 13 2 23 en 30 mei 2012

Klachtenmanagement voor lokale besturen 13 2 9 en 30 mei 2012

Motivering van bestuurshandelingen: personeel 14 1 21 maart 2012

Motivering van bestuurshandelingen: ruimtelijke ordening en milieu 14 1 7 maart 2012

Openbaarheid en privacy en wat als ze elkaar raken 15 3 5, 12 en 19 juni 2012

Spreekrecht - spreekplicht - zwijgrecht - zwijgplicht. Wat kan je, mag je als ambtenaar? 15 3 28 maart, 18 en 25 april 2012

ELEKTRONISCHE OVERHEID

Geografische datainfrastructuur in Vlaanderen 17 1 31 mei 2012

Juridische vraagstukken over ICT en eGovernment 17 2 3 en 17 oktober 2012

Status en toekomst van GIS bij gemeenten 18 1 8 mei 2012

Inhoudstafel - Vormingskalender

Opleidingen 2012 5

Inhoudstafel - Vormingskalender

FINANCIËN, KWALITEIT EN PRESTATIES

Aan de slag met BBC 19 3 12, 15 en 19 juni 2012

Efficiëntiewinsten in de publieke sector 19 1 7 juni 2012

Kwaliteit in de overheid 20 2 3 en 10 mei 2012

Organisatiecultuur en kwaliteitsmanagement 20 2 9 en 23 oktober 2012

Resultaatgericht financieel management in lokale besturen 21 2 8 en 22 november 2012

PERSONEEL EN VERANDERING

Coaching 23 2 13 en 20 september 2012

Diversiteitsmanagement 23 8 27 januari, 17 februari, 9 en 30 maart, 20 april, 11 mei en 1 juni 2012

Gender 24 3 8, 15 en 22 mei 2012

Generatiemanagement: wat en hoe? 24 1 25 september 2012

HRM en leiderschap in de publieke sector 25 7 13 en 27 september, 11 en 25 oktober, 8 en 22 november 2012

Leeftijdsbewust personeelsbeleid in de overheid 25 2 13 en 27 maart 2012

Personeelsmanagement bij de overheid 26 6 17 februari, 16 maart, 27 april, 11 en 25 mei 2012

Veranderingsmanagement 26 3 23 en 30 maart, 20 april 2012

VTO in overheidsorganisaties 27 5 14 en 21 september, 5 en 12 oktober 2012

III. IN-COMPANY TRAININGEN 28

IV. RESIDENTIEEL SEMINARIE

Procesarchitectuur van interactieve processen 30 3 26, 27 en 28 september 2012

V. STUDIEDAGEN 30


Faculteit Sociale Wetenschappen

Opleidingen 2012 7

Master of Science in het Overheidsmanagement en -beleid

DOELGROEP: Ambtenaren met een beleidsverantwoordelijk-heid en afgestudeerden met een universitair of gelijkgesteld basisdiploma.

TOELICHTING: De overheid neemt in de samenleving een bijzondere plaats in. De manier waarop ze zich intern organiseert om tegemoet te komen aan het algemeen belang, typeert haar in grote mate.

In de master of Science in het Overheidsmanagement en -beleid bestudeer je deze overheid en haar kenmerken. Je gaat dieper in op het beleid dat ze voorbereidt, uitvoert en evalueert en de manier waarop haar publieke diensten gemanaged (dienen te) worden.

OPLEIDINGSONDERDELEN: 1. Personeelsmanagement in de overheid; 2. Organisatie van publieke taken; 3. Financieel

management in de overheid; 4. Ontwerp en strategie van beleid; 5. Beleidsimplementatie; 6. Beleidsevaluatie; 7. Bestuur en Burger; 8. Administratief recht; 9. Governance in de EU; 10. Managementvaardigheden; 11. Management en informatietechnologie; 12. Kwalitatieve analyse; 13. Sociologisch onderzoek: multivariabelen analyse; 14. Meesterproef.

Master of Science in European Politics and Policies (MEPP)

DOELGROEP: Zowel Belgische als buitenlandse studenten kunnen dit programma volgen, na selectie.

PROGRAMMA: Dit master-na-master programma heeft een expliciete bestuurskundige en Europese oriëntatie. Naast de studie van de instellingen, de besluitvorming en het beleid van de EU, komt ook de analyse van overheidsstructuren, -problemen en beleidsvorming in de lidstaten aan bod, via een vergelijkend perspectief.

MEER INFORMATIE:Evelien Cautaert, opleidingscoö[email protected], www.kuleuven.be/mepp

I. ACADEMISCHE OPLEIDINGEN

DUUR: 1 jaar (kan ook deeltijds of via individueel traject)

DATA: start eind september

PRIJS: De inschrijvingsgelden van de K.U.Leuven zijn van toepassing

INFOSESSIES: woensdag 9 mei 2012 en woensdag 12 september 2012

DUUR: 1 jaar

DATA: start eind september

PRIJS: € 2.800 voor Europese studenten

Voor al wie een effectief overheidsbeleid nastreeft, is een ‘Master in het Overheidsmanagement en -beleid’ een efficiënte handleiding

“”

Meer informatie:Evelien Cautaert, opleidingscoördinator, [email protected]

MEPP studenten 2010-2011, Brussel, 2 mei 2011


Openopleidingen

BestuurlijkeOrganisatie

Burgeren

Beleid

Personeelen

Verandering

Elektronischeoverheid

FinanciënKwaliteit

Prestaties

Opleidingen 2012 9

Projectmanagement

DOELGROEP: Alle ambtenaren die naast hun normale dagtaak ook regelmatig kleine en middelgrote projecten moeten aansturen.

TOELICHTING: Ook kleine en middelgrote projecten baten bij een systematische aanpak en het gebruik van professionele projectmanagementinstrumenten. Op deze manier verzekert de organisatie zich ervan dat duidelijke en gedeelde doelstel-lingen worden geformuleerd, dat de vooropgestelde resulta-

ten binnen een bepaalde tijdsduur worden bereikt en dat er voldoende draagvlak wordt gecreëerd in de organisatie. De doelstellingen van deze opleiding zijn tweeledig. Enerzijds wil-len we de toekomstige projectleider een gedegen basis meegeven van de ‘harde’ kant van projectmanagement. We reiken u een aantal tools en instrumenten aan voor de opzet en de planning van een project, die u ook tijdens de opleiding kan toepassen op een eigen case. Anderzijds staan we ook stil bij de ‘menselijke’ kant van projectmanagement. We geven u een aantal richtlijnen mee voor de samenstelling en aansturing van een projectteam. Daarnaast bekijken we ook hoe u via stakeholdermanagement, communicatie en

opleiding ervoor kan zorgen dat u de diverse stakeholders actief kan betrekken in een project.

Meer informatie:An [email protected]

DUUR: 4 dagen

DATA: 16, 17, 30 en 31 januari 2012 (Leuven)

PRIJS: € 810

In bad met de politiek: over de relatie tussen administratie en beleid

DOELGROEP: Ambtenaren die deelnemen aan administra-tieve en beleidsvoorbereidende processen die in de praktijk communicatie en samenwerking vergen met beleidsverant-woordelijken en hun kabinetten.

TOELICHTING: Het besluitvormingsproces dat leidt tot beleidsbeslissingen grijpt plaats in een samenspel tussen

administratie en beleidsverantwoordelijken en hun kabinet-ten. Een natuurlijk spanningsveld tussen administratie en politiek ligt voor de hand. Een aantal factoren maken dat het samenspel steeds complexer wordt. Tijdens de opleiding worden deze factoren besproken en wordt de onderlinge samenhang geanalyseerd. Getoetst aan de praktijkervaring van de deelnemers worden bouwstenen aangereikt die

bijdragen tot dialoog en tot het beoogde procesmatige beleidsdenken. Nadruk ligt op een procesanalyse van de samenwerking en het samenspel tussen administratie en politiek. Deze opleiding is bedoeld om het eigen functioneren en de eigen specifieke positionering in kaart te brengen.

DUUR: 1 dag

DATA: * 26 januari 2012 – Sessie voor ambtenaren uit het Vlaamse en federale bestuursniveau (Leuven)

* 24 mei 2012 – Sessie voor ambtenaren uit lokale besturen (Leuven)PRIJS: € 215 per sessieNa een werkervaring als maatschappelijk assistent (1973-1976), als licentiaat in de

Bestuurswetenschappen (1979), vaste afgevaardigde Ministerie van Justitie (1976-1982), medewerker op de studiedienst Nationaal Instituut voor de Huisvesting (1983-1985) en leidend ambtenaar Vlaamse Gemeenschapscommissie (1986-2005), ondersteunt Marc als vrijwillig medewerker de onderzoeks- en vormingsequipe van het Instituut voor de Overheid.

Meer informatie:Marc [email protected]

II. OPEN OPLEIDINGENBestuurlijke organisatie


Samenwerking en coördinatie in ketens en netwerken in de publieke sector

DOELGROEP: Leidinggevenden en beleidsmedewerkers van de verschillende bestuurlijke niveaus die in belangrijke mate functioneren in processen waarin meerdere organisaties betrokken zijn.

TOELICHTING: Centraal in deze opleiding staat de vraag hoe het samenwerken en het coördineren van taken tussen publieke organisaties kan worden vormgegeven en gestimu-leerd. De opleiding richt zich in het bijzonder op samenwer-

king en coördinatie in ketens en netwerken. Wat betekent het werken in ketens en netwerken precies? Welke zijn de succes- en faalfactoren van een keten- en netwerkbenade-ring? Op basis van voorbeelden en praktijkgetuigenissen uit eigen land en Nederland wordt inzicht gegeven in de logica van ketens en netwerken en komen instrumenten en checklists aan bod die het analyseren of managen ervan mogelijk maken. Inzichten vanuit het wetenschappelijk onderzoek worden gekoppeld aan praktijkvoorbeelden en -getuigenissen. Er is ruimte voor interactief debat met de deelnemers.

DUUR: 2 dagen

DATA: 15 en 29 mei 2012 (Leuven)

PRIJS: € 410

Joris heeft tien jaar ervaring in sociaalwetenschappelijk onderzoek, onderwijs en adviesverlening, opgebouwd aan de Hogeschool Gent en het Instituut voor de Overheid. Zijn expertise situeert zich vooral op het vlak van kwalitatief onderzoek op de thema’s strategische planning; interbe-stuurlijke relaties; ontwikkeling, management en evaluatie van ketens, netwerken en publiek-private samenwerking; overheidsmanagement en gebruik van beleidsinstrumenten. Deze thema’s worden vooral toegepast in de domeinen van steden- en plattelandsbeleid, binnenlands bestuur en territoriale organisatie, ruimtelijke ordening en gebiedsgericht beleid, alsook welzijn en cultuur.

Meer informatie:Joris [email protected]

Opleidingen 2012 11

Beleidsevaluatie

DOELGROEP: Leidinggevende ambtenaren en stafmedewer-kers in openbare besturen van wie de taak erin bestaat om evaluaties van beleid uit te voeren en/of een evaluatiecapaci-teit uit te bouwen. Deze opleiding biedt een inleiding in de verschillende aspecten van een beleidsevaluatie.

TOELICHTING: De aandacht voor beleidsevaluatie in de publieke sector stijgt in binnen- en buitenland. De vraag of en in welke mate de overheid een verschil maakt ten behoeve van de samenleving, is een zeer pertinente vraagstelling. Beleidsevaluatie levert een unieke bijdrage tot het antwoord. Om beleid te evalueren is een aangepaste capaciteit

noodzakelijk, hetzij om evaluaties zelf uit te voeren, hetzij om ze uit te besteden en op te volgen. Deze opleiding heeft als centrale doelstelling om essentiële concepten, kennis en vaardigheden met betrekking tot beleidsevaluatie aan te leren, als bouwstenen voor een aangepaste evaluatiecapaci-teit.

Bart De Peuter is als licentiaat in de Politieke Wetenschappen en European Master of Public Administration sinds 2001 wetenschappelijk medewerker bij het Instituut voor de Overheid. Zijn expertise situeert zich op de thema’s monitoring, beleidsevaluatie, toekomstverkenning, lokale besturen en bestuurskracht en interbestuurlijke relaties, opgebouwd doorheen verschillende beleidsondersteunende onderzoeksprojecten. Hij genoot gespecialiseerde, internationale training in beleidsevaluatie. Hij coördineert de cel beleidsevaluatie en combineert wetenschappelijk onderzoek over beleidsevaluatie met praktijkervaring via de uitvoering van evaluatiestudies.

Valérie Pattyn is sinds 2007 als assistent bij het Instituut voor de Overheid betrokken bij onderzoek en onderwijs betreffende beleidsevaluatie en andere thema’s van de cluster ‘burger en beleid’. Naast het verrichten van evaluaties binnen verschillende beleidssectoren, voert ze eveneens meta-onderzoek uit over beleidsevaluaties. In haar doctoraat onderzoekt ze de verkla-rende factoren voor de mate en wijze waarop publieke sector organisaties zich engageren in evaluatiepraktijken. Van 2003-2007 was Valérie tewerkgesteld aan het Instituut voor Internationaal en Europees Beleid (K.U.Leuven) als coördinatrice van het internationaal programma Master of European Politics and Policies.

Burger en beleid

DUUR: 3 dagen

DATA: 10, 17 en 24 oktober 2012 (Leuven)

PRIJS: € 595

Meer informatie:Bart De Peuter en Valérie [email protected]@soc.kuleuven.be

Hoe schrijf ik een goede strategische nota voor mijn lokaal bestuur

DOELGROEP: Directieleden en stafmedewerkers die in de eerste lijn betrokken zijn bij de opmaak van een strategische nota of beleidsnota voor hun lokaal bestuur.

TOELICHTING: Overheidsdiensten zetten steeds meer daadwerkelijk de stap om strategische en operationele plannen op te stellen. Regelgeving verplicht lokale bestu-ren in die zin te evolueren. Er is in lokale besturen al bijzonder veel ervaring opgedaan in het schrijven van

sectorale beleidsplannen. In de komende jaren zullen de lokale besturen verder aangemoedigd worden om de link tussen organisatiedoelstellingen en financiële middelen expliciet te maken. Met deze opleiding willen we tegemoet komen aan concrete vragen waar u als lid van een lokale overheidsdienst mee worstelt wanneer u een strategische nota opmaakt. We leggen in de opleiding de nadruk op de structuur van het document, we gaan in op de afspraken om het schrijfproces efficiënter te beheren en we oefenen

op het formuleren van doelstellingen die toelaten om de organisatiewerking en het lokale beleid op te volgen. De opleiding wil voortbouwen op de ervaring die u als deelnemer reeds heeft met deze materie. Korte, interac-tieve theoretische sessies worden voortdurend afgewis-seld met praktische oefeningen. Bij voorkeur kan u als deelnemer de praktijk inoefenen op een voorgaand of voorlopig strategisch planningsdocument uit de eigen organisatie.

Gemeentelijke administratieve sancties en overlast

DOELGROEP: Lokale management- en beleidsverantwoor-delijken; overlastambtenaren en veiligheidsconsulenten.

TOELICHTING: Gemeentelijke administratieve sancties (GAS) zijn al een tijdje ingeburgerd, maar toch wordt niet altijd oordeelkundig met dit beleidsinstrument omgesprongen. Gemeentelijke administratieve sancties kunnen een rol spelen bij de aanpak van maatschappelijke overlast. Ze zijn ingebed in een specifiek juridisch kader en zijn omgeven met

een aantal juridische problemen. Daarnaast is de keuze om GAS in te voeren niet vanzelfsprekend: een stappenplan moet leiden tot een verantwoorde keuze. Na de keuze voor, moet er ook voldoende oog zijn voor de implementatie van GAS en ook dit moet op een verantwoorde wijze gebeuren. In deze opleiding is dus gekozen voor een dubbele aanpak: enerzijds een bestuurskundige aanpak die aandacht besteedt aan de keuze van het instrument en de implemen-tatie ervan en anderzijds een juridische aanpak.

Meer informatie:Frankie [email protected]

DUUR: 1 dag

DATA: 1 maart 2012 (Leuven)

PRIJS: € 215

Veerle is sinds september 2007 opleidingscoördinator bij het Instituut voor de Overheid. Van februari 2004 tot augustus 2007 deed zij als onderzoeksmedewerker beleidsgericht onder-zoek en verzorgde zij opleidingen over personeelsplanning, contractbeheer en prestatiema-nagement. Zij coördineert in-company programma’s en staat samen met de inhoudelijk verantwoordelijken van de diverse opleidingen in voor een kwaliteitsvolle invulling van het opleidingspakket.

Meer informatie:Veerle [email protected]

DUUR: 2 dagen

DATA: 21 en 28 november 2012 (Leuven)

PRIJS: € 410


Klachtenmanagement voor federale en Vlaamse ambtenaren

DOELGROEP: Management- en beleidsverantwoordelijken van Vlaamse of federale besturen die via het opzetten van klachtenmanagement tot een verbetering van de kwaliteit van hun organisatie en dienstverlening willen komen en ambtena-ren die belast zijn met de klachtenbehandeling.

TOELICHTING: De opleiding ‘klachtenmanagement’ heeft als centrale doelstelling overheidsorganisaties in staat te stellen op een verantwoorde wijze om te gaan met klachten om een kwaliteitsverhoging te realiseren vanuit intern en extern oogpunt. Eerst gaan we in deze opleiding uit van de verschillende invalshoeken die verantwoorden waarom een klachtenbehandelings- en klachtenmanagementsysteem dient te worden ontwikkeld en dit in een overheidscontext. We definiëren aan de hand van concrete voorbeelden enkele basisbegrippen: klachtenbehandeling, klachtenma-nagement, klacht, bezwaar, beleidsklacht, vraag om

informatie, suggestie en melding. Vervolgens bekijken we de klachten als een ijsbergfenomeen en gaan we nader in op allerlei redenen die er zijn waarom er relatief weinig klachten worden geuit. We introduceren het lijndenken op het gebied van het klachtendenken en brengen de nodige nuances aan. We besteden uitgebreid aandacht aan de verschillende stappen in een klachtenbehandelings- en managementsysteem en dit zowel op een deductieve als inductieve wijze. We besteden aandacht aan het specifiek juridisch kader dat voor de hogere overheden voorhanden is en werken met een boomschema om te bepalen hoe klachten best worden gerapporteerd en hoe er best op kan gereageerd worden. We gaan in op vaardigheden die nodig zijn voor klachtenmanagement. Tenslotte plaatsen we de klachtenbehandeling tegenover andere vormen van bescherming van de burger tegen het overheidsoptreden in zijn diverse facetten.


Klachtenmanagement voor lokale besturen

DOELGROEP: Management- en beleidsverantwoordelijken van provinciale en lokale besturen en ambtenaren die belast zijn met klachtenbehandeling.

TOELICHTING: Het provincie-, gemeente- en OCMW-decreet bevatten een verplichting om een klachtenbehande-lingssysteem op ambtelijk niveau te organiseren en bieden daartoe een ruime mate van maatwerk. De opleiding ‘klachtenmanagement voor lokale besturen’ heeft als centrale doelstelling provincies, gemeenten en OCMW’s te ondersteu-nen om aan hun decretale verplichting te voldoen en hen in staat te stellen om op een verantwoorde wijze om te gaan met klachten, zodat zij een kwaliteitsverhoging in hun organisatie realiseren en de relatie met de burger verbeteren.

Eerst gaan we in deze opleiding uit van de verschillende invalshoeken die verantwoorden waarom een klachtenbe-handelings- en klachtenmanagementsysteem dient te worden ontwikkeld en dit in een overheidscontext. We definiëren aan de hand van concrete voorbeelden enkele basisbegrippen: klachtenbehandeling, klachtenmanagement, klacht, bezwaar, beleidsklacht, vraag om informatie, sugges-tie en melding. Vervolgens bekijken we de klachten als een ijsbergfenomeen en gaan we nader in op allerlei redenen die er zijn waarom er relatief weinig klachten worden geuit. We introduceren het lijndenken op het gebied van het klachten-denken en brengen de nodige nuances aan. We besteden uitgebreid aandacht aan de verschillende stappen in een klachtenbehandelings- en managementsysteem en dit zowel

op een deductieve als inductieve wijze. We werken met een boomschema om te bepalen hoe klachten best worden gerapporteerd en hoe er best op kan gereageerd worden. We gaan in op vaardigheden die nodig zijn voor klachtenma-nagement. Tenslotte plaatsen we de klachtenbehandeling tegenover andere vormen van bescherming van de burger tegen het overheidsoptreden in zijn diverse facetten.


DUUR: 2 dagen


PRIJS: € 440 inclusief boek

Schram Frankie (Red., 2005). Klachtenmanagement: Handboek voor openbare besturen. Brussel: Politeia. Losbladig

DUUR: 2 dagen



Opleidingen 2012 13


Motivering van bestuurshandelingen: personeel

DOELGROEP: Alle ambtenaren die beslissingen voorberei-den of beslissingen nemen op het gebied van personeels-beleid.

TOELICHTING: Deze opleiding heeft als centrale doelstel-ling kwalitatieve besluitvorming te ondersteunen. Een belangrijk element bij het nemen van beslissingen is een goede motivering. Die motiveringsplicht omvat niet enkel verschillende aspecten, maar is op verschillende wijzen te benaderen. De invulling van een goede motivering wordt aan de hand van concrete voorbeelden uitgewerkt in het

domein van het personeelsbeleid met aandacht voor aanwerving, bevordering en tucht. Naast een theoretische uitdieping van de bestaande wetgeving met aandacht voor het toepassingsgebied, de verhouding tot specifieke motiveringsverplichting en de mogelijkheid van herstel van een foutieve of afwezige motivering, worden praktische voorbeelden geanalyseerd. De deelnemers bezorgen daartoe vooraf zelf voorbeelden uit hun eigen praktijk. Op die manier kan nauw worden aangesloten bij de eigen werksituatie van de deelnemers.


Motivering van bestuurshandelingen: ruimtelijke ordening en milieu

DOELGROEP: Alle ambtenaren die beslissingen voorberei-den of beslissingen nemen op het vlak van ruimtelijke ordening en milieu.

TOELICHTING: Deze opleiding heeft als centrale doelstelling kwalitatieve besluitvorming te ondersteunen. Een belangrijk element bij het nemen van beslissingen is een goede motivering. Die motiveringsplicht omvat niet enkel verschil-lende aspecten, maar is op verschillende wijzen te benade-ren. De invulling van een goede motivering wordt aan de hand van concrete voorbeelden uitgewerkt in het domein van

de ruimtelijke ordening en milieu. De bestaande wetgeving wordt theoretisch uitgediept, er is aandacht voor het toepassingsgebied, de verhouding tot specifieke motive-ringsverplichting, de inhoud van de motiveringsverplichting, de gevolgen bij het niet respecteren van de motiveringsver-plichting en de mogelijkheid van herstel van een foutieve of afwezige motivering. Voorts worden praktische voorbeelden geanalyseerd. De deelnemers bezorgen daartoe vooraf zelf voorbeelden uit hun eigen praktijk. Op die manier kan nauw worden aangesloten bij de eigen werksituatie van de deelnemers.


DUUR: 1 dag


PRIJS: € 215

DUUR: 1 dag


PRIJS: € 215

Prof. Dr. Frankie Schram is gastprofessor aan de K.U.Leuven, gastprofessor aan de Universiteit Antwerpen, expert FOD Binnenlandse Zaken, lid en secretaris van de Commissie voor de toegang tot en het hergebruik van bestuursdocumenten en van de Federale Beroepscommissie voor de toegang tot milieu-informatie.Onderzoeksdomein: Relatie tussen burger en bestuur, reguleringsmanagement & bestuursrecht.

Opleidingen 2012 15

Openbaarheid en privacy en wat als ze elkaar raken

DOELGROEP: Alle ambtenaren die omgaan met persoons-gebonden informatie.

TOELICHTING: De openbaarheidswetgeving kent aan iedereen principieel het recht toe van toegang tot alle bestuursdocumenten. In bepaalde gevallen moet die toegang worden geweigerd. Dit is zo wanneer door de openbaarmaking schade zou worden toegebracht aan andere belangen. Eén van die belangen is de bescherming van de persoonlijke levenssfeer. Sommige gegevens, in het bijzonder persoonsgegevens, worden door specifieke regelgeving beschermd. Het samenspel van regelgevingen die openbaarheid garanderen en deze die persoonsgege-vens beschermen, is heel complex. Deze vorming beoogt ambtenaren een inzicht te geven in wat deze regelgevingen inhouden, hoe ze zich tegenover elkaar en tegenover andere regelgeving verhouden en hoe met dit spanningsveld in de praktijk moet worden omgegaan.

Er worden concrete casussen geanalyseerd en behandeld. De opleiding wil eerst de begrippen op een rijtje zetten. Aan bod komen de begrippen openbaarheid van bestuur, recht van toegang, persoonlijke levenssfeer, persoonsgegevens, document van persoonlijke aard en informatie van persoon-lijke aard. Vervolgens worden in de openbaarheidswetge-ving die beperkingen nader geanalyseerd die tot doel hebben de persoonlijke levenssfeer of persoonsgegevens te beschermen. Ruime aandacht wordt daarna besteed aan de verwerking van persoonsgegevens op grond van de wet van 8 december 1992. Verder bekijken we hoe nu het samenspel van de openbaarheidsregelgeving en de wet van 8 december 1992 in concreto moet worden benaderd. De opleiding bekijkt twee sets van specifieke toegangsregels tot specifieke persoonsgegevens: persoonsgegevens aanwezig in de registers van de burgerlijke stand en in de bevolkingsregisters.


Spreekrecht – spreekplicht – zwijgrecht – zwijgplicht. Wat kan je, mag je als ambtenaar?

DOELGROEP: Alle ambtenaren.

TOELICHTING: De meeste ambtenaren gaan om met een veelheid aan informatie. Meer en meer rijst de vraag op welke wijze zij over die informatie intern en extern mogen communi-ceren. Wanneer informatie een bepaalde mate van gevoelig-heid vertoont, zijn er allerlei rechtsregels die de ambtenaren verplichten om deze informatie geheim te houden, of om discreet om te gaan met die informatie. Soms bieden rechtsregels geen oplossing en bieden deontologische en morele regels een uitweg. Wie met mensen omgaat, wordt soms voor de tweespalt geplaatst: het gerecht inschakelen

of zorg bieden. Wat dan met de verplichting om te spreken? In welke mate kan een ambtenaar zich beroepen op een zwijgrecht? En dan is er de relatie met de pers en met politici. In deze opleiding moet rekening worden gehouden met het situationeel karakter en de gelaagdheid van het vraagstuk: sommige regels gelden op organisatorisch vlak, andere op persoonlijk vlak. Naast een aantal begrippen wordt het algemeen kader toegelicht: de vrijheid van meningsuiting in zijn diverse aspecten en met bijzondere aandacht voor de situatie van de ambtenaar. Zeer veel tijd wordt besteed aan de beperkingen en aan de vrijheid van meningsuiting via geheimhoudingsverplichtingen. Tegenover de vrijheid van

spreken of de zwijgplicht geldt soms een spreekplicht. In het laatste onderdeel wordt ingegaan op het situationele karakter van het spreekrecht en van de zwijgplicht. De deelnemers bezorgen vooraf zelf voorbeelden van spanningen tussen spreekrecht, spreekplicht, zwijgplicht en zwijgrecht uit hun eigen praktijk. Op die manier kan nauw worden aangesloten bij de eigen werksituatie van de deelnemers.


DUUR: 3 dagen

DATA: 5, 12 en 19 juni 2012 (Leuven)


DUUR: 3 dagen

DATA: 28 maart, 18 en 25 april 2012 (Leuven)

PRIJS: € 595

Schram Frankie (2011). Tussen openbaarheid en privacy en wat als ze elkaar raken. Brussel: Politeia.

Geografische datainfrastructuur in Vlaanderen

DOELGROEP: Ambtenaren uit provincies, gewesten of uit Vlaamse, federale of Europese overheidsdiensten die een professionele of persoonlijke interesse hebben in GIS.

TOELICHTING: Het verkrijgen van toegang tot noodzakelijke en relevante geodata vormt één van de belangrijkste uitdagingen in de inzet van GIS binnen een overheidsorgani-satie. De voorbije jaren werden verscheidene initiatieven ontwikkeld om de toegang tot en de uitwisseling van geodata te faciliteren en te coördineren. Naar het geheel van dergelijke initiatieven wordt vaak verwezen met het concept Geografische Data Infrastructuur (GDI). De GDI, die

beschouwd kan worden als een geheel van technische en organisatorische componenten, biedt organisaties niet alleen toegang tot verscheidene geografische datasets, maar maakt het ook mogelijk om eigen data beschikbaar te stellen voor anderen. De ontwikkeling van GDI speelt dan ook een belangrijke rol in het gebruik van geo-informatie binnen de overheid. Deze opleiding gaat dieper in op de uitbouw van GDI in Vlaanderen, en de betekenis daarvan voor overheidsorgani-saties op verschillende bestuursniveaus. Inzichten uit wetenschappelijk onderzoek zullen daarbij afgewisseld worden met voorbeelden en ervaringen uit de praktijk.

Meer informatie:Joep [email protected]

Juridische vraagstukken over ICT en eGovernment

DOELGROEP: Management- en beleidsverantwoordelijken die worden geconfronteerd met ICT-toepassingen en eGovernment.

TOELICHTING: De opkomst van ICT en eGovernment heeft een aantal problemen in het leven geroepen die om een oplossing vragen. Sommige van die oplossingen zijn juridisch van aard omdat de vragen juridisch van aard waren. In deze

opleiding worden een aantal juridische problemen geduid die het invoeren van ICT en de uitbouw van eGovernment oproepen. Op de volgende juridische aspecten wordt vervolgens ingegaan: de problematiek van de authentieke bronnen, de toegang tot informatie en documenten in een ICT-context, het hergebruik van overheidsinformatie in een ICT-context, de bewijswaarde van elektronische documenten en de elektronische handtekening.


DUUR: 1 dag

DATA: 31 mei 2012 (Leuven)

PRIJS: € 215

DUUR: 2 dagen

DATA: 3 en 17 oktober 2012 (Leuven)

PRIJS: € 410

Elektronische overheid

Opleidingen 2012 17


Status en toekomst van geografische informatiesystemen (GIS) bij gemeenten

DOELGROEP: Gemeenteambtenaren die een professionele of persoonlijke interesse hebben in GIS.

TOELICHTING: Of het nu gaat om de opmaak van ruimtelijke uitvoeringsplannen, de voorbereiding van openbare werken of de zoektocht naar geschikte locaties voor kinderopvang, de activiteiten van lokale besturen hebben vaak een duide-

lijke geografische dimensie. Geografische informatie wordt daardoor steeds belangrijker voor lokale besturen. Geografische informatiesystemen (GIS) laten toe om op een effectieve en efficiënte manier met die informatie om te gaan. Binnen gemeenten zijn er echter verscheidene technologi-sche maar ook niet-technologische hindernissen die de inzet van GIS kunnen bemoeilijken.

In deze opleiding staan de organisatorische aspecten van de gemeentelijke GIS-werking centraal. Aan de hand van weten-schappelijke inzichten en praktijkverhalen wordt dieper ingegaan op het potentieel van GIS voor lokale besturen en de methoden en mechanismen die kunnen worden ingezet om dit potentieel te realiseren. Daarbij komen zowel de huidige als toekomstige ontwikkelingen van het gemeentelijk GIS-gebruik aan bod.

DUUR: 1 dag

DATA: 8 mei 2012 (Leuven)

PRIJS: € 215

Als doctor in GIS was Joep universitair docent bij Universiteit Wageningen (1997-2007). Sinds 2007 is hij binnen het Instituut voor de Overheid coördinator van het interdisciplinaire project ‘SPATIALIST – Beheer van Ruimtelijke Informatie voor een Innovatieve Openbare Sector’ en verantwoordelijk voor de cluster ICT en eGovernment. Joep doceert tevens aan de ‘University of Melbourne’ (Australië, Faculteit Ingenieurswetenschappen) en is betrokken bij het ontwikke-len van diverse Europese richtlijnen (INSPIRE).

Meer informatie:Joep [email protected]

Componenten van een geografische informatievoorziening Het GIS-netwerk in Vlaanderen

Mens

Techniek

Beleid

Standaarden

Ruimtelijkegegevens

Opleidingen 2012 19

Efficiëntiewinsten in de publieke sector

DOELGROEP: Management- en beleidsverantwoordelijken van de verschillende bestuurlijke niveaus die betrokken zijn bij efficiëntieprojecten in de eigen organisatie.

TOELICHTING: In het traject naar het behalen van de ‘Vlaanderen in Actie, Pact 2020’-doelstellingen, moeten over-heden in Vlaanderen, elk op hun eigen niveau, tegen 2020

substantiële efficiëntiewinsten bereiken. Dit moet hen toelaten de kwaliteit van de dienstverlening aan burgers en bedrijven te verbeteren. Bovendien dwingt de huidige financieel-economische context, samen met de vele andere sociale, demografische en ecologische uitdagingen op lange termijn, overheden om met minder middelen een beter bestuur en betere dienstverlening tot stand te brengen.

Efficiëntie staat met andere woorden vandaag hoog op de politieke en administratieve agenda in alle bestuurlijke niveaus. In deze opleiding willen we dieper ingaan op het concept van efficiëntie in de overheid. We bekijken efficiëntie in de ruimere context van overheidsperformantie. Daarnaast wil de opleiding, door middel van voorbeelden en oefenin-gen, inzicht bieden in hoe efficiëntiewinsten binnen de overheid gerealiseerd kunnen worden en hoe deze winsten gemeten en geanalyseerd worden.

DUUR: 1 dag

DATA: 7 juni 2012 (Leuven)

PRIJS: € 215

Jesse Stroobants behaalde het diploma Handelsingenieur aan de K.U.Leuven. Sinds 2010 werkt hij als wetenschappelijk medewerker bij het Instituut voor de Overheid. Zijn onderzoeks-interesse gaat onder meer uit naar prestatiemanagement en efficiëntie in de publieke sector.

Meer informatie:Jesse Stroobants en Geert [email protected]

Aan de slag met BBC

DOELGROEP: Managementteamleden en diensthoofden van gemeenten, OCMW’s en provincies en stafmedewerkers van deze besturen die binnen hun organisatie een trekkersrol opnemen in de implementatie van het BBC-systeem.

TOELICHTING: Op 25 juni 2010 keurde de Vlaamse regering het besluit betreffende de Beleids- en BeheerCyclus van de gemeenten, de OCMW’s en de provincies (BBC GOP) goed. Het streven naar meer resultaatgericht management staat daarmee bovenaan de agenda in deze besturen. In de besturen waar dit nog niet het geval is, zal het de komende jaren hoe dan ook op het voorplan komen te staan. De Vlaamse gemeenten, OCMW’s en provincies zullen met het BBC-systeem over heel wat vrijheidsgraden beschikken om

het beleids- en beheerssysteem te enten op de eigen organisatie en behoeften. In deze opleiding staan we uitgebreid stil bij deze vrijheidsgraden en besteden we ruimschoots aandacht aan de mogelijkheden die BBC biedt om binnen én buiten de organisatie win-wins te creëren. BBC wordt aldus duidelijk naar voren gebracht als een toolkit om de eigen organisatie en het gevoerde beleid en beheer te versterken. Met het oog op het tot een goed einde brengen van het BBC-traject, is het vereist dat medewerkers in staat zijn om decentraal de vereiste beleids- en beheersinformatie aan te leveren. Hiertoe moeten ze verschillende vaardigheden kunnen inzetten: het formuleren van beleidsdoelstellingen, actieplannen en acties; het opstellen van indicatoren om de geformuleerde beleidsdoelstellingen op te volgen; het interpreteren van de verzamelde beleids- en beheersinforma-tie; etc. Tijdens deze opleiding worden aan de deelnemers een aantal technieken aangereikt waarmee ze binnen de

organisatie aan de slag kunnen met het plannen, budgette-ren en monitoren van beleid. Hierbij wordt zoveel mogelijk teruggekoppeld naar praktijkvoorbeelden. Telkens wordt ook tijd uitgetrokken om de deelnemers deze technieken zelf te laten toepassen op concrete cases.

Meer informatie:Katrien Weets en Geert [email protected]

DUUR: 3 dagen

DATA: 12, 15 en 19 juni 2012 (Leuven)

PRIJS: € 595

Financiën, kwaliteit en prestaties


Kwaliteit in de overheid

DOELGROEP: Management- en beleidsverantwoordelijken en stafmedewerkers van de verschillende bestuurlijke niveaus die een inleiding wensen in kwaliteitsmanagement en-instrumenten in de publieke sector.

TOELICHTING: Overheidsorganisaties worden geconfron-teerd met steeds hogere verwachtingen vanuit de samenle-ving. Het voeren van een kwaliteitsbeleid kan overheidsorga-nisaties helpen om tegemoet te komen aan deze noden en verwachtingen.In de praktijkgerichte opleiding ‘kwaliteit in de overheid’ focus-sen we op instrumenten die organisaties kunnen toepassen

bij het voeren van hun kwaliteitsbeleid. Vanuit een algemene inleiding in het kwaliteitsdenken overlopen we een aantal gangbare kwaliteitsinstrumenten binnen de publieke sector. We besteden onder andere aandacht aan: ISO, kwaliteits-handboeken, interne controle, balanced scorecard, gebrui-kersbevraging, handvesten, klachtenmanagement, EFQM en CAF. De instrumenten worden geplaatst binnen de ruimere context van het werken aan kwaliteit en allereerst toegelicht vanuit de theorie. Vervolgens komt de toepassing van een aantal van deze instrumenten aan bod. Aan de hand van stappenplannen, praktijkvoorbeelden en -getuigenissen geven we mee hoe u met deze instrumenten zelf aan de slag kunt.

Meer informatie:Sara Demuzere en Astrid [email protected]@soc.kuleuven.be

Organisatiecultuur en kwaliteitsmanagement

DOELGROEP: Management- en beleidsverantwoordelijken van de verschillende bestuurlijke niveaus die betrokken zijn bij verbeteren veranderingsprojecten binnen de organisatie.

TOELICHTING: Bij kwaliteitsmanagement speelt het menselijke aspect, naast de toepassing van kwaliteitsinstru-menten een belangrijke rol. De afgelopen jaren is de aandacht voor deze ‘zachte’ dimensie van kwaliteit toegeno-men. In de opleiding ‘organisatiecultuur en kwaliteitsma-nagement’ wordt kwaliteitsmanagement benaderd vanuit een culturele eerder dan een instrumentele invalshoek.

Startende vanuit de definiëring en het analyseren van organisatiecultuur zetten we uiteen hoe er verbeteracties geformuleerd kunnen worden en schetsen we de impact van organisatiecultuur bij het uitvoeren van deze verbeteracties. Daarnaast gaan we in op de rol van leiderschap. Vanuit een analyse van de cultuur binnen de eigen organisatie, maken de deelnemers ten slotte zelf een verbeterplan voor hun organisatie. Hierbij wordt tevens besproken welke specifieke verbeteracties geformuleerd kunnen worden en op welke manier deze systematisch geïmplementeerd kunnen worden binnen de organisatie.

Meer informatie:Sara Demuzere en Astrid [email protected]@soc.kuleuven.be

DUUR: 2 dagen


PRIJS: € 440

DUUR: 2 dagen

DATA: 9 en 23 oktober 2012 (Leuven)

PRIJS: € 410

Sara Demuzere en Astrid Molenveld zijn werkzaam als wetenschappelijk medewerker bij het Instituut voor de Overheid. Ze verrichten fundamenteel en toegepast onderzoek naar kwaliteitsmanagement en organisatiecultuur.

Opleidingen 2012 21

Resultaatgericht financieel management

DOELGROEP: Managementverantwoordelijken en stafmede-werkers van de verschillende bestuurlijke niveaus (federaal, regionaal, provinciaal en lokaal) die vanuit hun functie te maken hebben met financieel management.

TOELICHTING: Deze opleiding heeft als doel de deelnemers inzicht bij te brengen in de concepten en methoden die aan overheidsorganisaties toelaten kosten met resultaten te verbinden, ter ondersteuning van beleid en beheer. Inzicht in dat verband wordt meer en meer een kerncompetentie van overheidsorganisaties en dit zowel tijdens de financiële voorbereiding (begroting) van het beleid, als bij de opvolging (boekhouding) en evaluatie (audit) ervan. In deze tweedaagse

opleiding zal het zwaartepunt komen te liggen bij de praktijk van het resultaatgericht begroten. Terwijl de (meerjaren-) begroting het startpunt vormt van de financiële cyclus van begroting-boekhouding-audit, is de (meerjaren)planning het beginpunt van de beleidscyclus van planning-monitoring-evaluatie. Bovendien is de begroting in de praktijk nog steeds de financiële kapstok bij uitstek waaraan het beleid wordt opgehangen. De opleiding bestaat uit een theoretische basisvorming enerzijds en praktijkgetuigenissen anderzijds. In de theoretische basisvorming reiken we een methodologie aan om prestaties en effecten van beleid te bepalen, activiteiten te analyseren en prestatiedrijvers en budgettaire parameters per activiteit te identificeren. Naast een theoreti-

sche basisvorming voorziet de opleiding in praktijkgetuigenis-sen die aan de deelnemers toelaten om de aangereikte concepten en methoden toe te passen binnen de eigen organisatie.

Meer informatie:Katrien Weets en Geert [email protected]

DUUR: 2 dagen

DATA: 8 en 22 november 2012 (Leuven)

PRIJS: € 410

Katrien Weets is sinds 2007 als wetenschappelijk medewerker verbonden aan het Instituut voor de Overheid. Haar expertise, opgebouwd door middel van beleidsondersteunend onderzoek, situeert zich vooral op het vlak van financieel management en prestatiemanagement in lokale besturen. In haar doctoraatson-derzoek bestudeerde ze de praktijken van planning en budgettering in verscheidene Vlaamse gemeenten. Momenteel volgt ze de implementatie van de Beleids- en BeheersCyclus (BBC) in de Vlaamse gemeenten, OCMW’s en provincies op en staat ze in voor de dienstverlenings- en opleidingsopdrachten over deze thematiek.

Prof. Dr. Geert Bouckaert is directeur van het Instituut voor de Overheid, algemeen coördinator van het Steunpunt Bestuurlijke Organisatie Vlaanderen en gewoon hoogleraar aan de K.U.Leuven, Faculteit Sociale Wetenschappen. Zijn expertise situeert zich op het vlak van het overheidsmanagement en betreft meer bepaald prestatiemeetsystemen en financiële beleids- en beheerscycli in de overheid.

Opleidingen 2012 23

Coaching

DOELGROEP: Alle ambtenaren die een coachingopdracht vervullen, al dan niet vanuit hun rol als directe leidinggevende.

TOELICHTING: Coaching is het uitgelezen instrument om bij medewerkers talenten zichtbaar te maken, vrij te maken en te ontwikkelen. Medewerkers vergroten zo hun zelfvertrou-wen en worden zelfstandiger in het uitoefenen van hun job. Dit impliceert dat de coach over de nodige competenties

beschikt om dit leerproces bij hun coachee vorm te geven. In deze opleiding willen wij u graag overtuigen van de meerwaarde van coaching en u tonen in welke omstandighe-den u het kan gebruiken. We staan stil bij de belangrijkste uitgangspunten van coaching, de rol en competenties van de coach en de structuur van een coachinggesprek. Verder voorzien we ook voldoende tijd voor oefeningen en feed-back.

Meer informatie:An Wynants en Marc [email protected]. [email protected]

DUUR: 2 dagen

DATA: 13 en 20 september 2012 (Leuven)

PRIJS: € 410

Personeel en verandering

Diversiteitsmanagement i.s.m. Faculteit Sociale Wetenschappen (K.U.Leuven)

DOELGROEP: Het opleidingsprogramma richt zich tot personen die een verantwoordelijkheid hebben inzake diversiteit en diversiteitsplannen, of die een dergelijke functie ambiëren.

TOELICHTING: Deze vorming beoogt een verbreding, c.q. verdieping, van de competenties inzake diversiteitsmanage-

ment en biedt zowel een theoretisch als een praktisch perspectief op diversiteit. Vertrekkend vanuit een theoreti-sche reflectie van de concepten gelijkheid en diversiteit en de regelgeving errond, gaan we daarna dieper in op de imple-mentatie van een diversiteitsbeleid en -plannen op meso- en microniveau in de organisatie. Daarbij focussen we op verschillende doelgroepen (allochtonen, functiebeperkingen,

gender). Op deze manier zijn de deelnemers achteraf in staat om een actief diversiteitsbeleid voor de organisatie uit te werken. Tot slot wordt ook ingegaan op de menselijke kant van diversiteitsmanagement (draagvlak creëren, omgaan met weerstand, interculturele communicatie). De opleiding biedt de mogelijkheid om een getuigschrift van universitaire permanente vorming te behalen.

DUUR: 8 dagen

DATA: 27 januari, 17 februari, 9 en 30 maart, 20 april, 11 mei en 1 juni 2012 – laatste dag in onderling overleg (Leuven)

PRIJS: € 850

Meer informatie:Evelien Cautaert en Annie [email protected]

Na haar studies Pedagogische Wetenschappen en de aanvullende master in het overheids-management en -beleid versterkte Evelien het Instituut voor de Overheid bij de dagelijkse wer-king van de Master of Science in het Overheidsmanagement en –beleid en de Master of Science in European Politics and Policies. Sinds 2010 werkt zij ook mee aan de opleidingen omtrent diversiteitsmanagement. Naast de contactfunctie voor docenten en studenten staat zij in voor de kwaliteitsbewaking van de masteropleidingen.


Gender in organisaties i.s.m. Faculteit Sociale Wetenschappen (K.U.Leuven)

DOELGROEP: Alle personen met een interesse in M/V verhoudingen op de werkvloer. Het hebben van een verant-woordelijkheid inzake HR en/of diversiteit is aanbevolen maar niet noodzakelijk. Deelnemers uit diverse professionele sectoren zijn welkom.

TOELICHTING: Na decennia van vrouwenbewegingen en de opkomst van genderstudies, lijkt het alsof man-vrouw verschillen niet meer hoog hoeven te staan op de agenda.

Toch blijft de tweedeling doorwerken, zowel in ons mens-beeld als in organisaties. In deze opleiding gaan we in op het M/V-mensbeeld en bijhorende stereotypes en hebben we aandacht voor genderdiversiteit in organisaties. Wat verklaart immers de trage doorstroom van vrouwen? Kan dat werkelijk veranderen via positieve acties? Wat zijn de mogelijkheden en knelpunten bij het werken aan genderdiversiteit? Via casussen, opdrachten en discussies formuleren we een antwoord op al deze vragen.

Meer informatie:Evelien Cautaert en Veerle Draulans (professor Centrum voor Sociologisch Onderzoek – Faculteit Sociale Wetenschappen, K.U.Leuven)[email protected]

DUUR: 3 dagen

DATA: 8, 15 en 22 mei 2012 (Leuven)

PRIJS: € 350

Generatiemanagement: wat en hoe?

DOELGROEP: Deze opleiding richt zich tot HR-managers, personeelsverantwoordelijken en leidinggevenden die meer willen leren over hoe structuren de samenwerking tussen mensen van verschillende leeftijdsgroepen kunnen belemme-ren of bevorderen.

TOELICHTING: De laatste jaren is er meer en meer aandacht gekomen voor het managen van een divers personeelsbe-stand. In deze opleiding gaan we dieper in op de uitdagingen van leeftijdsdiversiteit. Op basis van het recentste weten-schappelijk onderzoek gaan we na wat de implicaties en

uitdagingen zijn van deze zogenaamde ‘multi-generationele werkomgeving’. We verkennen de zin en onzin van ‘genera-tiemanagement’. Door maatschappelijke en organisatorische ontwikkelingen hebben generaties andere loopbaanverwach-tingen, belangen, competenties, enzovoort. Bovendien kunnen er andere opvattingen bestaan over de gewenste organisatiecultuur of manier van werken. Denk bijvoorbeeld aan het ‘nieuwe werken’ en de ambtenaar 2.0. die vaak geassocieerd worden met jongere generaties. De vraag is in welke mate deze generatieverschillen leiden tot generatie-conflicten en hoe het HR-beleid hierop kan inspelen.

Gegeven de vergrijzing van het personeel en de grote uitstroom van de Baby Boom-generatie, wordt deze vraag-stelling des te relevant. Hoe vijftigplussers motiveren, hoe jonge mensen van de zogenaamde Y-generatie aantrekken én behouden, hoe kennisoverdracht organiseren. Dit zijn de belangrijkste uitdagingen waar HR-managers vandaag voor staan. Tijdens deze opleiding komen theoretische inzichten en bevindingen uit wetenschappelijk onderzoek aan bod. Voorts gaan we dieper in op de specifieke context van de overheidssector en maken we voldoende tijd voor ervarings-uitwisseling tussen de deelnemers.

DUUR: 1 dag

DATA: 25 september 2012 (Leuven)

PRIJS: € 215

Meer informatie:Eva [email protected]

Eva is licentiaat in de sociologie en volgde een postgraduaat in conflictbemiddeling. Sinds 2008 werkt ze als wetenschappelijk medewerker bij het Instituut voor de Overheid. Haar onderzoeksinteresse gaat uit naar HRM in de overheid, leeftijdsbewust personeelsbeleid en de samenwerking tussen generaties.

Opleidingen 2012 25

Leeftijdsbewust personeelsbeleid in de overheid

DOELGROEP: Stafmedewerkers, HR-managers en perso-neelsverantwoordelijken.

TOELICHTING: Eén van de grootste uitdagingen voor het personeelsmanagement in overheidsdiensten is de vergrijzing van het personeel. Op korte termijn bestaat de uitdaging erin om de groeiende groep van oudere (ervaren) medewerkers gemotiveerd en langer aan het werk te houden. De leeftijd waarop werknemers en ambtenaren met pensioen gaan, ligt in België nog steeds een stuk lager dan de wettelijke pensioenleeftijd van 65 jaar. Er zijn tal van factoren die ervoor zorgen dat mensen de arbeidsmarkt vroegtijdig verlaten. Al geruime tijd wijzen beleidsmakers erop dat deze trend zou moeten worden omgebogen.

In deze opleiding gaan we na hoe het personeelsbeleid kan bijdragen tot het duurzaam inzetten van medewerkers doorheen de loopbaan. De volgende drie vragen staan centraal ‘Waarom een leeftijdsbewust personeelsbeleid voeren?’, ‘Wat is een leeftijdsbewust personeelsbeleid?’ en ‘Hoe krijgt een leeftijdsbewust personeelsbeleid concreet vorm in de praktijk?’. We gaan hierbij uit van de specifieke context van overheidsorganisaties.We gaan dieper in op theoretische modellen en de recentste wetenschappelijke bevindingen over leeftijdsbewust perso-neelsbeleid. Gastdocenten illustreren deze inzichten vanuit praktijkgetuigenissen. We besteden verder aandacht aan praktijkvoorbeelden die door de deelnemers zelf worden aangedragen. Hierbij krijgen de deelnemers individueel en in

groep de kans om de aangereikte inzichten te vertalen naar de eigen organisatiecontext. In de vorm van een interactieve workshop zullen de deelnemers concrete actiepunten kunnen uitwerken voor verschillende domeinen van het eigen personeelsbeleid. De andere deelnemers en de docenten zullen daarbij als klankbord dienen.

Meer informatie:Eva [email protected]

DUUR: 2 dagen

DATA: 13 en 27 maart 2012 (Leuven)

PRIJS: € 410

HRM en leiderschap in de publieke sector

DOELGROEP: Personen met een leidinggevende functie (en die dus personeels- en/of managementverantwoordelijkheid hebben) of personen die een dergelijke functie ambiëren in een overheidsorganisatie.

TOELICHTING: Het goed functioneren van een organisatie hangt in belangrijke mate af van de inzet en kwaliteit van het

personeel. Leidinggevenden spelen, samen met het HR-departement, een cruciale rol in het begeleiden en ontwikkelen van medewerkers. Dit opleidingsprogramma heeft een dubbele focus. Enerzijds willen we u als leidinggevende de basisvisie van het ‘Human Resources Management’ meege-ven en de aandachtsgebieden van HRM-beleid toelichten. We staan stil bij de invulling van een HRM-beleid door leiding-

gevenden en door het HR-departement. Anderzijds leren we u vaardigheden aan voor het uitvoeren van functioneringsge-sprekken of voor coaching en oefenen we op situationeel leidinggeven. We gaan dieper in op de menselijke kant in veranderingsprocessen. We gaan na hoe u uw medewerkers kan motiveren om in veranderingen mee te gaan en hoe u omgaat met potentiële weerstand. De mogelijkheid wordt geboden om een eindpaper te schrijven over een specifiek thema dat aan bod komt in de opleiding en dat achteraf relevant kan zijn voor de eigen organisatie. U krijgt van ons wetenschappelijke feedback op deze eindpaper en bekomt een getuigschrift van universitaire permanente vorming indien u met succes de eindpaper verdedigt.

DUUR: 7 dagen

DATA: 13 en 27 september, 11 en 25 oktober, 8 en 22 november 2012 – laatste dag in onderling overleg (Leuven)

PRIJS: € 1475

Meer informatie:Sophie Op de Beeck en Annie [email protected]

Sophie werkt sinds 2009 als wetenschappelijk medewerkster bij het Instituut voor de Overheid. Haar onderzoeksinteresses situeren zich op het terrein van personeelsmanagement in een overheidscontext, in het bijzonder competentiemanagement, strategisch HRM en de rol van leidinggevenden in personeelsaangelegenheden.


Veranderingsmanagement

DOELGROEP: Leidinggevende ambtenaren en stafmedewer-kers van openbare besturen die meewerken aan een veranderingsproject binnen de eigen organisatie.

TOELICHTING: De sleutel tot succesvolle verandertrajecten ligt vaak bij het menselijke aspect. Veranderingen kunnen immers leiden tot heel wat onzekerheid, vragen, kritiek en weerstand bij de medewerkers. Zij hebben vaak het gevoel dat heel hun huidige manier van werken in vraag gesteld wordt en zijn bijzonder onzeker over hun rol in de toekomst.Deze driedaagse opleiding gaat net over hoe u dit aspect van

een veranderingsproces kan managen. In eerste instantie staan we stil bij een aantal kaders rond de ‘psychologie’ van veranderingen. Vervolgens reiken we u een aantal methodes en tools aan die u concreet kunnen helpen om participatieve processen te organiseren, goed te communiceren, weer-stand te managen en eventueel de nodige cultuurveranderin-gen op gang te brengen. Tijdens de opleiding is er tijd voorzien om aangereikte methodes en tools toe te passen op een eigen veranderingstraject. Een concreet plan van aanpak voor de menselijke kant in uw verandertraject is het uiteinde-lijke tastbare resultaat van de opleiding.

Deze opleiding wordt georganiseerd in samenwerking met Prof. Dr. Karel De Witte, Arbeids- en Organisatiepsychologie, Faculteit Psychologie, K.U.Leuven


DUUR: 3 dagen

DATA: 23 en 30 maart, 20 april 2012 (Leuven)

PRIJS: € 595

Personeelsmanagement bij de overheid

DOELGROEP: Stafmedewerkers van een HR-Departement die inzichten willen opdoen over visieontwikkeling op personeelsbeleid in een overheidsorganisatie.

TOELICHTING: In een moderne invulling van personeelsma-nagement wordt beklemtoond dat de mens een strategische factor is in de organisatie. Dit betekent dat een HR-departement oog moet hebben voor de koppeling van het personeelsbe-leid aan het strategisch management van de organisatie. Deze opleiding is een basisopleiding en mikt op visieontwik-

keling en bewustmaking van generieke HR-theorieën. HR-principes en concepten komen aan bod, telkens vanuit de rol van een HR-departement. De opleiding besteedt aandacht aan strategisch HRM, ontwikkeling van indicatoren en prestatiemeting. We staan stil bij het vertalen van een HR-strategie in personeelsbehoeften. We bespreken de principes van talentmanagement en maken de link met loopbaanontwikkeling. We benaderen personeelsmanage-ment vanuit de eigenheid van de publieke sector, met praktijkillustraties over instroom en evaluatie van overheids-

personeel. Het begrip ‘Public Service Motivation’ wordt uitgediept en vertaald naar goede praktijkvoorbeelden. De deelnemers kunnen een getuigschrift van universitaire permanente vorming bekomen als zij na elke opleidingsdag een beknopte paper uitschrijven over de toepassing van het dagthema op de eigen organisatiepraktijk en deze papers achteraf ook succesvol verdedigen. Het Instituut voor de Overheid geeft hierbij wetenschappelijke feedback en wil hiermee de vertaling van de opleiding naar de werkpraktijk faciliteren.

DUUR: 6 dagen

DATA: 17 februari, 16 maart, 27 april, 11 en 25 mei 2012, laatste dag in onderling overleg (Leuven)

PRIJS: € 1250

Meer informatie:Sophie Op de Beeck en Annie [email protected]

Prof. Dr. Annie Hondeghem is hoogleraar aan de Faculteit Sociale Wetenschappen, K.U.Leuven. Haar onderwijsopdracht situeert zich op het domein van de bestuurskunde en het overheidsmanagement. Zij begeleidt voornamelijk onderzoek op het vlak van het perso-neelsmanagement bij de overheid, veranderingsmanagement en het beleid inzake gelijke kansen. Zij is academisch verantwoordelijke voor de permanente vorming van het Instituut voor de Overheid.

Opleidingen 2012 27

Vormings-, Trainings- en Opleidingsbeleid (VTO) in overheidsorganisaties

DOELGROEP: Ambtenaren die, voltijds of deeltijds, verant-woordelijk zijn voor het beleid rond Vorming, Training en Opleiding in hun organisatie. Voor deze opleiding organiseren wij een intake procedure via een korte vragenlijst en een telefonisch interview. Op deze manier willen we ervoor zorgen dat de opleiding aansluit bij de verwachtingen en mogelijkheden van de deelnemers.

TOELICHTING: Heeft u ook het gevoel dat de georganiseerde vormingsinitiatieven in uw organisatie niet altijd leiden tot de gewenste resultaten op de werkvloer? Merkt u soms dat medewerkers opleidingen volgen die niet aansluiten bij de ontwikkelbehoeften van hun afdeling of team? Vraagt u zich af

hoe u via vorming, training en opleiding de veranderprocessen in uw organisatie kan ondersteunen? Streeft u ernaar om de competenties van de medewerkers optimaal en blijvend te ontwikkelen en in te zetten in de organisatie? Tijdens deze opleiding buigen we ons over dergelijke vaak terugkerende uitdagingen en vraagstukken. We onderzoeken samen met u hoe u de link kan leggen tussen de doelstellingen van uw organisatie en VTO en hoe u daartoe een breed draagvlak creëert in uw organisatie. Via een koppeling van theoretische sessies, praktische oefeningen en opdrachten in de eigen organisatie helpen we u en uw collega-deelnemers met het uittekenen van een doeltreffend en strategisch VTO-beleidsplan. Thema’s die hierbij aan bod komen zijn: de

strategische inbedding van VTO in een organisatie, de lerende organisatie, VTO-behoeften opsporen en prioriteiten stellen, gebruiken van planningsinstrumenten voor een VTO-beleid, de link met competentiemanagement en kennismanagement, het ontwerpen van leertrajecten, het stimuleren van transfer, werkplekleren, etc. Het programma leidt ertoe dat de deelne-mers bruikbaar materiaal ontwerpen voor hun eigen bestuur en voor hun eigen rol als VTO-verantwoordelijke.

Deze opleiding wordt georganiseerd in samenwerking met Prof. Dr. Herman Baert, Centrum voor Professionele Opleiding & Ontwikkeling en Levenslang Leren (Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen, K.U.Leuven).

DUUR: 5 dagen

DATA: 14 en 21 september, 5 en 12 oktober 2012 – laatste dag in onderling overleg (Leuven)

PRIJS: € 1250


Vanaf 1 september 2007 versterkt An het vormingsteam van het Instituut voor de Overheid. Ze heeft trainingservaring opgebouwd bij MCR (Management Consulting and Research). An verzorgt opleidingen gericht op HRM, managementvaardigheden, leiderschap en verande-ringsmanagement.


De diverse opleidingen van het Instituut voor de Overheid kunnen ook in uw eigen organisatie worden georganiseerd. In overleg met uw organisatie kan een vormingspakket worden samengesteld van één of meerdere opleidingsdagen. De theoretische kaders en modellen kunnen toegepast worden op de eigen cases uit uw organisatie. We organiseren deze opleidingen in groepen van maximaal 15 deelnemers. Ze zijn interactief van aanpak en praktijkgericht.

Naast de thema’s die in de open opleidingen aan bod komen, biedt het Instituut voor de Overheid ook een aantal vaardigheidstrainingen aan rond thema’s die te maken hebben met ‘people management’ en interpersoonlijke relaties en samenwerking. U vindt een overzicht van mogelijke thema’s in onderstaande tabel.

Veerle Conings en An Wynants staan samen in voor een kwaliteitsvolle invulling van de in-company trainingen.

Bijkomende thema’s voor in-company training

BURGER EN BELEID

•Burgerparticipatie en procesfacilitering•Het schrijven van strategische organisatieplannen

ETHIEK EN PERSONEELSMANAGEMENT

•Integriteitsmanagement en dilemmatraining•Leeftijdsbewust personeelsbeleid•Samenwerking tussen generaties

VERANDERINGSMANAGEMENT

•Hoe manage ik de menselijke kant in veranderingsprocessen

•Leiding geven bij verandering

LEIDERSCHAPSVAARDIGHEDEN

•Interpersoonlijke communicatie•Conflicthantering•Gesprekstechnieken•Presentatietechnieken•Teamvorming en werkoverleg•Leiding geven en coaching•Vergadertechnieken

III. IN-COMPANY TRAININGEN

Opleidingen 2012 29

Enkele recente referenties

NAAM ORGANISATIE

FOD Financiën

Fonds der beroepsziekten

Jobpunt Vlaanderen

OCMW Roeselare

Opleidingsinstituut van de Federale Overheid (OFO)

Oost-Vlaamse Bestuursacademie

RWO Vlaanderen

Stad Antwerpen

Toerisme Vlaanderen

VDAB spoor 21

VORMING

Begeleiden teambuilding strategieontwikkeling

Leiderschapsontwikkeling, begeleiden van een residentieel seminarie

Motivering van bestuurshandelingen

Openbaarheid van bestuur

Gecertificeerde opleiding Train the trainer

Spreekrecht, spreekplicht, zwijgrecht, zwijgplicht. Wat kan je, mag je als ambtenaar?

Vormingspakket en intervisiesessies voor beleidsanalisten

Workshop organisatiecultuur

Dilemmatrainingen

De menselijke kant in veranderingsprocessen

Voor meer informatie over een in-company training kunt u contact opnemen met de opleidingscoördinator Veerle [email protected] of telefonisch via het secretariaat op het nummer 016/32.32.70


IV. RESIDENTIEEL SEMINARIE

V. STUDIEDAGEN

Procesarchitectuur van Interactieve Processen in samenwerking met Wageningen Business School

DOELGROEP: Ambtenaren van de verschillende bestuurlijke niveaus die in belangrijke mate betrokken zijn bij de organisa-tie van beleidsprocessen waarin maatschappelijke betrok-kenheid en consultatie een grote rol spelen.

TOELICHTING: Centraal in deze opleiding staat de vraag op welke manier interactieve processen voor beleid en uitvoering kunnen opgezet worden. De cursus legt de nadruk op procesarchitectuur. Tijdens dit intensief meer-daags residentieel seminarie, onder begeleiding van een gereputeerd internationaal team van trainers, krijgen de

deelnemers inzicht in de organisatie van interactieve processen en kunnen ze de nodige vaardigheden ontwik-kelen om zelf interactief aan de slag te gaan. Deelnemers bepalen zelf in belangrijke mate de thema’s die worden uitgediept. Mogelijke thema’s zijn: ruimtelijke ordening, stadsontwikkeling, plattelandsontwikkeling, infrastructurele megaprojecten, armoedebeleid, integratiebeleid en gezond-heidsbeleid of veranderingen bij justitie. De eigen werkprak-tijk staat centraal in de opleiding. De cursus wordt toege-past op de eigen werksituatie. De voertaal is het Nederlands en het Engels.

Meer informatie:Veerle [email protected]

Elk jaar organiseert het Instituut voor de Overheid één of meerdere studiedagen waarop actuele onderwerpen belicht worden die een ruim publiek aanbelangen. Doelpubliek zijn zowel mandatarissen, ambtenaren van lokale, regionale en federale besturen als onderzoekers en studenten die hun visie op de nieuwe overheidsdynamieken willen verruimen. Studiedagen worden aangekondigd via onze e-nieuwsbrief.

Schrijf in op onze e-nieuwsbrief en ontvang maandelijks actuele informatie over onze opleidingen, studiedagen, onderzoeksprojecten en publicaties via www.instituutvoordeoverheid.be (kies mailing lists).

DUUR: 3 dagen met avondsessies

DATA: 26, 27 en 28 september 2012 (Leuven)

PRIJS: € 1750 (incl. 2 overnachting en maaltijden)

Opleidingen 2012 31

PRAKTISCHE INFORMATIE

INSCHRIJVINGU kan zich inschrijven voor opleidingsprogramma’s of studiedagen via een inschrijvingsformulier dat u kan vinden bij de betreffende opleiding op onze website www.instituutvoordeoverheid.be. Elke inschrijving wordt steeds bevestigd.

PRIJSEen richtprijs voor opleidingen bedraagt €€215 per dag. Onze vormingen zijn eerste instantie gericht op ambtenaren. Deelnemers uit de private sector betalen supplementair € 100 per opleidingsdag. Betaling gebeurt na ontvangst van de factuur.Voor standaardpakketten aangeboden als interne training is de richtprijs per groep van ongeveer 15 personen € 1300 per dag. Deze dagprijs fluctueert al naargelang de specifieke wensen van de gebruiker en de benodigde voorbereidingstijd. Een prijsofferte wordt opgesteld op basis van specifieke gebruikersbehoeften.

OPLEIDINGSCHEQUESHet Instituut voor de Overheid is een erkend opleidingsverstrekker: werkgevers via KMO-portefeuille (www.kmo-portefeuille) of werknemers via www.vlaanderen.be.

MAALTIJDEN EN DOCUMENTATIEAlle opgenomen prijzen zijn inclusief documentatie en koffiepauzes. Bij open opleidingen van een hele dag wordt een lunch aangeboden.

DEELNAMEATTESTHet is mogelijk een deelnameattest te bekomen na het volgen van een opleidingsprogramma.

LOCATIE EN UURREGELINGDe opleidingsprogramma’s van het Instituut voor de Overheid vinden meestal plaats in Leuven van 9.30u tot 12.30u en van 13.30u tot 17.00u. De concrete plaats staat vermeld bij de betreffende opleiding op onze website.

ANNULATIEAan een annulatie van een inschrijving voor een opleiding zijn volgende annulatiekosten verbonden:•Kosteloos bij annulatie op meer dan 4 weken voor aanvang van de opleiding,•30% van het inschrijvingsgeld bij annulatie vanaf 4 weken tot 2 weken voor aanvang van de opleiding,•50% van het inschrijvingsgeld bij annulatie vanaf 2 weken tot 1 week voor aanvang van de opleiding,•100% van het inschrijvingsgeld bij annulatie vanaf 1 week voor aanvang van de opleiding.Voor studiedagen kan gratis geannuleerd worden tot 2 weken voor de betreffende studiedag. Indien een persoon op één of meerdere opleidingssessies niet aanwezig kan zijn, kan afhankelijk van de vereiste inhoudelijke voorkennis, na verwittiging van het secretariaat van het Instituut voor de Overheid, een vervanger van binnen de eigen organisatie gestuurd worden.

SECRETARIAATVoor al uw praktische vragen omtrent opleidingen en studiedagen kan u terecht bij:

ANNEKE HEYLEN, MAAIKE VANDENHAUTE EN INGE VERMEULENTel. 016 32 32 70 – Fax 016 32 32 67 – [email protected]

COMMUNICATIEVERANTWOORDELIJKEANITA VAN GILSAnita is sinds 1998 werkzaam bij het Instituut voor de Overheid. Als handelsingenieur en voormalig analist en gegevensbeheer-der is zij verantwoordelijk voor een efficiënte administratieve organisatie, externe communicatie en webbeheer.


Opleidingsequipe: vlnr. Evelien Cautaert, Inge Vermeulen, Anneke Heylen, Veerle Conings, Prof. Dr. Annie Hondeghem, Maaike Vandenhaute, Anita Van Gils en An Wynants

Opleidingen 2012

Instituut voor de Overheid - Public Management InstituteFaculteit Sociale Wetenschappen - Faculty of Social Sciences

Parkstraat 45 - bus 3609, B-3000 Leuven - België tel: 0032 16 32 32 70, fax: 0032 16 32 32 67

[email protected], www.publicmanagement.be

Academische opleidingen

Open opleidingen

In-company trainingen

Opleidingen 2012 - KU Leuven · 2014-02-27 · Opleidingen 2012 1 Levenslang leren in een...

Documents

Transcript of Opleidingen 2012 - KU Leuven · 2014-02-27 · Opleidingen 2012 1 Levenslang leren in een...