Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrâld Te Finen de Ûnsichtbere.-frysk-Gustav...

download Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrâld Te Finen de Ûnsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

of 112

Transcript of Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrâld Te Finen de Ûnsichtbere.-frysk-Gustav...

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    1/112

    Op de Soul Fraach

    , In kuier troch de sichtbere wrld te finen de nsichtbere.

    fanFechner

    twadde edysje

    besoarge troch dr Eduard Spranger.

    Hamburg en Leipig

    Publisher Ut Leopold Voss190th

    !nhld

    !uteur fan "oarwurd

    #. $e siel fraach alge%ien

    ##. &onseptuele oer siel' geast' liche%' liche%' natuer

    ###. (anfal fan de Soul "raach#V. !lge%iene counterargu%ents tsjin de )twreiding fan *e siel ry+ oer de %ins+e en

    bist wr,ld boppe

    V. $e plant siel. counterargu%ents

    V#. $e plant siel.positi-e redenen

    V##. $e nderfining prinsipes fan it leauwe

    V###. #n %uoite

    #/. $e siel fan *e stjerren en de wr,ld/. Standert View

    /#.wr,ld -iew

    /##. lste -iew

    Foaropwurd.

    http://ueseel01.htm/http://ueseel02.htm/http://ueseel03.htm/http://ueseel03.htm/http://ueseel04.htm/http://ueseel04.htm/http://ueseel05.htm/http://ueseel05.htm/http://ueseel06.htm/http://ueseel06.htm/http://ueseel06.htm/http://ueseel07.htm/http://ueseel08.htm/http://ueseel09.htm/http://ueseel09.htm/http://ueseel10.htm/http://ueseel11.htm/http://ueseel11.htm/http://ueseel12.htm/http://ueseel12.htm/http://ueseel02.htm/http://ueseel03.htm/http://ueseel04.htm/http://ueseel04.htm/http://ueseel05.htm/http://ueseel06.htm/http://ueseel07.htm/http://ueseel08.htm/http://ueseel09.htm/http://ueseel10.htm/http://ueseel11.htm/http://ueseel12.htm/http://ueseel01.htm/
  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    2/112

    !s studint i+ hie in +ea%er jonge dy*t wie net by steat o% )t te sy+jen fan bd%a+li+. #en +ear' doe*t i+ wie fan o%*t i+ +aa% dr yn *e folgjende wie. #+ r2p hi% )t3 oant 3 %inuten altyd itselde wurd 45ow dy op64 oan. $e earste +ear dat hie gjins)+ses7 de twadde +ear sei er8 4Lit %y gewurde64 $e tredde +ear8 4#t helpt alles isneat64 $e fjirde +ear wie er stil' %ar it wie siedende7 de fyfde +ear dat er begn te

    rant en flo+7 de sechste%al r2p er )t8 4#t is net te fernearen64 $e siebente%al er echtnet ni%%e it %ear' sprong )t bd te falle op %y7 %ar syn gri%e ferdwn tagely+' aser no sels bliid o% te sjen as it bd' en hat net fstlein wer.

    $us i+ ha in erstes%al' praten oan in publy+ dat +in net fn wurde )t it bd fan de,lde -iews %ei de 4boe+ fan it libben nei de dea4 87 4Stand up64 #+ prate in twadde+ear %ei de 4anna48 4(erein647 #+ prate in tredde +ear %ei de 4:end !-esta484(erein64 #+ sei in fjirde +ear %ei de %oanne ;eech8 4Stand up64 #+ no spre++e in infyfde +ear8 4(erein64 en as i+ libje' i+ scil in seisde en siebentes%al 4Standup64 nea%e' en dat sil altyd +re+t itselde' 4Stand up64 we.

    o i+ net sie' dat i+ soe twinge %ei noch sa faa+ petearen hieltyd o%heech' asnet de tiid te +rijen oerein soe echt dr7 %ar hieltyd o%heech %oat +o%%e gau' e+ asi+ net nea%e7 #+ +in de %easte fan %yn reputaasje wat' te -ersnellen it' en doch wati+ dwaan +in yn dit ferb,n. "oar petearen dy*t sil we+je in sliepende wr,ld' hat inster+ ae%7 #+ bin gewoan in si+en yn dit ade%.

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    3/112

    I. "e siel fraach algemien.

    #%%en freegje de siel' dat wol sie' o% de %east driuwende fraach' dat +inne jo

    freegje hi% wat er hie foar eagen. $jipper is de fraach dy*t el+enien +in sette neihi%sels' as syn siel sels' en %ear alge%ien' de fraach as nei de wr,ld fan de sielen'dy*t har+e nei syn' oardere7 en se+er binne de %east driuwend en wichtige fragen' dat+inne biede in siel o% alles' dat it hat te bieden *e wr,ld fan de sielen fan harselsen. Sa hjir wy hawwe siel +westjes foar+ar betsjutting. !s allinne wy hienen e+i%%en wy +oenen freegje op de eigen siel nei )s. #t is net

    betwiste %ar ien dr*t de fraach fan +re+t sels ien foar wat soe we wat er hie yn syneigen siel' ien dr*t alle libbene sielen ?ea-e' binne. Bn approaching it7 oh dat bic+ering6 ?r is it antwurdte binne it fan gjin s+eel>

    @jir sjogge wy oer it gebiet' de sin' de %uoite fan *e fragen oer dr*t it +oe hanneljehjir en sil hannelje foar in part.

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    4/112

    #s allinne it senuwstelsel ynspirearre>#s +re+t de brein besielje>#s +re+t in diel fan it brein besielje>#s +re+t in punt yn it brein besielje>@at in ro%p snder +op noch siel>

    @at in holle snder liche% noch siel>wurde de fers+ate siel fun+sjes op fers+ate liche%sdielen en hoe ferspraat>

    "ragen' dy*t nedich de fraach %oat wurde foar2fgien troch8 wat is yn i-ichheitani%aasje fan in liche%> Sit fan *e siel yn in liche% of liche% parten>

    $er binne e+ wat %ear alge%iene fragen.&in hawwe ani%aasje dielen in organys+e gehiel' snder it gehiel te ani%aasje>Dan in ani%aasje hiele oars binne as oan%a++e troch in ani%ated gehiel>

    &in it hiele fan *e gefolgen fan in souled gehiel we alles %ar in oar ani%aasje?hole >

    $y fragen %eastentiids net te dwaan7 ;inne deringels> #s der ierds+e sielen> ?at wurdt bedoeld troch de hegere geastli+e>

    5o sjogge' de fragen binne in soad' en is it fan belang' de breedte en djipte fanfoaroansteande fragen dy*t de siel fraach' e+ yn de nauste sin dr*t wy wurdt hjir'sub%it nei. 5o abuhandeln folslein en yngeand yn ferbining' soe nedich in swierewur+7 #+ wol net te jaan hjir. Sa i+ sil beheine %ysels wer' as i+ net +rije toaniel hoeen hoe fier rint de siel yn )s liche%' wrtroch de fraach fan *e fersprieding fan* e siel

    ry+ boppe )s' it foarwerp fan yn+ear' en allinnich de fraach fan de ani%aasje fan defysi+e wr,ld' net de fraach fan de geastli+e wr,ld ;e+rperung gripe it each' sa lit delste grutte dei %ei harren sub=fragen en counter=fragen +ant alhiel.

    ei*t i+ sei wat i+ oanfalle )t de alge%iene fraach' ien %ear ding te sien oer hoe*ti+ sil oanfalle it.

    #n dbele gear is frij' fan boppen nei nderen' fan nderen nei boppe. (p de top isde %east foar+o%%ende fraach' de fraach fan it ani%aasje fan *e hiele wr,ld. $ochtin +i++ert snder holle in siel> !y' seit PflFger7 o%*t er hi% hast as in +i++ert %ei de

    holle.1G

    @at de wr,ld %ei in ten hollen in siel> !ai no' tin+t de hiele wr,ld7 o%datse gedrage net as in +i++ert noch %ins+e %ei de holle. $er binne oare redenen oan *estriid7 %ar wat e+ foar de strea% oan in part fan de antwurden op dy fragen' dat is

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    5/112

    %eastentiids net te dwaan' en dr*t it soe goed as se diene. Aen2ch' dat is in fraach' enbliuwt de top dei. $e lower%ost fraach' ly+wols' is it yndi-idu oan it leechste ni-oani%atie yn *e wr,ld. #s it de bisten' binne der de planten' binne der e+ destiennen> "an de upper%ost fraach grutbringen +in nei nderen nei de boaie%'op+o%%ende )t de lste foar de earste opheffen. $e natuerli+e filosofy nderh,ldt

    nder te gean' lit )s gean boppe. $e wurch7 sa sil jilde wer +oartsje safolle %oogli+.1GEduard PflFger Hborn 1IJ9G ndersocht yn syn boe+ 4$e sint)chli+e fun+sjes fan it rge%urch fan-ertebrates' tegearre %ei in nije lear op *e line wetten fan s+2gings' ;erlyn 1I3K4 o% te bewien dat it brein+oe net fan tapassing op de e+s+lusi-e sit fan bewustwen ' Syn ndersy+ fst earst de be+ende refle

    bewegings 4de+apitierter4 HnthaleG +i++erts en +eare tsjin de %iening dat dit is o% nbewust = handle%eganys+e bewegings8 earder is it d)dli+ dat it rge%urch is de sit fan *e sensoriu%. $it 4s+eel oer de spinale

    siel4 Spinning bleau yn in wiidweidige literatuer. Sjoch. Success. Se+sje.

    ?y +inne net dali+s begjinne )t de boaie% noch7 want wy binne net dire+t

    nder7

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    6/112

    haadsti+ de stien fan* e filosofen allinnich en noch nedich te oerwinnen de counter=caul+ing all sil hawwe7 Sa' i+ wol te dwaan oars foar+ar. !s wy litte de filosofen tosshar stien' en yn striid te sir+ulearje hjoed' de berch op' downhill' en o%heech ynstee+re+t de berch sels' de %east co%fortabele ni-o sy+jen en h,lden )s op de fir%est

    proje+sjes. $at is' wy besy+je ynstee o% te gean %ei flu+tuearjende ter%en dy*t

    duorret allinnich sa lang as wy h,lde se' de wei fan de bst eperiential aspe+ten dy*taltyd fsth,lde.

    $e hiele fraach is net in+westje fan nderfining. ?y noch wolle besy+je it' en ynstee te br+en filosofys+efoarriedige dis+usjes as underlay' sy+je filosofys+e -iews sels te wen sub=oarder. En wy net begjinne %ei in alge%iene sicht fan *e wr,ld' dus wy slute noch sa.

    #+ wit' dat %en pleit oer de siel fraach hjoed yn in oare betsjutting' ly+as yn *e i+gearfetsje hjir. En wat %a++et it )t lang o% let' as de wr,ld is te wen idealistys+e of%aterialistys+e dea' in geast fan wurden of net hat>

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    7/112

    wurden' dy*t hawwe stadichoan wurden %ear en %ear nbegrypli+ troch de ea=tani%%ende djipte fan filosofys+e )tlis. #t is show. ?at el+enien wol dan sjoch achterit uterli+ noch bliuwt oant el+' allinne dat er op sy+ nei it efter wat sjen hjir' en efterwat oars' wy %oatte begripe )s. Bn dit bedriuw fan identifi+aasje fan i+ sil fansels

    prate fan *e geast en wen' nea%e de siel sels in wen. Bn oare wurden' der is de plant tedru++en in ynderli+e helderheid' yn har liche% fers+ynt foar )s> (f is it tsjuster trochsyn djipte en nei bten ta optredens de hiele saa+ is der fan it' of op syn %inst watdocht bli+en )t har>

    @at de natuer of wr,ld siel> ie8 #t is it gehiel fan wat %ei e+sterne sinnen erfaOlich

    wat is d)dli+' graspable oan de alge%iene systee% fan e+stern o% eltse rolling' grieneen fleurich' s+epsels en harren s+iednis bearing' wr,ld liche% as allinne hi%sels netin %iens+ipli+e wen' as ta gehiel fan wat is d)dli+ en graspable yn %ins+en' isnderdiel fan de alge%iene systee% fan syn bloed weagen' bon+en' de ieren'senuwen' bygely+s7 in wen' dat +in sjoen wurde as in bytsje %ei teles+open'"! gjin saa+

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    8/112

    hoe*t %en wol begripe sels fan de dire+te en de djipper de relaasje.

    #+ no freegje allinne fragen' net o% te beslute no' %ar pas nei de punt te %eitsje sed)dli+.

    o is it allinne %ar o% te sien wat i+ tsjinoer begripe geast fan *e siel te folt2gjen

    de rnte fan de betingsten dr*t wy +eare altyd nder. ?y witte hast el+enien fettet de relaasje fan geast en siel oars' en guon e+ goed sa'dat %en syn +in net gripe.

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    9/112

    $e geast is noch altyd de +ening' %ar de siel is net %ear de +eninginne oan syn+ant' %ar de faa% op syn fuotten' dy*t Doo+s foar hi% en ba+t.

    $e foarige tsjinstelling is %ear +westje fan libben7 presintearje %ear filosofys+egebr+' en troch oerste++en de twa ;r+en' se co-er yn de helte' %ar allinne healwei.

    Ear%e siel' want ji%%e witte net sels te filosofearje' jo ferlege de filosofy foarfaa%6

    !llinnich yn *e sin fan* e lste en hjirby gewoane gebr+' +in %en prate fan in%oaie siel' yn *e tsjintwurdige filosofys+e is gjin prachtige siel' want alle s+ient%e isde geast ding.

    !s yn *e foarige sin' de siel giet %ei de geast fan* e hi%el7 de hjoeddeis+e giet desiel %ei it liche% en is de na%%e fan heil yn syn 2flieding fan siel in tafersjoch. $egeast allinne is nstjerli+' en l+t de siel yn dea as in want.

    #n gefoelfolle en spirited each stean yn de foarige sin allinne oan de lytse fers+il ynhichte fan *e frou en %ins+e tsjin fers+illende hjoed.

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    10/112

    as in spoe+.

    En dus alles is goed geande +oartlyn by in oar7 en el+ ry+ tin+t fan de grutteagitators te hawwe bydroegen wat te ferd)dli+jen.

    En wat is fan alle lste de ienige wiere en goeie betsjutting> #+ tin+ el+ is li+e

    goed.

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    11/112

    leit yn* e ter% fan in ndielbere en dochs ro%tli+ )twreide atoo%7 de ro%tli+e wr,ld wurdt fette dan as in %ere%anifestaasje fan dit allinnich echt echte geastli+e wens. "eitli+ grnlier fan %onads is Aiordano;runo7 Leibni joech har har +lassi+e foar%. "an hi% de twa et nedich te hearren op *e nij altyd dat itnet> Eltsenien is frij o% syn idee yn dit ferb,n' e+ hat hiesa*n7 $ro% de e+sa+te wittens+ip +in so%s hawwe neat binding tsjin de siel yn destippen' o%dat it hat gjin binend foar it bestean fan Aod yn *e wr,ld en in siel yn %yn

    broer

    $e e+sa+te wittens+ip hat in wurd snt doe fn yn it hiele gebiet fan die fraachgjin oanslach noch.

    e++et sa dat it +in net te +o%%en' fansels7 %ar it is as de ein )tsein it wetter troch

    wol stap op it. $e +ontro-erse oer de PflFgersche spinale sielG

    is noch altyd fris7 @yhat fn in boaie% of in prinsipe of in ein> ?at wit de e+sa+te wittens+ip snt dedjipten fan *e siel as ganglia ballen' fosfor' ele+trisiteit> En al dat hat %ear te dwaan

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    12/112

    %ei de siel' as de tallow +ears %ei it oanste++en fan it ljocht> GSjoch. . 1G.

    @oewol*t %oogli+ dat' in ta+o%st' %ar e+ ien +ear in +re+te oanfal op *e siel fraach+inne jo opfreegje by ien fan de lear waans ele%inten i+ presintearje yn in oar

    lettertype. $ie lear fer+ent de eperiential' juridys+e relaasje tus+en jins eigen sielen de corporeal wr,ld' traced se )t *e bten+ant nei it binnenl,n' en si+et it tereparearjen en %eitsje it fruchtber foar inferences troch ferje en lin+ as wis+undigeuteringen. Sa fier' de wur+ingssfear fan de wetten en )tdru++ings helle oant no ta +innet wurde holle sjoen.

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    13/112

    wier nderfining' %ar in ridli+e gearfetting fan wat nderfining biedt.

    lit 5a' al gjin btenl,ns+e siel sjoch dali+s' tagong' +inne noch in soad' ni% wat isyn ferb,n %ei har bestean' en troch +o%binearjen oangripend drfan %itergreifen dealien siel.

    Sa' in sintru%' +in %en net sjen dire+t en beri++en' %ar binne sels identifisearre )t*e +onte+st fan* e nderdielen fan de sichtbere perifery' dat binne yn ferb,n %ei hi%yn relaasje goed. !llinnich %oat %en we wis de fraach act neffens' en net op sy+nei de iennichste wittens+ip is te bre++en de sti++en fan it sichtbere sir+el fan%i+ros+open yn lytsere parten te sjen. E+ al is it nedich7 %ar is net de iennichste dingdat nedich is.

    $e +on+l)je fan de sichtber foar de nsichtbere +in net itselde as de +on+l)je fande sichtber te is sichtber7 lea-er' hy +o%t syn +ordinaten oan *e +ant.

    $e +on+l)je fan de sichtber te ;r+ sichtber' de +on+l)je fan de

    natuerwittens+ip' de sir+el sl)t e+stern troch )t fan it bestean' de +onte+st en de+onte+st' de opjne dielen fan de sichtbere sir+el wurde net jn troch it betingst selsferriedt dat se folje it sir+wy. $e +on+l)je fan de sichtber foar de nsichtbere' de+on+l)je fan de natuerli+e filosofy' de folsleine sir+el )t binnen' troch it iepenjen fande nsichtbere punt yn *e %idden fan* e sir+el )t de +onte+st en de sti%%ing tegearrealle dielen fan it sichtbere sir+el.

    &in e+ nei alle gedachten we in sir+wy as de oare>

    $e %aterialists wolle festigje alles %ei de earste +on+l)je allinne' en sa sy opheft'

    it twadde heart. Sjoch o% allinne yn *e rnte' en sie8 @y hat gjin sintru%7 echt hy isnet te finen yn de sichtbere perifery.$e idealisten wolle re-erse de twadde +on+l)je'it tige perifery fan it sintru% punten' %ar net sels fine it sintru% rjochts' %ar %is dano% yn in wr,ld ;eyond7 oan *e perifery fan in sintru% is net +re+t bepaald trochdie' dan oarso%' en sa al har circuits rint )t de indefinite yn de indeter%inate.

    #t is needsaa+li+ o% te sjen nei de gedachte fan it sintru% fan de sichtbere perifery'dy*t e+ bewiist syn bestean en syn pla+ fststeld7 it is %a+li+ te te+enjen radii' en alles+elen' oft it sintru% of de perifery is in gefolch fan *e oare' is idel.

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    14/112

    neistribje' en as wy gripe de relaasje fan alles yn *e eagen' wy slute de sir+el.

    Ut it eachpunt fan it bewiis' it resultaat allinne +,ns bliuwt7 )t it eachpunt fanleauwe' dat +in oertsjge7 en sa +inne wy )t de eardere punt fan -iew %ei al itfolgjende foar alle nei+o%%ende allinnich oerweldigjende +,ns te rjochtfeardigjen%eitsjen oanspraa+' ly+wols' wy sy+je o% foar in oertsjging )t it eachpunt fan it

    leauwe.I$. %lgemiene counterarguments ts&in de 'twreiding fan (e siel r!k oer de

    minske en bist wrld d)rbten.

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    15/112

    $e twadde oandwaanli+' %oat %en earst in alge%ien feilich te %eitsjen)tsnderings +inne7 no is allinne freget8 ?at is de regel>

    $e tredde oandwaanli+' sadat el+enien +oe dan nt+enne alle sielen )tsein syneigen.

    $e fjirde oandwaanli+' dus wy sille fierder te praten oer itselde. $e fyfde oandwaanli+' dus is yn in hndert of in ten jier itselde jilde )t detsjinoerstelde werjefte.

    $er *s prefaces folle fan it alge%ien7 %ar jo sille hawwe er+end it stribjen al ynsittende leden' abbre-iate it %oogli+. ?a is net hjoed de dei de generalities oer diefoarwerpen tired> ?y draaf nei it bysnder.

    5a' as jo hienen it rjocht generalities6 $at binne fne%intele feiten en wetten'ynstee fan driuwende -iews en begripen.

    ?y begjinne %ei it %east bysndere.$. "e plant siel. *ounterarguments.

    Sa faa+ hawwe ji% %yn teory fan de plant siel beswier dat it wurde tastien %ygoed' e+ te spre++en wer foar it.

    $e winen ontwortelen of de bea% of %eitsje it bst woartels en frisse grien. !s %eide wyn en de plant wie it %ei de beswieren en it leauwe yn *e siel fan* e plant.

    @y stiet op seis wichtichste woartels dy*t sil ontwortelen gjin wyn7 @y draacht in

    +roan dy*t sil defoliate gjin wyn. $e tsjinargu%inten tsjin de plant siel hawwe grif %a+li+ want sels de lichtsteitselde de lste fan *e definiearre alge%iene redenen' nderwiis' fa%iliariation )tjnsyn swiere taslach. (f lea-er' se fereas+je gjin gewicht' o%dat it ly+wicht fan%iening yn alle gefallen hinget 2f fan harren re++en. En sa se +o%%e o%dat sels lichtgen2ch' %ar %ei it fertrouwen yn dat se eins nedich %oatte foar+o%%e op alles.

    "ansels' de plant siel is +re+t in bytsje swa+ +eppeling yn grutte Seelenbau *ewr,ld. En hoe +inne jo sjen yn de orna%inten yn *e hs doe*t de hs is tsjuster> @jir+o%t de lste fan *e earste fan* e definiearre alge%iene counterargu%ents yn *e

    wedstriid. $e oaren stean de foarige gefFgsa% oan tsjinsten. ?a hat ea sjoen wat fanin plant siel> en de plant liche% net sjen wei en net beha-ing as in %ins+e of bist.

    o i+ sil net werhelje alles i+ hjir te rinne yn 4anna4' as i+ sil ferlitte it op defertsjinsten de positi-e redenen dy*t counterargu%ents gely+ oan +noc+ del. #+ sil+eare wer allinne tsjin twa beswieren' net o%dat se wienen de wichtichste' en soewe leit op syn wjerliing %east' noch' want se wienen de leichtsten' en dro% soefalle harren ije $ei op leichtsten = want' eerlij+ #+ wit te finen yn dit oanbelangetgjin fers+il = %ar de ienf,ldige reden' want se binne de lste' %ei dr*t in filosofys+etsjinstanners yn in soad=len lettertype H 4liche% en siel4G hat fernijd de oanfal tsjin

    itselde. Gin tsjinstanner dat is as relentlessly yn nt+enning fan *e plant siel doe*t i+itselde yn definsje7 foar al de tredde +ear i+ %oetsje by hi% yn dit ferb,n. o' wy

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    16/112

    lang o% let sy+je el+oar op dit nderwerp +on+ludearje. En faa+s is it gen2ch datfilosofys+e argu%inten tsjin de plant siel te witte hiel wurdearje )s eperientialredenen rjocht.

    G$e folgjende pole%ys+ giet oan *e @alle heechlearaar filosofy 5ulius Schaller H1I10=1IIG' in @egelian. HPp1=1G 4liche% en siel oan it nderwiis oer.4 ;line leauwe en wittens+ip 4?ei%ar 1I3I K. ferhege )tfier.4

    e%o-ed' dat is haad8 de sitaten de 10e haadsti+ fan syn hante+ening 4;inne de planten wens %ei gefoel>4 #t %net )t yn in +rity+ fan "echner fan 4anna47 folle as Schleiden nea%d Schaller %etoade "echner in4do%dryste spul %ei analogieCn4. $e p K nea%d earder publi+aasje fan deselde s+riuwer binne de 4Letters op@u%boldt syn &os%os. #n Do%%ent op dit wur+et foar nderrjochte le+en. J dielen. Leipig 1I304' dy*t faa+oanhelle troch "echner yn 4!-esta4. $e nea%d hjiryn punt is Vol. ##' p J3. "echner hat p.J )t dat er alusa%%enstoOe foar de tredde +ear %ei de fij,n yn ter%en fan Pf#anenseele. "oar it earst er sitten yn 4!-esta4#' J00 HKe ed i+' 1JK.G

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    17/112

    $e +on+l)je' dat is nderwerp oan it beswier is dit8 (%*t #n +in dwaan watallinnich %ei help fan in sa e+ nedich in ; in oarsaa+ itselde te dwaan. = ee' o%datit gewoan ;' net !' it %oat b' net in harren.#t bist fielt %ei senuwen7 S+epsels dy*thiel fers+illende Donstructs as bisten %eie nedich wat folslein fers+illende senuwenoan sensaasje. ?ro% %oat it we' want oeral senuwen te Sensation' as it net te

    wen de longen te sy+helje oeral> ?at helpe dy whys antwurden de fij,n' jouwe de %easte fan in holle ro%te fan%oogli+heid' as gjin positi-e nderfining foar realiteit spre+t> ?ro% %oat se geane wero% ienris de ner-e nei dy hawweferliet al yn de oanpa+ fan har +ant' snder %ar de sensaasje is oerbleaun +ant> $ywhys binne net sa %a+li+ 2fdien.

    (angeande de ner-eless bisten no de +on+l)je is dit8 !s #n +in dwaan watallinnich troch %iddel fan in' ; %ar itselde dwaan +inne snder de help fan in sa is itde ; tige sa*n D itselde %ar allinnich %ei help fan in of sels +in net dwaan.

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    18/112

    heard' dat se fers+ille yn op syn %inst ien' betsjutting foar de wie de ani%aasjefun+sjes drfan.

    Litte wy sjen tichter8 $e planten bisten' dy*t wy gearfetsje hjir +oart Polyps'infusoria en e+ bisten' foar it grutste part' noch ner-eus noch sintrale organen' sels insletten circuit7 guon dogge net sels %le noch %age' en de planten foar hast alles dat

    se hawwe' %ei )tsndering fan de frije Loco%otion' hoewol*t in protte planten bistenopsletten en allinne by steat o% te bewegen harren lea frij. @o++ersupple%enten dr%ei it dier en %ins+li+ libben is bedoeld d)dli+ yn Unsichtlichen'

    de tsjinprestaasje sil nderwerp te letter7 %ar no is it gen2ch o% lers )t safolle isnedich o% stride tsjin.

    #+ si' dy bisten' planten bisten binne de tsjinstanners fan *e plant siel tigeonge%a++elij+7 %ar snt harren is de plant siel noch onge%a++elij+' jo %oatte wittete eli%ineren it nge%a+' en it soe e+ op de %east onge%a++elij+ %anier. Lit )s sjenfierder hoe*t te begjinnen it.

    (% de plant siel en reitsje' %en +in e+ nei alle gedachten re-eal wat dier sielen. $epolyp hat gjin senuwen7 Sa sil er nei alle gedachten hawwe gjin siel' fiel neat.

    #+ foarseach dat beswier' i+ wie op sy+ nei hi% yn 4anna4 HS. J f.G (% %jittefan tefoaren as folget.

    4= ?at jout )s it rjocht' yn de Polyps' infusoria nder oaren nea%d %ear nfolslein' %arienf,ldiger prinsipe te finen bisten in+eld dubieue spoaren fan siel yn stee fan it s+aai%er+ fan intsjuster dn+ere oerbliuwsel fen siel i+ +in allinne %ar+earje in ienf,ldige en ferstannich> speldrfan fine se. de grutte fynfielligens fan dy legere bisten foar fers+ate pri+els dy*t helder ynsjoch'dr*t se besitte foar de libbenens en fstichheid fan harren bewegings' de spesifi+e rjochting dat se

    jouwe it gely+ oan spesifi+e doelen' it gefal wurde waarno%%en +ara+ter fan wille+eur ' debesletten 2fh,ldigens %ei dr*t se tsjin+o%%e yn%ingen yn harren natuerli+elibbenso%stannichheden' de striid dr*t se +rije e+ %ei el+oar' al dit praat hielendal tsjin in Arin'

    sto%pe' yn it nbewuste natuerli+e libben noch de helte boppe=graad' psychys+ libben itselde. 4 4?y bes+2gje de fers+ynsels fan it libben fan Polyps allinne tichter by' en it soe fers+ine dat des+yn gebre+ oan d)dli+ens fan har siel' yn feite' hinget allinne op *e echte -agueness fan harren

    bes+2ging.4

    4!s in )tstitsen !r%polyp H@ydraG oantaast' of it wetter dr*t it s+odde' dat 2fspra+en ho%%elsyn in lyts daei tegearre7 in Sign blied gefoelichheid #t giet nei it ljocht' en jout jo in gls. %ei%eardere Polyps )t' wy fine nei in s+oft al hingjen oan de lichte +ant. sa' de polyp hat %ehrerleinderfinings+loften. @y is enor% -raatuchtige' gripe tiden )t %ei syn Nentacles o% foar b)t en twaPolyps pleitsje faa+ oer itselde. @y +iest en nders+iedt tige bepaald tus+en syn dieet troch allinnichgenietsje bist foods' plant=basearre dieet fers%yt7 sels yn *e bist iten hy %a++et fers+illen troch net

    ni%%en bena%%en Polyps fan harren eigen soarte' e+ as jo star-e it en it sa++et op syn )tstitsenear%s' wylst' ni% bisten dy*t hy fret as by it earste +onta+t. dat sl)t flin+e ynsjoch. HNre%bley.G 4 G

    G$ie Muotation fers+ilt yn twa pla++en )t de oarspron+li+e8 oan *e ein fan* e earste paragraaf "echner br+t

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    19/112

    fan *e ter% 4sin fan it libben4 yn stee fan 4psychys+ libben4' dy*t yn )s Je aufi. is ferbettere. H. Sjoch te+stferoarings.G Bn *e Ke alinea fan de sin is weilitten8 4Se binne +ara+ters libbene begearten.4 Sil jo sjogge opdie fers+illen %ear as in wille+eurige' %en soe ferwie it feit dat "echner 1I1 #t hiele siel Aa%e drfan draait o% foldwaning dit sinli+ens de+oartste %oogli+e %anier. tsjustere %en +in we wis' sa*n siel libben oant no ta

    belje' as de hegere ljocht fan it ferst,n %ist' %ar it ljocht fan fiellen +inne sa baarnendhelder yn syn eigen %anier' as de hegere ljocht fan it ferst,n' ly+as fet as helder

    br,nwnen as ether 7. en in lege steande ljocht ferljochtsje de lytse +ea%er' op *e is itgen2ch +re+t nei sa -i-id. 4

    4?at is wier fan Polyps' is e+ fan infusoria' sa fier as wy' it libben drfan +in achter yn syns%allness.4 Etc.

    #+ tin+ it oanhelle feiten spre++e foar harsels' en it foargeande begryp it is gewoanrasjoneel7 e+ wit %yn filosofys+e tsjinstanners al tige goed' fan %yn wur+' en snder%yn nderte+ening7 %ar hy %oat yns+i++e de Polyps fiellen snder senuwen' dus hy+oe net nt+enne de planten fanwegen harren er-enlosig+eit7 en snt hi%' %ar it isd)dli+ dat de plant hat gjin fiellen' it is as si%pele reedli+ hwet er dien hat net safolle' al dy tei+ens foar it fiellen fan Polyps' as de er-enlosig+eit +in jilde tsjin it' aler sels seit' it is net be+end hoe*t de ner-e te hanneljen sensaasje.

    %is+ien se sie8 $e polyp binne dy te+ens fan fiellen7 %ar de plant is net+re+t. Bndie' se binne net dit' en dat sil pas %oatte freegje oft se dogge net is' %ar

    oaren binne7 #+ ferwie op *e nij oan* e positi-e argu%inten7 %ar %en net ferwi+seletde aspe+ten. o is it %ar gewoan oft op alle +in fiele s+epsels snder senuwen7 neineat.

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    20/112

    4

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    21/112

    witten wat d)dli+ en beret oer itG' de plant neffens de sa %achtige en sa oardere ' net%ist snder ele+trys+e spel is net tin+ber' ge%ys+e prosessen yn it.

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    22/112

    ;eide punten fan stipe en folje inoar. ?ant doe*t de earste aspe+t fan dat de natoerde %iddels foar deselde doelen leaf te fariearje' noch ferheegje twifels +oenen' oftsa*n fariaasje yn oangeande de generaasje fan it fiellen=carrying operaasjes is%oogli+' dat der earder o% in bysnder essinsje deselde jildich ntheffing sa ittwadde aspe+t in-alidated troch nderwerping fan fiellen )tfieren operaasjes nder in

    +lasse fan prosessen' de produ+sje fan dat is by steat fan leafst de fariaasje' diesoarch7 en de plant +enin+ry+ %ei de transysjes nei de ner-eless planten bisten is lango% let hjir as dien' wat wy waarden stel te oanwich we nei de f)je sti%%ing fan

    beide aspe+ten te fertsjintwurdigje yn wer+li+heid.

    o de tsjinstanners sie8 !s de natuer %oatte sa entsjast te fariearjen de %iddelsfan de deselde fun+sjes' en sa te jaan in fers+aat oan %iddels te produsearjen desensaasje fan dragende trillings' wro% is it dan %ar sels +re+t foar twa soarten fanitselde' bisten en planten' stoppe> #s der in grut fers+il te stellen foar twa ien> 5osjogge' binne der dro%pels dochs.

    #t is net betwiste' en dus wy wolle te er+ennen se7 %ar snt wy hawwe gjin %iddel'se a riorite bepalen' +ontrolearje wer yn *e nderfining' as net jout in oanwiingfoar it fststellen fan so++e dro%pels.Lo en sjuch' wy +inne fine se yn de deseldesir+el fan nderfining' op *e wy %ar +re+t stipe' en dr%ei ferster+je de foarigeanalogy in bytsje %ear. Bn feite' sels yn it ry+ fan +lan+ as de generaasje fan ljochtfine wy yn safolle te wen %oogli+e %anieren fan opwe++en %ar %ar twa +ardinale'

    ja de grutte fan e+s+lusi-e' appli+aasje ynstru%intaasje drfan' elts fan harren' %artroch de grutste fers+aat oan fariaasjes )tfierd' dr%ei it fststellen fan twawichtichste +lassen fan ynstru%inten sawol foar toan as ljocht' wrfan ferriedt it

    fysi+e %ediu% fan trillingen d)dli+ in +lasse as de oare te+enrige ynstru%inten'blaasynstru%inten op it %d fan ld' wic+ la%pen' gas la%pen op it %d fanljocht. En nei de bisten yn de string en ?ic+ harren senuwen litte de %east opfallendeanalogy %ei it ien grutte +lasse fan die ynstru%inten' wy +inne net helpe' %ar sjeno% har troch in analoog fan de twadde wichtichste +lasse %ei %inder wichtige dragerfan trillings. ?y +inne dwaan itselde yn *e plantaardige +enin+ry+' en allinnich fn ynde griente +enin+ry+.

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    23/112

    J1G %ar+earre troch goede st)dje hoe*t er-enlosig+eit fan Polyps' infusoria' eaner-eless bisten' yn solidariteit %ei it ntbre++en fan spieren en de ;estande itliche% fan in aparte' pre%olars' %eshed' contractile weefsel HsarcodeG related' neffensdr*t %en +in a%per ferwachtsje te finen noch yn de sa boud bisten ner-eus. $etsjinstanners' dit +in wurde negearre' oan *e oare +ant %a++et de folgjende punt seit8

    4$e stof fan it bist HpolypG +in yn Aer% %ei ner-e ele%inten yn in wie analogousnei hoe*t it aai fluid fan* e hegere bisten' dy*t e+ %ar fer+eapje in echte senuweftichsystee% yn de fierdere ntwi++eling. doe de er-enlosig+eit dy bisten soe net teni%%en yn in absolute sin. 4

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    24/112

    bena%%en produsearre yn de indefinite ferfolch waes' dr*t de plant liche%' al oanin +onstante patroan' %ar snder guon graad nije leden )t hi%sels riden wylst er stjert)t *e oare +ant' dus net opnij negearre as gehiel' sa dat it wurdt ferstien yn aloanopstean en falle snder dit ?ill fette yn ien en deselde nderwerpen. 4 . En yn inearder s+riuwen8 4ettsjinsteande harren ynderli+e sels %ar de plant is noch altyd

    feriene %ei de ierde woartele yn *e grn = as it e%bryo yn* e s+erte fan %e% = datstribbet nei de loft en ljocht7 it tilt net frij foar in n2fhin+li+e +on+l)je yn )t dro%is snder in siel' snder fiellen' in %ute' ns+uldige' sorry= en joyless libben' it tigeierde sels' as har+e nei. 4

    #+ antwurdje8 lG $at' sa fier as %en +in prate fan in !bschlusse de organis%en = ynit %ateriaal en effe+t feroaring drfan %ei de btenwr,ld is %ar in %ateriaal ena+ti-iteiten +on+l)je itselde gjin fraach = dat beswier is factually untriftig )tsein aseltse plant wurdt +onfrontearre %ei as yndi-iduele ynfolle foar%' !rtung en

    begeliede harren libben proses fan *e rest fan natuer' los fan* e hoi natuer' oare

    s+epsels +onfrontearret' as eltse dier' dat' as dit wienen echt de fne%intele fraachfoar it fiellen fan de plant' ly+as dire+t foar besl)t soe fsth,lde.

    JG $at it har yndi-iduele segel tsjin de btenwr,ld net ynlutsen troch it gebre+ oandien %eitsjen fan de groei fan de plant' %ar bleau te ntfangen allinnich yn inefterinoar tani%%ende straal en e+sploitearre. (f is in bern yn syn groei' in hieltydgroeiende fis+ nfolt2ge fan de bten wr,ld>

    KG $at de fir%a tsjinstberheit fan it fabry+ oan *e grn +in net bewie neat tsjin har;eseeltsein o%dat in protte legere bisten binne e+ bn oan it' en de plant net selsferiene %ei de ierde' %ar wurdt pas groeid yn it' en' wylst se %ei de woartel splitst deierde' stiennen tilt' roc+ bursts' tegearre %ei ste% en blosso% bten o%heech stribjenfoar it ljocht yn sawol in foldwaande graad fan autono%y oan *e ierde slutende.

    G $at' as jo %ar her+enden fan guon aspe+ten %inder n2fhin+li+ens fan it fysi+ebestean fan de plant' dit aardich allinnich yn %indere selsstannigens' 2fwigens fan%entale bestean +in net wurde )tlein' yn ho++er %anieren hawwe it %ins+li+e endierli+e +enin+ry+ relati-e fers+illen gen2ch foar+o%%e' sadat de fne%intele fraach+in net wurde socht dryn.

    3G Na besl)t' dat basearre op de hiele beswier o% sa nd)dli+ aspe+ten en relaasjes

    dy*t er net sels tastien in s+erpe for%ulearring7 troch in absolute +on+l)je en inabsolute n2fhin+li+ens by alle eltse organis%e fan ien fan aspe+ten oan *e wr,ldheart' %ar heart allinnich oan de wr,ld sels' en alle organis%e %ei de wr,ld isferienige yn in sin' wrnei*t it bliuwt wille+eurich saa+ en in in+eld subje+ti-e !percuwat ni-o fan relati-e finansjele jierre++en en de relati-e autono%y se eas+je oanyndi-iduele ynspiraasje' en op ho++er +ara+ters jo sette dit gewicht.

    Bndie' wat is de bench%ar+' de tsjinstanner jildt hjir> #+ +in fine gjin oar as itnderwerp' de betingst o% bewiisd wurde troch itselde. $it hjit oars in sir+el. ?ro%%oat in earthwor%' in +i++ert fis+ binne foar +o%plete gen2ch foar ani%ation' %ar

    net in leelje' pal%' pine> (%dat de fij,n al giet der fan )t dat Lily' fir' pal% hawwegjin siel.

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    25/112

    Aen2ch lang o% let6 $oe*t i+ 2fslute %ei de )tspraa+ dat de wie dr*t detsjinstanner ni%t de saa+ fan *e geast yn har betsjutting foar de oarsaa+ fan* e siel yn)s sin' %yn respe+t foar syn persoanli+e fertsjinste noch hat 2f as %yn respe+t foarfilosofys+e rjochting er stiet' is by steat o% te ferheegjen' hy +in e+ in bewiis fan *e+rft fan* e earste' as de natuerli+e resultaat fan de gefolgen fan *e lste feit.

    $e sharpness %ei dr*t i+ woe dy gefolgen hichtepunt is rjochte' yn feite' net tsjinin yndi-idu' %ar tsjin ien ding. en %en +in sie8yn !agnis et voluisse

    siet est.

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    26/112

    l+e )t' of s%yt de bondel gely+ yn.

    et o%dat i+ leaude dat de fo+us fan de argu%inten wat drtroch sil +rije' of te jaanhar in wis+undige bill' %ar o% se %ear tagon+li+ foar syn foar% %a+li+ begripen enoardieljen' i+ sil alle argu%int troch syn bysndere dis+usje as yn in +oarte for%uleo% su%%arie' ly+as it barde %ei de argu%inten fan de tsjinstanner7 #t sil dan %oatte

    ferly+je de foar%en. $e Physical is bedoeld wurde oanjn troch grutte' debyhearende geastli+e of psychys+ %ei it +orrespondearjende lytse Latyns+e brie-en'sa dat as !' ; twa fysi+e syste%en of fysi+e prosessen binne' in' b tsjutten deoanbelangjende sielen of %entale prosessen' dy*t in nul wearde +inne settle wr*t se

    binne soulless.

    $e o%fang fan alle argu%inten dy*t presintearre hjir' fariearjend yn prinsipe trochde hiele siel fraach7 harren appli+aasje foar de plant siel' %ar is it si%pelste foarbyldfan syn progra%%a.

    l. argumint fan gelikensens of analog!. $it argu%int liedt )s unbewuOter= en bewust gen2ch' %east yn it leauwe yn *e sielfan )s +ollega %ins+en en bisten. ?y 2fliede it bestean fan harren sielen' dr*t wy+inne waarni%%e neat dire+t' )t *e geli+ensens fan harren liche%s en harren fysi+e%anifestaasjes by ues.

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    27/112

    %ins+en' bisten.

    #t liche% fan in siel is as de siel sels in unifor%ly bn yn foar% en ynh,ld'yndi-iduele o%w,ling' e+ %ar net itselde wen relatyf n2fhin+li+ standing tsjinoer'%ei ecitation en

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    28/112

    yn dy fan hi%' dy*t bes+i+ber binne op spesjale foar%en of faen fan siel bestean ' Sareden o% te leauwen dat de plant sa goed heart by de siel' ly+as de %ins+en en bisten'%ar in oare foar% of ni-o fan *e siel.

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    29/112

    lit )s sjen.

    $e !wa+ening en it we++er wen fan *e siel hat twa +anten' ien +ear de ynderli+ewurding bewuste en de ynderli+e steaten fan it bewustwen' twad' de iepening fan* esiel tsjin it e+sterieur en de Ver+eht %ei de bten+ant. Ut *e earste side binne der gjinderby sichtbere te+ens yn it fysi+e )tsein s)+ses' yn it te+en fan de twadde +ant7 %ar

    de twadde +in we top fan in breed fan organen fan it liche% fan *e btenwr,ld en itfrije sil ferfieren deselde resultaten wjerspegelje' en ta utering yn* e %ins+e en bistenis it net' %ar is e+ ferbn drby' stipe it.

    !s essinsjele +ara+ter fan in be+earing fan wens' dy*t presintearje de eardernea%de alge%iene +ara+ter fan de ynstallaasje fan in siel we++er libben' +inne wy

    besjen forstean' net dat se openable dier eagen en oogleden' want dy binne spesjalefoar%en fan be+earing' %ar dat se hawwe in steat dr*t se waarden +lear troch itfer+ear %ei de e+sterne sint)chli+e pri+els en oare s+epsels' en op *e ynstellings itsijallinne foar%e of ferear%e +rft fernijd' ferlitten' en ien nder trochbraa+ fan allegefallen of ha-en shutter gefoel pri+els fan it libben yn relaasje' en yn de alge%ienelibben fer+ear foar+o%%e. $e plant' %ar lit die essinsjele te+ens fan be+earing netallinnich ien +ear en op in wie' %ar yn twa %anieren' ienris en foar alle

    brea+throughs fan it sied jas en wer Aer%s )t fan *e ierde' twadde yn in werhelletrochgong aperture fan de +noppen. Sels twa +ear en

    twa +ear7 %ar dat is net te folle> Sa dat sil nei alle gedachten betsjutte gjin echtebe+earing. = #t %oat wurde taret foar alle beswier.

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    30/112

    draacht de !wa+ening siel' dy*t it sl)t.

    $it aspe+t sil e+ wichtich foar )s. "oar alle yndi-iduele s+aai%er+en en betingstenfan de nsichtbere siel -ersinnlichende sy%boalen te finen' dy*t se +eatsen yn deeMuest. $e natuer' +eunst' wis+unde' ja' wat net biede so++e shows> #s it folsleineof lege sy%boalen> #t sil altyd freegje oft se e+ oanslute by de oanbelangjende besit'

    de oare eigens+ippen dy*t by it alge%iene +ara+teristi+e fan psychys+ libben enpsychys+ libben. $e wis+undige sy%boal fan in sir+el is hiel goed ges+i+t te +eatsen)s in pear wichtige betingsten fan *e siel' it opni%%en fan in eigen ynh,ld' de)tsluting fan de ynh,ld fan oare sielen' de single +eppeling fan* e hiele ynh,ld' dedbele rjochting fan binnen nei bten en fan bten nei binnen Hyn *e dbele rjochtingdy*t helpt te folgje de radiiG' ensfh.7 %ar neat wol gean yn de sir+el' neat feroaret' is it

    beynfloedet neat' it ntwi++eljen fan neat' hat gjin periodicity7 @y is in hollesy%boal. $e%aterialists i+ +in sjen alle taspra+en fan +rft en saa+ net oars as oeral te sjen in lege

    sy%boal' dr*t gjin brein' ner-eus systee% of wat e+. En de idealisten hawwe so++e'sels harren sels=gen2ch' sa folle' dat hja' as wy hawwe sjoen' as it giet tiid te +o%%en)t *e -agueness fan syn wurden' liene sels de %aterialists fan dit hjar fijannen7 en ditwurdt sjen litten' de ienf,ldige prinsipe fan in +on+l)je.

    #t +ara+ter fan de oergong fan de plant yn in we++er libben +onta+t dan giet fierderyn de wentli+e +ara+ter fan we++er libben sels' jout de plant fers+ilt net %inder asde wacht bist )t sliepende en e%bryo.

    1G $e hiele libben betsjut libben en posysje fan de groeiende en bloeiende plant is

    passende' bere++ene op de foto fan de deselde pri+els dy*t nderh,lden de we++ersteat e+ yn bisten troch it sti%ulearjen fan fiellen' sels yn as libbene fer+ear +o%t %eiit' wylst it hiele apparaat en libben posysje de slieperdy+ en e%bryo is e+ passend'

    bere++ene op it sluten fan *e pri+els' de sensaasje +in we++er.

    JG $e plant net allinnich yn deselde ry+ we++er libben' dr*t der binne e+ de oarewe++er s+epsels fan *e ierde' %ar e+ yn libbene o%gong +o%t %ei de perforation fande gefallen sa dat' wylst de slieperdy+ en e%bryo fan alle o%gong %ei oare we++ers+epsels folle is sa folslein %oogli+. ;ena%%en foar+o%%e flower en insect opdeselde predo%inant fa+toaren fan in libbene )twi+seling ferh,lding op dat der gjin

    analogy yn relaasje fan we++er en sliep natuer. KG $e plant si+et net %inder as it dier' sels e+ as dit %ei rnwei en defeat obsta+els'de bste btenste libben en sti%ulearjende betingsten 2fhin+li+ fan de feroaring fan

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    31/112

    o%stannichheden yn in oanpast %oade' flechtet troch in nei bten ta riden en farrenop' en de ngeunstige ' %ei it %ere for%ele fers+illen tus+en de twa' dat dat net heartfolwoe+sen bist running oan alle +anten en %ei in +a%en )t alle oplieding leden oanalle +anten' dr*t is der wat te +rijen foar it itselde' de iene folslein )t alle dy*t groeid

    plant %ei it released driuwende +rft wurdt ferlingd nei alle +anten en nije leden ride

    yn alle rjochtingen dr*t is der wat te +rijen foar harren7 it bist troch it oanpa++en fande shoots jout har troch Loco%otion' de plant fan it lastig pla++en. Nsjin wat de s+ulpyn in folslein +lear' en sa ticht %oogli+ optearde e%bryo noch fan noch in oare watanalogous' %ar allinne in unifoar%' nei in pind grins foar)tstribjend' ntwi++eling

    binnen die sl)f shows. Li+e biedt de slieper it tsjinoerstelde betingsten fan deboppesteande fertsjintwurdiget.

    G $e plant fertelt de bisten de se+suele proses dr*t it bist %east op 2fst,n fan synsliep en e%bryonale steat' en de ster+ste gefoelens en geastli+e driuwfearren%anifestearre. Ajin e%bryo is by steat fan fuortplanting. $e plant is nderwerp foar

    in soad e+ bysndere o%stannichheden fan ferliing en e+s post beri++e dedoelstelling' as se fers+ine yn bisten %ei in wedstriid ferlein en lang o% let beri+ttefredenheid fan langst gefoelens yn relaasje. Hanna S. JJ.G

    3G $e plant docht bli+en' nei perforation fan it sied jassen' de woartel %ei synferta++ingen oan *e iene +ant' en de st,ltsje %ei syn t+en' blden en blo%%en oan* eoare +ant in parallel %ei de bisten oars as so++e liche%s' dy*t son+ yn de tsjusteredjipten fan it btenste folsleine libben pri+els' tsjinje allinnich it dieet' en so++e' dy*tdipped yn it +enin+ry+ fan ljocht en lucht' wurde %er+ brocht %ei de sint)chli+e

    pri+els' de bisten e+ hawwe de bepaling te l+en )t die fer+ear ge-oel foar itselde'

    wylst it e%bryo en sliepende in unifoar% %oogli+ +on+l)je fan alle organen fan desint)chli+e pri+els ni%%en pla+.

    Ly+wols' %ar de plant nei de perforation fan it sied jassen en )s fuortgean de+noppen frij analogous te watch bisten sjen' dat hi% oppenearret yn *tefoaren +re+t asanalogous oan de slieperdy+ en e%bryo.

    #n oersjoch fan it gehiel fan die o%stannichheden' it li+et dreech te sien' in feit'wat de allwQrts wero%+o%%ende' altyd +onfrontearre op *e nij tsjin it fiellen fan

    planten' yn ferli+ing de hiele plant libben rst %ei in sofa libben of e%bryonale

    libben' nei de plant net allinne de +ara+teristi+e te+ens fan lea-ing sa*n tast,n' %ar e+it tige tsjinoerstelde +ara+ters fan itselde nei dat' li+egoed as foar it hiele analoge'+adootsjes.

    Bn stee fan plant libben en dier libben wurdt oanfolle as e%bryonale libben en itlibben nei de berte' sliepsealtsje libben en we++er libben' wat wie dat ien as defoarrinner fan de oare of fers+ine as in feroaring fan steat nei de oare yn *e deseldes+epsels' dat is net it gefal' gean' earder' planten en bisten yn beide steaten yn

    parallel' ly+wols' hja binne yn *e wei se rinne harren we++er libben' oanfolling' watpunt wurdt brocht yn de folgjende argu%inten oan de taal en jildichheid.

    @oewol*t wy %eie fan guon aspe+ten +inne altyd sie8 $e plant is sliepen ynrelaasje ta dier en %ins+e nderh,lden7 want alle hegere %entale libben sliepen yn it'of earder al de te+ens fan in hegere geastli+ libben %isse7 we' %ar in leger %entale

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    32/112

    libben' Starting yn fiellen en it bere++enjen fan har ynstin+ten' ly+as op%ur+en' asintense as in superieur. En jo betie untriftig de te+ens fan sliep in hegere psychys+libben %ei de te+ens fan sliep fan geastli+e libben op alles.

    #t is %iens+ipli+e grn' fansels' dr*t it +onsept fan de siel lege plant ienris isfstige' dr*t %en %anufactures syn s+e%a fan de aard fan die tast,n' snder

    rieplachtsjen fan de natuer oan de +re+tens fan *e tast,n' as binne alle te+ens fan deplant' fan be+earing en oerdei fan de siel dy*t ferdiele de planten %ei de bisten en de%ins+en sels' +re+t as hol of lege aping te+en fan wat statthat yn oare lannen' fantapassing.

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    33/112

    En wat binne basearre de tsjinstanners sels oars op analogieCn doe*t se h,lde har+ollega=%anlju en de bisten foar gefoelfolle' en wat oars' as se net h,lden de plantenfoar ani%aasje> ;inne der gjin analogieCn8 $e bisten nedich senuwen te fiellen' dusalle s+epsels> !s in polyp +in snder gefoel ner-eus' sa alle wens %ei gefoelsnder senuwen %oatte wurde oanlein as Polyps> $e plant wurdt groeid as in e%bryo

    %ei de %e%' en +o%pinsearret de e%bryo oars Hhoewol*t it li+et earder ittsjinoerstelde fan dieG' is it dro% e+ yn deselde insensibility> ^n frijwillich=reewillich' de tsjinstanners hawwe te wjerlien %yn analogieCn' engage harsels oananalogieCn. $e siel fraach is no ien+ear gjin oare stifting.

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    34/112

    Snt wy sille faa+ +o%%e yn de folgjende taljochting troch sche%atically=sy%boalys+e foarstellingen te helpen' dus i+ h,ld it' turn handich wat alge%ieneop%er+ings oer it.

    #+ nders+iede regeling en sy%boal yn dat s+e%a in 2f+oarte of yllustrati-epresintaasje jn wichtichste betingsten yn de gebieten fan it fysi+e is te fasilitearjenharren +onsepsje Htroch . ;. %ins+e syn posysje troch in ferti+ale' dy*t it bist troch inhoriontale line G' li+efolle oft wat geastli+e wurdt spegele troch' %ar sy%boalro%tli+e' fysy+ of altyd -ersinnlichende fertsjintwurdiging' foarsafier*t it watgeastli+e refle+sje H. ;. de sir+el yn *e boppesteande sin' li+efolle oft se e+ draachtsa' it +in %ar it s+e%a jn wichtichste betingsten fan in biologys+e liche% wurde%oogli+ oanpast tagely+ te tsjinjen as in sy%boal fan dy*t ta de wichtichste betingstenfan syn siel' as it na%%entli+ dy wero% te finen op *e selde tiid' en in sy%boal +indragen #ntellectual of net wear wat i+ in folsleine of in lege sy%boal nea%e. it is yn itaard fan *e dingen dy*t regelingen +inne we +re+t lege sy%boalen' dy*t net drage degeastli+e' wat se +eatsen' %ar it faa+ handich o% %a+li+er in begryp fan* e follesy%boalen fan yllustrati-e %ar+earring fan de wichtichste betingsten fan harrenyntelle+tuele ynh,ld.

    5o +inne belje al gebr+ fan sche%as en sy%boalen gi%%ic+' en sil e+ soargjederfoar dat in gi%%ic+ dat as jo' hat net no%%en de serieue aspe+t' it nderwerp' ennet d)dli+ en serieus h,ldt each op hi%.$e foardielen fan in goed no%%ens+e%atys+e fertsjintwurdiging fan fysi+e o%stannichheden' %ar is al er+end yn dewittens+ip. ?at it sy%boalys+e werjefte fan de geastli+e bannen wurde oanbelanget'it net fine yn de natuerwittens+ip fansels pla+' want dit hat neat te dwaan neffens it+onsept fan de fertsjintwurdiging %entale betingsten7 ly+wols' tapast %etoadys+'allinne de oerdracht fan' yn de wittens+ip lang br+t %ei foardiel foar -i-idness end)dli+ens yn grafys+e %etoade foar it toanen fan tiid en +rft ferh,ldingen op deyntelle+tuele o%stannichheden' in trans%issie' de %oogli+heid fan dat hinget 2f fan*e punt fan de werjefte fan de foarige argu%int wrnei*t de geastli+e +enin+ry+unsichtliche har essinsjele relaasjes %ei de aspirant oandielen' dy*t foar i%aging'sy%boliation drfan %eie dan tsjinje. $ochs' it giet nearne snder foto en ferli+ings

    %ei fertsjintwurdiging %entale betingsten' %ar %eastentiids snder de %etoade'fro%7 alle ter%en br+t te bes+riuwen %entale betingsten binne sy%boalys+ e+ trochhi%sels' +inne jo net nt+o%%e' e+ as jo wolle' allinnich dat it gearhingjendefertsjintwurdiging fan %entale o%stannichheden troch trochgeande sy%boalen is netnedich' %ar earder yn de dire+te fertsjintwurdiging ferfongen troch ferspratesy%boalen en +inne wurde ferfongen. #t e+ bliuwt wier' dat is e+ wier yn *e grafi+enfan e+sa+te wittens+ip' neat +in bewiisd wurde %ei de gearhingjende sy%boalys+fertsjintwurdiging' dat is net snder it is te bewien. En sa sil %ei alle s+e%a *s ensy%boly+ fan dat wy binne8 oefening' wurde fierder bewiisd neat' %ar wat de dire+te

    waarni%%ings bewie oan harren yllustrati-e )tlis se binne bedoeld' en wat se dwaan+inne faa+ opbringe goede tsjinsten.

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    35/112

    Nrouwens' alle unprejudiced persoan sil wurdearje hoefolle it feit sels' dat wy op *eanalogy fan dy*t wiisde %ei betingsten op it %d fan eMuest nedich yn each fano%stannichheden yn unsichtlichen geastli+e gebieten' %oat helpe o% it gewicht fan)s argu%int troch analogy' %its it yn *e +ennis fan* e geastli+e %ar +re+t wiist )s oanit itselde' dat wy binne wiisde drfan al yn de presintaasje.

    -. argumint fan supplementen.

    Ly+wols' it argu%int fan geli+ensens is basearre op de geli+enis fan *e planten %eide %ins+en en bisten yn so++e punten' dr*t de essinsjele uterli+e )tdru++ing fan* esiel bestean %oat socht wurde op alle' it argu%int fan it supple%int is basearre opso++e punten +ontrastearjende fers+il tus+en de twa' en dr*t +inne op *e selde

    prinsipe' de btenste )tdru++ing fan de +o%ple%intariteit fan harren siel besteanwurde socht' punten dy*t' troch it jaan fan de fraach fan de plant siel fan de iene +ant'op* e selde tiid tastean in +on+l)je as oan harren dier siel oanfoljend natuer.

    $)dli+ basearre op de folgjende tsjinstellings relaasjes tus+en bisten en planten ynfront8

    1G ;y %ins+en en bisten lie relatyf spontaneity' yn planten' de recepti-ity' )tsein%ins+en en bisten hannelje yn de bten wr,ld yn' feroarje harren relaasjes'do%inearje' wylst troch de clad' behierre' feathered' scaly' calcified' e-enredige neide ynh,ld net folle wiidweidich oerfla+ is oer it alge%ien de btenste stoffen ensti%ulearret tastean %inder en %inder faa+ tagong' wylst de plant' %ar o% te lijen'+rige' bepaald as a+sje' yn har stille foar2fgeand en harren s+a%te' %ei har ynrelaasje ta de ynh,ld tige breed oerfla+' it folle ferta++e woartels ' de fla++e plaat=

    foar%ige blden en de Daly=li+e blo%%en iepen shows sa gaadli+ foar it +rijen fande %aterialen en e+sterne pri+els en yn harren libben ferwur+et de ynfloeden drfandali+s folget.

    JG $e organis%e unfolds' hat ynfloed op relatyf %ear wur+en yn %ins+en en bistenyn *e binnenst rjochting' op de plant %ear yn* e uterli+e rjochting )t.

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    36/112

    wiidweidich fierder ntwi++ele troch e+sterne groei wylst oanh,ldende te beh,ldenearder steaten fan ntwi++eling.

    $e sir+el fan it bist driuwt t+en' twigen' giet nei binnen ta' de %ear en %ear ent+e )t fine en t+e' entangle %ear en %ear' troch en groeie yn el+oar' sa te feroarjenh,n %ingd' en sa ynderli+ yntinse' organisearje de sir+el %ear en %ear' de ynterne

    organisaasje en jointing feroaring troch wylst er wreidet )t nei bten ta %ar in bytsjeen allinne foar in tiid' wylst it circuit fan de plant t+en' twigen' blden triuwt nei

    bten ta' dy*t e+ %ear en fyn ra%ify en t+e' entangle %ear en %ear' %ar net coalesceen hjoed net groeie o%dat se altyd bliuwe ro%te foar coeistence' sa add allinne inoare' en drby )twreidje harren striel troch tagely+' +ontinu wreidet de sir+el )t'dr*t se groeie yn in breder s+ala.

    Planten en bisten hawwe sa te sien' de ferh,lding fan twa bochten' dr*tfergeli+ingen caeteris it te+en fan it haadsti%buro ter%yn is +re+t it tsjinoerstelde' ens+aai%er+ noch +o%%e yn ferset yn alle grutte proporsjes.

    G ly+wols de plant nder bou' it libben' it ntwi++eljen fan it e+sterieurfuortendali+s %ear gesichten fers+ine as it dier' de rnte en o%fang fan relaasjes %eide btenwr,ld' %ar beri+t de bisten by hi% tastien bewegings en de breedtefariearjend betsjut %ear as de plant' %ar altyd troch en troch de %jitte' ly+wols' ittichter de plant wurdt folslein 2f%de troch it' troch dat hielendal boarre trochwoartels en waa+se )t it op ien +ear allinnich foar yndi-iduele rjochtings )t hi%.

    Sa yngripende en besletten' ly+wols' de tsjinstelling tus+en bisten en planten' %ar%en hat te h,lden foar eagen8

    lG dat it is in %ar rjochting fan tsjinstellingen' net te betiijen %ei in +wantitati-etsjinstelling grutter en %indere libbens+rft. Libben wur+et sa goed' ja' doe*t it sapswol%en yn bloei' nei alle gedachten %ear yntins as yn *e bisten yn* e plant' salang*tgjin passy driuwt it itselde' al +in it we dat de yntinsiteit fan it libben yn *e plant'%ar net sa heech +inne as yn it bist te fergrutsjen' en sil fertsjintwurdigje itselde trochde gruttere fersprieden. ]G

    ]G Ut *e punt fan de werjefte oandroegen yn %yn psychophysics lear %is+ien wol te ynterpretearje

    dit sa' dat de &inetic enerjy fan de psychophysical a+ti-iteit 2fni%%ende troch harren grutte

    ferdieling yn de plant nder* e dro%pel' en dro% +oe gjin sensaasje +o%%e oan harrenbestean.

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    37/112

    JG dat de opposysje' yn gjin wei effe+t op de co%%onality fan dy organisaasje enlibbenso%stannichheden tus+en bisten en planten' dy*t soargje foar de %eastalge%iene )tdru++ing fan *e siel bestean yn it alge%ien troch de foarige argu%inten'%ar allinne in tige radi+ale en besletten tsjinstridige )tdru++ing stiet foar itselde sels'

    dr*t sa e+ nei de festige prinsipe allinnich in tsjinstelling net' %ar de tsjinstelling fanani%aasje en ichtbeseelung %oatte wurde tahea++e yn *e foar% fan it type fanani%aasje.

    KG dat er noch net fst in absolute tsjinstelling tus+en bisten en planten' %ar allinnein fierder apart h,lden relati-e tsjinstelling fan itselde +ara+ter' sa*t wy fine yn in soadgefallen al )tsprutsen binnen it dier en %ins+li+ +enin+ry+ %ei psychys+e belang'sawol tus+en fers+illende s+epsels' as tus+en fers+illende siden de organisaasje en itlibben fan *e itselde wen' dy*t fasilitearret %entale ynterpretaasje fan dy fers+illentus+en bisten en planten' stipe en +ontrolearre.

    Bndie' in tsjinstelling relatyf predo%inant spontaneity en recepti-ity' %ear yntinsyfen wiidweidich ntwi++eling net falle sa li+egoed oan de %ins+e en bist ry+ opfers+ate nderdielen of aspe+ten fan it itselde' as it yn *e organys+e ry+ op de twawichtichste dielen' %ar dat it der %ear nderges+i+te relaasjes wurde oanbelanget'ly+wols' hy ferhue it wichtichste fers+il tus+en bisten en planten. (% te lien isoan it s+e%a8 yn de fergeli+ing foar de rningen fan *e %ins+e en bist +o%t tus+enyndi-iduele sub=ele%inten fan de fergeli+ing deselde opposysje it te+en foarop' dat isnder de wichtichste ele%inten fan de rningen fan de plant en it bist.

    Sa +inne wy hawwe in tsjinstelling fan sa*n +ara+ter' as is der d)dli+ tus+en bist enplant' tus+en de beide slachten yn it bist en %ins+li+e +enin+ri+en sille fine. (% su%ienris' earst snder +onsideraasje inferences' guon +aai fergeli+ing fan punten yn ditferb,n yn it each.

    #t budjet fan it fol+ is +re+t allinnich troch de +o%ple%intre yntera+sje fan syntwa' neffens de %east alge%iene relaasjes' fergely+ber %ei spesjale relaasjestsjinstridige fa+toaren' fan beide slachten' ly+as it budjet fan de hiele organys+e+enin+ry+ troch syn twa fa+toaren' it bist en de plant ' @jir de %an as de bisten is derol fan grutter spontaneity' de frou as de plant dy*t de gruttere recepti-ity yn alle

    respe+t' it eardere is de %ear alge%iene taa+ yn it libben' de %ear bol' it lste de %earbeheinde %issy yn it libben' de uerteilt ingere bol' troch de %ins+e' de dier wur+etnei bten ta' ntstiet' fersteurt' o%dwale yn *e fierte7 de frou' de plant earder bedoeldfoar toler,nsje en freedsu%e wur+ yn *e fa%ylje sir+el' ferbn oan* e grn bliuwt' enynstee fan ferneatigjen allinne de grn consolidates dr*t it yn woartele. #t belang fan*e %ins+e' it bist leit relatyf %ear op de binnen+ant as de frou' de plant' dy*t' ly+wols'de s+ient%e fan de e+sterne fertsjintwurdiging +riget relatyf %ear wichtich. ]G$e-egetati-e fun+sjes binne yn %ins+e' dieren relatyf %inder ntwi++ele as yn defrouli+e ' de plant' en wylst de groei )teinli+ as hichtepunt yn *e eardere' de frou' de

    plant wurdt bepaald' altyd nije Sprouts Hbern' +noppenG 2f her-orutreiben. #t libbenfan wur+ fan de frou' de plant wurdt bena%%en pleatst yn de ferfolling fan doel foarde %an' it dier' de eif%achung' fieding en soarch fan neitea%' dy*t ferwea++et

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    38/112

    allinne yn froulju neinich %ear as de bisten' ly+wols' foar de %ins+e' it bist de se+sen wat is +eppele oan it' ea foar%et in nderges+i+te taa+. #nsect en blo% +o%%ehast yn in !nalog )twi+seling ferh,ldingen op' as %antsjes en wyf+es by it wachtsjen

    blo%' sels in sedentary wur+ -linders net ngely+' ]]Gwurdt besocht troch wingedinsect waans help ndergiet yn befruchting prosessen' itselde is it swiete iten' en de

    bern' de rp en lar-a feeds' en waacht.]G4?ylst de plant sels' o%dat it bydraacht oan de show of troch in iepen wrapping harren liche%s l+t it eachdat it rst %ei foldwaning en wille op de har%onieue )twi+seling prachtige linen en fla++en' it bist sl)t de ar+dr*t de fers+ate %anifestaasjes binne fan it libben oan *e binnen+ant. de foar% is sa*t it li+et' de Subsidiary'allinnich yn* e tsjinst fan *e ynterne prosessen' net de iennichste resultaat fan itselde. En as wy +inne hawwe in%oaie )tstrieling alge%ien it hiele fers+aat fan plant foar%en as plastically' sa %oatte wy nei alle gedachtensie )t de sifers fan bisten' se binne passend. $ro%' in net strang wittens+ipli+e st)dje fan *e e+sternefers+ynsels fan plant libben +in tie o%dat it estetys+e gefoel hjir fynt syn re++en foar in grut part' %ar a%per

    by steat %ere dier foar%en langer )s djipper ynteresse yn te a-ail oft se binne net swier yn syn ns+iedberrelaasje %ei de ynterne organis%e. 4 H(. Sch%idt' Do%p. !nato%y. 1I33G.

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    39/112

    de geastli+e sels=%acht7 hoe fier it +in noch boppe de rol fan se+s6 $e plant oan it hielbetft. @ie gjin wen %oogli+ waans siel it +ara+ter fan recepti-ity sels su-erderbetocht srre noch su-er en +re+t yn *e ta+en fan se+s> $e plant is sa*n wen ise+stern' sadat se sille e+ fertsjintwurdigje it yntern.

    (fsjoen fan *e analogy fan* e slachten' de fer+learjende tafoege +o%t allinne as

    %oai as affir%ati-e' it sy%boal fan so++e psychologys+e tsjinstelling' yn de e+sternefertsjintwurdiging fan de bisten en planten earst fan alle fn dat in siel %ei-orwiegende% postsegel fan spontaneity oan ien +ant sa*n faces %ei -orwiegende%+ara+ter fan recepti-ity op *e oare7 is in siel dy*t %a++e relatyf %ear op ynset fan inynderli+ libben en yntinsi-e ntwi++eling fan dit libben' sa abandon harren libbensu-er yn relaasjes %ei de bten wr,ld en ntwi++eling fan *e sir+el fan dy relaasjesfststeld7 in siel %ei in sir+el fier poignant relaasjes %ei de bten wr,ld sa*n s%eller'%ar %ear folslein alles o%fie%jend fer%iddens so++e relaasjes.

    o dat wy sjogge' dat it bist dat +ant fan die psychologys+e tsjinspraa+ dat set ityn syn fysi+e build en Libben' wjerspegelet' eins draacht in %achtige sy%boal is ititselde' wy +inne net yn best,n dat de plant yn dat se deselde de oare +ant ferset tautering yn harren fysi+e build en it libben' dy echt draacht' in bar' net in+eld in legesy%boal' in lege spegel drfan' dr*t se hawwe wolle trochbringe' oars8 lG gjingearhing yn *e relaasje tus+en de fysi+e en de geastli+e fan bisten oan soe bestean )t

    plant7 JG #t soe we ntbre++e de bisten op it supple%int psychischerseits dy*t %arphysischerseits fynt it yn de plant en wurdt spegele troch de fysi+e plant fan7 beidefan dy*t rinne tsjin in ridli+e tsjinprestaasje.

    #n oar soe we as de tsjinstelling' wy fine )tsprutsen sa beslist op fysy+ +anttus+en bisten en planten' net oars as it psychys+ gebieten oerien op alles' dan wy+oene fine sa*n net spegele troch dy tsjin en %oatte perforce it tsjinoerstelde fan degeastli+e +onta+t en non=%entale foar it.

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    40/112

    it fiere relaasje fan *e natuer o% beslach te lien gewaarwurding en stribbet en%eitsje sels dy %ei syn siel tus+en de 2fst,n troch it )tfieren fan it no en dan' de plantis ges+i+t foar de groep fan bes+ate o%stannichheden dr*t it is ferbean'gewaarwurding en stribjen o% ehaust troch durchwurelt hi% en groeit.

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    41/112

    fa%yljelid' te wen fan tapassing foar de realiteit.

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    42/112

    %oetet har gefoel en stribbet in+eld folget de a+sje fan *e pri+els' ly+wols' foarsprongfan deselde it idee en de +ost)%s fan it bist.

    Ly+wols' de fraach is' is sa*n siel ni-o' ly+as nea%d foar hjir yn de plant en deplant' sels tin+ber> se %oatte ferrie yn *e su-er fiellen' yn in ri-ier en feroarjendynterne oansjen7 %ar dat der +in in siel' it op syn %inst fereas+et it unifoar%

    +eppeljen fan die drift en feroaring' dat is wat heger as dy drift en feroaring. wis7 wis' %ar it is de plant net %isse dat siel ienheid set %ei de organys+e ienheidyn it alge%ien' spegele troch en stipe. #t fers+il fan de plant fan it bist is allinne tewen +re+t dat yn de plant de bernich dali+s giet tegearre yn *e siel ienheid' ly+wols'o-erbrengt bernich yn bisten troch tani%%ende' yn %ins+en %ei it heechste+o%binaasjes fan begripen' +onsepten' ideeCn %ei de siel ienheid sels. En dat is wat itdier en %ins+li+e siel is heger.

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    43/112

    ;liuwt' %ar e+ de frou' dy*t wy ferli+e frFherhin de plant' fan guon punten fan eachaltyd bern' sadat de analogy wurdt allinne ferster+e troch de +o%binaasje fan beideaspe+ten fan *e ferli+ing.

    ?is de ferli+ing fan de plant %ei de nije=berne bern is %ear passende' as deferli+ing fan de plant %ei in hingjende op de %e% e%bryo yn alle %ateriaal

    opsichten. Sels de +re+tberne bern is noch hingjen oan de %e% en suc+s de spie fanhar' %ar hy hat tagely+ alle sintugen foar it libben +rije pri+els' as de plant. En as it iso% tajaan dat de natuer fan de rooting fan de plant yn *e grn' %oatte dy ea betsjuttede %e% fan de plant' de rooting fan it e%bryo yn* e %e% fan e+sterne relaasje is %eare+ as de wei de +re+tberne bern hinget 2f fan *e %e% sa de plant ferheget %ei har oerde ierde frij yn ljocht en loft e+ +ontrolearre dielen sa rch as eltse oerien+o%st %ei ite%bryo' en sil hjirnei e+ harren rooting +re+t as ien fan *e %e%%e+ant ierde ster+eras in %ins+e fan* e %e% holden' berne yn ljocht en loft bern.!llinnich it sie fan itsied' sa lang as hy hat de %ouwe en ierde net brutsen +in cogent yn ferli+ing %ei it

    e%bryo. ;oppedat' de ierde is as in %e% plant fan %ar hiel beheind aspe+ten. #t%ins+li+ bern net groeie ta in wen as de %e% plant' %ar oan *e ierde.

    Auon abstra+te sy%boalen +inne de )tlis fan )s argu%int o% te helpen draaien.

    ?olle wy wol in aardich byld of sy%boal' it soe it byld fan in Pftanenseele8

    #t byld fan in folgjende hegere ni-o siel dit8

    #t byld fan in %ins+li+e siel soe we heechst +eppelings %oatte wurdefertsjintwurdige troch in folle hegere bou dr*t dit soe net we de wei +onstant' %ar2fhin+li+ fan de tydli+e ni-o en organisaasje fan it bewustwen feroaret. Ly+wols' isit net nedich o% te br+en yn de tarieding fan so++e sy%boalen i-er' as se noch +inne

    jaan %ar in hiel approi%ate sensualisation fan beheinde o%fang fan jildichheid'fansels. "oar al har brutaliteit se +inne no bydrage te %eitsje begripe in idee fan de

    plant siel en de eas+ te bieden itselde' troch it d)dli+ dat der in djippe siel ni-o' dr*tallinne de hegere ni-o yn *e %ins+e en bist +enin+ri+en ' (%dat it dier +o%binearre%ar fers+illende fiellingen' ideeCn' driuwfearren yn fers+ate rjochtingen' yn

    fers+illende bedoelingen' )t fers+ate st,npunten' en de siel ienheid +o%t as hegereVer+nFpfendes oer die +eppelings. !s de plant siel wy +inne net fine in dire+teferbining tus+en de fiellingen en driuwfearren troch de siel ienheid' en ynstee fan

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    44/112

    ferfangen de siel fan planten bisten de siel fan planten' wrnder de planten bisten%oatte ferfange syn organisaasje en libbenso%stannichheden betingsten' ges+i+t isallinne te set 2fbyld tebe+ nei sa*t wy sjen litte yn de folgjende argu%inten.

    #n noch %ear abstra+t sy%boal +in we as folget' sjoch8

    #n set fan n%ers +inne fier fuortdali+s troch in unifoar% identi+e relaasje tus+en alde yndi-iduele n%ers' of folje allinne %ei in relaasje tus+en relaasjes.

    #n foarbyld fan it earste soarte is de natuerli+e tal rige

    l J K . 3 ' '

    dat sl)t dali+s it fers+il l as it %iens+ipli+ relaasje tus+en al we folgjende figueren.

    #n foarbyld fan de twadde type' de %inder ienf,ldige bou fan n%ers

    1 J 11 1 ' '

    dy*t li+et op earste o% gjin identi+e +on+l)je7 o%*t %en ni%t de fers+illen tus+enoerwinnings getallen' it resultaat is in nije dea fan fers+ate figueren.

    l J K . 3 ' '

    ;egrepen dat de siel +in wurde fertsjintwurdige troch it byld gewoan deferh,lding fan de legere fol+ en heger' net fan feroaring en frijheid' en o%*t it byld hatnet sa' de siel' dro%' dy +in net ntsein. #n byld is in byld.

    ferliende de %oogli+heid fan in ienf,ldich bernich siel spultsje' +inne jo fierder o%

    te pleitsjen8 ?at %oat dat> Bn %ins+en en bisten' de sin fan it libben is de hegere%entale libben allinnich oan tsjinsten en hat ohnede% gjin sin noch doel noch

    betsjutting. #n hegere %entale libben bestiet net yn in ienf,ldige ienheid fan insensuele siel spultsje' %ar yn in dochter' hieltyd op en )t yn de gebieten fan hegerefluchtoetsen. ?at is in siel ienheid net ferbn as Paranor%al' yn in rasjonele

    betsjutting en purposeful wr,ld oarder>

    Bndie' wat net sa we %oat yn it> =

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    45/112

    yn oare gebieten' en troch noch %ear S+reaun basis werjefte fan in ridli+' sinfol enpurposeful wr,ld oarder' ly+wols' fragen en eas+et dat de sintugen wurde pleatst sa*nopdracht te re++en as scil %eitsje gjin re++en al op is7 %ar %en %oat dan tastean itantwurd oan dat effe+t. En i+ anderje8 #t is o%dat net allinne planten sielen' %ar e+dier sielen soe %eitsje in sinleas wens yn harren relatyf leech prior en syn

    aireCrs+ip' i+ bedoel' i+ noch %yn protte oare redenen dat al dy legere steaten fangeast' en sels de hiele harren psychologys+e tastannen fan %ins+en hearre allinnichoan de basis fan *e hegere libben fan in hegere en )teinli+ heechste geast dr*t it gebiette finen %ediations en +eppelings tus+en alle yndi-iduele siel noch libben fan in hieloare ni-o en in feroaring' opgeande en +li%%ende itselde fan in hiel oare betsjutting'as yn *e yndi-iduele %ins+e geast.

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    46/112

    wat in bes+ate betsjutting +o%pensaasje foar de %islearre bedrach jn' en docht datyn relaasje ta de bisten' ly+as it hat in lege %ar breed pira%ide yn relaasje ta in hege%ar s%el is.

    Bn stee fan de plant siel it argu%int fan gradation nderh,ldt philosophically oer ynde folgjende wurden tsjin itselde te beweard' en i+ sels leauwe dat dit is de

    wichtichste punt fan each' dr*t de filosofy is noch basearre yn *e nt+enning fan deplant siel8

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    47/112

    +enin+ry+7 2fwi+seljend we++er en sliepen liche%s fan de organys+e ry+7 de plant%ei in +onstante sliep de hegere' de bisten %ei in +onstante sliep de heechstery+do%. Aod en syn ingels we++er foar altyd.

    #+ tin+ dat rige duorret in bytsje better as de foarige ien7 snt %ar +in net beslute' isit opsy+je wat de feiten iens better7 en al )s argu%inten binne basearre yn de

    de%onstraasje doe assosjearre feiten. 5a' doe*t "echner hie tefreden' de plant tare++ene oan in plastic'in -egetati-e siel' dat is de +eppeling en behear fan prosessen fan it type nea%d enlibben' sadat %en +oe litte jilde7 %ar in gewaarwurding> no7 dan de plant soe %oattedwaan wat oars as groeie en -oeden. $e plant earder fertsjintwurdiget it ni-o fan inin+eld -egetati-e libben sels' rising op de bisten noch de hegere ani%ale'+ara+terisearre troch fiellingen en wille+eurich libben.

    (f wro% %en s+riuwt natuer as wiisheid oer wat soe wurde nea%dgrutste dwaesheit yn %ins+en> #t beswier sels er+ent de -egetati-e hawwe de bisten%ar de betsjutting fan in nderbou fan in gewaarwurding' siel7 as it +o%t yn de plantte wen soulless te byld neist> Bn wierheid' it +re+t hat dat betsjutting. eist datalles -egetati-e har%onies de bisten te gean o% it liche% as drager fan ingewaarwurding' siel en te +rijen' binne de wichtichste -egetati-e organen selsstree+rjocht noch spesjale fiellingen' ly+as de deselde tiid nei ehaling' inta+e ein engefoel hd' of rinnen yn ly+as fan digesting intestinal feart yn de tasting tonge en itferwulft tasting' de luchtwegen oargel yn de r+ende noas. ?ro% %oat de-egetati-e oargels yn de plant o% net br+e op alles' wat se binne goed yn *e

    bisten> a%%entli+' dr binne de bisten it alge%ien de d)dli+e btenwr,ld foar

    parten fan it -egetati-e organen' sjocht de sentience7

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    48/112

    #t is net betwiste7 li+egoed as de boere%iens+ip fan de steat fan gelearden en ealljudy*t ohnede% net bestean en it libben +oe7 hoe*t de teisters foar de carni-ores dat +oeohnede% net bestean en libje. $ochs de yndi-iduele boeren sjogge de ynspanning engenietsje de beleanning fan harren wur+ li+egoed as de gelearden en eallju' net fieleitselde bedrach' %ar yn deselde +rft7 %ar de bast fan &lee s%a++et as goed as it fleis

    fan de liuw' en it fielt de eangst fan de liuwen op syn %inst safolle as die begeartefoar it boatsje. $e counter=argu%int spre+t oan de plant tagely+ de liuw en de bast fande siel.

    #t bliuwt wier' de plant wurdt boud fysiologys+ troch reden allinnich fan ynstellingsen prosessen fan -egetati-e libben' harren hiele driuwende yn relaasje ta de

    btenwr,ld' it iepenjen fan de blo%%en' sliepen en we++er' geuren' se+suele prosesfysiologys+ allinnich resultants -egetati-e prosessen. et %inder %ar jo +inne yn

    bisten en %ins+en gripe de hegere a+ti-iteiten fysiologys+ allinnich as resultantsnu-eraardige disponierter ge%ys+e of utritional prosessen. Sels de frije Loco%otion

    hinget 2f fan so++e prosessen' plus it nedich ele+trisiteit' sadat se %oatte wurde+rigen %ei in resultaat.

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    49/112

    en syn tafoegings nei trije el+oar hea+s rjochtings. $e lingte rjochting fan de spine+o%t oerien %ei de wichtichste rjochting7 yn de sin fan dit haadsti%buro rjochting' dedielen %ei fers+illende ntwerp en betsjutting organisearjen oare rn."oar it tapassenfan de dwerse rjochting oanjn troch de rjochting fan de sy%%etrys+e dwers

    prosessen' fynt pla+ bilaterale sy%%etry. Bn ter%en fan *e djipte rjochting fan de

    efter+ant nei de foar= of wero% nei de %erflinter +ant' oantsjutten troch itienf,ldige spinous prosessen' toant in ienf,ldige +onstru+sje. $e plant is dewichtichste rjochting %ei el+oar oer bestellen parten ferti+aal fan de wichtichsterjochting fan it bist' parallel oan de ich=tung fan *e %ins+en' foar de oare twanderling leadrjocht rjochtings fan it bist of %ins+e' %ar de plant hat de sir+el trochhea+s op de ferti+ale wichtichste rjochting alle rjochtingen binne nfers+illich foar it'en it re++en+undich wichtichste rjochting en de sir+el' +o%binearje lst yn in spiraal'neffens it type fan dat is be+end' de hiele plant is boud. $ie %esh fusing de trijero%tli+e 2f%jittings yn *e wichtichste s+e%a fan de plant' dy*t bedoeld nders+ie yn it

    s+e%a fan it bist' +inne e+ sy%bolisearje )s de Unterscheidungslosig+eit ro%tli+erelaasjes yn* e siel fan *e plant.

    "ormule fan it argumint fan it gradation. !s trije fysi+e organisatoarys+ ni-o !' ;'D Hplant' dier' %ins+li+e organis%eG' c %ei de byhearrende siel stadia b jn' en dit +innoch we in siel ni-o in nder hjarren oerbleaun' dy*t spegele neffens !' as b en cfan ; en D wurde spegele' sa +in oanno%%en dat it is e+ droegen yn oeriensti%%ing%ei harren. Sa' as !' ; ,de assosjearre #n oan it bestean fan in D' b' c' dr*t yn dyrelaasje %ei harren bestean' dan folget troch sir+wy.

    /. argumint fan (e relaas&e.

    de resinte argu%inten op betingsten fan ly+weardigens en fers+il tus+en de)tsprutsen foar%en fan bist en plant +enin+ry+ #ndes stipe' dit is basearre op *e

    betingsten fan* e oergong of ferbining tus+en de beide +enin+ri+en troch in tus+enstapry+' dr*t de betingsten fan geli+ensens en fers+il tus+en twa %ear of %i en blur%inder.

    Ly+as be+end' na%%entli+ grins bist en plant +enin+ry+ troch in tus+enliendery+ oare waans s+epsels foar in part grif in pla+ op ien +ant of de oare net sels litynstruearjen wylst yn oare lannen' de ien bes+ate 5out dit of dat +enin+ry+' %ar de

    +ara+ters eclectic encroach yn de oare ry+' sa +ruse' %i' %i o%heech. $e %ear it bist ry+ bere++ene sanea%de planten bisten waans hat al tocht fers+ate+earen' iens' %ar yn de ienf,ld fan bou' it ntbre++en fan in sintraal oargel' slettencircuit en Hfoar in partG fan de senuwen yn de ferta++e foar%' faa+ sels=bloe%en=aswichtichste dielen' de ste+t' de uny fan *e twa slachte yn itselde yndi-iduHher%aphroditis%G' de %oogli+heid o% fer%annichf,ldigje by Sprouts' li+egoed as+eunst%jittige di-yje' de generational feroaring ]G' sels guon bysnderheden fange%ys+ grnwet' yn in protte gefallen' de iene fan die' de oare fan dat +ant' wattroch in feriening fan hast alle fan die punten oerien+o%%e %ei de plant' wylst in

    protte fan *e griente +enin+ry+ proje+tearre wens fan tus+enliende +enin+ry+ ynfan* e oare +ant troch frije Loco%otion yn harren eardere Entwic+elungsustQnden asSpores' :oospores' neffens resint ndersy+ troch hiel opfallende oerien+o%sten

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    50/112

    befruchting prosessen HPringshei%G' ticht by de bisten. 1JG

    ]G@at de plant dy*t yn it spoar fan *e blden' blo%%en en fruchten in analoog fan de sanea%de generaasjeferoaring fan de legere bisten' allinnich' yn oeriensti%%ing %ei de earder op%ur+en alge%ien it fers+il yn

    planten )t* e bisten' %ei fuortsetting fan de eardere stadia fan ntjouwing yn de drop folgjende fynpla+.

    1JGathan Pringshei% H1IJK=1I9G earst waarno%%en yn planten' it %ingsel fan %anli+e en frouli+e ele%inten

    befruchting. Syn obser-aasjes binne fstlein yn it ndersy+8 4(-er befruchting en Aer%ination fan algen en deessinsje fan *e generati-e hanneling4.

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    51/112

    0. argumint fan kausaliteit.

    $it argu%int ferwiist nei +ausale relaasjes of +o%2f. #en reden o% te a+septearjende ynspiraasje fan in wen' al is net allinne' %ar yn +o%binaasje %ei oare redenen'it feit dat it wurdt produsearre troch tastien ani%ate wens en is by steat o%so++e7 in counter=argu%int +in net allinne te finen yn it feit dat it is it produ+t fan *e

    inani%ate' %ar e+ it feit dat it is allinnich %ar in foarriedige bewuste ynspiraasje' as ite%bryo. o' it feit dat de er+ende souled %ins+en en bisten hawwe groeid )t denatuer' sels as reden foar de Aottbeseelung natuer wurde beweard troch oare redenen'en dy god ani%aasje natuer sille dan +inne te produsearjen ani%ated planten' dat )thjir gjin %uoite.

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    52/112

    dy*t alle organisatoarys+e %iddels wurde +o%binearre sa nder harsels en %ei dee+sterne o%stannichheden dat in siel bestean )t harsels +in ntwi++eljen en lit deop+o%st fan nije sielen' gjin saa+ hoe*t jo ynterpretearje de relaasje tus+en liche% ensiel yn dit gefal' dr*t %en wol oan o% it bestean fan *e ein apparaten sels 2fhin+li+'+oart' nderfining leart dat. %ar wy !s sa*n e-ene%inten' ynstellings' in ly+soartige

    +o%binaasje fan organisatoarys+e %iddels %jitte nder harsels en %ei e+sternefoarwerpen yn planten' wy %eie oanni%%e se troch analogy' dat se e+ bestean yn itfoardiel fan in siel.

    Bndie' ly+wols' de planten binne itselde yn wat wy sjogge as %iddel e-ene%int'apparaat' +o%binaasje yn %ins+en en bisten en binne in geastli+ libben' de bisten netallinnich yn it alge%ien' %ar e+ o% te dwaan wat bysndere bepalingen' dy*t ophi%sels de spesifi+e doelen fan in siel we++er libben +rijen' ly+as bena%%en wierfan *e %iddel posysje' twist' spiisfertarring fan gaadli+e organen oan e+sterne pri+els'en de betingsten fan de fuortplanting. !lle de se+s ferh,ldingen yn *e %ins+e en bist

    +enin+ri+en a++oard factually inoar foar it doel fan sa*n fierder )tdrage nei de top fanin wa+ing %entale libben7 wy %eie troch analogy nderstel dat net %inder se+uer%a++e en analoge e-ene%inten binne net %inder fst fan doel yn *e plant wr,ld oanso++e fierder )tdrage nei de top fan in siel we++er libben.

    "ormule fan it argumint fan teleology. !s ; ! is analogous nei sa*n doel apparatendy*t yn ! %ei it bestean fan in besibbe' wy %eie e+ hawwe in ferly+bere relaasje yn ;nedich itselde foar in b.

    $at soe %yn seis argu%inten yn it foardiel fan it bestean fan in plant siel en desir+el fan it ferst,n dus sletten' sa fier as i+ +oe o% slute hi%. $e hiele organisaasje'de hiele libben en de hiele libben posysje fan de plant yn syn ferh,lding ta it dier' ta%ins+e' nei alle e+sterne natuer foar alle alge%iene punten dy*t %ei yn dit gefal binneyn +westje' dr*t de oerien+o%st' fers+aat' de relaasje sa dat alge%iene betingsten fan

    psychys+ libben sels' fan tsjinstellingen en stap ferh,ldingen' gie yn it argu%int %eiin. Snt wy nea witte as o% sels it bestean fan *e siel yn )s' hie )s jilde de sichtberoeral as te+en' as in spegel' as in sy%boal fan* e snder sjoen te wurden7 net ynh,ld tespegele fan it sichtber te sjen de nsichtbere' wy hawwe al socht nei it punt dat +inferse+erje )s dat it wurdt droegen troch hi%.

    #+ nea% dat in sti+ fan de natuerli+e filosofy en de deselde tiid in part fan dyfilosofy dat i+ filosofy as it bestiet op ge%iddeld hjoed de dei counter spot '7 yn striidyntin+e dat se' ynstee filosofearje oer de feiten' as de hjoeddeis+e filosofy docht

    philosophies )t de feiten )t' de ter%en op *e !+tueel basearre op dit' en trochgeneralisearring' feriening' analye fan )s wurdt jn oan it net )s' %ar %ar yn *e aardfan* e dingen jn' )s beheinde nderfining o-erreaching einen en (er ising searchesoan tagong' sa troch+ringe ta de %east alge%iene' !lderheechste' lste searches' %eihieltyd each foar it beh,ld fan )s hegere en pra+tys+e belangen. #t is it paad fan

    bewiis' %ar in rasjonele bewiis. $e lear fan de plant siel is +re+t in lyts foarbyld fanwat dit paad fiert. @y sil liede )s o% fierder en gruttere dingen noch.

    !s jo sjogge op hoe o%' de sechste boppesteande argu%inten foar it earst' dus +innet une-en foar dr*t it fer%indert de fiif argu%inten' hjirby ji%%e' ferly+je de fiif

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    53/112

    fingers fan ien h,n' begripe de harren nderwerp yn in +onte+st dy*t rjochtfeardige ynguon is wat leit efter it yndi-idu' en as syn trie%%en binne allinne te wurde

    bes+2ge. $ie efter is de werjefte fan in Aottbeseelung de wr,ld. #t earste argu%intis de wichtichste finger' stelt op syn eigen %ei de grutste +rft' en %oat helpe %ei alleoare7 %ar se helpe hi% wer. Bn it tredde' it argu%int %net )t7 de fjirde en fyfde

    binne de swa+ste finger' by fersin wat as de echte h,n. $e for%ules' dr*t i+ frege de argu%inten litte sjen dat de +on+l)jes op dr*t i+ foethjir' binne yn prinsipe tige ienf,ldige en hat tsjinne op *e fernderstelling fan* e feitenfan nderfining oan harren de%onstraasje heljen foar2fgeande dis+usje +in wurdegearfette flin+ yn in pear wurden. Snder %ath te wen' se noch tichterby wat defoar% fan de wis+undige' troch' iepen o%heech' sa te spre++en fan op syn %inst trijeleden fan in oandiel yn ferb,n brocht %ei in spesify+' %ar earder as feitli+eferh,lding de fjirde.

    Substituting plant en dier twa rjochte linen geli+ense' dan sl)t de earste argu%intH%ei it opni%%en fan *e seisdeG fan de parsjele tafal fan beide doe*t se binneoaninoar7 it twadde en tredde fan de fers+illen tus+en de twa' dy*t bliuwt hjiroerbleaun' te witten de twadde' op betingst dat se binne oaninoar' dat se troch detagely+ spul protrude yn tsjinoerstelde rjochtingen' de tredde' doe*t se bisloech sa' datde plant line %ei it nderste sti+ fan it bist line gear' ly+wols' dit rint oan *e boppeste

    boppe. #t fjirde argu%int precludes de ferbining fan beide doe*t yn continuowurde setgear7 de fyfde fan *e parallelis% fan de twa doe*t se pleatst parallel oan el+oar.

    Bn %yn earder s+riuwen HannaG de foarige argu%inten wy hawwe noch spesifi+ena%%en noch stri+t aparte' noch for%ulearre feroarings)tstel' %ar br+t yntrochgeande e-olutions' 2fhin+li+ fan der wie in gelegenheid te ni%%en op ien of deoare respe+t. Bn subst,nsje' binne der hjir en dr deselde' s+erpere en abstra+tentstie allinne hjir' wis h,lden apart oan *e iene +ant' oan* e oare +ant sa%%elesyste%atys+' en yn %ear rjochte doel it' hja hannelje troch harren belutsenens ennderlinge stipe' as troch de )tfiering yn detail te ferlitten' ly+wols' it o%+earde iswier yn it eardere wur+. Sels it lste hie foardielen dy*t %oast wurde ferlitten hjir. Ea%ar in twadde )tstrieling altyd litte folle s+erper sjen as de earste' %ar doe*t de earstewie al rjocht' net oars. $it is de ferh,lding fan it argu%int yn dit en de eardere wur+.

    $II. "e nderfining prinsipes fan leauwe.

    Leauwe yn *e plant siel sil net folle. ?at +o%t o%dat op oft ji%%e leauwe yn it ofnet>

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    54/112

    #t %oat. $ochs' +oe we' want it is %ar in &leinig+eit yn de plant siel = relatyf opsyn %inst' want yn prinsipe in ;railian jungle folsleine sielen' %ar is gjin lyts saa+ =e+ relatyf fluch en %a+li+ o% te gean %ei it. et sa %ei de gruttere en hegerefoarwerpen fan it leauwe. $ro%' de wur+ingssfear fan de :end !-esta' de ynh,ldfan dat i+ +in net fuortplantsje hjir.

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    55/112

    E+ ien snt lang fan religieue nderfining spre+t as in boarne fan it leauwe. Engrif heard wat se nea%e it' nei syn bste boarnen7 %ar it net co-er it gehiel wat i+

    bedoel. (f %oatte echt lie yn de nderfining fan in 2fhin+li+e gefoel' in heechsteen lste need' de foldwaning fan gefoel yn Aods hoed' hope in oanpassing fan al denfolsleinheden die wr,ld yn *e @jirnei' besloten alles wy leare fan dy realiteiten of

    ticht fan belibbe +in> Bn )s relaasjes %ei heit en %e% ha wy gefoelens' net itseldeni-o' %ar besibbe +ara+ter as oan Aod %ar wy witte neat fan syn heit en %e%>

    o' fansels net gen2ch yn Aod en libben nei de dea nderfining itselde dire+t asoan syn heit en %e% en )s deistich libben7 %ar as it is te fier fuort' gewoan te

    beri++en is' )s wen +inne te beri++en o%*t neat op harren reden>

    #n oa+ bea% +in groeie )t in i+el' %ar net groeie snder de i+el. $e astronoo%sjocht de hiele hi%el allinnich lytse pla+jes' lytste dot' en in hiele hi%el fol fan grutte

    planeten en sinnen is syn.

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    56/112

    o% op alle te ni%%en wat fan is7 = @ichte en breedte +in nferjitli+e nei alle einige geast' en heelfergely+jen' dus gjin %atearje' dat yn alle dingen' o% in geast nei geast. (f wro% e+noch nea%e dat geast> 4Aod de geast yn *e %ins+e in de ae% fan it libben yn synnoasters' en %ins+e waard in libbene siel. 1KG&in de geast' dat is in touch fan Aodsgeast' hielendal nferjitli+e sa we' en wy sille sie neat fan* e wyn %aaie' wat iswier fan *e si+en>

    1KGl. $er binne allinnich infinities' dy*t nder oaren de gefallen fan finite dingen fansyn soarte.

    $e god fan de hjoeddeis+e %iening' %ar is in neinige geast' dy*t net nder oarende gefallen fan finite geasten' %ar sl)t' hat e+stern tsjinoerstelde' oer = foar d)dli+ens

    en PrQision is net dwaan hjir' tsjinspruts hi%sels yn *e twadde wurden = as in einigegeast de oare7 en it i-ige libben' neffens a+tuele %iening is net sa*n wat )s einigelibben as gehiel te )tinoar' o%fie%et' %ar wurdt supernaturally torn it )t yn in net

  • 7/25/2019 Op de Soul Fraach , In Kuier Troch de Sichtbere Wrld Te Finen de nsichtbere.-frysk-Gustav Theodor Fechner

    57/112

    tagon+li+ bten.

    #n wier neinige geast' ly+wols )t yn syn libben' it libben fan alle geasten' en ienecht i-ige libben sl)t die wr,ld en de ienige twa fansels nei boppen en apartfolgjende faen fan de deselde l