Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies...

33
2 loslaten Verhalen die je niet loslaten Opdrachten bij de verhalen

Transcript of Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies...

Page 1: Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben. 2. Schrijf

2

loslaten

Verhalen die je niet

loslaten

Opdrachten bij de verhalen

Page 2: Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben. 2. Schrijf

3

Page 3: Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben. 2. Schrijf

4

Inhoudsopgave

1. Open plekken

A. Vragend lezen (klassikaal) 5

B. Vragend lezen (in groepjes) 6

C. Vragend lezen (individueel) 7

2. Sleutelfragmenten zoeken

A. Sleutelfragmenten zoeken (klassikaal) 8

B. Sleutelfragmenten zoeken (in groepjes) 9

C. Sleutelfragmenten zoeken (individueel) 10

3. Mindmaps maken

A. Maak een mindmap (klas / groepje één aspect) 11

B. Maak een mindmap (groepje) 13

C. Maak een mindmap (individueel) 16

4. Lezen is schrijven

A. Een ander eind schrijven 18

B. Vanuit een ander perspectief schrijven 19

5. Analyseren van literaire teksten

A. Begeerte, Manon Uphoff 21

B. De biefstuk van het zoete water, Hans Dorrestijn 23

C. Het adres, Marga Minco 25

D. Het tillenbeest, Jan Wolkers 27

E. De aktetas, Bordewijk 29

F. Het spoorwegongeluk, Louis Couperus 31

6. Zelf toetsvragen maken 31

Bijlage: niveaus Witte (leeslijst) 32

Page 4: Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben. 2. Schrijf

5

1. Open plekken

A. Vragend lezen (klassikaal)

In deze les gaan we een verhaal lezen en bespreken.

Lees telkens één alinea. Doe het volgende:

a. Noteer alle vragen die bij je openkomen. Het kan om van alles gaan: een personage

dat vreemde dingen doet of anders reageert dan je zou verwachten, een situatie die

raadselachtig is, een verband tussen gebeurtenissen dat ontbreekt, sprongen in de

tijd, enzovoorts. Elke vraag is goed, als het maar een échte vraag is, iets wat je echt

wilt weten. Wie, wat, waar, waarom, hoe, enz.

b. Wissel dit met elkaar uit.

c. Kies de drie vragen, waarvan een antwoord je zou helpen om het verhaal nog dieper

te begrijpen. Probeer deze in overleg met elkaar een antwoord te vinden.

Regel: Open plek: Ingevuld?

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

Page 5: Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben. 2. Schrijf

6

B. Vragend lezen (in groepjes)

In deze les gaan we een verhaal lezen en bespreken.

Lees telkens één alinea. Doe het volgende:

a. Noteer alle vragen die bij je openkomen. Het kan om van alles gaan: iets wat je niet

weet, begrijpt, iets wat raadselachtig is. Elke vraag is goed, als het maar een échte

vraag is, iets wat je echt wilt weten. Wie, wat, waar, waarom, hoe, enz.

b. Wissel dit met elkaar uit.

c. Kies de drie vragen, waarvan een antwoord je zou helpen om het verhaal nog dieper

te begrijpen. Probeer deze in overleg met elkaar een antwoord te vinden

Regel: Open plek: Ingevuld?

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________

Page 6: Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben. 2. Schrijf

7

C. Vragend lezen (individueel)

In deze les gaan we een verhaal lezen en bespreken.

Lees telkens één alinea. Doe het volgende:

a. Noteer alle vragen die bij je openkomen. Het kan om van alles gaan: iets wat je niet

weet, begrijpt, iets wat raadselachtig is. Elke vraag is goed, als het maar een échte

vraag is, iets wat je echt wilt weten. Wie, wat, waar, waarom, hoe, enz.

b. Kies de twee vragen die je helpen het verhaal dieper te begrijpen. Probeer deze in

overleg met elkaar zo volledig mogelijk te beantwoorden.

Regel: Open plek: Ingevuld?

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

_____ ________________________________________________________ ___________________________

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________

Page 7: Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben. 2. Schrijf

8

2. Sleutelfragmenten zoeken

A. Sleutelfragmenten zoeken (klassikaal)

In deze les gaan we met de hele klas een verhaal lezen en

bespreken.

Ieder gaat zoeken naar sleutelfragmenten uit het verhaal. Kies in overleg met je docent één

van deze verhaalaspecten: personages, gebeurtenissen, ruimte, tijdsvolgorde, perspectief,

motieven, symboliek. Ook kun je ervoor kiezen om helemaal vrij te gaan zoeken naar

sleutelfragmenten.

Lees telkens één fragment. Doe het volgende:

a. Onderstreep op iedere pagina de woorden of zinnen die volgens jou belangrijk of

opvallend zijn. Uiteraard hebben deze met het door jou gekozen aspect te maken.

b. Wissel dit met elkaar uit.

c. Kies drie woorden of zinnen die volgens jou een ‘sleutel’ vormen tot het verhaal: ze

helpen je om dit uit te leggen.

d. Leg uit waarom je deze woorden of zinnen gekozen hebt. Welke gedachte, welke

vraag of verwachting roepen ze op?

e. Vat kort samen waar dit verhaal over gaat.

1.

2.

3.

1.

2.

3.

Page 8: Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben. 2. Schrijf

9

B. Sleutelfragmenten zoeken (in groepjes)

In deze les gaan we in groepjes een verhaal lezen en bespreken.

Ieder groepje gaat zoeken naar sleutelfragmenten uit het verhaal. Kies in overleg met je

docent één van deze verhaalaspecten: personages, gebeurtenissen, ruimte, tijdsvolgorde,

perspectief, motieven, symboliek. Ook kun je ervoor kiezen om helemaal vrij te gaan zoeken

naar sleutelfragmenten.

Lees telkens één fragment. Doe het volgende:

a. Onderstreep op iedere pagina de woorden of zinnen die volgens jou belangrijk of

opvallend zijn. Uiteraard hebben deze met het door jou gekozen aspect te maken.

b. Wissel dit met elkaar uit.

c. Kies drie woorden of zinnen die volgens jou een ‘sleutel’ vormen tot het verhaal: ze

helpen je om dit uit te leggen.

d. Leg uit waarom je deze woorden of zinnen gekozen hebt. Welke gedachte, welke

vraag of verwachting roepen ze op?

e. Vat kort samen waar dit verhaal over gaat.

1.

2.

3.

1.

2.

3.

Page 9: Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben. 2. Schrijf

10

C. Sleutelfragmenten zoeken

In deze les gaan we individueel een verhaal lezen en bespreken.

Ieder van jullie gaat zoeken naar sleutelfragmenten uit het verhaal. Kies in overleg met je

docent één van deze verhaalaspecten: personages, gebeurtenissen, ruimte, tijdsvolgorde,

perspectief, motieven, symboliek. Ook kun je ervoor kiezen om helemaal vrij te gaan zoeken

naar sleutelfragmenten.

Lees telkens één fragment. Doe het volgende:

a. Onderstreep op iedere pagina de woorden of zinnen die volgens jou belangrijk of

opvallend zijn. Uiteraard hebben deze met het door jou gekozen aspect te maken.

b. Kies drie woorden of zinnen die volgens jou een ‘sleutel’ vormen tot het verhaal: ze

helpen je om dit uit te leggen.

c. Leg uit waarom je deze woorden of zinnen gekozen hebt. Welke gedachte, welke

vraag of verwachting roepen ze op?

e. Vat kort samen waar dit verhaal over gaat.

1.

2.

3.

1.

2.

3.

Page 10: Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben. 2. Schrijf

11

3. Mindmappen

A. Maak een mindmap (klas - groepje één aspect)

1. Kies één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben.

2. Schrijf in het midden van het blad de titel van het verhaal. Gebruik grote

letters.

3. Schrijf rondom de titel (en ga daarbij met de klok mee) de volgende aspecten:

personages, gebeurtenissen, ruimte, perspectief, tijdsvolgorde, motieven, symboliek,

thematiek. Gebruik iets minder grote letters.

4. Verbind de titel met de aspecten door middel van een dikke lijn. Gebruik voor iedere

lijn een andere kleur.

5. Je docent geeft je groepje één van deze aspecten. Pak de theorie erbij.

6. Lees het verhaal en maak aantekeningen over wat je opvalt aan jullie aspect.

7. Je docent vraagt de groepjes wat ze gevonden hebben. Schrijf dit in steekwoorden

rondom de verschillende aspecten. Gebruik kleine letters. Maak evt. tekeningetjes.

Page 11: Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben. 2. Schrijf

12

Page 12: Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben. 2. Schrijf

13

B. Maak een mindmap (groepje)

1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben.

2. Schrijf in het midden van het blad de titel van het verhaal. Gebruik grote

letters.

3. Schrijf rondom de titel (en ga daarbij met de klok mee) de volgende aspecten:

personages, gebeurtenissen, ruimte, perspectief, tijdsvolgorde, motieven, symboliek,

thematiek. Gebruik iets minder grote letters.

4. Verbind de titel met de aspecten door middel van een lijn. Gebruik voor iedere lijn

een andere kleur.

5. Lees het verhaal en maak aantekeningen over wat je opvalt.

6. Overleg met elkaar wat je gevonden hebt over de aspecten. Schrijf steekwoorden

rondom de verschillende aspecten. Gebruik kleine letters. Maak evt. tekeningetjes.

7. Verbind deze woorden met dunne lijntjes in de kleur die bij het aspect hoort.

Page 13: Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben. 2. Schrijf

14

Page 14: Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben. 2. Schrijf

15

C. Maak een mindmap (individueel)

1. Kies één van de verhalen die je nog niet gelezen hebt.

2. Schrijf in het midden van het blad de titel van het verhaal. Gebruik dikke

letters.

3. Schrijf rondom de titel (en ga daarbij met de klok mee) de volgende aspecten:

personages, gebeurtenissen, ruimte, perspectief, tijdsvolgorde, motieven, symboliek,

thematiek. Gebruik iets minder dikke letters.

4. Verbind de titel met de aspecten door middel van een lijn. Gebruik voor iedere lijn

een andere kleur.

5. Lees het verhaal en maak aantekeningen over wat je opvalt.

6. Ga na wat je gevonden hebt over de aspecten. Schrijf steekwoorden rondom de

verschillende aspecten. Gebruik dunne letters. Maak evt. tekeningetjes.

7. Verbind deze woorden met dunne lijntjes in de kleur die bij het aspect hoort.

Page 15: Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben. 2. Schrijf

16

Page 16: Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben. 2. Schrijf

17

4. Creatief schrijven

A. Een ander einde schrijven

1. Kies één van de volgende verhalen en neem het voor je:

‘Poep’ van Manon Uphoff.

‘Een bord spaghetti’ van Adriaan van Dis.

Begin nog niet met lezen!

2. Zet een dikke streep onderaan de volgende pagina:

- ‘Poep’ onderaan p. 73.

- Een bord spaghetti’ onderaan p.80.

3. Lees het verhaal tot aan de streep en niet verder!

4. Hoe zou jij het verhaal laten aflopen? Schrijf jouw verhaaleinde hiernaast.

Gebruik ten minste 150 woorden.

5. Lees het échte einde van het verhaal.

6. Leg uit wat de verschillen zijn.

7. Welk effect heeft het échte einde op jou als lezer? Leg uit waarom (je denkt dat)

de schrijver dit einde gekozen heeft.

Page 17: Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben. 2. Schrijf

18

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

Page 18: Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben. 2. Schrijf

19

B. Vanuit een ander perspectief schrijven

1. Kies één van de volgende verhalen en neem het voor je:

‘Een eskimo op het dak’ van F. Springer.

‘Na Valentijn’ van Esther J. Ending.

2. Beschrijf het perspectief. Wat voor soort verteller is er? Door de ogen van welk

personage beleef je het verhaal?

3. Welk personage zou de gebeurtenissen anders beleven ? Leg uit.

4. Kies een leuk of aangrijpend fragment, dat je herschrijft door de ogen van dit

(andere) personage. Gebruik ten minste 150 woorden.

Page 19: Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben. 2. Schrijf

20

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

Page 20: Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben. 2. Schrijf

21

5. Literaire begrippen

A. Begeerte van Manon Uphoff

1. Hieronder zie je een Wordle van het verhaal.

Woorden die meermalen voorkomen in het verhaal, zie je hier afgebeeld. Hoe vaker

een woord voorkomt, hoe groter het is.

Waar denk jij dat het verhaal over gaat? Geef je verwachtingen weer in ongeveer drie

zinnen.

2. Lees het verhaal. Welke vragen roept het op?

- Noteer de open plekken in dit verhaal.

- Open plekken worden soms vrij snel, soms na lange tijd, soms helemaal niet

ingevuld. Noteer wat van toepassing is.

Regelnr: Open plek: Ingevuld?

___________ ___________________________________________ ____________________

___________ ___________________________________________ ____________________

___________ ___________________________________________ ____________________

___________ ___________________________________________ ____________________

___________ ___________________________________________ ____________________

___________ ___________________________________________ ____________________

___________ ___________________________________________ ____________________

Page 21: Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben. 2. Schrijf

22

3. De belangrijkste open plek wordt gevormd door de vraag of het meisje zal gaan vrijen

met de man. De schrijver verhoogt de spanning met volgende middelen:

Wekken van vermoedens

Vertraging

Op een andere verhaallijn overschakelen

Schrijf in de kantlijn waar hij dat doet.

4. Op de flaptekst van de verhalenbundel Begeerte van Manon Uphoff staat: ‘Sommige

begeertes vernielen of verwonden, andere herstellen, weer andere zijn alleen maar

tragisch.’ Wat doet deze begeerte? Leg de thematiek van het verhaal uit.

5. Wat is het leidmotief in dit verhaal? Onderstreep het op alle plekken waar je het

tegenkomt.

6. Waarom zou de schrijfster dit motief hebben gekozen? Wat symboliseert het?

7. Wat vind jij van het gedrag van het meisje en dat van de man? Bespreek met elkaar

en noteer.

___________ ___________________________________________ ____________________

___________ ___________________________________________ ____________________

___________ ___________________________________________ ____________________

___________ ___________________________________________ ____________________

___________ ___________________________________________ ____________________

Page 22: Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben. 2. Schrijf

23

B. De biefstuk van het zoete water van Hans Dorrestijn

1. Johan wordt bij tijden onverwachts geslagen door zijn vader. Hoe denken Johan, zijn

moeder en zijn vader zelf over diens gedrag? Onderstreep de zinnen waarin ze hun

mening geven.

2. Personages hebben vaak een rol in een verhaal. Welke rol spelen Johan, zijn moeder

en zijn vader? Leg uit.

3. De scène waarin vader en moeder ruzie maken (r.45-55) speelt in het verleden.

a. Omcirkel de woorden “Pas geleden” (r.45) die aangeven wanneer dit is. Geef

in de kantlijn aan welke regels samen de flashback vormen.

b. Zoek in de rest van het verhaal de flashbacks en onderstreep ze.

c. Omcirkel aanwijzingen voor wanneer ze zich afspelen.

(Het verhaal heeft in totaal drie flashbacks.)

4. Waarom zou de schrijver de flashbacks hebben ingelast? Leg uit.

5. De onderstaande lijn geeft de verteltijd aan: bij regel ‘0’ begint het verhaal; bij regel

‘210’ is het afgelopen.

a. Geef nu met een pijltje op de lijn aan waar een flashback begint of eindigt. Er

ontstaan nu zeven verhaallijntjes.

b. Vat de verhaallijntjes kort samen. Gebruik enkele steekwoorden. Als een

stukje over het heden gaat, zet je erboven waar het over gaat. Als een stukje

over het verleden gaat, zet je het eronder.

Heden:

0 50 100 150 200 210

Verleden:

.

Page 23: Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben. 2. Schrijf

24

6. Waarom was deze klap “de ergste” (r. 225)?

7. Welke subtiele aanwijzingen geeft de verteller (in r.145-220), dat er een klap gaat

vallen? Onderstreep ze.

8. Wat is het thema van dit verhaal?

9. Wat heeft de titel met het thema te maken? En waarom zou de schrijver deze

gekozen hebben?

10. Welke vorm van perspectief wordt gebruikt? Door wiens ogen zie je het verhaal? Wat

is het effect hiervan?

Page 24: Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben. 2. Schrijf

25

C. Het adres van Marga Minco

1. Lees het verhaal. Geef in de kantlijn aan, welke stukken zich afspelen in het verleden.

Als goed leest, vind je er drie of vier.

2. Wanneer spelen deze flashbacks? In de tekst staan aanwijzingen voor de tijd waarin

ze (ongeveer) spelen. Omcirkel deze.

3. Wie zijn de belangrijkste personages in deze flashbacks? Onderstreep ze.

4. Wat zijn de belangrijkste plaatsen/voorwerpen in deze flashbacks? Onderstreep ze

(evt. in een andere kleur).

5. De onderstaande lijn geeft de verteltijd aan: bij regel ‘0’ begint het verhaal; bij regel

‘200’ is het afgelopen.

a. Geef nu met een streepje op de lijn aan waar een flashback begint of eindigt.

Er ontstaan nu vijf lijnstukjes.

b. Vat deze lijnstukjes samen. Gebruik enkele steekwoorden. Als een stukje over

het heden gaat, zet je erboven waar het over gaat. Als een stukje over het

verleden gaat, zet je het eronder.

Heden:

0 50 100 150 200

Verleden:

6. Wat moet je weten van de geschiedenis om dit verhaal goed te begrijpen?

Page 25: Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben. 2. Schrijf

26

7. Maak een samenvatting van het verhaal. Gebruik maximaal 7 zinnen. Zet de

gebeurtenissen in chronologische volgorde.

8. Wat is de leidmotief in dit verhaal? Onderstreep dit in de tekst.

9. Waarom legt de schrijfster hier de nadruk op?

10. Waarom zou de schrijfster twee keer een witregel hebben gebruikt? Wat is het effect

daarvan?

11. Wat is het perspectief in dit verhaal? Wat is het effect daarvan op jou als lezer?

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Page 26: Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben. 2. Schrijf

27

D. Het tillenbeest van Jan Wolkers

1. Lees het verhaal. Geef in de kantlijn aan, welke stukken zich afspelen in het verleden.

(Als het goed is, vind je er drie.)

2. Welke voorwerpen in huis roepen deze herinneringen op? Omcirkel ze.

3. Wanneer spelen de flashbacks? In de tekst staan aanwijzingen wanneer ze ongeveer

spelen. Omcirkel deze.

4. Wie is het belangrijkste personage in elke flashback? Onderstreep deze.

5. Wat is het belangrijkste voorwerp in elke flashback? Onderstreep deze.

6. De volgende lijn geeft de verteltijd aan: bij regel ‘0’ begint het verhaal; bij regel ‘150’

is het afgelopen.

a. Geef op de lijn met een streepje aan waar een flashback begint of eindigt. Er

ontstaan nu zeven lijnstukjes.

b. Vat deze lijnstukjes kort samen. Als een stukje over het heden gaat, zet je

erboven waar het over gaat. Als een stukje over het verleden gaat, zet je het

eronder. Zet er tussenhaakjes bij wanneer dit ongeveer was.

Heden:

0 50 100 150

Verleden:

7. Welke historische achtergrondkennis heb je nodig om dit verhaal goed te begrijpen?

Page 27: Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben. 2. Schrijf

28

8. Maak een samenvatting van het verhaal. Gebruik maximaal 10 zinnen. Zet de

gebeurtenissen in chronologische volgorde.

9. Wolkers schreef veel over motieven als seks, familie en ziekte/dood/verval. Als

beeldend kunstenaar zag hij deze in alles om zich heen. Onderstreep (evt. ieder met

een andere kleur) ongeveer tien stukjes (evt. in een andere kleur) die met de

genoemde thema’s te maken hebben.

10. Leg uit welke van de volgende middelen de schrijver gebruikt als hij het ‘tillenbeest’

introduceert (r.59-78):

Wekken van vermoedens

Vertraging

Op een andere verhaallijn overschakelen

11. Waarom zou Wolkers als titel Het tillenbeest hebben gekozen? Noem twee redenen.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9

10.

Page 28: Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben. 2. Schrijf

29

E. De aktetas van Bordewijk

1. In welk jaar speelt het verhaal zich af? Leg uit.

2. Wie is meneer Kars? Onderstreep wat belangrijk is over zijn leeftijd, beroep en

persoonlijkheid (r.4-62). Vat het hieronder kort samen.

3. Wat heeft de ‘aktetas’ met hem als persoon te maken? Leg uit dat deze symbolisch

begrepen kan worden.

4. Maak een samenvatting van het verhaal in maximaal drie zinnen. Hanteer de

chronologische volgorde.

5. Meneer Kars raakt betrokken bij een ongeval. Welke subtiele aanwijzingen geeft de

verteller voorafgaand aan het ongeval? Onderstreep er tenminste drie.

6. Zeg in eigen woorden weer welke ‘raadselachtige kunst’ volbracht wordt (r.159).

7. Hoe beseft meneer Kars dat hij dood is? Onderstreep dit in het verhaal.

Page 29: Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben. 2. Schrijf

30

8. Eén zin op de laatste pagina noemt uitdrukkelijk het thema van dit verhaal. Welke

zin? Onderstreep deze.

9. Wat is in jouw eigen woorden het thema van dit verhaal?

10. Waarom denk je dat de schrijver als titel ‘De aktetas’ heeft gekozen? Noem twee

goede redenen.

11. In het begin geeft de verteller veel commentaar op het vertelde. Zoek drie

voorbeelden en schrijf in de kantlijn: ‘vertellerscommentaar‘.

12. Naarmate het verhaal vordert, laat hij je meer kijken door de ogen van zijn

personage. Zoek ook hier drie voorbeelden van en zet in de kantlijn: ‘visie

personage.’

13. Hoe noem je deze vorm van perspectief? Waarom denk je dat de schrijver deze

gekozen heeft.

Page 30: Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben. 2. Schrijf

31

F. Het spoorwegongeluk van Louis Couperus

1. Welke vorm van perspectief wordt hier gehanteerd? Leg uit.

2. Welke passage gaat in op het spoorwegongeluk? Onderstreep deze. Schrijf in de

kantlijn of het een flashback of een terugverwijzing betreft. Leg uit.

3. Een passage verklaart waarom de ik-figuur gelaten reageert op de vertraging.

Onderstreep deze. Schrijf in de kantlijn of het een flashback of een terugverwijzing

betreft. Leg uit.

4. Plots komt ‘met een nerveuze ruk’ (r.67) een man binnen. Hij zoekt een plaats.

Dario wil de man weigeren. Waarom? Onderstreep dit.

5. De ik–figuur wil hem vervolgens toelaten. Waarom? Onderstreep de verklaring.

6. Op p.125 van het verhaal tref je zowel een vertraging, een tijdsprong, als een

versnelling aan. Geef in de kantlijn aan waar ze gehanteerd worden.

7. Het verhaal heeft een verrassende wending. Hoe heeft de schrijver je op het

verkeerde been gezet? Onderstreep de passage waarin hij dit doet.

8. Leg uit hoe de vertraging, tijdssprong en versnelling aan het verrassingseffect

bijdragen.

9. De ik-figuur is bestolen. Leg uit hoe dit heeft kunnen gebeuren. Betrek in je uitleg

zowel de treinrit als de voorgeschiedenis van de ik-figuur Antillio Nelli.

Page 31: Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben. 2. Schrijf

32

6. Zelf toetsvragen maken

In deze les gaan jullie zelf toetsvragen bedenken bij één verhaal

dat nog niet behandeld is. Je docent gaat één van deze vragen

opnemen in de toets.

1. Waaraan moet een goede toetsvraag voldoen? Bedenk samen drie kenmerken.

2. Welke verhaal dat nog niet behandeld is, zou je willen lezen? Kies er samen één.

3. Neem de theorie over fictie erbij.

4. Lees het verhaal en maak aantekeningen.

5. Bedenk in tweetallen zeven vragen over het gekozen verhaal.

6. Kijk opnieuw naar de criteria voor een goede vraag. Streep de twee zwakste vragen

hierboven weg, zodat je er vijf overhoudt.

7. Lever de vragen op een blaadje in bij je docent.

1.

2.

3.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Page 32: Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben. 2. Schrijf

33

Bijlage: Niveaus Witte

Page 33: Opdrachten bij de verhalen - WordPress.com · 2018-02-20 · B. Maak een mindmap (groepje) 1. Kies met je groepje één van de verhalen die jullie nog niet gelezen hebben. 2. Schrijf

2