Op naar een onzekere toekomst

06/12/07 Op naar een onzekere toekomst 1

rvblaarne

De Raad van Bestuur van de Openbare Bibliotheek

Laarne2007

Op naar een onzekere toekomst


rvblaarne

Belangrijkste taak van de RvB ?

Meedenken en meewerken aan de bibliotheek van de toekomst

Doel van deze presentatie :brandstof leveren


rvblaarne

Inhoud

− Strategische krachten ● Moeten

● Kunnen

● Willen (de rol van de Raad van Beheer)

− Werken aan de bibliotheek van de toekomst● De archaïsche bibliotheek

● De nabije toekomst

− Uitdagingen en kansen

− Competenties

− Doelgroepen

● De verre toekomst

Strategische aanpak van Web 2.0 4

rvblaarne

Voor het overleven van de organisatieVolgens de regels

Voor de evolutie van de organisatieVolgens de missieVoor de gebruikers

Volgens doelstellingen Volgens het budget, medewerkers en regelsVolgens de technologische evolutie

Strategische krachten in de bibliotheek : visieontwikkeling

Legitimiteiten mandaat

Wenselijk(willen)

Haalbaar(kunnen)Noodzakelijk

(moeten)


rvblaarne

Bibliotheek : huidige taak

Wat wil, moet en kan een bibliotheek ?

● Moeten : Decreet van 2001

● Kunnen : Gemeentebestuur

● Willen : Bibliotheekmanagement en Raad van Beheer


rvblaarne

Moeten

● Wet van 1921 (Jules Destrée)

− Eerste bibliotheekwetgeving

− Wildgroei van ideologische bibliotheken

● Decreet van 1978

− Zeer belangrijk :● In iedere gemeente een OB

● Zeer strikte regelgeving

● Nadruk op professionalisme en pluriformiteit

− Weinig ruimte voor initiatief


rvblaarne

Moeten (2)

● Decreet houdende het stimuleren van een kwalitatief en integraal lokaal cultuurbeleid van 13 juli 2001

− Bibliotheekwetgeving geïntegreerd in een ruimer cultuurdecreet

− Minder strikte regels tvv van beleidsplanning

− Nadruk op netwerkvorming

14 december 2007 Jan Van Hee - Maarifa 8

rvblaarne

Decreet lokaal cultuurbeleid 2001

De openbare bibliotheek is een basisvoorziening waar elke burger terecht kan voor informatie, educatie, cultuur en ontmoeting.

Elke gemeente is verplicht tot het oprichten van een bibliotheek, opdat elke burger gelijke en vrije toegang krijgt tot kennis, cultuur en informatie, opgeslagen in gedrukte en andere informatiedragers. De openbare bibliotheek schept een voorwaarde tot levenslang leren, culturele ontwikkeling en het democratisch functioneren van de samenleving.


rvblaarne

IFLA/UNESCO Manifest over de openbare bibliotheek 1994

De openbare bibliotheek is het lokale centrum voor informatie, dat ervoor zorgt dat allerlei vormen van kennis en informatie direct beschikbaar zijn voor de gebruikers.


rvblaarne

Functies van de bibliotheek (cfr. Man in de straat)

?


rvblaarne

Functies van de bibliotheek (cfr. Decreet van 2001)

● Cultuurontwikkeling

● Levenslang leren

● Democratisch functioneren

● Bewaren lokaal cultureel erfgoed

● Ontspanning bieden

● Informatie- en kennis verstrekken

● Ontmoetingsfunctie

Probleemstelling :

Hoe invullen?

Hoe prioriteiten stellen?


rvblaarne

Functies van de bibliotheek (cfr. gebruikersonderzoek)

De bibliotheek, een huis vol meningen 32 041 bezoekers over 165 bibliotheken

Resultaten van het Vlaams gebruikersonderzoek

meer info op www.vcob.be


rvblaarne

Inhoud


● Kunnen





− Competenties

− Doelgroepen



rvblaarne

Kunnen

● Gemeenteraad en College van Burgemeester en Schepenen

− Keuren het Cultuurbeleidsplan (of het Bibliotheeksbeleidplan) goed.

− Bepalen de begroting.

06/12/07 Les 15

rvblaarne

Mogelijkheden van het nieuwe gemeentedecreet (22.12.2006)

− de gemeenten krijgen meer bevoegdheid over hun personeelsbeleid

● de mogelijkheid om contractuele werknemers in dienst te nemen wordt verruimd

− er komt een ruimere mogelijkheid tot delegatie

− mogelijkheid tot interne en externe verzelfstandiging

● ook budgethouderschap is mogelijk

− Meerjarenplanning (ook financieel)

− een ruimere mogelijkheid tot participatie van de burger, waaronder een klachtenbehandeling

− Mogelijkheid tot publiek-private samenwerking

− omschrijft expliciet de werking van de gemeentearchieven


rvblaarne

Inhoud


● Kunnen





− Competenties

− Doelgroepen



rvblaarne

Willen

● Het Bibliotheekmanagement

● De Raad van Beheer

− Wettelijk kader

− Praktische invulling


rvblaarne

RvB : wettelijk kader

● Cultuurpact-decreet :

− Bedoeld als : bescherming ideologische minderheden

− Huidige toepassing : inspraak en medebeheer

− 3 mogelijkheden tot beheer. ● Meest optimale : Art. 9 b) Vereniging van afgevaardigden

betrokken overheid en gebruikers/strekkingen. Eventuele coöptatie van deskundigen.

● Kennisgeving van strekkingen van de gebruikers zijn niet verplicht, wel zorgen voor evenwicht !

● Toekomst (cfr. Gemeentedecreet)

− Meer mogelijkheden tot verzelfstandiging


rvblaarne

RvB : praktisch kader

● Samenstelling

− Voorzitter (vraag : aan welk profiel moet de voorzitter

beantwoorden ?)

− ev. ondervoorzitter

− Schepen van Cultuur

− Leden (politici, gebruikers, ev. experten, ...)

− Secretaris (=Bibliothecaris)*

− Experten à la carte*

* = niet stemgerechtigd


rvblaarne


● Spelregels :

− Reglementen● Organiek

● Huishoudelijk

− Overleg met :● Gemeenteraad en College van Burgemeester en

schepenen

● Andere raden


rvblaarne

RvB : praktisch kader (1)

● Slechts gedeeltelijk wettelijk bepaald.

− In de praktijk : weinig “echt” beheer

− Oorspr. : evenwichten bewaken tussen verschillende strekkingen

● Adviserende ondersteuning

− Binnenbrengen extra expertise

− Opgelet : geen adviesraad

● Strategische planning : koers bepalen


rvblaarne

RvB : praktisch kader (2)

● Controle (to control : beheersen)

� Bijv. : BIOS-gegegens, Ovinob-dashboard

● Netwerken en pleitbezorgen

� In eigen kring (politiek, organisaties, ...)

� Andere bibliotheken en raden van beheer

Benchmarken


rvblaarne


● Eerste pool voor vrijwillige medewerkers

− Bijvoorbeeld : boekenverkoop, voorlezen, uitbreidingsactiviteiten

● Conclusie

“Dynamisch ondersteunend en

(strategisch) meedenkend orgaan dat

ook betrokken is bij de activiteiten”.


rvblaarne

Inhoud


● Kunnen





− Competenties

− Doelgroepen



rvblaarne

Werken aan de bibliotheek van morgen


rvblaarne

Vragen

● Gaat de bibliotheek verdwijnen ?

● Wat is de (toekomstige) maatschappelijke meerwaarde van de bibliotheek ? Wat is de Return on Investment (ROI) ?

● Wat zijn de prioriteiten voor de toekomstige bibliotheek ?


rvblaarne

De archaïsche bibliotheek : het streven naar volledigheid ...

● De universele bibliotheek

● Alle/zoveel mogelijk menselijke kennis in elke bibliotheek


rvblaarne

Gevolg :


rvblaarne

Inhoud


● Kunnen





− Competenties

− Doelgroepen


maart 2007 Inlichtingenwerk Maarifa - Jan Van Hee 30

rvblaarne

Het belang van de bibliotheek

• Wat leren onderstaande verhalen ?

Nathan Rothschild


rvblaarne

Bibliotheek : nabije toekomst

Wat staat ons de komende jaren te wachten ?

● Onderzoeken door omgevingsanalyse

● Anticiperen via beleidsplanning


rvblaarne

Ontwikkelingen : de revolutie in de informatiesector (bedreigingen)

● Tijdsversnelling in de IT-sector

● i-Tunes

● Google !

− Google Books

− Google Scholar

● WEB2.0

● Informatieversnippering

● Steeds hogere eisen flexibiliteit en kwaliteit


rvblaarne

Ontwikkelingen : de revolutie in de informatiesector (kansen)

● Zie ook bedreigingen !

● Automatiseren van routine-taken

− Bijv. : RFID

● Attenderen

● Nieuwe visie op bibliotheekwerk : de vraaggestuurde bibliotheek

● Netwerkvorming


rvblaarne

De veranderende rol van de lokale bibliotheek : redenen

● Veranderende doelen

− Passieve houding <=> Anticiperen

● Veranderende middelen

● Veranderende producten

● Veranderende klanten

− Mondigheid

− Diversiteit


rvblaarne

Visie : WEG MET PASIVITEIT !

● De focus ligt nog steeds op het aanbod, niet op de gebruiker

● Teveel uitleen, te weinig informatieverstrekking

● Bibliotheken moeten opnieuw durven adviseren :

− Dit is een goed boek

− Dit is juiste informatie


rvblaarne

Visie : MAATWERK !

● “In een bibliotheek zoeken naar een boek is even leuk als in een garage zelf je bougies moeten vervangen” (Kees Hamann)

● De bibliotheek is teveel een supermarkt in plaats van een speciaalzaak.


rvblaarne

Inhoud


● Kunnen





− Competenties

− Doelgroepen



rvblaarne

Competenties van de human resources

Aanwervingen van het personeel voor de komende 40 jaar gebeurt op basis van competenties van 20 jaar geleden !


rvblaarne

Nieuwe competenties voor het OB personeel

OUT

− Back-office

− Catalografie

− Collectievorming (ten dele)

− Administratie

− Boekverwerking

− Generalist

IN

− Sociale vaardigheden

− Informatievaardigheden

− Maatwerk

− IT

− Specialist


rvblaarne

Competenties van het personeel

− Het bibliotheekpersoneel is een “schaap met 7 poten” (dixit Kees Hamann, bib Vlissingen)

● Nood aan samenwerking met/aanwerving van andere specialiteiten

− Het bibliotheekpersoneel maakt zich onbenaderbaar

● Herkenbaarheid

● Drempel van de balie

● Klantvriendelijkheid

● Geen maatwerk

● De klant wil het personeel niet storen


rvblaarne

Inhoud


● Kunnen





− Competenties

− Doelgroepen



rvblaarne

Doelgroepen : een intuïtief overzicht

● Op basis van demografie :

− Leerlingen lager en secundair onderwijs

− Senioren

− Vrouwen

− ...

● Op basis van interesse :

− Ontspanningslezers

− Cultuurzoekers

− Informatie-freaks

− Eeuwige studenten

− ...


rvblaarne

Nieuwe doelgroepen ?

● Lokale gemeenschap ruimer dan kinderen en senioren :

− Gamers :● Informatie

● Lan-parties

− Have-nots en digibeten● Beschikbaarheid van apparatuur en know-how

− Basiseducatie

− NT2


rvblaarne

Nieuwe doelgroepen ?

● Organisaties :

− Instellingen● informatie-ondersteuning

− Zelfstandigen en bedrijven● bedrijfsinformatie

− Lokale overheid● kennisbeheer

− Heemkundige kringen● samenwerking


rvblaarne

Inhoud


● Kunnen





− Competenties

− Doelgroepen



rvblaarne

De bibliotheek van de toekomst ...

Foto : uit de film Star Wars


rvblaarne

Scenario's voor de bibliotheek (2010-2030) :

Een intuïtieve zoektocht en voer voor discussie.


rvblaarne

Scenario 1 : (papieren) boeken, tijdschriften en kranten verdwijnen.*

* met uitzondering van bibliofiele uitgaven


rvblaarne

Scenario's voor de bibliotheek (vervolg)

● GSM, PDA, MP3, GPS, e-book, ... worden steeds meer geïntegreerd in één toestel.

● Lezen wordt een multimediale ervaring.

● Veel “boeken” zijn gratis download-baar (door reclamegelden)

● Het toenemende belang van IT zorgt voor maatschappelijke onrust.

● Steeds meer organisaties en overheden openen informatiepunten en -sites.

● Mensen verliezen zich in de informatie-overdaad.


rvblaarne


● Vlaanderen wordt steeds meer een kennismaatschappij.

● KMO's ondervinden steeds meer een nood aan bedrijfsinformatie.

● Onderwijs gebeurt steeds meer van op afstand (e-leren).

● Mensen gebruiken steeds meer interactieve webtoepassingen om met elkaar te communiceren en om informatie uit te wisselen.

● Zoekmachines kennen een nooit geziene staat van perfectie in het zoeken naar juiste informatie.


rvblaarne


● Veel informatie wordt niet meer gratis aangeboden en wordt opgeslagen in afgesloten databestanden.

● Steeds meer jonge senioren met veel vrije tijd willen zich verder ontwikkelen.

● ...


rvblaarne


● Ultieme scenario's :

− De bibliotheek verdwijnt door de concurrentie van andere aanbieders van informatie, kennis, ontspanning, cultuur, ...

− De bibliotheek wordt volledig digitaal

− De bibliotheek wordt een gemeentelijke expertisecentrum

− De bibliotheek wordt een leer- en kenniscentrum

− De bibliotheek blijft de behoeder van betrouwbare en betaalbare informatie


rvblaarne

Verdere informatie

● www.vcob.be

● www.vvbad.be

● www.ovinob.be

● www.cjsm.vlaanderen.be

Op naar een onzekere toekomst

Business

Transcript of Op naar een onzekere toekomst