Opening academisch jaar Opmaken voor het nieuwe seizoen · 2013. 10. 20. · LNV kort vooral...

RESOURCEOpening academisch jaar

Opmaken voor het nieuwe seizoenpag. 6

Bad news for potato farmers

LNV kort vooral praktijk-onderzoek en Alterra

Studentenverenigingen ongekend populair

The flexible phytophthora genome can get around resistance. | p.9 |

Gelukkig haalt DLO meer uit de markt dan een jaar geleden. | p.4 |

Groei is veel groter dan toename aantal eerstejaars. | p.26 |

Voor studenten en medewerkers van Wageningen UR nr. 2 – 10 september 2009 – 4e jaargang

OP DE COVERMet een levengroot frame ging Resource

on tour, bij de introductiedagen in Velp,

Leeuwarden en Wageningen. En wat doe je

dan, als je “op de cover van Resource”

staat? Springen. Stoer kijken. Zwoel

kijken. Wegkijken. Maar vooral lachen.

Say cheese!

Alle foto’s staan op resource.wur.nl

RS02-0203 adveninhoud.indd 2 08-09-09 18:31

>>INHOUD

The full story?

www.resource.wur.nl

10 september 2009 — RESOURCE

nr. 2 – 4e jaargang

FOLDER‘Ik heb het idee dat ik naar een pr-folder zit te luisteren’, mompelde iemand in de

Aula. Dat was een treffende samenvatting van de opening van het academisch jaar.

Aalt Dijkhuizen verklaarde hoe goed Wageningen UR is, Marion Guillou trakteerde

ons op alle samenwerkingsverbanden van haar Franse agro-instituut, en vervolgens

verkondigde Theo Meijer net iets te vaak dat Food Valley zo’n groot succes is.

Passender bij het openen van een academisch jaar vind ik aantrekkelijke weten-

schapsverhalen of boeiende onderwijservaringen. En die zijn er best. Niet voor niets

vertelde Dijkhuizen op sommigen extra trots te zijn: Marten Scheffer (krijgt Spino-

zapremie), Daan Kromhout (wordt KNAW-hoogleraar), David Lentink (zoölogisch

talent), Hans van Meijl (analyseerde hoge voedselprijzen), Mechteld Muurmans

(gewaardeerd natuurbeschermer in Sumatra) en Ton Bisseling (leidt succesvolle

onderzoeksschool). Geef volgend jaar deze mensen een podium.

Gaby van Caulil

EN VERDER

4 Nieuws & opinie

8 Wetenschap

10 Prijs studieboeken

13 Wetenschap

14 In beeld

politie vernielt proefveld

16 Varkensvaccin tegen griep

22 Post / Puzzel

23 Liefdewerk

Taarten bakken

24 Typical dutch

Snelle lunch

25 Student

30 Advertenties

32 Go/no go

>> 16VACCIN VOOR VARKENS

De Mexicaanse griep is geen varkens-

griep. Maar kan dat wel worden.

>> 10DE PRIJS VAN HET STUDIEBOEK

Essentials of Ecology kost 105 euro bij

bol.com. En 50 euro bij de WUR-shop.

>> 8BLIJVEN POETSEN

Een afritsbare coating houdt de borstel

schoon.

PR

‘I feel like I’m listening

to a PR brochure’, mut-

tered someone in the

aula. That sums up the

opening of the academic

year. Aalt Dijkhuizen

told us how good Wage-

ningen UR is, Marion

Guillou detailed her

French agro-institute’s

many joint ventures, and

Theo Meijer was just a

bit too insistent on the

great success of Food

Valley. Next year, let’s

hear about some of the

interesting science or ex-

citing education going

on here. There are

enough to choose from.

FOTO COVER: NAAM FOTOGRAAF

RS02-0203 adveninhoud.indd 3 08-09-09 18:31

The full story?

www.resource.wur.nl

4 >> nieuws

RESOURCE — 10 september 2009

CUTS BUT NO REORGANIZATION

DLO’s 2010 budget cuts will hit

applied research the hardest. The

ministry of LNV will go on funding

research on sustainable production.

But it thinks production-oriented

research on breeding and fertiliz-

ers should be sponsored by busi-

nesses. Aalt Dijkhuizen is optimis-

tic: Wageningen’s research is in

demand. The challenge is to ac-

quire new clients. And to figure

out how to double food production

while halving our eco-footprint.

‘People expect great things from

Wageningen’.

VHL TO RESEARCH SEAWEED

VHL is to participate in research

on using seaweed for biogas and

pharmaceutical products. Funding

to the tune of 1.3 million euros

comes from the EU and several

governments.

drijven benaderen. Het is geen ge-makkelijke tijd, het is lastig om nu te acquireren. Maar als we kwa-liteit leveren, kunnen we ook in moeilijke tijden groeien.’ AS

De korting op het budget voor be-leidsondersteunend onderzoek (BO) bij DLO in 2010 komt het hardst aan bij het praktijkonder-zoek. Ook Alterra krijgt veel min-der opdrachten van het ministerie van LNV. Dat meldt bestuursvoor-zitter Aalt Dijkhuizen.

‘LNV kort vooral op productie-technisch onderzoek’, zegt Dijk-huizen. ‘Er is minder geld be-schikbaar voor veredeling, fokke-

rij en bemesting. Dan moet het bedrijfsleven maar meer gaan be-talen, redeneert het ministerie. Onderzoek naar de randvoorwaar-den van een duurzame productie blijft LNV financieren.’ Ook op het onderzoeksbudget voor natuur en landschap wordt flink gekort, zegt de bestuursvoorzitter. ‘Dat was een groter budget. In euro’s gaat er veel af, maar procentueel is de korting daar kleiner dan bij het praktijkonderzoek.’

TREND

De korting op het BO-budget past in een trend: de financiering van de overheid neemt af. ‘In 2002 kreeg DLO nog 180 miljoen euro voor onderzoek van LNV. In 2008

was dat 168 miljoen. Maar toen waren de prijzen en lonen hoger dan in 2002. Gecorrigeerd voor de inflatie kreeg DLO in 2008 effec-tief nog 145 miljoen. Een korting van twintig procent in zes jaar tijd. Die trend zet nu door.’

Toch is Dijkhuizen niet somber over de toekomst. ‘De orderporte-feuille bij DLO is beter gevuld dan een jaar geleden, ondanks de re-cessie. Het werk neemt toe, niet af. Onze onderzoeksthema’s lig-gen goed in de markt en die spe-len naar verwachting over vijf tot tien jaar nog. Daarom gaan we vooralsnog niet reorganiseren. Ons onderzoek doet ertoe. De uit-daging wordt: andere opdrachtge-vers vinden, organisaties en be-

‘VOORALSNOG GAAN WE

FO

TO

: G

UY

AC

KE

RM

AN

S

DLO ONDERZOEKTMARKTPOTENTIEELKunnen we over zeven jaar vijf-

tig miljoen euro extra aan

onderzoeksopdrachten uit de

markt halen? Die uitdagende

vraagstelling ligt momenteel op

tafel bij een vijftal werkgroepen

van DLO. Die zijn geformeerd

rond Wageningse onderzoeks-

thema’s voor de lange termijn,

in dit verband aangeduid als

marktvelden: agroproductie in

de 21ste eeuw, voeding en

gezondheid, water, biobased

economy en landschap.

‘In de toekomst moeten we twee

keer zoveel voedsel produceren,

met een halvering van de ecolo-

gische footprint’, zegt Dijkhui-

zen. ‘Men verwacht wat van

Wageningen.’ In de werkgroe-

pen komen vragen aan de orde

als: wat zijn de competenties

van Wageningen UR op dit ter-

rein, waar blinken we in uit,

welke opdrachtgevers zijn er,

welke instituten opereren nog

meer op deze onderzoeksmarkt,

wat zijn potentiële partners?

‘We proberen scherp in kaart te

brengen waar onze kracht ligt’,

zegt Dijkhuizen, ‘maar ook of

we de krachten kunnen bunde-

len met andere partijen, zowel

nationaal als internationaal.’

Doel is om vijftig miljoen euro

per marktveld aan extra

opdrachten binnen te halen in

2015.

RS02-0405 nieuws.indd 4 08-09-09 18:09

VISIE <<

nieuws << 5


‘Het is al een aantal jaren bekend dat ondervoeding niet beperkt is tot ontwikkelingslanden, maar ook bij ons voorkomt. In ziekenhuizen is er inmiddels veel meer aandacht voor dit probleem. Patiënten worden routinematig op te veel gewichtsverlies ge-screend. Ook heeft het probleem eindelijk de aan-dacht van de overheid. ‘Als er in drie tot zes maanden een gewichtsverlies van vijf tot tien procent optreedt, is er al een risico op ondervoeding. Vooral ouderen hebben hier een verhoogde kans op, vooral door ziekte en verwaarlo-zing, maar ook sociale omstandigheden kunnen lei-den tot minder eetlust. Verder hebben langdurig zieken een groter risico op ondervoeding, vooral bij ziekten van het maag-darmkanaal. In ziekenhuizen behoort circa twintig tot veertig procent van de pati-enten tot de risicogroep. Dat leidt tot extra kosten, ondermeer doordat de kans op complicaties groter is en het ziekenhuisverblijf langer duurt. ‘Als je specifiek kijkt naar de hulp die ouderen no-dig hebben, kun je een groot deel van het probleem oplossen. Kosten zijn te reduceren door patiënten die een operatie moeten ondergaan vóór de zieken-huisopname te screenen op ondervoeding. Als de voedingstoestand onvoldoende is, valt die dan nog tijdig te verbeteren. ‘We zijn in Ede een samenwerking gestart met huisartsen om de grootte van het probleem in kaart te brengen. Ook werken we nauw samen met Zie-kenhuis Gelderse Vallei om te kijken hoe we op een wetenschappelijk onderbouwde manier de onder-voedingsproblematiek kunnen aanpakken.’ HW

De EU en een aantal overheden en organisaties betalen 1,3 miljoeneuro voor onderzoek naar de ge-bruiksmogelijkheden van zeewier. Aan de Nederlandse en Duitse

biogas en het tot waarde brengen van grondstoffen.’

De benodigde subsidies zijn voor 95 procent binnen. Als de res-terende gelden geregeld zijn, gaat het project, dat drie jaar duurt, van start. ‘We willen het liefst on-middelijk beginnen. Het onder-zoeksmateriaal spoelt namelijk in het najaar en voorjaar aan’, aldus Diedema. AB

kust spoelt veel zeewier aan. Bo-vendien komt drijvend wier als on-gewenste bijvangst in visnetten te-recht.

Het Duitse MaRenate en Oos-terhof Molman Milieutechniek zijn betrokken bij het ontwikkelen van een proefvergistingsinstallatie voor zoute biomassa. Het Neder-landse bedrijf Bioclear zal onder-zoek doen naar het gebruik van

grondstoffen uit zeewier in de far-maceutische industrie.

Daarbij is een rol weggelegd voor de opleiding Life Sciences van Van Hall Larenstein in de vorm van studentenonderzoek of onderwijsprojecten, zegt project-leider Doede Binnenma van Tech-nologieCentrum Noord-Neder-land. ‘De hogeschool heeft rele-vante kennis op het gebied van

IN THE EU

About 30 million EU citizen are under-

nourished. Dr. Jeanne de Vries is glad this

costly problem is being addressed at last.

Her Human Nutrition division is working

with local health services on tackling un-

dernourishment.

HAPPIER MEAL >> Children in hospital

in Ede to get colourful boxes of healthy

food.

DISCOUNT BSC >> VHL is slashing its

overseas fees to attract more students.

NEW PLANT DIRECTOR >> Ernst van den

Ende will lead the Plant Sciences Group.

>> GEZOND ETEN

Kinderen in het Ziekenhuis Gelderse Vallei

lunchen voortaan twee keer in de week uit

een kleurige verrassingsdoos. Het gaat om

een soort gezonde tegenhanger van de be-

kende ‘happy-meal’ van McDonald’s. De

doosjes zijn een gift van Wageningen UR.

Naast gezond voedsel zitten spelletjes en

andere verrassingen in de kleurige doos-

jes. De doosjes moeten zieke kinderen

verleiden te eten, ook al is de eetlust vaak

minder dan normaal. Het geld voor de

doosjes is in juni ingezameld tijdens een

feestje van het Facilitair Bedrijf van Wage-

ningen UR. RK

>> KORTING

VHL geeft studenten van buiten de EU

3.500 euro korting op het collegegeld, dat

normaal ongeveer 8.700 euro bedraagt.

‘We waren daarmee veruit de duurste

Hbo-opleiding, door de korting hopen we

goede studenten in elk geval niet af te

schrikken,’ zegt beleidsmedewerker Ben

Schulte. Voorheen werd de studie van

niet-EU-studenten helemaal vergoed. De

overheid is hiermee gestopt, maar hoge-

scholen krijgen tijdelijk een compensatie.

Met dat geld wordt nu de korting betaald.

Hoeveel studenten de actie heeft opgele-

verd, is niet bekend. SvG

>> OPVOLGER BINO

Ernst van den Ende is per 1 september be-

noemd tot de nieuwe algemeen directeur

van de Plant Sciences Group. Van den En-

de is al 27 jaar actief in het Wageningse

plantenonderzoek. Hij studeerde en pro-

moveerde in de plantenziektekunde in Wa-

geningen. Hij deed vervolgens onderzoek

bij verschillende proefstations in de fruit-

teelt en tuinbouw. Vanaf 2004 was hij

manager van de business unit PPO voor

Bomen en bollen. Van den Ende volgt prof.

dr. Raoul Bino op die naar de TU in Delft

vertrok. AS

RS02-0405 nieuws.indd 5 08-09-09 18:09

The full story?

www.resource.wur.nl

en missie als Wageningen UR. We zijn betrokken bij 160 EU-projec-ten. In bijna de helft van die pro-jecten werken we samen met Wa-geningen UR.’

‘Een volgende stap is een geza-menlijke programmering van on-derzoek op het gebied van land-bouw en klimaatverandering.’ Ook zijn er concrete plannen. Zo heeft INRA belangstelling voor on-derzoek in het Restaurant van de Toekomst naar keuzes van consu-menten; Wageningen UR is geïn-teresseerd in medegebruik van ap-paratuur in het Franse BSE-lab.

Uitwisseling van onderzoekers

6 >> nieuws


WAGENINGEN STUDENTS

TRAVEL MOST

Wageningen is not the most inter-

national university in Holland:

that is Maastricht, says the latest

Nuffic internationalization moni-

tor. Wageningen has 20 percent

overseas students, and Maastricht

40 percent. But Wageningen stu-

dents are the most mobile: 60

percent travel during their stud-

ies. And those that go abroad get

better grades and better jobs lat-

er, on average.

WUR AND INRA GET CLOSER

Dr. Marion Guillou, head of French

research institute INRA, spoke at

the opening of the academic year.

During her visit she and Aalt Di-

jkuizen signed a memorandum of

understanding. INRA already

works with Wageningen UR on half

Dr. Marion Guillou, presidente van INRA, en bestuursvoorzitter Aalt Dijkhuizen van Wageningen UR ondertekenden deze week een Memorandum of Understanding (MoU). Beide organisaties gaan hun onderzoek en faciliteiten af-stemmen, aldus Guillou, die maandag gastspreekster was tij-dens de opening van het acade-misch jaar.

Onderzoeksorganisatie INRA verkeert in een veranderingspro-ces van een Frans naar een inter-nationaal georiënteerd instituut, licht Guillou toe in een vraagge-sprek. ‘Afgelopen jaar kwam vijf-tien procent van onze onderzoe-kers uit het buitenland, via inter-nationale projecten. We stellen ons opener op voor maatschappe-lijke vraagstukken en samenwer-king met andere instituten en het bedrijfsleven.’

INRA had in 2008 8390 onder-zoekers in dienst, waaronder 1833 promovendi. Het budget bedroeg 745 miljoen euro. Naast de hoofd-vestiging in Parijs heeft INRA een twintigtal regionale onderzoeks-centra in Frankrijk.

Wageningen UR is de belang-rijkste partner van INRA. ‘We heb-ben dezelfde onderzoeksthema’s

is de belangrijkste voorwaarde voor een verdere samenwerking, zegt Guillou. De juiste voorwaar-den zijn daar inmiddels voor ge-

creëerd, want de voertaal in de IN-RA-instituten is inmiddels ook En-gels.

INRA wordt gefinancierd door de Franse overheid. Die inkom-sten zijn stabiel, zegt Guillou. ‘Maar het aantal onderzoeksthe-

ma’s neemt toe. Daarom moeten we onze capaciteiten delen met anderen en meer externe onder-zoeksopdrachten binnenhalen.’

Binnen Europa werkt INRA vooral samen met Wageningen UR en Engelse kennisinstituten. Buiten Europa is er samenwerking met instituten in China, India en Brazilië, de opkomende land-bouwnaties. Bij het sluiten van overeenkomsten is Guillou kies-keurig. ‘Ik ben een praktisch inge-steld persoon. We tekenen alleen MoU’s als we echt met elkaar sa-menwerken in projecten.’ AS

FO

TO

: B

AR

TD

E G

OU

W

RS02-0607 nieuws -2.indd 6 08-09-09 18:09

nieuws << 7


Gordijnstof moet er komen. Zoonlief gaat studeren in Leiden en heeft zowaar een kamer gevonden. Luc-ky him! In Leiden is de kamernood hoog, maar ge-lukkig heeft hij, met een reistijd van meer dan an-derhalf uur, een urgentie te pakken. Ik vind het leuk om samen met hem naar de markt te gaan, mijn zoon vindt het vooral noodzakelijk. De marktverkoper schat zijn klanten snel in. De en-thousiaste blik van mij, gecombineerd met de kor-date houding van mijn zoon, legt hem de juiste vraag in de mond: ‘Gordijnen voor je studentenka-mer?’ We knikken eensgezind. ‘Lucky you’, zegt hij. Ik vind de man direct sympa-thiek. ‘Overal heerst kamernood. Mijn dochter zoekt nog een kamer in Wageningen. Nu je zoon de deur uit gaat, heb je vast een kamer vrij.’Ik schiet in de lach. ‘Hij komt elk weekend naar huis.’ Dat hoop ik natuurlijk.‘Maar mijn dochter is er alleen maar doordeweeks’, kaatst pa direct terug.Oplossingsgericht denken, daar houd ik wel van. Toch wimpel ik het voorstel af.De stijgende studentenaantallen in Wageningen zorgen voor een groeiende kamernood. Wil Wagen-ingen aantrekkelijk blijven, dan zal er snel gebouwd moeten worden. De gekozen oplossing is echter an-ders: in Wageningen wordt pas urgentie verleend bij meer dan tweeënhalf uur reistijd. Oss is daardoor te dichtbij voor urgentie. Dus is pa elke week achter zijn kraam aan het lobbyen. Waren de regels qua reistijdurgentie in Leiden ook zo geweest, dan had mijn zoon vast nog geen kamer gehad. ‘Ze gaat voeding en gezondheid studeren’, zegt pa trots.‘Mooi vak’, vind ik. Ze komt dus niet bij mij in huis, maar straks wel bij mij op het Foodtoxicology-practi-cum. En misschien zelfs wel als afstudeerder op de leerstoelgroep.Hopelijk heeft de dochter het probleemoplossend vermogen van haar pa geërfd. Want als ze dan in september nog geen kamer heeft gevonden, dan slaapt ze de eerste weken gewoon in een tent op de camping. Heeft ze ook geen gordijnen nodig.

its projects. But there are plans for closer

collaboration on joint agriculture and cli-

mate change programmes, and staff ex-

changes. These are made easier now the

INRA does business in English.

ROOM-SHARING?

Marelle Boersma’s son is buying curtain

material for his student room in Leiden.

‘Lucky you’, says a market stallholder

whose daughter can’t fi nd a room in

Wageningen. Perhaps she could have the

Leiden student’s room during the week?

No… but full marks for creativity.

Wageningen is niet de meest internatio-nale universiteit van ons land. Die titel komt de Universiteit Maastricht toe. Dat blijkt uit de jongste Internationaliserings-monitor van de Nuffi c.

In Wageningen komen twee van elke tien studenten uit het buitenland; inMaastricht zijn dat er twee keer zo veel: vier van de tien. In tegenstelling tot de groei in Maastricht, stabiliseert de in-stroom van buitenlanders in Wageningen.

Vooral bij Duitsers is Maastricht popu-lair. In vijf jaar tijd is het aantal Duitse stu-denten in Maastricht bijna verdubbeld, naar 5.077. Geen enkele wo- of hbo-instel-ling komt maar in de buurt van dat aantal.

Nederland is sowieso populair bij Duit-sers. Vier van de tien buitenlandse studen-ten in ons land komen uit Duitsland.

Van alle universiteiten heeft Wagenin-gen wel de meest mobiele studenten. Zes van de tien studenten hebben een deel van de studie in het buitenland gedaan. Maastricht volgt met vijf van de tien. Al-leen de hbo-studenten van de HAS in Den Bosch zijn mobieler dan de Wageningers: ruim acht op de tien heeft buitenlanderva-ring. Van Hall Larenstein doet het achter Den Bosch met een tweede plek (ruin vier van de tien) ook goed.

Buitenlandervaring doet (Nederlandse) studenten goed, zo blijkt uit onderzoek. Universitaire studenten met buitenlander-varing scoren gemiddeld hogere eindcij-fers (7,52 tegen 7,38) dan studenten die de hele studie op de eigen instelling bleven. Ze werken na hun studie gemiddeld ook vaker (77 tegen 61 procent) op het niveau van hun opleiding.

NA

AM

IL

LUS

TR

AT

OR

RS02-0607 nieuws -2.indd 7 08-09-09 18:09

The full story?

www.resource.wur.nl

8 >> wetenschap


Vuil is een onlosmakelijk deel van ons leven, maar er gloort hoop voor wie de schoonmaakattribu-ten liever in de kast houdt. Dank-zij de vinding van promovendus Wiebe de Vos van het Laboratori-um voor Fysische chemie en kollo-idkunde kan het dagelijks leven een stuk schoner worden zonder schoonmaakzweet. ‘Met een mo-

leculaire borstel, opgebouwd uit polymeren, die je vastzet op het oppervlak kun je tal van voorwer-pen lange tijd schoon houden.’ Als die borstel van nano-propor-ties na verloop van tijd toch vuil wordt, kun je hem chemisch ver-wijderen, aldus De Vos, die op 16 september promoveert. Hij ver-wacht dat moleculaire borstels on-

Could dusting become a thing of

the past? It might if PhD student

Wiebe de Vos’s research can be

applied. Wiebe has developed a

safe and removable dirt-resistant

polymer coating that will bounce

dirt off it like a trampoline. It

could be used on industrial filters,

contact lenses and medical appa-

ratus. When the coating gets dirty

it can be ripped off and replaced.

It will take a few years before it

can be applied, though, says

Wiebe.

Polymeren, lange ketens van aan elkaar gekoppelde moleculen, zijn

niet meer uit onze maatschappij weg te denken. Ze vormen onder meer

de basis voor plastics, siliconen, en verf. Maar ook in de natuur zijn

polymeren, waaronder rubber en DNA, niet weg te denken. Polyethy-

leenoxide (PEO), een lange keten van ethyleenoxide-moleculen, is één

van de belangrijkste industriële polymeren. De fysische eigenschap-

pen, zoals de stroperigheid van deze stof zijn sterk afhankelijk van de

lengte en de vertakkingen van de ethyleenoxide-keten, maar chemisch

zijn de diverse PEO-polymeren identiek.

der meer toegepast kunnen wor-den op industriële filters, contact-lenzen en medische apparatuur.

De Vos gebruikte voor zijn anti-vuil-coating een polyethyleen-oxide(PEO)-polymeer. Een voor de hand liggende keuze omdat PEO veilig is en al tal van toepassingen kent, onder meer in tandpasta en voedingsmiddelen. ‘Dit polymeer kun je met één kant aan een op-pervlak laten hechten, het vrije eind neemt dan een bolvorm aan zodat je een bolletje op een steel krijgt’, legt de Vos uit. ‘Als je steeds meer polymeren op het op-pervlak laat hechten, komen ze uiteindelijk zo dicht tegen elkaar aan, dat het vrije uiteinde gedwon-

FO

TO

: S

AS

KIA

LIN

DH

OU

D

Phytophthora infestans, which

causes potato blight, is much larg-

er than other Phytophthora spe-

cies and than molds. It contains a

lot of ‘junk DNA’ and proteins that

help it get around resistance. This

gen wordt zich uit te strekken.’ De dichtheid van de polymeren is dan zo hoog dat vuildeeltjes het opper-vlak niet kunnen bereiken. Die deeltjes drukken de polymeren, die als een soort veer reageren, in elkaar en uiteindelijk schieten die het vuildeeltje weer terug. ‘De bor-stel werkt dus als een soort tram-poline die het vuil weghoudt’, ver-klaart De Vos.

Dit principe is al enkele decennia bekend. De Vos vond echter een oplossing voor het probleem dat de borstel na verloop van tijd toch vuil wordt en zijn werking verliest. Hij bedacht het concept van de af-ritsbare borstel. ‘Je laat een geheel negatief geladen polymeer hech-ten aan het oppervlak dat schoon moet blijven. Vervolgens voeg je een andere polymeer toe die aan één kant positief geladen is; de an-dere kant is neutraal en tevens in water oplosbaar. Het positief gela-den uiteinde zal zich hechten aan de negatieve lading van de vastge-hechte polymeer.’ Zo krijg je een polymeerborstel op basis van elek-trische lading. Als de borstel ver-vuild raakt, kun je de ladingscon-tacten verbreken door de zuur-graad van de oplossing te verande-ren of door zout toe te voegen. ‘Je ritst de oude borstel er als het wa-re af ’, aldus de promovendus. Toepassingen zullen nog wel even op zich laten wachten. De Vos: ‘Po-lymeerborstels worden al gebruikt bij sommige contactlenzen, maar voordat mijn rits-borstel daarvoor gebruikt gaat worden, zijn we een aantal jaren verder.’

RS02-0809 wetenschap.indd 8 08-09-09 18:02

wetenschap << 9


Systemen als de hersenen of de

wereldeconomie geven dezelfde

waarschuwingssignalen af voor-

dat er een grote omslag plaats-

vindt. Dat schreef ecoloog

Marten Scheffer vorige week in

Nature. Zo worden hersencellen

vlak voor een epileptische aan-

val sterk synchroon actief. En als

het financiële systeem een kan-

telpunt nadert gaan mensen

meer hetzelfde doen. Scheffer:

‘Bij onzekerheid op de financiële

markten zie je dat handelaren

elkaars gedrag gaan kopiëren.

Als de zaak dan gaat schuiven,

schuift iedereen mee en is er

paniek.’ HW

Antibiotica in de voedselketen

kunnen snel worden opgespoord

met een biosensor. Bloed uit

slachthuizen en melk uit de

melkfabriek hoeven niet langer

ter controle naar het lab worden

opgestuurd, wat een paar dagen

duurt. RIKILT-onderzoeker Wil-

lem Haasnoot: ‘Met de nieuwe

methode heb je gelijk het resul-

taat aan de slachtlijn. Je brengt

de test naar het voedsel toe, in

plaats van andersom.’ AS

Natuurbeheerders moeten meer

luisteren naar wat de burger wil.

En die wil meer natuur waar je

wat kunt doen. De sterke nadruk

op ecologisch beheer is te een-

zijdig, stelt promovendus Arjen

Buijs. Hij baseert dat op onder-

zoek naar het beeld dat Neder-

landers hebben van onze natuur.

Beheerders kijken vooral naar

het geheel, de ecologie en de

habitats. Burgers hebben vaak

meer oog voor de individuele

planten en dieren. RK

was reported in Nature online this

week by a team including Prof.

Francine Govers of the Phytopa-

thology lab. Govers warns plant

breeders that the pathogen’s flexi-

bility makes it hard to combat.

>> Systems

ranging from the brain to the

world economy send out warning

signals before a tipping point is

reached, ecologist Marten

Scheffer writes in last week’s

Nature.

>> Antibiotics

in food can be traced with a new

biosensor in the dairy or slaugh-

terhouse instead of in the lab.

>> The Dutch

want nature areas where there’s

something to do. Nature manag-

ers should listen.

Phytophthora infestans

-

Het genoom van Phytophthora in-festans, de veroorzaker van de Aardappelziekte, is veel groterdan dat van andere Phytophthora-soorten en van schimmels. De oö-myceet bevat veel zogeheten junk-DNA en beschikt over een heel le-ger aan eiwitten die de aardappel-plant binnendringen en ziek ma-ken. Dat blijkt uit een online publicatie van een internationaal onderzoeksteam deze week in Na-ture. De Wageningse hoogleraar dr. Francine Govers van het labo-ratorium voor Fytopathologie is een van de auteurs. Ze maant plantenveredelaars die resistente aardappels tegen Phytophthora willen maken, tot bescheiden-heid. ‘Phytophthora heeft een zeer flexibel genoom dat resistentie snel kan omzeilen.’

De ziekteverwekker veroor-zaakt wereldwijd grote schade in de aardappelteelt. Als redmiddel gebruiken akkerbouwers bestrij-dingsmiddelen, maar de bespui-tingen vormen een zware belas-ting voor het milieu. De zoektocht naar een resistent aardappelras is al jaren gaande.

Een internationale groep on-derzoekers heeft het genoom van de oömyceet nu in kaart gebracht. Het genoom is tweeënhalf tot vier keer zo groot als dat van andere Phytophthora-soorten en zes keer zo groot als het genoom van schimmels. Zo’n driekwart van het genoom van P. infestans be-

staat uit zogeheten repetitief DNA: pakketjes met meer van hetzelfde DNA dat snel kan muteren. In dit repetitief DNA liggen genen die ef-fector-eiwitten aanmaken die de aardappelplant infiltreren. Door-dat het genoom zo dynamisch is, zijn er altijd wel effector-eiwitten die de verdedigingslinie van de plant weten te doorbreken.

De uitkomsten roepen de vraag op of het inbouwen van resisten-tiegenen in het aardappelgenoom tot succes kan leiden, zegt Govers. ‘Het idee tot dusverre is: we zoe-ken resistentiegenen in wilde

aardappelsoorten en voegen die toe aan de cultivars. Voordat je zo’n gen gebruikt, is het heel be-langrijk om te weten of P. infestansde resistentie kan omzeilen en hoe snel dit gaat.’

De ziekteverwekker is lange tijd vergeleken met schimmels, maar is meer verwant met de malariapa-rasiet, stellen de onderzoekers. ‘Net als de malariaparasiet be-schikt P. infestans over een ingeni-eus mechanisme om eiwitten naar de binnenkant van de gastheercel te transporteren om daar de af-weer te onderdrukken.’ AS

Phytophthora infestans

FO

TO

: A

ND

RE

W S

YR

ED

/SC

IEN

CE

PH

OT

O L

IBR

AR

Y

RS02-0809 wetenschap.indd 9 08-09-09 18:02

RESOURCE — 27 augustus 2009

10 >> achtergrond


Fotobijschrift.

GOEDKOPERdan bol.com

RS02-1013 achtergrondnieuws.indd 10 08-09-09 18:08

achtergrond << 11


In lange rijen staan ze deze week weer voor de WUR-shop: studenten die hun boeken bij el-kaar scharrelen. In die rijen staan ongetwijfeld ook een aantal toekomstige plantenverede-laars. Die schaffen de dikke pil van Acquaah aan: Principles of Plant Genetics and Breeding.

Een pageturner van 569 pagina’s voor de prijs van 40 euro. Dat is een koopje. De webwinkel van uitgever Wiley-Blackwell vraagt 51 euro exclusief verzendkosten. Maar vorige week lag het boek nog voor 60 euro in de WUR-shop. Een ‘schaamteloze prijs’, vindt docent Herman van Eck. Hij ging rechtstreeks in onderhandeling met de uit-gever en bedong een forse korting. Boekhandel New-Bricks, de hofleverancier van Wageningen Universiteit nam de offerte van de uitgever over. Na enig mailverkeer overigens en een portie druk op de ketel. De veertig stu-denten van het vak zijn er goed mee af.

MARGE

En dat is niet de eerste keer. Van Eck heeft een aantal erva-ringen op dit vlak. Vorig jaar kostte Griffith’s Introductionto genetic analysis van uitgever Freeman zonder tussen-komst van Van Eck 60 euro bij NewBricks. Van Eck onder-handelde er vijftien euro van af. Studenten betaalden er het afgelopen cursusjaar 45 euro voor in de WUR-shop. ‘De docent vraagt bij de uitgever een offerte en er gaan zo tientallen procenten van de prijs af’, zegt Van Eck. ‘Er zit dus kennelijk een grote marge op.’

Betalen Wageningse studenten structureel te veel voor hun boeken? Nee, zegt Tycho Kramer, directeur van New-Bricks stellig. NewBricks is de tak van de Boekhandels Groep Nederland (de academische boekhandels) die zich gespecialiseerd heeft op de wetenschappelijke boeken-markt. Het gros van de studieboeken in de WUR-shop wordt geleverd door NewBricks. En dat zijn er zo stilletjes

aan heel wat, zegt Kramer. Zeker sinds de Wageningse boekhandel Kniphorst zich teruggetrokken heeft als leve-rancier van studieboeken. Samen met Steven ter Velde van het Grafisch Service Centrum, de uitbater van de WUR-

shop, stapte NewBricks bijna vijf jaar geleden in de Wage-ningse boekenmarkt. ‘Dat begon met een aantal dozen boeken. Nog niet eens een pallet vol. Maar nu leveren we per studieblok soms wel zestien of zeventien pallets. Er gaan zo’n twee- tot driehonderd boeken op een pallet, dus reken maar uit.’ Voor vijf blokken per studiejaar zijn dat dus in totaal enkele tienduizenden boeken.

ADVIESPRIJS

NewBricks zorgt dat de juiste boeken in de juiste aantal-len op de planken van de WUR-shop liggen. NewBricks be-paalt ook de prijs. ‘Ons doel is om voor een zo gunstig mo-gelijke prijs boeken te leveren. Wij willen scherp geprijsd zijn; we willen onder de normale prijs zitten die in Neder-landse boekhandels wordt gevraagd. De adviesprijs van de uitgever is daarbij de basis. Dat is de prijs die de uitgever vraagt, maar door het volume van de inkoop krijgen wij daar een korting op. Vervolgens kijken we naar de prijzen bij andere boekhandels en wat bijvoorbeeld bol.com vraagt.’ Dat alles leidt tot een adviesprijs aan de WUR-

Studenten besteden jaarlijks in de WUR-shop honderden euro’s aan studieboeken. Maar wie bepaalt de prijs en waarom kunnen sommige docenten forse kortingen bedingen? Op zoek naar de prijs van een boek.

tekst: Roelof Kleis / foto’s: Guy Ackermans

‘De docent vraagt een offerte en er gaan zo tientallen procenten van de prijs af’

Studieboeken hoeven niet

duur te zijn. Er is een

bloeiende handel in twee-

dehandsboeken. Een paar

passen van de WUR-shop

vandaan drijft de WSO

sinds een paar jaar een

bescheiden Tweedehands

Studieboekenwinkel. De

collectie omvat op dit

moment 237 boeken en

enkele tientallen readers.

De dienst is gratis. Voor

het echte grote aanbod

moet je op internet zijn.

Veruit de grootste aanbie-

ders zijn marktplaats.nl en

bol.com. Vooral bol tim-

mert aan de weg op het

gebied van de (al of niet

tweedehands) studieboe-

ken. De abri’s in Wagenin-

gen hangen al wekenlang

vol posters van het

bedrijf. Aanleiding voor

het reclame-offensief is

een onderzoek onder stu-

denten door bureau Syno-

vate. Daaruit blijkt dat

meer dan de helft van de

studenten de studiekosten

drukt door gebruikte boe-

ken online te slijten. En

dat doen ze vooral bij

Marktplaats. Dat levert

een student gemiddeld

acht tientjes per jaar op.

Tweedehands kopen en

verkopen levert dus geld

op. Zelfs de reguliere

boekhandelketen Selexyz

houdt er een (gratis) twee-

dehandsservice op na.

Ter illustratie het boek

Essentials of Ecology van

Townsend, 3de editie.

Nieuw kost het boek 50

euro in de WUR-shop.

Goedkoper is het om het

boek zelf bij de uitgever

Wiley te bestellen. Inclu-

sief verzendkosten kost

het boek dan 46 euro.

Tweedehands is uiteraard

veel goedkoper. De WSO-

winkel vraagt 20 euro

voor een 2de editie.

Marktplaats had het boek

begin deze week voor 25

euro in de aanbieding.

Ook een 2de editie.

BOEKEN OP EEN KOOPJE


12 >> achtergrond


tie pakt hij er op verzoek een paar veelverkochte boeken bij. Essentials of Ecology, van Colin R. Townsend bijvoor-beeld, een basisboek voor biologen. Voor vijftig euro is het boek te koop in de WUR-shop. Bol.com vraagt met 105 eu-ro (exclusief verzendkosten) twee keer zoveel. Ter Velde kijkt oprecht verbaasd. Het voorbeeld illustreert zijn

woorden dat er voor leken geen touw aan de prijzen vast te knopen is. Nog gek-ker is het als An introducti-on to Statistical Methods and Data Analysis, 6de edi-

tie van R. Lymann Ott van het schap wordt gehaald. De dikke pil kost bij Ter Velde 52,50 euro. Bol.com biedt de 5de editie aan voor 149 euro exclusief.

En hoe zit het met de aanpak van Herman van Eck. Kan een beetje doortastende docent flinke kortingen bedin-gen? ‘Er zijn mogelijkheden’, bevestigt Kramer van New-Bricks voorzichtig. ‘Er zijn soms boeken die gewoon niet te betalen zijn. Dan gaan we naar de uitgever met de bood-schap: dit is niet te verkopen; dat kunnen die arme stu-denten niet betalen. En dan gaan we er samen wat aan doen. Die korting betaalt de uitgever. Maar dat vergt een nauwe samenwerking tussen docent, leverancier en uitge-ver.’

Herman van Eck is niet de enige. ‘We verkopen zo’n 3000 verschillende titels in Wageningen. Over een dertig-tal wordt onderhandeld. In Wageningen komt dat volgens Kramer relatief vaak voor. ‘Het is een heel specialistische universiteit, met boeken die we alleen hier verkopen. Bo-vendien letten Wageningers op de centen. De docenten zijn erg begaan met hun studenten.’

shop. Of eigenlijk: tot twee prijzen, want voor leden van studieverenigingen is er een speciale korting. In de uitein-delijke prijs die de student betaalt, zit dan ook nog een klein percentage voor de eigenaar van de shop. Ook daar moet de kachel branden. Want al heet het de WUR-shop, het servicepunt is niet van de universiteit. Eigenaar Ter Velde huurt de ruimtes op de begane grond van Forum.

Al met al betaalt de Wageningse student volgens New-Bricks-directeur Kramer niet te veel voor zijn boeken. Maar hij is het wel met docent Van Eck eens dat er marge is. ‘Op het gebied van efficiency valt er bij uitgevers nog veel te halen. Wij kunnen al snel een korting van 20 pro-cent geven ten opzichte van de prijs in de normale winkel. En met sommige titels breken we door de grens van 35 procent. Maar dan zitten we wel aan het maximum.’

CHAOTISCH

Steven ter Velde van de WUR-shop heeft minder woorden nodig voor de prijsvorming van studieboeken. ‘Er is vaak geen touw aan vast te knopen. Het is een heel raar wereld-je, een chaotisch wereldje ook.’ Hij bekijkt het als relatie-ve buitenstaander. ‘Wij zijn een printbedrijf, dat is de corebusiness. Wij maken de dictaten en verkopen die rechtstreeks aan de student. Het servicepunt doen we er in feite bij.’

Wat de boekenprijs betreft, is voor Ter Velde maar één ding belangrijk: goedkoper zijn dan bol.com. Dat was een vereiste voor samenwerking met NewBricks. ‘Bol.com is de grootste discounter in Nederland. Ik wil niet in een concurrentieslag terechtkomen. Als we niet goedkoper zijn, blijf ik met de boeken zitten’, licht hij toe. Volgens Ter Velde lukt dat in de praktijk vrijwel altijd. Ter illustra-

WUR-shop, afgelopen maandag.

‘Wageningers letten op de centen’

CHEAPER THAN BOL.COM

Wageningen students

were queuing up at the

WUR shop to buy their

course books this week.

They spend hundred of

euros every year on

pricey specialized text-

books. But are they get-

ting a fair deal? A better

one since lecturer Her-

man van Eck went into

action. He thought Ac-

quaah’s page-turner:

Principles of Plant Ge-

netics and Breeding was

‘shamelessly’ overpriced

at 60 euros. So he nego-

tiated with the publisher

and, after some persist-

ent emailing and a bit of

pressure, he secured a

20 euro discount. ‘There

seems to be quite a big

margin’, concludes Van

Eck. The WUR shop man-

ager can’t make head or

tail of book pricing. But

he insists that his suppli-

er undercuts Bol.com.

One book that is 149 eu-

ros at Bol.com sells at

the WUR shop for 52.50

euros. No wonder there’s

a queue.

The full story?

resource.wur.nl/en



wetenschap << 13

ILLU

ST

RA

TIE

: S

EB

AS

TIA

AN

DO

ND

ER

S

verwekkers buiten de deur.

Planten resistent maken tegen ziekten door een gen uit te zetten in plaats van eentje toe te voegen. Met deze nieuwe veredelingsstrategie is duurzame resistentie mogelijk, denken Wageningse plantenveredelaars. Onderzoeker dr. Yuling Bai en de hoogleraren dr. Evert Jacobsen en dr. Ri-chard Visser van de leerstoelgroep Plantenveredeling bre-ken deze maand een lans voor deze nieuwe aanpak in het tijdschrift Molecular Breeding. Het uitschakelen van ge-nen, gene silencing, wordt tot nu toe gebruikt om kwali-teitsaspecten van planten te verbeteren, maar nog niet om de resistentie tegen ziekten te verhogen.

Enkele jaren geleden ontdekten onderzoekers het me-chanisme waarmee ziekteverwekkers de immuniteit van planten om zeep helpen. Pathogenen maken moleculen aan, effectors, die bepaalde genen in de plant beïnvloe-den om toegang te krijgen. ‘Deze genen, S-genen ge-noemd, reageren op signalen van de ziekteverwekker en geven hem toegang tot de plant, waardoor die wordt aan-getast’, zegt Bai. ‘Door één of meerdere S-genen uit te zet-ten, blokkeer je de toegang voor de ziekteverwekker en wordt de plant weer resistent.’

Zo vonden buitenlandse onderzoekers een S-gen in gerst dat de ziekte meeldauw toegang gaf. Ze ontdekten bovendien dat dit S-gen via mutatie in bepaalde variëtei-ten was uitgeschakeld en dat deze variëteit al meer dan dertig jaar resistent was tegen meeldauw. ‘Dat moet spontaan zijn gebeurd en via klassieke veredeling ge-bruikt, zonder dat de veredelaars zich daarvan bewust waren’, zegt Jacobsen. ‘Het gaat hier om recessieve resis-tentie, die veel moeilijker in de plantenveredeling te ge-bruiken is dan dominante.’

Toen hetzelfde S-gen werd uitgezet in de modelplant Arabidopsis, werd dit plantje ook resistent tegen meel-dauw. En Bai toonde in 2007 aan dat ook de tomaat niet

meer vatbaar is voor meeldauw als je dit susceptibilitygene uitschakelt. Ze vermoedt dat ook andere gewassen bestand zijn tegen meeldauw na gene silencing van dit gen of na een mutatie.

De Wageningse onderzoekers melden dat zo’n reces-sieve resistentie al voor vier S-genen in meerdere gewas-sen op rasniveau wordt toegepast. Er is een groeiende lijst van potentiële S-genen die bij verschillende ziekten toegepast kunnen worden.

Het S-gen heeft vaak ook een andere functie in de plant. Als je het gen lamlegt, ben je dan die positieve functies kwijt? ‘Hoeft niet’, zegt Jacobsen. ‘Je compen-

GEN UIT, PLANT RESISTENT

seert deze bijeffecten in de plantenveredeling met selec-tie op de functies van andere genen. Dat is de kunst van het veredelen.’

De S-genen zijn nadrukkelijk geen resistentiegenen (R-genen) die weerstand bieden tegen schadelijke indrin-gers. De R-genen voeren strijd met de ziekteverwekkers, een strijd die ze vaak na zo’n vijf jaar verliezen. Dan wordt de resistentie doorbroken en moet een nieuw R-gen wor-den gevonden. De S-genen zijn meer passief bij de inter-actie tussen plant en pathogeen betrokken en uitschake-ling ervan zal tot een veel stabielere resistentie leiden, is de verwachting van Bai.

Jacobsen wil nu nagaan of de aardappel S-genen bevat die de toegangspoort zijn voor de weerbarstige ziekte Phytophthora. Hij hoopt met een combinatie van uitge-schakelde S-genen en gestapelde R-genen tot een aardap-pelras te komen met een nog stabielere resistentie.

De nieuwe veredelingsstrategie is nog omstreden. ‘In de leerstoelgroep en met de veredelingsbedrijven discus-siëren we er al tweeënhalf jaar over wat de potentie is van gene silencing bij resistentieveredeling’, zegt Jacobsen. ‘De reactie is vaak: gene silencing of mutatieveredeling is oud; we willen resistentiegenen gebruiken. Maar je moet ook nieuwe, meer speculatieve onderzoeksbenaderingen doen – daar is een universiteit voor.’ AS

‘Je moet ook meer speculatieve onderzoeksbenaderingen uitproberen; daar is een universiteit voor’

NEW IDEA FOR PLANT

RESISTANCE

Instead of adding resist-

ance genes to crops,

switching off their ‘S

genes’ might be a better

way of achieving long-

term resistance, say Wa-

geningen UR researchers

in Molecular Breeding.

When these susceptibili-

ty genes are switched off,

pathogens cannot get in-

to the plant. Researcher

Yuling Bai is listing po-

tentially usable S genes,

and further research is

planned. The approach is

complex and controver-

sial. ‘But you have to in-

vestigate new techniques

and strategies – that’s

the task of a university’,

says Prof. Evert Jacobsen.

The full story?

resource.wur.nl/en



14 >> in beeld

RS02-1415 inbeeld.indd 14 08-09-09 12:44


in beeld << 15

NIET GEESTVERRUIMEND Afgelopen donderdag rolde de politie ‘de grootste

illegale hennepkwekerij van de Flevopolder’ op.

Heel Nederland kon meegenieten van dit politiesucces

want er was gezorgd voor media ter plekke.

Het bleek om een proefveld van Praktijkonderzoek

Plant en Omgeving (PPO) te gaan, bedoeld voor de

veredeling van vezelhennep. De politie-oogst kwam

twee tot drie weken te vroeg. PPO is nu bezig de afge-

maaide planten binnen te brengen. ‘We moeten nog

zien hoe kiemkrachtig het zaad is, pas dan kunnen we

iets zeggen over de schade’, aldus teamleider Pierre

Bakker. HW Foto: Herre Stegenga/De Stentor

A BAD TRIP

Last Thursday the Dutch police called in the

media to record their find of ‘the biggest illegal canna-

bis farm in the Flevo polder’. It turned out to be a trial

field of hemp for fibre, belonging to plant research or-

ganization PPO. The police harvest came two or three

weeks too soon. ‘We’ll have to see whether the seed

will germinate. Only then can we say how much dam-

age has been done’, says teamleader Pierre Bakker.

RS02-1415 inbeeld.indd 15 08-09-09 12:44

16 >> achtergrond


MENSEN-GRIEP

Varken krijgt prik tegen

RS02-1619 achtergrond 2.indd 16 08-09-09 18:06

achtergrond << 17


In september gaat de Animal Sciences Group (ASG) van Wageningen UR in Lelystad een zelf ontwikkeld varkensvaccin uitproberen tegen het Mexicaanse-griepvirus. Het vaccin moet de varkensstapel beschermen, mocht het virus overspringen van mensen op varkens. Tegelij-

kertijd met dit nieuwe ASG-vaccin zal worden gekeken of twee commerciële influenzavaccins voor varkens be-scherming bieden tegen dit nieuwe, humane influenza-virus.

De experimenten, die de afgelopen maanden zijn voor-bereid, worden uitgevoerd met twintig tot veertig influen-zavrije varkens. Dit gebeurt in de zogeheten high contain-ment facility van het Centraal Veterinair Instituut (CVI) in Lelystad. Deze laboratoriumruimte is hermetisch afgeslo-ten van de buitenwereld: er kunnen geen virussen of bac-teriën uit.

Het humane influenzavirus, dat officieel als het Nieu-we Influenza A (H1N1)-virus door het leven gaat, dook in april voor het eerst op in Mexico. Sindsdien verspreidt het zich explosief over de wereld. De afgelopen maanden is er

flink gestoeid over de naamgeving van het virus en de ziek-te die het veroorzaakt. De aanvankelijke aanduiding was varkensgriep omdat het virus zich in een (Mexicaanse) varkensstal zou hebben ontwikkeld.

DRAGER

Influenzaviroloog dr. Guus Koch van het CVI in Lelystad vindt ‘varkensgriep’ een misleidende aanduiding. ‘Het be-wuste nieuwe 2009 H1N1-virus is tot nu toe alleen in men-sen aangetoond, niet in varkens; ook niet in Mexico. Er is slechts één incident bekend. In Canada is het 2009-virus in varkens aangetroffen. Een dierenverzorger zou na een bezoek aan Mexico het influenzavirus hebben overgedra-gen. De varkens zijn ziek geweest. De verzorger ook, maar bij hem kon het virus niet worden aangetoond. Toch moet hij als drager hebben gefungeerd.’

Uit de genetische opbouw van het Mexico-virus blijkt dat het is ontstaan uit influenzavirussen die wereldwijd in de varkensstapel circuleren. Zo zijn drie van de acht genen in het 2009 A (H1N1)-virus afkomstig van het Spaanse-griepvirus dat in 1918 een pandemie veroorzaakte, waar-

Varken trekt de aandacht van CVI-onderzoeker Guus Koch.

‘Het nieuwe 2009 H1N1-virus is tot nu toe alleen in mensen aangetoond, niet in varkens; ook niet in Mexico’

Het CVI in Lelystad beproeft vaccins om varkens te beschermen tegen Mexicaanse griep. Die moeten voorkomen dat de epidemie overslaat naar de varkensstapel. Volgens onderzoeker Guus Koch is er alle reden om meer onderzoek te doen aan influenza bij varkens.

tekst: Broer Scholtens / foto’s: Fred van Welie


18 >> achtergrond


bij binnen een jaar wereldwijd tientallen miljoenen do-den vielen. Het virus is in dat jaar ‘overgesprongen’ op var-kens, waarna het in de varkensstapel genetisch verder is geëvolueerd, onafhankelijk van de verdere evolutie in de mens. Een van die drie ‘Spaanse’ genen – verantwoorde-lijk voor de opbouw van manteleiwitten – speelt overigens een belangrijke rol bij de afweer van de mens tegen het vi-rus.

Twee van de acht genen zijn afkomstig van een virus-stam die sinds 1979 circuleert in de Europese varkenssta-pel, blijkt uit de genetische speurtocht van een groep in-ternationale virologen van onder andere het Eramus Me-disch Centrum in Rotterdam. De groep publiceerde er eind mei over in Science.

GENETISCHE MENGING

Ergens moeten die Europese stammen en stammen die de Noord-Amerikaanse varkensstapel domineren met el-kaar zijn gemengd. Genetische menging kan optreden als lichaamscellen – vooral in de luchtwegen – tegelijkertijd door verschillende virusstammen geïnfecteerd raken. Die menging moet gebeurd zijn in varkens, is de ogenschijn-lijk logische suggestie. In een Mexicaanse varkensstal?

‘Dat is voorlopig niet meer dan een hypothese’, karak-teriseert Koch. ‘Zo is het nog steeds een raadsel hoe en

waar die genetische menging heeft plaatsgevonden om-dat er nagenoeg geen varkens en daarmee virusstammen worden getransporteerd tussen Europa en Noord-Ameri-ka.’

Varkens raken net als mensen besmet met influenzavi-russen van het zogeheten A-type. Er zijn 144 verschillende virustypes, die hun evolutionaire oorsprong hebben in wa-tervogels. Drie ervan zijn in varkens aangetroffen: virus-stammen van het zogeheten H1N1-, H1N2-en H3N2-type, zo blijkt uit recent Europees onderzoek waaraan ook het CVI in Lelystad heeft meegedaan. Het zijn dezelfde virus-types die in de mens circuleren. Stammen van deze types veranderen voortdurend iets van genetische gedaante om het afweersysteem van de gastheer te omzeilen. Ze slagen er daardoor ook in, te ontsnappen aan een vaccinatiecam-pagne.

‘Uit dat Europese onderzoek komt bovendien naar vo-ren dat bijna elk varken wel eens geïnfecteerd is geweest met een van deze virusstammen’, zegt viroloog Guus Koch van het CVI. ‘Influenzavirussen zijn endemisch, ze komen voor in de varkensstapel maar steken zelden flink de kop op. Het virus verdwijnt over het algemeen vanzelf. Var-kensinfluenza is geen ziekte waar varkens massaal aan sterven, de ziekte is daarom niet aangifteplichtig. Varkens worden er in Europa ook bijna nooit tegen gevaccineerd

Influenzavirussen zijn endemisch in de varkensstapel.


achtergrond << 19


Pigs get vaccine against

human flu

The Animal Science

Group of Wageningen UR

will test its own new vac-

cine to protect pigs

against the new H1N1 flu

virus. The tests will take

place this month in a her-

metically sealed lab at

the CVI (Central Veteri-

nary Institute) in Lelys-

tad.

The vaccine will be need-

ed if the virus spreads

from humans to pigs. The

new H1N1 virus has only

been found among hu-

mans to date, but three

of its eight genes stem

from swine viruses.

There are indications

that the new flu strain

could spread among pigs

and then back to humans

in a more severe form. To

prevent this, Dr. Guus

Koch of the CVI wants to

see more research into

swine flu.

Meanwhile, as winter ap-

proaches, many more

cases of H1N1 flu are ex-

pected in the Nether-

lands. The main breeding

grounds will be schools.

The full story?

resource.wur.nl/en

omdat de klinische verschijnselen, zoals een acute ontste-king van de luchtwegen, meestal gering zijn. Alleen als er ernstige luchtwegproblemen zijn, zal een varkensboer preventief ingrijpen en vaccineren.’

De wereldwijde uitbraak van het nieuwe influenzavirus heeft nog niet tot extra onderzoek bij varkens geleid, zegt Koch. Terwijl daar toch alle reden voor zou zijn, vindt hij.

In het verleden hebben varkens-influenzavirussen met enige regelmaat de overstap naar de mens gemaakt. De overdracht verloopt weliswaar slecht, maar het gebeurt, waarschuwt Koch. ‘Tot nu waren het incidenten die nooit tot een massale verspreiding onder mensen hebben ge-leid; nu lijkt dat toch te kunnen, met dit nieuwe virus.’

VACCIN

Ook al is het nieuwe H1N1-Mexico-virus nog niet in var-kens aangetoond, er is wel degelijk een kans dat het over-

springt. Uit recent onderzoek blijkt dat het Mexico-virus erg besmettelijk is. ASG heeft daarom samen met de Uni-versiteit Utrecht een varkensvaccin ontwikkeld op basis van een manteleiwit van het nieuwe virus. Dat wekt immu-niteit op in varkens. De gevoeligheid voor het virus wordt daardoor verminderd en ook de vermeerdering van het vi-rus neemt af. Vaccinatie dempt zo de circulatie van het vi-rus in de varkenspopulatie.

Het plan is om in september negen varkens met dit nieuwe vaccin in te enten. Aan de hand van bloedanalyses zal worden bekeken of er inderdaad specifieke antistoffen zijn gevormd. Varkens zullen vervolgens moedwillig wor-den besmet met het 2009-influenzavirus om de effectivi-teit gedetailleerder in kaart te brengen. Daarnaast zal in twee andere groepen varkens worden gekeken of twee be-staande influenzavaccins, respectievelijk ontwikkeld voor H1N1-virusstammen die in Europa circuleren en voor H1N1-virusstammen in Noord-Amerika, ook bescher-ming bieden tegen het Mexico-virus. ‘Vanwege de grote verschillen verwachten we dat die niet zullen werken’, al-dus Koch.

Varkensinfluenza is niet aangifteplichtig; het is geen ziekte waar varkens massaal aan sterven

EXPLOSIEVESTIJGINGAANTAL GRIEP-GEVALLENHet Mexico-virus heeft de

wereld al meer dan vijf

maanden in zijn ban. In

april werd dit influenzavi-

rus voor het eerst aange-

troffen bij kinderen in de

VS die afkomstig waren uit

Mexico. Daar circuleert het

virus vermoedelijk al sinds

eind 2008. Wereldwijd

zijn tot nu toe enkele hon-

derdduizenden mensen

door het nieuwe virus

geïnfecteerd; enkele dui-

zenden van hen zijn door

de besmetting overleden.

Nederland heeft nog wei-

nig last gehad van het

Mexico-virus, in tegenstel-

ling tot de VS en Europese

landen als Engeland en

Spanje. Tot nu toe zijn

ongeveer tweeduizend

Nederlanders besmet

geraakt. Dit is slechts een

schatting want sinds half

augustus wordt niet ieder

verdacht besmettingsgeval

meer aan de hand van

slijmvliesmonsters uit de

keel gediagnosticeerd.

Ook wordt er niet meer

geteld.

Twee Nederlanders zijn

door het virus overleden.

Beiden hadden een ande-

re, ernstige aandoening

onder de leden. In de

meeste gevallen zijn de

ziekteverschijnselen ver-

gelijkbaar met die van een

‘normale’ wintergriep.

Jongeren lijken wat vat-

baarder voor het virus

dan ouderen.

De komende maanden

wordt een explosieve stij-

ging verwacht van het aan-

tal besmettingsgevallen

doordat na de zomer het

‘leven’ weer op gang komt.

Vooral scholen vormen de

ultieme verspreidingmoto-

ren van het influenzavirus.

Bovendien daalt de tempe-

ratuur: het virus overleeft

beter onder koude omstan-

digheden dan in de warm-

te.

h1n1-influenzavirus.


PLANT


20 >> M.I.

Ernst van den Ende is benoemd tot directeur van de Plant Sciences Group (PSG). Op welke knelpunten, kansen en managementtaken moet hij zich de komende tijd richten?

Chris Cuperus voorzitter OR van PSG:

‘PSG staat er financieel goed voor. Dat is belangrijk, maar

het hameren op geld dreigt op sommige plekken door te

schieten. Ondernemend en zakelijk zijn, is prima, maar dan wel graag met de menselijke maat. Er is een afreken-cultuur ontstaan, met controlesystemen. Dat is wennen voor de universiteitsmedewerkers. Iedereen moet zijn de-clarabele uren halen. Zo niet, dan wordt er druk uitgeoe-fend. Dat mag, maar het is ook de verantwoordelijkheid van de leidinggevende om gezamenlijk met de medewer-kers naar een oplossing te zoeken. Het management heeft vaak oog voor de korte termijn, maar de hoeveelheid on-derzoeksopdrachten kan nu eenmaal elk jaar verschillen. Belangrijk voor de nieuwe directeur is dat hij goed blijft motiveren. De medewerkers zijn immers je kapitaal als kennisinstelling. Mijn speerpunt: een betere samenwer-king tussen de drie onderdelen en het beter benutten van elkaars kennis.’

Arjan de Visseronderzoeker bij Erfelijkheidsleer:

‘Er is meer aandacht nodig voor fundamenteel onderzoek in Wageningen. De hogere echelons hebben nu opvallend veel aandacht voor de toegepaste kant van het onderzoek. Die toepassing van kennis is belangrijk, maar we zijn ook een academische instelling. Er is een gezonde mix nodig. Universitair medewerkers zijn er niet om geld te verdie-nen, maar om goed onderwijs en onderzoek te doen. Om-dat het geld voor fundamenteel onderzoek is afgenomen, moeten ook wij ons onderzoek goed verpakken en de kan-sen grijpen. Daar ben ik voor in. Om positie te houden in

universitair Nederland en het academisch klimaat hier te sti-

muleren, heb je fundamenteel onderzoek nodig. Dat moe-ten de managers vaker benadrukken.’

WAAR MOET DE NIEUWE PSG-DIRECTEUR ZICH HARD VOOR MAKEN?

Freek Bakker onderzoeker bij Biosystematiek:

‘We zijn net verhuisd naar Radix. Goede zaak; een mooie omgeving om beter samen te werken, maar we hebben nu wel minder ruimte voor meer geld. Aan de andere kant zie je de groei van het aantal studenten. Hoe vangen we die

groeiende groep studenten straks op? Meer studenten leidt

tot meer afstudeervakkers en meer labgebruik. Dat wordt mogelijk een knelpunt. We zijn een relatief kleine leer-stoelgroep. Ik hoop dat er ook voor ons voldoende ruimte overblijft voor nieuwsgierigheidsgedreven onderzoek, voor fundamentele vragen. Ik ga er vanuit dat de nieuwe directeur dit ook zo ziet. Verder hoop ik dat het hem lukt goed contact te houden met de werkvloer.’

Jan-Eelco Jansmaonderzoeker bij PPO Lelystad:

‘Richting medewerkers de persoonlijke, menselijke kant la-

ten zien. Daar heeft het management van PSG de afgelopen

jaren dingen laten liggen en daar kan Ernst van den Ende een verschil maken. Ik ken hem goed, hij is een people’s manager. Hij is meer van de verbinding, samen de nieuwe tijden tegemoet treden. Dat worden geen gemakkelijke tijden, want we krijgen minder budget van het ministerie van LNV. Een aantal programma’s wordt flink gekort. We moeten op zoek naar nieuwe opdrachten, ons netwerk ex-ploreren. Ik verwacht dat Ernst daar open over gaat com-municeren en de medewerkers gaat mobiliseren.’

RS02-2021 mi.indd 20 08-09-09 18:04


M.I. << 21

Harro Bouwmeesterhoogleraar Plantenfysiologie:

Het Centre for Biosystems Genomics (CBSG), het topinsti-tuut Groene Genetica, het centrum voor fotosynthese dat onlangs is binnengehaald; dat soort grote initiatieven zijn

heel erg belangrijk voor de Wageningse plantenwetenschap-

pen. Ik hoop dat Ernst van den Ende het ook voor elkaar krijgt om dit soort programma’s te initiëren. Dat vergt een visie waar het naartoe moet in de plantenwetenschappen en welke behoefte er bestaat bij de beleidsmakers die het geld verdelen. Bino was daar succesvol in, zijn opvolger hopelijk ook. Ten tweede moet Van den Ende zich snel gaan verdiepen in het onderwijs; hoe de plantenweten-schappen zich moeten ontwikkelen en welke verplichtin-gen dat met zich meebrengt. Hoogleraren en studiecoör-dinatoren kunnen hem bijpraten.’

?

FO

TO

: N

AA

MF

OT

OG

RA

AF

Prem Bindrabandirecteur ISRIC en onderzoeker Plant Research

International:

‘Er is een wereld te winnen voor PSG, we kunnen een gro-tere rol spelen op de internationale onderzoeksmarkt. Daar spelen onderwerpen als food, feed or fuel en fotosyn-these-onderzoek. De nieuwe directeur moet ons werk goed

profileren, praten met de Wereldbank en andere financiers,

daar ideeën neerleggen. Bij het internationale bodeminsti-tuut ISRIC, waar ik sinds 1 april directeur ben, werken we met bodemkundige kennis aan dezelfde thema’s. We kunnen samenwerken en elkaar ondersteunen op de in-ternationale onderzoeksmarkt.’

PRIORITIES FOR

NEW HEAD OF PLANT

SCIENCES

The Plant Sciences Group

(PSG) has a new director,

Ernst van den Ende.

What should he be tack-

ling in his new job? We

asked six people working

at PSG - researchers, top

management and the

chairman of the OR (em-

ployees council). Some

of their tips for the new

boss: put more emphasis

on fundamental research;

engage with staff on the

work floor; let manage-

ment show its human

side - don’t just focus on

the euros; go out there

and promote PSG in the

international research

market; start up more

large-scale ventures like

the Green Genetics top

institute; work on coping

with the increase in stu-

dent numbers.

The full story?

www.resource.wur.nl/en

Overleg in Radix, het onderkomen van PSG op Wageningen Campus.

RS02-2021 mi.indd 21 08-09-09 18:04

22 >> post / puzzel


NO MORE VITRIOL

Gert-Jan Hofstede is giving up

the columnist’s vitriol to concen-

trate on science. He thanks read-

ers for the praise, comments and

suggestions he has received.

ANTIOXIDANTS CAN PROTECT

Wim Zeegers thinks Ellen Kamp-

man’s advice in Resource 01 to

‘ignore antioxidant food supple-

ments’ was rash. Some RDIs are

out of date, and you cannot gen-

eralize about nutritional defi-

ciencies.

Full letters?

www.resource.wur.nl/en

Hokjesdenken

Marieke Lammers en Marloes Ver-

nooij hadden de vorige puzzel

helemaal goed: chapeau! Zij wis-

ten ondermeer dat Kromhout het

scheepsonderdeel is dat op 23

september bij de KNAW wordt

geïnstalleerd en dat uit onderzoek

blijkt dat veel Wageningse vrou-

wen single zijn. Alle antwoorden

staan op resource.wur.nl.

Horizontaal

1. Gezondheidsorganisatie waar

RIKILT mee samenwerkt 5. Nieu-

werwets 8. Kunnen aggressieve

types raken 13. Is niet meer met

Patricia 14. VHL-vereniging die

haar lustrum viert 16. Dat bouw-

materiaal bestaat grotendeels uit

calciumcarbonaat 18. Schoen-

maat die je onder ogen krijgt 19.

‘__ me quitte pas’, Brel 20. Brengt

Verticaal

1. Onheil voor skaters 2. __ Ger-

hardt, dichteres 3. Zondebokken

van de Mexicaanse griep 4.

Hééérlijk 5. Onverteerbaar

(brood) van minister Plasterk

(5+4) 6. Titel 7. Turks rijstge-

recht 8. Brengt Frank en Artois bij

elkaar 9. Krijgen studenten vanaf

deze week 10. Blik 11. Ligt niet

meer op cafévloeren 12. Is mis-

lukt als het niet te filmen is 15.

Boekhandelketen 17. Ooit zonder

herhaling 19. Men __... 23. Franci-

ne __, aardappelgenen in Nature

24. Willen studenten hun tenta-

mens graag 25. Maatje kleiner

dan een vleugel 26. Chemiebe-

drijf dat milieuvriendelijk wil zijn

28. (Ook een) zoete drank 33. Lao

__, oosterse denker 35. Willem de

__. kreeg óók 39 horizontaal 37.

Vishapje 40. Jarreau of Jazeera

42. Oude u

blauw 36. __ West, film diva

38. Bekend van de waardepunten

39. Premie voor Marten en Marcel

41. Wageningsche Roeivereniging

43. Ernst van de __ 44. Rennen

verzorgers mee tussen bed en toi-

let 45. Fleurige proefplaats van

de WUR

Mister en Bever bij elkaar 21. ‘__

you can eat’ 22. Kijkers 24. Door

de politie vernietigd studiemateri-

aal in Lelystad 27. Veelgevraagde

babysit 28. Eiland met ballen 29.

Lange lat 30. Heeft als y-waarde

0 31. Flink gevorderd 32. De __,

sinds 1 september straatnaam op

de Wageningse campus 34. (Zee)

post

OOK EEN MENING? Mail je reactie

naar [email protected].

ANTI-OXIDANTENEllen Kampman, hoogleraar Voe-

ding en Kanker, adviseert in

Resource van 27 augustus, ‘anti-

oxiderende voedingssupplemen-

ten links te laten liggen’. Dit naar

aanleiding van een in vitro uitge-

voerd onderzoek gepubliceerd in

Nature en mede gebaseerd op

haar ‘vermoeden dat deze supple-

menten mogelijk ongunstige effec-

ten hebben’.

Dit advies lijkt op zijn minst voor-

barig. Immers, de normen waar-

aan eventuele tekorten zijn gere-

lateerd, de ADH (aanbevolen

dagelijkse hoeveelheid), zijn

onvolledig en verouderd. De

meeste aanbevelingen dateren

nog uit de jaren veertig van de

vorige eeuw. De Gezondheidsraad

heeft bijvoorbeeld in een advies

aan de regering in 2008 de ADH

van vitamine D voor oudere vrou-

wen en mannen verviervoudigd.

Deze waarden kunnen niet zonder

suppletie bereikt worden.

Bovendien is een algemeen

advies onhoudbaar, omdat

gezondheid een individuele aan-

gelegenheid is. Al of geen tekort

kan slechts vastgesteld worden na

(bloed)onderzoek.

Een en ander wordt nog eens dui-

delijk geïllustreerd in een artikel

over het anti-oxidant zink in het

augustusnummer van het Ameri-

can Journal of Clinical Nutrition.

De onderzoekers concluderen:

‘Zinc deficiency is estimated to

affect 2 billion people worldwide,

and is believed to elevate the risk

of several chronic diseases, inclu-

ding cancer. The ability of zinc to

increase DNA repair, in addition to

its role as an antioxidant, may be

responsible for its protective

effect.’

Wim Zeegers

REACTIEDe opgelaaide discussie over voe-

dingssupplementen naar aanlei-

ding van het Nature-artikel laat

wederom zien hoe emotioneel

beladen dit onderwerp is. Op het

gebied van voeding is er geen the-

ma met een grotere diversiteit aan

visies, maar helaas ook aan heili-

ge huisjes. Commerciële partijen

spelen daarbij een interessante

rol.

Wij zullen blijven pleiten voor een

goede wetenschappelijke onder-

bouwing. Voor de consument is

het al helemaal verwarrend. Het

door de heer Zeegers genoemde

vitamine D is bijvoorbeeld geen

anti-oxidant, en zink een metaal

met diverse functies. Wageningse

collega’s hebben een belangrijke

rol gespeeld bij de adviezen om

vitamine D te suppleren bij som-

mige ouderen en (gesluierde)

allochtonen. Hetzelfde geldt voor

foliumzuur bij vrouwen die zwan-

ger willen worden. In het geval

van anti-oxidanten en tumoren

blijft ons advies negatief totdat

het tegendeel bewezen is.

Ellen Kampman, hoogleraar voe-

ding en kanker

Renger Witkamp, hoogleraar voe-

ding en farmacologie

ZWEET EN VITRIOOLLezers van mijn column, bedankt

voor alle bijval, reacties en sug-

gesties. Dat was weer eens iets

anders dan het gebruikelijke leven

van een wetenschapper, die juist

voortdurend te horen of lezen

krijgt wat er niet aan zijn teksten

deugt. Toch zal ik mijn pen voort-

aan gewoon weer in het zweet van

de wetenschapper dopen, en de

vitriool van de columnist aan

anderen laten. Resource, zet ‘m op!

Gert Jan Hofstede,

ILLU

ST

RA

TIE

: E

ST

HE

RB

RO

UW

ER

RS02-2223 post-liefdewerk.indd 22 08-09-09 18:01

liefdewerk << 23


‘In zo’n taart zit heel veel liefde en geduld’

>> JODI + TAARTJodi van Leusden, management-assistant communication services

Als kind al, met opa, bakte ze appeltaarten en saucijzenbrood-

jes. Het zit dus in de familie. Bij communication services gaat

geen feest voorbij zonder een taart van Jodi van Leusden. De

hofleverancier, noemt ze zichzelf. Dat begon drie jaar geleden

toen ze de Inspiratiedag organiseerde en zorgdroeg voor de

taarten. Het werd het begin van een soort onderneming, inmid-

dels met een brochure en besteldienst. Aardbeien-roomkaas-

taart, toffee-cheesecake, brownie-bol; u zegt het maar. Zeker

eens per week staat ze een halve dag of langer in de keuken

drie of vier taarten te bakken. Te koop voor 12,50-15,00 euro.

‘De tijd die je er mee bezig bent, kun je niet doorberekenen.

Dat is de passie.’ RK / Foto: Guy Ackermans

‘A LOT OF LOVE AND PATIENCE

GOES INTO A CAKE LIKE THIS’

As a child, she baked apple pies

and sausage rolls with her Grandpa.

So it’s in the family. At communication

services no party goes by without one

of Jodi van Leusden’s cakes. It started

three years ago, when she organized

the Inspiration Day and provided the cakes.

It grew into a small business, now complete

with brochure and delivery

service. Strawberry cream tart,

toffee cheesecake, brownie

muffins: take your pick.

At least once a week, she spends half a day

or more baking three or four cakes. They sell for 12.50

to 15.00 euros. ‘You can’t charge for all the time you

put into it. That is where the passion comes in.’

RS02-2223 post-liefdewerk.indd 23 08-09-09 18:01

24 >> english

>>TYPICAL DUTCH


LunchOne morning, we held a small team meeting to discuss our research project. The dean of the department and two other famous professors, one of whom drove from Utrecht in the morning, were at the meeting. The meeting over-ran by about thirty minutes and lasted till past noon. None of the members had lunch then.

At about 12:15, the dean explained that he could only stay for ten minutes because he had an appointment at 12:30. Then, to my surprise, he got out his lunch box and quickly began to eat his sandwiches during the meeting. After his simple and quick lunch, he left in a hurry. Actually, from then on, I was attracted by his ea-ting performance rather than the meeting itself.

If this kind of behaviour happened in China, at least the dean would have left the room and would not have eaten his food before finishing the meeting, because Chinese people regard this as impolite and disrespect-ful. Especially high educated people should be very careful about their behaviour in public. Normally, if we have such a meeting in the morning, the dean will ar-range a normal lunch in the restaurant for all the team members, especially to welcome the respected profes-sors from other institutes or research centres. Al-

though this habit may waste money and even time, it shows our enthusiasm and politeness to guests. It also can simulate team members’ groupism and collective spirit. Xiaowei Zheng, MSc Food Microbiology Laboratory.

Do you have a nice anecdote about your experience of

going Dutch? Send it in! Describe an encounter with

Dutch culture in detail and comment on it briefly.

300 words max. Send it to [email protected]

NEDERLANDSE LUNCH

Op een ochtend hadden

we een projectmeeting

met de decaan en enkele

gastprofessoren. De ver-

gadering liep uit en al

snel was het lunchtijd.

Terwijl de bijeenkomst

nog voortduurde pakte

de decaan zijn brood-

trommel, propte snel wat

boterhammen naar bin-

nen, waarna hij zich ver-

ontschuldigde en ver-

trok.

Dit soort gedrag vinden

wij in China onbeschoft

en respectloos. Hoogop-

geleide mensen moeten

bij ons erg op hun gedrag

letten. In China zou de

decaan een lunch gere-

geld hebben voor alle

deelnemers, uit respect

voor de gasten.

ILLU

ST

RA

TIE

: H

EN

K V

AN

RU

ITE

NB

EE

K

RS02-2429 english-student.indd 24 08-09-09 18:05


student << 25

JOINT CHICKEN RUN

RESEARCH

Two students of Animal

Sciences, one on a Wage-

ningen MSc course, the

other at VHL, joined forc-

es to find out whether a

mobile chicken run

would mobilize the

chickens too. A run that

gets chickens scavenging

for their own food could

be useful on organic

farms. Ted Hilderink’s

practical eye and Ilse An-

tonissen’s scientific rig-

our made for a perfect re-

search partnership. And

the conclusions? Ted has

drawn his, but Ilse wants

to study the data a bit

more…

The full story?

www.resource.wur.nl/nl

FO

TO

: B

AR

T D

E G

OU

W

Een universiteits- en een VHL-

student deden samen onderzoek

naar de voordelen van een

mobiel kippenhok. Dat moet de

hennen stimuleren zelf een deel

van hun kostje bij elkaar te

scharrelen.

In de boomgaard voor biologisch proef- en leerbedrijf Droevendaalleefden afgelopen zomer 380 kip-pen. De diertjes arriveerden eind mei, drie weken oud. Dagelijks zorgden VHL-student Ted Hilde-rink en Ilse Antonissen, master-studente aan de WU, voor de hen-nen, die onderdak hadden in een mobiel kippenhok.

Ted zit in het vierde jaar van de opleiding Applied Animal Science. Hij wilde graag een proef doen met een mobiel kippenhok omdat dat geschikt kan zijn voor biologi-sche boeren. Een verplaatsbaar onderkomen moet de kippen sti-muleren zelf een deel van hun maaltijd bij elkaar te scharrelen. Om te testen in hoeverre de kip-

pen hiertoe in staat zijn, werden er twee groepen gemaakt; de ene groep werd onbeperkt gevoerd ter-wijl de andere groep op rantsoen werd gezet. Verder moet een mo-biel onderkomen voorkomen dat de kippenmest zich ophoopt in de bodem. Masterstudente Animal Sciences Ilse Antonissen zag het onderzoek ook wel zitten. ‘Veel praktijk, met dieren, lekker in de buitenlucht’, vat ze samen.

‘Toen de kuikens ongeveer 30 dagen oud waren was er een om-slagpunt van angst naar blijd-schap als de kippen ons zagen’, vertelt Ted. ‘Het waren steeds de-zelfde kipjes die op je schouders en hoofd gingen zitten. Als je ze onder hun kin aaide, genoten ze daar zichtbaar van.’ Ted zag op te-gen het moment dat de kippen ge-slacht zouden worden. Ilse, af-komstig van een boerenbedrijf, was daar nuchterder onder. De meeste dieren gingen naar het slachthuis, maar twintig werdendoor een medewerker van Zodiac

geslacht, terwijl Ted ze vasthield. ‘Eigenlijk wilde ik ze loslaten. Na-derhand zat ik op de fiets en dacht: “je hebt net je eigen kippen om ’t leven gebracht.” Maar ik weet tenminste dat ze een goed leven hebben gehad. En 85 dagen is best oud voor een vleeskip.’

En de samenwerking tussen de hbo’er en de masterstudent? ‘Het maakt zo’n onderzoek completer en behapbaarder. Ik maak meer de slag naar de praktijk. Ilse meet hoeveel gras zo’n dier eet en ik kijk met de blik van de veehouder: hoe zwaar wordt zo’n beest?’, legt Ted uit.

De studenten werken nog aan hun verslagen. Teds conclusies zijn al wel duidelijk. De kippen die onbeperkt voer kregen, waren lui-er en een stuk zwaarder dan de kippen die op rantsoen stonden. Ilse, als wetenschapper, is voor-zichtiger. ‘Ik moet eerst de resulta-ten van de grasmetingen en de bo-demmonsters bekijken.’ Alexan-

dra Branderhorst

Ilse en Ted met ‘hun’ kippen bij het mobiele kippenhok in de boomgaard bij Droevendaal.

JE EIGEN KIPPENonder de kin kietelen

‘DE LAATSTE KEER DAT WE ZOVEEL IN-SCHRIJVINGEN HADDEN, WAS BEGIN JAREN TACHTIG’Gijs Bonarius, p26


STIJN <<

26 >> student


OVERROMPELD DOOR DILDO’S Geschokte eerstejaars in Enschede. De Fluff y Dildoshow was een onder-

deel van de introductieweek. Studenten van de kunstopleiding zetten

een interactieve en taboedoorbrekende show neer. Vrijwilligers uit het

publiek kregen een ‘fl uff y’ voorbinddildo om waarmee ze mochten swaf-

felen, ringsteken en schilderen. Naderhand stroomden de klachten bin-

nen. De organisatie denkt dat iedereen een beetje overrompeld was door

alles wat er op het podium gebeurde.

DIKKE DIJEN ZIJN GEZONDMensen met dikke dijen leven langer, zo blijkt uit Deens onderzoek. Over

een periode van tien jaar bleken mensen met dijen van minder dan 55

centimeter het kwetsbaarst. Dat staat los van risicofactoren als gewicht,

bloeddruk en cholesterolgehalte. Maar grijp nou niet meteen naar een

BigMac: je dijomvang is vooral een afspiegeling van de hoeveelheid

beweging die je krijgt.

Studentenvereniginggroeit als koolHet is weer hip om lid te zijn van

een studentenvereniging. De

Wageningse verenigingen trek-

ken recordaantallen eerstejaars,

maar zoals ieder jaar heeft Osi-

ris bij VHL Leeuwarden de groot-

ste aanwas.

Vooral KSV St. Franciscus en Ce-res trokken veel nieuwe leden, res-pectievelijk 160 en 157. ‘Er zijn er altijd een paar die zich nog terug-trekken, maar dan nog zijn het er veel meer dan vorig jaar’, zegt pre-sident Gijs Bonarius van Ceres. De aantallen zijn meer dan verdub-beld in vijf jaar tijd, vertelt hij. ‘De laatste keer dat we zoveel inschrij-vingen hadden, was begin jaren tachtig.’

SSR-W wierf 118 studenten. Zelfs jongerenvereniging Unitas, die voor de zomer de stekker eruit trok, maar toch doorgaat als gezel-ligheidsvereniging, trok nog 40 ge-interesseerden.

De groei van het aantal eerste-jaars bij Wageningen Universiteit kan de grote aantrekkingskracht van de verenigingen niet verkla-ren. De universiteit kent een groei van vijftien procent; de verenigin-

gen maken een groei van tussen de dertig en negentig en dertig procent door.

UIT HET DAL

Ook Nji Sri, van oudsher verbon-den aan Larenstein Deventer, klimt met 32 nieuwe leden weer uit het dal, na de verhuizing naar Wageningen in 2007. De concurre-rende Velpse studentenverenigin-gen hebben minder reden om te juichen. Arboricultura spreekt van minimaal dertig nieuwe ‘gaîten’ maar moet de tellingen nog uit-voeren. Quercus telt meer dan twintig nieuwe leden, maar is de komende weken nog actief aan het werven.

Anders is het bij Van Hall La-renstein in Leeuwarden, waar Osi-ris een monopoliepositie heeft. De studentenvereniging is met 176 le-den dit jaar weer de grootste van Wageningen UR. ‘Meer mensen kiezen dit jaar voor een studenten-vereniging’, meent ook voorzitter Marthijn Broeils van Osiris. ‘We kregen tijdens de introductie net zoveel leden als vorig jaar, maar in de week daarna kwam er nog een fl ink aantal bij.’ AB

NIEUWE LEDEN PER STUDENTENVERENIGING 2009 2008 2007

Ceres 157 100 86

KSV St. Franciscus 160 90 93

SSR-W 118 85 55

Nji-Sri 32 20 35

Osiris 176 153 137

Arboricultura 30-40 40 0-50

Quercus 20-25 30 40-50

2009: voorlopige cijfers voor de inauguratie

AFZUIGKAPHet was een warme zomer. Een paar zonnestralen, beetje vakan-tie en hup; nu ben ik ineens vierdejaars en lijkt het herfst. Vierde-jaars alweer. Ik weet nog dat ik voor het eerst bij Van Hall Laren-stein Velp binnenliep, mezelf verbazend over zo’n enorme aula. Een jaar later zat ik in Forum in Wageningen; Velp was ineens weer klein. Maar goed, sinds ik begon, heeft de Velpse aula een ruim één miljoen euro kostende metamorfose achter de rug, is er een nieuw ‘Forum’ in de maak en hebben Wageningse onderzoe-kers drie Spinozaprijzen binnengehaald. Jaren verder, maar onze keuken moet het nog altijd zonder afzuigkap stellen.Ja, we hebben er wel één, een foeilelijke, met plakband vastge-plakt, ooit gratis afgehaald via Marktplaats. Maar die ligt nog steeds op onze tweezitsbank. Het gelige kookvet van de vorige ei-genaar zit er nog op. Ik weet niet wat het is. Laksheid van mijn huisgenoten, die wel op Marktplaats zoeken maar dat ding weigeren vast te schroeven? Een druk studieprogramma, dat het ophangen van afzuiginstalla-ties haast onmogelijk maakt? Onvoldoende noodzaak: ons hele huis eet bij de buren? Nee, misschien moet ik de oorzaak maar eens bij mezelf zoeken. Ik heb wel tijd om me aan het witte ge-vaarte te ergeren, maar niet om dat ding op te hangen. Het is toch ook belachelijk, elke dag loop ik er met een grote boog omheen en ik ben niet eens op het idee gekomen aan de slag te gaan. Een typisch probleem van gezamenlijke verantwoordelijkheid. Om dezelfde reden worden hele zeeën leeggevist en verandert het kli-maat.Als ik nou eens initiatief nam? Gewoon een boormachine pakken en gaan klungelen. Dan komt er vanzelf een handige huisgenoot die eerst aanwijzingen geeft en het daarna maar zelf doet. ‘Dat is minder werk, want jou iets uitleggen werkt ook niet, Stijn.’ Ja, dan hangt dat ding in mum van tijd. De betere keuken begint bij mijzelf! STIJN VAN GILS


student << 27


FILOSOFEREN OP LEEFTIJDJe bent nooit te oud om te leren. Maar je kunt overdrijven. Aan de Rijks-

universiteit Groningen is deze week de psychologe mevrouw Van Drooge-

ter Haar uit Hoogeveen aan haar tweede jaar filosofie begonnen. Zij is

volgens de universiteit de oudste van alle 20 duizend studenten in Gro-

ningen. Ze is 88.

‘WIJ KUNNEN IN BELGIË NOG WEL WAT LEREN VAN DE MANIER WAAR-OP BOEREN HIER SAMENWERKEN’Peter de Grande, p28

STUDENT ASSOCIATIONS

ARE HIP AGAIN

Wageningen student as-

sociations have attracted

record numbers of first

years. As usual, Osiris in

Leeuwarden comes top.

But Wageningen’s KSV St

Francis and Ceres are not

far behind. In Velp num-

bers haven’t risen – or

not yet.

KITCHEN CLIMATE

CHANGE

Stijn and his flatmates

have an extractor fan but

nobody’s bothered to in-

stall it. A classic failure of

community spirit? Precise-

ly why global warming

goes unchecked? Should

he make a start and hope

someone will take over?

OSIRIS AUCTIONS FIRST

YEARS

At the traditional student

auction during the Leeu-

warden introduction, all

250 first years were

snapped up and set to

work on odd jobs in the

town. Over 1500 euros

was raised for charity.

BORNSESTEEG TOO BUSY

In the rush hour there are

8000 cyclists on the

Bornsesteeg. Wagenin-

gen’s country lane is busi-

er than Utrecht city cen-

tre. Many of the cyclists

feel unsafe, what with

jams, delivery vans and

cars taking shortcuts.

The full story?

resource.wur.nl

Tijdens de spits komen 8000 fietsers langs de

Bornsesteeg. Daarmee is het ‘landweggetje’ drukker

dan de binnenstad van Utrecht. Studenten deden

tijdens het vak Transport, Traffic and Infrastructure

onderzoek naar de verkeerssituatie rondom de

Wageningen Campus. De Bornsesteeg is een van de

drukste fietsroutes van Nederland, terwijl de infra-

structuur er niet op is aangepast. ‘Het is gewoon

een landweggetje’, zegt docent Jasper de Vries. ‘De

metingen zijn in maart en april verricht, terwijl het

in deze periode nog drukker is. Ik verwacht dat de

drukte alleen maar zal toenemen als de campus ver-

der wordt ontwikkeld. De nieuwe busverbinding zal

deze route ook doorkruisen.’ NM

BORNSESTEEG DRUKKER DAN UTRECHTSE BINNENSTAD

FO

TO

: N

AA

M A

CH

TE

RN

AA

M

OSIRIS VEILT EERSTEJAARSDe traditionele studentenveiling tijdens de intro-

ductietijd in Leeuwarden was een groot succes. Stu-

dentenvereniging Osiris veilde alle 250 eerstejaars,

die vervolgens een middag lang klusjes moesten

doen in de binnenstad.

De studenten werden in groepjes van 15 geveild aan

Osiris-leden en omstanders, ook werden er zonne-

bloemen aangeboden. De hoogste opbrengst voor

een groepje was een fust en twee meter bier. Leden

betalen geld, waarvan een deel in de vorm van bier

terug de vereniging in stroomt gedurende het jaar.

De rest van de opbrengst, meer dan 1500 euro, gaat

naar de De Zonnebloem.

Tijdens de oriëntatietocht, eerder op de dag zamel-

den de eerstejaars ook geld in voor de stichting

tegen Zinloos Geweld. Ze haalden onder meer geld

op door waxinelichtjes te branden bij de gedenk-

steen van Meindert Tjoelker. Opmerkelijk was dat

Loco-burgemeester Gerrit Krol de veiling opende

met de formele hamer van de Leeuwarder gemeente-

raad. De bestuurshamer van Osiris was namelijk

geconfisqueerd door leden. Marthijn Broeils, voorzit-

ter Osiris.

PRIKBORD

Stuur je foto’s naar [email protected]

>> PRIKBORD


28 >> student


STUDEREN VOOR DE SEKSWaarom ga je studeren? ‘Meer vrije tijd, drank en seks’, antwoordt 37

procent van de respondenten op studenten.nl. De kredietcrisis is nauwe-

lijks een issue. Gelukkig zijn er ook studenten die voor persoonlijke ont-

wikkeling gaan: 32 procent. Een kwart gebruikt zijn studie als spring-

plank naar een droombaan. Ben benieuwd welke dronken student met te

veel vrije tijd de peiling heeft beïnvloed.

CRISISVERHALENOok zo’n hekel aan de kredietcrisis? Doe je verhaal en win een T-shirt

met opdruk. Met dat lokkertje vestigen de LSVb en vakbond De Unie de

aandacht op de gevolgen van de crisis voor hoger opgeleiden. Voor de

eerste honderd ‘verhalen’ heeft de website www.fuckthecrisis.nu een

shirt klaarliggen. En die opdruk? Fuck the crisis natuurlijk.

FO

TO

: A

LIC

E V

AN

GIN

KE

L

Vlaamse jongeren bij groentekwekerij De Nieuwe Ronde.

Plensbuien met aardappelbietenpuree

Gedwongen sluiting Borney’s bar Wie wil genieten van de interna-

tionale atmosfeer en een goed-

koop biertje in Borney’s bar,

komt voor een dichte deur te

staan. Eind augustus sloot Idea-

lis de ontmoetingsplek in de

Wageningse studentensterflat de

Bornsesteeg.

niet de kans gehad, onze spullen weg te halen of de mensen in te lichten. Ik snap wel dat Idealis an-dere plannen heeft, maar dit is niet fair’, zegt Kate Acpal, bar-vrouw in Borney’s.

De belangrijkste reden voor de sluiting is volgens Jan Harkema

van Idealis dat de flatkroeg niet over de juiste certificaten be-schikt. ‘Als eigenaar is Idealis aan-sprakelijk. Er zijn een paar ge-sprekken geweest met het bestuur en we hebben een brief gestuurd’, aldus Harkema. AB

Een groep Belgische jongeren

was op bezoek in Wageneningen,

‘bakermat van duurzame initia-

tieven’, om kennis te maken met

biologische landbouw.

Het zijn geen watjes, de Belgische deelnemers aan het Duurzaam Landbouwkamp in Wageningen.Plensbuien en een stevige wind-kracht 5 weerhouden hen er niet van om buiten de handen flink te laten wapperen. Bij groentekwe-kerij De Nieuwe Ronde aan de Ou-de Diedenweg zijn de Vlaamse jongeren druk bezig met het uit-steken van aardbeienplanten. ‘Een wederdienst voor de tijd die de boeren hier voor ons vrijma-ken,’ verklaart Imma Denorme. ‘Veel wilde ideeën moeten af en toe in de aarde groeien’, vult Peter de Grande aan.

Imma en Peter zijn met zeven-tien andere Belgische jongeren op ‘duurzaam landbouwkamp’. Dit jaar hebben ze van 29 augustus tot 6 september hun tenten opgesla-gen in Wageningen. ‘Wageningen is de bakermat van landbouwon-derzoek en duurzame initiatie-ven’, verklaart Imma de keuze.

In samenwerking met de Boe-rengroep en het Studentenoverleg Ecologische Landbouw bezoeken

ze biologische bedrijven. Klein-schalig, zoals bij de Nieuwe Ron-de, maar ook grotere bedrijven, zoals een groep samenwerkende biologische boeren in het Betuwse dorp Hemmen. ‘Wij kunnen in België nog wel wat leren van de manier waarop boeren hier sa-menwerken’, vindt Peter. ‘Neder-landers slagen er beter in om bio-logische landbouw op grote schaal te bedrijven.’ De Belgen zijn voor-

al geïnteresseerd in de thema’s grond, innovatie, continuïteit, ver-breding, afzet en samenwerking.

Imma en Peter zijn allebei lid van de Belgische JNM (Jeugdbond Natuur & Milieu). Samen met WERVEL (Werkgroep voor een Rechtvaardige en Verantwoorde Landbouw) organiseert JNM het Duurzaam Landbouwkamp. Op het programma staan verder nog film kijken op Droevendaal en een

lezing door professor Edith Lam-merts van Bueren van het Louis Bolk Instituut. De Belgen verplaat-sen zich per fiets en ’s nachts sla-pen ze in tenten die bij boerderij De Wolfswaard aan de Rijn zijn opgezet. Het eten is natuurlijk biologisch, vegetarisch en in de re-gio geteeld. Vanavond op het me-nu: aardappelbietenpuree met ge-frituurde pompoen en linzen met appel. Alice van Ginkel

Middenin de introductietijd merkten vrijwilligers van Borney’s bar, dat de sloten waren vervan-gen. ‘We waren ontdaan en teleur-gesteld’, zegt Yvan-Marcos Lopez, voorzitter van het bestuur van Bor-ney’s bar. Onder de vrijwilligers heerst verslagenheid. ‘We hebben


student << 29


LEKKER NAAR BUITENVitamine G, die had ik nog nooit op een ingredi-

entenlijst zien staan. Niet zo vreemd want het is

de naam van een onderzoeksprogramma van

Wageningen UR naar de relatie tussen een groene

leefomgeving en gezondheid.

Groen in de buurt vermindert stress en is goed voor

de sociale contacten, blijkt uit de onderzoeken.

Ook is de lucht er schoner en nodigt de omgeving

meer uit tot bewegen. Goed nieuws dus voor de

inwoners van Wageningen, Velp en Leeuwarden.

En wie in een flat woont, kan altijd nog naar de

uiterwaarden, een park of het bos. Voor een extra

dosis ‘groen’ kun je de hele maand september deel-

nemen aan activiteiten in het kader van de ‘Groene

Maand’ (groenemaand.nl). Zelf ben ik graag buiten,

vooral als er iets te oogsten of te eten valt. In plaats

van een excursie kies ik dus voor een nazomerse

picknick. Arianne van Ballegooij

OLIJFBROOD

Bereidingstijd: een uur

Ingrediënten:

Vegetarisch: laat de ham weg en voeg meer kaas en

olijven toe

Bereiding

Verwarm de oven voor op 180°. Beboter een cake-

blik en bekleed het met bakpapier. Maak met de

mixer met grote haken een deeg van de bloem, de

eieren, de olijfolie en de wijn. Roer hier de ham,

kaas en olijven doorheen.

Giet het mengsel in het bakblik en bak 10 minuten

op 180°. Temper dan de hitte tot 170° en laat het

brood nog 30 minuten bakken tot het van de wand

van het blik loslaat. Laat afkoelen voor je het uit de

vorm haalt en snijd het brood in plakken. Lekker

met rauwkost.

>> WHAT’S COOKIN’

NOT FOR WIMPS

The young Belgians at

the Sustainable Agricul-

ture Camp last week

worked hard regardless

of wind and rain. They

saw it as a fair exchange

for all they were learning

from organic farmers

around Wageningen, ‘the

cradle of organic initia-

tives’.

THE END FOR

BORNEY’S BAR

No more cheap beer and

international atmosphere

at Borney’s bar. Idealis

closed the student bar at

the Bornsesteeg resi-

dence without warning

because it lacked the re-

quired permits. Borney

volunteers were taken by

surprise. ‘Not fair’, says

a Borney’s bartender.

VITAMIN G

Vitamin G is the name of

a Wageningen research

programme on the health

benefits of a green envi-

ronment. Green does you

good, so get out into the

fresh air and picnic on

olive bread. Recipe on

the website.

The full story?

resource.wur.nl

NOOIT OUD, WEL ZELDZAAMWie kent ‘m niet, de Mexicaanse axolotl. Een zeldzame salamander die

altijd larve blijft en niet groot wil worden. Zeg maar: de Pippie Langkous

van het dierenrijk. Het beestje wordt in het wild met uitsterven

bedreigd, meldt het tijdschrift Biological Conservation. Er zijn er nog

maar 700-1200 in Xochimilco, een wetlandgebied bij Mexico Stad. Arme

Pippie.

FO

TO

: N

AA

M A

CH

TE

RN

AA

M


mededelingencolofon

Call for nominations WUF-KLV Thesis Awards

Is your thesis of at least 24 credits (34 ECTS) awarded with the mark NINE (9) or more in the academic year 2008/2009?

If so, you can request your chair holder to submit your thesis to compete for

the WUF-KLV Thesis Prizes 2008/2009. The prize consists of a cash award of

€ 700 for each thesis, a certificate and a copy of the jury decision.

The deadline for submission is September 15 17.00 hrs.

More information: www.wuf.wur.nl/UK/Awards/Thesis+Awards

WageningenUniversityFoundation.

Innoveren in het centrum van de macht: Over hetInnovatieplatform van JPDrs. Frans Nauta, voormalig secretaris IPLA13, maandag 14 september, 20.00uurBij Movie-W die week 3 innovatieve films.

Boeddhisme, serieHet boeddhisme geeft geen pasklare antwoorden op onze levensvragen. De persoonlijke zoektocht staatcentraal. Het doel: bevrijding van onze gebondenheidaan deze wereld.

De weg van de Boeddha, Bruno NagelLA13, dinsdag 15 september, 20.00uur

Zenboeddhisme: filosofie en praktijk, Jan BorLA13, dinsdag 22 september, 20.00uur

Meditatie en bewustzijn, Henk BarendregtLA13, dinsdag 29 september, 20.00uur

Sustainable Development anda Dwindling Carbon SpaceA guest valedictory address by Hans Opschoor,Emeritus-Professor of Economics of SustainableDevelopment at the ISS&VUDe Leeuwenborch, Tuesday 22 September, 8pm

lezing

lecture

LA13 Lawickse Allee 13 http://studiumgenerale.wur.nl

S

Technical Assistant (HBO) – Bioinformatics (1.0)PSG, Plant Breeding, WageningenVacancy number: AT: DPW 09-23

Special Professor Marine Governance (0.2)SSG, Environmental Policy, WageningenVacancy number: AT HGL SSG 2009-00

30 >> service


Mededelingen van en voor studen-

ten en medewerkers. Maximaal 75

woorden, via resource.wur.nl.

Feest Villa Bloem

Villa Bloem espressobar bestaat

vier jaar en als dank aan de klan-

ten organiseert Villa Bloem ‘Het-

kleinste-straatje-van-Wageningen-

feest’. Livemuziek van Eavesdrop,

Else & Kunstgras, De Moltars en

Superjudas; dans-en-doe-mees-

how o.l.v. De Ruco’s. Datum: zon-

dag 13 september, 15.00-23.00

uur. Adres: Kapelstraat 2A, Wage-

ningen. Info: www.villabloem.nl.

Waterconferentie

Watercafé, organized by: Wagen-

ingen Water Platform. Theme:

‘Meet the Environmental Techno-

logy Group’. The group is world-

wide known for their work on

anaerobic wastewater treatment.

The strategies the group develops

for sustainable water use are vital

to overcome scarcity problems.

Free access for students and staff.

Date: 16 September, 16.00-17.00

hrs. Venue: conference room 2&3.

Register at [email protected].

Meer mededelingen op

resource.wur.nl

Resource is een dagelijkse website en

tweewekelijks magazine voor studenten

en medewerkers van Wageningen UR.

Abonnement

Een abonnement op het magazine kost €

58,- (Nederland) of € 131,50 per acade-

misch jaar. Opzeggen een maand voor het

eind van de lopende abonnementsperiode

(1 augustus).

Redactieadres

Akkermaalsbos 12, 6708 WB Wageningen.

Postbus 409, 6700 AK Wageningen

gebouw 116, bode 41

T 0317 484020

ISSN 1389-7756

www.resource.wur.nl

Secretariaat

Thea Agba-Kuijpers, tel 0317 484020

[email protected]

Redactie

[email protected], 0317 482997


[email protected] 0317 488190

onderwijs) 0317 481725,

omgeving, ecologie, maatschappij)




Opmaak

Hans Weggen,


Freelance auteurs

Maarten van den Berg, Wim Bras, Anne-

loes Dijkstra, Stijn van Gils, Alice van Gin-

kel, Yvonne de Hilster, Laurien Holtjer,

Vertaling

Foto’s

Guy Ackermans, Bart de Gouw, Michel

Mees, Ruben Smit, Theo Tangelder, Hoge

Noorden, ANP Photo, Imageselect, Bureau

voor Beeld

Illustraties

Esther Brouwer, Sebastiaan Donders,

Miesjel van Gerwen, Guido de Groot,

Karel Hulsteijn, Annemarie Roos, Henk

van Ruitenbeek

Vormgeving blad

Nies & Partners

Vormgeving website

www.onstuimig.nl

Uitgever

Wageningen UR

Resource wordt gedrukt op papier uit

verantwoord beheerde bossen.

Mixed SourcesProductgroep uit goed beheerde bossenen andere gecontroleerde bronnenwww.fsc.org Cert no. SGS-COC-005197© 1996 Forest Stewardship Council

EG MET DJOSER

Vraag een offerte aan via djoser.nl

Groepsrondreizen op maat naar:Afrika, Azië, Midden-Oosten

en Latijns-Amerika

BRUILOFTEN, FEESTEN, BORRELS, BARBECUES,ZAKENLUNCHES, PROMOTIES, ETC.

Ook voor party- en catering-service (bekend om hogekwaliteit en verscheidenheid)

Dennis en Carla KlosCosterweg 5, 6702 AA Wageningen,telefoon 0317-425949

Sfeervolle

ambiance!

(ook terra

s)

RS02-3031 infoadv.indd 30 08-09-09 12:42

For our innovative research program, we are looking for enthusiastic

The research program of Wetsus is divided in various themes (Clean water technology,

Waste water technology, Interaction with natural systems & Sensoring). Within these

themes specific research subjects are defined, which are mainly carried out as PhD

projects. On our website www.wetsus.nl the various themes are explained and the

open PhD positions are announced. There are new job openings every month, so check

regularly. Also if you are graduated or going to graduate in 2009/2010 we welcome you

to apply for these positions.

The Profile

If you have clear research affinity, are enthusiastic about multidisciplinary cooperation,

committed to the development of sustainable technology for the world and have a Master

degree in Environmental technology, Chemical technology, Membrane technology,

Process technology, Chemistry, Physics and/or Microbiology/biotechnology, you are

the ideal candidate for us!

Wetsus, centre of excellence for sustainable water technology is a facilitating intermediary

for trend-setting know-how development. Wetsus creates a unique environment and strategic

cooperation for development of profitable and sustainable state of the art water treatment

technology. The inspiring and multidisciplinary collaboration between companies and research

institutes in Wetsus results in innovations that contribute significantly to the solution of the

global water problems.

combining scientific excellence with commercial relevance

The Offer

You get the opportunity to grow with an innovative, dynamic and future orientated top

research institute. You can accelerate in the development of new water technology in

cooperation with prominent companies and universities.

In most cases is the workplace in Leeuwarden, The Netherlands.

The salary is in accordance with the collective labour agreement of the Dutch Universities

for PhD students. The PhD students will receive commencement of employment of the

universities participating in Wetsus.

Information and Application

Please send your application, with your CV, to Wetsus, for the attention of the HRM

department, P.O Box 1113, 8900 CC, Leeuwarden, The Netherlands or by email

[email protected].

For further information about a PhD position you can contact Mr. Dr. G.J.W. Euverink,

058-2846200, [email protected].

You need water…..

water needs you!

PhD students (m/f)

Vooraankondiging Optare 2010

Voor werknemers van Wageningen Universiteit en Stichting DLO geldt ook dit jaar Optare: het keuzemodel arbeidsvoorwaarden. Door middel van de medewerkerbutton (MB: zie bureaublad op uw PC) kunt u van maandag 19 oktober 2009 tot 20 november 2009 uw keuzes kenbaar maken.

De “spelregels” voor Optare 2010 en ook de meest actuele informatie over Optare is beschikbaar vanaf 14 september 2009 op: http://www.intranet.wur.nl/nl/people/arbeidsvoorwaarden/optare/Pages/WUR-optare.aspx. Heeft u vragen over het gebruik van de medewerkerbutton dan kunt u zich richten tot de [email protected]

In week 42 ontvangt u meer informatie over Optare 2010.

Again this year, employees of Wageningen University and the DLO Foundation can participate in Optare, the choice model for employment conditions.You can indicate your choices by means of the ‘medewerkerbutton’ on the desktop of your PC between Monday 19 October 2009 and Friday 20 November 2009.

The ‘rules’ and the most up-to-date information about Optare are available at 14 September 2009,http://www.intranet.wur.nl/en/people/arbeidsvoorwaarden/optare/Pages/WUR-optare.aspxIf you have any questions about using the ‘medewerkerbutton’, please send an e-mail to: [email protected]

You will receive more information about Optare 2010 at week 42

Preliminary announcement Optare 2010

odel for

r 2009

[email protected]

waardenmber 2009

009 op:

RS02-3031 infoadv.indd 31 08-09-09 12:42

>> G

O/N

O G

O>> Godinsdag 15 september

BESLUIT VERHUIZING AFSG

Rond prinsjesdag neemt de raad van

bestuur een definitief besluit over de uni-

locatie van AFSG. De meeste voedingson-

derzoekers werken nu in oude gebouwen

op de Dreijen; in 2012 willen ze graag bij

elkaar op de campus zitten. Dat kost een

paar centen, dus het bestuur zou het

besluit laten afhangen van de economi-

sche crisis. De voortekenen zijn ongun-

stig voor AFSG: de voedingsindustrie is

weliswaar nauwelijks getroffen, maar

DLO moet tien procent krimpen en het

kabinet zal de komende twee jaar flink

bezuinigen.

RADIO & TV

>> Goheel september

BURLENDE HERTEN

September is de maand van de bronst.

Edelherten verzamelen dan een roedel

vrouwtjes om zich heen, die ze moeten

verdedigen als een vrijgezel mannetje

nadert. Dat levert soms spectaculaire

gevechten op, en oerkreten die je nog

nooit in je slaapkamer gehoord hebt.

Moet je eenmaal in je leven gezien heb-

ben!

Grootste kans heb je rond zonsondergang

bij de observatieplaatsen Lijkweg Koe-

verbos of Schuilkelder in het NP Hoge

Veluwe of tijdens een excursie van het

Natuurcentrum Veluwe in Ede.

WWW.NATUURCENTRUMVELUWE.NL

>> No godinsdag 15 t/m vrijdag 18 september

MISPLAATSTE DARWINSYMPOSIA

Waarom NWO en KNAW nu met een Dar-

winweek komen, is onduidelijk.

Logischer was, rond 12 februari (zijn

200-ste geboortedag) of 2 november

(150 jaar na publicatie van The Origin).

De congressen proberen de hele weten-

schap te vangen en missen daardoor

samenhang.

WWW.DARWINWEEK.NL

>> Go’s ochtends

ONTBIJT MET HET BESTUUR

Iedere student of medewerker kan een

ontbijt aanvragen met leden van de Raad

van Bestuur. Maar daarvoor blijkt nauwe-

lijks belangstelling. Da’s jammer. Want je

kunt het bestuur alles vragen en Aalt

Dijkhuizen of Martin Kropff op je Linke-

dIn staat niet slecht.

MELD JE AAN BIJ [email protected]

>> No godonderdag 17 september

LEER BIER TAPPEN

Het lijkt geinig: een avondje bier leren

tappen. Maar voor niets gaat de zon op,

studentenvereniging Aristeus heeft men-

sen achter de bar nodig. En de studenten-

vereniging zoekt ook klussers om de soci-

eteit op te knappen. Pas dus op met

toezeggingen als je aan het eind van de

avond gecomplimenteerd wordt met die

mooie schuimkraag.

SOCIËTEIT ABYDOS, 20.00 UUR

WWW.SVOSIRIS.COM

>> Goelke dag

NAAR DE FILM IN 3D

Sinds deze zomer in Ede: films zien in

drie dimensies. De diepte – en daarmee

ook intimiteit – is te danken aan een bril-

letje dat 24 keer per seconde om de beurt

het linker- en rechteroog afsluit. Bij de

megabioscoop Cinemec in Ede. Nog niet

voor de nieuwste van Tarantino, wel Ice

Age 3.

EDE, CINEMEC.NL

>> Godonderdag 17 tot zondag 20 september

OORLOGSVERHALEN

Vijfenzestig jaar geleden stokte de gealli-

eerde invasie bij Arnhem: tussen Arnhem

en Wageningen kwamen duizenden

Polen, Britten en Duitsers om. De opera-

tie Market Garden wordt dit jaar groots

herdacht, met drie dagen van kerkdien-

sten, kransleggingen en oude parachutis-

ten. Zorg - nu het nog kan - dat je een van

de 120 veteranen te spreken krijgt en om

verhalen over de slag uit de eerste hand

te horen.

HEELSUM, EDE, OOSTERBEEK, DRIEL, ARNHEM

HTTP://AIRBORNE-HERDENKINGEN.NL

>> Go BREAKFAST WITH THE BOARD

All students and staff welcome.

Dijkhuizen or Kropff on your LinkedIn?

Not bad.

SIGN UP WITH [email protected]

>> No goThursday 17 September

LEARN TO TAP BEER

Just a trick to recruit new bar staff at

Aristeus.

ABYDOS, 20.00 HOURS

WWW.SVOSIRIS.COM

>> Go Thursday 17 to Sunday 20 September

WAR STORIES

Fifty six years since the battle of Arnhem,

now is your chance to hear first-hand

stories from surviving veterans.

HTTP://AIRBORNE-HERDENKINGEN.NL

Full details?

resource.wur.nl/en

wat je de komende weken niet mag missen (en wat wel). Voor de complete agenda zie: www.resource.wur.nl

RS02-3200 gonogo.indd 32 08-09-09 18:05

Opening academisch jaar Opmaken voor het nieuwe seizoen · 2013. 10. 20. · LNV kort vooral...

Documents

Transcript of Opening academisch jaar Opmaken voor het nieuwe seizoen · 2013. 10. 20. · LNV kort vooral...