Opbouw verzorgingsstaat vanaf 1870

• Toenemende armoede. Bevolking groeide zonder bestaansmiddelen.

• Achteruitgang volksgezondheid; fabrieksarbeiders

• Gebrek aan gekwalificeerd personeel• Dreigende instabiliteit en sociale onrust

Sociale wetten - 1854

• armenwet • wet op het middelbaar onderwijs 1863• kinderwetje van Houten 1874• Arbeidswet 1889• Veiligheidswet 1895• Leerplichtwet 1900• Woningwet 1901

Crisis jaren dertig - VS

• Overproductie in de landbouw.• De productie in de industrie steeg ook,

alleen niet de lonen. • op 24 oktober 1929 crashte de beurs.

Spaartegoeden werden massaal opgevraagd waardoor banken failliet gingen. Het BNP daalde met 40%.

Na WO II

• Keynes 1883 - 1946 ‘The general theory of employment, interest and money’.

• De vrije markteconomie en prijs mechanisme voldoen niet

• Overheid moet ingrijpen:aanbodkant = productiecapaciteit vraagkant = bestedingen/effectieve vraag.

VS

• Reagan, Bush – verhoogde defensie uitgaven – werkgelegenheid. Verlaagde belastingen – om kiezers te winnen.

• Resultaat: uitgaven > inkomsten = gigantisch begrotingstekort

• Artikelen ->

‘Opheffing klassenstrijd’

• Werkgevers en werknemers geen tegenstanders maar sociale partners = harmoniemodel = poldermodel

• Dit werd bekrachtigd met de oprichting van de SER in 1951.

• Opbouw stelsel van sociale zekerheden: WW, AOW, AWW, ABW, minimumloon

Huidige functies overheid

• Handhaving rechtsorde• Herverdeling van de inkomens

• (her) allocatie productiemiddelen• Bevorderen stabiele economische groei

(her) allocatie productiemiddelen

• Collectieve goederen = zuivere goederen = leger, politie, justitie, openbaar bestuur, dijken, milieubescherming.

• Quasi collectieve goederen, worden door de markt geproduceerd en vrij ter beschikking= wegen (fiets en voetpaden), onderwijs (basisschool), musea

• Semi-collectieve goederen, worden door de markt geproduceerd en onder de kostprijs aangeboden/sturing middels belastingen en subsidiering = voortgezet en hoger onderwijs, balletuitvoering = meritgoed; bevorderen van ‘cultuur’.

Bevorderen stabiele economische groei

• aanbodkant = structuurpolitiek – lange termijn

• vraagkant = conjunctuurpolitiek – korte termijn

Falen overheidsingrijpen

• conflicterende doelstellingen: herverdeling en economisch groei

• juistheid van economische theorieën – klassieken of keynes

• beschikbaarheid van informatie – HSL• timing van beleid – in plaats anti cyclisch

werken maatregelen pro-cyclisch• niet terugschroefbare uitgaven – uitgaven

kun je niet verlagen – hypotheekaftrek