Op basis van opdrachtgeverscriteria een adaptive frameworktype kiezen

Wizards of ICT

Juni 2012

Wizards of ICT

Glenn Vlekke - 0805372

Wizards of ICT

Hogeschool Rotterdam - Mediatechnologie

Wizards of ICT

Sping B.V.

Op basis van opdrachtgeverscr i ter ia

een adaptive frameworktype kiezen

3

OpdrachtgeverBedrijf: SpingBVAdres: Nieuweplantage58 2611XK,DelftWebsite: www.sping.nl

Vertegenwoordigddoor: Dhr.J.G.SnipBegeleiddoor: Dhr.J.P.BolE-mailbegeleider: [email protected]

OpdrachtnemerNaam: GlennVlekkeFunctie: AfstudeerderE-mail: [email protected]: [email protected]: www.nosize.nl

OpleidingSchool: HogeschoolRotterdamMajor: MediatechnologieMinor: MobilelifeAfstudeerbegeleider#1 RimmertZelle [email protected]#2 RobZoeteweij [email protected]

COLOFON

4

Dekeuzevaneenframeworktypewordtvaakop ervaring en gevoel gemaakt, wat kanresultereninproblemen.Heteersteprobleemis dat de keuze van een frameworktypeverkeerdkanzijndoordatde inschattingnietklopt.Hettweedeprobleemisdathetmoeilijkuitteleggenisaandeopdrachtgeverwaaromeen bepaald frameworktype gekozen is. Hetdoelisomeenadviesmodelteontwikkelenomde problemen op te lossen.De belangrijkstecriteria van de stakeholders dienen alsuitgangspunt om tot een keuze te komen.Omhiertoetekomenisdeonderzoeksvraag“Hoekanopbasisvandestakeholderscriteriaeen adviesmodel gemaakt worden om eenadaptiveframeworktypetekiezen?”

Het onderzoek is begonnen met de vraagwelke frameworktypen adaptive designkunnen toepassen. Daarna is onderzochtwelke criteria de opdrachtgever heeft enwelke frameworktypedebestekeuze isvoordecriteria.Vanuitdezegegevensiseenmodelopgezetdieeenadvieskanberekenenaandehand van het belang die een opdrachtgeversteltaandecriteria.

De frameworktypen die adaptive designkunnentoepassenzijnweb,nativeenhybrid.Dedrieframeworktypenzijndescopevoorhetonderzoek.Decriteriavandeopdrachtgeverzijn onderzocht vanuit een business modelperspectief.Destrategievandeopdrachtgeverkomt voor uit het versterken van één ofmeerderebouwstenenvanhetbusinessmodel.De bouwstenen zijn echter niet toepasbaarvoorhetrealiserenvaneenapplicatie,omdateen business model op organisatie niveauwerkt en niet op applicatie niveau. Daaromzijn de bouwstenen vertaald naar criteriadie op applicatie niveau afgestemd zijn.De onderzochte criteria zijn: zichtbaarheid/vindbaarheid, bereik, onderscheidend,vasthoudend, budget en inkomsten.Daarnaasthebbendemogelijkhedenvanhetapparaat veel invloed op de keuze van eenframeworktype,waardoorditeencriteriaisdatinhetmodelmoet staan.De invloedvandecriteria op de frameworktypen is onderzochtenzijnbeoordeeldmeteentopdriesysteem,waarbij het slechtste frameworktype éénpunt krijgt en de beste drie punten.Omhetadviesdynamischtemakenkaninhetmodelingevuldworden hoe groot de belangen vandeopdrachtgeverzijnbijdecriteria.Hetmodelendepuntenzijnvervolgensvermenigvuldigd

met elkaar om de zwaarte van de criteriadoor te berekenen in de frameworktypen.Vervolgens ishetmodelmetsuccesgetoetstop cases, waardoor gecontroleerd is of hetmodel werkt. Het advies levert een visueeladvies op, waarbij inzicht gegeven wordtvanuitverschillendeuitgangspunten.

Voordedoorontwikkelingvanhetmodelkanonderzoekgedaanwordennaardestakeholders“gebruikers” en “opdrachtnemer”, waardoordecriteriavandezestakeholdersmeegenomenwordt inhetadvies.Hetmodelkanalssalestool ingezet worden tijdens gesprekkenmet de opdrachtgever. Bij het begin van degesprekken kunnen start strategieën zorgendatinhetmodelsnellerdejuisteverhoudingeningevuldworden.Omdatbelangenindeloopvandetijdkunnenveranderen,ishethandigdat een toekomstvisie of scenario’s in hetmodel verwerkt zijn. Het advies levert eenvisueel advies op, waarbij inzicht gegevenwordtvanuitverschillendeuitgangspunten.

SAMENVATTING

5

1A112

21

1231

2 45

factoren bepalen van de criteria (H3)

invloed van factoren op de keuze van frameworktypen onderzocht (H4)

Aantal punten toegekend aan factoren

Criteria punten = gemiddelde berekening

van factoren

Belang punten * criteria punten

Punten per criteria inclusief belang

Punten optellen

punten = Aantal besturingsystemen gedeeld door aantal

ondersteuning

Mogelijkheid per besturingssysteem en frameworktype

(H4)

Belang

belang punten * punten

ondersteuning

Gebruikers interactie

Rekenmodel algemeen

Visuals uitgangspunt

criteria en frameworktypen

Visuals uitgangspunt samenvattend

advies

Opbouw adviesmodel

Rekenmodel module: “mogelijkheden van apparaten”

Onderzoek

Businessmodel

Strategie

Criteria

Factoren die de criteria beinvloeden

Organisatie

Doelstellingen

Applicatie

Proces van businessmodel naar criteria.

6

VoorwoordvanGlennVlekke

Mijn persoonlijke interesse is de laatstetwee jaar gericht op de mobiele apparaten,gebruikerservaring van mobiele applicaties.Het onderzoek sluit goed aan bij dezeinteresses,waardoorikhiermeerkennisoverheb opgedaan. Het aspect businessmodelkwaminmijnminorMobileLifealseerstenaarvorenenvondhetleukommeerverdiepingtezoekeninditonderwerp.Bijnieuweprojectenzalikdezekenniszekergaangebruiken.

Totslotwilikeenaantalmensenbedankendiemijgesteundhebbentijdenshetonderzoekenenschrijven.

Allereerst wil ik graag SPING bedankenvoor een mooie kans om mij te verdiepenin het onderwerp. Jeroen Bol wil ik in hetbijzonder bedanken voor de goede feedbacken de mogelijkheid om gedachtes over hetonderzoekuittewisselen.

Daarnaast wil ik Rimmert Zelle bedankenvoor de begeleiding vanuit de HogeschoolRotterdam.Dietijdenshetafstuderenfeedbackheeftgegevenophetonderzoek.

Tot slot wil ik mijn ouders en Anton Vertonbedanken voor de ondersteuning tijdens hetschrijvenvanhetonderzoek.

GlennVlekke-8Juni2012

VOORWOORD

7

VoorwoordvanSPING

“In de wereld volgens SPING zijn snelheid, wendbaarheid en expertise nodig om succesvol te zijn. Wij geloven dat onze klanten zich niet druk moeten maken over technologie en oplossingen. Klanten moeten zich richten op hun doelstellingen en klanten.”

Een uitsnede uit de missie en visie van SPING.

“Duidelijke keuzes voorleggen en dé beste oplossing realiseren. Technisch, commercieel en aansluitend op de doelstellingen van hun klanten.”

Een uitsnede uit onze ambitie.

Wij willen dat een klant met enthousiasmeuitdraagt hoe het eindproduct tot stand isgekomen,overtuigddatdebestekeuzeszijngemaakt en wat de consequenties hiervanzijn.Zowelopkortealslangetermijn.

Dit startmet de vraag achter de vraag; hetstartpunt van een succesvol project enlangdurige relatie met onze klanten. Hetantwoord zit verweven in het DNA van deklant. Het business model, de strategie endoelstellingenopkorte,middenenlange

termijn.HetisdaaromvooronsalsICT-bedrijfvan essentieel belang bewust te zijn van dedoelstellingenenbelangendiespelenrondomeen ICT-vraagstuk. Dit geeft beide partijeninzicht,overzichtenuitzicht.

Onzeklantenzijneenwaardevolsaleskanaal.AlsSPINGwillenwijdatonzeklantentrotszijnop het eindproduct. Niet alleen het uiterlijk,hoe het werkt of aanvoelt maar ook opgebruiktetechnieken.

DeuitdagingdiehieraantengrondslagligtisdatonzeklantengeenICT-erszijn.Zijzijnzichniet bewust zijn van de (on)mogelijkhedenop gebied van techniek, de afwegingen enconsequenties.Dathoeftookniet.

“Klanten moeten zich niet druk maken over technologie en oplossingen. Klanten moeten zich richten op hun doelstellingen en hun eigen klanten.”

Een uitsnede uit de missie en visie van SPING.

Glenn’s adviesmodel helpt onze klanten opeen eenvoudige en overzichtelijke wijze devraagachterdevraag tebeantwoorden.Hetvisualiseert wat wij denken, bespreken metde klant en in overweging nemen alswe de

beste oplossing schetsen. Het model geeftinzicht welke criteria een rol spelen bij deontwikkeling vanmobiele applicaties en watde consequenties zijn bij de keuze van eenadaptiveframework.

Dathetmodeltotstandgekomenisdooreenindrukwekkende hoeveelheid literatuur- enpraktijkonderzoek van frameworks, belangenencriteriaenrustopeenrekenmodelisvooronze klanten niet zichtbaar,maar essentieelinonsadvies.Daarbijishetmodelschaal-enuitbreidbaar.“Enineenwereldwaarbijtrendsen technologische vernieuwingen elkaar ineenraptempoopvolgen”ofverdringenisdatnoodzakelijk.

WijgaanhetmodelvanGlenngebruikentijdensgesprekken met onze klanten. Oriënterendegesprekkenmaarookbinnenhetprocesvanrealisatie. Het model van Glenn is daaromnaasteenadviesmodelookeensalestool.Eenhandvatomvanonzeklantenook“WizardsofICT”temaken.

JeroenBolenJanGerardSnip

SPINGBV-8juni2012

8

1 Inleiding ....................................................... 121.1Aanleiding... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121.1.1 Persoonli jk.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121.1.2 SPING... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

1.2Probleemstell ing.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131.3Doelstell ing.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131.4Onderzoeksvraagendeelvragen... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141.4.1 Onderzoeksvraag... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141.4.2 Deelvragen... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

1.5Onderzoeksmethode... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141.6Afbakening... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141.7Leeswijzer.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

2 Adaptive design ............................................. 182.1Watisadaptivedesign?.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182.2Waarommoetadaptivedesigntoegepastworden?... . . . . . . . . . . . 182.2.1 Lerenvanhetverleden... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182.2.2 Heteffectvanveranderendgebruikvoorapparaten... . . 19

2.3Adaptiveframeworks.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212.3.1 Web... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212.3.2 Native.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

2.4Conclusie.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

3 Criteria van stakeholders ................................ 243.1Criteriavanopdrachtgevers.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243.1.1 Zichtbaarheid/vindbaarheid.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273.1.2 Bereik.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293.1.3 Onderscheidend... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293.1.4 Vasthoudend.... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303.1.5 Budget.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313.1.6 Inkomsten... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313.1.7 Mogeli jkhedenvanhetapparaat.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

3.2Conclusie.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334 Invloed van criteria op de keuze voor een adaptive

frameworktype .............................................. 364.1Zichtbaarheid/vindbaarheid.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364.1.1 Opleverti jd.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364.1.2 Merk.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374.1.3 Mond-tot-mondreclame... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374.1.4 Distributiekanaal.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

4.2Bereik.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

4.3Onderscheidend... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384.3.1 Ontwerp... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384.3.2 Mogeli jkhedenvanhetapparaat.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384.3.3 Performance... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394.3.4 Vindbaarheid.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394.3.5 Offl inetoegankeli jk.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394.3.6 Betrouwbaar.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

4.4Vasthoudend... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404.4.1 Onderscheidend... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404.4.2 Doorontwikkeling... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404.4.3 Mogeli jkhedenvanhetapparaat.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404.4.4 Migrerenvandedoelgroep.... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

4.5Budget.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414.5.1 Opleverti jd.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414.5.2 Distributiekanaal.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

4.6Inkomsten... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434.6.1 Toegevoegdewaarde... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434.6.2 Doelgroepinformeren... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434.6.3 Distributiekanaal.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

4.7Mogeli jkhedenvanhetapparaat.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434.8Conclusie.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

5 Adviesmodel voor de keuze van een adapative frameworktype .............................................. 48

5.1Opbouwvanhetadviesmodel.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 485.1.1 Onderzoek... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495.1.2 Rekenmodel.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495.1.3 Visuelerepresentatie.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

5.2Visuelerepresentatie.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505.2.1 Samenvattendadvies.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505.2.2 Vanuitdecriteria.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515.2.3 Vanuitdeframeworktypen... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

5.3Toetsingviacases.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 525.3.1 Applicatieéén... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 525.3.2 Applicatietwee... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 535.3.3 Applicatiedrie.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

5.4SWOT-analysevanhetmodel.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 575.4.1 Sterkten... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 575.4.2 Zwakten... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 575.4.3 Kansen... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 575.4.4 Bedreigingen... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

5.5Conclusie.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

INHOUDSOPGAVE

9

6 Conclusie en aanbevelingen ............................. 626.1Conclusie.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 626.2Aanbevelingen... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

Referenties ....................................................... 68Bijlage A: Begrippenlijst ..................................... 72Bijlage B: Oplevertijd ......................................... 73Bijlage C: Gesprekken ........................................ 83Bijlage D: Criteria van gebruikers ........................ 84Bijlage E: Apparaat mogelijkheden ....................... 91Bijlage F: Zichtbaarheid/vindbaarheid ................... 94Bijlage G: Ontwikkeling van beeldschermen ........... 98Bijlage H: Kosten webserver ...............................100Bijlage I: Rekenmodel ........................................101

1 INLEIDING

Wizards of ICT

12

1.1 Aanleiding1.1.1 PersoonlijkIndelaatstetweejaarvanmijnopleidingbeniksteedsmeerbetrokkengeraaktbijmobieleapparaten.Toteenjaargeledenbeperktezichdit vooral in het gebruik en het ontwikkelenvan webapplicaties. Een jaar geledenben ik begonnen om native applicaties teontwikkelen.Tegelijkertijdistoendediscussieop het internet over responsive designgeëxplodeerd,ditkomtomdatdespecificatiesvan de gebruikte apparaten steeds meeruiteenginglopen(Lustig,2011).

Dezediscussieisnogsteedsbezigeniséénvande onderdelen die adaptive design vormen.Voormijn InnovationLabaandeHogeschoolRotterdam ben ik met veel belangen encriteriabeziggeweestomtoteenconcepttekomen. Tijdens het proces werd benadruktdat criteria en belangen erg belangrijk zijn.VervolgenshebiktijdensdeminorMobileLifede link gelegd tussen het businessmodel enmobieleapplicaties.Dezetweeaspectenvondikzointeressantdatikzemeehebgenomeninmijnscriptie.

1.1.2 SPINGVolgens SPING zijn snelheid, wendbaarheidenexpertisenodigomsuccesvoltezijnindeICT-wereld. In SPING’s visie moeten klantenzich niet druk maken over technologie enoplossingen. Klantenmoeten zich richten ophundoelstellingenenhuneigenklanten.

SPING volgt diewereld, houdt het overzicht,adviseert, legt duidelijke keuzes voor enrealiseert de beste oplossing. Technisch,commercieel en aansluitend op dedoelstellingenvanhunklanten.

SPING is in 2002 opgericht als spin-off vanKPN-researchenheeftzichontwikkeldtoteenvolwaardig ICT bedrijf met expertise op hetgebiedvandebouwsteneninfiguur1.1.

BEGRIPPEN

De begrippen die geïntroduceerd wordenin een hoofdstuk, worden per hoofdstukgedefinieerd.DaarnaastzijndedefinitiesookterugtevindeninbijlageA:“Begrippenlijst”.

StakeholderStakeholder is een persoon of organisatiedie invloedondervindt(positiefofnegatief)ofzelfinvloedkanuitoefenenopeenproject.

Adaptive design Adaptive design is in het kort om de userexperiencezogoedmogelijktevervullenopzo veel mogelijk verschillende apparaten.In hoofdstuk 2 wordt dit begrip verderuitgelegd.

Responsive designResponsivedesigniséénvandeonderdelenvan adaptive design. Responsive designrichtzichophetaanpassenvande lay-outvoorverschillendebeeldschermenomzobijtedragenaandeuserexperience.

FrameworkEen collectie van voorgedefinieerdesoftwarecomponenten waarbinnen eenuniformeaanpakisdoorgevoerd.

1 INLEIDING

13

SPINGheefttweeverschillendemanierenominkomstentegenereren:alsprojectbureauenalsincubatorvoornieuweondernemingen.Het projectbureau SPING levert maatwerk software-oplossingen voorA-merken, middelgrote bedrijven en start-ups. Voor deze klantenrealiseertSPINGapplicatiesenserveroplossingen.

ApplicatiesApplicatiesbijspingzijndezichtbareentastbareICT-oplossingenvoordeklantenvandeopdrachtgevers.Voorbeeldenhiervanzijnapplicatiesvoorweb,smartphones,tabletsensocialMedia.

ServeroplossingenDe serveroplossingen zijn schaalbare platformen die onzichtbaar enontastbareICT-oplossingenzijnvoorbedrijven.DeactiviteitendieSPINGverrichtzijn:1. Automatiserenofondersteunenvanbedrijfs(kritische)processen.2. Integratie en communicatie met andere IT- en

telecommunicatiesystemen.3. Ontsluitenenaansturingvanhardware(videosystemen,sensoren).4. Internetdiensten

1.2 ProbleemstellingElke opdrachtnemer — zoals SPING — die frameworks gebruikt, zalvoor de vraag komen te staanwelk framework ze het beste kunnengebruiken. Niet elk framework voldoet namelijk even goed in decriteria vande stakeholders.Daardoormoet een opdrachtnemer eenfundamentelekeuzemakenviawelkframeworkzedeapplicatiegaanontwikkelen.Binnendezekeuzewordenerafwegingengemaakttussendeweb,nativeenhybridframeworks.

Bij SPING is de keuze op het moment van schrijven gebaseerd opervaringenhetgevoelwatSPINGheeftbijeenframework.Ditmaakthetlastigerominzichttekrijgenhoedekeuzesgemaaktzijnenhoedecriteriavervultworden.Ditkanproblematischegevolgenhebbenalsdecriteriadieminderingevuldzijnlatertochbelangrijkblijkentezijn.

1.3 DoelstellingDe keuze van een frameworktypewordt vaak op ervaring en gevoelgemaakt, wat verschillende problemen met zich mee brengt. Heteersteprobleemisdatdekeuzevaneenframeworktypeverkeerdkanzijndoordatdeinschattingnietklopt.Hettweedeprobleemisdathetmoeilijk uit te leggen is aan de opdrachtgever waarom een bepaaldframeworktype gekozen is. Een adviesmodel moet deze problemenoplossen. De belangrijkste criteria van de stakeholders dienen alsuitgangspuntomtoteenkeuzetekomen.

14

1.4 OnderzoeksvraagendeelvragenOm deze doelstelling te behalen is onderzoek nodig, daarom is dedoelstellingvertaald isnaareenonderzoeksvraag.Omdehoofdvraagmakkelijkertebeantwoordenisdevraagopgedeeldindeelvragen.

1.4.1 OnderzoeksvraagHoekanopbasisvandestakeholderscriteriaeenadviesmodelgemaaktwordenomeenadaptiveframeworktypetekiezen?

1.4.2 Deelvragen1. Waarommoetendeframeworksadaptivezijn?2. Welkeadaptiveframeworktypenzijner?3. Welkecriteriahebbendestakeholders?4. Hoewordendecriteriavervultbinnendeframeworktypen?5. Welkmodelkandecriteriaomzettennaareenrichtlijn?

1.5 OnderzoeksmethodeHet onderzoek zal voornamelijk verlopen via literatuuronderzoeken via gesprekken met collega’s en klanten van SPING. Als via hetliteratuuronderzoekweinigtotgeenmateriaalisvooreenbelangzalditviagesprekkenachterhaalden/ofgeverifieerdworden.

1.6 AfbakeningHet onderzoek richt zich opdemobiele besturingssystemenAndroid,iOS, Blackberry enWindows Phone.Daarnaast is onderzocht hoehetgebruikvanapparatenzichindetoekomstontwikkelt.

1.7 LeeswijzerHetonderzoekisopgebouwduit6hoofdstukkenenrichtenzichophetbeantwoordenvandehoofdvraag:“Hoekanopbasisvandestakeholderscriteriaeenadviesmodelgemaaktwordenomeenadaptiveframeworktekiezen?”.Iederhoofdstukbeantwoordminimaalééndeelvraag.

Hoofdstuk 1 Inleiding: Hoofdstuk1beschrijftdeaanleidingenopdrachtvanhetonderzoek.

Hoofdstuk 2 Adaptive design Hoofdstuk2beschrijftwatadaptivedesignisenwaaromhettoegepastmoet worden. Dit hoofdstuk beantwoordt de onderzoeksvragen“Waarommoeten de frameworks adaptive zijn?” en “Welke adaptiveframeworktypenzijner?”

Hoofdstuk 3: Criteria van stakeholders: Hoofdstuk 3 bevat de keuzes en onderzoek van de criteria van destakeholders en geeft antwoord op de vraag: “Welke criteria hebbende stakeholders?” Deze criteria gelden als uitgangspunt voor hetadviesmodel.

Hoofdstuk 4: Invloed van criteria op de keuze voor een adaptive frameworktypeErisnoggeenrelatietussendecriteriauithoofdstuk3enhettekiezenframework.Hoofdstuk4brengtdezerelatiesinkaartenzetdezeuiteen:criteriavandestakeholdersenhoedezedekeuzevooreenframeworkbeïnvloedt.Ditbeantwoorddeonderzoeksvraag“Hoewordendecriteriavervultbinnendeframeworktypen?”.

1 INLEIDING

15

Hoofdstuk 5: Adviesmodel voor keuze van een adapative framework(type)Hoofdstuk5geeftantwoordopdehoofdvraag“(Hoe) kan op basis van de stakeholderscriteriaeenadviesmodelgemaaktwordenomeenadaptiveframework(type)tekiezen?”en“Welk model kan de criteria omzetten naareenrichtlijn?”

Hoofdstuk5beschrijftdeopbouw,berekening,visuelerepresentatieentoetsingviacasesenswotanalysevanhetadviesmodel.

Hoofdstuk 6: Conclusie en aanbevelingHoofdstuk 6 beschrijft de conclusies van hetonderzoek en aanbevelingen voor eventueelvervolgonderzoek.

ADAPTIVE DESIGN2

18

2 ADAPTIVE DESIGN

BEGRIPPEN

Progressive enhancementProgressive Enhancement is het principeom te beginnen met de content envanuit daar de functies toevoegen voorbepaalde browsers die de mogelijkhedenondersteunen om de user experience teverbeteren(Dwyer,2009).

Internet of ThingsEen netwerk van allerlei apparaten dieonderling verbonden zijn en met elkaarkunnencommuniceren(Homan&Landman,2012).

Ubiquitous computingApparaten die passen in de menselijkeomgevinginplaatsvanmensenteforcerenzich aan te passen aan de omgeving vanhet apparaat (York & Pendharkar, 2004,p.771–797)

Dithoofdstukbeschrijftwatadaptivedesignisen waarom het toegepast moet worden. Hetdoel van dit hoofdstuk is antwoord te gevenopdeonderzoeksvragen“Waarommoetendeframeworksadaptivezijn?”en“Welkesoortenframeworkszijner?”

2.1 Watisadaptivedesign?Het doel van adaptive design is om de userexperiencezogoedmogelijktevervullenopzoveelmogelijkverschillendeapparaten.Salimienzegthieroverhetvolgende:

“we aim to deliver the best possible experience to the widest possible audience. Also: “Adaptive design” shouldn’t be mixed with “Adaptive layout” which is a completely different thing.

- Salminen (2012)

Daarnaast heeft hij gedefinieerd dat adaptivedesigntotstandkomtdoortweeuitgangspunten:progressiveenhancementenresponsivedesign(figuur2.1).

2.2 Waarommoetadaptivedesigntoegepastworden?2.2.1 LerenvanhetverledenIn de periode van het jaar 2000 tot 2002werd er door webdesigners vooral ontworpenop een resolutie van 800 x 600 pixels. Devoornaamsteredenhiervoorwaséénstatischelay-out te ontwikkelen die door de meesteapparaten goed werd weergegeven. Dezewerkwijze zorgde ervoor dat in 2003— waargebruikersdebeschikkingkregenovergroterebeeldschermen en schermresoluties — dehelft vandegebruikerswitruimteop zijn/haarschermkreeg (BijlageG: “Ontwikkelingenvande beeldschermen”). De designers haddenop een lagere resolutie ontworpen en nietgeanticipeerdopdesnelleontwikkelingenvandebeeldschermen.

Figuur 2.1: Adaptive design onderdelen (Salminen, 2012)

19

2.2.2 HeteffectvanveranderendgebruikvoorapparatenTechnologie en de vraag van gebruikersverandert, waardoor apparaten meeveranderen. In figuur 2.2 is te zien datapparaten divers zijn. Naast de nieuweapparaten gaan gebruikers bestaandeapparaten anders gebruiken, waardoorhetzelfde apparaat voor een anderdoel gebruikt wordt. Voorbeelden vanontwikkelingendienuplaatsvindenzijn:1. Mobiele apparaten nemen de plaats

vandePCin2. Contentisnietlangerapparaat,tijden

plaatsgebonden3. Gebruikers gebruiken meerdere

apparatentegelijk

MobieleapparatennemendeplaatsvandePCinIn kwartaal vier van 2010 zijn 9 miljoenmeer mobiele apparaten verscheept dancomputers;tweejaareerderdanvoorspeld.Bango vermeld dat er 600% groei isgeweestvanmobielewebsitesinhetjaar2010(Daly,V,2010).Webmailaanbiedershebbengemerktdatdemobielebezoekenmet 36% zijn gestegen in 2010. Dezetrend zet zich door naar de voorspelling

dat in 2013 meer mobiele apparatenworden gebruikt dan computers. In 2015voorspellen ze zelfs dat smartphonesen tablets vier keer meer gebruikt gaanwordendancomputers(Clarck&Cearley,2012).

Figuur 2.2 Verschillende apparaten

Voorbeeld mobiele telefoon gebruikMobiele telefoons zijn niet de enigemobiele apparaten,maar het geeftwel aanhoegebruik vanapparaten kanveranderen in de loop van de tijd. Opta (2011) heeftonderzocht dat in Nederland van de periode 2008 tot2010 een stabiel verbruik was in belminuten (figuur2.3).TegelijkertijdgroeidedehoeveelheidSMSberichtendie verstuurd waren. Na 2010 is dit sterk afgenomen.Indezelfde tijdwashet verbruikvanmobiel internetopzijnhoogst.Na2010ontstondeen lichtedalingvanhetinternetgebruik,deredenhiervankanzijndatonbeperktinternetbijhetmerendeelvandeabonnementennietmeerafgeslotenkonworden.HetaantalMiBwerdgelimiteerdendatawerdinverhoudingduurder.

0

2000000

4000000

6000000

8000000

10000000

12000000

14000000

2008 2009 2010 2011

Belminuten x 1000

data x 1000 MB

sms x 1000

Figuur 2.3: Verloop van mobiele telefoon gebruik. (bron: Opta, 2011)

20

2 ADAPTIVE DESIGN

Effect voor de game-industrieDegame-industriemerktveelvandeveranderingnaardemobielemarkt.BijdeLondonGamesConference iseenenquêtegehoudenonder 1.000 personen, waaruit bleek dat iOS (17%) de meesteinvloeduitoefentopdegamemarkt (Verdi, 2011, Purchese,2011).Devolgordewasverder:deWii(7%),XboxLive(3%),PlayStation1(3%)andSteam(2%).

Contentisnietlangerapparaat,tijdenplaatsgebondenEr wordt aangenomen dat smartphones alleen onderweg gebruiktworden.Eenaannamedieonjuistis.VolgensdeenquêtevanCompete(2010)gebruikt84%vandeondervraagdenhunsmartphoneookthuis.Hierdoor moet dezelfde inhoud worden weergegeven en moet hetniet zo zijndat inhoudverborgenwordtalshetopandereapparatenweergegevenwordt.Hetiswelmogelijkomdeinhoudandersweertegeven.Infiguur2.4staateenoverzichtvanwaardeondervraagdedesmartphonenogmeergebruikt.

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

Gebr

uik

Activiteit

Figuur 2.4: Gebruik van smartphones bij activiteiten

Consumentenkijkennietlangeralleentelevisieopeentelevisietoestel.Hetismogelijkomtelevisietekijkenoptabletsenmobieletelefoons.Televisie kijken wordt steeds interactiever en minder plaats entijdgebonden:‘on-demand’.Ookhetaanbodvancontent(zoalszenders)is tepersonaliseren.Deverwachtingenzijndat in2013meerdandehelft van de huishoudens een televisiemet internetaansluiting heeft(Olsthoorn, 2011). In figuur 2.5 is te zien hoe hetmarktaandeel vantelevisiesmetinternetaansluitingtoeneemt.

jaartal 2010 2011 2012 2013percentage huishoudens 8% 20% 36% 56%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

2010 2011 2012 2013

percentage huishoudens met internetaansluiting op televisie

Figuur 2.5: percentage huishoudens met internetaansluiting op televisie (bewerkt van

Olsthoorn, 2011)

Voorbeeld: KPNEen goed voorbeeld van een bedrijf dat bezig is met dezeveranderingenisKPN,dieinteractievetelevisieaanbiedt.Spotifyendemogelijkheidomtelevisietekijkenoptabletentelefoonswordtmeegeleverd.

Voorbeeld: Google en AppleGoogleTVenAppleTVzorgendathetwebgebruiktkanwordenoptelevisies.EricSchmidtvanGooglezeidathetweben televisie inelkaarovervloeien.

21

GebruikersgebruikenmeerdereapparatentegelijkDe eerder beschreven verwachtingen hebben

raakvlakken met ubiquitous computing (ubicomp),

waarbij de gebruiker niet meer naar een bepaald

apparaat hoeft te lopen om een doel te vervullen.

Een gebruiker kan van de apparaten gebruik

maken die hij of zij op dat moment wilt gebruiken.

De gebruiker hoeft niet één apparaat te gebruiken,

interactie tussen apparaten volgens Internet of

Things komt steeds meer voor.

Voorbeelden van apparaten die tegelijkertijd worden gebruiktSamsung is erg actief bezig om de televisies

te verbinden met andere apparaten. Deze

technologie integreren ze ook in de tablets en

telefoons die ze produceren. Zo kan er gebruik

gemaakt worden van videostreaming tussen

de apparaten, maar ook als afstandbediening

of extra sensoren (Arthur, 2012). Apple TV

en Google TV maken gebruik van Android

en iOS apparaten om deze te gebruiken als

afstandbediening. Daarnaast is gezorgd dat

inhoud makkelijk uit te wisselen is tussen de

verschillende apparaten.

2.3 AdaptiveframeworksAdaptive frameworks spelen in op de trend en zijn

in drie type te onderscheiden: web, native en hybrid.

2.3.1 WebEen web framework is een combinatie van een

template waarmee gewerkt kan worden, de

programeertaal die uitgevoert wordt in de browser

of op de server. In dit onderzoek is de server

programmeertaal Ruby on Rails gebruikt omdat

SPING hiermee programmeert. Responsive design

wordt volledig door de template afgehandeld

en het progressive enhancement gedeeltelijk.

Daarnaast wordt een gedeelte van het progressive

enhancement afgehandeld door de browser.

Binnen het W3C is nog veel discussie over hoe

ze het responsive gedeelte kunnen verbeteren,

omdat bepaalde elementen nog niet goed genoeg

geoptimaliseerd zijn.

2.3.2 NativeEen native framework is gericht op één specifiek

besturingssysteem. Hierdoor moet voor elk

besturingssysteem een andere adaptive applicatie

gebouwd worden, wat het bereik kleiner maakt

dan het web. De onderdelen responsive design en

progressive enhancement zijn meestal uitgebreider

uitgewerkt dan bij de web frameworks. De

ontwikkelingen van de talen gaat harder omdat een

gesloten omgeving minder lange discussie heeft.

HybridEen hybrid framework is een combinatie van

webtechnologie die uitgevoerd wordt in de browser

en een native framework. Binnen hybrid zijn twee

technieken mogelijk: De meeste programmatuur zijn

webtalen en worden uitgevoerd in een onzichtbare

browser (webview). Via het native framework

kan JavaScript dan de apparaat mogelijkheden

aanspreken (Clark et. al. 2011). De andere techniek

maakt gebruik van native user interface elementen

en stuurt deze aan via JavaScript.

2.4 ConclusieAdaptive design is de user experience zo

goed mogelijk te vervullen op zo veel mogelijk

verschillende apparaten. Adaptive design is

daarmee een mogelijkheid om de applicatie aan te

passen aan de huidige ontwikkelingen:

1. mobiele apparaten nemen de plaats van de PC

in

2. content is niet langer apparaat, tijd en

plaatsgebonden

3. gebruikers gebruiken meerdere apparaten

tegelijk

De verwachting is dat deze ontwikkelingen steeds

sneller gaan. De frameworks die het mogelijk

maken om de applicatie te optimaliseren voor deze

ontwikkelingen zijn: web, native en hybrid.

3 CRITERIA VAN STAKEHOLDERS

24


BEGRIPPEN

Progressive enhancementProgressiveenhancementishetprincipeomtebeginnenmetdecontentenvanuitdaarfunctiestoevoegenvoorbepaaldebrowsersdie de mogelijkheden ondersteunen omde user experience te verbeteren (Dwyer,2009).

Internet of ThingsEen netwerk van allerlei apparaten dieonderling verbonden zijn en met elkaarkunnencommuniceren(Homan&Landman,2012).

De ontwikkelingen in hoofdstuk 2 zullen zichdoorzetten in de toekomst, waardoor dit eensteeds belangrijker onderwerp wordt. Omdatde doelstellingen van de stakeholders hetuitgangspunt van een project is, moet dekeuze van een adaptive framework bepaaldworden aande hand vandeze doelstellingen.Als een framework beter aansluit bij dedoelstellingen zullen de doelen beter gehaaldkunnenworden.Omtebepalenwelkframeworkhet bestebij dedoelstellingenpast,wordt dedoelstelling opgesplitst in een aantal criteria.De beoordeling van de frameworks wordtin hoofdstuk 4 uitgevoerd aan de hand van

de criteria. Hoofdstuk 3 bevat de keuzes enonderzoekvandestakeholderscriteriaengeeftantwoordopdevraag:“Welkecriteriahebbendestakeholders?”.

Opdrachtgever is belangrijkste stakeholderDestakeholdersdiedecriteriavormenbijeenproject zijn: de opdrachtgever, de gebruikeren de opdrachtnemer. Doordat tijdens hetonderzoek meer inzicht is verkregen in deomvang van de criteria, is besloten om decriteriaende invullingbijhet frameworkvooréénstakeholderteonderzoeken.

Dezekeuzezorgtvooreenverdereverdiepingin het onderzoek, waardoor de kwaliteit vanhet onderzoek beter wordt. SPING vindt deopdrachtgever het belangrijkste, omdathij bepaald of de applicatie gerealiseerdmoet worden. Als de doelstellingen van deopdrachtgever worden behaald, beschouwdSPINGhetprojectalsgeslaagd.

3.1 CriteriavanopdrachtgeversDe opdrachtgever komt meestal naar SPINGtoe, omdat ze doelstellingen willen bereikendoor middel van ICT. De doelstellingen diede opdrachtgever heeft komen voort uit hetbusinessmodelvanzijn/haarorganisatie.Vanuit

hetbusinessmodelzijndedoelennaarcriteriavertaald voor het framework. In figuur 3.1staateenoverzichtvanhetproceshoecriteriaontstaan.

Businessmodel

Strategie

Criteria

Organisatie

Doelstellingen

Applicatie

Figuur 3.1: Proces van businessmodel naar criteria.

Businessmodel als uitgangspunt voor criteriaDoordatdedoelstellingenuithetbusinessmodelvan de opdrachtgever komen, besteedtSPING veel aandacht aan het begrijpen vanzijn businessmodel. Opdrachtgevers zijn zichechternietaltijdbewustdatdedoelstellingenvan de applicatie afhankelijk zijn van het

25

businessmodel.SPING’smissie isdaaromomde opdrachtgever bewust te maken welkeonderdelen van het businessmodel vervultkunnenwordenmetdeapplicatie.

De werking van het businessmodel metbetrekkingtotapplicaties isbevestigdvanuitde minor Mobile Life aan de HogeschoolRotterdam. In deze module zijn verbandengetrokken tussen het businessmodel en deapplicatie.

Bouwstenen van het businessmodelOm de vertaling te maken tussen hetbusinessmodel van de opdrachtgever ende criteria aan de applicatie moet eerstbegrepen worden uit welke bouwstenen eenbusinessmodelbestaat.

Het businessmodel heeft een aantalbouwstenendiehetmogelijkmakenvoordeopdrachtgever om waarde te leveren en tebehouden(Osterwalder&Pigneur,2009).Dewerkingtussendebouwstenenisinfiguur3.2inzichtelijk gemaakt. De bouwstenen in hetbusinessmodelzijnhierkortbehandeld:

1 KlantsegmentDe mensen of organisaties waar deopdrachtgever zichmet dewaardepropositieopricht.

2 KlantrelatiesKlantrelaties kunnen worden gebruikt omnieuwe klanten te krijgen en om verkoopbinnendeklantenkringtestimuleren

3 WaardepropositieWaarde die geleverd wordt door middelvan producten of diensten aan de klant.Klantproblemen kunnen opgelost worden enklantbehoeftesvervultworden.

4 KanalenDemanierwaaropeenbedrijfincontactkomtmethaar klanten.Het contact kan lopenviamarketingendistributiekanalen..

5 ResourcesDe resources maken het mogelijk om dewaardepropositieterealiseren.

6 KernactiviteitenDekerncompetentiesvaneenbedrijfdienodigzijnvoorhetuitvoerenvanhetbusinessmodel.

7 Key partnersLeveranciersenpartnersdienodigzijnomhetbusinessmodeltelatenwerken

8 InkomstenDe inkomstenstromen zijn verdeeld intransactiesofterugkerendeinkomsten.

9 KostenOmeenbusinessmodeltelatenwerkenzijnerkosten. Per businessmodel kunnen er andersoortkostengemaaktworden.

7 key partners 2 klantrelaties

8 Inkomsten

6 kernactiviteiten 3 waardepropositie

9 kosten winst

5 resources 4 kanalen 1 klantsegment

Figuur 3.2: Model van Osterwalder (bewerkt van Raessens, 2008)

26

Van businessmodel naar selectie van criteria voor adviesmodelEen businessmodel beschrijft hoe eenorganisatiewaardecreëert,levertenbehoudt.Maar beschrijft in mindere mate hoe eenapplicatie van een organisatie hieraanbijdraagt. Een applicatie is namelijk eenmiddel dat bijdraagt aan het businessmodelvan een organisatie. Om deze reden zijn debusinessmodelbouwstenenminderbruikbaarvoorhetadviesmodel.

De criteria zijn geclusterd op basis van debronnen indithoofdstukmetals leidraaddeboekenvanOsterwalder&Pigneur(2009)enRiezebos&vanderGrinten(2011).Gesprekkenover deze criteria hebben plaatsgevondentussenopdrachtgevers,businessmanagerenproject manager van SPING. De geclusterdecriteria zijn: zichtbaarheid/vindbaarheid,bereik,onderscheidend,vasthoudend,budgeteninkomsten.In(tabel3.1)isweergegevenhoedecriteriabijdraagenaanhetbusinessmodelvaneenorganisatie.

Naast de gevonden criteria is vanuit debusiness manager en project manageraangegeven dat sommige concepten vanopdrachtgevers niet gerealiseerd kunnen

Klantsegment X X X X

Klantrelaties X X X X X

Waardepropositie X X X

Kanalen X X x X

Resources

Kernactiviteiten

Keypartners X

Inkomsten X

Kosten X

Zichtbaarheid/

Vindbaarheid

Bereik

Onderscheidend

Vasthoudend

Budget

Inkomsten

Tabel 3.1: Relatie tussen businessmodel en criteria voor adviesmodel


27

worden zonder apparaat mogelijkheden. Dewenswasvandezemanagersomditonderdeeltoe te voegen in het model, omdat het veelinvloedheeftopdekeuzevanhetframework.Daarom komt apparaat mogelijkheden alscriteriateruginhetonderzoek.

3.1.1 Zichtbaarheid/vindbaarheidOmhetklantsegmentvandeopdrachtgevertebereikenishetbelangrijkdatdezichtbaarheiden vindbaarheid van de applicatie optimaalis. De zichtbaarheid zorgt ervoor dat hetklantsegment in aanraking komt met deapplicatieinzowelpositievealsnegatievezin.Ditheeftvervolgensinvloedopdeklantrelaties.Vanuit meerdere bronnen die in dit criteriumbehandelt worden is een indeling ontstaanvanvierfactoren:oplevertijd,merk,mond-tot-mondreclameendistributiekanalen.

OplevertijdNadat de applicatie voor de eerste keer isopgeleverd moet de applicatie makkelijkvindbaar zijn om zo de zichtbaarheid testimuleren. Nadat de applicatie langerbeschikbaar is, blijft een korte oplevertijdalsnog belangrijk. De kans dat functionele enbeveiligingsfouten in de applicatie zitten isnamelijk altijd aanwezig (Axelrod, 2011). Als

dezefoutennietsnelgerepareerdwordenkannegatieve zichtbaarheid ontstaan.Meer uitlegover hoe de oplevertijd tot stand komt kangevondenwordeninbijlageB:“oplevertijd”.

Voorbeeld negatieve zichtbaarheid door beveiligingsfout Whatsappstatus.net zorgde ervoor datde status van andere gebruikers vanWhatsappgewijzigdkonworden.WhatsAppblokkeerdevervolgenshetipadresvandewebsite. Dit hield de crackers niet tegen,want er kwam een applicatie uit voorWindows,waardooriedereenopzijneigenipadresdestatuskonwijzigen.Binneneenweekwerdhet lekgedicht,maar intussenontstonderwelveelnegatievepubliciteit.Tweakers.net(2012),Nu.nl(2012)enzelfsde NOS (2012) hebben aandacht aan hetlekbesteedt.

MerkEen merk specifieke uitstraling helpt aan dezichtbaarheid van de applicatie. Gebruikerskunnendespecifiekestijlherkennenenkunnendit associëren met een specifieke applicatie.Bijhetrealiserenvaneenapplicatiewordthet

merkbeeld in3niveau’sopgedeeld (bijlageC:“gesprekken”):1. kleuren,geluidenafbeeldingen2. merkspecifiekeanimaties3. merkspecifiekenavigatie.

Kleuren, geluid en afbeeldingenDoormiddelvankleuren,geluidenafbeeldingenkunnen mensen zich binden aan het merk(Lacerda, 2004). Riezebos & van der Grinten(2011)hebbeneenmerkalsvolgtgedefinieerd:“Een merk is een teken (naam en/of logo) dat in staat is de waren of diensten van een onderneming - dan wel de organisatie zelf - te onderscheiden en dat in materiële dan wel immateriële zin een zekere betekenis voor de doelgroep heeft”

- Riezebos & Van der Grinten, 2011, p. 18

De kracht van een logoSchlosser (2001) heeft aan 7000 mensengevraagdofzefiguur3.3kondenherkennen.MeermensenherkendehetMcDonaldslogodanhetchristelijkkruis.

Figuur 3.3: McDonalds & Christelijk kruis

28

Merk specifieke animatiesSommige merken hebben animaties dieanders zijn dan dat de gebruikers gewendzijn,hierdoorzijndeanimatiesherkenbaarenkunnendegebruikerszedirectkoppelenaanhetmerk.Dezichtbaarheidisinzo’ngevalergafhankelijkvandeuniekeanimatie.

Voorbeeld merk animaties: FlipboardFlipboard heeft een eigen animatie in zijnapplicatie, die uniek is voor hetmerk. Hetoverflippeninhetmiddenvandeinterfaceiszelfszouniek,datdenaamvandeapplicatieermeeverbondenis. Infiguur3.3wordtereenideegegevenvanhoedeanimatieinzijnwerk gaat.Omde animatie te zien kan dewebpaginaflipboard.combezochtworden.

Figuur 3.4: Flipboard animatie (bron flipboard.com) Mond-

tot-mondreclame

Merk specifieke navigatieDe navigatie kan ook bepalend zijn vanhoe eenmerk zichtbaar is. In het geval vanFlipboardisdenavigatieergverwevenmetdeanimaties. Op een artikeltitel/afbeelding kangekliktworden,waardoorhetvolledigeartikelverschijnt. Teruggaan naar het overzichtgebeurtviaeenpinch-to-zoomoutbeweging.Omnaardevolgendepaginategaankaneenswipebewegingwordenuitgevoerd.

Mond-tot-mondreclameGebruikers kunnen de applicatie delen dooraan elkaar hunmening te vertellen over deapplicatie. Het voordeel hiervan is dat deapplicatie zich kan verspreiden zonder veelmoeiteindezichtbaarheidtesteken.

Deapplicatiekanmond-tot-mondreclameookstimuleren. Binnende applicatie kan er voorgezorgdwordendat gebruikers deapplicatiegaan delen of inhoud binnen de applicatiedelen. Als een applicatie dit goed uitwerkt,zaldeapplicatiesnellerzichtbaarwordendanapplicatiesdiegeendeelelementhebben.

Voorbeeld: Draw SomethingDrawsomethinghadbinnen10dagen1,2miljoendownloads.Dit ismedetedankenaanhetsocialeaspectvanhetdelenbinnendeapplicatie(Shontell,Februari2012).Demakervanhetspelzegthierhetvolgendeover:

“Part of the genius behind his app is that it requires two people to play. Most games, like Angry Birds, can be played alone.”

- Porter (Maart 2012, bron: Shontell, 2012)

DistributiekanalenDoortezorgendatdistributiekanalenaansluitenbij het klantsegment kan de applicatiegevonden worden. De zichtbaarheid van deapplicatiehangtafvanwelkdistributiekanaalgekozenwordt enhoepopulair deapplicatieis binnen het gekozen distributiekanaal.Één distributiekanaal kan niet altijd hetvolledige klantsegment bedienen, waardoorverschillende distributiekanalen gekozenmoeten worden. Deze distributiekanalenkunnen door de organisatie zelf opgezetwordenofpartnerskunneningezetwordendiealbeschikkenovereendistributiekanaal.


29

3.1.2 BereikOmeenzogrootmogelijkeafzetterealiserenmoet de applicatie toegankelijk zijn vooreen zo’n groot mogelijk publiek binnenhet klantsegment van de opdrachtgever.Als een applicatie niet compatibel is meteen apparaat waarop de gebruiker het wilzien, is de applicatie nietwaardevol voor depotentiëleklant.Hetgevolghiervanisdatdeopdrachtgeverpotentiëleklantenmisloopt.

NieuweapparatenbinnenhetplatformBijdekeuzevoorderealisatiemoetrekeninggehoudenwordenmettoekomstigeapparaten.Ze kunnen een net iets andere specificatiehebben of andere sensoren/functionaliteitenhebben. De mogelijkheid bestaat dat desoftwarewelwerktoptoekomstigeapparaten,maar niet optimaal. Als geen rekening metnieuwe apparaten gehouden wordt kunnendeconcurrentendiegeanticipeerdhebbenopdezeveranderingenoflaterzijnbegonnenmetontwikkelenhetmarktaandeelovernemen.

OverstappenvanplatformHet is belangrijk dat vooraf geanalyseerdwordtwelkegebruiksveranderingenerspelenbinnen de gebruikersgroep. Als de analyse

nietgedaanwordtofuiteindelijknietblijkttekloppen kan het zijn dat de gebruikersgroepbinnen een bepaalde tijd overstapt. Als ditgebeurt dan kan de applicatie de doelgroepnietmeerbereikt.

Blackberry’s gebruikersgroepAls de gebruikersgroep nu Blackberry’sgebruikt dan zal dit waarschijnlijk binneneen jaar anders zijn. De fabrikant heeftbekendgemaaktdatinhetvierdekwartaalvan 2011 20 procentminder Blackberry’szijnverkochtdanindezelfdeperiodevorigjaar.HetpingenopdeBlackberrywasonderjongerenergpopulairtotdateropdeandereplatformendezelfdeservicemogelijkwerd.Opdezakelijkemarktvragenwerknemerssteeds vaker om een Android of iPhonetoestel.(VanderKolk,2012)

3.1.3 OnderscheidendDe applicatie kan zich onderscheiden doorde gebruikservaring zo optimaal mogelijk temaken. De factoren die de gebruikservaringvormen in het onderzoek zijn: usable(bruikbaar), findable (vindbaar), accesible(toegankelijk) en credible (betrouwbaar).Binnenhetonderzoekwordtnietdiepingegaanop deze gebruikservaring, maar wordt het

kort omschreven om een richting te krijgenhoede frameworkszichonderscheiden indegebruikservaring. Meer informatie over hetonderzoek naar onderscheidend vermogenkan terug gevonden worden in bijlage D:“criteriavangebruikers”.

Usable(bruikbaar)Met usable wordt bedoeld hoe makkelijkde gebruikers de taken kan vervullen. Deonderdelen die onderzocht zijn: ontwerp,mogelijkheden van het apparaat enperformance.

Findable(vindbaar)Gebruikerswillen snel eenapplicatie kunnenvinden die hun behoeftes voorziet. Dedistributiekanalen spelen hier een grootterol. Als een distributiekanaal dichter bij degebruiker ligt zal de gebruiker sneller deapplicatiekunnenvinden.

Accessible(toegankelijk)Gebruikers die geen internet signaal hebbenkanhetlastigzijnomdedoelentebehalendieze moeten halen. Daarnaast zijn er mensenmetbeperkingenwaarvoordetoegankelijkheidnogbelangrijkeris.

30

Credible(betrouwbaar)De betrouwbaarheid zorgt ervoor dat deapplicatie blijft werken tijdens een bepaaldeperiode. Om de applicatie zo betrouwbaarmogelijktemakenmoetenfoutenopgespoordwordenenzosnelmogelijkopgelostworden.

3.1.4 VasthoudendÉén hoofdgedachten van het businessmodelis om de waarde die geboden wordt tenopzichte van de concurrenten vast tehouden. Om klanten zo goed mogelijk tebedienen ten opzichten van de concurrentiezal de applicatie doorontwikkeld moetenworden, onderscheidend moeten blijven entoekomstgerichtontwikkeldmoetenworden.

OnderscheidendEen applicatie die als eerst op de markt iskaningehaaldwordendooreenapplicatiediezichzelf meer kan onderscheiden. Hierdoorkantijdensde levensduurvaneenapplicatieconcurrentienadeel ontstaan, waardoor dedoelgroep naar de concurrent gaat. Het isdus belangrijk om de concurrentievoordeelte blijven behouden door onderscheidend teblijven.

DoorontwikkelingConcurrentie voorblijven is een goede redenom de applicatiemet korte iteraties door teontwikkelen.Doordeupdatezosnelmogelijkopteleverenziengebruikersdatdeapplicatiesteeds beterwordt en zullen zeminder snelgeneigd zijn om naar de concurrent overte stappen. Prahaled en Hamel zeggenhetvolgendeoverdeconcurrentievoordelen:

“De kern van strategie is die concurrentievoordelen sneller te creëren dan de concurrenten concurrentie voordelen kunnen nabootsen”

- Prahalad, C.K. & Hamel, G beschreven door

Raessens (2008, p.28)

Om een bepaalde applicatie door teontwikkelen moeten de verbeterpuntengeïdentificeerd worden. De organisatie kanditdoendoorproblemenvangebruikersoptelossen,gebruikersideeëntelatenaandragenendooringesprektegaanmetgebruikers.Eenbijkomendvoordeelhiervanisdatgebruikerszichmeer betrokken voelen bij de applicatieen het merk (Riezebos & Van der Grinten,2011).Hetresultaatisdatgebruikersmindersnelzullenoverstappennaardeconcurrent.

MogelijkhedenvanhetapparaatBij de keuze van een framework is hetbelangrijkdathet framework inde toekomstdoorontwikkeld wordt. Als het frameworknamelijk niet meer doorontwikkeld wordtdan kan het zijn dat de applicatie achtergaat lopen. Nieuwe gebruikerswensen entechnologie kunnen uiteindelijk niet meergeïmplementeerdworden.Deconcurrentiedievooreenanderframeworkheeftgekozenkandanweldoorblijvenontwikkelen.Uiteindelijkzal de concurrentie het marktaandeelovernemen.

Besluit een organisatie de applicatie toch temigrerennaareennieuwframework,kanhetzijndatdeoudeapplicatienietviahetzelfdedistributiekanaal geüpdatet kan worden.Gebruikers moeten op een andere manierde nieuwe applicatie opzoeken, waardoorde drempel wordt verhoogt om de nieuweapplicatietegebruiken.


31

3.1.5 BudgetAfhankelijk van de kostenstructuur,doelstellingen en interne criteria hebbenorganisaties een bepaald budget terbeschikkingomdekostentedekken.Vanditbudget kan de opdrachtnemer verschillendeonderdelenrealiserenbinneneeniteratie.Hetbudgetkangespendeerdwordenaaninhoud,oplevertijdenkanalen.Nietelkeopdrachtgeverkanevenveelgeldbestedenaanelkonderdeel,waardoorafhankelijkvanhetbudgetbepaaldeonderdelenmeerofminderaandachtkrijgen(Osterwalde&Pigneur,2009).

InhoudInhoud toevoegen aan de applicatie brengtkosten met zich mee. Deze kosten zijnafhankelijk van het beheersysteem en deexpertise van de persoon die de inhoudtoevoegt. Omdat het beheersysteem nietbinnende frameworksaanbodkomt, zal ditonderdeel niet terugkomen in de volgendehoofdstukken

OplevertijdKosten zullen omhoog gaan als de oplever-of updatetijd langer is bij het gekozenframework.Hoemeerurenergewerktmoetenwordendoordeontwikkelaars,hoeduurderdeapplicatiewordt.Het isdusbelangrijkdatdeoplever-enupdatetijdzokortmogelijkisalserweinigbudgetis.IndebijlageB“oplevertijd”staatmeerinformatieoverhoedeoplevertijdbepaaldwordt.

KanalenMarketing en distributie kanalen naarde gebruiker kosten geld, waarbij er perorganisatie gekeken moet worden wat debeste oplossingen zijn. De kosten kunnenintern bij de opdrachtgever, opdrachtnemerof bij een externe gespecialiseerde partnergemaaktworden.

3.1.6 InkomstenDe inkomstenstromen kunnen ondervedeeldworden in transactie of terugkerendeinkomsten. De hoogte van de inkomstenwordt bepaald door de oplevertijd,toegevoegde waarde, doelgroep informerenendistributiekanalen.

OplevertijdHet isvoorveelbedrijvenbelangrijkomeenkleine oplevertijd te hebben. Bedrijven gaannamelijksteedsmeermetelkaarconcurrerenop de oplevertijd. Stalk (1988) bedachtde term “time-based competition” om hetbelangvaneensnelletime-to-marketvandeconcurrerende markt in het licht te zetten.Veel technologie bedrijven concurreren opontwikkelingstijd,omopdiemanieralseerstedemarktteveroveren.

Voorbeeld auto’sIn de auto industrie heeft Clark (1989)geschat dat elke dag dat er vertragingop loopt, het bedrijf $1 miljoen minderinkomsten krijgt voor een auto van$10.000,-. Veel technologie bedrijvenconcurrerenopontwikkelingstijd,omopdiemanieralseerstedemarktteveroveren.

Voorbeeld electronicaEen goed voorbeeld van een technologiebedrijfisApple.Zehaddeneenvertragingvanenkele kwartalenwaarbij dewinst opproductenenormomlaagging.Dezesituatiezorgdeervoordathetmarktaandeel lagerwerddan5jaareerder(Hayesetal.1988).

32

ToegevoegdewaardeAlsmeerwaarde toegevoegdwordtkandeprijshoger worden. De klant koopt namelijk eenapplicatiealsdetoegevoegdewaardehogerisdandeprijs(Kalish,1985).Detoegevoegdewaardeisalbehandeldindithoofdstukonderhetcriterium“onderscheidend”.

DoelgroepinformerenPotentiëlegebruikersmoetenbewustzijnvandetoegevoegdewaardedieeenapplicatiebiedt.Alspotentiële gebruikers dit niet weten, zullen zegeneigdzijnomtedenkendatdewaardelagerligtdanhunverwachtingen.Wanneerdeklantmeerweet over de dienst of product, is hij/zij snellerbereid om een hogere prijs te betalen(Kalish,1985).

DistributiekanalenDe perceptie dat applicaties via een bepaalddistributiekanaal gevonden kunnen worden.Hierdoorkandekeuzevanhetdistributiekanaalgrotendeels bepalen hoeveel gebruikers deapplicatie afnemen. Een distributiekanaal watminderpopulairiszaldaardoorminderinkomstenkunnen opleveren. Daarnaast willen sommigedistributiekanaleneenbepaaldepercentage vande verkoopprijs, waardoor de inkomsten lagerwordenen/ofdeverkoopprijsomhooggaat.

3.1.7 MogelijkhedenvanhetapparaatDevraagvaneenklantkanhetbestpassenbijeenbepaaldconcept.Alsmogelijkhedenvanhetapparaateenessentieelonderdeelzijnomhetconcepttelatenslagen,iseencriteriavandeopdrachtgeverdathetframeworkdezemogelijkhedenvanhetapparaatondersteunt.Enkelevoorbeeldenvanapplicatiesdienietgerealiseerdzoudenkunnenwordenzonderdemogelijkhedenvanhetapparaatzijn:Layer,Instagram,CuttheRope,Draw Something, Train Sleeper, Sleep as Android en Shazam. In tabel 3.2 staat eenoverzicht welke van deze applicaties afhankelijk zijn van de mogelijkheden van hetapparaat.

Tabel 3.2: Gebruik van apparaat mogelijkheden in applicaties.

Applicatie MediaCapture Kompass OpenGL Accelerometer GeolocatieLayer X X Instagram XCuttheRope XTrainSleeper X XSleepasAndroid X XShazam X

Naastdemogelijkhedenvanhetapparaat(intabel3.2)zijndevolgendemogelijkhedenvanhetapparaatookbeschikbaarinsommigeframeworks:contactsAPI,fileapiread,fileapiwrite,2D/3Dtekenen,database,messaging,offline,sockets,netwerk,notificatiesenachtergrondservice.MeerinformatieoverdeapparaatmogelijkhedenstaatinbijlageE:“Mogelijkhedenvanhetapparaat”.


33

3.2 ConclusieHetbusinessmodelisdeachterliggenderedenvandedoelstellingendieeenopdrachtgeverheeft (figuur 3.5). Om dit te vertalen naarde applicatie zijn criteria nodig die kunnenbepalen in hoeverre een applicatie bijdraagtaande doelstellingen vande opdrachtgever.De criteria worden beïnvloed dooronderliggendefactorendiekunnenverschillenper frameworktype. De mogelijkheden vanhetapparaatheeftnietmetbusinessmodeltemaken,maarisweleenbelangrijkecriteriadieveelinvloedkanuitoefenenopdeuiteindelijkekeuze.

Figuur 3.5: Overzicht van de vertaalslag, gevonden criteria en factoren die de criteria beïnvloeden.

Businessmodel

Strategie

Criteria

Organisatie

Doelstellingen

Applicatie

Bereik Onderscheidend Vasthoudend Budget InkomstenMogelijkheden

van het apparaat

Concept

Zichtbaarheid/Vindbaarheid

Oplevertijd Usable Onderscheidend OplevertijdOplevertijdNieuwe apparaten binnen het platform

mond-tot-mondreclame

Accessible Apparaat mogelijkheden

Doelgroep informeren

DistributiekanalenDistributiekanalenCredible

Merk Findable Doorontwikkeling Toegevoegde waardeKanalenOverstappen van

platform

4 INVLOED VAN CRITERIA OP DE KEUZE VOOR EEN ADAPTIVE FRAMEWORKTYPE

36

4 INVLOED VAN CRITERIA OP DE KEUZE VOOR EEN ADAPTIVE

FRAMEWORKTYPE

BEGRIPPEN

FPSFramesperseconds.Snelheidwaarmeedeapplicatievisueelvernieuwd.

URIUniform resource identifier. Een aantalkaraktersdieeenresourceindentificeren.

Om een adviesmodel te realiseren is hetnoodzakelijk te onderzoeken opwelkemanierde frameworks invloed uitoefenen op deopdrachtgevers criteria. Dit beantwoord deonderzoeksvraag “Hoe worden de criteriavervult binnen de soorten frameworks?”. Deresultatenworden in hoofdstuk 5 gebruikt alsinputvoorhetadviesmodel.

Keuze van adaptive frameworksDetype frameworkszijneenverzamelingvanframeworksdieopeenbepaaldemanierwerken.De frameworktypen zijn uitgekozen met alscriteria dat ze adaptivemoeten zijn, populairzijnenvoorkeurgevenaandeframeworksdieSPINGalgebruikt.

Web frameworksVoorhetwebisgekozenvoordrieframeworks:Twitter Bootstrap, 320 and Up en LessFramework. Twitter Bootstrap is gekozen doordeuitgebreidemogelijkheden,320andupdoordekleinebestandsgrootteenmobilefirst,Lessframeworkgebruiktdesktopfirst.

Native frameworksDe gekozen native frameworks zijn degenedie in de top 4 van meest gebruiktebesturingssystemen staan: Android, iOS,BlackBerry enWindows Phone. De keuze vaneen native framework hangt erg af van welkbesturingssysteem de doelgroep gebruikt. BijSPINGisdevraagvooralvoorAndroideniOS,waardoor in dit onderzoek daar de meesteaandachtaanbesteedis.

Hybrid frameworksDrie van de vier hybrid frameworks gebruiktSPING al om hybrid applicaties temaken. Ditzijncombinaties tussen:PhoneGapenSenchaTouch of jQuery Mobile. Beide mogelijkhedenwerken met een native wrapper waarin eenframework zit diewebtechnologieën gebruikt.Titanium Mobile is gekozen, omdat deze eentotaalanderewerkwijzeheeft.Inplaatsvandewebtechnologieënintezettenvoordegraphic

userinterfacewordtdetechnologieingezetomde dataverwerking af te handelen. JavaScriptstuurt native elementen aan die vervolgensnativecodeopstarten.

4.1 Zichtbaarheid/vindbaarheidDe volgende factoren hebben invloed op dezichtbaarheid/vindbaarheid: oplevertijd, merk,mond-tot-mondreclame en distributiekanalen.Uitgebreide informatie over deze factorenen hoe ze betrekking hebben tot web, nativeen hybrid kan gevondenworden in bijlageG:“Zichtbaarheid/vindbaarheid”.

4.1.1 OplevertijdBij het vorige hoofdstuk is beschreven datnegatieve zichtbaarheid beperkt kan wordenals de oplevertijd kort is. De oplevertijd isbeoordeeld vanuit de volgende factoren:complexiteit, proces, product en middelen.De oplevertijd is bij het web het kleinst. Alsmeerdere besturingssystemen ondersteundmoeten worden dan zal de oplevertijd groterzijn bij native dan bij hybrid. Bij een enkelbesturingssysteemzalnativesnelleropgeleverdzijndanhybrid(bijlageB:“Oplevertijd”).

37

4.1.2 MerkDehuisstijlvaneenmerkkanverwerktwordenindeapplicatieomhemzomeerherkenbaartemakenenhierdoorzichtbaarheidkancreëren.Voor kleuren, geluid, afbeeldingen en eeneigennavigatieisditbijalleframeworksgeenprobleemomterealiseren.Deverschillenzijntevinden indesnelheidencomplexiteitvande animaties. Native presteert het beste insnelheidenflexibiliteit.Hetwebennativezijnevenflexibel,maardaarstaat tegenoverdathetwebmindersnelleencomplexeanimatieskanleveren.Hybrideheeftdelaagstesnelheiden flexibiliteit. Bij het gebruik van SenchaTouchkunnengeenmerkspecifiekeanimatiesbinnen het framework toegepastworden. BijTitaniumMobileisditwelmogelijk.

4.1.3 Mond-tot-mondreclameBij mond-tot-mondreclame is geen verschilin zichtbaarheid en vindbaarheid gevonden.Echter iswel onderzochtdatdeURI vanhetwebkortenleesbaarmoetzijn.Ditkandusindetoekomstproblemengaangevenomdathetaantal vrije domeinen steeds minder wordt.In het model wordt deze factor daarom welmeegenomen, maar zal het op het momentvanschrijvengeeninvloeduitoefenenophetmodel.

4.1.4 DistributiekanaalHet distributiekanaal van het web heeftde minste zichtbaarheid. Dit komt doordatde gebruikers de perceptie hebben dateen applicatie alleen via een app storegeïnstalleerd kan worden. Vaak zijn ze zichnietbewustvandemogelijkheidomviaeenbrowser een applicatie te openen (GoldenGekko,2012,Katz,2011).Hierdoorzijnnativeenhybriddeframeworkseenbeterekeuzeomdezichtbaarheidenvindbaarheidtevergrotenviadedistributiekanalen.

4.2 BereikHet bereik is afhankelijk van hoeveelapparaten het framework ondersteund.Hiervoor is onderzocht hoeveel inwonerseen bepaald apparaat gebruikt. Binnen deapparaten zijn Internet Smart TV, desktopen mobiel meegenomen. De mobieleapparaten zijn vervolgens uitgesplitst perbesturingssysteemommeerinzichttegevenhoe de besturingssystemen zich onderlingverhouden.Uitdeconclusiekannietblijkendat149%vande inwonersbereiktwordt, omdatééninwonermeerdereapparatenkanhebben.Gebruiker A kan drie apparaten gebruikenen gebruiker B geen enkele. Daarom is hetbereik in punten omgezet. Het bereik is hetgrootstbijhetweb,omdatdebrowsersopveel

besturingssystemen beschikbaar zijn. W3Czorgtvoordespecificatieomdecomptabiliteittussen browsers te optimaliseren en dewebtalendoorteontwikkelen.Echterluisterendebrowsers niet volledig naar W3C, waardoornieuwe functiesalondersteuningkrijgenvansommigebrowsers.Deapplicatiekanvandezefunctionaliteiten gebruik maken, mits eenfallbackgerealiseerdwordt.Door de fallbackkunnengebruikersmeteenbrowserzonderdefunctionaliteit hetzelfdedoelbereiken.Zodradefunctionaliteit ineenbrowserbeschikbaaris zal deze geactiveerd worden. Tot hoeverdeze functionaliteit terugmoet vallen,wordtbepaalddoordeondersteuningbijdegebruiktebrowsersvandedoelgroepenhetbudget.Intabel4.1staateenoverzichtwelkbereikhetwebheeft.

Tabel 4.1: Web: gebruikte platformen door

percentage van de inwoners (bewerkt van The NPD

Group, 2011 en International Telecommunication

Union, 2011)

Platform percentagegebruikInternetSmartTV 20%Desktopgebruik 74%Android 30%iOS 17%BlackBerry 6%WP7 2%Bereik(1%=1punt) 149punten

38

Hybrid heeft na het web het grootstebereik, doordat de applicatie voor meerderebesturingssystemen gecompileerd kunnenworden.Hetbereikvanhybridframeworks isafhankelijkvanTitaniumMobileofdecombinatiePhoneGap met Sencha Touch/jQuery Mobile.DecombinatiePhoneGap+jQueryMobileheefthetgrootstebereik.OpdetweedeplaatsvolgtPhoneGap+SenchaTouch,dieWindowsPhoneniet ondersteund. Het laagste bereik heeftTitaniumMobilediealleenondersteuningbiedtvoorAndroiden iOS.Hetverschil tussenhetframeworkmet het laagste bereik (TitaniumMobile) en de hoogste (PhoneGap+jQueryMobile)isergkleinmetmaar8puntenverschil.De frameworks kunnen besutringsystementoevoegen, waardoor dezelfde applicatie opnieuwe besturingssystemen uitgebracht kanwordenzonderextraontwikkelingstijd.Intabel

4.2staateenoverzichtvanhetbereikbijdehybridcombinaties.

Het bereik van een native framework is hetlaagst. Het bereik is afhankelijk van hetbesturingsyssteem.Androidheefthetmeestebereik met 30% van het aantal inwoners.WindowsPhone7staatnogerglaagmetmaar1% van het aantal inwoners. De applicatieszijnnietuitwisselbaartussendeapplicatiemetuitzondering van BlackBerry. De developerskunnen een Android applicatie compilerenvoor BlackBerry, waardoor het bereikvan een Android applicatie op 36 puntenuitkomt. Hierdoor kan het zijn dat voor eenvolledigedekkingvandedoelgroepmeerdereapplicatiesgemaaktmoetenworden.Intabel4.3staateenoverzichtvanhetbereikvandebesturingssystemen.

4.3 OnderscheidendInhetvorigehoofdstukisaangehaalddathetonderscheidend vermogen een uitgebreidonderwerpisendathetbinnenhetonderzoekkort wordt behandeld. Meer informatie kangevonden worden in bijlage D: “criteria vangebruikers”.

4.3.1 OntwerpZoals al eerder behandeld is in de criteriazichtbaarheid/vindbaarheid is het aanpassenvan het ontwerp hetmakkelijkste bij native,vervolgenswebenalslaatstehybrid.

4.3.2 MogelijkhedenvanhetapparaatNative kan de meeste mogelijkhedenvan het apparaat gebruiken, omdat hetbesturingssysteem het dichts bij de


Tabel 4.3: Native: gebruikte platformen door

percentage van de inwoners (bewerkt van The NPD

Group, 2011 en International Telecommunication

Union, 2011)

Platform percentage BereikAndroid 30% 30iOS 17% 17BlackBerry 6% 6WP7 2% 2

Tabel 4.2: Hybrid: gebruikte platformen door percentage van de inwoners (bewerkt van The NPD Group, 2011 en

International Telecommunication Union, 2011)

Besturingssysteem TitaniumMobilePhoneGap+SenchaTouchPhoneGap+jQueryMobileAndroid(30%) 30punten 30punten 30punteniOS(17%) 17punten 17punten 17puntenBlackBerry(6%) 0punten 6punten 6puntenWindowsPhone(2%) 0punten 0punten 2puntenTotaal 47punten 53punten 55puntenWP7 2%Bereik(1%=1punt) 149punten

39

mogelijkheden van het apparaat staat.Hybride volgt snel daarna, omdat TitaniumMobileenPhoneGapveelmogelijkhedenvanhet apparaat geïmplementeerd hebben. BijPhoneGapkandedeveloperzelfondersteuningtoevoegen.Hetwebheefthetminsttoegangtotdemogelijkhedenvanhetapparaat.W3Cdiscussieerdoverhoebepaaldemogelijkhedenvan het apparaat toegankelijk gemaaktkunnenworden ophetweb.Meer informatieoverdemogelijkhedenvanhetapparaatkangelezenwordenindecriteria“mogelijkhedenvan het apparaat” die later in dit hoofdstukbehandeldwordt.

4.3.3 PerformanceDe performance is het beste bij nativeframeworks. Die minimale FPS die gehaaldisopdegetestetoestellenis96FPS.Dewebframeworksstaanopdetweedeplekmeteenminimale FPSvan31.Dehybrid frameworksstaan op de derde plaats. Titanium Mobileheeft een goede performance van 41 FPS,maarSenchaTouchhaaltminimaalmaar2FPS.DoordatdeFPSzolaagstaatishetmerkbaardateenSenchaTouchapplicatienietvloeiendwerkt.

4.3.4 VindbaarheidDevindbaarheidvandeapplicatieisbijnativeenhybridhethoogste.Ditkomtvoornamelijkdoordat de gebruikers de perceptie hebben,dat een applicatie alleen via een app storegeïnstalleerdkanworden.Hetwebheeftgeengecentraliseerde app store, maar dit kan inde toekomst veranderen. W3C is namelijkeen specificatie aan het ontwikkelen die hetmogelijkmaaktomwebapplicatiesineenappstoreoptezoeken.

4.3.5 OfflinetoegankelijkDe offline toegang kan bij alle frameworksgerealiseerd worden, echter is het bij denative en hybrid frameworks makkelijkerte realiseren. Dit komt voornamelijk omdatbij deze frameworks de gehele applicatiegedownloadmoetworden,voordathijgebruiktkanworden.Dewebframeworkshebbeneenmethode om bestanden offline op te slaan,maar is minder bruikbaar dan de native enhybrid frameworks. De native en hybridframeworkszijndeeerstekeuzeendetweedekeuzezijndewebframeworks.

4.3.6 BetrouwbaarDe betrouwbaarheid wordt gemeten in hoelang de frameworks bestaan en hoe snel de

frameworks updates uitbrengen. De webframeworkshebbendekortsteupdatetijdvan18 dagen. Daarna heeft Hybrid de kortsteupdatetijd (36 dagen), echter is tijdens hettesten ondervonden dat in de frameworksfouten zitten. Voorbeelden van dezebevindingenzijn:1. cursormiddenindelay-outkomttestaan

alsdeiPadgedraaidwordt(SenchaTouch)2. Applicatieineensnietmeervolledigophet

schermstaat,maardehelft inneemtvanhetscherm(SenchaTouch)

3. DeSDKdeapplicatienietkancompileren(PhoneGap)

Naast deze bevinden is door een projectmanager aangegeven dat het met updatenvan Sencha Touch vaak ook visuele foutenontstaan (bijlage C: “Gesprekken”). Dezefouten zijn op te lossen, maar maakt dekans op fouten in de uiteindelijke releasegroter. Door deze bevinden is besloten omde betrouwbaarheid van hybrid frameworksnietopde tweedeplaats te zetten,maaropdederde.Hierdoorzijnnativeframeworksdetweedekeuze.

40

4.4 VasthoudendGebruikerskunnenvastgehoudenwordendooreen onderscheidende applicatie te hebben.Uit het vorige criterium “onderscheidend” isgeblekendatdenative frameworksdebestekeuzezijn.Dewebennativeframeworksstaanopeengedeeldetweedeplek.

4.4.1 OnderscheidendVanuit bijlage B: “Oplevertijd” blijkt datweb frameworks een korte opleveringhebben.Hierdoorkanwaardesnellerwordentoegevoegddandeconcurrentdieeennativeof hybrid framework gebruikt. De gebruikerzaldoordetoegevoegdewaardelangerbijdeapplicatieblijven(Raessens,2008).Denativeframeworkszijnnahetwebeenbeterekeuzealsdeapplicatieopéénbesturingssysteemmoetwerken, bij meerdere besturingssystemen ishybriddebestekeuze.

4.4.2 DoorontwikkelingDekansdatdewebframeworksdoorontwikkeldzullenwordenisgroot,aangeziendevolledigecode open source is. De native frameworksverschillen in het succes wat ze hebben opdit moment. Aangezien alleen Android opensource is vande native frameworks, zal eenanderepartij het nietmakkelijk over kunnen

nemen om de native frameworks door teontwikkelen.Doordepopulariteitvan iOSenAndroidwordt op termijn verwacht dat dezeframeworks doorontwikkeld worden door dehuidige bedrijven. Echter wordt bij SPING alaangegeven dat BlackBerry voor de meestenative applicaties niet meer rendabel is. Deverwachting is dat BlackBerry langzaam zalverdwijnenuitdenativeframeworks(VanderKolk,2012,Dulaney&Cozza,2012).WindowsPhone zal waarschijnlijk doorontwikkeldworden, omdat het marktaandeel groeit(Virki,2012).HetmarktaandeelvanWindowsPhoneisin2011nogmaar2%,waardoorhetwaarschijnlijk op korte termijn niet evenveelmarktaandeelzalkrijgenalsiOSenAndroid.Dehybridframeworkszijnverschillend.PhoneGapisop3Oktober2011overgenomendoorAdobe(Adobe, 2011), waardoor het waarschijnlijkverder ontwikkelt wordt. Daarnaast hebbenze gezorgd dat PhoneGap in de ApacheSoftwareFoundationkwam,waardoordecodevrij te gebruiken is. Sencha Touch en jQueryMobile zijn ook open source, waardoor hetwaarschijnlijk is dat het doorontwikkeld zalworden. TitaniumMobile is niet open sourceen brengt daarommeer risicomet zichmeealshetbedrijfstoptmetdeontwikkelingvanhetframework.

4.4.3 MogelijkhedenvanhetapparaatZoals verder in het hoofdstuk beschrevenstaat, kunnen de native frameworks demogelijkheden van het apparaat het snelstegebruiken. Hierdoor kan de applicatie vanallenieuwemogelijkhedengebruikmakenomwaardetoetevoegen.Dehybridframeworkskunnennietdirectbijallemogelijkhedenvanhetapparaat.HetgebruikvandemogelijkhedenisafhankelijkvanTitaniumMobileenPhoneGap.Beide frameworks hebben een gemiddeldeupdatetijd van 42 dagen, waardoor demogelijkheden snel geïntegreerd kunnenworden. TitaniumMobile stelt een roadmapter beschikking met informatie wanneerde mogelijkheden geïmplementeerd zijn.PhoneGap heeft geen roadmap,maar heeftde mogelijkheid om een plugin te schrijvenper besturingssysteem. De plugin moet perbesturingssysteemgeimplementeerdworden,waardoorditextratijdkost.Echterhoeftdanniet gewacht te worden tot PhoneGap zelfdeapparaatmogelijkheid implementeert.Deweb standaarden komen tot stand door eengrote community die veel discussiëren omtot een goede specificatie te komen. Dezediscussies nemen erg veel tijd in beslag,waardoor het lang kan duren voordat de


41

mogelijkheden geïmplementeerd zijn. Ditkan concurrentienadeel veroorzaken als deconcurrent de gebruikerseisen beter kanvervullendoormiddelvandemogelijkheden.EenoverzichtvandemogelijkhedenvanhetapparaatwordtgegeveninbijlageE:“Apparaatmogelijkheden”.

4.4.4 MigrerenvandedoelgroepHet migreren van de doelgroep naar eenanderbesturingssysteemkaneengrootrisicozijnalsdeapplicatienietaanwezig isophetnieuwebesturingssysteem.Hetwebheefthiervrijwel geen last van, omdat tegenwoordigallebesturingssystemeneenbrowserhebben.Bijhybrideapplicatiesishetrisicoietsgroter.Het ontwikkelteam zal moeten wachten tothet nieuwe besturingssysteem ondersteundwordt door het framework. Bij de nativeframeworks is het een groot probleem. Degehele applicatie moet opnieuw geschrevenworden voor het nieuwe besturingssysteem.Als de opdrachtgever niet snel genoeg denieuweapplicatielaatmaken,kanhetzijndatde gebruikers voor de concurrent kiezen ophetnieuwebesturingssysteem.

4.5 BudgetDe frameworks worden beoordeeld op delengte van de oplevertijd en hoe duur dedistributiekanalenzijn.

4.5.1 OplevertijdHet web heeft een kortere oplevertijddan native of hybrid, zeker bij meerderebesturingssystemen. Een applicatie hoeftmaaréénkeergemaakttewordenenupdatesmaaréénkeerdoorgevoerdhoeventeworden.Hierdoor worden minder kosten gemaakt bijmeerdere besturingssystemen. De beweringvan Mary Beth Christie (Jacobs, 2012)bevestigddit.Volgenshaarzijndekostennaarbenedengegaantoenzevannativeapplicatienaarwebapplicatiegewisseldzijn.Hetbereikisbeperktvannativeapplicaties,waardoordeoplevertijd groter wordt als de applicatie opmeerdere besturingssystemen moet werken.Deoplevertijdbijgebruikvanhybridapplicatiesishogerdandenative frameworks,maarbijmeerderebesturingssystemenlager.Dekeuzetussenhybridennativeisdaaromafhankelijkvandekeuzeophoeveelbesturingssystemendeapplicatiemoetwerken.

4.5.2 DistributiekanaalHet distributiekanaal van het web is hetinternet. Niet alleen de inhoud wordtgedistribueerd, maar ook de applicatie zelf.Ditbetekendeenhogeredataoverdrachtnaarde gebruiker. Voor zowel de plaatsing vaneen server, dataverbruik en stroomverbruikbetaald moet worden. Een colocatie in eendatacenterkostzo’n1a2centperGiB(bijlageB:“Kostenwebserver”).Bijheteerstebezoekmoeten alle bestanden geladen worden vandie pagina. Daarna plaatst de browser debestanden in het cache, waardoor alleen degewijzigdebestandengedownloadteworden.De inhoud kan variëren in grootte, het isnamelijkmaarnetwatvoorsoortinhoudnodigisvoordeapplicatie.Geluidenvideostreamengebruikenmeerdataverkeerdanafbeeldingenentekst.

42

Data verbruik webapplicatieAudiovroom.com iseenwebapplicatiewaarmuziek gestreamed kan worden. Voor dehoofdpaginawordter545KiBovergedrageneninhetcachevandebrowseropgeslagen.Devolgendekeerdatdezebestandennodigzijnzullenzenietgedownloadhoeventeworden.Daarnavarieertdeoverdrachtvan1KiB tot500KiB voor de webpagina’s. De omvangvandeoverdrachtvangeluid isafhankelijkvan de compressie. Bij Audiovroom zou ereencompressiegebruiktkunnenwordenvan256KiB per seconde, waardoor 10minutenmuziek afspelen een verbruik geeft van150 MiB. Dit betekend dat in combinatiemetdecolocatieprijzenperpagina(zonderinhoudencache)€0,0000052kostendat10minutenmuziek€0,146kost.

De kosten om de applicatie via hetdistributiekanaal naar de gebruiker teversturen verschilt per besturingssysteem.BlackBerry applicaties kunnen gratis naarde BlackBerry App World verzonden worden(BlackBerry, z.j.). Bij Androidmoet 25 dollarper jaar betaald worden om een developersaccount te openen bij Google Play (GooglePlay,z.j).BijiOS(Apple,z.j.)enWindowsPhone(MSDN,z.j.)ishetbedrageenstukhoger,een

developersaccountkost99dollarperjaar.OpWindowsPhoneeniOSmoetendeapplicatiesgoedgekeurd worden, hierdoor kan het zijndatdeapplicatiesnietwordentoegelatenendat de ontwikkelaars veranderingen moetenmakenaandeapplicatie.Dezeveranderingenkostenextrageld,waardoorditgereserveerdmoetzijninhetbudget.

Bij de meeste applicaties die geen internetverbinding vereisen is het niet nodig omeen webserver op te zetten, wat kostenkan besparen. De app store van hetbesturingssysteem zorgt dan voor dedistributie van de applicatie. Echter zit eenrestrictieopdegroottevandeapplicatie.Alsde grootte overschreden wordt zal toch eenserveropgezetmoetenwordenomdeinhoudtedownloaden.Intabelx.xstaandemaximaalaantal MiB die gebruikt kanworden voor deapplicatie.Het verschil tussenBlackBerry eniOS is grootmet een verschil van2032MiB.Omdat bij SPING nog geen applicaties zijngeweest die dezegrootte aannamenwordendekostenvandeservernietmeegenomeninhetmodel.

Tabel 4.4: Maximaal aantal MiB per applicatie

Platform Max. MiBBlackBerry 16(BlackBerry,2011)Android 50(Android,2012)WindowsPhone 225(MSDN,2012)iOS 2048(Apple,2012)

Bij hybrid frameworks wordt de publicatiegehinderd door de goedkeuring bij de AppleAppStore. Apple laat hybrid apps namelijkmindersneltoe,waardoordekansgroterisdatdeapplicatienietgoedgekeurdwordt(bijlageC:“gesprekken”).Hetresultaathiervanisdatdeapplicatieaangepastmoetworden,waarvoorextra budget gereserveerdmoetworden.Dekosten voor het distribueren van applicatiesishetzelfdealsbijnativeframeworksdoordatze via hetzelfde distributiekanaal wordenverspreid.


43

4.6 InkomstenDe inkomsten zijn afhankelijk van deoplevertijd, onderscheidend vermogen,doelgroep informeren, distributiekanalen endetransactiekostenalsdeapplicatieverkochtwordt.

4.6.1 ToegevoegdewaardeDe korte oplevertijd (bijlage B:“Oplevertijd”) van het web zorgt ervoordat concurrentiepositie versterkt wordt,waardoormeeromzeten inkomstenbehaaldkunnen worden. De oplevertijd bij native islangerdanbijweb.Hierdoorkanmindersnelconcurrentievoordeelopgebouwdworden,watkanresultereninminderomzet.Bijmeerderebesturingssystemenheefthybrideeenkortereoplevertijddannative.

4.6.2 DoelgroepinformerenEen web applicatie hoeft niet in zijn geheelgedownload te worden, waardoor de klantmakkelijk via een demo geïnformeerd kanworden over hoe de applicatiewerkt enwatpreciesmogelijkismetdeapplicatie.Hierdoorkanhij/zijbeterbepalenofdeapplicatiegoedis en heeft de potentiële klant een hogereprijs over voor de applicatie (Kalish, 1985).Een native applicatie moet in zijn geheel

gedownloadworden en dit kan een drempelzijnomdeapplicatieteinstalleren.Sommigeapp stores bieden de mogelijkheid aangebruikersomhungeldterugtekrijgenvandeapplicatie.Hierdoorkunnenpotentiëleklanteneerst kijken of ze de applicatie waardevolvinden voor ze het aanschaffen. Bij Android(2010) kan binnen 15minuten de applicatieworden verwijderd,waarna de gebruiker zijngeldterugkrijgt.ApplicatiesopBlackBerry(z.j.)kunnenvan0tot365dageneenproefperiodehebben. iOS en Windows Phone hebbengeenregelingomapplicatiesalsproefaantebieden.Voorhybridapplicatiesgeldthetzelfdealsvoordenativeapplicaties.

4.6.3 DistributiekanaalDe afzet van native en hybrid applicatie zalhoger zijn dan bij web applicaties, omdatde zichtbaarheid van het distributiekanaalhogeris.Bijallenativeenhybridframeworksdie onderzocht zijn, wordt 30% ingehoudenvan de omzet (Android, 2012, Apple, 2012,BlackBerry,z.j.,MSDN,z.j.).EenwebapplicatiekaninNederlandbijvoorbeeldiDealgebruiken.Dekostenpertransactieligttussende€0,40en€0,50(ING,2012&Rabobank,2012).Hetomslagpuntvandekostenvandetransactiesligt ongeveer bij de € 1,50 (omslagpunt =

0,45 / 30 * 100). Als deze prijs vergelekenwordt met de gemiddelde prijs van de top100applicaties indeappstores,danisdezehoger dan de gemiddelde verkoopprijs bijAndroideniOS(Canalys,2012).BijBlackBerryenWindowsPhoneligtdeprijswelonderhetgemiddelde(WebpageFX,2011&Ogasawara,2011). Dit betekend dat een web applicatiealtijdbovende€1,50moetzittenomhetzelfderendement te behalen. De hogere prijs kandandeafzetverlagen,wattotgevolgheeftdatdeinkomstenlagerzijn.

4.7 MogelijkhedenvanhetapparaatDe volgende mogelijkheden werken op alleframeworks: locatie opvragen, een lokaledatabasegebruikenen2D/3Dtekenen.

De native frameworks ondersteunen hetmeeste, maar niet elk native frameworkondersteund dezelfde mogelijkheden.Android kan sms en mms versturen via deprogrammatuur van de applicatie. iOS enWindowsPhonekunnenditniet,omdateraltijdinteractienodigisvandegebruiker.BlackBerrykan helemaal geen bericht versturen via deprogrammatuur van de applicatie. Verder isAndroid samenmet BlackBerry de enige die

44

achtergrondservices ondersteundt. iOS heeftgeenechteachtergrondservice,maarbiedtweldemogelijkheidomgeluidopdeachtergrondaftespelen.

Dehybridframeworksondersteunenhetzelfdeals de native frameworks met uitzonderingvan het kompas op BlackBerry. PhoneGapondersteund geen sockets, maar hiervoorstaanpluginsdieditoplossen.TitaniumMobileondersteundwel allegetestemogelijkheden,maar heeft geen ondersteuning voorBlackBerryenWindowsPhone.

Tabellenoverwelkframeworkdemogelijkhedenondersteund kan gevonden worden in tabel4.5,4.6en4.7

4.8 ConclusieDeweb frameworksscorenhetbesteophetbereik, vasthoudend en budget. De nativeframeworksscorenhetbesteopzichtbaarheid/vindbaarheid, onderscheidend, inkomsten enmogelijkheden van het apparaat. De hybridframeworks hebben in geen enkel criteriumde meeste punten, maar worden sterk doorde combinatie van een groot bereik, hogereinkomsten en het gebruik van apparaatmogelijkheden.

ApparaatmogelijkhedenondersteuningbijdeverschillendeframeworksDebronnendieindevolgendetabbellenzijnverwerktzijn:Visser,2011,canius.com,2012,Google,z.j.,Apple,2011,Kumar,2011,BlackBerry,z.j.,Firtman,2012,PhoneGap,z.j.,Calhoun,2011,Appcelerator,z.j.,Muchow,2011,Hollington,2011,Tendulkar,2011

HybridTabel 4.5: Apparaat mogelijkheden bij native frameworks

Mogelijkheid Android 2> iOS 5> BlackBerry 6> WP7>ContactsAPI ja ja PhoneGap neeFileApi:Read ja ja PhoneGap PhoneGapFileApi:Write ja ja PhoneGap PhoneGapAccelerometer ja ja PhoneGap PhoneGapGeolocationAPI ja ja PhoneGap PhoneGapKompas ja ja nee PhoneGap2D/3Dtekenen ja ja PhoneGap PhoneGapOpenGL ja ja PhoneGap jaMediacapture ja ja PhoneGap jaDatabase ja ja PhoneGap jaMessaging ja beperkt nee beperktOffline ja ja PhoneGap PhoneGapSockets TitaniumMobile TitaniumMobile nee neeNetwerk ja ja PhoneGap PhoneGapNotificaties ja ja PhoneGap PhoneGapAchtergrondproces ja beperkt PhoneGap nee


45

NativeTabel 4.6: Apparaat mogelijkheden bij native frameworks

Mogelijkheid Android 2> iOS 5> BlackBerry 6> WP7>ContactsAPI ja ja ja jaFileApi:Read ja ja ja jaFileApi:Write ja ja ja jaAccelerometer ja ja ja jaGeolocationAPI ja ja ja jaKompas ja ja ja ja2D/3Dtekenen ja ja ja jaOpenGL ja ja ja jaMediacapture ja ja ja jaDatabase ja ja ja jaMessaging ja beperkt nee beperktOffline ja ja ja jaSockets ja ja ja jaNetwerk ja ja ja jaNotificaties ja ja ja jaAchtergrondproces ja beperkt ja nee

WebTabel 4.7: Apparaat mogelijkheden bij web frameworks

Mogelijkheid Android 2> iOS 5> BlackBerry 6> WP7>ContactsAPI nee nee nee neeFileApi:Read ja nee nee neeFileApi:Write nee nee nee neeAccelerometer nee ja nee neeGeolocationAPI ja ja ja jaKompas nee nee nee nee2D/3Dtekenen ja ja ja jaOpenGL nee nee nee neeMediacapture nee nee nee neeDatabase ja ja ja jaMessaging nee nee nee neeOffline beperkt beperkt beperkt beperktSockets nee nee nee neeNetwerk ja nee nee neeNotificaties nee nee nee neeAchtergrondproces nee nee nee nee

5 ADVIESMODEL VOOR DE KEUZE VAN EEN ADAPATIVE FRAMEWORKTYPE

48

5 ADVIESMODEL VOOR DE KEUZE VAN EEN ADAPATIVE

FRAMEWORKTYPE

BEGRIPPEN

Belang“be·lang het; o -en 1 iets dat iemandraakt doordat zijn voordeel ermeegemoeidisofomdathetzijngevoelvannieuwsgierigheidopwekt”-vanDale,z.j.

Hoofdstuk 5 geeft antwoord op de vraag“Welkmodelkandecriteriaomzettennaareen richtlijn?” en de hoofdvraag “(Hoe)kan op basis van de stakeholders criteriaeenadviesmodelgemaaktwordenomeenadaptiveframeworktekiezen?”

Dit hoofdstuk beschrijft de opbouw vanhet adviesmodel, de berekening, visuelerepresentatie,toetstingviacasesenswot-analyse.

5.1 OpbouwvanhetadviesmodelHet adviesmodel is uit drie onderdelenopgebouwd: onderzoek, rekenmodel engebruikersinteractie.Deonderdelenzijninfiguur5.1visueelweergegeven.

1A112

21

1231

2 45





van factoren



Punten optellen


ondersteuning


(H4)

Belang


ondersteuning


Rekenmodel algemeen




advies

Figuur 5.1: Opbouw adviesmodel


Onderzoek

49

5.1.1 OnderzoekIn hoofdstuk 3 zijn de criteria onderzocht,waarbij de factoren beschreven zijn dieinvloeduitoefenenopdecriteria.Inhoofdstuk4 is per factor de beste keuze aangegeven,waardoor een top drie ontstond. De criteria“mogelijkheden van het apparaat” was deenige criteria, waarbij het anders opgelostmoestworden.Decriteriahadteveelvariatiein de onderliggende mogelijkheden. Daaromisbeslotenomdezecriteriainhetmodelalsmoduletekoppelenaanhetrekenmodel.

5.1.2 RekenmodelHet rekenmodel bestaat uit het algemenegedeelte en modules. De stappen in figuur5.1“Rekenmodelalgemeen”en“Rekenmodelmodule”vindenplaatsperframeworktype.

AlgemeenDestappenzijnhierkortbehandeldomsnelinzicht te geven in hoe het model werkt.UitgebreidedocumentatiemetformulesstaatinbijlageI:“Rekenmodel”

1 Aantal punten toegekend aan factorenOmdat het onderzoek geen exactewetenschapkandefineren,wordenhetaantalframeworktype opgeteld. Het frameworktype

wat per factor het beste presteert krijgt demaximale punten, elk frameworktype watlagerpresteertgaatmetéénpuntomlaag.Demaximalepuntenzijnevenveelalshetaantalframeworktypen.

2 Criteria punten = gemiddelde berekening van factorenHet gemiddelde van de factoren wordtopgeteldomzo tot eeneind cijfer te komenvoor de criteria. Hierdoor is het modelmakkelijkteonderhoudenbijwijzigingenindeonderliggendefactoren.

3 Belang punten * criteria puntenHet belang wat de opdrachtgever heeft bijde criteriamoetaangegevenworden, omdatdit per strategie anders is. Dit onderdeelmaakt het mogelijk doordat de belangenvermenigvuldigdwordtmetdepuntenvandecriteriauitonderdeeltwee.

4 Punten per criteria inclusief belangDe berekening uit onderdeel drie levert depunten per criteria op inclusief het belang.Hierdoor kunnen de gedetaileerde visueleuitgangspuntengerealiseerdworden.

5 Punten optellenAls de punten uit onderdeel 4 opgeteld zijnkanhetvisueleuitgangspunt “samenvattendadvies”gerealiseerdworden.

SchaalbaarheidMogelijkheden van apparatenInhoofdstuk4isalbeschrevendatdemogelijkhedenvanapparatenverschillenperbesturingssysteemenperframeworktype.Hetisnietverstandigomdezeinhetalgemenrekenmodeltezetten,omdathetweinigvoorkomtdatallemogelijkhedeninéénapplicatieverwerktzijn.Ditbetekenddathetmodelommoetgaanmetonverwachtedata.Moduleskunnendezeinputveranderennaarinputdiehetmodelwelbegrijpt.

CriteriaOm het adviesmodel schaalbaar te makenmoethetmogelijkzijnomnieuwecriteriatoetekunnentoevoegen,wijzigenofverwijderen.Omeencriteria toe tevoegenof tewijzigenmoetendeonderliggendefactoren—diedecriteria beinvloeden — onderzocht wordenen ingevuld worden per frameworktype. Alseen criteria toch niet zo essentieel is voorhetmodel, danmoet een criteria verwijderdkunnenworden.

50

FrameworktypeNieuweframeworktypekunnenindetoekomstbelangrijkzijnominhetmodeloptenemen.Hierdoormoethetmodelflexibelgenoegzijnom nieuwe criteria en frameworktype op tenemen.Aandehandvaneenvoorbeeldwordtbeschreven hoe de waardes van het modelopnieuw berekend worden bij een nieuweframeworktype.

Het voorbeeld begint met 3 frameworktypeen één frameworktype wordt toegevoegd.Het voorbeeld is voor één factor binnende criteria uitgevoerd. Per factor zal dezehertellingdusgedaanmoetenwordenbijeennieuw frameworktype. In tabel 5.1 zijn deframeworks aangegeven met een cirkel enstaandaaronderdetoegekendepunten.Linksstaandebesteenrechtsdeslechtste.Decirkel4 geeftaanwaarhetnieuweframeworktypekomttestaan.

Tabel 5.1: nieuw frameworktype toevoegen

Top3+1 1 4 2 3Punten 3 2 1

Nahet toevoegenwordt door hetmodel hetnieuwe aantal frameworktype bepaald. Hetlinker frameworktype krijgt de maximaal

aantalpuntenenelkframeworktypedielagerstaatkrijgt1puntlagerdandebeginwaarde(tabel5.2).

Tabel 5.2: nieuw puntenverdeling

Top3+1 1 4 2 3Punten 4 3 2 1

Naast de factoren die een andere waardehebben, kunnen ook factoren aanwezig zijndiedezelfdewaardemoetenhebben.Intabel5.3staatzo’nsituatie.

Tabel 5.3: nieuw frameworktype toevoegen

Top3+1 1 2 3 4

Punten 4 3 2

Frameworktype 1 en 4 hebben dezelfdewaardeenhetaantalframeworksstaatop4.De puntentelling 4 geldt daarom voor beideframeworks.

5.1.3 VisuelerepresentatieOm het advies uit te leggen aan deopdrachtgever is een visuele presentatienodig. Hierin wordt weergegeven hoe decriteriaenbelangeninvloeduitoefenenophetuiteindelijkeadvies.

5.2 VisuelerepresentatieOmdeuitkomstenuit het adviesmodelweertegevenisbeslotenomditviaeenvisualisatieweer te geven, zodat de gebruikers van hetadviesmodelmakkelijker inzichtkrijgen indeverschillen tussen de frameworktypen. Devisualisatiezalopdrieinvalshoekeninzichtelijkzijn:1. Samenvattend advies voor de

frameworktypen2. Vanuitdecriteriabekekenwelkframework

aansluit (en welke niet) bij de belangenvandeopdrachtgever.

3. Vanuitdeframeworktypenbekekenwelkecriteriagoedvervultzijn(enwelkeniet).

5.2.1 SamenvattendadviesDe top drie geeft direct antwoord op devraag “Welk framework is de beste keuzeom de criteria van de opdrachtgevercriteriate vervullen?”. Het voordeel is dat in éénoverzicht deze vraag beantwoord wordt. Infiguur5.2staateenvoorbeeldvanhoedetopdrievisueelwordtweergegeven

51

5.2.2 VanuitdecriteriaDe invalshoek wordt bekeken vanuit hetbelangbijdecriteriaensluitmeeraanbijdeopdrachtgever.Ditdiagramgeeftantwoordopdevraag“Hoewordendecriteriavervultindeframeworktypen?”.Hetadvieswordtvanuitdeinvalshoekvandecriteriagegeven,waardoordecriteriaaandebuitenkantvanhetdiagramstaan. In figuur 5.3 staat een voorbeeld vanhoe de invalshoek vanuit de criteria visueelwordtweergegeven.

5.2.3 VanuitdeframeworktypenVanuit het uitgangspunt van deframeworktypen wordt de volgende vraagbeantwoord: “Hoe vervullen de frameworksde criteria?”. Het advies wordt vanuit deinvalshoekvandecriteriagegeven,waardoordecriteriaaandebuitenkantvanhetdiagramstaan. In figuur 5.4 staat een voorbeeld vanhoedeinvalshoekvanuitdeframeworktypenvisueelwordtweergegeven.

Figuur 5.2: Applicatie één: samenvattend advies

Figuur 5.3: Applicatie één: uitgangspunt vanuit de criteria

52

5.3 ToetsingviacasesHet model is getoetst op verschillendeapplicaties die al gerealiseerd zijn, nog inontwikkeling zijn of nog ontwikkeld moetenworden. De percentages die bij het modelstaan zijn vanuit de doelstellingen van eenopdrachtgevergeanalyseerddoor eenSPINGexpert.

5.3.1 ApplicatieéénInleidingDe applicatie is in afgerond project, wat inéén keer is opgeleverd. Waarschijnlijk zal inde nabije toekomst geen behoefte zijn aannieuwe functionaliteiten. De applicatie iseen marketing tool met als doelstelling omde zichtbaarheid van hetmerk te vergroten.Daarommoestdeapplicatiezichgoedkunnenonderscheiden van andere applicaties. Hetconcept was om een vergrootglas applicatiete bouwen, waarbij contact opgenomen kon

worden met een bedrijf die behandelingenvoorooglaserenenlensimplantatiesuitvoert.Voorhetconceptisdeapparaatmogelijkheidcameraeenessentieelcriterium.

AdviesmetgebruikvanhetmodelDe belangen bij de criteria staan in tabel5.4 beschreven. Het advies wat vervolgensgegenereert is staat in figuur 5.2, 5.3 en5.4. Het model adviseert native frameworksalsdebestekeuzevoordebelangenvandeopdrachtgever.

Tabel 5.4: Applicatie één: belangen bij de criteria

Zichtbaarheid/vindbaarheid 25%Bereik 10%Onderscheidend 25%Vasthoudend 5%Budget 5%Inkomsten 0%Apparaatmogelijkheden 30%*

*waarvan 100% MediaCapture

AdvieszondergebruikvanhetmodelVanuitdedoelstellingenvandeopdrachtgeveris geadviseerd om een native frameworkte gebruiken, de beslissing hiervoor wasvoornamelijk het gebruik van de camera enhetonderscheidendvermogen.

5 ADVIESMODEL VOOR DE KEUZE VAN EEN ADAPATIVE

FRAMEWORKTYPE

Figuur 5.4: Applicatie één: uitgangspunt vanuit de frameworktypen

53

5.3.2 ApplicatietweeInleidingStart faseDeapplicatie isalgestarten ismomenteel ineenfasedatdeapplicatieverderinontwikkelingis. Het doel van de applicatie was om dewedstrijd “Apps voor Nederland” te winnen.Daarnaast waren de doelstellingen voor deopdrachtgever:zichtbaarheid,verzamelenvanstatischeinformatie,gebruikvanopenData.Deopdrachtgever had weinig budget en had dedoelstellingomeenproofofconceptapplicatiete realiseren. Hierdoor is de keuze gemaaktom de applicatie op één platform (Android)uit te brengen. De applicatie hoefde ook nietvasthoudend en onderscheidend te zijn. Eengrootbereikwasooknietnodigvoorhetproofofconcept.VoorafwasbekenddatdeapplicatiedelocatiemoestbepalenviaGPSomlocatiesindebuurtaanteraden.

Doorontwikkelings faseZeven maanden later (tijdens het schrijvenvan het onderzoek) wordt de applicatiedoorontwikkeld. Het bereikmoet groter, waareerst alleen Android ondersteund werd, moetnu ook een applicatie gemaakt worden vooriOS.Deredenwaaromzeditwillenisommeerstatistische data te kunnen verzamelen van

eengroteredoelgroep.DeapplicatiemaaktnogsteedsalleengebruikvanGPSomlocatiesindebuurtaanteraden.

AdviesmetgebruikvanhetmodelVanuit beide situaties zijn twee modellengerealiseerd. Allereerst wordt de startfaseuitgetestophetmodel.

Start faseDe belangen bij de criteria staan in tabel 5.5beschreven.Vervolgensisuithetmodelfiguur5.5,5.6en5.7uitgekomen.Watbetekenddatdewebframeworksnetietsbetergeschiktzijnvoordebelangenvandeopdrachtgever.

Doorontwikkelings faseDe belangen bij de criteria staan in tabel 5.6beschreven.Vervolgensisuithetmodelfiguur5.8,5.9en5.10uitgekomen.Watbetekenddatde web frameworks veel beter geschikt zijnvoordebelangenvandeopdrachtgever.

AdvieszonderhetmodelToendeapplicatievoorheteerstgerealiseerdwerdheeftSPINGsamenmetdeopdrachtgeverbesloten om de applicatie in een nativeframework te maken. Echter zijn ze na 7maanden tot de conclusie gekomen dat dit

nietdebesteoplossingwas.Deconclusiedienu getrokken wordt bij SPING is dat de webframeworksbeterinzetbaarzijnvoorditproject.

Tabel 5.5: Applicatie twee: belangen bij de criteria bij

de starfase


*waarvan 100% GeoLocation API

Tabel 5.6: Applicatie twee: belangen bij de criteria bij

de doorontwikkelings fase


*waarvan 100% GeoLocation API

54

Figuur 5.5: Applicatie twee: samenvattend advies bij de startfase

Figuur 5.6: Applicatie twee: uitgangspunt vanuit de frameworktypen bij de startfase Figuur 5.9: Applicatie twee: uitgangspunt vanuit de frameworktypen bij de

doorontwikkelingsfase

Figuur 5.8: Applicatie twee: samenvattend advies bij de doorontwikkelingsfase

55

Figuur 5.7: Applicatie twee: uitgangspunt vanuit de criteria bij de startfase

Figuur 5.10: Applicatie twee: uitgangspunt vanuit de frameworktypen bij de

doorontwikkelingsfase

5.3.3 ApplicatiedrieInleidingHet ontwikkelingstraject van de applicatiemoet nogworden gestart.Bij het eerste gesprek waren de doestellingen: onderscheidend doorinnovatieengebruikerservaring.Deapplicatieiseenmultimediaspelerdiezichbewustisvanzijnlocatie,zowelbinnenalsbuiten.Zehebbeneen beperkt budget, waardoor in de eerste opleveringsfase niet alleonderdelen aan bod komen. Demogelijkheden van het apparaat dieze op korte termijnwillen gebruiken is nog erg onzeker. Zewillen iniedergevalwel gebruikmakenvande camera. Inde toekomst is deverwachtingdatzegebruikmakenaugmentedreality.Hetbereikwillenze ineerste instantienietal tegroothebben (alleen iOS),maarvoorlaterwillenzeookuitbreiden(Android).

AdviesmetgebruikvanhetmodelDebelangenbijdecriteriastaanintabel5.3beschreven.Vervolgensisviahetmodelhetadviesvisueelweergegeveninfiguur5.10,5.11en5.12.Watbetekenddatdenativeframeworksdebestekeuzezijnvoordebelangenvandeopdrachtgever.

Tabel 5.3: belangen bij de criteria


*waarvan 40% MediaCapture, 20% accelerometer, 20% locatie API, 20% Kompas

56

Figuur 5.4: Applicatie drie: samenvattend advies=

Figuur 5.4: Applicatie drie: uitgangspunt vanuit de frameworktypen

Figuur 5.4: Applicatie drie: uitgangspunt vanuit de criteria

57

AdvieszonderhetmodelZonder hetmodel is aangegeven door SPINGdat het een native applicatie wordt. Dit isvoornamelijk door de camera functionaliteit,uitbreidbaarheid naar meerdere sensoren enhetonderscheidendvermogenwatdeapplicatiemoetbieden.

5.4 SWOT-analysevanhetmodelDeswot-analysevanhetmodelisgemaaktomteweten tekomenwaardesterkeenzwakkepuntenzitten.Daarnaastwasdevraagwelkekansenenbedreigingenhetmodelzoukunnenhebben.

5.4.1 SterktenMeetbaarHet gevaar van een advies gebaseerd opgevoel,isdatditnietmeetbaaris.Deadviseurkanhetmishebbendoordathijnietallecriteriakanoverzienofdateeninschattingsfoutwordtgemaakt.Hetmodelisgebaseerdoponderzoeken is niet gebaseerd op het gevoel van deadviseur,waardoordekwaliteitenconsistentievanhetadviesbeteris.

InzichtHetbelangwatdeopdrachtgeverheeftbijdecriteria wordt ingevoerd in het adviesmodel.Het invoeren resulteert in een advies wat opverschillende invalshoeken gepresenteerdis. Het advies is daarom inzichtelijk vanuitverschillendeinvalshoeken.Alslaterderedenenvandekeuzevooreenbepaaldframeworktypeinzichtelijkmoetenblijven,kunnendebelangenvan de criteria en het advies opgeslagenworden.

SchaalbaarHet toevoegenvancriteriaenhetveranderenvanhet rekenmodel ismogelijk,waardoorhetmodel schaalbaar is. De schaalbaarheid isbelangrijk voor het adviesmodel, omdat hetvolgende kan veranderen: de criteria en deinvullingvandecriteriabijdeframeworks.

5.4.2 ZwaktenOnderhoudenDe onderzochte frameworks kunnen in deloop van de tijd veranderen. Met name demogelijkheden van het apparaat veranderensnelenkunnenveel invloeduitoefenenopdekeuze die gemaakt wordt. De criteria moetdus regelmatig gecontroleerd worden om hetmodel optimaal te laten werken. De criteria

uit het businessmodel zullen minder snelgeüpdatethoeventewordendandeapparaatmogelijkheden. De tijd tussen de updates isafhankelijkvanhetbudgetvoorhetadviesmodelendeaccuratievanhetadvies.

5.4.3 KansenSalestoolSPING vind het leuk om opdrachtgevers meete nemen in de technische aspecten van deapplicatie. De opdrachtgever weet hierdoorwelke keuzes gemaakt zijn en waardoor eenkeuze gemaakt is. SPING ziet potentie omhet adviesmodel in te zetten als sales toolbij gesprekken met de opdrachtgever. Doorde tool kunnen ze zichtbaar maken dat dekeuzes onderbouwt zijn omdedoelen vandeopdrachtgeverzogoedmogelijktevervullen.

5.4.4 BedreigingenVeranderenvanframeworksAls de frameworks totaal veranderen zal hethelemodeleenandereinvullingmoetenkrijgen.Bijvoorbeeld wanneer de frameworktypensamengevoegdwordentoteenenkelframework.

58

BelangenkunnenverkeerdingevuldzijnHetmodelkanfoutgaanophetmomentdathetbelangaaneencriterianietgoedisingevuld.Ditkanliggenaaneeninschattingsfoutbijdeopdrachtgever en/of adviseur.Het is daarombelangrijk dat de belangen bij de criteriazorgvuldigwordeningevuld.

BelangenkunnenveranderenDebelangendieindestartfaseingevuldzijn,kunnennamatede tijdverstrijktveranderen.Het model biedt in de huidige staat geenmogelijkheidombijdestartfasetevoorspellenhoedeveranderingeninvloedhebbenophetuiteindelijkeadvies.

5.5 ConclusieHetadviesmodelbestaatuitdrieonderdelen:onderzoek, rekenmodel en gebruikersinteractie. Het onderzoek is input voor hetrekenmodel, waarbij de gebruiker van hetadviesmodelhetbelangkaningeven.Doorhetbelangkanhetadviesafgestemdwordenopdestrategievandeopdrachtgever.

Het rekenmodel moest schaalbaar zijn,zodat het adviesmodel in de toekomst ooknog gebruikt kan worden. Het rekenmodelmoet daarom rekening houden met:onverwachte data, veranderende criteria enframeworktypen.

Hetmodelisgetoetstopdriecasesendaaruitbleek dat hetmodel werkt. Daarom kan hetadviesingezetwordenindepraktijk.

Vanuitdeswot-analyseblijktdatdoorhetmodelminder inschattingsfouten gemaakt kunnenworden. De fout die gemaakt kanworden isdat de belangen van de opdrachtgever nietgoedingeschatzijn.Inzichtinhetadviesgaatomhoogenhetheeftdekansomalssalestoolingezetteworden.Hetmodelheeftechterwelonderhoudnodig,waardooropdecriteriaenframeworktypeneenrelmatigecontrolenodigis.

De belangen van de opdrachtgever kunnenveranderen, dit kan betekenen dat hetoorspronkelijke advies niet meer vantoepassingis.

59

1A112

21

1231

2 45





van factoren



Punten optellen


ondersteuning


(H4)

Belang


ondersteuning


Rekenmodel algemeen




advies

Opbouw adviesmodel


Onderzoek

CONCLUSIE & AANBEVELINGEN6

62

6.1 Conclusie

Hoe het model tot stand komtHetadviesmodelisingedeeldindrieonderdelen:onderzoek,rekenmodelengebruikersinteractie.Dezeonderdelenzijnbelangrijkomtoteenonderbouwdadviestekomenopbasisvanonderzoek.Dithelptbijhetinzichtenbesluitvormingvanhetadvies.

Hoe breder en dieper onderzocht, hoenauwkeurigerhetadvies.Daaromisgekozenom binnen het onderzoek één stakeholderteonderzoeken.Omdatopbasis van criteriaeen keuze gemaakt kan worden zijn dezeonderzocht. Voor de opdrachtgever is hetbusinessmodel de gedachte achter dedoelstellingen die vervult moeten worden.Vanuit het businessmodel is per bouwsteenonderzochtwelkecriteriadaarvoorbelangrijkzijn.Decriteriadieuitditonderzoeknaarvorenzijngekomenzijn:zichtbaarheid/vindbaarheid,bereik,onderscheidend,vasthoudend,budgeten inkomsten. De criteria konden niet directbeoordeeld worden, waardoor onderzoek isgedaannaarde factorendie invloedhebbenop de criteria. Naast de criteria uit hetbusinessmodelhebbendemogelijkhedenvaneenapparaatveelinvloedopdekeuzevaneen

frameworktypen,hierdoor isdezealscriteriatoegevoegd.

Inhetadviesmodelzijnpuntenaandefactorentoegekend, waardoor de gemiddeldewaardebepaald hoe een criteria vervult wordt ineen frameworktype. Niet elke opdrachtgeverheeft evenveel belang bij de criteria, omdatde doelstellingen van de applicatie anderskunnenzijn.Daarommoethetbelangvandecriteriameewegeninhetadvies.

Het rekenmodel moet ook schaalbaar zijn.Het kan namelijk zo zijn dat criteria niet inhetalgemenerekenmodelpassen.Daarnaastkunnencriteriaenframeworktypeveranderen,waardoor het model moet uitbreiden,veranderenofverkleinen.

Wat is het voordeel van het modelElke opdrachtgever en opdrachtnemerhebben belang bij dat de juiste keuzewordtgemaaktvoorhetframeworktypewaarzedeapplicatie ingaanrealiseren.DekeuzesvoorICT adviezen/oplossingen zijn geen exactewetenschap, maar een onderbouwd adviesopbasisvan feitenhelptommeer inzicht tekrijgen in hoe de besluitsvorming tot standkomt.

De opdrachtgevers worden geholpen om opeenvoudigeenoverzichtelijkewijzedevraagachter de vraag tebantwoorden zonder zichdruk temakenoverde technischeaspecten.Het visualiseert de juiste keuzediegemaaktwordt op basis van de belangen die eenopdrachtgeverheeftbijdecriteria.

6 CONCLUSIE EN AANBEVELINGEN

63

6.2 AanbevelingenStakeholdersHetmodel in dit onderzoek is gericht op deopdrachtgever. Om te bepalen wat voor destakeholders“gebruikers”en“opdrachtnemer”debestekeuzeisvooreenframeworktype,zalmeeronderzoekgedaanmoetenworden.HetmodelvanMorvillekandanhetuitgangspuntzijnvoorhetonderzoekbijdegebruikers.Voorde opdrachtnemer kan het businessmodelin combinatiemet de doelstellingen van hetteamhetuitgangspuntzijn.

Sales toolBijdeeerstegesprekkentussenSPINGendeopdrachtgeverkanhetadviesmodelalssalestoolworden ingezet.Het laatziendatSPINGbewustisvandecriteriadiedeopdrachtgeversteltendatdekeuzevantechniekafhankelijkis van zijn doelen. De opdrachtgever kanhierdoor vertrouwen krijgen in SPING enuiteindelijk de opdracht door SPING latenuitvoeren.

StartpuntOm het starten met het model makkelijkerte maken kan gestart worden met eenuitgangspunt die vooraf beschreven is entoepasbaar is bij de opdrachtgever. Dit kaneenstrategieen/ofbedrijfsprofielschetszijn.Bijhetstartpuntwordtditgebruiktomsnellerachterdedoelstellingenvandeopdrachtgeverte komen. Vanuit dit startpunt wordt danverder onderzocht hoe de belangen van decriteriazichverhouden.

BelangenHet risico bestaat — met of zonder model— dat het belang in de loop van de tijdveranderd.Bepaaldcriteriakunnenzwaarderof minder zwaar gaan wegen, waardoor hetadviesveranderd.Eenoplossinginhetmodelzouhiervoorkunnenzijndatdetoekomstvisievan de stakeholders ook meeweegt in hetuiteindelijke advies. Opdrachtgevers kunneneenscenariokrijgen,waarbijzedebelangenanders moeten invullen. Hierdoor kunnende toekomstplannen van de opdrachtgeververwerkt worden in het adviesmodel. Alsde toekomstvisie van een opdrachtgevernog niet helemaal vast staat, zou eenonvoorspelbaarheid factor meegewogenkunnenwordeninhetmodel.

Periodiek controlerenDe onderzochte frameworks kunnen in deloop van de tijd veranderen. Met name demogelijkheden van het apparaat veranderensnel en kunnen veel invloed uitoefenen opde keuze die gemaakt wordt. De criteriamoet dus regelmatig gecontroleerd wordenom hetmodel optimaal te laten werken. Desnelheid waarmee het advies geüpdatetwordt is afhankelijk van het budget, deaccuratievanhetadviesende snelheidvandeontwikkelingenopdeICT-markt.

64

REFERENTIES

1

148Apps.(15November2011).AppStoreMetrics.

Opgeroepenop7Maart2012viahttp://148apps.biz/

app-store-metrics/?mpage=approval

A

Adobe.(3Oktober2011).AdobeAnnouncesAgreementto

AcquireNitobi,CreatorofPhoneGap.Opgeroepenop

29mei2012viahttp://www.adobe.com/aboutadobe/

pressroom/pressreleases/201110/AdobeAcquiresNitobi.

html

Android.(1Mei2012).Canvasanddrawables.Opgeroepen

op4Mei2012viahttp://developer.android.com/guide/

topics/graphics/2d-graphics.html#tween-animation

Android.(1Mei2012).Customcomponents.Opgeroepen

op2Mei2012viahttp://developer.android.com/guide/

topics/ui/custom-components.html

Android.(1Mei2012).Platformversions.Opgeroepenop4

Mei2012viahttp://developer.android.com/resources/

dashboard/platform-versions.html

Android.(1Mei2012).PublishingonGooglePlay.

Opgeroepenop8Mei2012viahttp://developer.

android.com/guide/publishing/publishing.html

Android(9Mei2012).Service.Opgeroepenop24Mei2012

viahttp://developer.android.com/reference/android/

app/Service.html

Apache.(2Mei2012).ApacheCordova.Opgeroepenop

5Mei2012viahttps://issues.apache.org/jira/browse/

CB?selectedTab=com.atlassian.jira.plugin.system.

project%3Achangelog-panel

Appcelerator.(Maart2012).ForgingTitaniumEpisode

22:Path-likeMenu.Opgeroepenop6Mei2012via

http://vimeopro.com/appcelerator/forging-titanium/

video/36846582

Appcelerator.(22April2012).TitaniumMobile.

Opgeroepenop5Mei2012viahttps://jira.

appcelerator.org/browse/TIMOB#selectedTab=com.

atlassian.jira.plugin.system.project%3Achangelog-

panel

Apple.(16Maart2012).AppStoreQuickReference:

GettingStartedwithIn-AppPurchaseoniOSandOSX

Lion.Opgeroepenop8Mei2012viahttps://developer.

apple.com/appstore/in-app-purchase/In-App-Purchase-

Guidelines.pdf

Apple.(30April2009).Graphics&Animation.Opgeroepen

op4Mei2012viahttps://developer.apple.com/library/

ios/#codinghowtos/GraphicsAndAnimation/_index.

html#//apple_ref/doc/uid/TP40007424

Arthur,C.(12Januari2012).CES2012:Samsungunveils

smartTVs.Opgeroepenop4-4-2012viahttp://www.

guardian.co.uk/technology/blog/2012/jan/10/ces-2012-

samsung-smart-tv

Asus.(2011).EeePadTransformerTF101:Mijn

meervoudigelifestyle,ikbeslis.Opgeroepenop11

Februari2012viahttp://www.asus.nl/Eee/Eee_Pad/

Eee_Pad_Transformer_TF101/

Axelrod,A.(11Augustus2011).IsBug-FreeSoftware

Possible(or,WhoAfraidofChange?).Opgeroepen

op23Mei2012viahttp://blogs.microsoft.co.il/blogs/

arnona/archive/2011/08/11/is-bug-free-software-

possible-or-who-afraid-of-change.aspx

B

BlackBerry.(z.j.).AboutResarchinMotion.Opgeroepenop

3Mei2012viahttp://us.blackberry.com/company.jsp

65

BlackBerry.(z.j.).BlackBerryAppWorldvendoragreement.

Opgeroepenop8Mei2012viahttp://us.blackberry.

com/legal/BlackBerry_App_World_Vendor_

Agreement_032912cl.pdf

Bootstrap.(25April2012).Bootstrapcommithistory.

Opgeroepenop25April2012viahttps://github.com/

twitter/bootstrap/commits/master

Brix,Thttp://windowsteamblog.com/windows_phone/b/

wpdev/archive/2012/04/12/adjusting-to-rapid-

marketplace-growth-and-preparing-for-the-future.aspx

C

Camden,R.(26maart2011).Anotherexperimentin

jQueryMobileswipenavigation.Opgeroepenop8

Mei2012viahttp://www.raymondcamden.com/index.

cfm/2011/3/26/Another-experiment-in-jQuery-Mobile-

swipe-navigation

Canalys.(23Februari2012).Androidappsaretoo

expensive.Opgeroepenop10Mei2012viahttp://

www.canalys.com/newsroom/android-apps-are-too-

expensive

CBS.(2009).Dedigitaleeconomie2009.DenHaag:CBS

Champeon,S.(6April2001).JavaScript:HowDidWeGet

Here?Opgeroepenop24April2012viahttp://www.

oreillynet.com/pub/a/javascript/2001/04/06/js_history.

html

Chco.(1Juli2011).Howtonvigatethepagesofyourapp

injQueryMobile.Opgeroepenop6Mei2012viahttp://

answers.oreilly.com/topic/2777-how-to-navigate-the-

pages-of-your-app-with-jquery-mobile/

Clarke,A.(24April2012).320andupcommithistory.

Opgeroepenop1Mei2012viahttps://github.com/

malarkey/320andup/commits/master

Clark,W.&Cearley,D.W.(9Februari2012).Mobile

ApplicationsandInterfaces:NewApproachesfora

MultichannelFuture.Opgeroepenop9maart2012via

Gartner

Constantine,L.L.(Juni2000).WhatDoUsersWant?

EngineeringUsabilityintoSoftware.WindowsTech

Journal(Rev.Ed.),1995(December),1-13.

Corvoysier,D.(27Juni2011).Effectivelymeasuring

browserframerateusingCSS.Opgeroepenop23April

2012viahttp://www.kaizou.org/2011/06/effectively-

measuring-browser-framerate-using-css/

Costello,S.(8Maart2012).iPhoneFirmware&iOSHistory.

Opgeroepenop3Mei2012viahttp://ipod.about.com/

od/iphonesoftwareterms/a/firmw_history.htm

D

Daly,V.(16Februari2010).Smartphonemarketdrives

600%growthinmobilewebusage.Opgeroepen

op10Februari2012viahttp://news.bango.

com/2010/02/16/600-percent-growth-in-mobile-web-

usage/

Dessart,C.,Motti,V.,Vanderdonckt,J.(2011).Showing

UserInterfaceAdaptivitybyAnimatedTransitions.EICS

‘11Proceedingsofthe3rdACMSIGCHIsymposium

onEngineeringinteractivecomputingsystems,2011,

95-104.

Dowsett,P.(20Oktober2011).Animations.Opgeroepen

op5Mei2012viahttps://wiki.appcelerator.org/display/

guides/Animations#Animations-Beforewestart

Dulaney,K.&Cozza,R.(17Mei2012).ResearchInMotion:

AStatusUpdate.Opgeroepenop29Mei2012via

Gartner

66

REFERENTIES

Dwyer,S.(22April2009).ProgressiveEnhancement:

WhatItIs,AndHowToUseIt?http://coding.

smashingmagazine.com/2009/04/22/progressive-

enhancement-what-it-is-and-how-to-use-it/

E

Elias,A.(14Juni2010).ExtJS+jQTouch+Raphaël=

Sench.Opgeroepenop5Mei2012viahttp://www.

sencha.com/blog/ext-js-jqtouch-raphael-sencha

F

Farina,N.(1Augustus2011).AniOSdevelopertakeson

Android.Opgeroepenop3Mei2012viahttp://nfarina.

com/post/8239634061/ios-to-android

ForgingTitanium.(Februari2012).ForgingTitanium

Episode22:Path-likeMenu.Opgeroepenop5Mei

2012viahttp://vimeopro.com/appcelerator/forging-

titanium/video/36846582

G

Gardner,J.(29Maart2011).DesigningForTheFuture

Web.Geraadpleegdop3April2012viahttp://www.

smashingmagazine.com/2011/03/29/designing-for-the-

future-web/

Gemmel,M.(5December2011).Latestversion.

Opgeroepenop5Mei2012viahttp://mattgemmell.

com/2011/12/05/latest-version/

Gillespie,J.(2Augustus2010).GuidelinesforURIDesign.

Opgeroepenop17April2012viahttp://css-tricks.com/

guidelines-for-uri-design/

GoldenGekko.(6Maart2012).HTML5forMobile-When

andWhy.Opgeroepenop16April2012viahttp://www.

slideshare.net/goldengekko/html5-vs-native-apps-the-

facts

Google.(z.j.)HowdoIfindmyiTunesAppStoreURL?

Opgeroepenop5Mei2012viahttp://support.google.

com/admob/bin/answer.py?hl=en&answer=1620111

Gruenbaum,P.(2010).ACoder’sGuidetoWritingAPI

Documentation.MSDNMagazine,2010.Opgeroepen

op20April2012viahttp://msdn.microsoft.com/en-us/

magazine/gg309172.aspx

Guest.(14April2012).SenchaTouchCustomizeNavigation

Barinnavigationview.Opgeroepenop6Mei2012via

http://pastebin.com/diYm6Lj0

Gullen,A.(18November2011).HTML52Dgaming

performanceanalysis.Opgeroepenop2Mei2012

viahttp://www.scirra.com/blog/58/html5-2d-gaming-

performance-analysis

H

Harter,D.E.,Krishnan,M.S.,Slaughter,S.A.(2000).Effects

ofprocessmaturityonquality,cycletime,andeffortin

softwareproductdevelopment.ManagementScience,

2000(46,4),451-466.

Hayes,R.H.,Wheelwright,S.C.,Clark,K.B.(1988)Dynamic

Manufacturing,NewYork:TheFreePress1988.

Hijink,M.(23September2008).HTCT-MobileG1:Google

Androidsmartphonekost179dolllar.Opgeroepenop

3Mei2012viahttp://www.nrc.nl/tech/2008/09/23/t-

mobile-g1-android-smartphone-kost-179-dollar/

Homan,K.&Landman,L.(2012).StrategischeMonitor

2012.Opgeroepenop31Mei2012viahttp://www.

clingendael.nl/research/strategischemonitor/chapters/

Drijvende%20krachten,%20Wetenschap%20en%20

technologie.pdf

67

I

ING.(1April2012).Tarievenzakelijkbetalingsverkeer:

Omdatuwiltwetenwaaruaantoebent.Opgevraagd

op10Mei2012viahttp://www.ing.nl/Images/Tarieven_

zakelijk_betalingsverkeer_tcm7-59324.pdf

InternationalTelecommunicationUnion.(16November

2011).KeyGlobalTelecomIndicatorsfortheWorld

TelecommunicationServiceSector.Geraadpleegdop1

maart2012viahttp://www.itu.int/ITU-D/ict/statistics/

at_glance/KeyTelecom.html

iTrackiDeveloperResource.(18Maart2011)Xcode

Tutorial:SimpleNavigationallyBasedUIViewController

Application(Part1/2).Opgeroepenop5Mei2012via

http://www.youtube.com/watch?v=8_5fOlC0amg

J

Jensen-Inman,L.(30Maart2010).ContrastisKing.

Opgeroepenop23April2012viahttp://www.alistapart.

com/articles/contrast-is-king/

Jacobs,I.(23Januari2012).Interview:FinancialTimes

ExperiencewithWebApps.Opgeroepenop16April

2012viahttp://www.w3.org/QA/2012/01/interview_

financial_times_expe.html

Jonikorpi.(14September2011).Lessframeworkcommit

history.Opgeroepenop25April2012via

https://github.com/jonikorpi/Less-Framework/commits/

master

Jonikorpi.(5Februari2012).Framelesscommithistory.

Opgeroepenop25April2012viahttps://github.com/

jonikorpi/Frameless/commits/master

jQueryMobile.Headerstructure.Opgeroepenop6Mei

2012viahttp://jquerymobile.com/demos/1.1.0/docs/

toolbars/docs-headers.html

K

Kalish,S.(1985).Anewproductadaptionmodelwithprice,

advertising,anduncertainty.ManagementScience,

jaargang31(12),1569-1585.

Katz,M.(28April2011).Mobileappschoices:NativeApps

vsWebApps.Opgeroepenop16April2012viahttp://

mkblog.exadel.com/2011/04/mobile-apps-choices-

native-apps-vs-web-apps/

Khomh,F.,Dhaliwal,T.,Zou,Y.,Adams,B.(2012).DoFaster

ReleasesImproveSoftwareQuality?AnEmpiricalCase

StudyofMozillaFirefox.Opgeroepenop25April2012

viahttp://post.queensu.ca/~khomhf/docs/Khomh-

MSR-2012.pdf

L

Lacerda,A.(Januari2004)TheSignsandtheCorporate

IdentityInContemporarySociety.ACMSIGDOC2008:

Proceedingsofthe26thInternationalConferenceon

DesignofCommunication,

Lauwers,Y.(9Januari2007).AppleiPhoneofficieel

gepresenteerd.Opgeroepenop3Mei2012viahttp://

tweakers.net/nieuws/45849/apple-iphone-officieel-

gepresenteerd.html

Lie,H.W.&Bos,B.(1999).CascadingStyleSheets:

designingfortheWeb(2edr.).Boston:AddisonWesley.

Longeman,W.(1998).AhistoryofHTML.Opgeroepenop

24April2012viahttp://www.w3.org/People/Raggett/

book4/ch02.html

Lukasavage,T.(20Oktober2011).CustomUI

Components.Opgeroepenop5Mei2012via

https://wiki.appcelerator.org/display/guides/

Custom+UI+Components

68

M

McQuad,B.(11Mei2011).GoogleI/O2011:UsePage

SpeedtoOptimizeYourWebSiteForMobile.

Opgeroepenop2April2012viahttp://www.youtube.

com/watch?feature=player_detailpage&v=_

MuVoabSLeY#t=311s

Microsoft(z.j.),QualityAttributes.Geraadpleegdop11

April2012viahttp://msdn.microsoft.com/en-us/library/

ee658094.aspx

Microsoft.(2012).Windows8ConsumerPreview.

Opgeroepenop1April2012viahttp://windows.

microsoft.com/nl-NL/windows-8/consumer-preview

Microsoft.(1Mei2012).AdditionsintheWindowsPhone

SDK7.1.Opgeroepenop7Mei2012viahttp://msdn.

microsoft.com/en-us/library/ff637516(v=vs.92).aspx

Morville,P.(21Juni2004).UserExperienceDesign.

Opgeroepenop19April2012viahttp://

semanticstudios.com/publications/semantics/000029.

php

Mozilla.(9November2004).FirefoxReleaseNotes.

Opgeroepenop2Mei2012viahttp://www.mozilla.org/

en-US/firefox/releases/1.0.html

MSDN.(z.j.).Faq:Answersataglance.Opgeroepenop8

Mei2012viahttp://create.msdn.com/en-us/home/faq

N

Netmarketshare.(Maart2012).DesktopOperatingSystem

MarketShare.Opgeroepenop4April2012viahttp://

www.netmarketshare.com/operating-system-market-

share.aspx?qprid=10&qpcustomd=0

Nielsen,J.(25Augustus2003).Usability101:Introduction

toUsability.Opgeroepenop21Juni2010viahttp://

www.useit.com/alertbox/20030825.html

Nielsen,J.(21Juni2010).WebsiteResponseTimes.

Opgeroepenop2April2012viahttp://www.useit.com/

alertbox/response-times.html

Nielsen,J.(13Februari2012).MobileSitesvs.Apps:The

ComingStrategyShift.Opgeroepenop23April2012

viahttp://www.useit.com/alertbox/mobile-sites-apps.

html

NOS.(12Januari2012).Whatsappislek:Statusdoor

iedereenaantepassen.Opgeroepenop1April2012

viahttp://nos.nl/op3/artikel/328357-whatsapp-is-lek-

status-door-iedereen-aan-te-passen.html

Nu.nl.(12Januari2012).WhatsApp-statusallegebruikers

nogsteedsaantepassen.Opgeroepenop1April

2012viahttp://www.nu.nl/gadgets/2713418/whatsapp-

status-alle-gebruikers-nog-steeds-passen.html

O

Ogasawara,T.(11Juli2011).AverageiPhoneAppPrices

RisingButNotByMuch.Opgeroepenop10Mei2012

viahttp://socialtimes.com/average-iphone-app-prices-

rising-but-not-by-much_b70115

Olsthoorn,P.(11Mei2011).Eerstegebruikerscijfers

ConnectedTV.Opgeroepenop4-4-2012viahttp://

www.immovator.nl/eerste-gebruikerscijfers-connected-

tv

Opera(z.j.).AboutOpera.Opgeroepenop24April20120

viahttp://www.opera.com/company/

Opta.(2011).Mobiel:AantalretailaansluitingenMobiel

:Marktaandelenretailaansluitingen(2011Q3)

opgeroepenop5April2012viahttp://www.opta.nl/nl/

download/bijlage/?id=752

Oracle.(z.j.).WhatisanObject?Opgeroepenop23April

2012viahttp://docs.oracle.com/javase/tutorial/java/

concepts/object.html

REFERENTIES

69

Osterwalder,A.&YvesPigneur(2009).Businessmodel

generatie.Amsterdam:WoltersKluwer

P

Pichai,S.(1September2008).Afreshtakeonthebrowser.

Opgeroepenop24April2012viahttp://googleblog.

blogspot.com/2008/09/fresh-take-on-browser.html

Pichai,S.(7Februari2012).IntroducingChromefor

Android.Opgeroepenop24April2012viahttp://

googleblog.blogspot.com/2012/02/introducing-chrome-

for-android.html

R

Rabobank.(1Januari2012).Tarievenzakelijk

betalingsverkeer.Opgeroepenop10Mei2012via

http://www.rabobank.nl/images/tarieven_zakelijk_

betalingsverkeer_29401701.pdf?ra_resize=yes&ra_

width=1024&ra_height=768&ra_toolbar=yes&ra_

locationbar=yes

Raessens,B.(2008).Ondernemenineenveranderende

wereld.(1edrk.).DenHaag:BoomLemmauitgevers.

Rajapakse,D.C.(28April2008)FragmentationofMobile

Applications.Opgeroepenop4April2012via

http://www.comp.nus.edu.sg/~damithch/df/device-

fragmentation.htm

Rao,L.(13December2010).GoogleMobileSearchesGrew

130PercentInQ3.Opgeroepenop7Februari2012

viahttp://techcrunch.com/2010/12/13/google-mobile-

searches-grew-130-percent-in-q3/

Resig,J.(16Oktober2010).jQueryMobileAlpha1

Released.Opgeroepenop5Mei2012viahttp://

jquerymobile.com/blog/2010/10/16/jquery-mobile-

alpha-1-released/

Riezebos,R.&vanderGrinten,J.(2011).Positioneren(2e

drk.).DenHaag:BoomLemmauitgevers.

Ryan,C.(2005).TheEffectofContextandApplicationType

onMobileUsability:AnEmpiricalStudy.Proceeding,

2005(38),115-124.

S

Salminen,V.(23Februari2012).Adaptivevs.responsive,

what’sthediffrence?Opgeroepenop11April2012via

http://viljamis.com/blog/2012/adaptive-vs-responsive-

whats-the-difference.php

Scheivink,B.(16Maart2010).Microsoftbrengt

ontwikkeltoolsvoorWindowsPhone7uit.Opgeroepen

op3Mei2012viahttp://tweakers.net/nieuws/66190/

microsoft-brengt-ontwikkeltools-voor-windows-phone-

7-uit.html

Schlosser,E.(26April2001).FastFoodNation:TheDark

SideoftheAll-AmericanMeal.UnitedKingdom:Allen

LaneThePenguinPress.

Sencha.(23April2012).ReleaseNotesforSenchaTouch

2.0.1.Opgeroepenop5Mei2012viahttp://dev.

sencha.com/deploy/touch/release-notes.html

Shontell,A.(22Februari2012).10DaysAfterLaunch,This

HotNewAppHas1.2MillionDownloads.Opgeroepen

op13April2012viahttp://www.businessinsider.

com/10-days-after-launch-this-hot-new-app-has-12-

million-downloads-2012-2

Shontell,A.(22Maart2012).OMG:5-Week-OldAppDraw

SomethingHits20MillionDownloadsAndGenerates

6-FiguresPerDay.Opgeroepenop13April2012via

http://www.businessinsider.com/omg-5-week-old-

app-draw-something-hits-20-million-downloads-and-

generates-6-figures-per-day-2012-3

70

Stalk,G.(1988)Time-TheNextSourceofCompetitive

Advantage,HarvardBusinessRev.,Juli(1988),41-51

T

Taft,D.K.(13Maart2009).PhoneGapsimplifiesiPhone,

Android,Blackberrydevelopment.Opgeroepenop5

Mei2012viahttp://www.eweek.com/c/a/Application-

Development/PhoneGap-Simplifies-iPhone-Android-

BlackBerry-Development-788189/

TheNPDGroup.ConsumerTrackingService:MobilePhone

Trackopgevraagdop6April2012viahttp://npd.com

TimBerners-Lee.(Mei1990).Theorginalproposalofthe

www,HTMLized.Opgeroepenop24April2012via

http://www.w3.org/History/1989/proposal.html

Tryggeseth,Eirik(1997)Reportfromanexperiment:

impactofdocumentationonmaintenanceinJournal

ofempiricalsoftwareengineering.KluwerAcademic,

1997(2),201-207.

Tweakers.net.(12Januari2012).WhatsApp-statusvan

anderenisnogsteedstewijzigen.Opgeroepenop

1April2012viahttp://tweakers.net/nieuws/79321/

whatsapp-status-van-anderen-is-nog-steeds-te-

wijzigen.html

U

UnitedNations.(20September2011).Composition

ofmacrogeographical(continental)regions,

geographicalsub-regions,andselectedeconomicand

othergroupings.Geraadpleegdop1maart2012via

http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.

htm

Useit.com.Usability101:IntroductiontoUsability.

Opgeroepenop19April2012viahttp://www.useit.

com/alertbox/20030825.html

V

VanderKolk,T.(30Maart2012).BlackBerryverliestvan

iPhoneenwilweerzakentelefoonworden.Opgeroepen

op31maart2012viahttp://www.trouw.nl/tr/nl/4504/

Economie/article/detail/3233537/2012/03/30/

BlackBerry-verliest-van-iPhone-en-wil-weer-

zakentelefoon-worden.dhtml

Victor,B.R.,Zelkowitz,M.V.(1978).Analyzingmedium-

scalesoftwaredevelopment.ICSE,1978,116-123.

Virki,T.(15Mei2012).Google’sAndroidgainssharein

smartphones-survey.Opgeroepenop29Mei2012

viahttp://www.reuters.com/article/2012/05/15/us-

cellphones-survey-idUSBRE84E0D820120515

W

W3C.(30Maart2012).WebApplicationStoreCommunity

Group.Opgeroepenop16April2012viahttp://www.

w3.org/community/webappstore/

Watters,C.,ZhangR.,Duffy,J.(2005).ComparingTable

ViewsforSmallDevices.Geraadpleegdop07Februari

2012viaACM.

Walter,A.(2001).Designingforemotion.NewYork:ABook

Apart.

WebpageFX.(15Agustus2011).AHistoryofAppStores:

Apple,Google,andEveryoneElse.Opgeroepenop10

mei2012viahttp://www.webpagefx.com/blog/internet/

history-of-app-stores-infographic/

Weiss,S.(2002).HandheldUsability.Chichester:John

Wiley&SonsLtd.

71

Wenderlich,R.(17Februari2012).HowToMakeaCustom

UIViewiniOS5:A5StarRatingView.Opgeroepenop

2Mei2012viahttp://www.raywenderlich.com/1768/

how-to-make-a-custom-uiview-a-5-star-rating-view

Wentk,R.(19Maart2010).IphoneOSDevelopment:Your

VisualBlueprintforDevelopingAppsforApple’sMobile

Devices.Indianapolis:JohnWileyandSons

Wikipedia.(24April2012).iOSversionhistory.Opgeroepen

op24April2012viahttp://en.wikipedia.org/wiki/IOS_

version_history#iOS_1.x:_initial_OS_release

Wroblewski,L.(21Februari2011).DataMonday:More

MobileEngagement.Opgeroepenop7Februari2012

viahttp://www.lukew.com/ff/entry.asp?1269

Wroblewski,L.(23Maart2011).WebAppMasters:Native

orWeb-BasedMobileApps?http://www.lukew.com/ff/

entry.asp?1281

Wroblewski,L.(27Juni2011).DataMonday:MobileMarket

Snippets.Opgeroepenop7Februari2012viahttp://

www.lukew.com/ff/entry.asp?1361

Y

York,J.,Pendharkar,P.C.(2004).Human–computer

interactionissuesformobilecomputinginavariable

workcontext.Human-ComputerStudies60(2004)

771–797

72

Adaptive designAdaptivedesignisinhetkortomdeuserexperiencezogoedmogelijktevervullenopzoveelmogelijkverschillendeapparaten(hoofdstuk2).

Apparaat mogelijkhedenziebijlageD:“apparaatmogelijkheden”

Businessmodel“Eenbusinessmodelbeschrijftdegrondgedachtevanhoeeenorganisatiewaardecreëert,levertenbehoudt.“-Osterwalder&Pigneur,2009,p.14.

Criterium“cri·te·ri·umhet;o1-ria(beslissend)kenmerk2-riatoets,maatstaf:selectiecriterium”-vanDale,z.j.

FallbackIseenplandieuitgevoerdwordtalseenandereplannennietuitgevoerdkunnenworden(Cambridge,z.j.)

FPSFramesperseconds.Snelheidwaarmeedeapplicatievisueelvernieuwd.

FrameworkEencollectievanvoorgedefinieerdesoftwarecomponentenwaarbinneneenuniformeaanpakisdoorgevoerd.

GPUGraphicsProcessorUnit,verwerktbeeldenmaakthetmogelijkomframesopeenbeeldschermtelatenzien.

In-app paymentEenbetalingbinnendeapplicatie,toegepastomextrainhoudoffunctionaliteitenteverkrijgen.

LESSEenpreprocessor,waarbijhetdoelisomdedevelopermogelijkhedentegevenmetvariableenfunctiestewerkenen

dezeteprocessennaarCSS.

LTELongTermEvolution(CBS,2009).

PPIPixelsperInch.Dichtheidvandepixelsopeenbeeldscherm.

PreprocessorEencomputerprogrammadatuitvoerproduceertdiegebruiktwordtalsinvoervoorandereprogramma’s.

Progressive enhancementProgressiveEnhancementishetprincipeomtebeginnenmetdecontentenvanuitdaarfunctiestoevoegenvoorbepaaldebrowsersdiedemogelijkhedenondersteunenomdeuserexperienceteverbeteren(Dwyer,2009).

Responsive designResponsivedesigniséénvandeonderdelenvanadaptivedesign.Responsivedesignricht

zichophetaanpassenvandelayoutvoorverschillendebeeldschermenomzobijtedragenaandeuserexperience.

SASSZieLESS.

StakeholderStakeholderiseenpersoonoforganisatiedieinvloedondervindt(positiefofnegatief)ofzelfinvloedkanuitoefenenopeenproject.

BIJLAGE A: BEGRIPPENLIJST

73

AlgemeenWaarbijandereproductenklaarzijnzodrazegebruikt kunnen worden is dat bij softwareniet zo. Fouten en beveiligingslekken in deapplicatiezullengerepareerdmoetenworden.Alseenfunctionaliteitnietgoedwerktkandegebruiker bepaalde acties niet voltooien. Ditkan gevolgen hebben voor de werking vande gehele applicatie. Hierdoor verliest deapplicatie direct gebruikers die lastig terugte halen zijn. Beveiligingsfouten kunnenzorgenvoornegatieve zichtbaarheiddoordater gegevens openbaar gemaakt worden,veranderden/ofgewistworden.

De oplevertijd van een applicatie wordtbepaalddoordevolgendevijffactoren(Victor&Zelkowitz,1978):1. Mensen: Grootte en expertise van het

developmentteam2. Complexiteit: De complexiteit van de

opdracht3. Proces: Programmeertalen die gebruikt

wordenbetrouwbaarheidframework4. Product: De betrouwbaarheid en

performancevanhetsysteem5. Middelen:HardwareensoftwaremiddelenMensen

Degrootteenexpertisevanhetdevelopmentteamiseenfactorvoordeoplevertijd.Echtervaltditbuitendestrekkingvanmijnonderzoekom hier gericht onderzoek naar te doen.Dit subonderdeel wordt dan ook niet meegenomeninhetonderzoek.

ComplexiteitAlseenopdrachtcomplexerwordtdanneemtdeoplevertijdtoe.Binnendeapplicatiemoetmeerwerkverzetwordenomdeoplossingenuit te denken. Als het framework bepaaldemogelijkheden niet ondersteunt dan zal hetcomplexer worden om deze mogelijkhedentoch te verwerken met het specifiekeframework.

EigenontwerpHet aanpassen van standaard elementennaareeneigenontwerpkostextratijd.Alserelementen aangepastmoeten worden is hethandigalshet frameworkflexibel ismethetuitbreidenenveranderenvanhetontwerp.

ApparaatmogelijkhedenAls het belangrijk is om specifieke apparaatmogelijkhedentegebruikenvoordeapplicatiezalereenframeworkgekozenmoetenwordendie dit ondersteund. De mogelijkheden

die onderzocht zijn: contacten ophalen,bestanden lezen/schrijven, locatie ophalen,2d en 3d tekenen, media opnemen, offlinedatabase,SMSenMMS,offlineapplicatie,pushnotificatiesennetwerkdetectie.Bijsommigeframeworks kunnen deze mogelijkhedenworden toegevoegd. Door de toevoegingwordt het uiteindelijke doel behaald, maarwel met een langere oplevertijd. In hethoofdstuk 3 “Criteria van stakeholders”komt de ondersteuning van deze apparaatmogelijkhedenterug.

ProcesVerschillendetalenVoordevelopersishetlastigeralseenbepaaldefunctionaliteit in verschillende talenopgelostmoetworden. Per taal is de syntax, opbouwentestomgevinganders,daardoormoetelketaalandersbenaderdwordenopeenanderemanier mee omgegaan moet worden. Doorhet gebruik vanmeerdere talen en dezelfdefunctie inmeerdere talenop te lossenwordter naar schatting 50% langer over gedaan,dandathet in1 taalhadgekund (BijlageC:“gesprekken”).

BIJLAGE B: OPLEVERTIJD

74

BetrouwbaarheidframeworkAls een framework niet erg betrouwbaar is,zal er meer tijd nodig zijn om de fouten teomzeilenofdedeveloperszelfdefoutenlatenrepareren.Beidemethodeskostenveelmeertijd,dandateenframeworkwelbetrouwbaarzouzijn.

De betrouwbaarheid van de software gaatomhoog als het product volwassener wordt.Foutenwordenuitdesoftwaregehaald(Harteret al., 2000). In figuur B.1 is te zien hoe debetrouwbaarheid omhoog gaat ten opzichtevandevolwassenheid.

Figuur B.1: Volwassenheid versus product kwaliteit

Eenmanieromdebetrouwbaarheidtemetenishoesneldereleasecycleisvandesoftware.Alsersnellernieuwereversiesuitkomen,kan

er meer geconcentreerd worden op kleinerefunctionaliteiten en kunnen bugs snelleropgelostworden.

“Escrow.com reduced its release cycle to iterations of 2 weeks, resulting in a reduction of the number of defects by 70%.”

- Khomh, Dhaliwal, Zou, Adams (2012)

ProductBetrouwbaarheidapplicatieVoordat de applicatie wordt opgeleverdkunnen er door middel van testen, foutenuit de applicatie gehaald worden. Door deverschillende specificaties van apparatenzullen de testen op zoveel mogelijkverschillende apparaten uitgevoerd moetenworden. Het testen zal een bepaalde tijd inbeslagnemen,waardoordeoplevertijdhogerwordt.

PerformanceDe applicatie kanwerken zonder functioneleproblemen, maar moet daarnaast aan eenbepaalde snelheid voldoen. Performancetesten zijn geschikt om te meten hoe snelde applicatie is. Elk apparaat heeft anderespecificaties waardoor de applicatie op

elk apparaat een andere snelheid heeft.Het is daarom belangrijk om te testen opverschillendeapparaten.

MiddelenDe middelen van het ontwikkelteam kaninvloed hebben op de oplevertijd. Welkecomputers, wat voor software er gebruiktwordt en welke documentatie aanwezig is.Binnen dit onderzoek worden de computerswaaropgewerktwordtnietmeegenomen.

Hoemeerdocumentatieerishoeminderlangde oplevertijd is. Goede documentatie zorgtervoordatdedevelopersmindergefrustreerdrakenendatdeoplossingensnellergevondenworden (Gruenbaum, 2010). Volgens hetonderzoekwatTryggeseth(1997)heeftgedaanneemt de oplevertijd met 21,5% toe als dedocumentatie niet aanwezig is. De sourcecode,eendemoeneenpresentatiewasnietgenoeg om dezelfde oplevertijd te behalen.Hetbleekuithetzelfdeonderzoekdatgoededevelopers beter presteerde dan slechtedevelopers,maardatzonderdocumentatiedeprestatiesevenslechtwaren.Ditbetekenddatalservrijwelgeendocumentatieis,dekostenstijgenmet21,5%.


75

WebComplexiteitEigenontwerpKleuren,afbeeldingen,animatiesennavigatiekunnen volledig aangepast worden. Het isalleen wel belangrijk dat vooraf de keuzewordtgemaaktomopeengridtewerken.Demeeste frameworkswerkennamelijk viaeengrid,waarbijdeelementenophetgridwordenuitgelijnd.Omnetietsandersviahetgridtewerkenisdanlastig(bijlageC:“Gesprekken”).Andere frameworks gebruiken geen grid endanmoetdedevelopermeerwerkverrichtenom de elementen zelf te positioneren. Ditbetekent dat als de vormgeving vereist datelementennietineengridmoetenstaan,datbetervooreenframeworkgekozenkanwordenzondergrid.Hetisdusbelangrijkomditvooraftekiezen.Meteengridwerkenbespaardweltijd,omdatdepositioneringvandeelementenbijsommigeframeworksalgedefinieerdis.

ApparaatmogelijkhedenSommige apparaat mogelijkheden wordennognietbreedondersteunddoorhetweb.Vandemogelijkhedenwerkendevolgendeopdemeest gangbare browsers: locatie ophalen,2D/3D tekenen, database en beperkteoffline werking. Een specifiek overzicht kan

gevondenwordeninhoofdstuk3:“Criteriavanstakeholders”.Demogelijkhedenkunnennietgeïmplementeerdwordendoordedevelopers,waardoorgewachtmoetwordenopdebrowserondersteuning. De ondersteuning toevoegenkanniet,maarkanweleenfallbackgemaaktwordenvoordebrowsersdiedemogelijkheidniet ondersteunen. Daardoor heeft hetontwikkelteamextratijdnodig.

ProcesVerschillendetalenVoor het web zijn verschillende talen nodig,waarmeestaltweeverschillendespecialisatiesaan te pas komen. Degene die de front-endontwikkeld werkt met HTML, JavaScript enCSS,hierinkanindezelfdeomgevinggewerktworden alleen met verschillende syntax.Degenediedeback-endontwikkeldwerktmeteen webserver taal. In het geval van SpingwordtergebruikgemaaktvanhetframeworkRuby on Rails. Totaal worden minimaal viertalen gebruikt om een webapplicatie terealiseren.VoorzowelRubyonRailsalsvoorde JavaScript moeten functionele testenuitgevoerdworden.

BetrouwbaarheidframeworkHTML heeft al een lange weg afgelegd alstaal, het bestaat al sinds 1989.Daarna is in1990 de eerste browser geschreven (W3C,1990).Daarna isCSSontstaan in1994(Lie&Bos,1999),waarna snel JavaScriptvolgde in1995(Champeon,2001).Ditbetekenddatdetalendiegebruiktwordenvoorde front-end,tussende17en23jaaroudzijn.Echterisdefront-end niet alleen afhankelijk van de taalmaarookvandebrowsers.ZoalstezienisintabelB.1zijndebrowsersinveelverschillendejarengestart.Indetoekomstkanhetbrowserlandschap veranderen terwijl toch dezelfdetaal gebruikt blijft worden. Dit betekent datde betrouwbaarheid van de talen erg goedis,maardatnieuwebrowserservoorkunnenzorgen dat de betrouwbaarheid negatiefbeïnvloedword.

76

Tabel B.1: Eerste release browsers

Browser JaartalOpera 1994(Opera,z.j.)InternetExplorer 1995(Longeman,1998)Safari 2003(iBrowsers.net,2012)Firefox 2004(Firefox,2004)GoogleChrome 2008(Pichai,2008)iOSMobileSafari 2007(Wikipedia,2012)Androidbrowser 2008(Hijink,2008)ChromeforAndroid 2012(Pichai,2012)InternetExplorerMobile 2010(Schievink,2010)BlackBerrybrowser 1999(BlackBerry,z.j.)

Deupdatesnelheidvandewebtalenisoverhetalgemeenergtraag,maaralleswordtwel zorgvuldigbesprokenmetveel verschillendepartijen.Hierdoor isdekwaliteitvandetaalweloptimaalenzullendekeuzesgoedoverwogenworden.Hetuitvoerenvandetaalkanechterfoutgaandoordebrowsers.Deupdate tijd vandebrowsers ismedebepalendvoor de kwaliteit van de browser. Daarnaast is de taal op de serverook bepalend voor de betrouwbaarheid,waardoor de updatesnelheiddaarvanmeegenomenwordtinfiguurB.2.

Figuur B.2: Aantal dagen tussen updates (bewerkt van: Ruby On Rails, 2012,

googlechromereleases.blogspot.com, 2012, firefox.com, 2012, Wikipedia, 2012,

developers.android.com, 2012)

Hieruit isduidelijkteziendatdemeesteonderde163dagenblijven,InternetExplorerheeftechtereengemiddeldeupdatesnelheidvan603dagen.Deframeworksdieechterervoorzorgendatdeontwikkelaarsmakkelijkeenadaptiveapplicatieopkunnenzettenzijnmaximaalbinnen26dagengeüpdatet(ziefiguurB.3).Dewebframeworkshebbenduseenhogeupdatefrequentieenzullendaarominhetgevalvanfoutensnelkunnenveranderen.


77

0

5

10

15

20

25

30

320 And up Bootstrap Frameless Less Framework

Aant

al d

agen

tuss

en u

pdat

es

Web frameworks

Figuur B.3: Updatesnelheid web frameworks (bewerkt van: Clarke, 2012,

Bootstrap, 2012, Jonikorpi, 2012)

Debetrouwbaarheidvandeapplicatiekangewaarborgdwordendoor te testen. De voorbereidingen die een developer nodigheeftomtetestenzijnkleinophetweb,waardoorhierweinigtijd aangespendeerdhoeft teworden.Debestandenwordengeüploadenkunnendaarnadirectgetestworden.Ditismogelijkomdatdetalenallemaalnietgecompileerdhoeventeworden.

Detijddienodigisomclient-sidecodetetestenisgroter,omdatperbrowsergetestmoetworden.Hettestenkandoormiddelvanunittesten,FPSendoorhandmatigtesten.Bijunittestenisditeengeautomatiseerdproces,waarbijdetestendiegeschrevenzijnuitgevoerdkunnenworden.Viahandmatigtestendoorlooptdedeveloperdestappenvanhetscenarioomtetestenofdefunctionaliteitenwerkenenofanimatiesvloeiendlopen.

MiddelenDe documentatie van het web is erg goed, de W3C heeft een uitgebreidespecificatie geschreven hoe de clientwebtalen geschrevenmoetenworden.Daarnaastzijnerveelwebsitesdieoverdetalenschrijven.DedocumentatievanRubyonRailsiseenstukmindermaarisnogsteedsgenoegommeeaandeslagtekunnen.OmeenrichtingtegevenhoededocumentatieverdeeldisstaatintabelB.2eenoverzichtvandegevondenrecords.

Tabel B.2: Richtlijn hoeveelheid documentatie

Techniek Google BOLHTML 999.000.000 640CSS 58.000.000 946JavaScript 34.600.000 467RubyonRails 3.620.000 42Gemiddelde 273.805.000 524

NativeComplexiteitEigenontwerpHetontwerpismakkelijkteveranderenbijdenativeframeworks.Kleurenenafbeeldingenzijnmakkelijkbinnendelayouttewijzigen.Animatiesennavigatiekunnenvolledigandersingezetworden.Debasisviewszijnnamelijkmakkelijkviaoverervinguittebreiden(Wenderlich,2012).Voorhetontwerpmoeteencontrollergeschrevenwordenmetdelogicavanhetobject(Android,2012).

MogelijkhedenAlle mogelijkheden van het besturingssysteem kunnen benaderd worden,echterisditperbesturingssysteemanders.Androidheeftallemogelijkhedenen

78

derestvandebesturingsystemenzijnbeperkter.iOSheeftbeperkingen op het sms-en en achtergrond processen.BlackBerry ondersteund helemaal geen sms via code.WindowsPhoneheeftgebruikersactiesnodigvoorsmsenheeftgeenachtergrondprocessen.Eenuitgebreidoverzichtkan gevonden worden in hoofdstuk 4: “frameworks”.De mogelijkheden die niet beschikbaar zijn van hetbesturingssysteemkunnenookniet ingebouwdwordenindeapplicatie.De tijddiehetduurtomdemogelijkhedenvanhetbesturingssysteemtegebruikenvergtweinig tijdomdatdeAPI’smakkelijkaangeroepenkunnenworden.

ProcesVerschillendetalenDoordat er per besturingsyssteem geprogrameerd moetworden, kunnen de programmeertalen ver uit elkaarliggen.AndroidenBlackberrywerkenmetJava,iOSwerktmet objective-c enWindows Phonemet C#. De lay-outsworden bij Android via XML gerealiseerd en is ook eenvisuele editor. Bij iOS enWindows Phoneworden de lay-outs geheel ontworpen via een visuele editor. De lay-out voor BlackBerrymoet via de Java code gegenereerdworden. Dit betekent dat er per besturingssysteemmaximaal 2 programmeertalen worden gebruikt. Echterzijndetalenonderlingergverschillend(metuitzonderingvandecombinatieBlackBerryenAndroid).AlsdeapplicatiebijvoorbeeldvooriPhoneenAndroidgeschiktmoetwordengemaaktzijner3verschillendetalendiegebruiktworden.


BetrouwbaarheidframeworkDe besturingssystemen zijn tussen de 2 en 13 jaar oud. Hierdoor is er eengroot verschil in de betrouwbaarheid van het oude BlackBerry en het nieuwebesturingssysteem Windows Phone. In tabel B.3 is te zien wanneer welkbesturingssysteemvoorheteerstuitkwam.

Tabel B.3: eerste release besturingssysteem

Besturingssysteem Jaartal eerste releaseBlackBerry 1999(BlackBerry,z.j.)iOS(toenonderdenaamiPhoneOS) 2007(Lauwers,2007&Costello,2012)Android 2008(Hijink,2008)WindowsPhone 2010(Schievink,2010)

Deapplicatieshoevennietafhankelijktezijnvanandereframeworks.Hierdoorligtde betrouwbaarheid bij één externe partij. Zoals te zien is in figuur B.4 is deupdatesnelheidvandeframeworksAndroidhetsnelste(79dagen)enisWindowsPhonedelangzaamste(322dagen).InfiguurB.4iseenoverzichttezienhoesneldenativeframeworksupdatesuitbrengen.

79

0

50

100

150

200

250

300

350

Android iOS BlackBerry Windows Phone

Dage

n tu

ssen

upd

ates

Besturingssysteem

Figuur B.4: updatetijd besturingssystemen (bewerkt van: Costello, 2012, Android, z.j.,

Wikipedia, 2012, Microsoft, 2012)

ProductHet testen van het product kan gedaan worden door de applicatiete compileren. Hierbij wordt de code vertaald naar een lagereprogrammeertaal,waardoorhetuitgevoerdkanwordenopdehardware.Het testenduurt daarom langer, omdatdedevelopermoetwachten.Afhankelijkvanhetbesturingssysteemendeomvangkanhetongeveer5secondentot2minutendurenvoordatdeapplicatiegetestkanworden(Farina,2011).

Alsdeapplicatieeenmaalgecompileerdisdankunnendeunittests,fpstestenhandmatiggetestworden.Bijvoorkeurgebeurthetbinneneenaantal versies van het besturingssysteem. Zeker voor Android is hetbelangrijk om binnen een aantal versies te testen.Momenteel zittendemeestegebruikersopAndroid2.3.AlsgetestwordtopdeversiesvanAndroid2.2 totAndroid4.0.4danwordt93,5%vandegebruikte

toestellengedekt(Android,2012).BijiOSzijnditvaakdelaatstetweeversies(Gemmel,2011).Momenteelzijndelaastetweeversies5.0en5.1.

MiddelenDedocumentatievanzoweliOSalsAndroidisgoed.ElkbesturingssysteemheeftzijneigendevelopmentsitewaarAPIdocumentatieaanwezigis,samplesenbestpractises.Daarnaastzijnfilmpjesenvoorbeeldcodebeschikbaar die het mogelijk maken voor de developers om snelleraandeslagtegaan.OpBol.comvalthetaantalboekenwattegenenop Google kan er genoeg documentatie gevonden worden. In tabelB.x4staateenoverzichtvandegevondendocumentatie.

Tabel B.4: Richtlijn hoeveelheid documentatie beschikbaar is

Besturingssysteem Google Bol Dev siteAndroid 38.300.000 67 1.119iOS 126.000.000 42 1.509BlackBerry 8.530.000 12 348WindowsPhone 3.170.000 21 *Gemiddeld 44.000.000 36 992

* geen nauwkeurige schatting mogelijk

HybridframeworksComplexiteitEigenontwerpZoals te zien is in tabel B.5 verschilt het aanpassen van een eigenontwerpperframeworkbinnendehybrideframeworks.

80

Tabel B.5: ontwerp aanpassen (bewerkt van: Lukasavage 2011, Dowsett, 2011, Forging Titanium, 2012,

camden, 2011)

Framework kleuren, geluid, afbeeldingen Animaties NavigatiePhoneGap ZiejQueryMobileofSenchaTouchSenchaTouch V X VjQueryMobile V V VTitaniumMobile V V V

Titanium en jQuery Mobile zijn er opgebouwd om andere animaties ennavigatie te gebruiken. Helaas is ditbij Sencha Touch erg lastig, waardoorvoordeelbehaaldwordtbijeenalternatiefframework.

MogelijkhedenDe frameworks die de mogelijkhedenkunnenbenaderenvanhetapparaatzijnPhoneGapenTitaniumMobile.Phonegapkan het vervolgens doorgeven naarSencha Touch of jQuery Mobile. QuamogelijkhedenzijnPhoneGapenTitaniumMobilebijnagelijk.Eenoverzichtvandemogelijkhedenistevindeninhoofdstuk3 “Relatie criteria en frameworks”.Als de standaard mogelijkheden vanPhoneGap niet ondersteund worden,dankunnenhierwelaanvullendeplugins

voor geschreven worden. Deze pluginskostenextratijd,omdatzeperplatformgeschrevenmoetenworden.

ProcesVerschillendetalenIn Titanium Mobile en Sencha Touchwordt gewerkt met JavaScript. jQueryMobileiseencombinatievanHTML,CSSenJavaScript.

BetrouwbaarheidframeworkDe frameworks zijn twee a drie jaargeleden ontstaan en dus nog vrij jongvergeleken met andere frameworks.In tabel B.6 is te zien wanneer deframeworksuitkwamen.


Tabel B.6: eerste release frameworks

Framework Jaartal 1e releasePhoneGap 2009(Taft,2009)TitaniumMobile 2008(appcerelator.com,2012)SenchaTouch 2010(Elias,2010)jQueryMobile 2010(Resig,2010)

Dehybridframeworkszijnbinnen42dagengeüpdatet.SenchaTouchisdesnelstemeteengemiddeldeupdatetijdvan20dagen.EenoverzichtistezieninfiguurB.5.

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

PhoneGap Titanium Mobile Sencha Touch jQuery Mobile

Dage

n tu

ssen

upd

ates

Framework

Figuur B.5: updatetijd hybrid frameworks (bewerkt van: jquerymobile.

com, z.j., Sencha, 2012, Apache, 2012, Appcelerator, 2012)

ProductDetussentijdsetestenmetSenchaTouchenjQuerymobilekunnengedaanwordenineenwebkitbrowser,waardoor

81

diteenimpressiekangevenhoedeapplicatiewerktop iOS,AndroidenvoorBlackBerryvanafversie6.Voorwindowsphonekangetestwordenopinternetexplorer. Omde applicatie goed te testen zal tochdecombinatiegetestmoetenwordenmetPhoneGapwaardoorenigecompilatietijdnodigis.VoorTitaniumMobile zal elke keergecompileerdmoetenworden.Nadat 10 testen op twee verschillende systemenwerden uitgevoerd, was het resultaat dat decompilatietijdtussende2en5minutenlangduurde.Binnendetestwarenerzelfsnogtweecompilatiesdienietvoltooidwerden.Doordatsommigecompilatiesniet werken, kan de oplevertijd langer worden.Vervolgens zal getestmoetenwordenper platformopdeversiesdiehetmeestgebruiktworden.VoorAndroidisdit2.2totandroid4.0.4envooriOSzijnditvaakdelaatstetweeversies(5.0en5.1).

MiddelenDocumentatie van de hybrid frameworks loopt erguiteen. PhoneGap en Sencha Touch hebbenweinigexterne documentatie als gezocht wordt via deGoogle zoekmachine. Sencha Touch heeft daartegenover veel documentatie op de developerssite staan.AlsopdocumentaitegezochtwordtvanjQueryMobilekomenweveelresultatentegenviadeGooglezoekmachine.Daarnaastlevertdezoektermbijbol.comdemeesteboekenop.InTabelB.7staateenoverzichthoeveeldocumentatiegevondenis.

Tabel B.7: Richtlijn hoeveelheid documentatie beschikbaar is

Framework Google Bol Dev sitePhoneGap 320.000 5 40TitaniumMobile 5.970.000 0 150SenchaTouch 352.000 6 589jQueryMobile 1.290.000 10 148Gemiddeld 1983000 5 232

Hetontwerpaanpassenkostoverhetalgemeennietextraveeltijdbijdeverschillendeframeworks.Echteralsgekekenwordtnaarhybriddan isSenchaTouchgeengoedekeuzeomanimaties inaantepassen.Depuntentelling istochgelijkmetdeandereframeworksomdatTitaniumMobilewelvoldoetinhetaanpassenvandeanimaties.DeapparaatmogelijkhedenkostenbijNativehetminstwerk,daarnavolgtHybridsamenmetweb.Quatijdstaanzegelijk,maardebestedingvandetijdisanders.Bijhybridwordtdemogelijkheidgeïmplementeerdenbijhetwebwordteenfallbackgerealiseerd.

Hetwebheeftdemeestetalen,waarnanativeenhybridvolgt.Nativeheeftvoordeelals de applicatie op één besturingssysteem ontwikkeldmoet worden. Bij meerderebesturingssystemen is hybrid sneller. De betrouwbaarheid is het beste bij hetweb,daarnanativeenalslaatstehybrid.

Debetrouwbaarheidvanhetproduct isbijhetwebhethoogst,voornamelijkomdatgeencompilatietijdaanwezigis.Daarnaisnativehetsnelsteenhybridstaatvooralopdelaatsteplekomdatdecompilatietijdveeltijdinbeslagneemt.Intabelx.xstaateenoverzichtvandebeoordelingvandefactorenindezebijlage.

82

Tabel B.8: beoordeling factoren oplevertijd (vetgedrukte criteria zijn gemiddelde van onderstaande factoren)

Web Native HybridComplexiteit 1,5 2,0 1,5Eigenontwerp 2,0 2,0 2,0Apparaatmogelijkheden 1,0 2,0 1,0Proces 2,0 2,0 1,5Verschillendetalen 1,0 2,0 2,0Betrouwbaarheidframework 3,0 2,0 1,0Product 3,0 2,0 1,0Middelen 3,0 2,0 1,0

Gemiddeld vet gedrukte criteria 2,38 2,0 1,25


83

BIJLAGE C: GESPREKKEN

Projectmanager20-04-2012DocumentatieDe documentatie bij native en hybrideverschild erg. Bij hybride krijg je te makenmet minimaal drie verschillende systemen:web, phonegap en native die allemaal huneigen documentatie hebben. Echter is ereen stuk minder documentatie te vindenoverPhonegapdanerovernativeenwebtevinden is.Ditkangroteproblemengevenbijhetontwikkelenvaneenapplicatie.Detijddiegezocht moet worden naar documentatie iskostbare tijd,watbetergebruikt kanwordenvoorhetprogrammerenvandeapplicatie.

Overschakelen van taalVoor developers is hybride lastiger, omdatsommige functionaliteit in zowel dewrapperals in het webframework aangepast moetworden. Per taal/omgeving is er anderesyntaxenopbouwwaaropeenanderemaniermee omgegaan moet worden. Door dezewisselwerkingvantalenzalhetnaarschatting50%langerdurendandatergebruikgemaaktwordtvanééntaal.

BetrouwbaarEr zijn al verschillende gevallen geweestdat binnen projecten tegen beperkingenaangelopenzijndienaarverwachtingzoudenmoeten werken. Zo is het bijvoorbeeld nietmogelijkinSenchaToucheenYouTubefilmpjeaftespelen.

Bij het upgraden van verschillende versiesvan Sencha Touch kan het zijn dat ouderefunctionaliteiten niet meer werken zoals zebedoeld zijn. De opdrachtnemer kan in ditgeval niet garant staan voor een soepeleovergang van Sencha Touch versies. Als ertoch geüpgradedmoetworden, dan kan hetzijn dat er veel uren verloren gaan in hetherstellenvandekapottefunctionaliteiten.

Voorgedefinieerde elementenIndenativetalenzittenmeervoorgedefinieerdeelementenwaardoorhetmakkelijkerisomsnelgrafischeelemententoetevoegen.Standaardlijsten,afbeeldinggalerijen,Daarnaastlopende native frameworks verder in handigemiddelenomdeapplicatiesnellertebouwen.iOSheeftbijvoorbeeldstoryboarding,wathetergmakkelijkmaaktomdestructuurvandeapplicatie in te delen en een goed overzichtgeeftoverdewerking.

ToelatingseisenVolgens Tom worden de hybride applicatiesminder snel toegelaten dan de nativevarianten.Hetisbelangrijkomdaarrekeningmee te houden en dit aan de klant mee tedelendathiereenrisicomeespeelt.Ditheeftdusopinvloedtotdetime-to-market.

Businessmanager20-2-2012Dehuisstijlwordt ingedeeldbinnenSPING inde simpelste vorm: kleur, afbeeldingen engeluid.Dealgemeenwat lastigereanimatiesendelaatstevormiseenafwijkendenavigatie.

26-4-2012De business manager gaf aan dat hethoofddoeleentevredenenterugkerendeklantis. Dit wordt volgens hem bereikt door eengoedproces.Hetafstemmenvanbeslissingen,risico’s zorgen voor voorspelbaar beeld hoede applicatie tot stand komt. De keuzes diegemaakt worden voor bepaalde systemenop basis is van adoptie van de markt eninvesteringendiegedaanzijn indeinnovatieprojecten.

84

AlgemeenDe invulling van de gebruikers belangenzijn belangrijk, ze kunnen zorgen dat eenapplicatie succesvol wordt of niet. DebelangrijkstebelangenvaneengebruikerzijninkaartgebrachtdoorMorville(2004)viadeuserexperiencehoneycomb.

Deuserexperiencehoneycombbestaatuitdevolgendeonderdelen:1. Useful(nuttig)2. Usable(bruikbaar)3. Desirable(gewenst)4. Findable(vindbaar)5. Accessible(toegankelijk)6. Credible(betrouwbaar)7. Valuable(tevredenheid)

Useful(nuttig)Deapplicatiemoetnuttigzijnomtegebruiken.De gebruiker die moet vervult worden inbepaalde doelen. Dit heeft vooral te makenmetdedoelendiehij of zij voorogenheeft.Dit is dus een gebruikers belang wat ergafhankelijk is van het concept. Daarom zalhet nietmeegenomen worden in de overigehoofdstukken.

Usable(bruikbaar)Met usable wordt er bedoeld hoe makkelijkde gebruikers de taken kan vervullen. Deverwachtingen van de gebruiker moetenovereen komen met wat de applicatie doet.Usability heeft grotendeels te maken metdezeervaring.Nielsenheeftusabilityalsvolgtgedefinieerd:

“Usability is a quality attribute that assesses how easy user interfaces are to use. The word usability also refers to methods for improving ease-of-use during the design process.” -

DevolgendequotevanproffessorConstantinemaakt duidelijk dat applicaties bruikbaarmoetenzijn:

“They want systems that are easy to learn and easy to use and that help them do their work. They want software that doesn’t slow them down, that doesn’t trick or confuse them, that doesn’t make it easier to make mistakes or harder to finish the job.”

- Constantine (2000, p. 1)

D e

onderdelendiedebruikbaarheidbeïnvloedenzijn: ontwerp, apparaat mogelijkheden enperformance.

OntwerpOnderzoekheeftaangetoonddatdeefficiencyveranderd als het op andere beeldschermenword getoond. Het is daarom belangrijk dathetontwerpkanveranderenopverschillendebeeldschermen.Weiss(2002)zeihetvolgendehierover:

BIJLAGE D: CRITERIA VAN GEBRUIKERS

valuable

accessible

desirable

credible

useful

�ndable

usable

85

“Small screens are difficult to use and even more difficult to design for.”

- Weiss (2002, p. 51)

Voorbeeld effect van aanpassen op kleiner scherm Watters, C et all heeft geconcludeerd inhet artikel “Comparing Table Views forSmall Devices” dat op kleine schermentabellen aangepast moeten worden. Doorde aanpassingen was er de helft van detijdnodigomdezelfdetakenuittevoeren.Hieruit blijkt hoe belangrijk het is om deindeling van informatie aan te passen opdegroottevanhetscherm.

ApparaatmogelijkhedenBinnen het apparaat kunnen er bepaaldesensorenwelofnietaanwezigzijn.Hetgebruikvansensorenkanhelpenomdeinteractiemethetapparaatteverminderen.Hierdoorkunnenerminder stappen genomen worden en kande user experience verbeterdworden (Ryan,2005).

PerformancePerformance is de snelheid waarmee deapplicatie reageert om een bepaalde actie

uit tevoeren(Microsoft,z.j.).Verbeterenvanproductofdienstsnelheidomextrawaardetecreëren.Omditterealiserenmoeterextratijdinhetproductofdienstwordengestokendoordeopdrachtgever.

Gebruikers willen ook dat de applicatie snelis geladen, volgens usability expert JakobNielsenvaltditteverwijtenaantweefactoren:Human limitations en Human aspirations.Human limitations is het verliezen van deconcentratie en geheugen door hetwachtenen het onvermijdelijke verval van het korte-termijn geheugen. Human aspirations hetgevoel om controle te hebben over wat ergebeurt in plaats van onderworpen te zijnaaneenapparaat.Hetzelfdegevoel ontstaatalsbedrijvenmensenlatenwachteninplaatsvan snel een goede service te verlenen. Bijeen toegangstijd van 0.1 seconden krijgtde gebruiker het gevoel dat de applicatieonmiddellijk reageert. Met 1 seconden heeftde gebruiker nog het idee dat ze controlehebben over wat er gebeurt, maar merkenwel dat het apparaat bezig is. Vrijwel allegebruikers verlaten de applicatie al na 10seconden (Nielsen, 2010). De conclusie diehieruitgetrokkenkanwordenisdatdelaadtijdzo laag mogelijk gehouden moet worden

omdat dit een positieve invloed heeft op deusability.Googleheeftzelfsgemetendatmetverhogen van de laadtijdmet 400ms ervoorgezorgdheeftdater0,6%minderzoekactieshebbenplaatsgevonden(McQuad,2011).

Binnen een applicatie helpen animaties omde ervaring te verbeteren, maar ook om deonderliggendedatatebegrijpen.Desnelheidvan de animatie moet echter wel juist zijn,omdatdeanimatieanderstelangoftekortkanduren.Bijeentelagesnelheidzaldeanimatiete lang duren, waardoor de gebruiker moetwachten en verstoort wordt in de interactiemetdeapplicatie.Met een tehoge snelheidzal de animatie te kort duren, waardoor degebruikerhemnietkanwaarnemen(Dessart,Motti,Vanderdonckt,2011).

“Animation is always the first display element attracting the end user’s attention. Whatever the animation goal is, they may cause user distraction. Their duration always induce some lag, the animated objects should not exceed a certain threshold. To minimize lag, an animated transition should be fast”

- Dessart et al. (2011, p. 96)

86

Desirable(gewenst)Als de applicatie de gebruikers positieveemotiesgeeft,hebbenzeplezierinhetgebruikvandeapplicatie.Deapplicatiekaneeneigenpersoonlijkheid hebben, zodat gebruikers deindrukkrijgendatzemeteenanderpersoonaanhetcommunicerenzijn(Walter,2011).

MailChimpHet icoon van MailChimp zorgt vooreen grappige en verrassende ervaring.Het is een aap genaamd Freddie VonChimpenheimer IV(figuurD.1)enzegtopelke pagina iets grappigs. De verrassingwat er op de volgende pagina zou staanmaakthetspannend.

Figuur D.1: Freddie Von Chimpenheimer IV (bron:

alistapart.com)

Ommeeroveremotionaldesigntelezenkanhet boek Designing for emotion van AaronWaltergelezenworden.Ditaspectvandeuserexpierencekomtnietmeervoor,aangezienditeenconceptuelekeuzeis.

Findable(vindbaar)Gebruikerswillen snel eenapplicatie kunnenvinden die in hun behoeftes voorziet. Zodrazedeapplicatiehebbengestartwillenzesnelkunnen identificeren waar ze heen moetenom hun doel(en) te bereiken. Dit betekenddatdeapplicatiegoedvindbaarmoetzijnendatbinnendeapplicatiedenavigatiekortenconsistentmoetzijnommaximalevindbaarheidterealiseren.Consistentieophetgebiedvantermentussenverschillendeplatformenisergbelangrijk. Door de terminologie hetzelfdete houden wordt de memorability van deapplicatie verhoogt. De vormgeving van dewebsitekanwelveranderenopverschillendeapparaten om de efficiency te waarborgen,maarderoutesdiedegebruikeraflegtmoetenprecieshetzelfdezijn.Degebruikermoetaanhet eind van de route op dezelfde inhouduitkomen (Gardner, 2011). Als de gebruikerroutes herkent die bij andere applicaties opdezelfdemanierwordentoegepast,zullendedoeleneerderbehaaldworden.“Use the same terminology and interaction schema within the same application and between applications, which will reduce the learning curve for new features.”

- Weiss (2002, p. 67)

Accesible(toegankelijk)Toegankelijkheid kan meespelen waar deapplicatiegebruiktwordt.Alserbijvoorbeeldgeeninternetsignaalmeeris.Kandeapplicatiedannogsteedsgebruiktwordenofkanhetzijndatdeapplicatiedandedoelennietmeerkanbehalen.

Meer dan 10% van de bevolking hebbenbeperkingen,waardoorhetvoordie10%ergbelangrijkisomtochtoegangtekunnenkrijgentot de applicatie. Kleurenblinden enmensenmetweinigzichtzulleneengrotercontrastenlettertypenodighebben(Jensen-Inman,2010).Voorblindemensenisspraakondersteuningofbrailenodig.

Credible(betrouwbaar)Betrouwbaarheidzorgtervoordatdeapplicatieblijft werken tijdens een bepaalde periode.Het systeem is onbetrouwbaar volgensMicrosoft(z.j.) als: het systeem crashed,niet reageert, output inconsistent is. Dit kanvoorkomen worden door het opsporen vanfoutenenhetoplossenvanfouten.

OpsporenvanfoutenDoordeapplicatietetestenkunnendesysteemcrashes, het niet reageren en inconsistente

BIJLAGE D: BELANGEN VAN GEBRUIKERS

87

output zichtbaar gemaakt worden. Als heteenmaal zichtbaar is kan de fout opgelostwordenvoordepublicatie.

OplossenvanfoutenFouten kunnen in de applicatie enframeworklaag liggen. De applicatielaag isde verantwoording voor de developers dieer aan werken. Terwijl de frameworklaagvaakeenexternepartij is.Alsereen fout inhet framework gevonden is, zal er contactopgenomenmoeten wordenmet de externepartij.Danzalgewachtmoetenwordentothetprobleem isopgelost.Alsde foutopgelost iszal de applicatie geüpdatet moeten wordenviahetdistributiekanaal.Alshet oplossen telang duurt, gaan gebruikers uiteindelijk opzoeknaarandereapplicatieomhundoelentevervullen(Walter,2011).Hetisdusbelangrijkomzosnelmogelijkfoutenoptelossen.

Valuable(tevredenheid)Valuable staat in het hart van het diagram,ditkomtomdatditeen totaal som isvandeomliggende factoren. Deze factoren voegenallemaal waarde toe voor de gebruiker,waardoorhij/zijuiteindelijktevredenis.

WebUsable(bruikbaar)OntwerpDoordat het web weinig basis elementenheeft als ontwerp, is het berekend om deelementeneeneigenontwerpmeetegeven.Deze flexibiliteit zorgt voor dat de designersdemogelijkheidhebbenomdehetdesignaantepassenopdebehoeftevandedoelgroep.ApparaatmogelijkhedenDeapparaatmogelijkhedenzijnnietallemaalte gebruiken, waardoor minder waardetoegevoegd kan worden. Het effect vande sensoren kan namelijk gebruikersactiesbinnen de applicatie verminderen. Daardoorwordt waarde toegevoegd die het usable(bruikbaarheid) belang van de gebruikersvervult.

PerformanceDe algehele laadtijd op het web is langer,maar de laadtijd bij de eerste keer gebruikvan de applicatie is korter (Jacobs, 2012).Hierdoorisdedrempellageromdeapplicatiete gebruiken, maar zullen gebruikers snellerafgeleid zijn binnen de applicatie (Nielsen,2012). De animaties hebben in de meestebrowserseengoedeperformanceenkomenDe performance kan gemeten worden in

framesperseconds(FPS).Echtermoetditwelop een accurate manier gebeuren. VolgensCorvoysier (2011) verdeeld de browser eengedeelte van de tijd om JavaScript uit tevoereneneenanderegedeelteomdepaginaopnieuwterenderen.Deechteframeratekanhierdoor niet alleen gerelateerd worden aande JavaScript.Het iseensamensmeltingvanJavaScriptuitvoeringenhetrenderenvandepagina. Om deze combinatie te achterhalenis hetmogelijk ommet JavaScript depositiete bepalen van een simpele CSS animatie.Elke seconde zijn de veranderingen die deCSS animatie heeft afgelegd opgeteld dieuiteindelijk de framerate bepalen. Om deperformancetetesten isergebruikgemaaktvaneenlijstmet67itemsdieeenminuutlangheenenweer scrolled. In tabelD.1 staat deframeratedieonderzochtis.

Naastdezetestisereencanvastestgedaanom3Dbeeldentetekenenvia JavaScript.BijdetestwordtgeenwebGLgebruikt,omdatditmomenteel alleen doorChromeondersteundwordt. De test die hiervoor gebruikt is kangevonden worden op http://www.smashcat.org/av/canvas_test/ en scoort slecht op degetesteAndroidbrowsers(tabelD.2).Alsnaardeframeratewordgekekenvanbeide

88

testen geeft dit aan dat simpele animatieswerken, maar dat ingewikkeldere animatiesdie in bijvoorbeeld games zitten nog nietgoed ontwikkeld zijn. WebGL is een stuksneller doordat deGPUbeter gebruiktwordtom de animaties te renderen. Testen vanGullen (2011) hebben namelijk aangetoonddatChromemetwebGL365% sneller is danChromezonderwebGL.DeondersteuningvanwebGLiszeerbeperkt,wantalleenChromeenFirefoxkunnenhiermeeoverweg.

Findable(vindbaar)De vindbaarheid van de applicaties hangtsamenmethetdistributiekanaal.Degebruikers

hebben de perceptie dat applicaties via eenapp store gedownload moeten worden enzullendaardoorminder snelgeneigdzijnomapplicatiesophetwebtezoeken.

Accesible(toegankelijk)De offline toegang kan gerealiseerd wordendoor gebruik van application cache. Echterzitten veel beperkingen aan waardoor dekeuze voor het web met een gehele offlineapplicatienietideaalis(Archibald,2012).Voormensen met een handicap is de applicatiegoed te lezen mits aan de specificatie vanW3Cwordtgehouden.

Credible(betrouwbaar)De onderdelen van het web zijn zeerbetrouwbaardoordatbijdebesluitvormingvande taal veel verschillende partijen betrokkenzijn. Daarnaast bestaan de webtalen al erglang,waardoordetalenbetrouwbaarzijn.Deframeworks die op de webtalen geschrevenhebben een gemiddelde oplevertijd van26 dagen, waarin de fout gerepareerd kanworden.Daarnaastkannahetreparerenvandefout,deapplicatiedirectgeüpdatetwordenophetdistributiekanaal.MeerinformatieoverdebetrouwbaarheidkangevondenwordeninbijlageB:“oplevertijd”.

Tabel D.1: FPS per apparaat/ browser bij scrollende lijst gedurende 1 minuut

Apparaat + browser minimaal gemiddeld maximumGS2Android4.0.4 36 37 41GS2Android4.0.4Chrome0.18 34 36 38GS2Android2.3 35 37 40iPad2iOS5.1 34 36 39PCChrome18.0.1025.133beta 30 62 63PCSafari5.1.2 25 53 59PCFirefox11.0 15 37 61PCOpera11.61 36 50 51Gemiddelde 31 44 49

Tabel D.2: FPS per toestel bij scrollende lijst gedurende 1 minuut

Browser gemiddeldGalaxyS2Android4.0.4 13GalaxyS2Android4.0.4Chrome0.18 11GalaxyS2Android2.3.3 17iPad2iOS5.1 46PCChrome18.0.1025.133beta 75PCSafari5.1.2 35PCInternetExplorer9.0.8 53PCInternetExplorer10 199PCFirefox11.0 36PCOpera11.61 40Gemiddelde 53


89

NativeUsable(bruikbaar)OntwerpDoordat native veel basisobjecten heeft die uitgebreidkunnenwordenenoverschrevengeeft het veel flexibiliteit voordesigners om een alternatiefontwerp toe tepassendiebeterpast bij de behoefte van dedoelgroep.

ApparaatmogelijkhedenDe apparaat mogelijkheden zijnallemaal te gebruiken inclusiefde sensoren. Hierdoor kunnengebruikersacties verminderdworden en wordt meer waardetoegevoegd aan het usable(bruikbaarheid)belang.

PerformanceDe initiele laadtijd is langerwaardoor gebruikers een hogeredrempelhebbenomdeapplicatieteladen,maarnahetladenheeftdeapplicatieeenkorterelaadtijdbij het gebruik ervan. Hierdoorwordt de gebruiker minder

afgeleid bij het gebruik van deapplicatie.(Nielsen,2012).

Deanimatiesbijnativehebbendebeste performance die mogelijkis met het apparaat. De metingdiegedaanzijnbijeenscrollendelijstisterugtevindenintabelD.3De resultaten liggen ver bovende minimale waarde van eenvloeiendbeeld(25FPS).

Tabel D.3: FPS per toestel bij scrollende lijst gedurende 1 minuut

Apparaat + OS minimaal gemiddeld maximumGalaxyS2Android4.0.4 158 159 160iPad2iOS5.1 96 97 98 Gemiddelde 127 128 129

Findable(vindbaar)De vindbaarheid van deapplicaties hangt samen methet distributiekanaal. Degebruikers hebben de perceptiedatapplicatiesviaeenappstoregedownload moeten worden enzullen daardoor de applicatiemakkelijkkunnenvinden.

Accesible(toegankelijk)Deofflinetoegangkanmakkelijkgerealiseerd worden doordatde gehele applicatie voorafgedownload moet worden. Voormensen met een handicap isde applicatiegoed te lezenmitsaan de specificaties van debesturingssystemen gehoudenwordt.

Credible(betrouwbaar)De native frameworks hebbenhet voordeel dat ze minderafhankelijk zijn van anderepartijen. Hierdoor wordt debetrouwbaarheid verbeterd. Eenprobleem bij Android is dat veelgebruikers niet kunnen updaten,doordat de fabrikant langzaam

is met het opleveren van deupdate. Hierdoor moet eenlangere tijd rekening gehoudenworden met fouten uit oudereversies.Meer informatieoverdebetrouwbaarheid kan gevondenwordeninBijlageB:“oplevertijd”.

HybridUsable(bruikbaar)OntwerpHetaanpassenvanhetontwerpislastigerdanbijdenativeenwebframeworks maar is nog steedsgoed mogelijk. Echter zijn deanimaties bij Sencha Touch nietaantepassen.

ApparaatmogelijkhedenDe apparaat mogelijkhedenzijn bijna allemaal te gebruikeninclusief de sensoren. Hierdoorkunnen gebruikersactiesverminderd worden en wordtmeerwaardetoegevoegdaanhetusable (bruikbaarheid) belang.Als een apparaat mogelijkheidnietondersteundwordtdanzalbijTitaniumMobilegewachtmoeten

90

wordentothetingebouwdwordt.BijPhoneGapisdemogelijkheidomditteimplementerenalsplugin.

PerformanceNetalsbijnativeisdeinitiele laadtijd langerendelaadtijdbinnendeapplicatiekorter.Deperformance is erg afhankelijk van het soorthybridframeworkgebruiktwordt.BijTitaniumMobileisdeminimaleperformancegemidddeld42FPS(tabelD.4)enbijSenchaTouchishetminimaal5FPS(tabelD.5).DitbetekenddatSenchaToucheenslechteperformanceheeftengeengoedegebruikservaringoplevert.

Findable(vindbaar)Devindbaarheidvandeapplicatieshangtnetalsbijnativesamenmethetdistributiekanaal.De gebruikers hebben de perceptie datapplicaties via een app store gedownloadmoeten worden en zullen daardoor deapplicatiemakkelijkkunnenvinden.Accesible(toegankelijk)Deofflinetoegangkanmakkelijkgerealiseerdworden doordat de gehele applicatie voorafgedownloadmoetworden.Voormensenmeteen handicap zijn de hybride lastiger om terealiseren omdat zowel rekening gehoudenmoetwordenmetdenativespecificatiesvoor

gehandicaptealsmetdewebspecificaties.Credible(betrouwbaar)De hybrid applicaties zijn afhankelijk vanhet besturingssysteem en van de hybridframeworks. De hybrid frameworks wordenallemaal binnen 42 dagen geupdatet enSencha Touch zelfs binnen 20 dagen. EchterzijnmettestenvandegebruikersinterfacevanSenchaTouchfoutenzichtbaardieeenmaandlaternognietzijnverholpen.Daarnaastisdeervaring van een projectleider binnen SPING

dat een update van het hybrid frameworkniet altijd soepel verloopt. Sommigefunctionaliteitenenontwerpdefinitieswordenanders geïnterpreteerd door de update.Hierdoor moet de applicatie extra wordennagelopen en is de kans op fouten groter.MeerinformatieoverdebetrouwbaarheidkangevondenwordeninBijlageB:“oplevertijd”.

Tabel D.4: Titanium Mobile FPS per toestel bij scrollende lijst gedurende 1 minuut

Apparaat + OS minimaal gemiddeld maximumGS2Android4.0.4 42 45 50GS2Android2.3 41 44 59iPad2iOS5.1 44 48 59gemiddelde 42 46 56

Tabel D.5: Titanium Mobile FPS per toestel bij scrollende lijst gedurende 1 minuut

Apparaat + OS minimaal gemiddeld maximumGS2Android4.0.4 2 35 41GS2Android4.0.4Chrome0.18 2 36 40GS2Android2.3.3 3 38 41iPad2iOS5.1 21 39 40 gemiddelde 7 37 41


91

ContactsAPIMetdecontactenAPIkunnendecontactenopgevraagdwordenuitdecontactenlijstvandetelefoon.Deze mogelijkheid wordt doorapplicaties, waarbij anderegebruikers kunnen participeren.Eenvoorbeeldvaneenapplicatiedie dit gebruikt is Instagram,zoals in figuur E.1 staat is hetmogelijk om vrienden te zoekenviadecontactenlijst.

Figuur E.1: vrienden zoeken in Instagram

FileAPIReadMetdefileAPIkunnenbestandengelezenwordendoordeapplicatie.Hierdoorkanbijvoorbeeldmuziekafgespeeld worden die op hetapparaatstaat.

FileAPIWriteBestanden kunnen aangemaaktworden en veranderd worden.Hierdoor kunnen bestaandebestanden aangepast worden.Een voorbeeld hiervan is eenfotobewerkingsapplicatiediedeaangepaste versie van de fotokanwegschrijven.

AccelerometerDe Accelerometer wordt veelgebruikt in games, maar wordtook in andere applicatiesgebruikt.InfiguurE.2isTwidroydteziendiegebruikmaaktvanhetschuddenvandetelefoonomdetijdlijnteupdaten.

Figuur E.2: Accelerometer in Twidroyd

GeolocatieDe locatie kan gebruikt wordenomonderanderedecontextaante passen, routes te bepalen,afstand temetenen snelheid tebepalen.

Googlemaps (figuur E.3) is eenvoorbeeld waarbij de locatieophaleneenbelangrijkonderdeelisvandeapplicatie.

Figuur E.3: Geolocatie in Google Maps

KompasVia geolocation kan de locatieweergegeven worden, maarnietwelke kant het apparaat opstaat.Deapplicatiekanditweltewetenkomenviahetkompas.Decombinatie van het kompas engeolocatie geeft eengoedbeeldwaariemandzichbevindenwaarhij/zij zich naar toe beweegt ofnaarkijkt.

BIJLAGE E: APPARAAT MOGELIJKHEDEN

92

WelkeapparaatmogelijkhedenerzijnEenvoorbeeldvaneenapplicatiedehetkompasgebruiktisLayer.Zoalstezien is infiguurE.4kande telefoon gericht zijn op eenlocatie waarna de gegevenszichtbaarworden.

Figuur E.4: Kompas in Layer

2D/3DtekenenDynamisch tekenen van 2D en3Dwordtveelgebruiktinsimpelegames. Het dynamisch tekenenwordt namelijk via de CPUgedaanwatminderefficientisbijcomplexeberekeningen.

DrawSomethingiseenvoorbeeld

vanwaar2Dwordtgetekendviatouch.InfiguurE.5isteziendateen gebruiker een afbeeldinggetekend heeft met behulp vanzijnvinger.

Figuur E.5: 2D tekenen in Draw

Something

OpenGLAlsdeberekenenvandynamischtekenen complexer worden, kanOpenGL gebruikt worden om

de performance te verbeterenGullen (2011). De berekeningworden namelijk gedaan via deGPU in plaats van de CPU. DeGPU is geoptimaliseerd voorbeeldverwerking en kan daaromeenhogereperformanceleveren.Eenvoorbeelddiegebruiktmaaktvan OpenGL is Cut the Rope(figuur E.6), waar de touwendoorgesneden moeten wordenom zo het snoepgoed aan hetgroenemonstertevoeren.

Figuur E.6: Cut the Rope

MediaCaptureHet opnemen van foto’s, videoen audio vallen onder mediacapture en worden vooral doorcamera, augmented reality envoice recorders gebruikt. EenvoorbeeldvaneenapplicatiedienietinéénvandezecategorieënvaltisSleepasAndroid.Hetiseenapplicatie die de accelerometerenmediacapturegebruiktomteanalyserenhoeiemandslaapt.InfiguurE.7staangrafiekendieuitdezeanalysenaarvorenkomen.

Figuur E.7: Sleep as Android

BIJLAGE E: APPARAAT MOGELIJKHEDEN

93

DatabaseHetopslaanvanofflinegegevenskanbenodigdzijnvoorapplicatiesdie zonder internetverbindingmoeten blijven werken. Dit kanbelangrijkzijnbijlocatieswaardeinternetsnelheid laag is of waarmobielinternetergduuris(zoalsroaming).

MessagingAls de applicatie sms/mmsberichten moet versturen ofuitlezen dan moet het mogelijkzijnomditviacodetebenaderen.WhatsApp (figuur E.8) werkthiermeeomhettelefoonnummervandegebruikertecontroleren.

OfflineOf de applicatie volledig offlinegebruikt kan worden zonderdat na het eerste gebruik deinformatie opgehaald hoeft tewordenvanhetinternet.

SocketsDe sockets zorgen voor eenblijvende verbinding tussen de

client en server, waardoor pushnotificaties verstuurd kunnenworden.Hierdoorwordtdebatterijbespaard en gaan de mobieleapparaten langermeeomdatdeapplicatie niet continue hoeft tevragenofernieuweinformatieis.

NetwerkAfhankelijk van welk netwerkgebruikt wordt kan andere

contentaangeleverdworden.Denetwerkenkunnenonderverdeeldworden in snelheid en type. Detweetypeszijnviawifienmobieleprovider.Bijdemobieleproviderwordt in Nederland onderscheidgemaakttussenGPRS,EDGE,3G,HSPA,WIMAXenLTE(CBS,2009).

NotificatiesNotificaties kunnen handig zijnals de applicatie niet visueel inbeeld is en toch de aandachtvandegebruikergevraagdmoetworden.Ditkanviaverschillendemanieren, trillen, geluidssignaal,led notificatie of via eenoverkoepelend visueel elementzoalseenstatusbarofpop-up.

AchtergrondserviceEen achtergrondservice is eencomponent van de applicatiedie langdurig bestaat waarbijgeen interactie is met degebruiker. (Android, 2012)Het is ook mogelijk dat deachtergrondservice bestaat ommetandereapplicatiesinformatie

uittewisselen.DeapplicatieTrainSleeper UK (figuur E.9) is eenapplicatie die de gebruiker wektalshij/zijindebuurtkomtvanhetgekozen station. De applicatiegebruikt een achtergrondserviceom de de locatie te meten envervolgens de applicatie teactiveren om de gebruiker tewekken.

Figuur E.9: Achtergrondservice Train

Sleeper UK

Figuur E.8: SMS controlle via WhatsApp

94

WebOplevertijdDe oplevertijd wordt langer doordat deweb framework getest moet worden bijde verschillende browsers. De browserskunnen kleine verschillen hebben waardoorde geproduceerde code af kan wijken vande verwachte resultaten. Daarnaast wordtde oplevertijd verhoogt doordat functioneletesten in twee verschillende omgevingengedaan moet worden. Zowel client side alsopserverside.VoormeerinformatieoverdeoplevertijdkaninbijlageB“oplevertijd”verdergelezenworden.

MerkKleur,geluidenafbeeldingenDewebframeworkshebbensomseigenstijlendie gebruikt worden om visuele elementenweertegeven.DekleurenenafbeeldingenzijngedefineerdinéénofmeerdereCSSbestanden.Doordatdelayoutcentraalisopgeslagenmeteen eenvoudige taal is het aanpassen ergmakkelijk.OmdatinCSSnoggeenvariabelenen functies gedefinieerd kunnen worden,gebruikensommige frameworksookweleenpreprocessor. Muziek is ook goed mogelijk,alleen dit zal via HTML5 geplaatst moetenworden.Vervolgenskandanmetbehulpvan

JavaScripthetgeluidafgespeeldworden.

MerkspecifiekeanimatiesAnimatiesdoormiddelvanCSS3wordensteedspopulairderophetweb.Echtervoorziendewebframeworks niet in standaardmogelijkhedenomanimatiesuittevoeren.Alleanimatiesdiedusgeschrevenwordenzullenveelflexibiliteithebben.Aandeanderekantkunnennietallebrowsers hele zware animaties tonen, doorde afwezigheid van hardware acceleratie.Alsdeanimatieswel zwaarzijn,kanhet zijndat performance afneemt en hierdoor degebruikersbelangennietgoedvervultworden(bijlageF“Belangenvangebruikers”).

MerkspecifiekenavigatieOp het web is de standaard navigatie vrijbeperkt, de elementen die ingebouwd zijnis dat tekstuele navigatie elementen eenonderstreping krijgen. Daarnaast kan aandelinkgezienwordenofdepaginaaleerderis bezocht. Daarnaast kan het elementveranderenalshij geselecteerdwordtviademuisof toetsen.Dewebframeworkshebbenzelf geen extra navigatie mogelijkhedenbovenopdewebtalenendaardoor kanmerkspecifieke navigatie gemakkelijk aangepastworden.

Mond-tot-mondreclameWebapplicaties kunnen makkelijk gedeeldworden door gebruikers, door de URI doorte sturen. Andere gebruikers kunnen hier opklikkenendeapplicatiedirectgebruiken.Alsgebruikersdeadaptiveapplicatiewillenopenenop andere apparaten met een webbrowserzal dit in de meest gebruikte webbrowsersgeenprobleemzijnomdathetbereikgrootis.Hierdoorwordtdezichtbaarheidvergrootenisdeapplicatiemakkelijktevinden.

AlshetwebgebruiktwordtzaldeURIbinnende applicatie geoptimaliseerd moetenworden voor onthoudbaarheid en delen viasocialmedia.Ditbetekenddatereenbalansgemaaktmoetwordentusseneenleesbareende lengte van de link (Gillespie, 2010).#Demeeste domeinen op het web zijn echter albezet,waardoorheteenuitdagingisomeennaamteverzinnendiekortenleesbaaris.

DistributiekanalenPerceptieGoldenGekko(2012)zegtdatdezichtbaarheidminder is op hetweb, dan dat de applicatieineenappstoregezetzouworden.Ditheefttemakenmethetfeitdatzoekmachine’snoggeen applicaties kunnen identificeren op het

BIJLAGE F: ZICHTBAARHEID/VINDBAARHEID

95

web.Datheeftalsresultaatdatdegebruikermeermoeitemoetdoenomdeapplicatie tevinden.Omdegebruikershetmakkelijker temaken moeten ontwikkelaars meer moeitedoenomdevindbaarheidtevergroten.

VolgensKatz(2011)heefthetwebtemakenmet de perceptie dat applicaties alleen viaapp stores toegankelijk zijn. Gebruikers zijngewend om applicaties te downloaden ente installeren. Na verloop van tijd zullengebruikersookgewendrakenaanapplicatiesophetwebenzullenzeermeergebruikvangaanmaken.Webstandaardenhelpenhierbijdie ervoor zorgen dat webapplicaties betergevondenkunnenworden.

VolgensMary Beth Christie (Jacobs, 2012) ishetmakkelijkervoormarketingdoeleindeomeenwebapplicatietehebben.Erkannamelijkverwezenwordennaareen linkdiedirectopdebetreffendepaginauitkomt.

Tekens dat app store ook naar het web komtGoogleheeftmetzijnbrowserChromeeenappstoreneergezetwaarbijontwikkelaarseen applicatie kunnen toevoegen diegemaaktismetwebtechnologie.Demeesteontwikkelaars zetten de hele applicatie indeChromeStore,waarbijerookeenaantalzijndiealleeneensnelkoppelingrealiserenomvervolgensdegebruikerdoortesturennaardewebapplicatie.

W3C (2012) heeft een community groupopgericht waarbij ze als doel hebben omeen open app store te ontwikkelen. Hetmoetervoor zorgendatdezichtbaarheidvanapplicatiesophetwebgroterwordt.

AfhankelijkvanderdeDe partij die de server infrastructuur(datacenter) aanbiedt zijn te vervangenvoor een andere partijen, waardoor deopdrachtgever weinig afhankelijkheid isvan derde. Als een partij er mee stopt kaner overgeschakeld worden zonder dat degebruiker iets van de veranderingen merkt.Hetrisicodatdeapplicatienietmeervindbaarisbijuitvalkanzelfingeperktwordendoordeserversredundantuittevoeren.

NativeOplevertijdDe oplevertijd is iets hoger doordat decompilatietijd voor een lichte vertragingkan zorgen, maar dit zal in de praktijk zo’nklein percentage zijn dat dit niet wordtmeegenomen. Omdat het kan zijn datmeerderenativeapplicatiesgebouwdmoetenworden,zaldeoplevertijdlangerworden.Voormeer informatie over de oplevertijd kan inbijlageE“Oplevertijd”verdergelezenworden.

MerkKleur,geluidenafbeeldingenHetontwerpismakkelijkteveranderenbijdenative frameworks. Kleuren en afbeeldingenzijn makkelijk binnen de layout te wijzigen.Animaties en navigatie kunnen vollediganders ingezet worden. De basis views zijnnamelijk makkelijk via overerving uit tebreiden(Wenderlich,2012).Voorhetontwerpmoet een controller geschrevenwordenmetdelogicavanhetobject(Android,2012&iOS,2009).

MerkspecifiekeanimatiesDe animaties kunnen geïmplementeerdworden door de animatie classes over teervenendezekunnenverbondenwordenaan

96

views(Android,2012&iOS,2009).Binnendebesturingsysstemen zijn twee verschillendeanimatiemogelijkhededen.Simpeleanimatiesvia de UIKit (iOS) of via de view.animation(Android). Echter wordt hier geen gebruikgemaakt van openGL wat de performancedrastisch kan verbeteren bij complexereanimaties (Wentk, 2010). De animaties zijndusmakkelijkmet een hoge performance intezetten.

MerkspecifiekenavigatieBij Android en iOS kunnen de views in hetstack behouden worden terwijl de customobjectendelogicavandenavigatieaansturen.Bij Android kan genavigeerd worden vanuitelkelementwaaropeenactieuitgevoerdkanworden.Bij iOSmoet ietsmeerwerkgedaanworden,omdathetUIViewControllerinterfacegeimplementeerd moet worden. Uiteindelijkis het bij beide frameworksmakkelijk omdenavigatie aan te passen aan de huisstijl vanhetmerk(Android,2012&iTracki,2011).

Mond-tot-mondreclameNative applicaties kunnen gedeeld wordendoordenaamteverspreidenofviaeenspecialeURIdiealleentebereikenisincombinatiemetspecialesoftware.Hetverspreidenviaalleen

de naam is genoeg doordat gebruikers deapp stores kennen en hierdoor makkelijk deapplicatiekunnendownloaden.

OmdigitaaltedelenwordteenURIgebruikt,echter kan deze niet makkelijk gegenereerdwordenzonderextrasoftware.DeURI is zelferglastigvasttestellenbijzowelAndroidalsiOS.DeURI’szieneralsvolgtuit(Google,z.j.):

iOShttp://itunes.apple.com/[country]/app/[App–Name]/id[App-ID]?mt=8

Androidmarket://details?id=<packagename>

DistributiekanalenPerceptieGoldenGekko(2012)zegtdatdezichtbaarheidvan native goed is. Dit heeft te maken datmensendirectnaardeappstoregaanalszeeennieuweapplicatiewilleninstalleren(Katz,2011).

AfhankelijkvanderdeDe app stores worden beheert door eenexternepartij,waardoorvertrouwenuithandenwordtgegevenomdeapplicatiebeschikbaar

te houden. Applicatie moet daarnaastgoedgekeurdwordenbijdeAppleappStoreendeWindowsPhoneMarketPlace.BijdeAppleappStorewas een gemiddeldewachttijd van8 werkdagen in de periode 30-12-2011 tot27-01-2012. Extreme gevallen komen ookvoor, bijvoorbeeld in augustus 2011 was demaximalewachttijd77werkdagen(148Apps,2011). Windows Phone heeft gemiddeld eenwachttijdvan2,6werkdagen(Brix,2012).

HybrideOplevertijdAls mogelijkheden bij PhoneGap nietondersteund worden dan kunnen ze weltoegevoegdworden,waardoor de oplevertijdlangerwordt.Bijdeoverigeframeworkskunnendezemogelijkhedenniettoegevoegdworden.De betrouwbaarheid van de frameworks islaag,waardoor het kan zijn datmeer foutenin het framework zitten en het langer duurtvoordat de fouten uit het framework zijn.Het testenmoet op dezelfdemanier gedaanwordenalsbijnative,maarheeftalsvoordeeldat sommige testen in een desktop browseruitgevoerdkunnenwordenomeenimpressietekrijgenvandewerking.TitaniumMobileiseen onbetrouwbaar framework, waardoor deoplevertijd snel kan stijgen door problemen

BIJLAGE F: ZICHTBAARHEID/VINDBAARHEID

97

bij de compilatie. De documentatie van dehybrid frameworks isminder dande overigeframeworkswaarbijTitaniumMobileenjQueryMobiledemeestedocumentatiehebben.Meerinformatieoverdeoplevertijd is tevinden inbijlageE:“oplevertijd”.

MerkKleur,geluidenafbeeldingenKleurengeluidenafbeeldingenzijnmakkelijkaantepassenbinnendehybrideframeworks.BijSenchaTouch/jQueryMobileincombinatiemet PhoneGap kunnen de kleuren enafbeeldingendoormiddelvanCSSaangepastworden. Bij Titanium Mobile worden kleurenenafbeeldingenvia JavaScriptaangepastviaclassicalinheritance(Lukasavage,2011).

MerkspecifiekeanimatiesDe frameworksdie visueel zijn ingesteld zijnTitanium Mobile, jQuery Mobile en SenchaTouch.PhoneGapvalthierdusbuiten,omdatdezewordtgebruiktalswrapper.ViaTitaniumMobilekaneenanimatieaangemaaktwordenvia 2D en 3D matrices (Dowsett, 2011).Hiervoor zijn speciale classes ontwikkeld diedesnoods nog uitgebreid kunnenworden. BijjQueryMobilezijndeanimatiesaantepassenviaCSS3enexterneJavaScriptplug-ins.Sencha

Touch is in vergelijkingmet de twee andereframeworks een stuk lastiger om animatieste implementeren. De animatie classes zijnnamelijk singleton classeswaardoor het nietmogelijkisomdezeoverteerven.

TitaniumMobileenjQueryMobilehebbeneenhoge framerate in vergelijking met SenchaTouch. Als binnen de FPS test de laagsteframerate wordt vergeleken met die van denative frameworks is de performance vanTitanium Mobile 778% lager en bij jQuerymobile 574% lager. Het besturingssysteemheeft veel invloed op de hybrid frameworks.Uit het onderzoek van Bijlage D: “Belangenvan gebruikers” is namelijk gebleken datSenchaTouchopdeAppleiPad2metiOS5.136%snellerisdanopdeSamsungGalaxyS2metAndroid4.0.3.

MerkspecifiekenavigatieViadeTitanium.UIobjectenofeenuitbreidinghiervan kan een specifieke vormgeving vandenavigatiegemaaktwordendievervolgensgekoppeldkanwordenaandenavigatieacties(Appcelerator,2012)#.BijjQueryMobileisdenavigatie in zijn geheel aan te passen doorCSS regels te schrijven in combinatie metHTML links (jQuery Mobile, z.j.), daarnaast

is het ook mogelijk om via JavaScript denavigatieteveranderen(Chco,2011).SenchaTouchnavigatiekanviaoverervinguitgebreidenveranderdworden(guest,2012).

Mond-tot-mondreclameDoordat de hybrid frameworks op dezelfdemanier gedistribueerd worden is de manierwaarop mond-tot-mond reclame toegepastkan worden hetzelfde. Daardoor komen dehybrid frameworks overéén met de nativeframeworksophetgebiedvanmond-tot-mondreclame. De applicatie kan gedeeld wordendoor middel van app store URI’s en via deapplicatienaam.Distributiekanalen

PerceptieNet zoals bij native frameworks is dezichtbaarheidvandehybridframeworksgoed.Depotentiëlegebruikerszullenbijeennieuweapplicatiedirectdenkenaandeappstore.Afhankelijkvanderde

Netzoalsdenativeframeworkszijndehybrideframeworksafhankelijkvaneenexternepartijwaarin in het geval van Apple de applicatiegoedgekeurd moet worden voordat hijgepubliceerdkanworden.

98

2000-2002Volgens de International TelecomUnion (2012)was er aanhet eindevan20001.4biljoentelevisies,veelmeerdandevastetelefoons(0,787biljoen),mobieletelefoons(0,75biljoen)ofpc’s(0,277biljoen).

Eenvoorbeeldvaneentoesteluit2000isdeNoka3310.Detelefoonwerdt 126miljoen keer verkocht enwas hiermeewereldwijd de bestverkochtetelefoonvandatmoment.Hetschermwathierinzatwaseen84x48pixelspuremonochromedisplaymeteengroottevan27x27mm(1,89inch).Ophetschermwaséénkleurzichtbaar.In2000werder voor internet gebruik gemaakt van General Packet Radio Service(verderGPRS),desnelheidvandezetechniekwasergtraag(theoretischmaximaal21,5KiB/s)energduur(gemiddeld€23,-perMiB).Doordecombinatievandetrageverbinding,weinigaanbodendehogeprijswasdeinteresseerglaag.

In 2000 was digitale televisie zich aan het verspreiden waarbij CRTHigh Definition Television (verder HDTV) met een resolutie van1280x1080mogelijkwerd.Hierdoorgingenookdetelevisiesvande4:3verhoudingnaaranamorphicwidescreenmeteen16:9verhouding.Deschermgroottevarieerdetussende20en65inch.

Computer beeldschermen waren voor rond het jaar 2000 allemaalgemaaktmetCathodeRayTube(verderCRT).Nadezeperiodewasereen verschuiving naar Liquid Crystal Display (verder LCD) waardoorbeeldschermencompacterwerden.VolgensW3Schools.com(2012)zijnditderesolutieswaarcomputershetwebbezochtenin2000en2002.

Jaar 640x480 800x600 1024x768 Hoger Anders2000 11% 56% 25% 4% 4%2001 6% 55% 29% 5% 5%2002 3% 52% 34% 6% 5%

Hieruit kan geconcludeerd worden dat meer dan de helft van degebruikersopeenresolutievan800x600hetinternetbezoekt.

In 2000wasMicrosoft bezig om een prototype van een tablet pc terealiserenwaarbijhetmogelijkmoestzijnomhetapparaattebedienenmeteenstylus.

2003-2005In2003zijndeLCDschermenintelefoonsentv’s,Vanafditpuntwerddedichtheidinpixels(PixelsPerInch,verderPPI)belangrijkinvergelijkingmetmonitoren(96PPIof72PPI).In2003iseenanderecategorietelefoontoegevoegddieeentotaalandereverhoudinghaddandevoorgaandetelefoonschermen:de“Dual-display,dualkeypadcommunicators”.Eenvoorbeelduit dezenieuwegroep is de “Nokia9210iCommunicator”,waarbij het scherm erg breed is in verhouding met de hoogte. Deafmetingenvanhethoofdbeeldschermzijnnamelijk:110x35mmmeteenresolutievan640x200pixelswatuitkomtop149PPI.

Indeverenigdestatenwas50%voorzienvandigitaletelevisie(Nederlandin2006).VolgensW3Schools.comzijnditderesolutieswaarcomputershetwebbezochtenin2003tot2005.

BIJLAGE G: ONTWIKKELING VAN BEELDSCHERMEN

99


Er kan dus geconcludeerd worden dat meer dan in 2003-2004 deovergang heeft plaatsgevonden van 800x600 pixels naar 1024x768pixels.Waaruiteindelijkin2005meerdandehelftvandegebruikersopeenresolutievan1024x768hetinternetbezoekt.

2006-2008Boven de 40 inch was de plasma technologie populairder tot eind2006, daarnawerden de LCD´s populairder. Hetwasmet de plasmatechniekerglastigomeenfullhdresolutietegevenaanschermendiekleinerwarendan50inch.DeproducentenvanLCDtelevisieszijnhierop ingesprongenom42 inch fullhd schermen tepromoten.HierdoorkwamenerkleinereschermenmeteenhogerePPI.In2007isLGgestartmetNetCastEntertainmentAccesswatdevoorloperwasvandehuidigeSmartTV’s.SamsungkwamookmeteenSmartTVsysteemwattoennog de naam InternetTV had. Op 21maart 2007 kwam AppleTV uitwaardooreronlinecontentbekekenkonwordenopelkeTV.

Op 29 juni 2007werd de eerste iPhone op demarkt gebracht in deVerenigde staten. In Europa werd de iPhone op 9 november 2007geïntroduceert.DeeersteiPhonehadeenschermvan3.5inchmeteenresolutievan320x480pixelswatuitkomtop165PPI.

VolgensW3Schools.comzijnditderesolutieswaarcomputershetwebbezochtenin2006tot2008.


Erkandusgeconcludeerdwordendatmeerdanin2006-2008demeestemensennogderesolutie1024x768pixelsgebruikte.Endaterindezejarenmindergroeiwas inderesolutiegroottediegebruiktwerden invergelijkingmet2003tot2005.

2009-2011Op1 januari2010 isdeeerste3DkanaalSKY3Dgestartdie inZuid-Koreawerduitgezonden.

VolgensW3Schools.comzijnditderesolutieswaarcomputershetwebbezochtenin2009tot2011.Jaar 640x480 800x600 1024x768 Hoger Anders2009 0% 4% 36% 57% 3%2010 0% 1% 20% 76% 3%2011 0% 0% 14% 85% 1%

Er kan dus geconcludeerd worden dat meer dan in 2009-2011 erhelesnellegroei isonstaanopde resolutiesdiegebruiktwerden.Deresolutiesdiehogerdan1024x768pixelswarenhebbenin3jaartijdeengroeivan28%doorgemaakt.

100

Partner Rackspace in U Dataverkeer in GB stroom in A prijs per maand stroom prijs prijs per GB websitetransip 2 2500 1 €59,00 €0,00 €0,02 #1rijndata 1 2000 0,5 €45,00 €0,00 €0,02 #2pcextreme 1 2000 0,5 €19,00 €54,99 €0,01 #3leaseweb 2 2000 1 €49,00 €0,00 €0,02 #4

#1https://www.transip.nl/colocatie-en-rackspace/colocatie/#2http://www.rijndata.nl/datacenters/#3http://www.pcextreme.nl/colocatie/shared-rackspace/#4http://www.leaseweb.com/nl/colocatie/rackspace

BIJLAGE H: KOSTEN WEBSERVER

101

Het belang van een criteria zal moetenmeewegenindeberekening.Inhoofdstuk4isde invloedvande frameworksopdecriteriaonderzocht. Elke criterium bestaat uit eenaantalfactoren,waarbijperfactoronderzochtis welk frameworktype het beste de factorvervult. Het gemiddelde van de factorenbepaalde de waarde van de criteria. Bij hetgebruik van hetmodel wordt de verhoudingtussendebelangeningevuld,waarbijhettotaalniethogermagzijndan100punten.Hiermeeworden een aantal punten toegewezen diebepalenhoehetframeworktypedebelangenvervult. De berekening die vervolgens percriteriagemaaktwordt:B = Belang van de opdrachtgever bij de

criteriaC = Invulling van de criteria in het

frameworkP = Punten die aan het framework(type)

toegewezen zijnV = Maximaal aantal wat ingevuld kan

worden bij de belangen

P = B * C / VPer criteria zijn dan punten (P) die hetbelang en de invloed van de criteria op deframeworktypen omvat (C). Vervolgens zijndezepuntengedeelddoorhetmaximaalaantal

watingevuldkanwordenbijdebelangen.Omtoteeneindadviestekomenzijndezepuntenopgeteldperframeworktype.

Decriteria“mogelijkhedenvanhetapparaat”heeft veel afhankelijkheid van welkemogelijkheden precies nodig zijn om hetconceptuit tevoeren.Daarnaastveranderendeondersteuningvandemogelijkhedenindeframeworks snel,waardoorditmakkelijkaantepassenmoetzijn.

Binnen het model zijn vier mobielebesturingsystemen, waar ingevuld wordtof het web, native of hybrid framework deapparaat mogelijkheid ondersteund. Devolgendeformulewordthierbijgebruikt.

O = Hoeveelheid ondersteuning op de besturingssystemen

S = Hoeveelheid besturingssystemenA = Punten die aan apparaat mogelijkheid

toegewezen bij het type frameworkM = Maximaal aantal punten wat behaald kan

worden

A = O / S * M

Vervolgens wordt per apparaat mogelijkheidhet ingevulde belang en de waarde vanframeworktypevermeningvuldigd.Deformulediehierbijhoortis:

Q = belang van de opdrachtgever bij een apparaat mogelijkheid

A = Punten die aan apparaat mogelijkheid toegewezen bij het type framework

L = totaalpunten van frameworktype voor de gekozen mogelijkheden van het apparaat en het belang hierin.

L = Q*A

Dezeuitkomstenwordenopgeteldengedeelddoor100omtotmaximaal3puntentekomen.Dit bepaald hoe de frameworktypen demogelijkhedenvanhetapparaatvervullen.Deformulehiervooris:

T = optelsom van alle L uitkomstenC = Invulling van de criteria in het

framework

C = T/100

BIJLAGE I : REKENMODEL

Op basis van opdrachtgeverscriteria een adaptive frameworktype kiezen

Documents

Transcript of Op basis van opdrachtgeverscriteria een adaptive frameworktype kiezen