Oorlogsromans

21
OORLOGSROMANS BIBLIOTHEEK VLISSINGEN Klara zegt nee / Aaron, Soazig In fictieve dagboekvorm doet Angelika van juli tot half september 1945 verslag van de terugkomst uit Auschwitz in Parijs van haar schoonzus Klara. De verschrikkingen van 3 jaar kampleven hebben Klara lichamelijk en geestelijk gebroken. En al herstelt zij fysiek dankzij de goede zorg van Angelika, haar ziel is onherstelbaar geschonden. Categorisch weigert Klara te vragen naar het lot van haar man en haar 4-jarig dochtertje. Zij emigreert naar de V.S. zonder haar kind, dat zij niet wil belasten met haar oorlogsverleden, nog te hebben gezien. aanvragen Het verhaal van een leven / Appelfeld, Aharon Herinneringen van de bekende Israëlische schrijver Aharon Appelfeld, die hij vele jaren niet bij machte was op te schrijven. Appelfeld werd in 1932 in het toenmalige Roemenië geboren, zijn moeder werd al aan het begin van de oorlog vermoord ('haar dood heb ik niet gezien, maar haar ene en enige schreeuw heb ik gehoord.'). Op 8-jarige leeftijd ontsnapt hij uit het concentratiekamp en zwerft jarenlang alleen door de Oekraïne, soms tijdelijk onderdak vindend, levend in voortdurende angst, honger en kou, de meest afschuwelijke dingen meemakend. Later wordt hij opgevangen door het Rode Leger en belandt in Italië. In 1946 komt hij als getraumatiseerde oorlogswees aan in Palestina waar hij worstelt met het nieuwe land, leven, de taal en zijn verleden. Appelfeld schrijft verder over overleven, zoeken naar een identiteit, en zijn schrijverschap. aanvragen De vioolbouwer van Auschwitz / Anglada, Maria Àngels Tijdens een concertuitvoering in Krakau leert een Parijse musicus een Poolse violiste kennen. Hij raakt diep onder de indruk van haar spel en van de klank van de viool. Langzamerhand krijgt hij het verhaal te horen van de oorsprong van dit muziekinstrument. In deze raamvertelling gaat het om de geschiedenis van de joodse vioolbouwer Daniel die, geïnterneerd in een kamp in de nabijheid van Auschwitz, van de kampcommandant het bevel krijgt om een viool met een perfect geluid te bouwen. Gaandeweg ontdekt hij dat het om een gruwelijke weddenschap gaat, met zijn leven als inzet. aanvragen Er is hier niemand, behalve wij allemaal / Ausubel, Ramona De joodse bewoners van een geïsoleerd Roemeens dorpje zien in 1939 de wereld om hen heen teloorgaan. Ze besluiten opnieuw te beginnen met hun bestaan en het verleden en de buitenwereld uit te wissen. Dat gaat enkele jaren goed, de nazi’s lijken hen te vergeten, tot uiteindelijk de oorlog alsnog binnendringt. Slechts een enkele dorpsbewoner overleeft. Een van hen is Lena, de vertelster in de roman, die haar zwerftocht (die haar in Amerika doet belanden) en het lot van haar echtgenoot beschrijft aan haar dochter. aanvragen

description

Keuzelijst oorlogsromans.

Transcript of Oorlogsromans

Page 1: Oorlogsromans

OORLOGSROMANS BIBLIOTHEEK VLISSINGEN

Klara zegt nee Aaron Soazig In fictieve dagboekvorm doet Angelika van juli tot half september 1945 verslag van de terugkomst uit Auschwitz in Parijs van haar schoonzus Klara De verschrikkingen van 3 jaar kampleven hebben Klara lichamelijk en geestelijk gebroken En al herstelt zij fysiek dankzij de goede zorg van Angelika haar ziel is onherstelbaar geschonden Categorisch weigert Klara te vragen naar het lot van haar man en haar 4-jarig dochtertje Zij emigreert naar de VS zonder haar kind dat zij niet wil belasten met haar oorlogsverleden nog te hebben gezien aanvragen

Het verhaal van een leven Appelfeld Aharon Herinneringen van de bekende Israeumllische schrijver Aharon Appelfeld die hij vele jaren niet bij machte was op te schrijven Appelfeld werd in 1932 in het toenmalige Roemenieuml geboren zijn moeder werd al aan het begin van de oorlog vermoord (haar dood heb ik niet gezien maar haar ene en enige schreeuw heb ik gehoord) Op 8-jarige leeftijd ontsnapt hij uit het concentratiekamp en zwerft jarenlang alleen door de Oekraiumlne soms tijdelijk onderdak vindend levend in voortdurende angst honger en kou de meest afschuwelijke dingen meemakend Later wordt hij opgevangen door het Rode Leger en belandt in Italieuml In 1946 komt hij als getraumatiseerde oorlogswees aan in Palestina waar hij worstelt met het nieuwe land leven de taal en zijn verleden Appelfeld schrijft verder over overleven zoeken naar een identiteit en zijn schrijverschap aanvragen

De vioolbouwer van Auschwitz Anglada Maria Agravengels Tijdens een concertuitvoering in Krakau leert een Parijse musicus een Poolse violiste kennen Hij raakt diep onder de indruk van haar spel en van de klank van de viool Langzamerhand krijgt hij het verhaal te horen van de oorsprong van dit muziekinstrument In deze raamvertelling gaat het om de geschiedenis van de joodse vioolbouwer Daniel die geiumlnterneerd in een kamp in de nabijheid van Auschwitz van de kampcommandant het bevel krijgt om een viool met een perfect geluid te bouwen Gaandeweg ontdekt hij dat het om een gruwelijke weddenschap gaat met zijn leven als inzet aanvragen

Er is hier niemand behalve wij allemaal Ausubel Ramona De joodse bewoners van een geiumlsoleerd Roemeens dorpje zien in 1939 de wereld om hen heen teloorgaan Ze besluiten opnieuw te beginnen met hun bestaan en het verleden en de buitenwereld uit te wissen Dat gaat enkele jaren goed de nazirsquos lijken hen te vergeten tot uiteindelijk de oorlog alsnog binnendringt Slechts een enkele dorpsbewoner overleeft Een van hen is Lena de vertelster in de roman die haar zwerftocht (die haar in Amerika doet belanden) en het lot van haar echtgenoot beschrijft aan haar dochter aanvragen

Het vuur Barbusse Henri De Franse schrijver Henri Barbusse (1873-1935) schreef een ontnuchterend relaas over zijn belevenissen aan het loopgravenfront tijdens de Eerste Wereldoorlog In de geschiedenisboeken kunnen we lezen dat de strijd tegen de Duitsers in Frankrijk een verschrikking was bij Barbusse kunnen we het voelen Hij beschrijft de akelig gewone menselijke dingen uit het soldatenleven hoe het was als een granaat in een schuttersputje terecht kwam en hoe een Duitse soldaat aan de Franse bajonet geregen wordt omdat een Franse patrouille om een doosje lucifers verlegen zit De Franse soldaten die even van het slagveld weg kunnen en een (Frans) dorp bezoeken merken daar dat de burgerbevolking klaagt over het ongemak als gevolg van de oorlog aanvragen

Niemandsland Barker Pat In 1917 komt de Engelse dichter Siegfried Sassoon (1886-1967) die in de loopgravenoorlog in Noord-Frankrijk shellshock heeft opgelopen en een pamflet heeft geschreven over het zinloze van de oorlog voor behandeling aan in het Schotse oorlogshospitaal Craiglockhart De behandeling door de sympathieke dr Rivers heeft echter niet alleen gevolgen voor Sassoon die inderdaad weer naar Frankrijk gaat maar ook voor Rivers zelf Hij gaat zich steeds meer afvragen wat voor zin het heeft militairen te behandelen om ze weer naar het slagveld te sturen aanvragen

Verloren in stilte Belliveau GK Deze Amerikaanse schrijver is in staat geweest zich te verdiepen in het leven van de jonge jood Jakob Horowitz in bezet Belgieuml tijdens de Tweede Wereldoorlog Na de oorlog verhuist deze zakenman naar Amerika en wil eigenlijk niet spreken over zijn oorlogservaringen Zijn zoon is een beroemd schrijver geworden maar heeft daarbij een schrijversnaam aangenomen en daar heeft de vader veel moeite mee Via flash-backs horen wij wat hij als kind heeft meegemaakt in de Tweede Wereldoorlog in Belgieuml Vader en oom worden gedeporteerd en worden via het verzet geplaatst in diverse christelijke gezinnen (joods en christelijk godsgeloof speelt een belangrijke rol in het verhaal) In het laatste gezin is de zoon actief in het verzet en wordt zo geconfronteerd met de macht van de bezetter Als getrouwde man kan hij er met zijn vrouw en kinderen niet over spreken tot hij na jaren zijn schrijvende zoon inschakelt om alsnog zijn verleden aan het papier toe te vertrouwen door terug te gaan naar Belgieuml aanvragen

HhhH Binet Laurent De Beul van Praag Reinhard Heydrich geldt als een van de meest wrede nazis Hij was hoofd van de Gestapo en de SD en leidde de Wannseeconferentie waar tot de uitroeiing van alle joden werd besloten Binet schreef een biografische roman over dit blonde beest met als titel de bijnaam die de SS voor hem had bedacht Himmlers Hirn heisst Heydrich Hij concentreert zich op de dodelijke aanslag die twee jonge verzetsstrijders op 27 mei 1942 in Praag op hem pleegden en die gruwelijke represailles tot gevolg had twee dorpen werden volledig met de grond gelijk gemaakt alle bewoners werden vermoord aanvragen

De laatste brief Blanc Olivier In de jaren 17931794 verloren enige duizenden Franse burgers hun hoofd onder de guillotine Het boek Olivier Blanc bevat een selectie van de afscheidsbrieven van de veroordeelden Fouqier-Tinville de openbare aanklager liet deze brieven onderscheppen Sommige slachtoffers van het Revolutionair Tribunaal belandden op het schavot omdat zij ervan werden verdacht verdacht te zijn De laatste afscheidsbrief is die van de openbare aanklager zelf aanvragen

Het familieportret Blum Jenna De Duitse Anna beleeft tijdens de Tweede Wereldoorlog een reeks traumatische gebeurtenissen Na de oorlog zwijgt ze over haar ervaringen Haar dochter Trudy heeft een foto gevonden van zichzelf als klein meisje met haar moeder en een nazi-officier Ze denkt dat de officier haar vader is en wordt geplaagd door schaamte en verwarring over haar herkomst Ze wil niets liever dan met haar moeder een gesprek voeren over het verleden De verhalen van Anna in de jaren veertig en Trudy in de jaren negentig wisselen elkaar in de roman af aanvragen

De rode sjaal Bois Ariane Tussen twee meisjes in een Parijse volkswijk ontstaat tijdens de Tweede Wereldoorlog innige vriendschap Suzon is brutaal druk en onrustig terwijl Hannah verlegen stil en afwachtend is Als de oorlog dreigt moet de joodse Hannah onderduiken bij de nonnen op het platteland Na een tijdje vlucht ze met haar moeder naar Istanbul waar de familie van haar vader vandaan komt Suzon blijft met haar ouders achter in het bezette Parijs Als Hannah in 1945 terugkeert is haar vader Haiumlm spoorloos evenals haar grootouders Hannah zal hen nooit meer terugzien Na de oorlog reist Hannah de hele wereld rond en ze maakt carriegravere bij een krant Suzon fladdert van baantje naar baantje en feest er op los Dan doet Hannah een verschrikkelijke ontdekking die beslissend is voor hun vriendschap aanvragen

Verboden gebied Borden Mary In zeventien verhalen en vijf prozagedichten kijkt een verpleegster impressiegewijs terug op haar ervaringen in de Eerste Wereldoorlog in Belgieuml en Frankrijk Deel 1 lsquoHet Noordenrsquo bevat tien verhalen over de loopgravenoorlog in Vlaanderen oa het effect van een bombardement de verpleegster in lsquoMaanlichtrsquo die de rijen zwaargewonde mannen in de greep van pijn overziet of de man die in lsquoRosarsquo zelfmoord pleegde in de loopgraaf maar werd rsquogeredrsquo De zeven verhalen in deel 2 lsquoDe Sommersquo gaan vooral over de chaos in veldhospitaals in Noord-Frankrijk oa lsquoBlindrsquo De vijf prozagedichten beschrijven de vernietiging chaos en modder aanvragen

Driedaagse reis Boyden Joseph Xavier en Elijah zijn twee jonge Cree-Indianen die in 1914 door de Canadese regering worden opgeroepen om dienst te nemen Na hun training in Engeland worden ze ingezet eerst in Vlaanderen en later in Frankrijk en daar slaat de neerbuigende houding van hun medesoldaten al spoedig om in bewondering wanneer blijkt dat de vrienden uitstekende scherpschutters zijn Waar Xavier echter al spoedig walgt van de oorlog geeft Elijah zich geheel en al over aan zijn bloeddorst (en aan een morfineverslaving) en vermoordt hij honderden Duitse vijanden alsof het slechts pionnen bij een bordspel zijn Deze roman heeft twee vertelstemmen enerzijds die van Xaviers tante een soort indiaanse waarzegster die over haar en Xaviers jeugd vertelt en anderzijds die van Xavier die achteraf vertelt over de afschuwelijke loopgravenoorlog en de onafwendbare climax van zijn steeds moeizamere relatie met Elijah aanvragen

De jongen in de gestreepte pyjama Boyne John De Duitse Bruno verhuist met zijn familie in 1943 naar lsquoOudwisrsquo een vreemde plaats waar niet ver van hun huis mensen in gestreepte pyjamarsquos achter een hek wonen Bruno snapt er niets van Hij gaat op onderzoek uit en sluit vriendschap met Shmuel die aan de andere kant van het hek woont In deze roman voor jongerenvolwassenen worden de jodenvervolging en de vernietigingskampen vanuit een verrassend standpunt bekeken dat van een kind dat weliswaar een militair als vader heeft maar van de gruwelen van het concentratiekamp niets begrijpt Door Brunorsquos onschuldige vragen en het geweld en de verschrikking die de auteur met minimale woorden suggereert wordt het boek nog indringender dan als dit alles onomwonden beschreven zou zijn Wel gaat Brunorsquos naiumlviteit soms wel heel ver is het geloofwaardig dat een zoon van een Duitse commandant nauwelijks weet wie de Fuumlhrer is Brunorsquos onwetendheid en zijn vriendschap met de joodse Shmuel drijven de roman en Brunorsquos leven tot een noodlottig einde dat wederom suggestief wordt beschreven en de lezer uitnodigt zijn eigen conclusies te trekken aanvragen

Post voor mevrouw Bromley Brijs Stefan Het decor van deze roman vormt een volkswijk in Londen en het front in Belgieuml tijdens de Eerste Wereldoorlog In het eerste deel lsquoHet thuisfrontrsquo staat de tegenstelling tussen John en zijn lsquozoogbroerrsquo Martin over deelname aan de oorlog centraal John kiest voor de universiteit Martin wil ten koste van alles deelnemen aan een oorlog die zo is de algemene verwachting lsquovoor kerstrsquo afgelopen zal zijn Vermeende lafheid patriottisme en fanatisme slopen de vriendschap Andere motieven zijn liefde trouw teleurstelling en vaderbinding Het tweede deel beschrijft Johns ervaringen aan het front Hij ontwikkelt zich tot een leugenaar hij censureert de post om de gruwelijke gebeurtenissen voor het thuisfront te verbloemen In het tweede deel zijn de personages overtuigender uitgewerkt dan in het wat vlak vertelde voortkabbelende eerste deel Met de dood voor ogen wordt vriendschap nu veel intenser ervaren dan in het eerste deel aanvragen

Kapitein Corellirsquos mandoline DeBerniegraveres Louis Op een Grieks eilandje moeten de bewoners zich zien te redden gedurende de Duitse en Italiaanse bezetting in de Tweede Wereldoorlog en zich daarna ook nog staande houden onder de dictatuur Deze moeilijke situatie waarbij de nodige wreedheden plaatsvinden en natuurlijk ook dodelijke slachtoffers vallen speelt zich af rond het leven van de dochter van de plaatselijke arts en haar geliefde een Italiaanse officier die prachtig op de mandoline kan spelen aanvragen

Bloedgetuigen DeBoose Johan De Vlaamse schrijver Johan de Boose (1962) beschrijft de dictatoriale ideologieeumln en de keuzes die mensen in bepaalde omstandigheden maken Aan de hand van vier personen wordt ons een blik gegund in de loop van de geschiedenis van de 20e eeuw waarbij ieder persoon idealistisch doelen nastreeft Een Vlaming die uit idealistische christelijke motieven vecht tegen het communisme en voor het Vlaamse Nationalisme maar ook een geassimileerde jood die vecht voor een communisme zonder Stalin Daarbij kijkt de personificatie van de 20e eeuw een oude vrouw terug op waarom de idealen uiteen zijn gevallen aanvragen

De belegering Dunmore Helen De 23-jarige Anna Levin leeft met haar vader Michail en haar vijfjarige broertje in Leningrad Haar moeder Vera is 41 als ze vlak na de geboorte van Kolja sterft Vader Michail is auteur maar onpubliceerbaar omdat hij niet schrijft in de trant waarin de regering dat wenst Dan vallen de Duitsers Rusland aan en omsingelen Leningrad Langzaam maar zeker wordt de nood groter er is bijna geen eten meer de ratten en muizen zijn opgegeten maar de menselijke ratten blijken sterker dan ooit Anna leert de vierdejaarsstudent Andrei kennen die hen waar mogelijk bijstaat Ook de vroegere vriendin van vader Marina staat hen met geld en goederen bij Maar Michail en Marina sterven en vele tienduizenden burgers van Leningrad met hen aanvragen

Het teken van het beest Ermakov Oleg In de voormalige Sovjetunie heeft zich een groep jonge schrijvers gevormd die de traumatische ervaring beleefden deel te moeten hebben aan een zinloze en eerloze oorlog in Afghanistan Oleg Jermakov (1961) schrijft in zijn roman over de Sovjet-variant van het Vietnam-syndroom waarbij hij een schokkend relaas geeft van de strijd in deze vuile oorlog Deze betekende niet alleen strijd tegen een vaak onzichtbare sluwe vijand maar ook tegen hitte ongedierte ziekte en heimwee Drie jaar bracht de schrijver door in de onherbergzame Afghaanse steppen aanvragen

Alleen in Berlijn Fallada Hans Een Berlijns echtpaar dat het bericht krijgt dat hun zoon voor de Fuumlhrer is gevallen besluit verzet te plegen dmv het verspreiden van briefkaarten met teksten die het naziregime hekelen Tegelijk met de beschrijving van de wat hulpeloze nauwelijks effectieve verzetsactiviteiten van het moreel hoogstaande paar wordt een beeld geschetst van de angst de onderdrukking en de gecorrumpeerdheid van de doorsnee burger en de bruutheid van de nazirsquos in Berlijn tijdens WO II Deze herontdekte roman uit 1947 leest als een detective door de perspectiefwisseling die verspringt van het echtpaar naar de laconieke met opsporing belaste rechercheur van de Gestapo aanvragen

Het lied van de loopgraven Faulks Sebastian De jonge Engelsman Stephen Wraysford komt in 1910 in Amiens Als hij een verhouding krijgt met zijn hospita Isabelle vertrekken ze samen Maar als Isabelle zwanger is verlaat ze Stephan en keert naar haar man terug Stephan verlaat Frankrijk maar wordt als militair in Frankrijk geplaatst en als kapitein geeft hij leiding aan mannen die onder de Duitse linies tunnels graven en explosieven aanbrengen Stephan heeft een toevallige ontmoeting met Jeanne de zuster van Isabelle Hij bezoekt Isabelle maar die heeft een Pruisische vriend die ze volgt naar MUumlnchen Stephens kleindochter Elisabeth Benson gaat in 197879 via de bij haar moeder op zolder gevonden dagboeken naar Frankrijk waar ze het geheim van haar grootouders ontdekt aanvragen

Het meisje dat verdween Florijn Els Op ware feiten gebaseerde roman met twee verhaallijnen Een joods echtpaar in de Betuwe duikt in 1943 onder met hun pleegdochter maar laat hun eigen driejarig dochtertje achter onder de hoede van een dienstmeisje Dit in de hoop dat de Sicherheitsdienst haar met rust zal laten omdat ze nog zo klein is Het tegendeel blijkt waar de burgemeester maakt de SD al na een paar dagen attent op de aanwezigheid van het kindje Het wordt onmiddellijk afgevoerd naar Westerbork en vervolgens met het eerste transport naar Auschwitz waar ze direct na aankomst wordt vergast De andere verhaallijn is die van de pleegdochter die onderduikt zonder te weten dat het dochtertje wordt achtergelaten Haar verhaal gaat over de afschuwelijke onderduikperiode de onzekerheid over het lot van het kindje de onmacht er met elkaar over te praten haar eenzaamheid als puber en hoe ze lang na de oorlog teruggaat naar het dorp in de hoop nog sporenverhalen te vinden aanvragen

Oorlogstranen Forson Gertrude Gertrude Forson (1984) probeert in haar roman Oacuteorlogstraneń een beeld te schetsen dat helaas voor vele landen in Afrika opgaat Zelf afkomstig uit Liberia een land dat vaak te lijden heeft onder oorlogsgeweld is ze in staat op een realistische manier weer te geven wat inwoners van een land in een oorlogssituatie meemaken Om het vege lijf te redden zit er niets anders op dan het land Sierra Leone in West-Afrika dat door een rebellenoorlog wordt beheerst te ontvluchten Na een uitputtende boottocht aangekomen in Europa na veel ontberingen zoals honger en misbruik probeert de hoofdrolspeler een nieuw bestaan op te bouwen En dat is zonder geldige verblijfspapieren een moeilijke vaak uitzichtloze zaak aanvragen

Brieven van Elie Frank Thaisa Tijdens de Tweede Wereldoorlog zou Nazi-leider Goebbels een groep joodse mannen en vrouwen met een talent voor talen strikt geheim hebben samengebracht om antwoorden te schrijven op brieven die gevangenen in concentratiekampen vlak voor hun dood gedwongen werden te schrijven aan hun familie De brieven zijn bedoeld voor de archieven maar ook om de geesten van de doden gerust te stellen Deze fictieve gemeenschap van lsquoSchrijversrsquo van allerlei afkomst in hun ondergrondse en relatief veilige bunker wordt overtuigend en tot in detail beschreven in deze roman inclusief hun verhouding met de lsquogoedersquo Duitsers die er de leiding hebben een jonge vrouw en haar geliefde een officier Als een brief van de filosoof Heidegger moet worden beantwoord zogenaamd door een vriend die in Auschwitz zit dreigt alles aan het licht te komen aanvragen

Suumlskind Galen Alex van Vanwege het toenemend antisemitisme vestigt de Duits-joodse zakenman Walter Suumlskind (1906-1945) zich in 1938 in Nederland om van daaruit naar de VS te emigreren maar de Duitse inval op 10 mei 1940 verhindert dat In 1942 vraagt de Joodse Raad hem als kind van twee Nederlandse grootouders beheerder te worden van de Hollandsche Schouwburg in Amsterdam van waaruit de Jodentransporten naar concentratiekamp Westerbork plaatsvinden Hij vindt het heel moeilijk mee te werken aan de transporten maar gebruikt zijn functie om honderden (kinder)levens te redden In 1944 moet hij zelf met vrouw en dochter op transport naar Westerbork aanvragen

De blikken trommel Grass Guumlnter In het bizarre levensverhaal van een op een blikken trommel roffelende dwerg die in de jaren 1933-45 West-Europa doorzwierf weerspiegelt zich op schokkende wijze de opkomst en ondergang van het Derde Rijk Grass breekt in deze omstreden roman waardoor hij beroemd werd en die behoort tot de meest gelezen na-oorlogse Duitse romans met alle morele sociale en religieuze taboes Zijn proza is een mengsel van naturalistische en groteske elementen wat de compositie niet al te eenvoudig maakt aanvragen

De vertrouweling Greacutemillon Heacutelegravene In 1975 krijgt een 35-jarige vrouw redactrice bij een uitgeverij na de dood van haar moeder wonderlijke brieven zonder afzender toegestuurd Het blijkt de geschiedenis van haar moeder te zijn die geheimen onthult rondom haar eigen geboorte aan het begin van de Tweede Wereldoorlog aanvragen

Leven en lot Grossman Vasilij Het boek dat de toestand in de concentratiekampen en oorlogsscegravenes als de slag van Stalingrad beschrijft maar zich net als Tolstojs Oorlog en vrede ook richt op het leven van individuen is geschreven in de jaren vijftig van de 20e eeuw Voordat het kon worden gepubliceerd werd het manuscript ervan in beslag genomen door de KGB De autoriteiten waren doodsbenauwd voor de schok die de roman teweeg zou kunnen brengen stalinisme en nationaal-socialisme werden door Grossman op een lijn gesteld Lang na Grossmans dood dook er een tweede manuscript van het boek op dat naar het Westen werd gesmokkeld Thans trekt het zowel in het Westen als in Rusland zelf een groot aantal lezers aanvragen

De lotgevallen van de brave soldaat Švejk in de wereldoorlog Hašek Jaroslav De goedmoedige sullige soldaat Svejk heeft zijn plaats verdiend in de wereldliteratuur Door zijn gedrag ontstaan hilarische en absurde situaties afgewisseld en verlevendigd met zon 200 anekdotes die Svejk te kust en te keur door het verhaal vlecht Svejks belevenissen in het Oostenrijks-Hongaarse leger tijdens de Eerste Wereldoorlog worden in Haseks Unvollendete gebruikt als aanklacht tegen militarisme en hieumlrarchie Svejk is als zand in de raderen van het militaire apparaat Svejk geeft ook een goed beeld van het vroeg 20e-eeuwse Midden-Europa aanvragen

Catch-22 Heller Joseph Tegen de achtergrond van de toenemende Amerikaanse Vietnam-betrokkenheid geschreven roman over de anti-held Yossarian Deze is gestationeerd op een Italiaans eiland en bommenrichter bij de luchtmacht in de laatste jaren van de Tweede Wereldoorlog aanvragen

De verborgen strijd Herbert AP Harry Penrose student in Oxford neemt dienst in het Britse leger als in zomer 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbreekt Hij wordt als officier naar Gallipoli gestuurd waar de Geallieerden de Turken bevechten Door zijn ervaringen in de loopgraven verandert hij gaat piekeren en twijfelen Hij raakt begin 1916 zwaargewond herstelt in Engeland en trouwt Hij kan een kantoorbaan op het ministerie van Defensie krijgen wat beter voor hem is maar gaat weer naar het front nu in Frankrijk Bijna direct wordt hij door een nare superieur de frontlinie in gestuurd Vanwege hevig spervuur rent hij met zn mannen terug naar een dug-out wordt gearresteerd en beschuldigd van verraad Een krijgsraad veroordeelt hem ter dood aanvragen

Nacht Hilsenrath Edgar Beschrijving van het leven lijden en de dood van joden in een getto in een door de fascistische Roemeense regering bezette stad in de Oekraiumlne Hier zijn geen gaskamers en verbrandingsovens maar de naar dit getto gedeporteerde joden volgen een even wrede maar langere lijdensweg naar de uiteindelijke dood De Duitse auteur (1926) heeft deze deportatie overleefd maar heeft veel aan den lijve moeten ervaren Natuurlijk probeerden velen zo lang mogelijk te overleven was er zwarte handel ook een bordeel een kapperswinkel en een cafeacute Er waren ook grote verschillen tussen de min of meer welgestelde en de arme joden zoals dat in de normale wereld ook het geval is maar aan ontsnapping viel niet te denken Er was de dreiging van razzias van executies of een langzamer verdelging De auteur concentreert zich op een hoofdfiguur Ranek die om zo lang mogelijk te overleven ook van alles doet wat verboden is zelfs een gouden tand uit de mond van zijn zojuist overleden broer wrikt en diens gezicht in het bijzijn van zijn schoonzusje daarbij ernstig beschadigt maar die ook gevoelens van liefde en menselijkheid kent aanvragen

22 Britannia Road Hodgkinson Amanda Na vijf jaar Tweede Wereldoorlog waarin de Poolse Janusz naar Engeland vlucht en Silvana met hun zoontje Aurek in de bossen bij Warschaw in leven probeert te blijven wordt de familie herenigd Het wordt een moeilijke start beide ouders hebben een verleden en het jongetje ziet in zijn vader een vijand Janusz is een zorgzame vader die zich thuisvoelt in zijn nieuwe vaderland en zich wil gedragen als een Engelsman Silvana kampt met een vreselijk geheim waarover zij niet wil en kan praten met haar man Aurek is een losgeslagen kind vanwege de oorlogsverschrikkingen en zijn overlevingsdrang Alle drie hoofdpersonen worden belicht zowel in het heden als in hun verleden er wordt voortdurend van tijd en locatie geswitcht vanaf het prille geluk van het echtpaar de geboorte van hun zoon in 1940 en daarna de oorlog tot de hereniging aanvragen

Grenzen Jacobsen Roy De bij de literaire Noorse grootheden horende auteur (1954) wordt met deze roman voor het eerst in het Nederlands vertaald Hij plaatst de Luxemburgse Ardennen een groen kussen midden in Europa waar grenzen verschoven worden en wij die hier wonen ze oversteken zonder ons een millimeter ter verroeren in het middelpunt van zijn roman over grenzen tussen landen tussen mensen en binnen mensen De personages zijn allemaal grensgevallen zoals de Belgische Luxemburger Markus de Duitse Luxemburger Leon en de Amerikaanse Luxemburger Robert aanvragen

Schindlerrsquos list Keneally Thomas Het waargebeurde verhaal van een Sudetenduitse industrieel en zwarthandelaar die zich in 1939 in Krakau vestigde en zijn joodse arbeiders van de dood redde Dat alles presteerde hij onder de neus van de SS met een mengeling van boerenslimheid en omkoperij en met grote persoonlijke moed Het verhaal is door de Australische auteur in romanvorm geschreven maar dit is zo gedaan dat de lezer het gevoel heeft dat de dialogen ter plaatse zijn genoteerd en dat alles precies zo en niet anders is geweest aanvragen

Montyn Kooiman Dirk Ayelt De auteur laat zijn ik-figuur Jan Montyn (geboren in 1924) etser en schilder zijn levensverhaal vertellen in een vermenging van documentaire en roman Montyn groeit op in een gereformeerd milieu in Oudewater De oorlog brengt hem via oa de Arbeidsdienst bij de Duitse marine Uit krijgsgevangenschap ontvlucht komt hij bij het vreemdelingenlegioen wordt in Nederland in heropvoedingskampen geplaatst gaat als vrijwilliger naar Korea volgt in Nederland een militaire opleiding en belandt in een psychiatrische inrichting Hij vestigt zich als kunstenaar in Frankrijk en begeleidt transporten van adoptiekinderen van ZuidOost-Azieuml naar Europa aanvragen

Frontberichten Koumlppen Edlef Roman over de belevenissen van de Duitse student Adolf Reisiger in de Eerste Wereldoorlog In 1915 vertrekt hij als oorlogsvrijwilliger vol idealisme naar het front Gaandeweg ervaart hij de verschrikkingen van de oorlog aan den lijve en komt tot het inzicht dat de oorlog zinloos en misdadig is Het verhaal is een mengeling van Reisigers belevenissen zijn dagboeknotities brieven krantenartikelen oorlogsfeiten (oa over gasvergiftiging en zelfmoorden aan het front) reclameboodschappen en fragmenten uit oa officieumlle bekendmakingen van de Duitse keizer militaire berichten van de generale staf de Afdeling censuur enz Aan het eind van de oorlog wordt Reisiger als hij verklaart dat oorlog de grootste van alle misdaden is gearresteerd en opgesloten in een krankzinnigengesticht aanvragen

De geverfde vogel Kosiński Jerzy Het gruwelijke relaas van de ontberingen van een ouderloos kind tijdens de tweede wereldoorlog in Oost-Europa Geteisterd door honger en kou trekt het kind mishandeld en weggejaagd door de primitieve bevolking van dorp tot dorp In deze tweede editie is een uitgebreid voorwoord van de auteur opgenomen Met klem wijst hij het autobiografische element in het boek af in de geschieden is van dit kind zijn alle gruwelen mensen aangedaan in de tweede wereldoorlog samengebracht Kosinski schetst hoe het boek aanvankelijk verguisd werd maar later toen de artistieke vrijheden ruimer werden toch waardering ondervond aanvragen

Het kielzog van de oorlog La Motte Ellen Newbold De Amerikaanse verpleegkundige Ellen M La Motte was in de Eerste Wereldoorlog vrijwillig werkzaam in een veldhospitaal nabij Ieper Haar gruwelijke ervaringen legde ze in 1916 vast in een korte roman in schetsen lsquoThe Backwash of Warrsquo Dit boekje raakte vrijwel in de vergetelheid Aan schrijver Edwin Mortier gaf het onlangs echter stof voor zijn roman lsquoGodenslaaprsquo waarna deze besloot het te vertalen en in te leiden La Motte laat weinig heel van verhalen over soldatenheroiumlek en vaderlandsliefde Zij portretteert jonge soldaten die wegteren aan gasgangreen of voor het leven verminkt zijn hallucinerende soldaten met stinkende wonden onverschillige artsen hautaine officieren die snel nog even decoraties opspelden bij stervenden in het veldlazaret aanvragen

Is dit een mens Levi Primo Primo Levi werd in 1919 in Turijn geboren studeerde scheikunde en voegde zich in 1943 bij een partizanengroep In dat jaar werd hij gearresteerd en - als jood - naar Auschwitz getransporteerd Als een van de weinigen overleefde hij het kamp In dit boek beschrijft Levi niet alleen de uiterlijke gebeurtenissen in het kamp maar vooral de lichamelijke en psychische ontluistering en de overlevingsmechanismen Hij doet dit vanuit eigen ervaring maar ook afstandelijk analyserend sober eerlijk en zonder wrok of zelfbeklag aanvragen

Het respijt Levi Primo Zeventien jaar na Is dit een mens waarin Levi (1919-87) getuigde van de verschrikkingen van het concentratiekamp Auschwitz beschreef hij in Het Respijt de thuisreis Tijdens deze bizarre tocht van zes maanden werd een aantal overlevenden door hun Russische bevrijders heen en weer gesleept door een totaal ontregeld en ontredderd Oost-Europa met een ontstellend gebrek aan organisatie waardoor deze mensen leden onder honger kou verveling maar vooral slopende onzekerheid heimwee schrijnend verdriet om het verlies van zovelen aanvragen

Terugkeer ongewenst Lewinsky Charles Ik heb leren leven zonder vrijheid zonder hoop Waarom vind ik het dan verdomme zo moeilijk om te leven zonder geweten Terugkeer ongewenst is het deels waargebeurde deels fictieve levensverhaal van de Joodse acteur entertainer en regisseur Kurt Gerron In 1933 vlucht hij voor de nazi s en belandt via Wenen en Parijs in Nederland waar hij onder andere optreedt in de Joodsche Schouwburg in Amsterdam en meewerkt aan verschillende Nederlandse speelfilms Samen met zijn vrouw Olga wordt hij in 1943 geiumlnterneerd in Westerbork en van daar gedeporteerd naar Theresienstadt waar de SS hem vraagt een film te maken waarin het vernederende gettobestaan wordt voorgesteld als een paradijs Weigeren betekent transport naar Auschwitz meewerken betekent verraad aan zichzelf en aan zijn kunst Dit dilemma vormt de kern van dit boek aanvragen

Het meisje in de rode jas Ligocka Roma Levensverhaal van Roma Ligocka (1938) het kleine meisje met de rode jas dat angstig toekijkt als de Duitsers het getto van Krakau ontruimen Roma en haar moeder ontsnappen en duiken onder bij een Poolse familie Roma haar moeder en haar neef de latere cineast Roman Polanski overleven de Holocaust Pijnlijk eerlijk levensverhaal van een vrouw die na vijftig jaar terugkijkt naar de gevolgen van de Holocaust op haar persoonlijke leven hoe zon heel klein kind de verschrikkingen van de oorlog beleefde Maar ook het zwervende leven dat zij samen met haar man leidde onder het Stalinistische bewind dat ze aanvankelijk als enthousiast lid van de communistische jeugdbeweging omarmde Ze beschrijft hoe ze als kunstenares succes heeft maar telkens ten prooi valt aan depressies waarvan ze de oorzaak niet begrijpt tot ze zichzelf in 1994 bij de premiegravere van de film Schindlers list terug ziet in bovengenoemd fragment aanvragen

De onbekende soldaat Linna Vaumlinouml Roman over de zogeheten Vervolgoorlog tussen Finland en de Sovjet-Unie 1941-1944 vanuit het perspectief van de gewone soldaten aan het front die zich proberen staande te houden en te overleven ondanks soms absurde bevelen van hogergeplaatsten De verschillende persoonlijkheden en hun reacties in de vaak extreme omstandigheden staan centraal evenals de botsingen en het onbegrip tussen degenen die de orders moeten uitvoeren en zij die ze geven aanvragen

De welwillenden Littell Jonathan De hoofdpersoon is een foute Duitser die zijn verhaal vertelt vanuit zijn eigen perspectief als nazi en gehuwde homoseksueel Deze dr Maximilien Aue vertelt op bijna 1000 bladzijden minutieus zijn ervaringen als invloedrijk officier van de Sicherheitsdienst (inlichtingendienst) van de SS in heel Europa Zo ontstaat een controversieel verhaal dat enerzijds tijdens massamoorden en etnische zuiveringen ontaardt in een schurkenepos -activiteiten waarvan hijzelf overigens ook onpasselijk wordt- en anderzijds ontroert door de prachtige beschrijvingen van landschappen (Kaukasus Oekraiumlne Pommeren Antibes) van de beluisterde muziek en van de gelezen literatuur aanvragen

De tweeling Loo Tessa de De tweeling is een lijvige roman over het lijden van gewone Duitsers in oorlogstijd De Duitse tweelingzusjes Anna en Lotte geboren in 1916 worden na de dood van hun ouders van elkaar gescheiden Anna komt terecht in het boerse en katholieke milieu van haar grootvader Lotte belandt in Nederland bij een oom met socialistische idealen Na zeventig jaar ontmoeten de zussen elkaar weer in het kuuroord Spa Ze vertellen elkaar hun levensverhaal dat vooral een oorlogsverhaal is Lotte heeft joodse onderduikers geholpen Anna was met een SS-militair getrouwd en heeft als verpleegster gewerkt in Duitse veldhospitalen aanvragen

Een meisje uit Oradour Lucas Michele Claire Het verhaal begint als een roman De Franse Christine Lenoir verruilt haar kantoor in Parijs voor New York Zij is opgevoed in een nonnenklooster nadat haar ouders zijn gestorven toen zij zes jaar oud was Bij de moord op president Kennedy krijgt zij flashbacks van vernietigingskampen en besluit terug te keren naar Frankrijk om op zoek te gaan naar haar verleden Dan begint de waargebeurde geschiedenis Zij blijkt uit Oradour-sur-Glane te komen Een dorp dat op 10 juni 1944 in zijn geheel is vernietigd door de nazis en waarvan de 642 bewoners zijn vermoord aanvragen

Helden zonder glorie Mailer N Bij herlezing blijkt deze roman nog steeds even aangrijpend en boeiend als op het moment dat eerdere drukken verschenen De zinloosheid en rauwheid van de oorlog de kondities waaronder zowel het beste als het slechtste bij de mens boven komen het leven van soldaten en officieren worden zodanig beschreven dat de lezer een volledig authentieke ervaring ondergaat van de strijd tussen Amerikanen en Japanners op een klein Pacificeiland aanvragen

Matterhorn Marlantes Karl Deze roman speelt in het grensgebied van Zuid- met Noord-Vietnam en Laos in 1969 Marlantes schetst de Vietnamoorlog in al zijn rauwheid Vooral de zinloosheid van het eerst moeten verlaten van Matterhorn (een Amerikaanse vesting in de Vietnamese jungle) om het daarna opnieuw te moeten innemen op bevel van de legerleiding Hij tekent de levens van de mannen van de Bravo compagnie die zijn overgeleverd aan de waanzin de stank de uitputting raciale tegenstellingen lichamelijke reacties vluchtgedrag en de alomtegenwoordige dood Luitenant Mellas de hoofdpersoon in het boek ziet zijn idealen betekenisloos worden tegen de achtergrond van verbrande lichamen de verdovende werking van drank en drugs en een vijand die onzichtbaar is maar toch aanwezig Een hel die hen die het overleefden voor altijd zou brandmerken aanvragen

De huid Malaparte Curzio Verslag van de ervaringen van een Italiaan uit een gegoede familie die in de Tweede Wereldoorlog verbindingsofficier was in het Amerikaanse leger en de bevrijding van Napels meemaakte Curzio Malaparte werd in 1922 lid van de fascistische partij In 1931 zegde hij zijn lidmaatschap op en week uit naar Engeland Toen hij in 1933 terugkeerde naar Italieuml werd hij tot 1938 gevangen gehouden Na enige tijd als oorlogscorrespondent gewerkt te hebben week hij uit naar Finland en keerde na de val van Mussolini terug naar Italieuml Malaparte slaagt erin zonder sentimentaliteit maar meacutet emotionaliteit een beeld te geven van de ontreddering de decadentie en de nietsontziende strijd om te overleven van de Italiaanse bevolking aanvragen

Kaputt Malaparte Curzio Deze oorlogsroman verscheen oorspronkelijk in 1944 en is in 2005 in een nieuwe Nederlandse vertaling in de serie Oorlogsdomein uitgegeven Malaparte is het pseudoniem van Kurt Erich Suckert (1898-1957) een journalist en diplomaat Malaparte schreef het boek nadat hij een paar jaar als oorlogscorrespondent met het Italiaanse leger door Servieuml Kroatieuml Polen Rusland en Finland was getrokken Het is een verslag van het verval van Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog Malaparte schrijft oa over ontmoetingen met ontheemden de vervolging en moorden op de joden het getto van Warschau Als aristocraat heeft hij ontmoetingen met kopstukken uit het Duitse leger De gebeurtenissen in het boek zijn grotendeels verzonnen maar de inhoud is huiveringwekkend geloofwaardig aanvragen

Het meisje dat uit de lucht kwam vallen Mawer Simon Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt de jonge Marian Sutro die werkt bij de Raderkamer geselecteerd door de Britse geheime dienst voor een opleiding tot spion Omdat ze goed Frans spreekt - ze groeide op in Genegraveve en Frankrijk - wil men haar inzetten voor opdrachten over zee Na een intensieve training arriveert ze in Frankrijk met een bijzondere missie ze moet natuurwetenschapper Cleacutement Petellier die al werkt aan de atoombom overhalen mee te gaan naar Engeland Juist op deze man een vriend van haar broer was ze als jong meisje hevig verliefd aanvragen

De bakkersdochter McCoy Sarah Deze roman gaat over twee vrouwen die door een interview met elkaar in contact komen de 79-jarige Elsie van oorsprong een Duitse bakkersdochter en nu eigenares van een bakkerszaak in Texas en de jonge journaliste Reba Het interview is aanleiding voor een terugblik op de betekenis van de Tweede Wereldoorlog op Elsies leven Daardoor verspringt het verhaal tussen Duitsland en Texas en beslaat de periode 1938(Kristallnacht)-2008 De roman verteld in de derde persoon wisselt bovendien van perspectief tussen de twee vrouwen en opmerkelijk in vier hoofdstukken kijkt de lezer door de ogen van een nazi-officier Aan de orde komen uitsluiting van vreemdelingen (joden Latinos) en het Lebensbornprogramma maar ook de kracht van familie en vriendschap aanvragen

Verborgen verleden Michaels Anne Deze roman gaat over de joodse jongen Jakob Beer die tijdens de oorlog gered wordt door een Griek en meegenomen wordt naar diens huis op een Grieks eiland Hier maakt hij kennis met kunst en poeumlzie botanie en cartografie Na de oorlog emigreren ze naar Canada waar de Griek overlijdt en Beer diens werk voortzet Beer maakt kennis met een jonge hoogleraar die zodanig in de ban raakt van Beers leven en werken dat zijn eigen geregelde bestaan ontwricht dreigt te worden De herinneringen die beide mannen aan de oorlog hebben en de manier waarop ze die trachten te verwerken loopt als rode draad door deze roman aanvragen

Het bittere kruid Minco Marga In Het bittere kruid schrijft Marga Minco over de Jodenvervolging tijdens de bezettingstijd In korte hoofdstukken realiseert zij de sfeer van toenemende onzekerheid en angst Zelfs als de bezetter toeslaat blijft er nog een spoor van hoop om aan het lot te ontkomen aanvragen

De geschiedenis Morante Elsa Tegen de achtergrond van Rome in de Tweede Wereldoorlog en kort daarna speelt zich het leven af van een onderwijzeres Ida Mancuso en haar zoon Nino Min of meer toevallig wordt deze vrouw door een Duitse soldaat die op doorreis is verkracht waarna negen maanden later de kleine Useppe geboren wordt een vrolijk maar lichamelijk zwak kind Zijn kinderlijke naiumlviteit en opgewektheid steken schril af tegen zijn gewelddadige omgeving aanvragen

Godenslaap Mortier Erwin Een bijna honderdjarige vrouw beschrijft haar ervaringen rond de Eerste Wereldoorlog in Vlaanderen en Noord-Frankrijk om en aan het front Ze neemt geen blad voor de mond spaart niemand en schrijft alleen voor zichzelf Schrijven lijkt obsceen wanneer men publiceert zo persoonlijk en naakt is de waarheid die zij oproept Op een hoger niveau gaat het verhaal over taal en werkelijkheid over persoonlijke en algemene geschiedenis aanvragen Storm in juni Neacutemirovsky Iregravene Een in 1942 tot twee van de beoogde drie delen voltooide roman in 2004 bekroond met de Prix Renaudot moet wel een uitzonderlijke achtergrond kennen Die postume toekenning heeft de schrijfster (Kiev 1903-Birkenau 1942) inderdaad niet alleen te danken aan haar destijds al gelauwerde kwaliteiten maar ook aan de toewijding van haar dochters Denise Epstein hoedster van het manuscript en Elisabeth Gille chroniqueur van hun ervaringen in Iregravene Nemirovsky een vrouw en de roman Een landschap van as Ingebed in het de auteur kenschetsende voorwoord en bijlagen met persoonlijk getinte aantekeningen en brieven van Neacutemirovski verhaalt het eerste deel hoe de vlucht voor het oprukkende Duitse leger uit de exodus de zwakte en berekening van de een en de solidariteit van de ander bevestigt waarna het tweede deel de sfeer tijdens de bezetting van een dorpje beschrijft de kleinschaligheid van tijdelijke rust en wellevende omgang een stilte voor een nieuwe storm aanvragen

Kinderjaren Oberski Jona De verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog zijn natuurlijk overbekend maar hoe een klein joods jongetje die jaren beleefd moet hebben is bijna niet voor te stellen Deze novelle slaagt er echter volkomen in dit beeld te schetsen Op sobere afstandelijke wijze worden de oorlogsjaren beschreven Er is geen opsmuk van het onderwerp geen standpuntbepaling noch rancune slechts verwondering pijn en een niet begrijpen blijven over Het is in zijn eenvoud zeer veelzeggend voor mensen die kunnen navoelen wat er zich achter die belevenissen moet hebben afgespeeld aanvragen

De Engelse patieumlnt Ondaatje Michael De Hongaarse graaf Ladislaus de Almaacutesy heeft jarenlang met zijn Engelse collegas Libieuml en Egypte doorkruist en zijn bevindingen gerapporteerd aan de Royal Geographical Society Tot het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog Nu in het voorjaar van 1945 herbergt gedurende enige maanden de villa San Girolame even ten noorden van Florence vier personen Hana een jonge verpleegster een ten gevolge van een vliegtuigcrash in de Libische woestijn onherkenbaar verbrande Engelsman verworden tot een met morfine volgespoten klomp vulkanisch vlees of is het inderdaad de pro-Duitse spion Almaacutesy de Indische luitenant Kirpal Singh en Caravaggio de voormalige eveneens verminkte inbreker die voor de geallieerden spioneerde Het verleden kleurt en laadt de onderlinge betrekkingen in het heden Het driedimensionale relatiepatroon wordt van alle kanten belicht geiumlllustreerd en geiumlnterpreteerd aanvragen

Donderdagskind Pick Alison Pavel en Anneliese Bauer zijn welgestelde Tsjechische joden die na de bezetting van hun land in 1939 langzaam maar zeker in de fuik van de Duitse jodenverdelging eindigen Alleen hun zoontje Pepik overleeft na plaatsing in een kindertransport de oorlog Het verhaal wordt verteld door Anneliese een eenzelvige Holocaust onderzoekster (ik-figuur) Haar leven en dat van de Bauers wisselen elkaar in korte hoofdstukken af aanvragen

Een boek voor Hanna Pressler Mirjam Net voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog krijgt Hanna (14) de kans om Leipzig te ontvluchten en naar Denemarken te gaan Ze wordt ondergebracht bij een gastgezin evenals verschillende andere meisjes Ze probeert daar een nieuw leven op te bouwen Wanneer de Duitsers Denemarken binnenvallen wordt Hanna gearresteerd en naar Theresienstadt gedeporteerd Dan wordt elke dag een strijd op leven en dood Zal Hanna de oorlog overleven aanvragen

Van het westelijk front geen nieuws Remarque Erich Maria Het boek verhaalt van een groep jonge (19 jaar) Duitse soldaten die door hun klasseleraar Kantorek in 1916 worden overgehaald dienst te nemen in het leger Bijna drie jaar delen ze de strijd worden volwassen en realiseren zich dat ze in het landschap van onze jeugd rondstappen als bezoekers De een na de ander sneuvelt ten slotte Remarque beschrijft realistisch - hij werd november 1916 zelf onder de wapenen geroepen - maar nuchter en daardoor vaak zo beklemmend indringend en verbijsterend de diepe kameraadschap maar bovenal de zin- en uitzichtloosheid van het oorlogsgeweld aanvragen

Haar naam was Sarah Rosnay Tatiana de In de nacht van 16 juli 1942 wordt de 10-jarige Sarah met haar ouders opgepakt en naar het Velodrome dHiver in Parijs gebracht Zij heeft ongezien haar kleine broertje in een kast verstopt en belooft hem later te bevrijden maar Sarah wordt weggevoerd en ziet hem nooit meer terug Zestig jaar later moet een Amerikaanse journaliste in Parijs een artikel schrijven over die gebeurtenis Zij zoekt in archieven naar de ware toedracht en ontdekt een geheim van haar schoonfamilie Ondanks het advies zich daar niet mee te bemoeien probeert de journaliste het spoor van Sarah te volgen De twee verhaallijnen worden beurtelings beschreven aanvragen

De apotheker van Auschwitz Schlesak Dieter In deze documentaire roman lezen we gedetailleerd-realistisch over de gruwelijke machinerie van het concentratiekamp Auschwitz-Birkenau De nadruk ligt op de reconstructie van de opportunistische carriegravere voor in en na het doodskamp van apotheker Dr Victor Capesius een stadgenoot van de Roemeens-Duitse auteurdichteressayist (1934) Als assistent van Dr Mengele stuurde hij ondanks vriendschappen of flirtages met joodse stad- en streekgenoten voor de oorlog (hij was zelfs bevriend met de moeder van de auteur) deze als selecteur koelbloedig naar de gaskamers en verrijkte zich met hun bezittingen (gouden vullingen) Door omkoping kon hij later zijn civiel bestaan voortzetten aanvragen

De voorlezer Schlink Bernhard De roman begint met een liefdesrelatie tussen een jongen van vijftien en een tramconductrice van zesendertig Hij heeft haar na een ongelukje ontmoet toen zij hem geholpen heeft Na herstel van zijn ziek zijn zoekt hij haar enige keren op en belandt bij haar in bed De verhouding wordt voortgezet en de jongen moet haar regelmatig voorlezen Hij weet niet dat zij een analfabete is Het duurt tot lang na de beeumlindiging van hun relatie voordat hij erachter komt dat zij voor de SS in een concentratiekamp heeft gewerkt aanvragen

De brandstapel van Berlijn Schneider Helga In 1941 wordt de dan 4-jarige hoofdpersoon verlaten door haar moeder die carriegravere bij de SS maakt Helga groeit op bij verwanten en in instellingen en wordt een onhandelbaar kind Deze persoonlijke tragiek is verweven met oorlogsdreiging de ondergang van nazi-Duitsland de ellende van de bombardementen het maandenlange verblijf in schuilkelders honger en dorst ziekte en dood Indringend en huiveringwekkend komt het dagelijks leven van dit kind maar ook van iedereen in haar omgeving tot leven De lezer leeft mee en blijft achter in het besef dat beschaving een uiterst dun laagje vormt aanvragen

De onzaligen van Łoacutedź Sem-Sandberg Steve Om in de Tweede Wereldoorlog de joden van Lodz te beschermen maakt hun leider Chaim Rumkovski van het ghetto een ministaat met zelfbestuur ordedienst ziekenzorg en industrietjes die voor de Duitsers werken Deze bescherming blijkt niet te werken Rumkovski vertrekt met het laatste transport en overleeft de oorlog niet De visionaire bueaucraat Rumkovski besliste zelf wie werd weggestuurd Berucht is zijn rede waarin hij ouders om hun kinderen vraagt In zijn op vele feiten gebaseerde roman schetst Sendberg de vele gezichten van Rumkovski de ghettogeschiedenis en volgt hij enkele andere ghettobewoners niemand overleeft aanvragen

De pianiste van Theresienstadt Sommer Alice Herz- Het lange bewogen leven van de concertpianiste Alice Herz-Sommer (Praag 1903) De Amerikaanse fan Caroline Stroessinger schetst alle fasen en facetten van Alicersquo leven in een veelluik dat recht doet aan de gelukkige jaren in Praag (waar Kafka huisvriend was) de gevangenschap met zoontje Rafi in kamp Theresienstadt (1942-1945) de jaren als inwoner van de jonge staat Israeumll (met Golda Meir) en ten slotte de periode in Londen als 108-jarige is ze de oudste Holocaust-overlevende Kern van het veelluik vormt de episode waarin Alice zichzelf en de medekampbewoners op de been hield dankzij haar pianospel honderd maal trad ze op in het kamp Muziek bood troost en hoop Het boek is niet chronologisch maar bestaat uit diverse momentopnamen van Alicersquo leven tegen de achtergrond van de politiek-maatschappelijke dramarsquos van de eeuw Bespiegelingen over oa de filosofie van Spinoza worden afgewisseld door intermezzi over bijvoorbeeld haar sobere leefwijze Rode draad vormt de heilzame werking van muziek aanvragen

Vlucht Spaey Johanna Deze roman is opgedeeld in vier delen met vier perspectieven Het eerste en laatste zijn heel kort en vanuit het perspectief van twee mannen verteld een Duitse soldaat en een Vlaamse officier De twee middelste vormen de kern van het verhaal waarin we eerst de Leuvense Marieke volgen wier ouders en kinderen voor haar ogen worden doodgeschoten waarna zij naar Nederland vlucht Zij vindt werk in een hotel in Oosterhout waar ze zich probeert te troosten met mannengezelschap Dit tot ergernis van de dochter van de hoteleigenaresse Sybille We volgen haar in het derde deel waarin ze op zoekt gaat naar de officier uit Leuven op wie ze verliefd is Beide vrouwen zijn op de vlucht zowel letterlijk (naar Nederland en het klooster) als figuurlijk (voor intimiteit) De vluchtelingenproblematiek maakt het verhaal actueel aanvragen

De pianist Szpilman Wladyslaw De pianist Wladyslaw Szpilman schreef reeds in 1945 dit boek over zijn ervaringen tijdens de Tweede Wereldoorlog in het door de Duitsers bezette Warschau Met zijn familie eerst opgesloten in het joodse ghetto weet hij te ontsnappen als vrijwel alle inwoners worden gedeporteerd naar de concentratiekampen Geholpen door het Poolse verzet maar later geheel alleen weet hij op letterlijk wonderbaarlijke wijze telkens te overleven ook tijdens de opstand in het ghetto en de daarna door Hitler bevolen volledige vernietiging van Warschau Ten slotte helpt een Duitse officier die hem op de radio Chopin had horen spelen Wilm Hosenfeld Szpilman door hem voedsel te bezorgen In januari 1945 bevrijden de Russen hem aanvragen

De stenen maagden Vera Yvonne In Zimbabwe woedde eerst een vrijheidsstrijd (1950-1980) daarna een wrede burgeroorlog (1981-1986) tussen de twee grootste bevolkingsgroepen Van de eerste herinneren mensen zich de heldendaden De tweede wordt verzwegen vanwege de schande Deze roman is een beschrijving van het leed van twee zussen in deze burgeroorlog Het boek geeft geen beschrijving van de gruweldaden maar van de emoties die mensen meemaken bij geluk en wanhoop bij pijn en verdriet Het boek beschuldigt niemand noemt geen bevolkingsgroepen spreekt geen oordeel uit aanvragen

Vrij spel Vis Carlijn Kleindochter Charlie vraagt haar oma over de oorlog En wat dan volgt had ze niet verwacht Emma bleek als koerierster in de Tweede Wereldoorlog gevaarlijk werk te hebben verricht Nadat de grond onder de voeten van haar en haar toenmalige vriend te heet werd zwierven ze maanden door Europa voor ze Engeland bereikten Maar de op ware feiten gebaseerde roman gaat ook over het heden en over de wijze waarop de nu 86-jarige krachtige vrouw haar verdere leven opbouwde met toch altijd op de achtergrond lsquodie oorlogsperiodersquo aanvragen

Slachthuis vijf of De kinderkruistocht Vonnegut Kurt (Jr) Slaughterhouse-five is eacuteeacuten van de klassieke anti-oorlogsromans die uit de Tweede Wereldoorlog zijn voortgekomen De Amerikaanse schrijver (1922) was zelf aanwezig in Dresden in 1945 toen de geallieerden Dresden platbombardeerden Hij overleefde de aanval doordat hij met zijn medegevangenen schuilde in de zeer diepe koelkelders van het slachthuis waar hij als krijgsgevangene te werk was gesteld Deze ervaring heeft zon diepe indruk op Vonnegut gemaakt dat hij deze ondanks vele eerdere pogingen pas 25 jaar later in een roman kon verwerken Veel van de avonturen van Billy Pilgrim de hoodfdpersoon zijn dus zeer levensecht maar ze zijn vervlochten met de bekende fantasierijke verzinsels van Vonnegut Billy reist heen en weer in de tijd en bezoekt ook een andere planeet Dit alles moet gezien worden als zijn wanhopige poging om een manier te vinden om de verschrikkingen van Dresden te verwerken Billy kan alleen maar verder leven als hij zichzelf wijs kan maken dat niemand er iets aan had kunnen doen aanvragen

April in Parijs Wallner Michael De Duitse soldaat Roth (22) in 1943 tolk bij de Geheime Dienst in Parijs voelt zich geen nazi en trekt na werktijd burgerkleren aan om als lsquoAntoinersquo door de stad te kunnen lopen In een boekhandel leert hij de mooie Chantal kennen en wordt verliefd maar hij weet niet dat ze lid is van een verzetsgroep en informatie zoekt over de geheime dienst Chantal wordt ook verliefd en waarschuwt hem voor een anti-Duitse aanslag Als hij bij die aanslag slechts lichtgewond raakt wordt hij gearresteerd en wreed verhoord door de SS Hij kan ontsnappen en ontdekt in april 1944 waar Chantal in Normandieuml onderduikt Ze blijkt drie weken na de geboorte van baby Antoinette te zijn verkracht door een Duitser en doodgeschoten aanvragen

Een springende fontein Walser Martin Roman met sterk (auto-)biografische trekken van deze belangrijke Duitse auteur (1927) over zijn jeugd in een dorp aan het Bodenmeer Zijn vader wijdt zich vooral aan zijn wetenschappelijke werk de moeder drijft met moeite een herbergcafeacute Wanneer de nazis aan de macht komen sluit zij zich aan bij hun partij in de hoop dat de afdelingsvergaderingen bij haar zullen plaatsvinden De vader distantieert zich echter van de beweging en houdt zich bezig met de opvoeding van zijn kinderen Zijn poeumltisch ingestelde zoon wil achtereenvolgens pater zanger en dichter worden maar neemt haast als vanzelfsprekend deel aan de opgelegde verplichtingen in het Derde Rijk Daarna wordt hij schrijver en maakt gebruik van de vruchten die de door zijn vader opgekweekte woordenboom afwerpt aanvragen

De lach en de dood Webeling Pieter Als de legendarische Joodse komiek Ernst Hofman (Zonder Ernst geen humor) in februari 1944 naar een kamp in Polen wordt gedeporteerd wordt zijn kunst een overlevings- en betaalmiddel Zijn geliefdeHelena zit opgesloten in het vrouwenkamp Als wederdienst voor het smokkelen van briefjes geschreven op het beduimelde papier van cementzakken vertelt hij elke dag een kwartier lang grappen aan zijn medegevangenen Dat blijft niet onopgemerkt aanvragen

Mendelssohn op het dak Weil Jiriacute Van de Tsjechische-joodse schrijver (1900-1959) is eerder het mistroostige Leven met een ster over een ondergedoken jood in Praag opnieuw uitgegeven Ook deze roman speelt daar en in die tijd Ze volgt een paar vervolgde joden met wie het bijna allemaal slecht mee afloopt Ondergedoken kinderen worden opgepakt en doodgeslagen collaborerende joden eindigen in een trein naar het Oosten Ook Heydrich en enkele andere Duitsers worden gevolgd Wreed en nietsontziend schetst Weil voor beide kanten een grimmige wereld waarvan angst onzekerheid en soms een spatje goedheid de grondtonen zijn aanvragen

Nacht Wiesel Eacutelie Dit boek was in 1958 (Ned vert in 1961) het debuut van de schrijver die wel de archivaris van de Holocaust wordt genoemd en voor zijn strijd voor de mensenrechten de Nobelprijs voor de Vrede 1986 ontving Het is het aangrijpende verhaal hoe hij als 14-jarige zeer vrome joodse jongen in 1944 gedwongen wordt in het getto te wonen en daarna wordt weggevoerd naar een concentratiekamp Hij verliest hier al zijn familieleden maar bovendien elk geloof in God en in de geestelijke waarden die de kern van zijn bestaan vormden aanvragen

De witte veer Winspear Jacqueline Psychologe en detective Maisie Dobbs die tijdens de Eerste Wereldoorlog als verpleegster in een veldhospitaal heeft gewerkt runt anno 1930 in Londen samen met haar assistent Billy Beale een detectivebureau De steenrijke self-made man Joseph Waite geeft opdracht tot het vinden en thuisbrengen van zijn 32-jarige nog thuiswonende dochter Charlotte Intussen is inspecteur Stratton bezig met een moordzaak waarbij een vrouw vermoord in haar eigen huis werd aangetroffen Tijdens haar onderzoek ontdekt Maisie een link met de zaak van Stratton en met de oorlog aanvragen

De boekendief Zusak Markus Nadat haar moeder waarschijnlijk is opgepakt vanwege communistische sympathieeumln worden de Duitse Liesel Meminger (9) en haar broertje in 1939 in een pleeggezin geplaatst Als Werner onderweg sterft komt Liesel alleen aan in Molching bij Muumlnchen bij de oudere Hubermanns de aardige anti-Nazi huisschilder Hans en zijn ontevreden vrouw Rosa Hans leert Liesel lezen waardoor boeken voor haar zo belangrijk worden dat ze ze soms steelt Eind 1940 duikt de zoon van een joodse kennis van Hans bij hen onder en er groeit een band tussen Max en Liesel Na een bombardement in 1943 is Liesel de enige in de straat die nog leeft Ze gaat op zoek naar Max aanvragen

Parnassia Zwaan Josha De 4-jarige Rivka wordt in de oorlog bij een gereformeerd domineesgezin in het Zeeuws-Vlaamse Zaamslag ondergebracht Ze groeit op als Anneke haar ouders zijn bij het bombardement op Rotterdam omgekomen Na de oorlog gaat ze niet terug naar haar vader en broer Ze ontkent haar joodse afkomst en blijft Anneke Toch trouwt ze met Joost een joodse overlevende van de kampen Haar ontkenning zijn traumarsquos en het onvermogen tot communicatie maken hun huwelijk en gezinsleven kapot De kinderen worden uit huis geplaatst en pas als Anneke dertig jaar later hoort dat Joost is overleden bezoekt ze de begrafenis en ziet ze haar kinderen terug Een stroom van herinneringen komt los Haar dochter Sandra wil haar verhaal horen Iedere week spreken ze af in strandpaviljoen Parnassia om te praten over het verleden Pas op 70-jarige leeftijd kan RivkaAnneke zich met haar joodse achtergrond verzoenen aanvragen

Page 2: Oorlogsromans

Het vuur Barbusse Henri De Franse schrijver Henri Barbusse (1873-1935) schreef een ontnuchterend relaas over zijn belevenissen aan het loopgravenfront tijdens de Eerste Wereldoorlog In de geschiedenisboeken kunnen we lezen dat de strijd tegen de Duitsers in Frankrijk een verschrikking was bij Barbusse kunnen we het voelen Hij beschrijft de akelig gewone menselijke dingen uit het soldatenleven hoe het was als een granaat in een schuttersputje terecht kwam en hoe een Duitse soldaat aan de Franse bajonet geregen wordt omdat een Franse patrouille om een doosje lucifers verlegen zit De Franse soldaten die even van het slagveld weg kunnen en een (Frans) dorp bezoeken merken daar dat de burgerbevolking klaagt over het ongemak als gevolg van de oorlog aanvragen

Niemandsland Barker Pat In 1917 komt de Engelse dichter Siegfried Sassoon (1886-1967) die in de loopgravenoorlog in Noord-Frankrijk shellshock heeft opgelopen en een pamflet heeft geschreven over het zinloze van de oorlog voor behandeling aan in het Schotse oorlogshospitaal Craiglockhart De behandeling door de sympathieke dr Rivers heeft echter niet alleen gevolgen voor Sassoon die inderdaad weer naar Frankrijk gaat maar ook voor Rivers zelf Hij gaat zich steeds meer afvragen wat voor zin het heeft militairen te behandelen om ze weer naar het slagveld te sturen aanvragen

Verloren in stilte Belliveau GK Deze Amerikaanse schrijver is in staat geweest zich te verdiepen in het leven van de jonge jood Jakob Horowitz in bezet Belgieuml tijdens de Tweede Wereldoorlog Na de oorlog verhuist deze zakenman naar Amerika en wil eigenlijk niet spreken over zijn oorlogservaringen Zijn zoon is een beroemd schrijver geworden maar heeft daarbij een schrijversnaam aangenomen en daar heeft de vader veel moeite mee Via flash-backs horen wij wat hij als kind heeft meegemaakt in de Tweede Wereldoorlog in Belgieuml Vader en oom worden gedeporteerd en worden via het verzet geplaatst in diverse christelijke gezinnen (joods en christelijk godsgeloof speelt een belangrijke rol in het verhaal) In het laatste gezin is de zoon actief in het verzet en wordt zo geconfronteerd met de macht van de bezetter Als getrouwde man kan hij er met zijn vrouw en kinderen niet over spreken tot hij na jaren zijn schrijvende zoon inschakelt om alsnog zijn verleden aan het papier toe te vertrouwen door terug te gaan naar Belgieuml aanvragen

HhhH Binet Laurent De Beul van Praag Reinhard Heydrich geldt als een van de meest wrede nazis Hij was hoofd van de Gestapo en de SD en leidde de Wannseeconferentie waar tot de uitroeiing van alle joden werd besloten Binet schreef een biografische roman over dit blonde beest met als titel de bijnaam die de SS voor hem had bedacht Himmlers Hirn heisst Heydrich Hij concentreert zich op de dodelijke aanslag die twee jonge verzetsstrijders op 27 mei 1942 in Praag op hem pleegden en die gruwelijke represailles tot gevolg had twee dorpen werden volledig met de grond gelijk gemaakt alle bewoners werden vermoord aanvragen

De laatste brief Blanc Olivier In de jaren 17931794 verloren enige duizenden Franse burgers hun hoofd onder de guillotine Het boek Olivier Blanc bevat een selectie van de afscheidsbrieven van de veroordeelden Fouqier-Tinville de openbare aanklager liet deze brieven onderscheppen Sommige slachtoffers van het Revolutionair Tribunaal belandden op het schavot omdat zij ervan werden verdacht verdacht te zijn De laatste afscheidsbrief is die van de openbare aanklager zelf aanvragen

Het familieportret Blum Jenna De Duitse Anna beleeft tijdens de Tweede Wereldoorlog een reeks traumatische gebeurtenissen Na de oorlog zwijgt ze over haar ervaringen Haar dochter Trudy heeft een foto gevonden van zichzelf als klein meisje met haar moeder en een nazi-officier Ze denkt dat de officier haar vader is en wordt geplaagd door schaamte en verwarring over haar herkomst Ze wil niets liever dan met haar moeder een gesprek voeren over het verleden De verhalen van Anna in de jaren veertig en Trudy in de jaren negentig wisselen elkaar in de roman af aanvragen

De rode sjaal Bois Ariane Tussen twee meisjes in een Parijse volkswijk ontstaat tijdens de Tweede Wereldoorlog innige vriendschap Suzon is brutaal druk en onrustig terwijl Hannah verlegen stil en afwachtend is Als de oorlog dreigt moet de joodse Hannah onderduiken bij de nonnen op het platteland Na een tijdje vlucht ze met haar moeder naar Istanbul waar de familie van haar vader vandaan komt Suzon blijft met haar ouders achter in het bezette Parijs Als Hannah in 1945 terugkeert is haar vader Haiumlm spoorloos evenals haar grootouders Hannah zal hen nooit meer terugzien Na de oorlog reist Hannah de hele wereld rond en ze maakt carriegravere bij een krant Suzon fladdert van baantje naar baantje en feest er op los Dan doet Hannah een verschrikkelijke ontdekking die beslissend is voor hun vriendschap aanvragen

Verboden gebied Borden Mary In zeventien verhalen en vijf prozagedichten kijkt een verpleegster impressiegewijs terug op haar ervaringen in de Eerste Wereldoorlog in Belgieuml en Frankrijk Deel 1 lsquoHet Noordenrsquo bevat tien verhalen over de loopgravenoorlog in Vlaanderen oa het effect van een bombardement de verpleegster in lsquoMaanlichtrsquo die de rijen zwaargewonde mannen in de greep van pijn overziet of de man die in lsquoRosarsquo zelfmoord pleegde in de loopgraaf maar werd rsquogeredrsquo De zeven verhalen in deel 2 lsquoDe Sommersquo gaan vooral over de chaos in veldhospitaals in Noord-Frankrijk oa lsquoBlindrsquo De vijf prozagedichten beschrijven de vernietiging chaos en modder aanvragen

Driedaagse reis Boyden Joseph Xavier en Elijah zijn twee jonge Cree-Indianen die in 1914 door de Canadese regering worden opgeroepen om dienst te nemen Na hun training in Engeland worden ze ingezet eerst in Vlaanderen en later in Frankrijk en daar slaat de neerbuigende houding van hun medesoldaten al spoedig om in bewondering wanneer blijkt dat de vrienden uitstekende scherpschutters zijn Waar Xavier echter al spoedig walgt van de oorlog geeft Elijah zich geheel en al over aan zijn bloeddorst (en aan een morfineverslaving) en vermoordt hij honderden Duitse vijanden alsof het slechts pionnen bij een bordspel zijn Deze roman heeft twee vertelstemmen enerzijds die van Xaviers tante een soort indiaanse waarzegster die over haar en Xaviers jeugd vertelt en anderzijds die van Xavier die achteraf vertelt over de afschuwelijke loopgravenoorlog en de onafwendbare climax van zijn steeds moeizamere relatie met Elijah aanvragen

De jongen in de gestreepte pyjama Boyne John De Duitse Bruno verhuist met zijn familie in 1943 naar lsquoOudwisrsquo een vreemde plaats waar niet ver van hun huis mensen in gestreepte pyjamarsquos achter een hek wonen Bruno snapt er niets van Hij gaat op onderzoek uit en sluit vriendschap met Shmuel die aan de andere kant van het hek woont In deze roman voor jongerenvolwassenen worden de jodenvervolging en de vernietigingskampen vanuit een verrassend standpunt bekeken dat van een kind dat weliswaar een militair als vader heeft maar van de gruwelen van het concentratiekamp niets begrijpt Door Brunorsquos onschuldige vragen en het geweld en de verschrikking die de auteur met minimale woorden suggereert wordt het boek nog indringender dan als dit alles onomwonden beschreven zou zijn Wel gaat Brunorsquos naiumlviteit soms wel heel ver is het geloofwaardig dat een zoon van een Duitse commandant nauwelijks weet wie de Fuumlhrer is Brunorsquos onwetendheid en zijn vriendschap met de joodse Shmuel drijven de roman en Brunorsquos leven tot een noodlottig einde dat wederom suggestief wordt beschreven en de lezer uitnodigt zijn eigen conclusies te trekken aanvragen

Post voor mevrouw Bromley Brijs Stefan Het decor van deze roman vormt een volkswijk in Londen en het front in Belgieuml tijdens de Eerste Wereldoorlog In het eerste deel lsquoHet thuisfrontrsquo staat de tegenstelling tussen John en zijn lsquozoogbroerrsquo Martin over deelname aan de oorlog centraal John kiest voor de universiteit Martin wil ten koste van alles deelnemen aan een oorlog die zo is de algemene verwachting lsquovoor kerstrsquo afgelopen zal zijn Vermeende lafheid patriottisme en fanatisme slopen de vriendschap Andere motieven zijn liefde trouw teleurstelling en vaderbinding Het tweede deel beschrijft Johns ervaringen aan het front Hij ontwikkelt zich tot een leugenaar hij censureert de post om de gruwelijke gebeurtenissen voor het thuisfront te verbloemen In het tweede deel zijn de personages overtuigender uitgewerkt dan in het wat vlak vertelde voortkabbelende eerste deel Met de dood voor ogen wordt vriendschap nu veel intenser ervaren dan in het eerste deel aanvragen

Kapitein Corellirsquos mandoline DeBerniegraveres Louis Op een Grieks eilandje moeten de bewoners zich zien te redden gedurende de Duitse en Italiaanse bezetting in de Tweede Wereldoorlog en zich daarna ook nog staande houden onder de dictatuur Deze moeilijke situatie waarbij de nodige wreedheden plaatsvinden en natuurlijk ook dodelijke slachtoffers vallen speelt zich af rond het leven van de dochter van de plaatselijke arts en haar geliefde een Italiaanse officier die prachtig op de mandoline kan spelen aanvragen

Bloedgetuigen DeBoose Johan De Vlaamse schrijver Johan de Boose (1962) beschrijft de dictatoriale ideologieeumln en de keuzes die mensen in bepaalde omstandigheden maken Aan de hand van vier personen wordt ons een blik gegund in de loop van de geschiedenis van de 20e eeuw waarbij ieder persoon idealistisch doelen nastreeft Een Vlaming die uit idealistische christelijke motieven vecht tegen het communisme en voor het Vlaamse Nationalisme maar ook een geassimileerde jood die vecht voor een communisme zonder Stalin Daarbij kijkt de personificatie van de 20e eeuw een oude vrouw terug op waarom de idealen uiteen zijn gevallen aanvragen

De belegering Dunmore Helen De 23-jarige Anna Levin leeft met haar vader Michail en haar vijfjarige broertje in Leningrad Haar moeder Vera is 41 als ze vlak na de geboorte van Kolja sterft Vader Michail is auteur maar onpubliceerbaar omdat hij niet schrijft in de trant waarin de regering dat wenst Dan vallen de Duitsers Rusland aan en omsingelen Leningrad Langzaam maar zeker wordt de nood groter er is bijna geen eten meer de ratten en muizen zijn opgegeten maar de menselijke ratten blijken sterker dan ooit Anna leert de vierdejaarsstudent Andrei kennen die hen waar mogelijk bijstaat Ook de vroegere vriendin van vader Marina staat hen met geld en goederen bij Maar Michail en Marina sterven en vele tienduizenden burgers van Leningrad met hen aanvragen

Het teken van het beest Ermakov Oleg In de voormalige Sovjetunie heeft zich een groep jonge schrijvers gevormd die de traumatische ervaring beleefden deel te moeten hebben aan een zinloze en eerloze oorlog in Afghanistan Oleg Jermakov (1961) schrijft in zijn roman over de Sovjet-variant van het Vietnam-syndroom waarbij hij een schokkend relaas geeft van de strijd in deze vuile oorlog Deze betekende niet alleen strijd tegen een vaak onzichtbare sluwe vijand maar ook tegen hitte ongedierte ziekte en heimwee Drie jaar bracht de schrijver door in de onherbergzame Afghaanse steppen aanvragen

Alleen in Berlijn Fallada Hans Een Berlijns echtpaar dat het bericht krijgt dat hun zoon voor de Fuumlhrer is gevallen besluit verzet te plegen dmv het verspreiden van briefkaarten met teksten die het naziregime hekelen Tegelijk met de beschrijving van de wat hulpeloze nauwelijks effectieve verzetsactiviteiten van het moreel hoogstaande paar wordt een beeld geschetst van de angst de onderdrukking en de gecorrumpeerdheid van de doorsnee burger en de bruutheid van de nazirsquos in Berlijn tijdens WO II Deze herontdekte roman uit 1947 leest als een detective door de perspectiefwisseling die verspringt van het echtpaar naar de laconieke met opsporing belaste rechercheur van de Gestapo aanvragen

Het lied van de loopgraven Faulks Sebastian De jonge Engelsman Stephen Wraysford komt in 1910 in Amiens Als hij een verhouding krijgt met zijn hospita Isabelle vertrekken ze samen Maar als Isabelle zwanger is verlaat ze Stephan en keert naar haar man terug Stephan verlaat Frankrijk maar wordt als militair in Frankrijk geplaatst en als kapitein geeft hij leiding aan mannen die onder de Duitse linies tunnels graven en explosieven aanbrengen Stephan heeft een toevallige ontmoeting met Jeanne de zuster van Isabelle Hij bezoekt Isabelle maar die heeft een Pruisische vriend die ze volgt naar MUumlnchen Stephens kleindochter Elisabeth Benson gaat in 197879 via de bij haar moeder op zolder gevonden dagboeken naar Frankrijk waar ze het geheim van haar grootouders ontdekt aanvragen

Het meisje dat verdween Florijn Els Op ware feiten gebaseerde roman met twee verhaallijnen Een joods echtpaar in de Betuwe duikt in 1943 onder met hun pleegdochter maar laat hun eigen driejarig dochtertje achter onder de hoede van een dienstmeisje Dit in de hoop dat de Sicherheitsdienst haar met rust zal laten omdat ze nog zo klein is Het tegendeel blijkt waar de burgemeester maakt de SD al na een paar dagen attent op de aanwezigheid van het kindje Het wordt onmiddellijk afgevoerd naar Westerbork en vervolgens met het eerste transport naar Auschwitz waar ze direct na aankomst wordt vergast De andere verhaallijn is die van de pleegdochter die onderduikt zonder te weten dat het dochtertje wordt achtergelaten Haar verhaal gaat over de afschuwelijke onderduikperiode de onzekerheid over het lot van het kindje de onmacht er met elkaar over te praten haar eenzaamheid als puber en hoe ze lang na de oorlog teruggaat naar het dorp in de hoop nog sporenverhalen te vinden aanvragen

Oorlogstranen Forson Gertrude Gertrude Forson (1984) probeert in haar roman Oacuteorlogstraneń een beeld te schetsen dat helaas voor vele landen in Afrika opgaat Zelf afkomstig uit Liberia een land dat vaak te lijden heeft onder oorlogsgeweld is ze in staat op een realistische manier weer te geven wat inwoners van een land in een oorlogssituatie meemaken Om het vege lijf te redden zit er niets anders op dan het land Sierra Leone in West-Afrika dat door een rebellenoorlog wordt beheerst te ontvluchten Na een uitputtende boottocht aangekomen in Europa na veel ontberingen zoals honger en misbruik probeert de hoofdrolspeler een nieuw bestaan op te bouwen En dat is zonder geldige verblijfspapieren een moeilijke vaak uitzichtloze zaak aanvragen

Brieven van Elie Frank Thaisa Tijdens de Tweede Wereldoorlog zou Nazi-leider Goebbels een groep joodse mannen en vrouwen met een talent voor talen strikt geheim hebben samengebracht om antwoorden te schrijven op brieven die gevangenen in concentratiekampen vlak voor hun dood gedwongen werden te schrijven aan hun familie De brieven zijn bedoeld voor de archieven maar ook om de geesten van de doden gerust te stellen Deze fictieve gemeenschap van lsquoSchrijversrsquo van allerlei afkomst in hun ondergrondse en relatief veilige bunker wordt overtuigend en tot in detail beschreven in deze roman inclusief hun verhouding met de lsquogoedersquo Duitsers die er de leiding hebben een jonge vrouw en haar geliefde een officier Als een brief van de filosoof Heidegger moet worden beantwoord zogenaamd door een vriend die in Auschwitz zit dreigt alles aan het licht te komen aanvragen

Suumlskind Galen Alex van Vanwege het toenemend antisemitisme vestigt de Duits-joodse zakenman Walter Suumlskind (1906-1945) zich in 1938 in Nederland om van daaruit naar de VS te emigreren maar de Duitse inval op 10 mei 1940 verhindert dat In 1942 vraagt de Joodse Raad hem als kind van twee Nederlandse grootouders beheerder te worden van de Hollandsche Schouwburg in Amsterdam van waaruit de Jodentransporten naar concentratiekamp Westerbork plaatsvinden Hij vindt het heel moeilijk mee te werken aan de transporten maar gebruikt zijn functie om honderden (kinder)levens te redden In 1944 moet hij zelf met vrouw en dochter op transport naar Westerbork aanvragen

De blikken trommel Grass Guumlnter In het bizarre levensverhaal van een op een blikken trommel roffelende dwerg die in de jaren 1933-45 West-Europa doorzwierf weerspiegelt zich op schokkende wijze de opkomst en ondergang van het Derde Rijk Grass breekt in deze omstreden roman waardoor hij beroemd werd en die behoort tot de meest gelezen na-oorlogse Duitse romans met alle morele sociale en religieuze taboes Zijn proza is een mengsel van naturalistische en groteske elementen wat de compositie niet al te eenvoudig maakt aanvragen

De vertrouweling Greacutemillon Heacutelegravene In 1975 krijgt een 35-jarige vrouw redactrice bij een uitgeverij na de dood van haar moeder wonderlijke brieven zonder afzender toegestuurd Het blijkt de geschiedenis van haar moeder te zijn die geheimen onthult rondom haar eigen geboorte aan het begin van de Tweede Wereldoorlog aanvragen

Leven en lot Grossman Vasilij Het boek dat de toestand in de concentratiekampen en oorlogsscegravenes als de slag van Stalingrad beschrijft maar zich net als Tolstojs Oorlog en vrede ook richt op het leven van individuen is geschreven in de jaren vijftig van de 20e eeuw Voordat het kon worden gepubliceerd werd het manuscript ervan in beslag genomen door de KGB De autoriteiten waren doodsbenauwd voor de schok die de roman teweeg zou kunnen brengen stalinisme en nationaal-socialisme werden door Grossman op een lijn gesteld Lang na Grossmans dood dook er een tweede manuscript van het boek op dat naar het Westen werd gesmokkeld Thans trekt het zowel in het Westen als in Rusland zelf een groot aantal lezers aanvragen

De lotgevallen van de brave soldaat Švejk in de wereldoorlog Hašek Jaroslav De goedmoedige sullige soldaat Svejk heeft zijn plaats verdiend in de wereldliteratuur Door zijn gedrag ontstaan hilarische en absurde situaties afgewisseld en verlevendigd met zon 200 anekdotes die Svejk te kust en te keur door het verhaal vlecht Svejks belevenissen in het Oostenrijks-Hongaarse leger tijdens de Eerste Wereldoorlog worden in Haseks Unvollendete gebruikt als aanklacht tegen militarisme en hieumlrarchie Svejk is als zand in de raderen van het militaire apparaat Svejk geeft ook een goed beeld van het vroeg 20e-eeuwse Midden-Europa aanvragen

Catch-22 Heller Joseph Tegen de achtergrond van de toenemende Amerikaanse Vietnam-betrokkenheid geschreven roman over de anti-held Yossarian Deze is gestationeerd op een Italiaans eiland en bommenrichter bij de luchtmacht in de laatste jaren van de Tweede Wereldoorlog aanvragen

De verborgen strijd Herbert AP Harry Penrose student in Oxford neemt dienst in het Britse leger als in zomer 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbreekt Hij wordt als officier naar Gallipoli gestuurd waar de Geallieerden de Turken bevechten Door zijn ervaringen in de loopgraven verandert hij gaat piekeren en twijfelen Hij raakt begin 1916 zwaargewond herstelt in Engeland en trouwt Hij kan een kantoorbaan op het ministerie van Defensie krijgen wat beter voor hem is maar gaat weer naar het front nu in Frankrijk Bijna direct wordt hij door een nare superieur de frontlinie in gestuurd Vanwege hevig spervuur rent hij met zn mannen terug naar een dug-out wordt gearresteerd en beschuldigd van verraad Een krijgsraad veroordeelt hem ter dood aanvragen

Nacht Hilsenrath Edgar Beschrijving van het leven lijden en de dood van joden in een getto in een door de fascistische Roemeense regering bezette stad in de Oekraiumlne Hier zijn geen gaskamers en verbrandingsovens maar de naar dit getto gedeporteerde joden volgen een even wrede maar langere lijdensweg naar de uiteindelijke dood De Duitse auteur (1926) heeft deze deportatie overleefd maar heeft veel aan den lijve moeten ervaren Natuurlijk probeerden velen zo lang mogelijk te overleven was er zwarte handel ook een bordeel een kapperswinkel en een cafeacute Er waren ook grote verschillen tussen de min of meer welgestelde en de arme joden zoals dat in de normale wereld ook het geval is maar aan ontsnapping viel niet te denken Er was de dreiging van razzias van executies of een langzamer verdelging De auteur concentreert zich op een hoofdfiguur Ranek die om zo lang mogelijk te overleven ook van alles doet wat verboden is zelfs een gouden tand uit de mond van zijn zojuist overleden broer wrikt en diens gezicht in het bijzijn van zijn schoonzusje daarbij ernstig beschadigt maar die ook gevoelens van liefde en menselijkheid kent aanvragen

22 Britannia Road Hodgkinson Amanda Na vijf jaar Tweede Wereldoorlog waarin de Poolse Janusz naar Engeland vlucht en Silvana met hun zoontje Aurek in de bossen bij Warschaw in leven probeert te blijven wordt de familie herenigd Het wordt een moeilijke start beide ouders hebben een verleden en het jongetje ziet in zijn vader een vijand Janusz is een zorgzame vader die zich thuisvoelt in zijn nieuwe vaderland en zich wil gedragen als een Engelsman Silvana kampt met een vreselijk geheim waarover zij niet wil en kan praten met haar man Aurek is een losgeslagen kind vanwege de oorlogsverschrikkingen en zijn overlevingsdrang Alle drie hoofdpersonen worden belicht zowel in het heden als in hun verleden er wordt voortdurend van tijd en locatie geswitcht vanaf het prille geluk van het echtpaar de geboorte van hun zoon in 1940 en daarna de oorlog tot de hereniging aanvragen

Grenzen Jacobsen Roy De bij de literaire Noorse grootheden horende auteur (1954) wordt met deze roman voor het eerst in het Nederlands vertaald Hij plaatst de Luxemburgse Ardennen een groen kussen midden in Europa waar grenzen verschoven worden en wij die hier wonen ze oversteken zonder ons een millimeter ter verroeren in het middelpunt van zijn roman over grenzen tussen landen tussen mensen en binnen mensen De personages zijn allemaal grensgevallen zoals de Belgische Luxemburger Markus de Duitse Luxemburger Leon en de Amerikaanse Luxemburger Robert aanvragen

Schindlerrsquos list Keneally Thomas Het waargebeurde verhaal van een Sudetenduitse industrieel en zwarthandelaar die zich in 1939 in Krakau vestigde en zijn joodse arbeiders van de dood redde Dat alles presteerde hij onder de neus van de SS met een mengeling van boerenslimheid en omkoperij en met grote persoonlijke moed Het verhaal is door de Australische auteur in romanvorm geschreven maar dit is zo gedaan dat de lezer het gevoel heeft dat de dialogen ter plaatse zijn genoteerd en dat alles precies zo en niet anders is geweest aanvragen

Montyn Kooiman Dirk Ayelt De auteur laat zijn ik-figuur Jan Montyn (geboren in 1924) etser en schilder zijn levensverhaal vertellen in een vermenging van documentaire en roman Montyn groeit op in een gereformeerd milieu in Oudewater De oorlog brengt hem via oa de Arbeidsdienst bij de Duitse marine Uit krijgsgevangenschap ontvlucht komt hij bij het vreemdelingenlegioen wordt in Nederland in heropvoedingskampen geplaatst gaat als vrijwilliger naar Korea volgt in Nederland een militaire opleiding en belandt in een psychiatrische inrichting Hij vestigt zich als kunstenaar in Frankrijk en begeleidt transporten van adoptiekinderen van ZuidOost-Azieuml naar Europa aanvragen

Frontberichten Koumlppen Edlef Roman over de belevenissen van de Duitse student Adolf Reisiger in de Eerste Wereldoorlog In 1915 vertrekt hij als oorlogsvrijwilliger vol idealisme naar het front Gaandeweg ervaart hij de verschrikkingen van de oorlog aan den lijve en komt tot het inzicht dat de oorlog zinloos en misdadig is Het verhaal is een mengeling van Reisigers belevenissen zijn dagboeknotities brieven krantenartikelen oorlogsfeiten (oa over gasvergiftiging en zelfmoorden aan het front) reclameboodschappen en fragmenten uit oa officieumlle bekendmakingen van de Duitse keizer militaire berichten van de generale staf de Afdeling censuur enz Aan het eind van de oorlog wordt Reisiger als hij verklaart dat oorlog de grootste van alle misdaden is gearresteerd en opgesloten in een krankzinnigengesticht aanvragen

De geverfde vogel Kosiński Jerzy Het gruwelijke relaas van de ontberingen van een ouderloos kind tijdens de tweede wereldoorlog in Oost-Europa Geteisterd door honger en kou trekt het kind mishandeld en weggejaagd door de primitieve bevolking van dorp tot dorp In deze tweede editie is een uitgebreid voorwoord van de auteur opgenomen Met klem wijst hij het autobiografische element in het boek af in de geschieden is van dit kind zijn alle gruwelen mensen aangedaan in de tweede wereldoorlog samengebracht Kosinski schetst hoe het boek aanvankelijk verguisd werd maar later toen de artistieke vrijheden ruimer werden toch waardering ondervond aanvragen

Het kielzog van de oorlog La Motte Ellen Newbold De Amerikaanse verpleegkundige Ellen M La Motte was in de Eerste Wereldoorlog vrijwillig werkzaam in een veldhospitaal nabij Ieper Haar gruwelijke ervaringen legde ze in 1916 vast in een korte roman in schetsen lsquoThe Backwash of Warrsquo Dit boekje raakte vrijwel in de vergetelheid Aan schrijver Edwin Mortier gaf het onlangs echter stof voor zijn roman lsquoGodenslaaprsquo waarna deze besloot het te vertalen en in te leiden La Motte laat weinig heel van verhalen over soldatenheroiumlek en vaderlandsliefde Zij portretteert jonge soldaten die wegteren aan gasgangreen of voor het leven verminkt zijn hallucinerende soldaten met stinkende wonden onverschillige artsen hautaine officieren die snel nog even decoraties opspelden bij stervenden in het veldlazaret aanvragen

Is dit een mens Levi Primo Primo Levi werd in 1919 in Turijn geboren studeerde scheikunde en voegde zich in 1943 bij een partizanengroep In dat jaar werd hij gearresteerd en - als jood - naar Auschwitz getransporteerd Als een van de weinigen overleefde hij het kamp In dit boek beschrijft Levi niet alleen de uiterlijke gebeurtenissen in het kamp maar vooral de lichamelijke en psychische ontluistering en de overlevingsmechanismen Hij doet dit vanuit eigen ervaring maar ook afstandelijk analyserend sober eerlijk en zonder wrok of zelfbeklag aanvragen

Het respijt Levi Primo Zeventien jaar na Is dit een mens waarin Levi (1919-87) getuigde van de verschrikkingen van het concentratiekamp Auschwitz beschreef hij in Het Respijt de thuisreis Tijdens deze bizarre tocht van zes maanden werd een aantal overlevenden door hun Russische bevrijders heen en weer gesleept door een totaal ontregeld en ontredderd Oost-Europa met een ontstellend gebrek aan organisatie waardoor deze mensen leden onder honger kou verveling maar vooral slopende onzekerheid heimwee schrijnend verdriet om het verlies van zovelen aanvragen

Terugkeer ongewenst Lewinsky Charles Ik heb leren leven zonder vrijheid zonder hoop Waarom vind ik het dan verdomme zo moeilijk om te leven zonder geweten Terugkeer ongewenst is het deels waargebeurde deels fictieve levensverhaal van de Joodse acteur entertainer en regisseur Kurt Gerron In 1933 vlucht hij voor de nazi s en belandt via Wenen en Parijs in Nederland waar hij onder andere optreedt in de Joodsche Schouwburg in Amsterdam en meewerkt aan verschillende Nederlandse speelfilms Samen met zijn vrouw Olga wordt hij in 1943 geiumlnterneerd in Westerbork en van daar gedeporteerd naar Theresienstadt waar de SS hem vraagt een film te maken waarin het vernederende gettobestaan wordt voorgesteld als een paradijs Weigeren betekent transport naar Auschwitz meewerken betekent verraad aan zichzelf en aan zijn kunst Dit dilemma vormt de kern van dit boek aanvragen

Het meisje in de rode jas Ligocka Roma Levensverhaal van Roma Ligocka (1938) het kleine meisje met de rode jas dat angstig toekijkt als de Duitsers het getto van Krakau ontruimen Roma en haar moeder ontsnappen en duiken onder bij een Poolse familie Roma haar moeder en haar neef de latere cineast Roman Polanski overleven de Holocaust Pijnlijk eerlijk levensverhaal van een vrouw die na vijftig jaar terugkijkt naar de gevolgen van de Holocaust op haar persoonlijke leven hoe zon heel klein kind de verschrikkingen van de oorlog beleefde Maar ook het zwervende leven dat zij samen met haar man leidde onder het Stalinistische bewind dat ze aanvankelijk als enthousiast lid van de communistische jeugdbeweging omarmde Ze beschrijft hoe ze als kunstenares succes heeft maar telkens ten prooi valt aan depressies waarvan ze de oorzaak niet begrijpt tot ze zichzelf in 1994 bij de premiegravere van de film Schindlers list terug ziet in bovengenoemd fragment aanvragen

De onbekende soldaat Linna Vaumlinouml Roman over de zogeheten Vervolgoorlog tussen Finland en de Sovjet-Unie 1941-1944 vanuit het perspectief van de gewone soldaten aan het front die zich proberen staande te houden en te overleven ondanks soms absurde bevelen van hogergeplaatsten De verschillende persoonlijkheden en hun reacties in de vaak extreme omstandigheden staan centraal evenals de botsingen en het onbegrip tussen degenen die de orders moeten uitvoeren en zij die ze geven aanvragen

De welwillenden Littell Jonathan De hoofdpersoon is een foute Duitser die zijn verhaal vertelt vanuit zijn eigen perspectief als nazi en gehuwde homoseksueel Deze dr Maximilien Aue vertelt op bijna 1000 bladzijden minutieus zijn ervaringen als invloedrijk officier van de Sicherheitsdienst (inlichtingendienst) van de SS in heel Europa Zo ontstaat een controversieel verhaal dat enerzijds tijdens massamoorden en etnische zuiveringen ontaardt in een schurkenepos -activiteiten waarvan hijzelf overigens ook onpasselijk wordt- en anderzijds ontroert door de prachtige beschrijvingen van landschappen (Kaukasus Oekraiumlne Pommeren Antibes) van de beluisterde muziek en van de gelezen literatuur aanvragen

De tweeling Loo Tessa de De tweeling is een lijvige roman over het lijden van gewone Duitsers in oorlogstijd De Duitse tweelingzusjes Anna en Lotte geboren in 1916 worden na de dood van hun ouders van elkaar gescheiden Anna komt terecht in het boerse en katholieke milieu van haar grootvader Lotte belandt in Nederland bij een oom met socialistische idealen Na zeventig jaar ontmoeten de zussen elkaar weer in het kuuroord Spa Ze vertellen elkaar hun levensverhaal dat vooral een oorlogsverhaal is Lotte heeft joodse onderduikers geholpen Anna was met een SS-militair getrouwd en heeft als verpleegster gewerkt in Duitse veldhospitalen aanvragen

Een meisje uit Oradour Lucas Michele Claire Het verhaal begint als een roman De Franse Christine Lenoir verruilt haar kantoor in Parijs voor New York Zij is opgevoed in een nonnenklooster nadat haar ouders zijn gestorven toen zij zes jaar oud was Bij de moord op president Kennedy krijgt zij flashbacks van vernietigingskampen en besluit terug te keren naar Frankrijk om op zoek te gaan naar haar verleden Dan begint de waargebeurde geschiedenis Zij blijkt uit Oradour-sur-Glane te komen Een dorp dat op 10 juni 1944 in zijn geheel is vernietigd door de nazis en waarvan de 642 bewoners zijn vermoord aanvragen

Helden zonder glorie Mailer N Bij herlezing blijkt deze roman nog steeds even aangrijpend en boeiend als op het moment dat eerdere drukken verschenen De zinloosheid en rauwheid van de oorlog de kondities waaronder zowel het beste als het slechtste bij de mens boven komen het leven van soldaten en officieren worden zodanig beschreven dat de lezer een volledig authentieke ervaring ondergaat van de strijd tussen Amerikanen en Japanners op een klein Pacificeiland aanvragen

Matterhorn Marlantes Karl Deze roman speelt in het grensgebied van Zuid- met Noord-Vietnam en Laos in 1969 Marlantes schetst de Vietnamoorlog in al zijn rauwheid Vooral de zinloosheid van het eerst moeten verlaten van Matterhorn (een Amerikaanse vesting in de Vietnamese jungle) om het daarna opnieuw te moeten innemen op bevel van de legerleiding Hij tekent de levens van de mannen van de Bravo compagnie die zijn overgeleverd aan de waanzin de stank de uitputting raciale tegenstellingen lichamelijke reacties vluchtgedrag en de alomtegenwoordige dood Luitenant Mellas de hoofdpersoon in het boek ziet zijn idealen betekenisloos worden tegen de achtergrond van verbrande lichamen de verdovende werking van drank en drugs en een vijand die onzichtbaar is maar toch aanwezig Een hel die hen die het overleefden voor altijd zou brandmerken aanvragen

De huid Malaparte Curzio Verslag van de ervaringen van een Italiaan uit een gegoede familie die in de Tweede Wereldoorlog verbindingsofficier was in het Amerikaanse leger en de bevrijding van Napels meemaakte Curzio Malaparte werd in 1922 lid van de fascistische partij In 1931 zegde hij zijn lidmaatschap op en week uit naar Engeland Toen hij in 1933 terugkeerde naar Italieuml werd hij tot 1938 gevangen gehouden Na enige tijd als oorlogscorrespondent gewerkt te hebben week hij uit naar Finland en keerde na de val van Mussolini terug naar Italieuml Malaparte slaagt erin zonder sentimentaliteit maar meacutet emotionaliteit een beeld te geven van de ontreddering de decadentie en de nietsontziende strijd om te overleven van de Italiaanse bevolking aanvragen

Kaputt Malaparte Curzio Deze oorlogsroman verscheen oorspronkelijk in 1944 en is in 2005 in een nieuwe Nederlandse vertaling in de serie Oorlogsdomein uitgegeven Malaparte is het pseudoniem van Kurt Erich Suckert (1898-1957) een journalist en diplomaat Malaparte schreef het boek nadat hij een paar jaar als oorlogscorrespondent met het Italiaanse leger door Servieuml Kroatieuml Polen Rusland en Finland was getrokken Het is een verslag van het verval van Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog Malaparte schrijft oa over ontmoetingen met ontheemden de vervolging en moorden op de joden het getto van Warschau Als aristocraat heeft hij ontmoetingen met kopstukken uit het Duitse leger De gebeurtenissen in het boek zijn grotendeels verzonnen maar de inhoud is huiveringwekkend geloofwaardig aanvragen

Het meisje dat uit de lucht kwam vallen Mawer Simon Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt de jonge Marian Sutro die werkt bij de Raderkamer geselecteerd door de Britse geheime dienst voor een opleiding tot spion Omdat ze goed Frans spreekt - ze groeide op in Genegraveve en Frankrijk - wil men haar inzetten voor opdrachten over zee Na een intensieve training arriveert ze in Frankrijk met een bijzondere missie ze moet natuurwetenschapper Cleacutement Petellier die al werkt aan de atoombom overhalen mee te gaan naar Engeland Juist op deze man een vriend van haar broer was ze als jong meisje hevig verliefd aanvragen

De bakkersdochter McCoy Sarah Deze roman gaat over twee vrouwen die door een interview met elkaar in contact komen de 79-jarige Elsie van oorsprong een Duitse bakkersdochter en nu eigenares van een bakkerszaak in Texas en de jonge journaliste Reba Het interview is aanleiding voor een terugblik op de betekenis van de Tweede Wereldoorlog op Elsies leven Daardoor verspringt het verhaal tussen Duitsland en Texas en beslaat de periode 1938(Kristallnacht)-2008 De roman verteld in de derde persoon wisselt bovendien van perspectief tussen de twee vrouwen en opmerkelijk in vier hoofdstukken kijkt de lezer door de ogen van een nazi-officier Aan de orde komen uitsluiting van vreemdelingen (joden Latinos) en het Lebensbornprogramma maar ook de kracht van familie en vriendschap aanvragen

Verborgen verleden Michaels Anne Deze roman gaat over de joodse jongen Jakob Beer die tijdens de oorlog gered wordt door een Griek en meegenomen wordt naar diens huis op een Grieks eiland Hier maakt hij kennis met kunst en poeumlzie botanie en cartografie Na de oorlog emigreren ze naar Canada waar de Griek overlijdt en Beer diens werk voortzet Beer maakt kennis met een jonge hoogleraar die zodanig in de ban raakt van Beers leven en werken dat zijn eigen geregelde bestaan ontwricht dreigt te worden De herinneringen die beide mannen aan de oorlog hebben en de manier waarop ze die trachten te verwerken loopt als rode draad door deze roman aanvragen

Het bittere kruid Minco Marga In Het bittere kruid schrijft Marga Minco over de Jodenvervolging tijdens de bezettingstijd In korte hoofdstukken realiseert zij de sfeer van toenemende onzekerheid en angst Zelfs als de bezetter toeslaat blijft er nog een spoor van hoop om aan het lot te ontkomen aanvragen

De geschiedenis Morante Elsa Tegen de achtergrond van Rome in de Tweede Wereldoorlog en kort daarna speelt zich het leven af van een onderwijzeres Ida Mancuso en haar zoon Nino Min of meer toevallig wordt deze vrouw door een Duitse soldaat die op doorreis is verkracht waarna negen maanden later de kleine Useppe geboren wordt een vrolijk maar lichamelijk zwak kind Zijn kinderlijke naiumlviteit en opgewektheid steken schril af tegen zijn gewelddadige omgeving aanvragen

Godenslaap Mortier Erwin Een bijna honderdjarige vrouw beschrijft haar ervaringen rond de Eerste Wereldoorlog in Vlaanderen en Noord-Frankrijk om en aan het front Ze neemt geen blad voor de mond spaart niemand en schrijft alleen voor zichzelf Schrijven lijkt obsceen wanneer men publiceert zo persoonlijk en naakt is de waarheid die zij oproept Op een hoger niveau gaat het verhaal over taal en werkelijkheid over persoonlijke en algemene geschiedenis aanvragen Storm in juni Neacutemirovsky Iregravene Een in 1942 tot twee van de beoogde drie delen voltooide roman in 2004 bekroond met de Prix Renaudot moet wel een uitzonderlijke achtergrond kennen Die postume toekenning heeft de schrijfster (Kiev 1903-Birkenau 1942) inderdaad niet alleen te danken aan haar destijds al gelauwerde kwaliteiten maar ook aan de toewijding van haar dochters Denise Epstein hoedster van het manuscript en Elisabeth Gille chroniqueur van hun ervaringen in Iregravene Nemirovsky een vrouw en de roman Een landschap van as Ingebed in het de auteur kenschetsende voorwoord en bijlagen met persoonlijk getinte aantekeningen en brieven van Neacutemirovski verhaalt het eerste deel hoe de vlucht voor het oprukkende Duitse leger uit de exodus de zwakte en berekening van de een en de solidariteit van de ander bevestigt waarna het tweede deel de sfeer tijdens de bezetting van een dorpje beschrijft de kleinschaligheid van tijdelijke rust en wellevende omgang een stilte voor een nieuwe storm aanvragen

Kinderjaren Oberski Jona De verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog zijn natuurlijk overbekend maar hoe een klein joods jongetje die jaren beleefd moet hebben is bijna niet voor te stellen Deze novelle slaagt er echter volkomen in dit beeld te schetsen Op sobere afstandelijke wijze worden de oorlogsjaren beschreven Er is geen opsmuk van het onderwerp geen standpuntbepaling noch rancune slechts verwondering pijn en een niet begrijpen blijven over Het is in zijn eenvoud zeer veelzeggend voor mensen die kunnen navoelen wat er zich achter die belevenissen moet hebben afgespeeld aanvragen

De Engelse patieumlnt Ondaatje Michael De Hongaarse graaf Ladislaus de Almaacutesy heeft jarenlang met zijn Engelse collegas Libieuml en Egypte doorkruist en zijn bevindingen gerapporteerd aan de Royal Geographical Society Tot het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog Nu in het voorjaar van 1945 herbergt gedurende enige maanden de villa San Girolame even ten noorden van Florence vier personen Hana een jonge verpleegster een ten gevolge van een vliegtuigcrash in de Libische woestijn onherkenbaar verbrande Engelsman verworden tot een met morfine volgespoten klomp vulkanisch vlees of is het inderdaad de pro-Duitse spion Almaacutesy de Indische luitenant Kirpal Singh en Caravaggio de voormalige eveneens verminkte inbreker die voor de geallieerden spioneerde Het verleden kleurt en laadt de onderlinge betrekkingen in het heden Het driedimensionale relatiepatroon wordt van alle kanten belicht geiumlllustreerd en geiumlnterpreteerd aanvragen

Donderdagskind Pick Alison Pavel en Anneliese Bauer zijn welgestelde Tsjechische joden die na de bezetting van hun land in 1939 langzaam maar zeker in de fuik van de Duitse jodenverdelging eindigen Alleen hun zoontje Pepik overleeft na plaatsing in een kindertransport de oorlog Het verhaal wordt verteld door Anneliese een eenzelvige Holocaust onderzoekster (ik-figuur) Haar leven en dat van de Bauers wisselen elkaar in korte hoofdstukken af aanvragen

Een boek voor Hanna Pressler Mirjam Net voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog krijgt Hanna (14) de kans om Leipzig te ontvluchten en naar Denemarken te gaan Ze wordt ondergebracht bij een gastgezin evenals verschillende andere meisjes Ze probeert daar een nieuw leven op te bouwen Wanneer de Duitsers Denemarken binnenvallen wordt Hanna gearresteerd en naar Theresienstadt gedeporteerd Dan wordt elke dag een strijd op leven en dood Zal Hanna de oorlog overleven aanvragen

Van het westelijk front geen nieuws Remarque Erich Maria Het boek verhaalt van een groep jonge (19 jaar) Duitse soldaten die door hun klasseleraar Kantorek in 1916 worden overgehaald dienst te nemen in het leger Bijna drie jaar delen ze de strijd worden volwassen en realiseren zich dat ze in het landschap van onze jeugd rondstappen als bezoekers De een na de ander sneuvelt ten slotte Remarque beschrijft realistisch - hij werd november 1916 zelf onder de wapenen geroepen - maar nuchter en daardoor vaak zo beklemmend indringend en verbijsterend de diepe kameraadschap maar bovenal de zin- en uitzichtloosheid van het oorlogsgeweld aanvragen

Haar naam was Sarah Rosnay Tatiana de In de nacht van 16 juli 1942 wordt de 10-jarige Sarah met haar ouders opgepakt en naar het Velodrome dHiver in Parijs gebracht Zij heeft ongezien haar kleine broertje in een kast verstopt en belooft hem later te bevrijden maar Sarah wordt weggevoerd en ziet hem nooit meer terug Zestig jaar later moet een Amerikaanse journaliste in Parijs een artikel schrijven over die gebeurtenis Zij zoekt in archieven naar de ware toedracht en ontdekt een geheim van haar schoonfamilie Ondanks het advies zich daar niet mee te bemoeien probeert de journaliste het spoor van Sarah te volgen De twee verhaallijnen worden beurtelings beschreven aanvragen

De apotheker van Auschwitz Schlesak Dieter In deze documentaire roman lezen we gedetailleerd-realistisch over de gruwelijke machinerie van het concentratiekamp Auschwitz-Birkenau De nadruk ligt op de reconstructie van de opportunistische carriegravere voor in en na het doodskamp van apotheker Dr Victor Capesius een stadgenoot van de Roemeens-Duitse auteurdichteressayist (1934) Als assistent van Dr Mengele stuurde hij ondanks vriendschappen of flirtages met joodse stad- en streekgenoten voor de oorlog (hij was zelfs bevriend met de moeder van de auteur) deze als selecteur koelbloedig naar de gaskamers en verrijkte zich met hun bezittingen (gouden vullingen) Door omkoping kon hij later zijn civiel bestaan voortzetten aanvragen

De voorlezer Schlink Bernhard De roman begint met een liefdesrelatie tussen een jongen van vijftien en een tramconductrice van zesendertig Hij heeft haar na een ongelukje ontmoet toen zij hem geholpen heeft Na herstel van zijn ziek zijn zoekt hij haar enige keren op en belandt bij haar in bed De verhouding wordt voortgezet en de jongen moet haar regelmatig voorlezen Hij weet niet dat zij een analfabete is Het duurt tot lang na de beeumlindiging van hun relatie voordat hij erachter komt dat zij voor de SS in een concentratiekamp heeft gewerkt aanvragen

De brandstapel van Berlijn Schneider Helga In 1941 wordt de dan 4-jarige hoofdpersoon verlaten door haar moeder die carriegravere bij de SS maakt Helga groeit op bij verwanten en in instellingen en wordt een onhandelbaar kind Deze persoonlijke tragiek is verweven met oorlogsdreiging de ondergang van nazi-Duitsland de ellende van de bombardementen het maandenlange verblijf in schuilkelders honger en dorst ziekte en dood Indringend en huiveringwekkend komt het dagelijks leven van dit kind maar ook van iedereen in haar omgeving tot leven De lezer leeft mee en blijft achter in het besef dat beschaving een uiterst dun laagje vormt aanvragen

De onzaligen van Łoacutedź Sem-Sandberg Steve Om in de Tweede Wereldoorlog de joden van Lodz te beschermen maakt hun leider Chaim Rumkovski van het ghetto een ministaat met zelfbestuur ordedienst ziekenzorg en industrietjes die voor de Duitsers werken Deze bescherming blijkt niet te werken Rumkovski vertrekt met het laatste transport en overleeft de oorlog niet De visionaire bueaucraat Rumkovski besliste zelf wie werd weggestuurd Berucht is zijn rede waarin hij ouders om hun kinderen vraagt In zijn op vele feiten gebaseerde roman schetst Sendberg de vele gezichten van Rumkovski de ghettogeschiedenis en volgt hij enkele andere ghettobewoners niemand overleeft aanvragen

De pianiste van Theresienstadt Sommer Alice Herz- Het lange bewogen leven van de concertpianiste Alice Herz-Sommer (Praag 1903) De Amerikaanse fan Caroline Stroessinger schetst alle fasen en facetten van Alicersquo leven in een veelluik dat recht doet aan de gelukkige jaren in Praag (waar Kafka huisvriend was) de gevangenschap met zoontje Rafi in kamp Theresienstadt (1942-1945) de jaren als inwoner van de jonge staat Israeumll (met Golda Meir) en ten slotte de periode in Londen als 108-jarige is ze de oudste Holocaust-overlevende Kern van het veelluik vormt de episode waarin Alice zichzelf en de medekampbewoners op de been hield dankzij haar pianospel honderd maal trad ze op in het kamp Muziek bood troost en hoop Het boek is niet chronologisch maar bestaat uit diverse momentopnamen van Alicersquo leven tegen de achtergrond van de politiek-maatschappelijke dramarsquos van de eeuw Bespiegelingen over oa de filosofie van Spinoza worden afgewisseld door intermezzi over bijvoorbeeld haar sobere leefwijze Rode draad vormt de heilzame werking van muziek aanvragen

Vlucht Spaey Johanna Deze roman is opgedeeld in vier delen met vier perspectieven Het eerste en laatste zijn heel kort en vanuit het perspectief van twee mannen verteld een Duitse soldaat en een Vlaamse officier De twee middelste vormen de kern van het verhaal waarin we eerst de Leuvense Marieke volgen wier ouders en kinderen voor haar ogen worden doodgeschoten waarna zij naar Nederland vlucht Zij vindt werk in een hotel in Oosterhout waar ze zich probeert te troosten met mannengezelschap Dit tot ergernis van de dochter van de hoteleigenaresse Sybille We volgen haar in het derde deel waarin ze op zoekt gaat naar de officier uit Leuven op wie ze verliefd is Beide vrouwen zijn op de vlucht zowel letterlijk (naar Nederland en het klooster) als figuurlijk (voor intimiteit) De vluchtelingenproblematiek maakt het verhaal actueel aanvragen

De pianist Szpilman Wladyslaw De pianist Wladyslaw Szpilman schreef reeds in 1945 dit boek over zijn ervaringen tijdens de Tweede Wereldoorlog in het door de Duitsers bezette Warschau Met zijn familie eerst opgesloten in het joodse ghetto weet hij te ontsnappen als vrijwel alle inwoners worden gedeporteerd naar de concentratiekampen Geholpen door het Poolse verzet maar later geheel alleen weet hij op letterlijk wonderbaarlijke wijze telkens te overleven ook tijdens de opstand in het ghetto en de daarna door Hitler bevolen volledige vernietiging van Warschau Ten slotte helpt een Duitse officier die hem op de radio Chopin had horen spelen Wilm Hosenfeld Szpilman door hem voedsel te bezorgen In januari 1945 bevrijden de Russen hem aanvragen

De stenen maagden Vera Yvonne In Zimbabwe woedde eerst een vrijheidsstrijd (1950-1980) daarna een wrede burgeroorlog (1981-1986) tussen de twee grootste bevolkingsgroepen Van de eerste herinneren mensen zich de heldendaden De tweede wordt verzwegen vanwege de schande Deze roman is een beschrijving van het leed van twee zussen in deze burgeroorlog Het boek geeft geen beschrijving van de gruweldaden maar van de emoties die mensen meemaken bij geluk en wanhoop bij pijn en verdriet Het boek beschuldigt niemand noemt geen bevolkingsgroepen spreekt geen oordeel uit aanvragen

Vrij spel Vis Carlijn Kleindochter Charlie vraagt haar oma over de oorlog En wat dan volgt had ze niet verwacht Emma bleek als koerierster in de Tweede Wereldoorlog gevaarlijk werk te hebben verricht Nadat de grond onder de voeten van haar en haar toenmalige vriend te heet werd zwierven ze maanden door Europa voor ze Engeland bereikten Maar de op ware feiten gebaseerde roman gaat ook over het heden en over de wijze waarop de nu 86-jarige krachtige vrouw haar verdere leven opbouwde met toch altijd op de achtergrond lsquodie oorlogsperiodersquo aanvragen

Slachthuis vijf of De kinderkruistocht Vonnegut Kurt (Jr) Slaughterhouse-five is eacuteeacuten van de klassieke anti-oorlogsromans die uit de Tweede Wereldoorlog zijn voortgekomen De Amerikaanse schrijver (1922) was zelf aanwezig in Dresden in 1945 toen de geallieerden Dresden platbombardeerden Hij overleefde de aanval doordat hij met zijn medegevangenen schuilde in de zeer diepe koelkelders van het slachthuis waar hij als krijgsgevangene te werk was gesteld Deze ervaring heeft zon diepe indruk op Vonnegut gemaakt dat hij deze ondanks vele eerdere pogingen pas 25 jaar later in een roman kon verwerken Veel van de avonturen van Billy Pilgrim de hoodfdpersoon zijn dus zeer levensecht maar ze zijn vervlochten met de bekende fantasierijke verzinsels van Vonnegut Billy reist heen en weer in de tijd en bezoekt ook een andere planeet Dit alles moet gezien worden als zijn wanhopige poging om een manier te vinden om de verschrikkingen van Dresden te verwerken Billy kan alleen maar verder leven als hij zichzelf wijs kan maken dat niemand er iets aan had kunnen doen aanvragen

April in Parijs Wallner Michael De Duitse soldaat Roth (22) in 1943 tolk bij de Geheime Dienst in Parijs voelt zich geen nazi en trekt na werktijd burgerkleren aan om als lsquoAntoinersquo door de stad te kunnen lopen In een boekhandel leert hij de mooie Chantal kennen en wordt verliefd maar hij weet niet dat ze lid is van een verzetsgroep en informatie zoekt over de geheime dienst Chantal wordt ook verliefd en waarschuwt hem voor een anti-Duitse aanslag Als hij bij die aanslag slechts lichtgewond raakt wordt hij gearresteerd en wreed verhoord door de SS Hij kan ontsnappen en ontdekt in april 1944 waar Chantal in Normandieuml onderduikt Ze blijkt drie weken na de geboorte van baby Antoinette te zijn verkracht door een Duitser en doodgeschoten aanvragen

Een springende fontein Walser Martin Roman met sterk (auto-)biografische trekken van deze belangrijke Duitse auteur (1927) over zijn jeugd in een dorp aan het Bodenmeer Zijn vader wijdt zich vooral aan zijn wetenschappelijke werk de moeder drijft met moeite een herbergcafeacute Wanneer de nazis aan de macht komen sluit zij zich aan bij hun partij in de hoop dat de afdelingsvergaderingen bij haar zullen plaatsvinden De vader distantieert zich echter van de beweging en houdt zich bezig met de opvoeding van zijn kinderen Zijn poeumltisch ingestelde zoon wil achtereenvolgens pater zanger en dichter worden maar neemt haast als vanzelfsprekend deel aan de opgelegde verplichtingen in het Derde Rijk Daarna wordt hij schrijver en maakt gebruik van de vruchten die de door zijn vader opgekweekte woordenboom afwerpt aanvragen

De lach en de dood Webeling Pieter Als de legendarische Joodse komiek Ernst Hofman (Zonder Ernst geen humor) in februari 1944 naar een kamp in Polen wordt gedeporteerd wordt zijn kunst een overlevings- en betaalmiddel Zijn geliefdeHelena zit opgesloten in het vrouwenkamp Als wederdienst voor het smokkelen van briefjes geschreven op het beduimelde papier van cementzakken vertelt hij elke dag een kwartier lang grappen aan zijn medegevangenen Dat blijft niet onopgemerkt aanvragen

Mendelssohn op het dak Weil Jiriacute Van de Tsjechische-joodse schrijver (1900-1959) is eerder het mistroostige Leven met een ster over een ondergedoken jood in Praag opnieuw uitgegeven Ook deze roman speelt daar en in die tijd Ze volgt een paar vervolgde joden met wie het bijna allemaal slecht mee afloopt Ondergedoken kinderen worden opgepakt en doodgeslagen collaborerende joden eindigen in een trein naar het Oosten Ook Heydrich en enkele andere Duitsers worden gevolgd Wreed en nietsontziend schetst Weil voor beide kanten een grimmige wereld waarvan angst onzekerheid en soms een spatje goedheid de grondtonen zijn aanvragen

Nacht Wiesel Eacutelie Dit boek was in 1958 (Ned vert in 1961) het debuut van de schrijver die wel de archivaris van de Holocaust wordt genoemd en voor zijn strijd voor de mensenrechten de Nobelprijs voor de Vrede 1986 ontving Het is het aangrijpende verhaal hoe hij als 14-jarige zeer vrome joodse jongen in 1944 gedwongen wordt in het getto te wonen en daarna wordt weggevoerd naar een concentratiekamp Hij verliest hier al zijn familieleden maar bovendien elk geloof in God en in de geestelijke waarden die de kern van zijn bestaan vormden aanvragen

De witte veer Winspear Jacqueline Psychologe en detective Maisie Dobbs die tijdens de Eerste Wereldoorlog als verpleegster in een veldhospitaal heeft gewerkt runt anno 1930 in Londen samen met haar assistent Billy Beale een detectivebureau De steenrijke self-made man Joseph Waite geeft opdracht tot het vinden en thuisbrengen van zijn 32-jarige nog thuiswonende dochter Charlotte Intussen is inspecteur Stratton bezig met een moordzaak waarbij een vrouw vermoord in haar eigen huis werd aangetroffen Tijdens haar onderzoek ontdekt Maisie een link met de zaak van Stratton en met de oorlog aanvragen

De boekendief Zusak Markus Nadat haar moeder waarschijnlijk is opgepakt vanwege communistische sympathieeumln worden de Duitse Liesel Meminger (9) en haar broertje in 1939 in een pleeggezin geplaatst Als Werner onderweg sterft komt Liesel alleen aan in Molching bij Muumlnchen bij de oudere Hubermanns de aardige anti-Nazi huisschilder Hans en zijn ontevreden vrouw Rosa Hans leert Liesel lezen waardoor boeken voor haar zo belangrijk worden dat ze ze soms steelt Eind 1940 duikt de zoon van een joodse kennis van Hans bij hen onder en er groeit een band tussen Max en Liesel Na een bombardement in 1943 is Liesel de enige in de straat die nog leeft Ze gaat op zoek naar Max aanvragen

Parnassia Zwaan Josha De 4-jarige Rivka wordt in de oorlog bij een gereformeerd domineesgezin in het Zeeuws-Vlaamse Zaamslag ondergebracht Ze groeit op als Anneke haar ouders zijn bij het bombardement op Rotterdam omgekomen Na de oorlog gaat ze niet terug naar haar vader en broer Ze ontkent haar joodse afkomst en blijft Anneke Toch trouwt ze met Joost een joodse overlevende van de kampen Haar ontkenning zijn traumarsquos en het onvermogen tot communicatie maken hun huwelijk en gezinsleven kapot De kinderen worden uit huis geplaatst en pas als Anneke dertig jaar later hoort dat Joost is overleden bezoekt ze de begrafenis en ziet ze haar kinderen terug Een stroom van herinneringen komt los Haar dochter Sandra wil haar verhaal horen Iedere week spreken ze af in strandpaviljoen Parnassia om te praten over het verleden Pas op 70-jarige leeftijd kan RivkaAnneke zich met haar joodse achtergrond verzoenen aanvragen

Page 3: Oorlogsromans

De laatste brief Blanc Olivier In de jaren 17931794 verloren enige duizenden Franse burgers hun hoofd onder de guillotine Het boek Olivier Blanc bevat een selectie van de afscheidsbrieven van de veroordeelden Fouqier-Tinville de openbare aanklager liet deze brieven onderscheppen Sommige slachtoffers van het Revolutionair Tribunaal belandden op het schavot omdat zij ervan werden verdacht verdacht te zijn De laatste afscheidsbrief is die van de openbare aanklager zelf aanvragen

Het familieportret Blum Jenna De Duitse Anna beleeft tijdens de Tweede Wereldoorlog een reeks traumatische gebeurtenissen Na de oorlog zwijgt ze over haar ervaringen Haar dochter Trudy heeft een foto gevonden van zichzelf als klein meisje met haar moeder en een nazi-officier Ze denkt dat de officier haar vader is en wordt geplaagd door schaamte en verwarring over haar herkomst Ze wil niets liever dan met haar moeder een gesprek voeren over het verleden De verhalen van Anna in de jaren veertig en Trudy in de jaren negentig wisselen elkaar in de roman af aanvragen

De rode sjaal Bois Ariane Tussen twee meisjes in een Parijse volkswijk ontstaat tijdens de Tweede Wereldoorlog innige vriendschap Suzon is brutaal druk en onrustig terwijl Hannah verlegen stil en afwachtend is Als de oorlog dreigt moet de joodse Hannah onderduiken bij de nonnen op het platteland Na een tijdje vlucht ze met haar moeder naar Istanbul waar de familie van haar vader vandaan komt Suzon blijft met haar ouders achter in het bezette Parijs Als Hannah in 1945 terugkeert is haar vader Haiumlm spoorloos evenals haar grootouders Hannah zal hen nooit meer terugzien Na de oorlog reist Hannah de hele wereld rond en ze maakt carriegravere bij een krant Suzon fladdert van baantje naar baantje en feest er op los Dan doet Hannah een verschrikkelijke ontdekking die beslissend is voor hun vriendschap aanvragen

Verboden gebied Borden Mary In zeventien verhalen en vijf prozagedichten kijkt een verpleegster impressiegewijs terug op haar ervaringen in de Eerste Wereldoorlog in Belgieuml en Frankrijk Deel 1 lsquoHet Noordenrsquo bevat tien verhalen over de loopgravenoorlog in Vlaanderen oa het effect van een bombardement de verpleegster in lsquoMaanlichtrsquo die de rijen zwaargewonde mannen in de greep van pijn overziet of de man die in lsquoRosarsquo zelfmoord pleegde in de loopgraaf maar werd rsquogeredrsquo De zeven verhalen in deel 2 lsquoDe Sommersquo gaan vooral over de chaos in veldhospitaals in Noord-Frankrijk oa lsquoBlindrsquo De vijf prozagedichten beschrijven de vernietiging chaos en modder aanvragen

Driedaagse reis Boyden Joseph Xavier en Elijah zijn twee jonge Cree-Indianen die in 1914 door de Canadese regering worden opgeroepen om dienst te nemen Na hun training in Engeland worden ze ingezet eerst in Vlaanderen en later in Frankrijk en daar slaat de neerbuigende houding van hun medesoldaten al spoedig om in bewondering wanneer blijkt dat de vrienden uitstekende scherpschutters zijn Waar Xavier echter al spoedig walgt van de oorlog geeft Elijah zich geheel en al over aan zijn bloeddorst (en aan een morfineverslaving) en vermoordt hij honderden Duitse vijanden alsof het slechts pionnen bij een bordspel zijn Deze roman heeft twee vertelstemmen enerzijds die van Xaviers tante een soort indiaanse waarzegster die over haar en Xaviers jeugd vertelt en anderzijds die van Xavier die achteraf vertelt over de afschuwelijke loopgravenoorlog en de onafwendbare climax van zijn steeds moeizamere relatie met Elijah aanvragen

De jongen in de gestreepte pyjama Boyne John De Duitse Bruno verhuist met zijn familie in 1943 naar lsquoOudwisrsquo een vreemde plaats waar niet ver van hun huis mensen in gestreepte pyjamarsquos achter een hek wonen Bruno snapt er niets van Hij gaat op onderzoek uit en sluit vriendschap met Shmuel die aan de andere kant van het hek woont In deze roman voor jongerenvolwassenen worden de jodenvervolging en de vernietigingskampen vanuit een verrassend standpunt bekeken dat van een kind dat weliswaar een militair als vader heeft maar van de gruwelen van het concentratiekamp niets begrijpt Door Brunorsquos onschuldige vragen en het geweld en de verschrikking die de auteur met minimale woorden suggereert wordt het boek nog indringender dan als dit alles onomwonden beschreven zou zijn Wel gaat Brunorsquos naiumlviteit soms wel heel ver is het geloofwaardig dat een zoon van een Duitse commandant nauwelijks weet wie de Fuumlhrer is Brunorsquos onwetendheid en zijn vriendschap met de joodse Shmuel drijven de roman en Brunorsquos leven tot een noodlottig einde dat wederom suggestief wordt beschreven en de lezer uitnodigt zijn eigen conclusies te trekken aanvragen

Post voor mevrouw Bromley Brijs Stefan Het decor van deze roman vormt een volkswijk in Londen en het front in Belgieuml tijdens de Eerste Wereldoorlog In het eerste deel lsquoHet thuisfrontrsquo staat de tegenstelling tussen John en zijn lsquozoogbroerrsquo Martin over deelname aan de oorlog centraal John kiest voor de universiteit Martin wil ten koste van alles deelnemen aan een oorlog die zo is de algemene verwachting lsquovoor kerstrsquo afgelopen zal zijn Vermeende lafheid patriottisme en fanatisme slopen de vriendschap Andere motieven zijn liefde trouw teleurstelling en vaderbinding Het tweede deel beschrijft Johns ervaringen aan het front Hij ontwikkelt zich tot een leugenaar hij censureert de post om de gruwelijke gebeurtenissen voor het thuisfront te verbloemen In het tweede deel zijn de personages overtuigender uitgewerkt dan in het wat vlak vertelde voortkabbelende eerste deel Met de dood voor ogen wordt vriendschap nu veel intenser ervaren dan in het eerste deel aanvragen

Kapitein Corellirsquos mandoline DeBerniegraveres Louis Op een Grieks eilandje moeten de bewoners zich zien te redden gedurende de Duitse en Italiaanse bezetting in de Tweede Wereldoorlog en zich daarna ook nog staande houden onder de dictatuur Deze moeilijke situatie waarbij de nodige wreedheden plaatsvinden en natuurlijk ook dodelijke slachtoffers vallen speelt zich af rond het leven van de dochter van de plaatselijke arts en haar geliefde een Italiaanse officier die prachtig op de mandoline kan spelen aanvragen

Bloedgetuigen DeBoose Johan De Vlaamse schrijver Johan de Boose (1962) beschrijft de dictatoriale ideologieeumln en de keuzes die mensen in bepaalde omstandigheden maken Aan de hand van vier personen wordt ons een blik gegund in de loop van de geschiedenis van de 20e eeuw waarbij ieder persoon idealistisch doelen nastreeft Een Vlaming die uit idealistische christelijke motieven vecht tegen het communisme en voor het Vlaamse Nationalisme maar ook een geassimileerde jood die vecht voor een communisme zonder Stalin Daarbij kijkt de personificatie van de 20e eeuw een oude vrouw terug op waarom de idealen uiteen zijn gevallen aanvragen

De belegering Dunmore Helen De 23-jarige Anna Levin leeft met haar vader Michail en haar vijfjarige broertje in Leningrad Haar moeder Vera is 41 als ze vlak na de geboorte van Kolja sterft Vader Michail is auteur maar onpubliceerbaar omdat hij niet schrijft in de trant waarin de regering dat wenst Dan vallen de Duitsers Rusland aan en omsingelen Leningrad Langzaam maar zeker wordt de nood groter er is bijna geen eten meer de ratten en muizen zijn opgegeten maar de menselijke ratten blijken sterker dan ooit Anna leert de vierdejaarsstudent Andrei kennen die hen waar mogelijk bijstaat Ook de vroegere vriendin van vader Marina staat hen met geld en goederen bij Maar Michail en Marina sterven en vele tienduizenden burgers van Leningrad met hen aanvragen

Het teken van het beest Ermakov Oleg In de voormalige Sovjetunie heeft zich een groep jonge schrijvers gevormd die de traumatische ervaring beleefden deel te moeten hebben aan een zinloze en eerloze oorlog in Afghanistan Oleg Jermakov (1961) schrijft in zijn roman over de Sovjet-variant van het Vietnam-syndroom waarbij hij een schokkend relaas geeft van de strijd in deze vuile oorlog Deze betekende niet alleen strijd tegen een vaak onzichtbare sluwe vijand maar ook tegen hitte ongedierte ziekte en heimwee Drie jaar bracht de schrijver door in de onherbergzame Afghaanse steppen aanvragen

Alleen in Berlijn Fallada Hans Een Berlijns echtpaar dat het bericht krijgt dat hun zoon voor de Fuumlhrer is gevallen besluit verzet te plegen dmv het verspreiden van briefkaarten met teksten die het naziregime hekelen Tegelijk met de beschrijving van de wat hulpeloze nauwelijks effectieve verzetsactiviteiten van het moreel hoogstaande paar wordt een beeld geschetst van de angst de onderdrukking en de gecorrumpeerdheid van de doorsnee burger en de bruutheid van de nazirsquos in Berlijn tijdens WO II Deze herontdekte roman uit 1947 leest als een detective door de perspectiefwisseling die verspringt van het echtpaar naar de laconieke met opsporing belaste rechercheur van de Gestapo aanvragen

Het lied van de loopgraven Faulks Sebastian De jonge Engelsman Stephen Wraysford komt in 1910 in Amiens Als hij een verhouding krijgt met zijn hospita Isabelle vertrekken ze samen Maar als Isabelle zwanger is verlaat ze Stephan en keert naar haar man terug Stephan verlaat Frankrijk maar wordt als militair in Frankrijk geplaatst en als kapitein geeft hij leiding aan mannen die onder de Duitse linies tunnels graven en explosieven aanbrengen Stephan heeft een toevallige ontmoeting met Jeanne de zuster van Isabelle Hij bezoekt Isabelle maar die heeft een Pruisische vriend die ze volgt naar MUumlnchen Stephens kleindochter Elisabeth Benson gaat in 197879 via de bij haar moeder op zolder gevonden dagboeken naar Frankrijk waar ze het geheim van haar grootouders ontdekt aanvragen

Het meisje dat verdween Florijn Els Op ware feiten gebaseerde roman met twee verhaallijnen Een joods echtpaar in de Betuwe duikt in 1943 onder met hun pleegdochter maar laat hun eigen driejarig dochtertje achter onder de hoede van een dienstmeisje Dit in de hoop dat de Sicherheitsdienst haar met rust zal laten omdat ze nog zo klein is Het tegendeel blijkt waar de burgemeester maakt de SD al na een paar dagen attent op de aanwezigheid van het kindje Het wordt onmiddellijk afgevoerd naar Westerbork en vervolgens met het eerste transport naar Auschwitz waar ze direct na aankomst wordt vergast De andere verhaallijn is die van de pleegdochter die onderduikt zonder te weten dat het dochtertje wordt achtergelaten Haar verhaal gaat over de afschuwelijke onderduikperiode de onzekerheid over het lot van het kindje de onmacht er met elkaar over te praten haar eenzaamheid als puber en hoe ze lang na de oorlog teruggaat naar het dorp in de hoop nog sporenverhalen te vinden aanvragen

Oorlogstranen Forson Gertrude Gertrude Forson (1984) probeert in haar roman Oacuteorlogstraneń een beeld te schetsen dat helaas voor vele landen in Afrika opgaat Zelf afkomstig uit Liberia een land dat vaak te lijden heeft onder oorlogsgeweld is ze in staat op een realistische manier weer te geven wat inwoners van een land in een oorlogssituatie meemaken Om het vege lijf te redden zit er niets anders op dan het land Sierra Leone in West-Afrika dat door een rebellenoorlog wordt beheerst te ontvluchten Na een uitputtende boottocht aangekomen in Europa na veel ontberingen zoals honger en misbruik probeert de hoofdrolspeler een nieuw bestaan op te bouwen En dat is zonder geldige verblijfspapieren een moeilijke vaak uitzichtloze zaak aanvragen

Brieven van Elie Frank Thaisa Tijdens de Tweede Wereldoorlog zou Nazi-leider Goebbels een groep joodse mannen en vrouwen met een talent voor talen strikt geheim hebben samengebracht om antwoorden te schrijven op brieven die gevangenen in concentratiekampen vlak voor hun dood gedwongen werden te schrijven aan hun familie De brieven zijn bedoeld voor de archieven maar ook om de geesten van de doden gerust te stellen Deze fictieve gemeenschap van lsquoSchrijversrsquo van allerlei afkomst in hun ondergrondse en relatief veilige bunker wordt overtuigend en tot in detail beschreven in deze roman inclusief hun verhouding met de lsquogoedersquo Duitsers die er de leiding hebben een jonge vrouw en haar geliefde een officier Als een brief van de filosoof Heidegger moet worden beantwoord zogenaamd door een vriend die in Auschwitz zit dreigt alles aan het licht te komen aanvragen

Suumlskind Galen Alex van Vanwege het toenemend antisemitisme vestigt de Duits-joodse zakenman Walter Suumlskind (1906-1945) zich in 1938 in Nederland om van daaruit naar de VS te emigreren maar de Duitse inval op 10 mei 1940 verhindert dat In 1942 vraagt de Joodse Raad hem als kind van twee Nederlandse grootouders beheerder te worden van de Hollandsche Schouwburg in Amsterdam van waaruit de Jodentransporten naar concentratiekamp Westerbork plaatsvinden Hij vindt het heel moeilijk mee te werken aan de transporten maar gebruikt zijn functie om honderden (kinder)levens te redden In 1944 moet hij zelf met vrouw en dochter op transport naar Westerbork aanvragen

De blikken trommel Grass Guumlnter In het bizarre levensverhaal van een op een blikken trommel roffelende dwerg die in de jaren 1933-45 West-Europa doorzwierf weerspiegelt zich op schokkende wijze de opkomst en ondergang van het Derde Rijk Grass breekt in deze omstreden roman waardoor hij beroemd werd en die behoort tot de meest gelezen na-oorlogse Duitse romans met alle morele sociale en religieuze taboes Zijn proza is een mengsel van naturalistische en groteske elementen wat de compositie niet al te eenvoudig maakt aanvragen

De vertrouweling Greacutemillon Heacutelegravene In 1975 krijgt een 35-jarige vrouw redactrice bij een uitgeverij na de dood van haar moeder wonderlijke brieven zonder afzender toegestuurd Het blijkt de geschiedenis van haar moeder te zijn die geheimen onthult rondom haar eigen geboorte aan het begin van de Tweede Wereldoorlog aanvragen

Leven en lot Grossman Vasilij Het boek dat de toestand in de concentratiekampen en oorlogsscegravenes als de slag van Stalingrad beschrijft maar zich net als Tolstojs Oorlog en vrede ook richt op het leven van individuen is geschreven in de jaren vijftig van de 20e eeuw Voordat het kon worden gepubliceerd werd het manuscript ervan in beslag genomen door de KGB De autoriteiten waren doodsbenauwd voor de schok die de roman teweeg zou kunnen brengen stalinisme en nationaal-socialisme werden door Grossman op een lijn gesteld Lang na Grossmans dood dook er een tweede manuscript van het boek op dat naar het Westen werd gesmokkeld Thans trekt het zowel in het Westen als in Rusland zelf een groot aantal lezers aanvragen

De lotgevallen van de brave soldaat Švejk in de wereldoorlog Hašek Jaroslav De goedmoedige sullige soldaat Svejk heeft zijn plaats verdiend in de wereldliteratuur Door zijn gedrag ontstaan hilarische en absurde situaties afgewisseld en verlevendigd met zon 200 anekdotes die Svejk te kust en te keur door het verhaal vlecht Svejks belevenissen in het Oostenrijks-Hongaarse leger tijdens de Eerste Wereldoorlog worden in Haseks Unvollendete gebruikt als aanklacht tegen militarisme en hieumlrarchie Svejk is als zand in de raderen van het militaire apparaat Svejk geeft ook een goed beeld van het vroeg 20e-eeuwse Midden-Europa aanvragen

Catch-22 Heller Joseph Tegen de achtergrond van de toenemende Amerikaanse Vietnam-betrokkenheid geschreven roman over de anti-held Yossarian Deze is gestationeerd op een Italiaans eiland en bommenrichter bij de luchtmacht in de laatste jaren van de Tweede Wereldoorlog aanvragen

De verborgen strijd Herbert AP Harry Penrose student in Oxford neemt dienst in het Britse leger als in zomer 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbreekt Hij wordt als officier naar Gallipoli gestuurd waar de Geallieerden de Turken bevechten Door zijn ervaringen in de loopgraven verandert hij gaat piekeren en twijfelen Hij raakt begin 1916 zwaargewond herstelt in Engeland en trouwt Hij kan een kantoorbaan op het ministerie van Defensie krijgen wat beter voor hem is maar gaat weer naar het front nu in Frankrijk Bijna direct wordt hij door een nare superieur de frontlinie in gestuurd Vanwege hevig spervuur rent hij met zn mannen terug naar een dug-out wordt gearresteerd en beschuldigd van verraad Een krijgsraad veroordeelt hem ter dood aanvragen

Nacht Hilsenrath Edgar Beschrijving van het leven lijden en de dood van joden in een getto in een door de fascistische Roemeense regering bezette stad in de Oekraiumlne Hier zijn geen gaskamers en verbrandingsovens maar de naar dit getto gedeporteerde joden volgen een even wrede maar langere lijdensweg naar de uiteindelijke dood De Duitse auteur (1926) heeft deze deportatie overleefd maar heeft veel aan den lijve moeten ervaren Natuurlijk probeerden velen zo lang mogelijk te overleven was er zwarte handel ook een bordeel een kapperswinkel en een cafeacute Er waren ook grote verschillen tussen de min of meer welgestelde en de arme joden zoals dat in de normale wereld ook het geval is maar aan ontsnapping viel niet te denken Er was de dreiging van razzias van executies of een langzamer verdelging De auteur concentreert zich op een hoofdfiguur Ranek die om zo lang mogelijk te overleven ook van alles doet wat verboden is zelfs een gouden tand uit de mond van zijn zojuist overleden broer wrikt en diens gezicht in het bijzijn van zijn schoonzusje daarbij ernstig beschadigt maar die ook gevoelens van liefde en menselijkheid kent aanvragen

22 Britannia Road Hodgkinson Amanda Na vijf jaar Tweede Wereldoorlog waarin de Poolse Janusz naar Engeland vlucht en Silvana met hun zoontje Aurek in de bossen bij Warschaw in leven probeert te blijven wordt de familie herenigd Het wordt een moeilijke start beide ouders hebben een verleden en het jongetje ziet in zijn vader een vijand Janusz is een zorgzame vader die zich thuisvoelt in zijn nieuwe vaderland en zich wil gedragen als een Engelsman Silvana kampt met een vreselijk geheim waarover zij niet wil en kan praten met haar man Aurek is een losgeslagen kind vanwege de oorlogsverschrikkingen en zijn overlevingsdrang Alle drie hoofdpersonen worden belicht zowel in het heden als in hun verleden er wordt voortdurend van tijd en locatie geswitcht vanaf het prille geluk van het echtpaar de geboorte van hun zoon in 1940 en daarna de oorlog tot de hereniging aanvragen

Grenzen Jacobsen Roy De bij de literaire Noorse grootheden horende auteur (1954) wordt met deze roman voor het eerst in het Nederlands vertaald Hij plaatst de Luxemburgse Ardennen een groen kussen midden in Europa waar grenzen verschoven worden en wij die hier wonen ze oversteken zonder ons een millimeter ter verroeren in het middelpunt van zijn roman over grenzen tussen landen tussen mensen en binnen mensen De personages zijn allemaal grensgevallen zoals de Belgische Luxemburger Markus de Duitse Luxemburger Leon en de Amerikaanse Luxemburger Robert aanvragen

Schindlerrsquos list Keneally Thomas Het waargebeurde verhaal van een Sudetenduitse industrieel en zwarthandelaar die zich in 1939 in Krakau vestigde en zijn joodse arbeiders van de dood redde Dat alles presteerde hij onder de neus van de SS met een mengeling van boerenslimheid en omkoperij en met grote persoonlijke moed Het verhaal is door de Australische auteur in romanvorm geschreven maar dit is zo gedaan dat de lezer het gevoel heeft dat de dialogen ter plaatse zijn genoteerd en dat alles precies zo en niet anders is geweest aanvragen

Montyn Kooiman Dirk Ayelt De auteur laat zijn ik-figuur Jan Montyn (geboren in 1924) etser en schilder zijn levensverhaal vertellen in een vermenging van documentaire en roman Montyn groeit op in een gereformeerd milieu in Oudewater De oorlog brengt hem via oa de Arbeidsdienst bij de Duitse marine Uit krijgsgevangenschap ontvlucht komt hij bij het vreemdelingenlegioen wordt in Nederland in heropvoedingskampen geplaatst gaat als vrijwilliger naar Korea volgt in Nederland een militaire opleiding en belandt in een psychiatrische inrichting Hij vestigt zich als kunstenaar in Frankrijk en begeleidt transporten van adoptiekinderen van ZuidOost-Azieuml naar Europa aanvragen

Frontberichten Koumlppen Edlef Roman over de belevenissen van de Duitse student Adolf Reisiger in de Eerste Wereldoorlog In 1915 vertrekt hij als oorlogsvrijwilliger vol idealisme naar het front Gaandeweg ervaart hij de verschrikkingen van de oorlog aan den lijve en komt tot het inzicht dat de oorlog zinloos en misdadig is Het verhaal is een mengeling van Reisigers belevenissen zijn dagboeknotities brieven krantenartikelen oorlogsfeiten (oa over gasvergiftiging en zelfmoorden aan het front) reclameboodschappen en fragmenten uit oa officieumlle bekendmakingen van de Duitse keizer militaire berichten van de generale staf de Afdeling censuur enz Aan het eind van de oorlog wordt Reisiger als hij verklaart dat oorlog de grootste van alle misdaden is gearresteerd en opgesloten in een krankzinnigengesticht aanvragen

De geverfde vogel Kosiński Jerzy Het gruwelijke relaas van de ontberingen van een ouderloos kind tijdens de tweede wereldoorlog in Oost-Europa Geteisterd door honger en kou trekt het kind mishandeld en weggejaagd door de primitieve bevolking van dorp tot dorp In deze tweede editie is een uitgebreid voorwoord van de auteur opgenomen Met klem wijst hij het autobiografische element in het boek af in de geschieden is van dit kind zijn alle gruwelen mensen aangedaan in de tweede wereldoorlog samengebracht Kosinski schetst hoe het boek aanvankelijk verguisd werd maar later toen de artistieke vrijheden ruimer werden toch waardering ondervond aanvragen

Het kielzog van de oorlog La Motte Ellen Newbold De Amerikaanse verpleegkundige Ellen M La Motte was in de Eerste Wereldoorlog vrijwillig werkzaam in een veldhospitaal nabij Ieper Haar gruwelijke ervaringen legde ze in 1916 vast in een korte roman in schetsen lsquoThe Backwash of Warrsquo Dit boekje raakte vrijwel in de vergetelheid Aan schrijver Edwin Mortier gaf het onlangs echter stof voor zijn roman lsquoGodenslaaprsquo waarna deze besloot het te vertalen en in te leiden La Motte laat weinig heel van verhalen over soldatenheroiumlek en vaderlandsliefde Zij portretteert jonge soldaten die wegteren aan gasgangreen of voor het leven verminkt zijn hallucinerende soldaten met stinkende wonden onverschillige artsen hautaine officieren die snel nog even decoraties opspelden bij stervenden in het veldlazaret aanvragen

Is dit een mens Levi Primo Primo Levi werd in 1919 in Turijn geboren studeerde scheikunde en voegde zich in 1943 bij een partizanengroep In dat jaar werd hij gearresteerd en - als jood - naar Auschwitz getransporteerd Als een van de weinigen overleefde hij het kamp In dit boek beschrijft Levi niet alleen de uiterlijke gebeurtenissen in het kamp maar vooral de lichamelijke en psychische ontluistering en de overlevingsmechanismen Hij doet dit vanuit eigen ervaring maar ook afstandelijk analyserend sober eerlijk en zonder wrok of zelfbeklag aanvragen

Het respijt Levi Primo Zeventien jaar na Is dit een mens waarin Levi (1919-87) getuigde van de verschrikkingen van het concentratiekamp Auschwitz beschreef hij in Het Respijt de thuisreis Tijdens deze bizarre tocht van zes maanden werd een aantal overlevenden door hun Russische bevrijders heen en weer gesleept door een totaal ontregeld en ontredderd Oost-Europa met een ontstellend gebrek aan organisatie waardoor deze mensen leden onder honger kou verveling maar vooral slopende onzekerheid heimwee schrijnend verdriet om het verlies van zovelen aanvragen

Terugkeer ongewenst Lewinsky Charles Ik heb leren leven zonder vrijheid zonder hoop Waarom vind ik het dan verdomme zo moeilijk om te leven zonder geweten Terugkeer ongewenst is het deels waargebeurde deels fictieve levensverhaal van de Joodse acteur entertainer en regisseur Kurt Gerron In 1933 vlucht hij voor de nazi s en belandt via Wenen en Parijs in Nederland waar hij onder andere optreedt in de Joodsche Schouwburg in Amsterdam en meewerkt aan verschillende Nederlandse speelfilms Samen met zijn vrouw Olga wordt hij in 1943 geiumlnterneerd in Westerbork en van daar gedeporteerd naar Theresienstadt waar de SS hem vraagt een film te maken waarin het vernederende gettobestaan wordt voorgesteld als een paradijs Weigeren betekent transport naar Auschwitz meewerken betekent verraad aan zichzelf en aan zijn kunst Dit dilemma vormt de kern van dit boek aanvragen

Het meisje in de rode jas Ligocka Roma Levensverhaal van Roma Ligocka (1938) het kleine meisje met de rode jas dat angstig toekijkt als de Duitsers het getto van Krakau ontruimen Roma en haar moeder ontsnappen en duiken onder bij een Poolse familie Roma haar moeder en haar neef de latere cineast Roman Polanski overleven de Holocaust Pijnlijk eerlijk levensverhaal van een vrouw die na vijftig jaar terugkijkt naar de gevolgen van de Holocaust op haar persoonlijke leven hoe zon heel klein kind de verschrikkingen van de oorlog beleefde Maar ook het zwervende leven dat zij samen met haar man leidde onder het Stalinistische bewind dat ze aanvankelijk als enthousiast lid van de communistische jeugdbeweging omarmde Ze beschrijft hoe ze als kunstenares succes heeft maar telkens ten prooi valt aan depressies waarvan ze de oorzaak niet begrijpt tot ze zichzelf in 1994 bij de premiegravere van de film Schindlers list terug ziet in bovengenoemd fragment aanvragen

De onbekende soldaat Linna Vaumlinouml Roman over de zogeheten Vervolgoorlog tussen Finland en de Sovjet-Unie 1941-1944 vanuit het perspectief van de gewone soldaten aan het front die zich proberen staande te houden en te overleven ondanks soms absurde bevelen van hogergeplaatsten De verschillende persoonlijkheden en hun reacties in de vaak extreme omstandigheden staan centraal evenals de botsingen en het onbegrip tussen degenen die de orders moeten uitvoeren en zij die ze geven aanvragen

De welwillenden Littell Jonathan De hoofdpersoon is een foute Duitser die zijn verhaal vertelt vanuit zijn eigen perspectief als nazi en gehuwde homoseksueel Deze dr Maximilien Aue vertelt op bijna 1000 bladzijden minutieus zijn ervaringen als invloedrijk officier van de Sicherheitsdienst (inlichtingendienst) van de SS in heel Europa Zo ontstaat een controversieel verhaal dat enerzijds tijdens massamoorden en etnische zuiveringen ontaardt in een schurkenepos -activiteiten waarvan hijzelf overigens ook onpasselijk wordt- en anderzijds ontroert door de prachtige beschrijvingen van landschappen (Kaukasus Oekraiumlne Pommeren Antibes) van de beluisterde muziek en van de gelezen literatuur aanvragen

De tweeling Loo Tessa de De tweeling is een lijvige roman over het lijden van gewone Duitsers in oorlogstijd De Duitse tweelingzusjes Anna en Lotte geboren in 1916 worden na de dood van hun ouders van elkaar gescheiden Anna komt terecht in het boerse en katholieke milieu van haar grootvader Lotte belandt in Nederland bij een oom met socialistische idealen Na zeventig jaar ontmoeten de zussen elkaar weer in het kuuroord Spa Ze vertellen elkaar hun levensverhaal dat vooral een oorlogsverhaal is Lotte heeft joodse onderduikers geholpen Anna was met een SS-militair getrouwd en heeft als verpleegster gewerkt in Duitse veldhospitalen aanvragen

Een meisje uit Oradour Lucas Michele Claire Het verhaal begint als een roman De Franse Christine Lenoir verruilt haar kantoor in Parijs voor New York Zij is opgevoed in een nonnenklooster nadat haar ouders zijn gestorven toen zij zes jaar oud was Bij de moord op president Kennedy krijgt zij flashbacks van vernietigingskampen en besluit terug te keren naar Frankrijk om op zoek te gaan naar haar verleden Dan begint de waargebeurde geschiedenis Zij blijkt uit Oradour-sur-Glane te komen Een dorp dat op 10 juni 1944 in zijn geheel is vernietigd door de nazis en waarvan de 642 bewoners zijn vermoord aanvragen

Helden zonder glorie Mailer N Bij herlezing blijkt deze roman nog steeds even aangrijpend en boeiend als op het moment dat eerdere drukken verschenen De zinloosheid en rauwheid van de oorlog de kondities waaronder zowel het beste als het slechtste bij de mens boven komen het leven van soldaten en officieren worden zodanig beschreven dat de lezer een volledig authentieke ervaring ondergaat van de strijd tussen Amerikanen en Japanners op een klein Pacificeiland aanvragen

Matterhorn Marlantes Karl Deze roman speelt in het grensgebied van Zuid- met Noord-Vietnam en Laos in 1969 Marlantes schetst de Vietnamoorlog in al zijn rauwheid Vooral de zinloosheid van het eerst moeten verlaten van Matterhorn (een Amerikaanse vesting in de Vietnamese jungle) om het daarna opnieuw te moeten innemen op bevel van de legerleiding Hij tekent de levens van de mannen van de Bravo compagnie die zijn overgeleverd aan de waanzin de stank de uitputting raciale tegenstellingen lichamelijke reacties vluchtgedrag en de alomtegenwoordige dood Luitenant Mellas de hoofdpersoon in het boek ziet zijn idealen betekenisloos worden tegen de achtergrond van verbrande lichamen de verdovende werking van drank en drugs en een vijand die onzichtbaar is maar toch aanwezig Een hel die hen die het overleefden voor altijd zou brandmerken aanvragen

De huid Malaparte Curzio Verslag van de ervaringen van een Italiaan uit een gegoede familie die in de Tweede Wereldoorlog verbindingsofficier was in het Amerikaanse leger en de bevrijding van Napels meemaakte Curzio Malaparte werd in 1922 lid van de fascistische partij In 1931 zegde hij zijn lidmaatschap op en week uit naar Engeland Toen hij in 1933 terugkeerde naar Italieuml werd hij tot 1938 gevangen gehouden Na enige tijd als oorlogscorrespondent gewerkt te hebben week hij uit naar Finland en keerde na de val van Mussolini terug naar Italieuml Malaparte slaagt erin zonder sentimentaliteit maar meacutet emotionaliteit een beeld te geven van de ontreddering de decadentie en de nietsontziende strijd om te overleven van de Italiaanse bevolking aanvragen

Kaputt Malaparte Curzio Deze oorlogsroman verscheen oorspronkelijk in 1944 en is in 2005 in een nieuwe Nederlandse vertaling in de serie Oorlogsdomein uitgegeven Malaparte is het pseudoniem van Kurt Erich Suckert (1898-1957) een journalist en diplomaat Malaparte schreef het boek nadat hij een paar jaar als oorlogscorrespondent met het Italiaanse leger door Servieuml Kroatieuml Polen Rusland en Finland was getrokken Het is een verslag van het verval van Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog Malaparte schrijft oa over ontmoetingen met ontheemden de vervolging en moorden op de joden het getto van Warschau Als aristocraat heeft hij ontmoetingen met kopstukken uit het Duitse leger De gebeurtenissen in het boek zijn grotendeels verzonnen maar de inhoud is huiveringwekkend geloofwaardig aanvragen

Het meisje dat uit de lucht kwam vallen Mawer Simon Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt de jonge Marian Sutro die werkt bij de Raderkamer geselecteerd door de Britse geheime dienst voor een opleiding tot spion Omdat ze goed Frans spreekt - ze groeide op in Genegraveve en Frankrijk - wil men haar inzetten voor opdrachten over zee Na een intensieve training arriveert ze in Frankrijk met een bijzondere missie ze moet natuurwetenschapper Cleacutement Petellier die al werkt aan de atoombom overhalen mee te gaan naar Engeland Juist op deze man een vriend van haar broer was ze als jong meisje hevig verliefd aanvragen

De bakkersdochter McCoy Sarah Deze roman gaat over twee vrouwen die door een interview met elkaar in contact komen de 79-jarige Elsie van oorsprong een Duitse bakkersdochter en nu eigenares van een bakkerszaak in Texas en de jonge journaliste Reba Het interview is aanleiding voor een terugblik op de betekenis van de Tweede Wereldoorlog op Elsies leven Daardoor verspringt het verhaal tussen Duitsland en Texas en beslaat de periode 1938(Kristallnacht)-2008 De roman verteld in de derde persoon wisselt bovendien van perspectief tussen de twee vrouwen en opmerkelijk in vier hoofdstukken kijkt de lezer door de ogen van een nazi-officier Aan de orde komen uitsluiting van vreemdelingen (joden Latinos) en het Lebensbornprogramma maar ook de kracht van familie en vriendschap aanvragen

Verborgen verleden Michaels Anne Deze roman gaat over de joodse jongen Jakob Beer die tijdens de oorlog gered wordt door een Griek en meegenomen wordt naar diens huis op een Grieks eiland Hier maakt hij kennis met kunst en poeumlzie botanie en cartografie Na de oorlog emigreren ze naar Canada waar de Griek overlijdt en Beer diens werk voortzet Beer maakt kennis met een jonge hoogleraar die zodanig in de ban raakt van Beers leven en werken dat zijn eigen geregelde bestaan ontwricht dreigt te worden De herinneringen die beide mannen aan de oorlog hebben en de manier waarop ze die trachten te verwerken loopt als rode draad door deze roman aanvragen

Het bittere kruid Minco Marga In Het bittere kruid schrijft Marga Minco over de Jodenvervolging tijdens de bezettingstijd In korte hoofdstukken realiseert zij de sfeer van toenemende onzekerheid en angst Zelfs als de bezetter toeslaat blijft er nog een spoor van hoop om aan het lot te ontkomen aanvragen

De geschiedenis Morante Elsa Tegen de achtergrond van Rome in de Tweede Wereldoorlog en kort daarna speelt zich het leven af van een onderwijzeres Ida Mancuso en haar zoon Nino Min of meer toevallig wordt deze vrouw door een Duitse soldaat die op doorreis is verkracht waarna negen maanden later de kleine Useppe geboren wordt een vrolijk maar lichamelijk zwak kind Zijn kinderlijke naiumlviteit en opgewektheid steken schril af tegen zijn gewelddadige omgeving aanvragen

Godenslaap Mortier Erwin Een bijna honderdjarige vrouw beschrijft haar ervaringen rond de Eerste Wereldoorlog in Vlaanderen en Noord-Frankrijk om en aan het front Ze neemt geen blad voor de mond spaart niemand en schrijft alleen voor zichzelf Schrijven lijkt obsceen wanneer men publiceert zo persoonlijk en naakt is de waarheid die zij oproept Op een hoger niveau gaat het verhaal over taal en werkelijkheid over persoonlijke en algemene geschiedenis aanvragen Storm in juni Neacutemirovsky Iregravene Een in 1942 tot twee van de beoogde drie delen voltooide roman in 2004 bekroond met de Prix Renaudot moet wel een uitzonderlijke achtergrond kennen Die postume toekenning heeft de schrijfster (Kiev 1903-Birkenau 1942) inderdaad niet alleen te danken aan haar destijds al gelauwerde kwaliteiten maar ook aan de toewijding van haar dochters Denise Epstein hoedster van het manuscript en Elisabeth Gille chroniqueur van hun ervaringen in Iregravene Nemirovsky een vrouw en de roman Een landschap van as Ingebed in het de auteur kenschetsende voorwoord en bijlagen met persoonlijk getinte aantekeningen en brieven van Neacutemirovski verhaalt het eerste deel hoe de vlucht voor het oprukkende Duitse leger uit de exodus de zwakte en berekening van de een en de solidariteit van de ander bevestigt waarna het tweede deel de sfeer tijdens de bezetting van een dorpje beschrijft de kleinschaligheid van tijdelijke rust en wellevende omgang een stilte voor een nieuwe storm aanvragen

Kinderjaren Oberski Jona De verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog zijn natuurlijk overbekend maar hoe een klein joods jongetje die jaren beleefd moet hebben is bijna niet voor te stellen Deze novelle slaagt er echter volkomen in dit beeld te schetsen Op sobere afstandelijke wijze worden de oorlogsjaren beschreven Er is geen opsmuk van het onderwerp geen standpuntbepaling noch rancune slechts verwondering pijn en een niet begrijpen blijven over Het is in zijn eenvoud zeer veelzeggend voor mensen die kunnen navoelen wat er zich achter die belevenissen moet hebben afgespeeld aanvragen

De Engelse patieumlnt Ondaatje Michael De Hongaarse graaf Ladislaus de Almaacutesy heeft jarenlang met zijn Engelse collegas Libieuml en Egypte doorkruist en zijn bevindingen gerapporteerd aan de Royal Geographical Society Tot het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog Nu in het voorjaar van 1945 herbergt gedurende enige maanden de villa San Girolame even ten noorden van Florence vier personen Hana een jonge verpleegster een ten gevolge van een vliegtuigcrash in de Libische woestijn onherkenbaar verbrande Engelsman verworden tot een met morfine volgespoten klomp vulkanisch vlees of is het inderdaad de pro-Duitse spion Almaacutesy de Indische luitenant Kirpal Singh en Caravaggio de voormalige eveneens verminkte inbreker die voor de geallieerden spioneerde Het verleden kleurt en laadt de onderlinge betrekkingen in het heden Het driedimensionale relatiepatroon wordt van alle kanten belicht geiumlllustreerd en geiumlnterpreteerd aanvragen

Donderdagskind Pick Alison Pavel en Anneliese Bauer zijn welgestelde Tsjechische joden die na de bezetting van hun land in 1939 langzaam maar zeker in de fuik van de Duitse jodenverdelging eindigen Alleen hun zoontje Pepik overleeft na plaatsing in een kindertransport de oorlog Het verhaal wordt verteld door Anneliese een eenzelvige Holocaust onderzoekster (ik-figuur) Haar leven en dat van de Bauers wisselen elkaar in korte hoofdstukken af aanvragen

Een boek voor Hanna Pressler Mirjam Net voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog krijgt Hanna (14) de kans om Leipzig te ontvluchten en naar Denemarken te gaan Ze wordt ondergebracht bij een gastgezin evenals verschillende andere meisjes Ze probeert daar een nieuw leven op te bouwen Wanneer de Duitsers Denemarken binnenvallen wordt Hanna gearresteerd en naar Theresienstadt gedeporteerd Dan wordt elke dag een strijd op leven en dood Zal Hanna de oorlog overleven aanvragen

Van het westelijk front geen nieuws Remarque Erich Maria Het boek verhaalt van een groep jonge (19 jaar) Duitse soldaten die door hun klasseleraar Kantorek in 1916 worden overgehaald dienst te nemen in het leger Bijna drie jaar delen ze de strijd worden volwassen en realiseren zich dat ze in het landschap van onze jeugd rondstappen als bezoekers De een na de ander sneuvelt ten slotte Remarque beschrijft realistisch - hij werd november 1916 zelf onder de wapenen geroepen - maar nuchter en daardoor vaak zo beklemmend indringend en verbijsterend de diepe kameraadschap maar bovenal de zin- en uitzichtloosheid van het oorlogsgeweld aanvragen

Haar naam was Sarah Rosnay Tatiana de In de nacht van 16 juli 1942 wordt de 10-jarige Sarah met haar ouders opgepakt en naar het Velodrome dHiver in Parijs gebracht Zij heeft ongezien haar kleine broertje in een kast verstopt en belooft hem later te bevrijden maar Sarah wordt weggevoerd en ziet hem nooit meer terug Zestig jaar later moet een Amerikaanse journaliste in Parijs een artikel schrijven over die gebeurtenis Zij zoekt in archieven naar de ware toedracht en ontdekt een geheim van haar schoonfamilie Ondanks het advies zich daar niet mee te bemoeien probeert de journaliste het spoor van Sarah te volgen De twee verhaallijnen worden beurtelings beschreven aanvragen

De apotheker van Auschwitz Schlesak Dieter In deze documentaire roman lezen we gedetailleerd-realistisch over de gruwelijke machinerie van het concentratiekamp Auschwitz-Birkenau De nadruk ligt op de reconstructie van de opportunistische carriegravere voor in en na het doodskamp van apotheker Dr Victor Capesius een stadgenoot van de Roemeens-Duitse auteurdichteressayist (1934) Als assistent van Dr Mengele stuurde hij ondanks vriendschappen of flirtages met joodse stad- en streekgenoten voor de oorlog (hij was zelfs bevriend met de moeder van de auteur) deze als selecteur koelbloedig naar de gaskamers en verrijkte zich met hun bezittingen (gouden vullingen) Door omkoping kon hij later zijn civiel bestaan voortzetten aanvragen

De voorlezer Schlink Bernhard De roman begint met een liefdesrelatie tussen een jongen van vijftien en een tramconductrice van zesendertig Hij heeft haar na een ongelukje ontmoet toen zij hem geholpen heeft Na herstel van zijn ziek zijn zoekt hij haar enige keren op en belandt bij haar in bed De verhouding wordt voortgezet en de jongen moet haar regelmatig voorlezen Hij weet niet dat zij een analfabete is Het duurt tot lang na de beeumlindiging van hun relatie voordat hij erachter komt dat zij voor de SS in een concentratiekamp heeft gewerkt aanvragen

De brandstapel van Berlijn Schneider Helga In 1941 wordt de dan 4-jarige hoofdpersoon verlaten door haar moeder die carriegravere bij de SS maakt Helga groeit op bij verwanten en in instellingen en wordt een onhandelbaar kind Deze persoonlijke tragiek is verweven met oorlogsdreiging de ondergang van nazi-Duitsland de ellende van de bombardementen het maandenlange verblijf in schuilkelders honger en dorst ziekte en dood Indringend en huiveringwekkend komt het dagelijks leven van dit kind maar ook van iedereen in haar omgeving tot leven De lezer leeft mee en blijft achter in het besef dat beschaving een uiterst dun laagje vormt aanvragen

De onzaligen van Łoacutedź Sem-Sandberg Steve Om in de Tweede Wereldoorlog de joden van Lodz te beschermen maakt hun leider Chaim Rumkovski van het ghetto een ministaat met zelfbestuur ordedienst ziekenzorg en industrietjes die voor de Duitsers werken Deze bescherming blijkt niet te werken Rumkovski vertrekt met het laatste transport en overleeft de oorlog niet De visionaire bueaucraat Rumkovski besliste zelf wie werd weggestuurd Berucht is zijn rede waarin hij ouders om hun kinderen vraagt In zijn op vele feiten gebaseerde roman schetst Sendberg de vele gezichten van Rumkovski de ghettogeschiedenis en volgt hij enkele andere ghettobewoners niemand overleeft aanvragen

De pianiste van Theresienstadt Sommer Alice Herz- Het lange bewogen leven van de concertpianiste Alice Herz-Sommer (Praag 1903) De Amerikaanse fan Caroline Stroessinger schetst alle fasen en facetten van Alicersquo leven in een veelluik dat recht doet aan de gelukkige jaren in Praag (waar Kafka huisvriend was) de gevangenschap met zoontje Rafi in kamp Theresienstadt (1942-1945) de jaren als inwoner van de jonge staat Israeumll (met Golda Meir) en ten slotte de periode in Londen als 108-jarige is ze de oudste Holocaust-overlevende Kern van het veelluik vormt de episode waarin Alice zichzelf en de medekampbewoners op de been hield dankzij haar pianospel honderd maal trad ze op in het kamp Muziek bood troost en hoop Het boek is niet chronologisch maar bestaat uit diverse momentopnamen van Alicersquo leven tegen de achtergrond van de politiek-maatschappelijke dramarsquos van de eeuw Bespiegelingen over oa de filosofie van Spinoza worden afgewisseld door intermezzi over bijvoorbeeld haar sobere leefwijze Rode draad vormt de heilzame werking van muziek aanvragen

Vlucht Spaey Johanna Deze roman is opgedeeld in vier delen met vier perspectieven Het eerste en laatste zijn heel kort en vanuit het perspectief van twee mannen verteld een Duitse soldaat en een Vlaamse officier De twee middelste vormen de kern van het verhaal waarin we eerst de Leuvense Marieke volgen wier ouders en kinderen voor haar ogen worden doodgeschoten waarna zij naar Nederland vlucht Zij vindt werk in een hotel in Oosterhout waar ze zich probeert te troosten met mannengezelschap Dit tot ergernis van de dochter van de hoteleigenaresse Sybille We volgen haar in het derde deel waarin ze op zoekt gaat naar de officier uit Leuven op wie ze verliefd is Beide vrouwen zijn op de vlucht zowel letterlijk (naar Nederland en het klooster) als figuurlijk (voor intimiteit) De vluchtelingenproblematiek maakt het verhaal actueel aanvragen

De pianist Szpilman Wladyslaw De pianist Wladyslaw Szpilman schreef reeds in 1945 dit boek over zijn ervaringen tijdens de Tweede Wereldoorlog in het door de Duitsers bezette Warschau Met zijn familie eerst opgesloten in het joodse ghetto weet hij te ontsnappen als vrijwel alle inwoners worden gedeporteerd naar de concentratiekampen Geholpen door het Poolse verzet maar later geheel alleen weet hij op letterlijk wonderbaarlijke wijze telkens te overleven ook tijdens de opstand in het ghetto en de daarna door Hitler bevolen volledige vernietiging van Warschau Ten slotte helpt een Duitse officier die hem op de radio Chopin had horen spelen Wilm Hosenfeld Szpilman door hem voedsel te bezorgen In januari 1945 bevrijden de Russen hem aanvragen

De stenen maagden Vera Yvonne In Zimbabwe woedde eerst een vrijheidsstrijd (1950-1980) daarna een wrede burgeroorlog (1981-1986) tussen de twee grootste bevolkingsgroepen Van de eerste herinneren mensen zich de heldendaden De tweede wordt verzwegen vanwege de schande Deze roman is een beschrijving van het leed van twee zussen in deze burgeroorlog Het boek geeft geen beschrijving van de gruweldaden maar van de emoties die mensen meemaken bij geluk en wanhoop bij pijn en verdriet Het boek beschuldigt niemand noemt geen bevolkingsgroepen spreekt geen oordeel uit aanvragen

Vrij spel Vis Carlijn Kleindochter Charlie vraagt haar oma over de oorlog En wat dan volgt had ze niet verwacht Emma bleek als koerierster in de Tweede Wereldoorlog gevaarlijk werk te hebben verricht Nadat de grond onder de voeten van haar en haar toenmalige vriend te heet werd zwierven ze maanden door Europa voor ze Engeland bereikten Maar de op ware feiten gebaseerde roman gaat ook over het heden en over de wijze waarop de nu 86-jarige krachtige vrouw haar verdere leven opbouwde met toch altijd op de achtergrond lsquodie oorlogsperiodersquo aanvragen

Slachthuis vijf of De kinderkruistocht Vonnegut Kurt (Jr) Slaughterhouse-five is eacuteeacuten van de klassieke anti-oorlogsromans die uit de Tweede Wereldoorlog zijn voortgekomen De Amerikaanse schrijver (1922) was zelf aanwezig in Dresden in 1945 toen de geallieerden Dresden platbombardeerden Hij overleefde de aanval doordat hij met zijn medegevangenen schuilde in de zeer diepe koelkelders van het slachthuis waar hij als krijgsgevangene te werk was gesteld Deze ervaring heeft zon diepe indruk op Vonnegut gemaakt dat hij deze ondanks vele eerdere pogingen pas 25 jaar later in een roman kon verwerken Veel van de avonturen van Billy Pilgrim de hoodfdpersoon zijn dus zeer levensecht maar ze zijn vervlochten met de bekende fantasierijke verzinsels van Vonnegut Billy reist heen en weer in de tijd en bezoekt ook een andere planeet Dit alles moet gezien worden als zijn wanhopige poging om een manier te vinden om de verschrikkingen van Dresden te verwerken Billy kan alleen maar verder leven als hij zichzelf wijs kan maken dat niemand er iets aan had kunnen doen aanvragen

April in Parijs Wallner Michael De Duitse soldaat Roth (22) in 1943 tolk bij de Geheime Dienst in Parijs voelt zich geen nazi en trekt na werktijd burgerkleren aan om als lsquoAntoinersquo door de stad te kunnen lopen In een boekhandel leert hij de mooie Chantal kennen en wordt verliefd maar hij weet niet dat ze lid is van een verzetsgroep en informatie zoekt over de geheime dienst Chantal wordt ook verliefd en waarschuwt hem voor een anti-Duitse aanslag Als hij bij die aanslag slechts lichtgewond raakt wordt hij gearresteerd en wreed verhoord door de SS Hij kan ontsnappen en ontdekt in april 1944 waar Chantal in Normandieuml onderduikt Ze blijkt drie weken na de geboorte van baby Antoinette te zijn verkracht door een Duitser en doodgeschoten aanvragen

Een springende fontein Walser Martin Roman met sterk (auto-)biografische trekken van deze belangrijke Duitse auteur (1927) over zijn jeugd in een dorp aan het Bodenmeer Zijn vader wijdt zich vooral aan zijn wetenschappelijke werk de moeder drijft met moeite een herbergcafeacute Wanneer de nazis aan de macht komen sluit zij zich aan bij hun partij in de hoop dat de afdelingsvergaderingen bij haar zullen plaatsvinden De vader distantieert zich echter van de beweging en houdt zich bezig met de opvoeding van zijn kinderen Zijn poeumltisch ingestelde zoon wil achtereenvolgens pater zanger en dichter worden maar neemt haast als vanzelfsprekend deel aan de opgelegde verplichtingen in het Derde Rijk Daarna wordt hij schrijver en maakt gebruik van de vruchten die de door zijn vader opgekweekte woordenboom afwerpt aanvragen

De lach en de dood Webeling Pieter Als de legendarische Joodse komiek Ernst Hofman (Zonder Ernst geen humor) in februari 1944 naar een kamp in Polen wordt gedeporteerd wordt zijn kunst een overlevings- en betaalmiddel Zijn geliefdeHelena zit opgesloten in het vrouwenkamp Als wederdienst voor het smokkelen van briefjes geschreven op het beduimelde papier van cementzakken vertelt hij elke dag een kwartier lang grappen aan zijn medegevangenen Dat blijft niet onopgemerkt aanvragen

Mendelssohn op het dak Weil Jiriacute Van de Tsjechische-joodse schrijver (1900-1959) is eerder het mistroostige Leven met een ster over een ondergedoken jood in Praag opnieuw uitgegeven Ook deze roman speelt daar en in die tijd Ze volgt een paar vervolgde joden met wie het bijna allemaal slecht mee afloopt Ondergedoken kinderen worden opgepakt en doodgeslagen collaborerende joden eindigen in een trein naar het Oosten Ook Heydrich en enkele andere Duitsers worden gevolgd Wreed en nietsontziend schetst Weil voor beide kanten een grimmige wereld waarvan angst onzekerheid en soms een spatje goedheid de grondtonen zijn aanvragen

Nacht Wiesel Eacutelie Dit boek was in 1958 (Ned vert in 1961) het debuut van de schrijver die wel de archivaris van de Holocaust wordt genoemd en voor zijn strijd voor de mensenrechten de Nobelprijs voor de Vrede 1986 ontving Het is het aangrijpende verhaal hoe hij als 14-jarige zeer vrome joodse jongen in 1944 gedwongen wordt in het getto te wonen en daarna wordt weggevoerd naar een concentratiekamp Hij verliest hier al zijn familieleden maar bovendien elk geloof in God en in de geestelijke waarden die de kern van zijn bestaan vormden aanvragen

De witte veer Winspear Jacqueline Psychologe en detective Maisie Dobbs die tijdens de Eerste Wereldoorlog als verpleegster in een veldhospitaal heeft gewerkt runt anno 1930 in Londen samen met haar assistent Billy Beale een detectivebureau De steenrijke self-made man Joseph Waite geeft opdracht tot het vinden en thuisbrengen van zijn 32-jarige nog thuiswonende dochter Charlotte Intussen is inspecteur Stratton bezig met een moordzaak waarbij een vrouw vermoord in haar eigen huis werd aangetroffen Tijdens haar onderzoek ontdekt Maisie een link met de zaak van Stratton en met de oorlog aanvragen

De boekendief Zusak Markus Nadat haar moeder waarschijnlijk is opgepakt vanwege communistische sympathieeumln worden de Duitse Liesel Meminger (9) en haar broertje in 1939 in een pleeggezin geplaatst Als Werner onderweg sterft komt Liesel alleen aan in Molching bij Muumlnchen bij de oudere Hubermanns de aardige anti-Nazi huisschilder Hans en zijn ontevreden vrouw Rosa Hans leert Liesel lezen waardoor boeken voor haar zo belangrijk worden dat ze ze soms steelt Eind 1940 duikt de zoon van een joodse kennis van Hans bij hen onder en er groeit een band tussen Max en Liesel Na een bombardement in 1943 is Liesel de enige in de straat die nog leeft Ze gaat op zoek naar Max aanvragen

Parnassia Zwaan Josha De 4-jarige Rivka wordt in de oorlog bij een gereformeerd domineesgezin in het Zeeuws-Vlaamse Zaamslag ondergebracht Ze groeit op als Anneke haar ouders zijn bij het bombardement op Rotterdam omgekomen Na de oorlog gaat ze niet terug naar haar vader en broer Ze ontkent haar joodse afkomst en blijft Anneke Toch trouwt ze met Joost een joodse overlevende van de kampen Haar ontkenning zijn traumarsquos en het onvermogen tot communicatie maken hun huwelijk en gezinsleven kapot De kinderen worden uit huis geplaatst en pas als Anneke dertig jaar later hoort dat Joost is overleden bezoekt ze de begrafenis en ziet ze haar kinderen terug Een stroom van herinneringen komt los Haar dochter Sandra wil haar verhaal horen Iedere week spreken ze af in strandpaviljoen Parnassia om te praten over het verleden Pas op 70-jarige leeftijd kan RivkaAnneke zich met haar joodse achtergrond verzoenen aanvragen

Page 4: Oorlogsromans

Driedaagse reis Boyden Joseph Xavier en Elijah zijn twee jonge Cree-Indianen die in 1914 door de Canadese regering worden opgeroepen om dienst te nemen Na hun training in Engeland worden ze ingezet eerst in Vlaanderen en later in Frankrijk en daar slaat de neerbuigende houding van hun medesoldaten al spoedig om in bewondering wanneer blijkt dat de vrienden uitstekende scherpschutters zijn Waar Xavier echter al spoedig walgt van de oorlog geeft Elijah zich geheel en al over aan zijn bloeddorst (en aan een morfineverslaving) en vermoordt hij honderden Duitse vijanden alsof het slechts pionnen bij een bordspel zijn Deze roman heeft twee vertelstemmen enerzijds die van Xaviers tante een soort indiaanse waarzegster die over haar en Xaviers jeugd vertelt en anderzijds die van Xavier die achteraf vertelt over de afschuwelijke loopgravenoorlog en de onafwendbare climax van zijn steeds moeizamere relatie met Elijah aanvragen

De jongen in de gestreepte pyjama Boyne John De Duitse Bruno verhuist met zijn familie in 1943 naar lsquoOudwisrsquo een vreemde plaats waar niet ver van hun huis mensen in gestreepte pyjamarsquos achter een hek wonen Bruno snapt er niets van Hij gaat op onderzoek uit en sluit vriendschap met Shmuel die aan de andere kant van het hek woont In deze roman voor jongerenvolwassenen worden de jodenvervolging en de vernietigingskampen vanuit een verrassend standpunt bekeken dat van een kind dat weliswaar een militair als vader heeft maar van de gruwelen van het concentratiekamp niets begrijpt Door Brunorsquos onschuldige vragen en het geweld en de verschrikking die de auteur met minimale woorden suggereert wordt het boek nog indringender dan als dit alles onomwonden beschreven zou zijn Wel gaat Brunorsquos naiumlviteit soms wel heel ver is het geloofwaardig dat een zoon van een Duitse commandant nauwelijks weet wie de Fuumlhrer is Brunorsquos onwetendheid en zijn vriendschap met de joodse Shmuel drijven de roman en Brunorsquos leven tot een noodlottig einde dat wederom suggestief wordt beschreven en de lezer uitnodigt zijn eigen conclusies te trekken aanvragen

Post voor mevrouw Bromley Brijs Stefan Het decor van deze roman vormt een volkswijk in Londen en het front in Belgieuml tijdens de Eerste Wereldoorlog In het eerste deel lsquoHet thuisfrontrsquo staat de tegenstelling tussen John en zijn lsquozoogbroerrsquo Martin over deelname aan de oorlog centraal John kiest voor de universiteit Martin wil ten koste van alles deelnemen aan een oorlog die zo is de algemene verwachting lsquovoor kerstrsquo afgelopen zal zijn Vermeende lafheid patriottisme en fanatisme slopen de vriendschap Andere motieven zijn liefde trouw teleurstelling en vaderbinding Het tweede deel beschrijft Johns ervaringen aan het front Hij ontwikkelt zich tot een leugenaar hij censureert de post om de gruwelijke gebeurtenissen voor het thuisfront te verbloemen In het tweede deel zijn de personages overtuigender uitgewerkt dan in het wat vlak vertelde voortkabbelende eerste deel Met de dood voor ogen wordt vriendschap nu veel intenser ervaren dan in het eerste deel aanvragen

Kapitein Corellirsquos mandoline DeBerniegraveres Louis Op een Grieks eilandje moeten de bewoners zich zien te redden gedurende de Duitse en Italiaanse bezetting in de Tweede Wereldoorlog en zich daarna ook nog staande houden onder de dictatuur Deze moeilijke situatie waarbij de nodige wreedheden plaatsvinden en natuurlijk ook dodelijke slachtoffers vallen speelt zich af rond het leven van de dochter van de plaatselijke arts en haar geliefde een Italiaanse officier die prachtig op de mandoline kan spelen aanvragen

Bloedgetuigen DeBoose Johan De Vlaamse schrijver Johan de Boose (1962) beschrijft de dictatoriale ideologieeumln en de keuzes die mensen in bepaalde omstandigheden maken Aan de hand van vier personen wordt ons een blik gegund in de loop van de geschiedenis van de 20e eeuw waarbij ieder persoon idealistisch doelen nastreeft Een Vlaming die uit idealistische christelijke motieven vecht tegen het communisme en voor het Vlaamse Nationalisme maar ook een geassimileerde jood die vecht voor een communisme zonder Stalin Daarbij kijkt de personificatie van de 20e eeuw een oude vrouw terug op waarom de idealen uiteen zijn gevallen aanvragen

De belegering Dunmore Helen De 23-jarige Anna Levin leeft met haar vader Michail en haar vijfjarige broertje in Leningrad Haar moeder Vera is 41 als ze vlak na de geboorte van Kolja sterft Vader Michail is auteur maar onpubliceerbaar omdat hij niet schrijft in de trant waarin de regering dat wenst Dan vallen de Duitsers Rusland aan en omsingelen Leningrad Langzaam maar zeker wordt de nood groter er is bijna geen eten meer de ratten en muizen zijn opgegeten maar de menselijke ratten blijken sterker dan ooit Anna leert de vierdejaarsstudent Andrei kennen die hen waar mogelijk bijstaat Ook de vroegere vriendin van vader Marina staat hen met geld en goederen bij Maar Michail en Marina sterven en vele tienduizenden burgers van Leningrad met hen aanvragen

Het teken van het beest Ermakov Oleg In de voormalige Sovjetunie heeft zich een groep jonge schrijvers gevormd die de traumatische ervaring beleefden deel te moeten hebben aan een zinloze en eerloze oorlog in Afghanistan Oleg Jermakov (1961) schrijft in zijn roman over de Sovjet-variant van het Vietnam-syndroom waarbij hij een schokkend relaas geeft van de strijd in deze vuile oorlog Deze betekende niet alleen strijd tegen een vaak onzichtbare sluwe vijand maar ook tegen hitte ongedierte ziekte en heimwee Drie jaar bracht de schrijver door in de onherbergzame Afghaanse steppen aanvragen

Alleen in Berlijn Fallada Hans Een Berlijns echtpaar dat het bericht krijgt dat hun zoon voor de Fuumlhrer is gevallen besluit verzet te plegen dmv het verspreiden van briefkaarten met teksten die het naziregime hekelen Tegelijk met de beschrijving van de wat hulpeloze nauwelijks effectieve verzetsactiviteiten van het moreel hoogstaande paar wordt een beeld geschetst van de angst de onderdrukking en de gecorrumpeerdheid van de doorsnee burger en de bruutheid van de nazirsquos in Berlijn tijdens WO II Deze herontdekte roman uit 1947 leest als een detective door de perspectiefwisseling die verspringt van het echtpaar naar de laconieke met opsporing belaste rechercheur van de Gestapo aanvragen

Het lied van de loopgraven Faulks Sebastian De jonge Engelsman Stephen Wraysford komt in 1910 in Amiens Als hij een verhouding krijgt met zijn hospita Isabelle vertrekken ze samen Maar als Isabelle zwanger is verlaat ze Stephan en keert naar haar man terug Stephan verlaat Frankrijk maar wordt als militair in Frankrijk geplaatst en als kapitein geeft hij leiding aan mannen die onder de Duitse linies tunnels graven en explosieven aanbrengen Stephan heeft een toevallige ontmoeting met Jeanne de zuster van Isabelle Hij bezoekt Isabelle maar die heeft een Pruisische vriend die ze volgt naar MUumlnchen Stephens kleindochter Elisabeth Benson gaat in 197879 via de bij haar moeder op zolder gevonden dagboeken naar Frankrijk waar ze het geheim van haar grootouders ontdekt aanvragen

Het meisje dat verdween Florijn Els Op ware feiten gebaseerde roman met twee verhaallijnen Een joods echtpaar in de Betuwe duikt in 1943 onder met hun pleegdochter maar laat hun eigen driejarig dochtertje achter onder de hoede van een dienstmeisje Dit in de hoop dat de Sicherheitsdienst haar met rust zal laten omdat ze nog zo klein is Het tegendeel blijkt waar de burgemeester maakt de SD al na een paar dagen attent op de aanwezigheid van het kindje Het wordt onmiddellijk afgevoerd naar Westerbork en vervolgens met het eerste transport naar Auschwitz waar ze direct na aankomst wordt vergast De andere verhaallijn is die van de pleegdochter die onderduikt zonder te weten dat het dochtertje wordt achtergelaten Haar verhaal gaat over de afschuwelijke onderduikperiode de onzekerheid over het lot van het kindje de onmacht er met elkaar over te praten haar eenzaamheid als puber en hoe ze lang na de oorlog teruggaat naar het dorp in de hoop nog sporenverhalen te vinden aanvragen

Oorlogstranen Forson Gertrude Gertrude Forson (1984) probeert in haar roman Oacuteorlogstraneń een beeld te schetsen dat helaas voor vele landen in Afrika opgaat Zelf afkomstig uit Liberia een land dat vaak te lijden heeft onder oorlogsgeweld is ze in staat op een realistische manier weer te geven wat inwoners van een land in een oorlogssituatie meemaken Om het vege lijf te redden zit er niets anders op dan het land Sierra Leone in West-Afrika dat door een rebellenoorlog wordt beheerst te ontvluchten Na een uitputtende boottocht aangekomen in Europa na veel ontberingen zoals honger en misbruik probeert de hoofdrolspeler een nieuw bestaan op te bouwen En dat is zonder geldige verblijfspapieren een moeilijke vaak uitzichtloze zaak aanvragen

Brieven van Elie Frank Thaisa Tijdens de Tweede Wereldoorlog zou Nazi-leider Goebbels een groep joodse mannen en vrouwen met een talent voor talen strikt geheim hebben samengebracht om antwoorden te schrijven op brieven die gevangenen in concentratiekampen vlak voor hun dood gedwongen werden te schrijven aan hun familie De brieven zijn bedoeld voor de archieven maar ook om de geesten van de doden gerust te stellen Deze fictieve gemeenschap van lsquoSchrijversrsquo van allerlei afkomst in hun ondergrondse en relatief veilige bunker wordt overtuigend en tot in detail beschreven in deze roman inclusief hun verhouding met de lsquogoedersquo Duitsers die er de leiding hebben een jonge vrouw en haar geliefde een officier Als een brief van de filosoof Heidegger moet worden beantwoord zogenaamd door een vriend die in Auschwitz zit dreigt alles aan het licht te komen aanvragen

Suumlskind Galen Alex van Vanwege het toenemend antisemitisme vestigt de Duits-joodse zakenman Walter Suumlskind (1906-1945) zich in 1938 in Nederland om van daaruit naar de VS te emigreren maar de Duitse inval op 10 mei 1940 verhindert dat In 1942 vraagt de Joodse Raad hem als kind van twee Nederlandse grootouders beheerder te worden van de Hollandsche Schouwburg in Amsterdam van waaruit de Jodentransporten naar concentratiekamp Westerbork plaatsvinden Hij vindt het heel moeilijk mee te werken aan de transporten maar gebruikt zijn functie om honderden (kinder)levens te redden In 1944 moet hij zelf met vrouw en dochter op transport naar Westerbork aanvragen

De blikken trommel Grass Guumlnter In het bizarre levensverhaal van een op een blikken trommel roffelende dwerg die in de jaren 1933-45 West-Europa doorzwierf weerspiegelt zich op schokkende wijze de opkomst en ondergang van het Derde Rijk Grass breekt in deze omstreden roman waardoor hij beroemd werd en die behoort tot de meest gelezen na-oorlogse Duitse romans met alle morele sociale en religieuze taboes Zijn proza is een mengsel van naturalistische en groteske elementen wat de compositie niet al te eenvoudig maakt aanvragen

De vertrouweling Greacutemillon Heacutelegravene In 1975 krijgt een 35-jarige vrouw redactrice bij een uitgeverij na de dood van haar moeder wonderlijke brieven zonder afzender toegestuurd Het blijkt de geschiedenis van haar moeder te zijn die geheimen onthult rondom haar eigen geboorte aan het begin van de Tweede Wereldoorlog aanvragen

Leven en lot Grossman Vasilij Het boek dat de toestand in de concentratiekampen en oorlogsscegravenes als de slag van Stalingrad beschrijft maar zich net als Tolstojs Oorlog en vrede ook richt op het leven van individuen is geschreven in de jaren vijftig van de 20e eeuw Voordat het kon worden gepubliceerd werd het manuscript ervan in beslag genomen door de KGB De autoriteiten waren doodsbenauwd voor de schok die de roman teweeg zou kunnen brengen stalinisme en nationaal-socialisme werden door Grossman op een lijn gesteld Lang na Grossmans dood dook er een tweede manuscript van het boek op dat naar het Westen werd gesmokkeld Thans trekt het zowel in het Westen als in Rusland zelf een groot aantal lezers aanvragen

De lotgevallen van de brave soldaat Švejk in de wereldoorlog Hašek Jaroslav De goedmoedige sullige soldaat Svejk heeft zijn plaats verdiend in de wereldliteratuur Door zijn gedrag ontstaan hilarische en absurde situaties afgewisseld en verlevendigd met zon 200 anekdotes die Svejk te kust en te keur door het verhaal vlecht Svejks belevenissen in het Oostenrijks-Hongaarse leger tijdens de Eerste Wereldoorlog worden in Haseks Unvollendete gebruikt als aanklacht tegen militarisme en hieumlrarchie Svejk is als zand in de raderen van het militaire apparaat Svejk geeft ook een goed beeld van het vroeg 20e-eeuwse Midden-Europa aanvragen

Catch-22 Heller Joseph Tegen de achtergrond van de toenemende Amerikaanse Vietnam-betrokkenheid geschreven roman over de anti-held Yossarian Deze is gestationeerd op een Italiaans eiland en bommenrichter bij de luchtmacht in de laatste jaren van de Tweede Wereldoorlog aanvragen

De verborgen strijd Herbert AP Harry Penrose student in Oxford neemt dienst in het Britse leger als in zomer 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbreekt Hij wordt als officier naar Gallipoli gestuurd waar de Geallieerden de Turken bevechten Door zijn ervaringen in de loopgraven verandert hij gaat piekeren en twijfelen Hij raakt begin 1916 zwaargewond herstelt in Engeland en trouwt Hij kan een kantoorbaan op het ministerie van Defensie krijgen wat beter voor hem is maar gaat weer naar het front nu in Frankrijk Bijna direct wordt hij door een nare superieur de frontlinie in gestuurd Vanwege hevig spervuur rent hij met zn mannen terug naar een dug-out wordt gearresteerd en beschuldigd van verraad Een krijgsraad veroordeelt hem ter dood aanvragen

Nacht Hilsenrath Edgar Beschrijving van het leven lijden en de dood van joden in een getto in een door de fascistische Roemeense regering bezette stad in de Oekraiumlne Hier zijn geen gaskamers en verbrandingsovens maar de naar dit getto gedeporteerde joden volgen een even wrede maar langere lijdensweg naar de uiteindelijke dood De Duitse auteur (1926) heeft deze deportatie overleefd maar heeft veel aan den lijve moeten ervaren Natuurlijk probeerden velen zo lang mogelijk te overleven was er zwarte handel ook een bordeel een kapperswinkel en een cafeacute Er waren ook grote verschillen tussen de min of meer welgestelde en de arme joden zoals dat in de normale wereld ook het geval is maar aan ontsnapping viel niet te denken Er was de dreiging van razzias van executies of een langzamer verdelging De auteur concentreert zich op een hoofdfiguur Ranek die om zo lang mogelijk te overleven ook van alles doet wat verboden is zelfs een gouden tand uit de mond van zijn zojuist overleden broer wrikt en diens gezicht in het bijzijn van zijn schoonzusje daarbij ernstig beschadigt maar die ook gevoelens van liefde en menselijkheid kent aanvragen

22 Britannia Road Hodgkinson Amanda Na vijf jaar Tweede Wereldoorlog waarin de Poolse Janusz naar Engeland vlucht en Silvana met hun zoontje Aurek in de bossen bij Warschaw in leven probeert te blijven wordt de familie herenigd Het wordt een moeilijke start beide ouders hebben een verleden en het jongetje ziet in zijn vader een vijand Janusz is een zorgzame vader die zich thuisvoelt in zijn nieuwe vaderland en zich wil gedragen als een Engelsman Silvana kampt met een vreselijk geheim waarover zij niet wil en kan praten met haar man Aurek is een losgeslagen kind vanwege de oorlogsverschrikkingen en zijn overlevingsdrang Alle drie hoofdpersonen worden belicht zowel in het heden als in hun verleden er wordt voortdurend van tijd en locatie geswitcht vanaf het prille geluk van het echtpaar de geboorte van hun zoon in 1940 en daarna de oorlog tot de hereniging aanvragen

Grenzen Jacobsen Roy De bij de literaire Noorse grootheden horende auteur (1954) wordt met deze roman voor het eerst in het Nederlands vertaald Hij plaatst de Luxemburgse Ardennen een groen kussen midden in Europa waar grenzen verschoven worden en wij die hier wonen ze oversteken zonder ons een millimeter ter verroeren in het middelpunt van zijn roman over grenzen tussen landen tussen mensen en binnen mensen De personages zijn allemaal grensgevallen zoals de Belgische Luxemburger Markus de Duitse Luxemburger Leon en de Amerikaanse Luxemburger Robert aanvragen

Schindlerrsquos list Keneally Thomas Het waargebeurde verhaal van een Sudetenduitse industrieel en zwarthandelaar die zich in 1939 in Krakau vestigde en zijn joodse arbeiders van de dood redde Dat alles presteerde hij onder de neus van de SS met een mengeling van boerenslimheid en omkoperij en met grote persoonlijke moed Het verhaal is door de Australische auteur in romanvorm geschreven maar dit is zo gedaan dat de lezer het gevoel heeft dat de dialogen ter plaatse zijn genoteerd en dat alles precies zo en niet anders is geweest aanvragen

Montyn Kooiman Dirk Ayelt De auteur laat zijn ik-figuur Jan Montyn (geboren in 1924) etser en schilder zijn levensverhaal vertellen in een vermenging van documentaire en roman Montyn groeit op in een gereformeerd milieu in Oudewater De oorlog brengt hem via oa de Arbeidsdienst bij de Duitse marine Uit krijgsgevangenschap ontvlucht komt hij bij het vreemdelingenlegioen wordt in Nederland in heropvoedingskampen geplaatst gaat als vrijwilliger naar Korea volgt in Nederland een militaire opleiding en belandt in een psychiatrische inrichting Hij vestigt zich als kunstenaar in Frankrijk en begeleidt transporten van adoptiekinderen van ZuidOost-Azieuml naar Europa aanvragen

Frontberichten Koumlppen Edlef Roman over de belevenissen van de Duitse student Adolf Reisiger in de Eerste Wereldoorlog In 1915 vertrekt hij als oorlogsvrijwilliger vol idealisme naar het front Gaandeweg ervaart hij de verschrikkingen van de oorlog aan den lijve en komt tot het inzicht dat de oorlog zinloos en misdadig is Het verhaal is een mengeling van Reisigers belevenissen zijn dagboeknotities brieven krantenartikelen oorlogsfeiten (oa over gasvergiftiging en zelfmoorden aan het front) reclameboodschappen en fragmenten uit oa officieumlle bekendmakingen van de Duitse keizer militaire berichten van de generale staf de Afdeling censuur enz Aan het eind van de oorlog wordt Reisiger als hij verklaart dat oorlog de grootste van alle misdaden is gearresteerd en opgesloten in een krankzinnigengesticht aanvragen

De geverfde vogel Kosiński Jerzy Het gruwelijke relaas van de ontberingen van een ouderloos kind tijdens de tweede wereldoorlog in Oost-Europa Geteisterd door honger en kou trekt het kind mishandeld en weggejaagd door de primitieve bevolking van dorp tot dorp In deze tweede editie is een uitgebreid voorwoord van de auteur opgenomen Met klem wijst hij het autobiografische element in het boek af in de geschieden is van dit kind zijn alle gruwelen mensen aangedaan in de tweede wereldoorlog samengebracht Kosinski schetst hoe het boek aanvankelijk verguisd werd maar later toen de artistieke vrijheden ruimer werden toch waardering ondervond aanvragen

Het kielzog van de oorlog La Motte Ellen Newbold De Amerikaanse verpleegkundige Ellen M La Motte was in de Eerste Wereldoorlog vrijwillig werkzaam in een veldhospitaal nabij Ieper Haar gruwelijke ervaringen legde ze in 1916 vast in een korte roman in schetsen lsquoThe Backwash of Warrsquo Dit boekje raakte vrijwel in de vergetelheid Aan schrijver Edwin Mortier gaf het onlangs echter stof voor zijn roman lsquoGodenslaaprsquo waarna deze besloot het te vertalen en in te leiden La Motte laat weinig heel van verhalen over soldatenheroiumlek en vaderlandsliefde Zij portretteert jonge soldaten die wegteren aan gasgangreen of voor het leven verminkt zijn hallucinerende soldaten met stinkende wonden onverschillige artsen hautaine officieren die snel nog even decoraties opspelden bij stervenden in het veldlazaret aanvragen

Is dit een mens Levi Primo Primo Levi werd in 1919 in Turijn geboren studeerde scheikunde en voegde zich in 1943 bij een partizanengroep In dat jaar werd hij gearresteerd en - als jood - naar Auschwitz getransporteerd Als een van de weinigen overleefde hij het kamp In dit boek beschrijft Levi niet alleen de uiterlijke gebeurtenissen in het kamp maar vooral de lichamelijke en psychische ontluistering en de overlevingsmechanismen Hij doet dit vanuit eigen ervaring maar ook afstandelijk analyserend sober eerlijk en zonder wrok of zelfbeklag aanvragen

Het respijt Levi Primo Zeventien jaar na Is dit een mens waarin Levi (1919-87) getuigde van de verschrikkingen van het concentratiekamp Auschwitz beschreef hij in Het Respijt de thuisreis Tijdens deze bizarre tocht van zes maanden werd een aantal overlevenden door hun Russische bevrijders heen en weer gesleept door een totaal ontregeld en ontredderd Oost-Europa met een ontstellend gebrek aan organisatie waardoor deze mensen leden onder honger kou verveling maar vooral slopende onzekerheid heimwee schrijnend verdriet om het verlies van zovelen aanvragen

Terugkeer ongewenst Lewinsky Charles Ik heb leren leven zonder vrijheid zonder hoop Waarom vind ik het dan verdomme zo moeilijk om te leven zonder geweten Terugkeer ongewenst is het deels waargebeurde deels fictieve levensverhaal van de Joodse acteur entertainer en regisseur Kurt Gerron In 1933 vlucht hij voor de nazi s en belandt via Wenen en Parijs in Nederland waar hij onder andere optreedt in de Joodsche Schouwburg in Amsterdam en meewerkt aan verschillende Nederlandse speelfilms Samen met zijn vrouw Olga wordt hij in 1943 geiumlnterneerd in Westerbork en van daar gedeporteerd naar Theresienstadt waar de SS hem vraagt een film te maken waarin het vernederende gettobestaan wordt voorgesteld als een paradijs Weigeren betekent transport naar Auschwitz meewerken betekent verraad aan zichzelf en aan zijn kunst Dit dilemma vormt de kern van dit boek aanvragen

Het meisje in de rode jas Ligocka Roma Levensverhaal van Roma Ligocka (1938) het kleine meisje met de rode jas dat angstig toekijkt als de Duitsers het getto van Krakau ontruimen Roma en haar moeder ontsnappen en duiken onder bij een Poolse familie Roma haar moeder en haar neef de latere cineast Roman Polanski overleven de Holocaust Pijnlijk eerlijk levensverhaal van een vrouw die na vijftig jaar terugkijkt naar de gevolgen van de Holocaust op haar persoonlijke leven hoe zon heel klein kind de verschrikkingen van de oorlog beleefde Maar ook het zwervende leven dat zij samen met haar man leidde onder het Stalinistische bewind dat ze aanvankelijk als enthousiast lid van de communistische jeugdbeweging omarmde Ze beschrijft hoe ze als kunstenares succes heeft maar telkens ten prooi valt aan depressies waarvan ze de oorzaak niet begrijpt tot ze zichzelf in 1994 bij de premiegravere van de film Schindlers list terug ziet in bovengenoemd fragment aanvragen

De onbekende soldaat Linna Vaumlinouml Roman over de zogeheten Vervolgoorlog tussen Finland en de Sovjet-Unie 1941-1944 vanuit het perspectief van de gewone soldaten aan het front die zich proberen staande te houden en te overleven ondanks soms absurde bevelen van hogergeplaatsten De verschillende persoonlijkheden en hun reacties in de vaak extreme omstandigheden staan centraal evenals de botsingen en het onbegrip tussen degenen die de orders moeten uitvoeren en zij die ze geven aanvragen

De welwillenden Littell Jonathan De hoofdpersoon is een foute Duitser die zijn verhaal vertelt vanuit zijn eigen perspectief als nazi en gehuwde homoseksueel Deze dr Maximilien Aue vertelt op bijna 1000 bladzijden minutieus zijn ervaringen als invloedrijk officier van de Sicherheitsdienst (inlichtingendienst) van de SS in heel Europa Zo ontstaat een controversieel verhaal dat enerzijds tijdens massamoorden en etnische zuiveringen ontaardt in een schurkenepos -activiteiten waarvan hijzelf overigens ook onpasselijk wordt- en anderzijds ontroert door de prachtige beschrijvingen van landschappen (Kaukasus Oekraiumlne Pommeren Antibes) van de beluisterde muziek en van de gelezen literatuur aanvragen

De tweeling Loo Tessa de De tweeling is een lijvige roman over het lijden van gewone Duitsers in oorlogstijd De Duitse tweelingzusjes Anna en Lotte geboren in 1916 worden na de dood van hun ouders van elkaar gescheiden Anna komt terecht in het boerse en katholieke milieu van haar grootvader Lotte belandt in Nederland bij een oom met socialistische idealen Na zeventig jaar ontmoeten de zussen elkaar weer in het kuuroord Spa Ze vertellen elkaar hun levensverhaal dat vooral een oorlogsverhaal is Lotte heeft joodse onderduikers geholpen Anna was met een SS-militair getrouwd en heeft als verpleegster gewerkt in Duitse veldhospitalen aanvragen

Een meisje uit Oradour Lucas Michele Claire Het verhaal begint als een roman De Franse Christine Lenoir verruilt haar kantoor in Parijs voor New York Zij is opgevoed in een nonnenklooster nadat haar ouders zijn gestorven toen zij zes jaar oud was Bij de moord op president Kennedy krijgt zij flashbacks van vernietigingskampen en besluit terug te keren naar Frankrijk om op zoek te gaan naar haar verleden Dan begint de waargebeurde geschiedenis Zij blijkt uit Oradour-sur-Glane te komen Een dorp dat op 10 juni 1944 in zijn geheel is vernietigd door de nazis en waarvan de 642 bewoners zijn vermoord aanvragen

Helden zonder glorie Mailer N Bij herlezing blijkt deze roman nog steeds even aangrijpend en boeiend als op het moment dat eerdere drukken verschenen De zinloosheid en rauwheid van de oorlog de kondities waaronder zowel het beste als het slechtste bij de mens boven komen het leven van soldaten en officieren worden zodanig beschreven dat de lezer een volledig authentieke ervaring ondergaat van de strijd tussen Amerikanen en Japanners op een klein Pacificeiland aanvragen

Matterhorn Marlantes Karl Deze roman speelt in het grensgebied van Zuid- met Noord-Vietnam en Laos in 1969 Marlantes schetst de Vietnamoorlog in al zijn rauwheid Vooral de zinloosheid van het eerst moeten verlaten van Matterhorn (een Amerikaanse vesting in de Vietnamese jungle) om het daarna opnieuw te moeten innemen op bevel van de legerleiding Hij tekent de levens van de mannen van de Bravo compagnie die zijn overgeleverd aan de waanzin de stank de uitputting raciale tegenstellingen lichamelijke reacties vluchtgedrag en de alomtegenwoordige dood Luitenant Mellas de hoofdpersoon in het boek ziet zijn idealen betekenisloos worden tegen de achtergrond van verbrande lichamen de verdovende werking van drank en drugs en een vijand die onzichtbaar is maar toch aanwezig Een hel die hen die het overleefden voor altijd zou brandmerken aanvragen

De huid Malaparte Curzio Verslag van de ervaringen van een Italiaan uit een gegoede familie die in de Tweede Wereldoorlog verbindingsofficier was in het Amerikaanse leger en de bevrijding van Napels meemaakte Curzio Malaparte werd in 1922 lid van de fascistische partij In 1931 zegde hij zijn lidmaatschap op en week uit naar Engeland Toen hij in 1933 terugkeerde naar Italieuml werd hij tot 1938 gevangen gehouden Na enige tijd als oorlogscorrespondent gewerkt te hebben week hij uit naar Finland en keerde na de val van Mussolini terug naar Italieuml Malaparte slaagt erin zonder sentimentaliteit maar meacutet emotionaliteit een beeld te geven van de ontreddering de decadentie en de nietsontziende strijd om te overleven van de Italiaanse bevolking aanvragen

Kaputt Malaparte Curzio Deze oorlogsroman verscheen oorspronkelijk in 1944 en is in 2005 in een nieuwe Nederlandse vertaling in de serie Oorlogsdomein uitgegeven Malaparte is het pseudoniem van Kurt Erich Suckert (1898-1957) een journalist en diplomaat Malaparte schreef het boek nadat hij een paar jaar als oorlogscorrespondent met het Italiaanse leger door Servieuml Kroatieuml Polen Rusland en Finland was getrokken Het is een verslag van het verval van Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog Malaparte schrijft oa over ontmoetingen met ontheemden de vervolging en moorden op de joden het getto van Warschau Als aristocraat heeft hij ontmoetingen met kopstukken uit het Duitse leger De gebeurtenissen in het boek zijn grotendeels verzonnen maar de inhoud is huiveringwekkend geloofwaardig aanvragen

Het meisje dat uit de lucht kwam vallen Mawer Simon Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt de jonge Marian Sutro die werkt bij de Raderkamer geselecteerd door de Britse geheime dienst voor een opleiding tot spion Omdat ze goed Frans spreekt - ze groeide op in Genegraveve en Frankrijk - wil men haar inzetten voor opdrachten over zee Na een intensieve training arriveert ze in Frankrijk met een bijzondere missie ze moet natuurwetenschapper Cleacutement Petellier die al werkt aan de atoombom overhalen mee te gaan naar Engeland Juist op deze man een vriend van haar broer was ze als jong meisje hevig verliefd aanvragen

De bakkersdochter McCoy Sarah Deze roman gaat over twee vrouwen die door een interview met elkaar in contact komen de 79-jarige Elsie van oorsprong een Duitse bakkersdochter en nu eigenares van een bakkerszaak in Texas en de jonge journaliste Reba Het interview is aanleiding voor een terugblik op de betekenis van de Tweede Wereldoorlog op Elsies leven Daardoor verspringt het verhaal tussen Duitsland en Texas en beslaat de periode 1938(Kristallnacht)-2008 De roman verteld in de derde persoon wisselt bovendien van perspectief tussen de twee vrouwen en opmerkelijk in vier hoofdstukken kijkt de lezer door de ogen van een nazi-officier Aan de orde komen uitsluiting van vreemdelingen (joden Latinos) en het Lebensbornprogramma maar ook de kracht van familie en vriendschap aanvragen

Verborgen verleden Michaels Anne Deze roman gaat over de joodse jongen Jakob Beer die tijdens de oorlog gered wordt door een Griek en meegenomen wordt naar diens huis op een Grieks eiland Hier maakt hij kennis met kunst en poeumlzie botanie en cartografie Na de oorlog emigreren ze naar Canada waar de Griek overlijdt en Beer diens werk voortzet Beer maakt kennis met een jonge hoogleraar die zodanig in de ban raakt van Beers leven en werken dat zijn eigen geregelde bestaan ontwricht dreigt te worden De herinneringen die beide mannen aan de oorlog hebben en de manier waarop ze die trachten te verwerken loopt als rode draad door deze roman aanvragen

Het bittere kruid Minco Marga In Het bittere kruid schrijft Marga Minco over de Jodenvervolging tijdens de bezettingstijd In korte hoofdstukken realiseert zij de sfeer van toenemende onzekerheid en angst Zelfs als de bezetter toeslaat blijft er nog een spoor van hoop om aan het lot te ontkomen aanvragen

De geschiedenis Morante Elsa Tegen de achtergrond van Rome in de Tweede Wereldoorlog en kort daarna speelt zich het leven af van een onderwijzeres Ida Mancuso en haar zoon Nino Min of meer toevallig wordt deze vrouw door een Duitse soldaat die op doorreis is verkracht waarna negen maanden later de kleine Useppe geboren wordt een vrolijk maar lichamelijk zwak kind Zijn kinderlijke naiumlviteit en opgewektheid steken schril af tegen zijn gewelddadige omgeving aanvragen

Godenslaap Mortier Erwin Een bijna honderdjarige vrouw beschrijft haar ervaringen rond de Eerste Wereldoorlog in Vlaanderen en Noord-Frankrijk om en aan het front Ze neemt geen blad voor de mond spaart niemand en schrijft alleen voor zichzelf Schrijven lijkt obsceen wanneer men publiceert zo persoonlijk en naakt is de waarheid die zij oproept Op een hoger niveau gaat het verhaal over taal en werkelijkheid over persoonlijke en algemene geschiedenis aanvragen Storm in juni Neacutemirovsky Iregravene Een in 1942 tot twee van de beoogde drie delen voltooide roman in 2004 bekroond met de Prix Renaudot moet wel een uitzonderlijke achtergrond kennen Die postume toekenning heeft de schrijfster (Kiev 1903-Birkenau 1942) inderdaad niet alleen te danken aan haar destijds al gelauwerde kwaliteiten maar ook aan de toewijding van haar dochters Denise Epstein hoedster van het manuscript en Elisabeth Gille chroniqueur van hun ervaringen in Iregravene Nemirovsky een vrouw en de roman Een landschap van as Ingebed in het de auteur kenschetsende voorwoord en bijlagen met persoonlijk getinte aantekeningen en brieven van Neacutemirovski verhaalt het eerste deel hoe de vlucht voor het oprukkende Duitse leger uit de exodus de zwakte en berekening van de een en de solidariteit van de ander bevestigt waarna het tweede deel de sfeer tijdens de bezetting van een dorpje beschrijft de kleinschaligheid van tijdelijke rust en wellevende omgang een stilte voor een nieuwe storm aanvragen

Kinderjaren Oberski Jona De verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog zijn natuurlijk overbekend maar hoe een klein joods jongetje die jaren beleefd moet hebben is bijna niet voor te stellen Deze novelle slaagt er echter volkomen in dit beeld te schetsen Op sobere afstandelijke wijze worden de oorlogsjaren beschreven Er is geen opsmuk van het onderwerp geen standpuntbepaling noch rancune slechts verwondering pijn en een niet begrijpen blijven over Het is in zijn eenvoud zeer veelzeggend voor mensen die kunnen navoelen wat er zich achter die belevenissen moet hebben afgespeeld aanvragen

De Engelse patieumlnt Ondaatje Michael De Hongaarse graaf Ladislaus de Almaacutesy heeft jarenlang met zijn Engelse collegas Libieuml en Egypte doorkruist en zijn bevindingen gerapporteerd aan de Royal Geographical Society Tot het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog Nu in het voorjaar van 1945 herbergt gedurende enige maanden de villa San Girolame even ten noorden van Florence vier personen Hana een jonge verpleegster een ten gevolge van een vliegtuigcrash in de Libische woestijn onherkenbaar verbrande Engelsman verworden tot een met morfine volgespoten klomp vulkanisch vlees of is het inderdaad de pro-Duitse spion Almaacutesy de Indische luitenant Kirpal Singh en Caravaggio de voormalige eveneens verminkte inbreker die voor de geallieerden spioneerde Het verleden kleurt en laadt de onderlinge betrekkingen in het heden Het driedimensionale relatiepatroon wordt van alle kanten belicht geiumlllustreerd en geiumlnterpreteerd aanvragen

Donderdagskind Pick Alison Pavel en Anneliese Bauer zijn welgestelde Tsjechische joden die na de bezetting van hun land in 1939 langzaam maar zeker in de fuik van de Duitse jodenverdelging eindigen Alleen hun zoontje Pepik overleeft na plaatsing in een kindertransport de oorlog Het verhaal wordt verteld door Anneliese een eenzelvige Holocaust onderzoekster (ik-figuur) Haar leven en dat van de Bauers wisselen elkaar in korte hoofdstukken af aanvragen

Een boek voor Hanna Pressler Mirjam Net voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog krijgt Hanna (14) de kans om Leipzig te ontvluchten en naar Denemarken te gaan Ze wordt ondergebracht bij een gastgezin evenals verschillende andere meisjes Ze probeert daar een nieuw leven op te bouwen Wanneer de Duitsers Denemarken binnenvallen wordt Hanna gearresteerd en naar Theresienstadt gedeporteerd Dan wordt elke dag een strijd op leven en dood Zal Hanna de oorlog overleven aanvragen

Van het westelijk front geen nieuws Remarque Erich Maria Het boek verhaalt van een groep jonge (19 jaar) Duitse soldaten die door hun klasseleraar Kantorek in 1916 worden overgehaald dienst te nemen in het leger Bijna drie jaar delen ze de strijd worden volwassen en realiseren zich dat ze in het landschap van onze jeugd rondstappen als bezoekers De een na de ander sneuvelt ten slotte Remarque beschrijft realistisch - hij werd november 1916 zelf onder de wapenen geroepen - maar nuchter en daardoor vaak zo beklemmend indringend en verbijsterend de diepe kameraadschap maar bovenal de zin- en uitzichtloosheid van het oorlogsgeweld aanvragen

Haar naam was Sarah Rosnay Tatiana de In de nacht van 16 juli 1942 wordt de 10-jarige Sarah met haar ouders opgepakt en naar het Velodrome dHiver in Parijs gebracht Zij heeft ongezien haar kleine broertje in een kast verstopt en belooft hem later te bevrijden maar Sarah wordt weggevoerd en ziet hem nooit meer terug Zestig jaar later moet een Amerikaanse journaliste in Parijs een artikel schrijven over die gebeurtenis Zij zoekt in archieven naar de ware toedracht en ontdekt een geheim van haar schoonfamilie Ondanks het advies zich daar niet mee te bemoeien probeert de journaliste het spoor van Sarah te volgen De twee verhaallijnen worden beurtelings beschreven aanvragen

De apotheker van Auschwitz Schlesak Dieter In deze documentaire roman lezen we gedetailleerd-realistisch over de gruwelijke machinerie van het concentratiekamp Auschwitz-Birkenau De nadruk ligt op de reconstructie van de opportunistische carriegravere voor in en na het doodskamp van apotheker Dr Victor Capesius een stadgenoot van de Roemeens-Duitse auteurdichteressayist (1934) Als assistent van Dr Mengele stuurde hij ondanks vriendschappen of flirtages met joodse stad- en streekgenoten voor de oorlog (hij was zelfs bevriend met de moeder van de auteur) deze als selecteur koelbloedig naar de gaskamers en verrijkte zich met hun bezittingen (gouden vullingen) Door omkoping kon hij later zijn civiel bestaan voortzetten aanvragen

De voorlezer Schlink Bernhard De roman begint met een liefdesrelatie tussen een jongen van vijftien en een tramconductrice van zesendertig Hij heeft haar na een ongelukje ontmoet toen zij hem geholpen heeft Na herstel van zijn ziek zijn zoekt hij haar enige keren op en belandt bij haar in bed De verhouding wordt voortgezet en de jongen moet haar regelmatig voorlezen Hij weet niet dat zij een analfabete is Het duurt tot lang na de beeumlindiging van hun relatie voordat hij erachter komt dat zij voor de SS in een concentratiekamp heeft gewerkt aanvragen

De brandstapel van Berlijn Schneider Helga In 1941 wordt de dan 4-jarige hoofdpersoon verlaten door haar moeder die carriegravere bij de SS maakt Helga groeit op bij verwanten en in instellingen en wordt een onhandelbaar kind Deze persoonlijke tragiek is verweven met oorlogsdreiging de ondergang van nazi-Duitsland de ellende van de bombardementen het maandenlange verblijf in schuilkelders honger en dorst ziekte en dood Indringend en huiveringwekkend komt het dagelijks leven van dit kind maar ook van iedereen in haar omgeving tot leven De lezer leeft mee en blijft achter in het besef dat beschaving een uiterst dun laagje vormt aanvragen

De onzaligen van Łoacutedź Sem-Sandberg Steve Om in de Tweede Wereldoorlog de joden van Lodz te beschermen maakt hun leider Chaim Rumkovski van het ghetto een ministaat met zelfbestuur ordedienst ziekenzorg en industrietjes die voor de Duitsers werken Deze bescherming blijkt niet te werken Rumkovski vertrekt met het laatste transport en overleeft de oorlog niet De visionaire bueaucraat Rumkovski besliste zelf wie werd weggestuurd Berucht is zijn rede waarin hij ouders om hun kinderen vraagt In zijn op vele feiten gebaseerde roman schetst Sendberg de vele gezichten van Rumkovski de ghettogeschiedenis en volgt hij enkele andere ghettobewoners niemand overleeft aanvragen

De pianiste van Theresienstadt Sommer Alice Herz- Het lange bewogen leven van de concertpianiste Alice Herz-Sommer (Praag 1903) De Amerikaanse fan Caroline Stroessinger schetst alle fasen en facetten van Alicersquo leven in een veelluik dat recht doet aan de gelukkige jaren in Praag (waar Kafka huisvriend was) de gevangenschap met zoontje Rafi in kamp Theresienstadt (1942-1945) de jaren als inwoner van de jonge staat Israeumll (met Golda Meir) en ten slotte de periode in Londen als 108-jarige is ze de oudste Holocaust-overlevende Kern van het veelluik vormt de episode waarin Alice zichzelf en de medekampbewoners op de been hield dankzij haar pianospel honderd maal trad ze op in het kamp Muziek bood troost en hoop Het boek is niet chronologisch maar bestaat uit diverse momentopnamen van Alicersquo leven tegen de achtergrond van de politiek-maatschappelijke dramarsquos van de eeuw Bespiegelingen over oa de filosofie van Spinoza worden afgewisseld door intermezzi over bijvoorbeeld haar sobere leefwijze Rode draad vormt de heilzame werking van muziek aanvragen

Vlucht Spaey Johanna Deze roman is opgedeeld in vier delen met vier perspectieven Het eerste en laatste zijn heel kort en vanuit het perspectief van twee mannen verteld een Duitse soldaat en een Vlaamse officier De twee middelste vormen de kern van het verhaal waarin we eerst de Leuvense Marieke volgen wier ouders en kinderen voor haar ogen worden doodgeschoten waarna zij naar Nederland vlucht Zij vindt werk in een hotel in Oosterhout waar ze zich probeert te troosten met mannengezelschap Dit tot ergernis van de dochter van de hoteleigenaresse Sybille We volgen haar in het derde deel waarin ze op zoekt gaat naar de officier uit Leuven op wie ze verliefd is Beide vrouwen zijn op de vlucht zowel letterlijk (naar Nederland en het klooster) als figuurlijk (voor intimiteit) De vluchtelingenproblematiek maakt het verhaal actueel aanvragen

De pianist Szpilman Wladyslaw De pianist Wladyslaw Szpilman schreef reeds in 1945 dit boek over zijn ervaringen tijdens de Tweede Wereldoorlog in het door de Duitsers bezette Warschau Met zijn familie eerst opgesloten in het joodse ghetto weet hij te ontsnappen als vrijwel alle inwoners worden gedeporteerd naar de concentratiekampen Geholpen door het Poolse verzet maar later geheel alleen weet hij op letterlijk wonderbaarlijke wijze telkens te overleven ook tijdens de opstand in het ghetto en de daarna door Hitler bevolen volledige vernietiging van Warschau Ten slotte helpt een Duitse officier die hem op de radio Chopin had horen spelen Wilm Hosenfeld Szpilman door hem voedsel te bezorgen In januari 1945 bevrijden de Russen hem aanvragen

De stenen maagden Vera Yvonne In Zimbabwe woedde eerst een vrijheidsstrijd (1950-1980) daarna een wrede burgeroorlog (1981-1986) tussen de twee grootste bevolkingsgroepen Van de eerste herinneren mensen zich de heldendaden De tweede wordt verzwegen vanwege de schande Deze roman is een beschrijving van het leed van twee zussen in deze burgeroorlog Het boek geeft geen beschrijving van de gruweldaden maar van de emoties die mensen meemaken bij geluk en wanhoop bij pijn en verdriet Het boek beschuldigt niemand noemt geen bevolkingsgroepen spreekt geen oordeel uit aanvragen

Vrij spel Vis Carlijn Kleindochter Charlie vraagt haar oma over de oorlog En wat dan volgt had ze niet verwacht Emma bleek als koerierster in de Tweede Wereldoorlog gevaarlijk werk te hebben verricht Nadat de grond onder de voeten van haar en haar toenmalige vriend te heet werd zwierven ze maanden door Europa voor ze Engeland bereikten Maar de op ware feiten gebaseerde roman gaat ook over het heden en over de wijze waarop de nu 86-jarige krachtige vrouw haar verdere leven opbouwde met toch altijd op de achtergrond lsquodie oorlogsperiodersquo aanvragen

Slachthuis vijf of De kinderkruistocht Vonnegut Kurt (Jr) Slaughterhouse-five is eacuteeacuten van de klassieke anti-oorlogsromans die uit de Tweede Wereldoorlog zijn voortgekomen De Amerikaanse schrijver (1922) was zelf aanwezig in Dresden in 1945 toen de geallieerden Dresden platbombardeerden Hij overleefde de aanval doordat hij met zijn medegevangenen schuilde in de zeer diepe koelkelders van het slachthuis waar hij als krijgsgevangene te werk was gesteld Deze ervaring heeft zon diepe indruk op Vonnegut gemaakt dat hij deze ondanks vele eerdere pogingen pas 25 jaar later in een roman kon verwerken Veel van de avonturen van Billy Pilgrim de hoodfdpersoon zijn dus zeer levensecht maar ze zijn vervlochten met de bekende fantasierijke verzinsels van Vonnegut Billy reist heen en weer in de tijd en bezoekt ook een andere planeet Dit alles moet gezien worden als zijn wanhopige poging om een manier te vinden om de verschrikkingen van Dresden te verwerken Billy kan alleen maar verder leven als hij zichzelf wijs kan maken dat niemand er iets aan had kunnen doen aanvragen

April in Parijs Wallner Michael De Duitse soldaat Roth (22) in 1943 tolk bij de Geheime Dienst in Parijs voelt zich geen nazi en trekt na werktijd burgerkleren aan om als lsquoAntoinersquo door de stad te kunnen lopen In een boekhandel leert hij de mooie Chantal kennen en wordt verliefd maar hij weet niet dat ze lid is van een verzetsgroep en informatie zoekt over de geheime dienst Chantal wordt ook verliefd en waarschuwt hem voor een anti-Duitse aanslag Als hij bij die aanslag slechts lichtgewond raakt wordt hij gearresteerd en wreed verhoord door de SS Hij kan ontsnappen en ontdekt in april 1944 waar Chantal in Normandieuml onderduikt Ze blijkt drie weken na de geboorte van baby Antoinette te zijn verkracht door een Duitser en doodgeschoten aanvragen

Een springende fontein Walser Martin Roman met sterk (auto-)biografische trekken van deze belangrijke Duitse auteur (1927) over zijn jeugd in een dorp aan het Bodenmeer Zijn vader wijdt zich vooral aan zijn wetenschappelijke werk de moeder drijft met moeite een herbergcafeacute Wanneer de nazis aan de macht komen sluit zij zich aan bij hun partij in de hoop dat de afdelingsvergaderingen bij haar zullen plaatsvinden De vader distantieert zich echter van de beweging en houdt zich bezig met de opvoeding van zijn kinderen Zijn poeumltisch ingestelde zoon wil achtereenvolgens pater zanger en dichter worden maar neemt haast als vanzelfsprekend deel aan de opgelegde verplichtingen in het Derde Rijk Daarna wordt hij schrijver en maakt gebruik van de vruchten die de door zijn vader opgekweekte woordenboom afwerpt aanvragen

De lach en de dood Webeling Pieter Als de legendarische Joodse komiek Ernst Hofman (Zonder Ernst geen humor) in februari 1944 naar een kamp in Polen wordt gedeporteerd wordt zijn kunst een overlevings- en betaalmiddel Zijn geliefdeHelena zit opgesloten in het vrouwenkamp Als wederdienst voor het smokkelen van briefjes geschreven op het beduimelde papier van cementzakken vertelt hij elke dag een kwartier lang grappen aan zijn medegevangenen Dat blijft niet onopgemerkt aanvragen

Mendelssohn op het dak Weil Jiriacute Van de Tsjechische-joodse schrijver (1900-1959) is eerder het mistroostige Leven met een ster over een ondergedoken jood in Praag opnieuw uitgegeven Ook deze roman speelt daar en in die tijd Ze volgt een paar vervolgde joden met wie het bijna allemaal slecht mee afloopt Ondergedoken kinderen worden opgepakt en doodgeslagen collaborerende joden eindigen in een trein naar het Oosten Ook Heydrich en enkele andere Duitsers worden gevolgd Wreed en nietsontziend schetst Weil voor beide kanten een grimmige wereld waarvan angst onzekerheid en soms een spatje goedheid de grondtonen zijn aanvragen

Nacht Wiesel Eacutelie Dit boek was in 1958 (Ned vert in 1961) het debuut van de schrijver die wel de archivaris van de Holocaust wordt genoemd en voor zijn strijd voor de mensenrechten de Nobelprijs voor de Vrede 1986 ontving Het is het aangrijpende verhaal hoe hij als 14-jarige zeer vrome joodse jongen in 1944 gedwongen wordt in het getto te wonen en daarna wordt weggevoerd naar een concentratiekamp Hij verliest hier al zijn familieleden maar bovendien elk geloof in God en in de geestelijke waarden die de kern van zijn bestaan vormden aanvragen

De witte veer Winspear Jacqueline Psychologe en detective Maisie Dobbs die tijdens de Eerste Wereldoorlog als verpleegster in een veldhospitaal heeft gewerkt runt anno 1930 in Londen samen met haar assistent Billy Beale een detectivebureau De steenrijke self-made man Joseph Waite geeft opdracht tot het vinden en thuisbrengen van zijn 32-jarige nog thuiswonende dochter Charlotte Intussen is inspecteur Stratton bezig met een moordzaak waarbij een vrouw vermoord in haar eigen huis werd aangetroffen Tijdens haar onderzoek ontdekt Maisie een link met de zaak van Stratton en met de oorlog aanvragen

De boekendief Zusak Markus Nadat haar moeder waarschijnlijk is opgepakt vanwege communistische sympathieeumln worden de Duitse Liesel Meminger (9) en haar broertje in 1939 in een pleeggezin geplaatst Als Werner onderweg sterft komt Liesel alleen aan in Molching bij Muumlnchen bij de oudere Hubermanns de aardige anti-Nazi huisschilder Hans en zijn ontevreden vrouw Rosa Hans leert Liesel lezen waardoor boeken voor haar zo belangrijk worden dat ze ze soms steelt Eind 1940 duikt de zoon van een joodse kennis van Hans bij hen onder en er groeit een band tussen Max en Liesel Na een bombardement in 1943 is Liesel de enige in de straat die nog leeft Ze gaat op zoek naar Max aanvragen

Parnassia Zwaan Josha De 4-jarige Rivka wordt in de oorlog bij een gereformeerd domineesgezin in het Zeeuws-Vlaamse Zaamslag ondergebracht Ze groeit op als Anneke haar ouders zijn bij het bombardement op Rotterdam omgekomen Na de oorlog gaat ze niet terug naar haar vader en broer Ze ontkent haar joodse afkomst en blijft Anneke Toch trouwt ze met Joost een joodse overlevende van de kampen Haar ontkenning zijn traumarsquos en het onvermogen tot communicatie maken hun huwelijk en gezinsleven kapot De kinderen worden uit huis geplaatst en pas als Anneke dertig jaar later hoort dat Joost is overleden bezoekt ze de begrafenis en ziet ze haar kinderen terug Een stroom van herinneringen komt los Haar dochter Sandra wil haar verhaal horen Iedere week spreken ze af in strandpaviljoen Parnassia om te praten over het verleden Pas op 70-jarige leeftijd kan RivkaAnneke zich met haar joodse achtergrond verzoenen aanvragen

Page 5: Oorlogsromans

Kapitein Corellirsquos mandoline DeBerniegraveres Louis Op een Grieks eilandje moeten de bewoners zich zien te redden gedurende de Duitse en Italiaanse bezetting in de Tweede Wereldoorlog en zich daarna ook nog staande houden onder de dictatuur Deze moeilijke situatie waarbij de nodige wreedheden plaatsvinden en natuurlijk ook dodelijke slachtoffers vallen speelt zich af rond het leven van de dochter van de plaatselijke arts en haar geliefde een Italiaanse officier die prachtig op de mandoline kan spelen aanvragen

Bloedgetuigen DeBoose Johan De Vlaamse schrijver Johan de Boose (1962) beschrijft de dictatoriale ideologieeumln en de keuzes die mensen in bepaalde omstandigheden maken Aan de hand van vier personen wordt ons een blik gegund in de loop van de geschiedenis van de 20e eeuw waarbij ieder persoon idealistisch doelen nastreeft Een Vlaming die uit idealistische christelijke motieven vecht tegen het communisme en voor het Vlaamse Nationalisme maar ook een geassimileerde jood die vecht voor een communisme zonder Stalin Daarbij kijkt de personificatie van de 20e eeuw een oude vrouw terug op waarom de idealen uiteen zijn gevallen aanvragen

De belegering Dunmore Helen De 23-jarige Anna Levin leeft met haar vader Michail en haar vijfjarige broertje in Leningrad Haar moeder Vera is 41 als ze vlak na de geboorte van Kolja sterft Vader Michail is auteur maar onpubliceerbaar omdat hij niet schrijft in de trant waarin de regering dat wenst Dan vallen de Duitsers Rusland aan en omsingelen Leningrad Langzaam maar zeker wordt de nood groter er is bijna geen eten meer de ratten en muizen zijn opgegeten maar de menselijke ratten blijken sterker dan ooit Anna leert de vierdejaarsstudent Andrei kennen die hen waar mogelijk bijstaat Ook de vroegere vriendin van vader Marina staat hen met geld en goederen bij Maar Michail en Marina sterven en vele tienduizenden burgers van Leningrad met hen aanvragen

Het teken van het beest Ermakov Oleg In de voormalige Sovjetunie heeft zich een groep jonge schrijvers gevormd die de traumatische ervaring beleefden deel te moeten hebben aan een zinloze en eerloze oorlog in Afghanistan Oleg Jermakov (1961) schrijft in zijn roman over de Sovjet-variant van het Vietnam-syndroom waarbij hij een schokkend relaas geeft van de strijd in deze vuile oorlog Deze betekende niet alleen strijd tegen een vaak onzichtbare sluwe vijand maar ook tegen hitte ongedierte ziekte en heimwee Drie jaar bracht de schrijver door in de onherbergzame Afghaanse steppen aanvragen

Alleen in Berlijn Fallada Hans Een Berlijns echtpaar dat het bericht krijgt dat hun zoon voor de Fuumlhrer is gevallen besluit verzet te plegen dmv het verspreiden van briefkaarten met teksten die het naziregime hekelen Tegelijk met de beschrijving van de wat hulpeloze nauwelijks effectieve verzetsactiviteiten van het moreel hoogstaande paar wordt een beeld geschetst van de angst de onderdrukking en de gecorrumpeerdheid van de doorsnee burger en de bruutheid van de nazirsquos in Berlijn tijdens WO II Deze herontdekte roman uit 1947 leest als een detective door de perspectiefwisseling die verspringt van het echtpaar naar de laconieke met opsporing belaste rechercheur van de Gestapo aanvragen

Het lied van de loopgraven Faulks Sebastian De jonge Engelsman Stephen Wraysford komt in 1910 in Amiens Als hij een verhouding krijgt met zijn hospita Isabelle vertrekken ze samen Maar als Isabelle zwanger is verlaat ze Stephan en keert naar haar man terug Stephan verlaat Frankrijk maar wordt als militair in Frankrijk geplaatst en als kapitein geeft hij leiding aan mannen die onder de Duitse linies tunnels graven en explosieven aanbrengen Stephan heeft een toevallige ontmoeting met Jeanne de zuster van Isabelle Hij bezoekt Isabelle maar die heeft een Pruisische vriend die ze volgt naar MUumlnchen Stephens kleindochter Elisabeth Benson gaat in 197879 via de bij haar moeder op zolder gevonden dagboeken naar Frankrijk waar ze het geheim van haar grootouders ontdekt aanvragen

Het meisje dat verdween Florijn Els Op ware feiten gebaseerde roman met twee verhaallijnen Een joods echtpaar in de Betuwe duikt in 1943 onder met hun pleegdochter maar laat hun eigen driejarig dochtertje achter onder de hoede van een dienstmeisje Dit in de hoop dat de Sicherheitsdienst haar met rust zal laten omdat ze nog zo klein is Het tegendeel blijkt waar de burgemeester maakt de SD al na een paar dagen attent op de aanwezigheid van het kindje Het wordt onmiddellijk afgevoerd naar Westerbork en vervolgens met het eerste transport naar Auschwitz waar ze direct na aankomst wordt vergast De andere verhaallijn is die van de pleegdochter die onderduikt zonder te weten dat het dochtertje wordt achtergelaten Haar verhaal gaat over de afschuwelijke onderduikperiode de onzekerheid over het lot van het kindje de onmacht er met elkaar over te praten haar eenzaamheid als puber en hoe ze lang na de oorlog teruggaat naar het dorp in de hoop nog sporenverhalen te vinden aanvragen

Oorlogstranen Forson Gertrude Gertrude Forson (1984) probeert in haar roman Oacuteorlogstraneń een beeld te schetsen dat helaas voor vele landen in Afrika opgaat Zelf afkomstig uit Liberia een land dat vaak te lijden heeft onder oorlogsgeweld is ze in staat op een realistische manier weer te geven wat inwoners van een land in een oorlogssituatie meemaken Om het vege lijf te redden zit er niets anders op dan het land Sierra Leone in West-Afrika dat door een rebellenoorlog wordt beheerst te ontvluchten Na een uitputtende boottocht aangekomen in Europa na veel ontberingen zoals honger en misbruik probeert de hoofdrolspeler een nieuw bestaan op te bouwen En dat is zonder geldige verblijfspapieren een moeilijke vaak uitzichtloze zaak aanvragen

Brieven van Elie Frank Thaisa Tijdens de Tweede Wereldoorlog zou Nazi-leider Goebbels een groep joodse mannen en vrouwen met een talent voor talen strikt geheim hebben samengebracht om antwoorden te schrijven op brieven die gevangenen in concentratiekampen vlak voor hun dood gedwongen werden te schrijven aan hun familie De brieven zijn bedoeld voor de archieven maar ook om de geesten van de doden gerust te stellen Deze fictieve gemeenschap van lsquoSchrijversrsquo van allerlei afkomst in hun ondergrondse en relatief veilige bunker wordt overtuigend en tot in detail beschreven in deze roman inclusief hun verhouding met de lsquogoedersquo Duitsers die er de leiding hebben een jonge vrouw en haar geliefde een officier Als een brief van de filosoof Heidegger moet worden beantwoord zogenaamd door een vriend die in Auschwitz zit dreigt alles aan het licht te komen aanvragen

Suumlskind Galen Alex van Vanwege het toenemend antisemitisme vestigt de Duits-joodse zakenman Walter Suumlskind (1906-1945) zich in 1938 in Nederland om van daaruit naar de VS te emigreren maar de Duitse inval op 10 mei 1940 verhindert dat In 1942 vraagt de Joodse Raad hem als kind van twee Nederlandse grootouders beheerder te worden van de Hollandsche Schouwburg in Amsterdam van waaruit de Jodentransporten naar concentratiekamp Westerbork plaatsvinden Hij vindt het heel moeilijk mee te werken aan de transporten maar gebruikt zijn functie om honderden (kinder)levens te redden In 1944 moet hij zelf met vrouw en dochter op transport naar Westerbork aanvragen

De blikken trommel Grass Guumlnter In het bizarre levensverhaal van een op een blikken trommel roffelende dwerg die in de jaren 1933-45 West-Europa doorzwierf weerspiegelt zich op schokkende wijze de opkomst en ondergang van het Derde Rijk Grass breekt in deze omstreden roman waardoor hij beroemd werd en die behoort tot de meest gelezen na-oorlogse Duitse romans met alle morele sociale en religieuze taboes Zijn proza is een mengsel van naturalistische en groteske elementen wat de compositie niet al te eenvoudig maakt aanvragen

De vertrouweling Greacutemillon Heacutelegravene In 1975 krijgt een 35-jarige vrouw redactrice bij een uitgeverij na de dood van haar moeder wonderlijke brieven zonder afzender toegestuurd Het blijkt de geschiedenis van haar moeder te zijn die geheimen onthult rondom haar eigen geboorte aan het begin van de Tweede Wereldoorlog aanvragen

Leven en lot Grossman Vasilij Het boek dat de toestand in de concentratiekampen en oorlogsscegravenes als de slag van Stalingrad beschrijft maar zich net als Tolstojs Oorlog en vrede ook richt op het leven van individuen is geschreven in de jaren vijftig van de 20e eeuw Voordat het kon worden gepubliceerd werd het manuscript ervan in beslag genomen door de KGB De autoriteiten waren doodsbenauwd voor de schok die de roman teweeg zou kunnen brengen stalinisme en nationaal-socialisme werden door Grossman op een lijn gesteld Lang na Grossmans dood dook er een tweede manuscript van het boek op dat naar het Westen werd gesmokkeld Thans trekt het zowel in het Westen als in Rusland zelf een groot aantal lezers aanvragen

De lotgevallen van de brave soldaat Švejk in de wereldoorlog Hašek Jaroslav De goedmoedige sullige soldaat Svejk heeft zijn plaats verdiend in de wereldliteratuur Door zijn gedrag ontstaan hilarische en absurde situaties afgewisseld en verlevendigd met zon 200 anekdotes die Svejk te kust en te keur door het verhaal vlecht Svejks belevenissen in het Oostenrijks-Hongaarse leger tijdens de Eerste Wereldoorlog worden in Haseks Unvollendete gebruikt als aanklacht tegen militarisme en hieumlrarchie Svejk is als zand in de raderen van het militaire apparaat Svejk geeft ook een goed beeld van het vroeg 20e-eeuwse Midden-Europa aanvragen

Catch-22 Heller Joseph Tegen de achtergrond van de toenemende Amerikaanse Vietnam-betrokkenheid geschreven roman over de anti-held Yossarian Deze is gestationeerd op een Italiaans eiland en bommenrichter bij de luchtmacht in de laatste jaren van de Tweede Wereldoorlog aanvragen

De verborgen strijd Herbert AP Harry Penrose student in Oxford neemt dienst in het Britse leger als in zomer 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbreekt Hij wordt als officier naar Gallipoli gestuurd waar de Geallieerden de Turken bevechten Door zijn ervaringen in de loopgraven verandert hij gaat piekeren en twijfelen Hij raakt begin 1916 zwaargewond herstelt in Engeland en trouwt Hij kan een kantoorbaan op het ministerie van Defensie krijgen wat beter voor hem is maar gaat weer naar het front nu in Frankrijk Bijna direct wordt hij door een nare superieur de frontlinie in gestuurd Vanwege hevig spervuur rent hij met zn mannen terug naar een dug-out wordt gearresteerd en beschuldigd van verraad Een krijgsraad veroordeelt hem ter dood aanvragen

Nacht Hilsenrath Edgar Beschrijving van het leven lijden en de dood van joden in een getto in een door de fascistische Roemeense regering bezette stad in de Oekraiumlne Hier zijn geen gaskamers en verbrandingsovens maar de naar dit getto gedeporteerde joden volgen een even wrede maar langere lijdensweg naar de uiteindelijke dood De Duitse auteur (1926) heeft deze deportatie overleefd maar heeft veel aan den lijve moeten ervaren Natuurlijk probeerden velen zo lang mogelijk te overleven was er zwarte handel ook een bordeel een kapperswinkel en een cafeacute Er waren ook grote verschillen tussen de min of meer welgestelde en de arme joden zoals dat in de normale wereld ook het geval is maar aan ontsnapping viel niet te denken Er was de dreiging van razzias van executies of een langzamer verdelging De auteur concentreert zich op een hoofdfiguur Ranek die om zo lang mogelijk te overleven ook van alles doet wat verboden is zelfs een gouden tand uit de mond van zijn zojuist overleden broer wrikt en diens gezicht in het bijzijn van zijn schoonzusje daarbij ernstig beschadigt maar die ook gevoelens van liefde en menselijkheid kent aanvragen

22 Britannia Road Hodgkinson Amanda Na vijf jaar Tweede Wereldoorlog waarin de Poolse Janusz naar Engeland vlucht en Silvana met hun zoontje Aurek in de bossen bij Warschaw in leven probeert te blijven wordt de familie herenigd Het wordt een moeilijke start beide ouders hebben een verleden en het jongetje ziet in zijn vader een vijand Janusz is een zorgzame vader die zich thuisvoelt in zijn nieuwe vaderland en zich wil gedragen als een Engelsman Silvana kampt met een vreselijk geheim waarover zij niet wil en kan praten met haar man Aurek is een losgeslagen kind vanwege de oorlogsverschrikkingen en zijn overlevingsdrang Alle drie hoofdpersonen worden belicht zowel in het heden als in hun verleden er wordt voortdurend van tijd en locatie geswitcht vanaf het prille geluk van het echtpaar de geboorte van hun zoon in 1940 en daarna de oorlog tot de hereniging aanvragen

Grenzen Jacobsen Roy De bij de literaire Noorse grootheden horende auteur (1954) wordt met deze roman voor het eerst in het Nederlands vertaald Hij plaatst de Luxemburgse Ardennen een groen kussen midden in Europa waar grenzen verschoven worden en wij die hier wonen ze oversteken zonder ons een millimeter ter verroeren in het middelpunt van zijn roman over grenzen tussen landen tussen mensen en binnen mensen De personages zijn allemaal grensgevallen zoals de Belgische Luxemburger Markus de Duitse Luxemburger Leon en de Amerikaanse Luxemburger Robert aanvragen

Schindlerrsquos list Keneally Thomas Het waargebeurde verhaal van een Sudetenduitse industrieel en zwarthandelaar die zich in 1939 in Krakau vestigde en zijn joodse arbeiders van de dood redde Dat alles presteerde hij onder de neus van de SS met een mengeling van boerenslimheid en omkoperij en met grote persoonlijke moed Het verhaal is door de Australische auteur in romanvorm geschreven maar dit is zo gedaan dat de lezer het gevoel heeft dat de dialogen ter plaatse zijn genoteerd en dat alles precies zo en niet anders is geweest aanvragen

Montyn Kooiman Dirk Ayelt De auteur laat zijn ik-figuur Jan Montyn (geboren in 1924) etser en schilder zijn levensverhaal vertellen in een vermenging van documentaire en roman Montyn groeit op in een gereformeerd milieu in Oudewater De oorlog brengt hem via oa de Arbeidsdienst bij de Duitse marine Uit krijgsgevangenschap ontvlucht komt hij bij het vreemdelingenlegioen wordt in Nederland in heropvoedingskampen geplaatst gaat als vrijwilliger naar Korea volgt in Nederland een militaire opleiding en belandt in een psychiatrische inrichting Hij vestigt zich als kunstenaar in Frankrijk en begeleidt transporten van adoptiekinderen van ZuidOost-Azieuml naar Europa aanvragen

Frontberichten Koumlppen Edlef Roman over de belevenissen van de Duitse student Adolf Reisiger in de Eerste Wereldoorlog In 1915 vertrekt hij als oorlogsvrijwilliger vol idealisme naar het front Gaandeweg ervaart hij de verschrikkingen van de oorlog aan den lijve en komt tot het inzicht dat de oorlog zinloos en misdadig is Het verhaal is een mengeling van Reisigers belevenissen zijn dagboeknotities brieven krantenartikelen oorlogsfeiten (oa over gasvergiftiging en zelfmoorden aan het front) reclameboodschappen en fragmenten uit oa officieumlle bekendmakingen van de Duitse keizer militaire berichten van de generale staf de Afdeling censuur enz Aan het eind van de oorlog wordt Reisiger als hij verklaart dat oorlog de grootste van alle misdaden is gearresteerd en opgesloten in een krankzinnigengesticht aanvragen

De geverfde vogel Kosiński Jerzy Het gruwelijke relaas van de ontberingen van een ouderloos kind tijdens de tweede wereldoorlog in Oost-Europa Geteisterd door honger en kou trekt het kind mishandeld en weggejaagd door de primitieve bevolking van dorp tot dorp In deze tweede editie is een uitgebreid voorwoord van de auteur opgenomen Met klem wijst hij het autobiografische element in het boek af in de geschieden is van dit kind zijn alle gruwelen mensen aangedaan in de tweede wereldoorlog samengebracht Kosinski schetst hoe het boek aanvankelijk verguisd werd maar later toen de artistieke vrijheden ruimer werden toch waardering ondervond aanvragen

Het kielzog van de oorlog La Motte Ellen Newbold De Amerikaanse verpleegkundige Ellen M La Motte was in de Eerste Wereldoorlog vrijwillig werkzaam in een veldhospitaal nabij Ieper Haar gruwelijke ervaringen legde ze in 1916 vast in een korte roman in schetsen lsquoThe Backwash of Warrsquo Dit boekje raakte vrijwel in de vergetelheid Aan schrijver Edwin Mortier gaf het onlangs echter stof voor zijn roman lsquoGodenslaaprsquo waarna deze besloot het te vertalen en in te leiden La Motte laat weinig heel van verhalen over soldatenheroiumlek en vaderlandsliefde Zij portretteert jonge soldaten die wegteren aan gasgangreen of voor het leven verminkt zijn hallucinerende soldaten met stinkende wonden onverschillige artsen hautaine officieren die snel nog even decoraties opspelden bij stervenden in het veldlazaret aanvragen

Is dit een mens Levi Primo Primo Levi werd in 1919 in Turijn geboren studeerde scheikunde en voegde zich in 1943 bij een partizanengroep In dat jaar werd hij gearresteerd en - als jood - naar Auschwitz getransporteerd Als een van de weinigen overleefde hij het kamp In dit boek beschrijft Levi niet alleen de uiterlijke gebeurtenissen in het kamp maar vooral de lichamelijke en psychische ontluistering en de overlevingsmechanismen Hij doet dit vanuit eigen ervaring maar ook afstandelijk analyserend sober eerlijk en zonder wrok of zelfbeklag aanvragen

Het respijt Levi Primo Zeventien jaar na Is dit een mens waarin Levi (1919-87) getuigde van de verschrikkingen van het concentratiekamp Auschwitz beschreef hij in Het Respijt de thuisreis Tijdens deze bizarre tocht van zes maanden werd een aantal overlevenden door hun Russische bevrijders heen en weer gesleept door een totaal ontregeld en ontredderd Oost-Europa met een ontstellend gebrek aan organisatie waardoor deze mensen leden onder honger kou verveling maar vooral slopende onzekerheid heimwee schrijnend verdriet om het verlies van zovelen aanvragen

Terugkeer ongewenst Lewinsky Charles Ik heb leren leven zonder vrijheid zonder hoop Waarom vind ik het dan verdomme zo moeilijk om te leven zonder geweten Terugkeer ongewenst is het deels waargebeurde deels fictieve levensverhaal van de Joodse acteur entertainer en regisseur Kurt Gerron In 1933 vlucht hij voor de nazi s en belandt via Wenen en Parijs in Nederland waar hij onder andere optreedt in de Joodsche Schouwburg in Amsterdam en meewerkt aan verschillende Nederlandse speelfilms Samen met zijn vrouw Olga wordt hij in 1943 geiumlnterneerd in Westerbork en van daar gedeporteerd naar Theresienstadt waar de SS hem vraagt een film te maken waarin het vernederende gettobestaan wordt voorgesteld als een paradijs Weigeren betekent transport naar Auschwitz meewerken betekent verraad aan zichzelf en aan zijn kunst Dit dilemma vormt de kern van dit boek aanvragen

Het meisje in de rode jas Ligocka Roma Levensverhaal van Roma Ligocka (1938) het kleine meisje met de rode jas dat angstig toekijkt als de Duitsers het getto van Krakau ontruimen Roma en haar moeder ontsnappen en duiken onder bij een Poolse familie Roma haar moeder en haar neef de latere cineast Roman Polanski overleven de Holocaust Pijnlijk eerlijk levensverhaal van een vrouw die na vijftig jaar terugkijkt naar de gevolgen van de Holocaust op haar persoonlijke leven hoe zon heel klein kind de verschrikkingen van de oorlog beleefde Maar ook het zwervende leven dat zij samen met haar man leidde onder het Stalinistische bewind dat ze aanvankelijk als enthousiast lid van de communistische jeugdbeweging omarmde Ze beschrijft hoe ze als kunstenares succes heeft maar telkens ten prooi valt aan depressies waarvan ze de oorzaak niet begrijpt tot ze zichzelf in 1994 bij de premiegravere van de film Schindlers list terug ziet in bovengenoemd fragment aanvragen

De onbekende soldaat Linna Vaumlinouml Roman over de zogeheten Vervolgoorlog tussen Finland en de Sovjet-Unie 1941-1944 vanuit het perspectief van de gewone soldaten aan het front die zich proberen staande te houden en te overleven ondanks soms absurde bevelen van hogergeplaatsten De verschillende persoonlijkheden en hun reacties in de vaak extreme omstandigheden staan centraal evenals de botsingen en het onbegrip tussen degenen die de orders moeten uitvoeren en zij die ze geven aanvragen

De welwillenden Littell Jonathan De hoofdpersoon is een foute Duitser die zijn verhaal vertelt vanuit zijn eigen perspectief als nazi en gehuwde homoseksueel Deze dr Maximilien Aue vertelt op bijna 1000 bladzijden minutieus zijn ervaringen als invloedrijk officier van de Sicherheitsdienst (inlichtingendienst) van de SS in heel Europa Zo ontstaat een controversieel verhaal dat enerzijds tijdens massamoorden en etnische zuiveringen ontaardt in een schurkenepos -activiteiten waarvan hijzelf overigens ook onpasselijk wordt- en anderzijds ontroert door de prachtige beschrijvingen van landschappen (Kaukasus Oekraiumlne Pommeren Antibes) van de beluisterde muziek en van de gelezen literatuur aanvragen

De tweeling Loo Tessa de De tweeling is een lijvige roman over het lijden van gewone Duitsers in oorlogstijd De Duitse tweelingzusjes Anna en Lotte geboren in 1916 worden na de dood van hun ouders van elkaar gescheiden Anna komt terecht in het boerse en katholieke milieu van haar grootvader Lotte belandt in Nederland bij een oom met socialistische idealen Na zeventig jaar ontmoeten de zussen elkaar weer in het kuuroord Spa Ze vertellen elkaar hun levensverhaal dat vooral een oorlogsverhaal is Lotte heeft joodse onderduikers geholpen Anna was met een SS-militair getrouwd en heeft als verpleegster gewerkt in Duitse veldhospitalen aanvragen

Een meisje uit Oradour Lucas Michele Claire Het verhaal begint als een roman De Franse Christine Lenoir verruilt haar kantoor in Parijs voor New York Zij is opgevoed in een nonnenklooster nadat haar ouders zijn gestorven toen zij zes jaar oud was Bij de moord op president Kennedy krijgt zij flashbacks van vernietigingskampen en besluit terug te keren naar Frankrijk om op zoek te gaan naar haar verleden Dan begint de waargebeurde geschiedenis Zij blijkt uit Oradour-sur-Glane te komen Een dorp dat op 10 juni 1944 in zijn geheel is vernietigd door de nazis en waarvan de 642 bewoners zijn vermoord aanvragen

Helden zonder glorie Mailer N Bij herlezing blijkt deze roman nog steeds even aangrijpend en boeiend als op het moment dat eerdere drukken verschenen De zinloosheid en rauwheid van de oorlog de kondities waaronder zowel het beste als het slechtste bij de mens boven komen het leven van soldaten en officieren worden zodanig beschreven dat de lezer een volledig authentieke ervaring ondergaat van de strijd tussen Amerikanen en Japanners op een klein Pacificeiland aanvragen

Matterhorn Marlantes Karl Deze roman speelt in het grensgebied van Zuid- met Noord-Vietnam en Laos in 1969 Marlantes schetst de Vietnamoorlog in al zijn rauwheid Vooral de zinloosheid van het eerst moeten verlaten van Matterhorn (een Amerikaanse vesting in de Vietnamese jungle) om het daarna opnieuw te moeten innemen op bevel van de legerleiding Hij tekent de levens van de mannen van de Bravo compagnie die zijn overgeleverd aan de waanzin de stank de uitputting raciale tegenstellingen lichamelijke reacties vluchtgedrag en de alomtegenwoordige dood Luitenant Mellas de hoofdpersoon in het boek ziet zijn idealen betekenisloos worden tegen de achtergrond van verbrande lichamen de verdovende werking van drank en drugs en een vijand die onzichtbaar is maar toch aanwezig Een hel die hen die het overleefden voor altijd zou brandmerken aanvragen

De huid Malaparte Curzio Verslag van de ervaringen van een Italiaan uit een gegoede familie die in de Tweede Wereldoorlog verbindingsofficier was in het Amerikaanse leger en de bevrijding van Napels meemaakte Curzio Malaparte werd in 1922 lid van de fascistische partij In 1931 zegde hij zijn lidmaatschap op en week uit naar Engeland Toen hij in 1933 terugkeerde naar Italieuml werd hij tot 1938 gevangen gehouden Na enige tijd als oorlogscorrespondent gewerkt te hebben week hij uit naar Finland en keerde na de val van Mussolini terug naar Italieuml Malaparte slaagt erin zonder sentimentaliteit maar meacutet emotionaliteit een beeld te geven van de ontreddering de decadentie en de nietsontziende strijd om te overleven van de Italiaanse bevolking aanvragen

Kaputt Malaparte Curzio Deze oorlogsroman verscheen oorspronkelijk in 1944 en is in 2005 in een nieuwe Nederlandse vertaling in de serie Oorlogsdomein uitgegeven Malaparte is het pseudoniem van Kurt Erich Suckert (1898-1957) een journalist en diplomaat Malaparte schreef het boek nadat hij een paar jaar als oorlogscorrespondent met het Italiaanse leger door Servieuml Kroatieuml Polen Rusland en Finland was getrokken Het is een verslag van het verval van Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog Malaparte schrijft oa over ontmoetingen met ontheemden de vervolging en moorden op de joden het getto van Warschau Als aristocraat heeft hij ontmoetingen met kopstukken uit het Duitse leger De gebeurtenissen in het boek zijn grotendeels verzonnen maar de inhoud is huiveringwekkend geloofwaardig aanvragen

Het meisje dat uit de lucht kwam vallen Mawer Simon Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt de jonge Marian Sutro die werkt bij de Raderkamer geselecteerd door de Britse geheime dienst voor een opleiding tot spion Omdat ze goed Frans spreekt - ze groeide op in Genegraveve en Frankrijk - wil men haar inzetten voor opdrachten over zee Na een intensieve training arriveert ze in Frankrijk met een bijzondere missie ze moet natuurwetenschapper Cleacutement Petellier die al werkt aan de atoombom overhalen mee te gaan naar Engeland Juist op deze man een vriend van haar broer was ze als jong meisje hevig verliefd aanvragen

De bakkersdochter McCoy Sarah Deze roman gaat over twee vrouwen die door een interview met elkaar in contact komen de 79-jarige Elsie van oorsprong een Duitse bakkersdochter en nu eigenares van een bakkerszaak in Texas en de jonge journaliste Reba Het interview is aanleiding voor een terugblik op de betekenis van de Tweede Wereldoorlog op Elsies leven Daardoor verspringt het verhaal tussen Duitsland en Texas en beslaat de periode 1938(Kristallnacht)-2008 De roman verteld in de derde persoon wisselt bovendien van perspectief tussen de twee vrouwen en opmerkelijk in vier hoofdstukken kijkt de lezer door de ogen van een nazi-officier Aan de orde komen uitsluiting van vreemdelingen (joden Latinos) en het Lebensbornprogramma maar ook de kracht van familie en vriendschap aanvragen

Verborgen verleden Michaels Anne Deze roman gaat over de joodse jongen Jakob Beer die tijdens de oorlog gered wordt door een Griek en meegenomen wordt naar diens huis op een Grieks eiland Hier maakt hij kennis met kunst en poeumlzie botanie en cartografie Na de oorlog emigreren ze naar Canada waar de Griek overlijdt en Beer diens werk voortzet Beer maakt kennis met een jonge hoogleraar die zodanig in de ban raakt van Beers leven en werken dat zijn eigen geregelde bestaan ontwricht dreigt te worden De herinneringen die beide mannen aan de oorlog hebben en de manier waarop ze die trachten te verwerken loopt als rode draad door deze roman aanvragen

Het bittere kruid Minco Marga In Het bittere kruid schrijft Marga Minco over de Jodenvervolging tijdens de bezettingstijd In korte hoofdstukken realiseert zij de sfeer van toenemende onzekerheid en angst Zelfs als de bezetter toeslaat blijft er nog een spoor van hoop om aan het lot te ontkomen aanvragen

De geschiedenis Morante Elsa Tegen de achtergrond van Rome in de Tweede Wereldoorlog en kort daarna speelt zich het leven af van een onderwijzeres Ida Mancuso en haar zoon Nino Min of meer toevallig wordt deze vrouw door een Duitse soldaat die op doorreis is verkracht waarna negen maanden later de kleine Useppe geboren wordt een vrolijk maar lichamelijk zwak kind Zijn kinderlijke naiumlviteit en opgewektheid steken schril af tegen zijn gewelddadige omgeving aanvragen

Godenslaap Mortier Erwin Een bijna honderdjarige vrouw beschrijft haar ervaringen rond de Eerste Wereldoorlog in Vlaanderen en Noord-Frankrijk om en aan het front Ze neemt geen blad voor de mond spaart niemand en schrijft alleen voor zichzelf Schrijven lijkt obsceen wanneer men publiceert zo persoonlijk en naakt is de waarheid die zij oproept Op een hoger niveau gaat het verhaal over taal en werkelijkheid over persoonlijke en algemene geschiedenis aanvragen Storm in juni Neacutemirovsky Iregravene Een in 1942 tot twee van de beoogde drie delen voltooide roman in 2004 bekroond met de Prix Renaudot moet wel een uitzonderlijke achtergrond kennen Die postume toekenning heeft de schrijfster (Kiev 1903-Birkenau 1942) inderdaad niet alleen te danken aan haar destijds al gelauwerde kwaliteiten maar ook aan de toewijding van haar dochters Denise Epstein hoedster van het manuscript en Elisabeth Gille chroniqueur van hun ervaringen in Iregravene Nemirovsky een vrouw en de roman Een landschap van as Ingebed in het de auteur kenschetsende voorwoord en bijlagen met persoonlijk getinte aantekeningen en brieven van Neacutemirovski verhaalt het eerste deel hoe de vlucht voor het oprukkende Duitse leger uit de exodus de zwakte en berekening van de een en de solidariteit van de ander bevestigt waarna het tweede deel de sfeer tijdens de bezetting van een dorpje beschrijft de kleinschaligheid van tijdelijke rust en wellevende omgang een stilte voor een nieuwe storm aanvragen

Kinderjaren Oberski Jona De verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog zijn natuurlijk overbekend maar hoe een klein joods jongetje die jaren beleefd moet hebben is bijna niet voor te stellen Deze novelle slaagt er echter volkomen in dit beeld te schetsen Op sobere afstandelijke wijze worden de oorlogsjaren beschreven Er is geen opsmuk van het onderwerp geen standpuntbepaling noch rancune slechts verwondering pijn en een niet begrijpen blijven over Het is in zijn eenvoud zeer veelzeggend voor mensen die kunnen navoelen wat er zich achter die belevenissen moet hebben afgespeeld aanvragen

De Engelse patieumlnt Ondaatje Michael De Hongaarse graaf Ladislaus de Almaacutesy heeft jarenlang met zijn Engelse collegas Libieuml en Egypte doorkruist en zijn bevindingen gerapporteerd aan de Royal Geographical Society Tot het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog Nu in het voorjaar van 1945 herbergt gedurende enige maanden de villa San Girolame even ten noorden van Florence vier personen Hana een jonge verpleegster een ten gevolge van een vliegtuigcrash in de Libische woestijn onherkenbaar verbrande Engelsman verworden tot een met morfine volgespoten klomp vulkanisch vlees of is het inderdaad de pro-Duitse spion Almaacutesy de Indische luitenant Kirpal Singh en Caravaggio de voormalige eveneens verminkte inbreker die voor de geallieerden spioneerde Het verleden kleurt en laadt de onderlinge betrekkingen in het heden Het driedimensionale relatiepatroon wordt van alle kanten belicht geiumlllustreerd en geiumlnterpreteerd aanvragen

Donderdagskind Pick Alison Pavel en Anneliese Bauer zijn welgestelde Tsjechische joden die na de bezetting van hun land in 1939 langzaam maar zeker in de fuik van de Duitse jodenverdelging eindigen Alleen hun zoontje Pepik overleeft na plaatsing in een kindertransport de oorlog Het verhaal wordt verteld door Anneliese een eenzelvige Holocaust onderzoekster (ik-figuur) Haar leven en dat van de Bauers wisselen elkaar in korte hoofdstukken af aanvragen

Een boek voor Hanna Pressler Mirjam Net voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog krijgt Hanna (14) de kans om Leipzig te ontvluchten en naar Denemarken te gaan Ze wordt ondergebracht bij een gastgezin evenals verschillende andere meisjes Ze probeert daar een nieuw leven op te bouwen Wanneer de Duitsers Denemarken binnenvallen wordt Hanna gearresteerd en naar Theresienstadt gedeporteerd Dan wordt elke dag een strijd op leven en dood Zal Hanna de oorlog overleven aanvragen

Van het westelijk front geen nieuws Remarque Erich Maria Het boek verhaalt van een groep jonge (19 jaar) Duitse soldaten die door hun klasseleraar Kantorek in 1916 worden overgehaald dienst te nemen in het leger Bijna drie jaar delen ze de strijd worden volwassen en realiseren zich dat ze in het landschap van onze jeugd rondstappen als bezoekers De een na de ander sneuvelt ten slotte Remarque beschrijft realistisch - hij werd november 1916 zelf onder de wapenen geroepen - maar nuchter en daardoor vaak zo beklemmend indringend en verbijsterend de diepe kameraadschap maar bovenal de zin- en uitzichtloosheid van het oorlogsgeweld aanvragen

Haar naam was Sarah Rosnay Tatiana de In de nacht van 16 juli 1942 wordt de 10-jarige Sarah met haar ouders opgepakt en naar het Velodrome dHiver in Parijs gebracht Zij heeft ongezien haar kleine broertje in een kast verstopt en belooft hem later te bevrijden maar Sarah wordt weggevoerd en ziet hem nooit meer terug Zestig jaar later moet een Amerikaanse journaliste in Parijs een artikel schrijven over die gebeurtenis Zij zoekt in archieven naar de ware toedracht en ontdekt een geheim van haar schoonfamilie Ondanks het advies zich daar niet mee te bemoeien probeert de journaliste het spoor van Sarah te volgen De twee verhaallijnen worden beurtelings beschreven aanvragen

De apotheker van Auschwitz Schlesak Dieter In deze documentaire roman lezen we gedetailleerd-realistisch over de gruwelijke machinerie van het concentratiekamp Auschwitz-Birkenau De nadruk ligt op de reconstructie van de opportunistische carriegravere voor in en na het doodskamp van apotheker Dr Victor Capesius een stadgenoot van de Roemeens-Duitse auteurdichteressayist (1934) Als assistent van Dr Mengele stuurde hij ondanks vriendschappen of flirtages met joodse stad- en streekgenoten voor de oorlog (hij was zelfs bevriend met de moeder van de auteur) deze als selecteur koelbloedig naar de gaskamers en verrijkte zich met hun bezittingen (gouden vullingen) Door omkoping kon hij later zijn civiel bestaan voortzetten aanvragen

De voorlezer Schlink Bernhard De roman begint met een liefdesrelatie tussen een jongen van vijftien en een tramconductrice van zesendertig Hij heeft haar na een ongelukje ontmoet toen zij hem geholpen heeft Na herstel van zijn ziek zijn zoekt hij haar enige keren op en belandt bij haar in bed De verhouding wordt voortgezet en de jongen moet haar regelmatig voorlezen Hij weet niet dat zij een analfabete is Het duurt tot lang na de beeumlindiging van hun relatie voordat hij erachter komt dat zij voor de SS in een concentratiekamp heeft gewerkt aanvragen

De brandstapel van Berlijn Schneider Helga In 1941 wordt de dan 4-jarige hoofdpersoon verlaten door haar moeder die carriegravere bij de SS maakt Helga groeit op bij verwanten en in instellingen en wordt een onhandelbaar kind Deze persoonlijke tragiek is verweven met oorlogsdreiging de ondergang van nazi-Duitsland de ellende van de bombardementen het maandenlange verblijf in schuilkelders honger en dorst ziekte en dood Indringend en huiveringwekkend komt het dagelijks leven van dit kind maar ook van iedereen in haar omgeving tot leven De lezer leeft mee en blijft achter in het besef dat beschaving een uiterst dun laagje vormt aanvragen

De onzaligen van Łoacutedź Sem-Sandberg Steve Om in de Tweede Wereldoorlog de joden van Lodz te beschermen maakt hun leider Chaim Rumkovski van het ghetto een ministaat met zelfbestuur ordedienst ziekenzorg en industrietjes die voor de Duitsers werken Deze bescherming blijkt niet te werken Rumkovski vertrekt met het laatste transport en overleeft de oorlog niet De visionaire bueaucraat Rumkovski besliste zelf wie werd weggestuurd Berucht is zijn rede waarin hij ouders om hun kinderen vraagt In zijn op vele feiten gebaseerde roman schetst Sendberg de vele gezichten van Rumkovski de ghettogeschiedenis en volgt hij enkele andere ghettobewoners niemand overleeft aanvragen

De pianiste van Theresienstadt Sommer Alice Herz- Het lange bewogen leven van de concertpianiste Alice Herz-Sommer (Praag 1903) De Amerikaanse fan Caroline Stroessinger schetst alle fasen en facetten van Alicersquo leven in een veelluik dat recht doet aan de gelukkige jaren in Praag (waar Kafka huisvriend was) de gevangenschap met zoontje Rafi in kamp Theresienstadt (1942-1945) de jaren als inwoner van de jonge staat Israeumll (met Golda Meir) en ten slotte de periode in Londen als 108-jarige is ze de oudste Holocaust-overlevende Kern van het veelluik vormt de episode waarin Alice zichzelf en de medekampbewoners op de been hield dankzij haar pianospel honderd maal trad ze op in het kamp Muziek bood troost en hoop Het boek is niet chronologisch maar bestaat uit diverse momentopnamen van Alicersquo leven tegen de achtergrond van de politiek-maatschappelijke dramarsquos van de eeuw Bespiegelingen over oa de filosofie van Spinoza worden afgewisseld door intermezzi over bijvoorbeeld haar sobere leefwijze Rode draad vormt de heilzame werking van muziek aanvragen

Vlucht Spaey Johanna Deze roman is opgedeeld in vier delen met vier perspectieven Het eerste en laatste zijn heel kort en vanuit het perspectief van twee mannen verteld een Duitse soldaat en een Vlaamse officier De twee middelste vormen de kern van het verhaal waarin we eerst de Leuvense Marieke volgen wier ouders en kinderen voor haar ogen worden doodgeschoten waarna zij naar Nederland vlucht Zij vindt werk in een hotel in Oosterhout waar ze zich probeert te troosten met mannengezelschap Dit tot ergernis van de dochter van de hoteleigenaresse Sybille We volgen haar in het derde deel waarin ze op zoekt gaat naar de officier uit Leuven op wie ze verliefd is Beide vrouwen zijn op de vlucht zowel letterlijk (naar Nederland en het klooster) als figuurlijk (voor intimiteit) De vluchtelingenproblematiek maakt het verhaal actueel aanvragen

De pianist Szpilman Wladyslaw De pianist Wladyslaw Szpilman schreef reeds in 1945 dit boek over zijn ervaringen tijdens de Tweede Wereldoorlog in het door de Duitsers bezette Warschau Met zijn familie eerst opgesloten in het joodse ghetto weet hij te ontsnappen als vrijwel alle inwoners worden gedeporteerd naar de concentratiekampen Geholpen door het Poolse verzet maar later geheel alleen weet hij op letterlijk wonderbaarlijke wijze telkens te overleven ook tijdens de opstand in het ghetto en de daarna door Hitler bevolen volledige vernietiging van Warschau Ten slotte helpt een Duitse officier die hem op de radio Chopin had horen spelen Wilm Hosenfeld Szpilman door hem voedsel te bezorgen In januari 1945 bevrijden de Russen hem aanvragen

De stenen maagden Vera Yvonne In Zimbabwe woedde eerst een vrijheidsstrijd (1950-1980) daarna een wrede burgeroorlog (1981-1986) tussen de twee grootste bevolkingsgroepen Van de eerste herinneren mensen zich de heldendaden De tweede wordt verzwegen vanwege de schande Deze roman is een beschrijving van het leed van twee zussen in deze burgeroorlog Het boek geeft geen beschrijving van de gruweldaden maar van de emoties die mensen meemaken bij geluk en wanhoop bij pijn en verdriet Het boek beschuldigt niemand noemt geen bevolkingsgroepen spreekt geen oordeel uit aanvragen

Vrij spel Vis Carlijn Kleindochter Charlie vraagt haar oma over de oorlog En wat dan volgt had ze niet verwacht Emma bleek als koerierster in de Tweede Wereldoorlog gevaarlijk werk te hebben verricht Nadat de grond onder de voeten van haar en haar toenmalige vriend te heet werd zwierven ze maanden door Europa voor ze Engeland bereikten Maar de op ware feiten gebaseerde roman gaat ook over het heden en over de wijze waarop de nu 86-jarige krachtige vrouw haar verdere leven opbouwde met toch altijd op de achtergrond lsquodie oorlogsperiodersquo aanvragen

Slachthuis vijf of De kinderkruistocht Vonnegut Kurt (Jr) Slaughterhouse-five is eacuteeacuten van de klassieke anti-oorlogsromans die uit de Tweede Wereldoorlog zijn voortgekomen De Amerikaanse schrijver (1922) was zelf aanwezig in Dresden in 1945 toen de geallieerden Dresden platbombardeerden Hij overleefde de aanval doordat hij met zijn medegevangenen schuilde in de zeer diepe koelkelders van het slachthuis waar hij als krijgsgevangene te werk was gesteld Deze ervaring heeft zon diepe indruk op Vonnegut gemaakt dat hij deze ondanks vele eerdere pogingen pas 25 jaar later in een roman kon verwerken Veel van de avonturen van Billy Pilgrim de hoodfdpersoon zijn dus zeer levensecht maar ze zijn vervlochten met de bekende fantasierijke verzinsels van Vonnegut Billy reist heen en weer in de tijd en bezoekt ook een andere planeet Dit alles moet gezien worden als zijn wanhopige poging om een manier te vinden om de verschrikkingen van Dresden te verwerken Billy kan alleen maar verder leven als hij zichzelf wijs kan maken dat niemand er iets aan had kunnen doen aanvragen

April in Parijs Wallner Michael De Duitse soldaat Roth (22) in 1943 tolk bij de Geheime Dienst in Parijs voelt zich geen nazi en trekt na werktijd burgerkleren aan om als lsquoAntoinersquo door de stad te kunnen lopen In een boekhandel leert hij de mooie Chantal kennen en wordt verliefd maar hij weet niet dat ze lid is van een verzetsgroep en informatie zoekt over de geheime dienst Chantal wordt ook verliefd en waarschuwt hem voor een anti-Duitse aanslag Als hij bij die aanslag slechts lichtgewond raakt wordt hij gearresteerd en wreed verhoord door de SS Hij kan ontsnappen en ontdekt in april 1944 waar Chantal in Normandieuml onderduikt Ze blijkt drie weken na de geboorte van baby Antoinette te zijn verkracht door een Duitser en doodgeschoten aanvragen

Een springende fontein Walser Martin Roman met sterk (auto-)biografische trekken van deze belangrijke Duitse auteur (1927) over zijn jeugd in een dorp aan het Bodenmeer Zijn vader wijdt zich vooral aan zijn wetenschappelijke werk de moeder drijft met moeite een herbergcafeacute Wanneer de nazis aan de macht komen sluit zij zich aan bij hun partij in de hoop dat de afdelingsvergaderingen bij haar zullen plaatsvinden De vader distantieert zich echter van de beweging en houdt zich bezig met de opvoeding van zijn kinderen Zijn poeumltisch ingestelde zoon wil achtereenvolgens pater zanger en dichter worden maar neemt haast als vanzelfsprekend deel aan de opgelegde verplichtingen in het Derde Rijk Daarna wordt hij schrijver en maakt gebruik van de vruchten die de door zijn vader opgekweekte woordenboom afwerpt aanvragen

De lach en de dood Webeling Pieter Als de legendarische Joodse komiek Ernst Hofman (Zonder Ernst geen humor) in februari 1944 naar een kamp in Polen wordt gedeporteerd wordt zijn kunst een overlevings- en betaalmiddel Zijn geliefdeHelena zit opgesloten in het vrouwenkamp Als wederdienst voor het smokkelen van briefjes geschreven op het beduimelde papier van cementzakken vertelt hij elke dag een kwartier lang grappen aan zijn medegevangenen Dat blijft niet onopgemerkt aanvragen

Mendelssohn op het dak Weil Jiriacute Van de Tsjechische-joodse schrijver (1900-1959) is eerder het mistroostige Leven met een ster over een ondergedoken jood in Praag opnieuw uitgegeven Ook deze roman speelt daar en in die tijd Ze volgt een paar vervolgde joden met wie het bijna allemaal slecht mee afloopt Ondergedoken kinderen worden opgepakt en doodgeslagen collaborerende joden eindigen in een trein naar het Oosten Ook Heydrich en enkele andere Duitsers worden gevolgd Wreed en nietsontziend schetst Weil voor beide kanten een grimmige wereld waarvan angst onzekerheid en soms een spatje goedheid de grondtonen zijn aanvragen

Nacht Wiesel Eacutelie Dit boek was in 1958 (Ned vert in 1961) het debuut van de schrijver die wel de archivaris van de Holocaust wordt genoemd en voor zijn strijd voor de mensenrechten de Nobelprijs voor de Vrede 1986 ontving Het is het aangrijpende verhaal hoe hij als 14-jarige zeer vrome joodse jongen in 1944 gedwongen wordt in het getto te wonen en daarna wordt weggevoerd naar een concentratiekamp Hij verliest hier al zijn familieleden maar bovendien elk geloof in God en in de geestelijke waarden die de kern van zijn bestaan vormden aanvragen

De witte veer Winspear Jacqueline Psychologe en detective Maisie Dobbs die tijdens de Eerste Wereldoorlog als verpleegster in een veldhospitaal heeft gewerkt runt anno 1930 in Londen samen met haar assistent Billy Beale een detectivebureau De steenrijke self-made man Joseph Waite geeft opdracht tot het vinden en thuisbrengen van zijn 32-jarige nog thuiswonende dochter Charlotte Intussen is inspecteur Stratton bezig met een moordzaak waarbij een vrouw vermoord in haar eigen huis werd aangetroffen Tijdens haar onderzoek ontdekt Maisie een link met de zaak van Stratton en met de oorlog aanvragen

De boekendief Zusak Markus Nadat haar moeder waarschijnlijk is opgepakt vanwege communistische sympathieeumln worden de Duitse Liesel Meminger (9) en haar broertje in 1939 in een pleeggezin geplaatst Als Werner onderweg sterft komt Liesel alleen aan in Molching bij Muumlnchen bij de oudere Hubermanns de aardige anti-Nazi huisschilder Hans en zijn ontevreden vrouw Rosa Hans leert Liesel lezen waardoor boeken voor haar zo belangrijk worden dat ze ze soms steelt Eind 1940 duikt de zoon van een joodse kennis van Hans bij hen onder en er groeit een band tussen Max en Liesel Na een bombardement in 1943 is Liesel de enige in de straat die nog leeft Ze gaat op zoek naar Max aanvragen

Parnassia Zwaan Josha De 4-jarige Rivka wordt in de oorlog bij een gereformeerd domineesgezin in het Zeeuws-Vlaamse Zaamslag ondergebracht Ze groeit op als Anneke haar ouders zijn bij het bombardement op Rotterdam omgekomen Na de oorlog gaat ze niet terug naar haar vader en broer Ze ontkent haar joodse afkomst en blijft Anneke Toch trouwt ze met Joost een joodse overlevende van de kampen Haar ontkenning zijn traumarsquos en het onvermogen tot communicatie maken hun huwelijk en gezinsleven kapot De kinderen worden uit huis geplaatst en pas als Anneke dertig jaar later hoort dat Joost is overleden bezoekt ze de begrafenis en ziet ze haar kinderen terug Een stroom van herinneringen komt los Haar dochter Sandra wil haar verhaal horen Iedere week spreken ze af in strandpaviljoen Parnassia om te praten over het verleden Pas op 70-jarige leeftijd kan RivkaAnneke zich met haar joodse achtergrond verzoenen aanvragen

Page 6: Oorlogsromans

Alleen in Berlijn Fallada Hans Een Berlijns echtpaar dat het bericht krijgt dat hun zoon voor de Fuumlhrer is gevallen besluit verzet te plegen dmv het verspreiden van briefkaarten met teksten die het naziregime hekelen Tegelijk met de beschrijving van de wat hulpeloze nauwelijks effectieve verzetsactiviteiten van het moreel hoogstaande paar wordt een beeld geschetst van de angst de onderdrukking en de gecorrumpeerdheid van de doorsnee burger en de bruutheid van de nazirsquos in Berlijn tijdens WO II Deze herontdekte roman uit 1947 leest als een detective door de perspectiefwisseling die verspringt van het echtpaar naar de laconieke met opsporing belaste rechercheur van de Gestapo aanvragen

Het lied van de loopgraven Faulks Sebastian De jonge Engelsman Stephen Wraysford komt in 1910 in Amiens Als hij een verhouding krijgt met zijn hospita Isabelle vertrekken ze samen Maar als Isabelle zwanger is verlaat ze Stephan en keert naar haar man terug Stephan verlaat Frankrijk maar wordt als militair in Frankrijk geplaatst en als kapitein geeft hij leiding aan mannen die onder de Duitse linies tunnels graven en explosieven aanbrengen Stephan heeft een toevallige ontmoeting met Jeanne de zuster van Isabelle Hij bezoekt Isabelle maar die heeft een Pruisische vriend die ze volgt naar MUumlnchen Stephens kleindochter Elisabeth Benson gaat in 197879 via de bij haar moeder op zolder gevonden dagboeken naar Frankrijk waar ze het geheim van haar grootouders ontdekt aanvragen

Het meisje dat verdween Florijn Els Op ware feiten gebaseerde roman met twee verhaallijnen Een joods echtpaar in de Betuwe duikt in 1943 onder met hun pleegdochter maar laat hun eigen driejarig dochtertje achter onder de hoede van een dienstmeisje Dit in de hoop dat de Sicherheitsdienst haar met rust zal laten omdat ze nog zo klein is Het tegendeel blijkt waar de burgemeester maakt de SD al na een paar dagen attent op de aanwezigheid van het kindje Het wordt onmiddellijk afgevoerd naar Westerbork en vervolgens met het eerste transport naar Auschwitz waar ze direct na aankomst wordt vergast De andere verhaallijn is die van de pleegdochter die onderduikt zonder te weten dat het dochtertje wordt achtergelaten Haar verhaal gaat over de afschuwelijke onderduikperiode de onzekerheid over het lot van het kindje de onmacht er met elkaar over te praten haar eenzaamheid als puber en hoe ze lang na de oorlog teruggaat naar het dorp in de hoop nog sporenverhalen te vinden aanvragen

Oorlogstranen Forson Gertrude Gertrude Forson (1984) probeert in haar roman Oacuteorlogstraneń een beeld te schetsen dat helaas voor vele landen in Afrika opgaat Zelf afkomstig uit Liberia een land dat vaak te lijden heeft onder oorlogsgeweld is ze in staat op een realistische manier weer te geven wat inwoners van een land in een oorlogssituatie meemaken Om het vege lijf te redden zit er niets anders op dan het land Sierra Leone in West-Afrika dat door een rebellenoorlog wordt beheerst te ontvluchten Na een uitputtende boottocht aangekomen in Europa na veel ontberingen zoals honger en misbruik probeert de hoofdrolspeler een nieuw bestaan op te bouwen En dat is zonder geldige verblijfspapieren een moeilijke vaak uitzichtloze zaak aanvragen

Brieven van Elie Frank Thaisa Tijdens de Tweede Wereldoorlog zou Nazi-leider Goebbels een groep joodse mannen en vrouwen met een talent voor talen strikt geheim hebben samengebracht om antwoorden te schrijven op brieven die gevangenen in concentratiekampen vlak voor hun dood gedwongen werden te schrijven aan hun familie De brieven zijn bedoeld voor de archieven maar ook om de geesten van de doden gerust te stellen Deze fictieve gemeenschap van lsquoSchrijversrsquo van allerlei afkomst in hun ondergrondse en relatief veilige bunker wordt overtuigend en tot in detail beschreven in deze roman inclusief hun verhouding met de lsquogoedersquo Duitsers die er de leiding hebben een jonge vrouw en haar geliefde een officier Als een brief van de filosoof Heidegger moet worden beantwoord zogenaamd door een vriend die in Auschwitz zit dreigt alles aan het licht te komen aanvragen

Suumlskind Galen Alex van Vanwege het toenemend antisemitisme vestigt de Duits-joodse zakenman Walter Suumlskind (1906-1945) zich in 1938 in Nederland om van daaruit naar de VS te emigreren maar de Duitse inval op 10 mei 1940 verhindert dat In 1942 vraagt de Joodse Raad hem als kind van twee Nederlandse grootouders beheerder te worden van de Hollandsche Schouwburg in Amsterdam van waaruit de Jodentransporten naar concentratiekamp Westerbork plaatsvinden Hij vindt het heel moeilijk mee te werken aan de transporten maar gebruikt zijn functie om honderden (kinder)levens te redden In 1944 moet hij zelf met vrouw en dochter op transport naar Westerbork aanvragen

De blikken trommel Grass Guumlnter In het bizarre levensverhaal van een op een blikken trommel roffelende dwerg die in de jaren 1933-45 West-Europa doorzwierf weerspiegelt zich op schokkende wijze de opkomst en ondergang van het Derde Rijk Grass breekt in deze omstreden roman waardoor hij beroemd werd en die behoort tot de meest gelezen na-oorlogse Duitse romans met alle morele sociale en religieuze taboes Zijn proza is een mengsel van naturalistische en groteske elementen wat de compositie niet al te eenvoudig maakt aanvragen

De vertrouweling Greacutemillon Heacutelegravene In 1975 krijgt een 35-jarige vrouw redactrice bij een uitgeverij na de dood van haar moeder wonderlijke brieven zonder afzender toegestuurd Het blijkt de geschiedenis van haar moeder te zijn die geheimen onthult rondom haar eigen geboorte aan het begin van de Tweede Wereldoorlog aanvragen

Leven en lot Grossman Vasilij Het boek dat de toestand in de concentratiekampen en oorlogsscegravenes als de slag van Stalingrad beschrijft maar zich net als Tolstojs Oorlog en vrede ook richt op het leven van individuen is geschreven in de jaren vijftig van de 20e eeuw Voordat het kon worden gepubliceerd werd het manuscript ervan in beslag genomen door de KGB De autoriteiten waren doodsbenauwd voor de schok die de roman teweeg zou kunnen brengen stalinisme en nationaal-socialisme werden door Grossman op een lijn gesteld Lang na Grossmans dood dook er een tweede manuscript van het boek op dat naar het Westen werd gesmokkeld Thans trekt het zowel in het Westen als in Rusland zelf een groot aantal lezers aanvragen

De lotgevallen van de brave soldaat Švejk in de wereldoorlog Hašek Jaroslav De goedmoedige sullige soldaat Svejk heeft zijn plaats verdiend in de wereldliteratuur Door zijn gedrag ontstaan hilarische en absurde situaties afgewisseld en verlevendigd met zon 200 anekdotes die Svejk te kust en te keur door het verhaal vlecht Svejks belevenissen in het Oostenrijks-Hongaarse leger tijdens de Eerste Wereldoorlog worden in Haseks Unvollendete gebruikt als aanklacht tegen militarisme en hieumlrarchie Svejk is als zand in de raderen van het militaire apparaat Svejk geeft ook een goed beeld van het vroeg 20e-eeuwse Midden-Europa aanvragen

Catch-22 Heller Joseph Tegen de achtergrond van de toenemende Amerikaanse Vietnam-betrokkenheid geschreven roman over de anti-held Yossarian Deze is gestationeerd op een Italiaans eiland en bommenrichter bij de luchtmacht in de laatste jaren van de Tweede Wereldoorlog aanvragen

De verborgen strijd Herbert AP Harry Penrose student in Oxford neemt dienst in het Britse leger als in zomer 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbreekt Hij wordt als officier naar Gallipoli gestuurd waar de Geallieerden de Turken bevechten Door zijn ervaringen in de loopgraven verandert hij gaat piekeren en twijfelen Hij raakt begin 1916 zwaargewond herstelt in Engeland en trouwt Hij kan een kantoorbaan op het ministerie van Defensie krijgen wat beter voor hem is maar gaat weer naar het front nu in Frankrijk Bijna direct wordt hij door een nare superieur de frontlinie in gestuurd Vanwege hevig spervuur rent hij met zn mannen terug naar een dug-out wordt gearresteerd en beschuldigd van verraad Een krijgsraad veroordeelt hem ter dood aanvragen

Nacht Hilsenrath Edgar Beschrijving van het leven lijden en de dood van joden in een getto in een door de fascistische Roemeense regering bezette stad in de Oekraiumlne Hier zijn geen gaskamers en verbrandingsovens maar de naar dit getto gedeporteerde joden volgen een even wrede maar langere lijdensweg naar de uiteindelijke dood De Duitse auteur (1926) heeft deze deportatie overleefd maar heeft veel aan den lijve moeten ervaren Natuurlijk probeerden velen zo lang mogelijk te overleven was er zwarte handel ook een bordeel een kapperswinkel en een cafeacute Er waren ook grote verschillen tussen de min of meer welgestelde en de arme joden zoals dat in de normale wereld ook het geval is maar aan ontsnapping viel niet te denken Er was de dreiging van razzias van executies of een langzamer verdelging De auteur concentreert zich op een hoofdfiguur Ranek die om zo lang mogelijk te overleven ook van alles doet wat verboden is zelfs een gouden tand uit de mond van zijn zojuist overleden broer wrikt en diens gezicht in het bijzijn van zijn schoonzusje daarbij ernstig beschadigt maar die ook gevoelens van liefde en menselijkheid kent aanvragen

22 Britannia Road Hodgkinson Amanda Na vijf jaar Tweede Wereldoorlog waarin de Poolse Janusz naar Engeland vlucht en Silvana met hun zoontje Aurek in de bossen bij Warschaw in leven probeert te blijven wordt de familie herenigd Het wordt een moeilijke start beide ouders hebben een verleden en het jongetje ziet in zijn vader een vijand Janusz is een zorgzame vader die zich thuisvoelt in zijn nieuwe vaderland en zich wil gedragen als een Engelsman Silvana kampt met een vreselijk geheim waarover zij niet wil en kan praten met haar man Aurek is een losgeslagen kind vanwege de oorlogsverschrikkingen en zijn overlevingsdrang Alle drie hoofdpersonen worden belicht zowel in het heden als in hun verleden er wordt voortdurend van tijd en locatie geswitcht vanaf het prille geluk van het echtpaar de geboorte van hun zoon in 1940 en daarna de oorlog tot de hereniging aanvragen

Grenzen Jacobsen Roy De bij de literaire Noorse grootheden horende auteur (1954) wordt met deze roman voor het eerst in het Nederlands vertaald Hij plaatst de Luxemburgse Ardennen een groen kussen midden in Europa waar grenzen verschoven worden en wij die hier wonen ze oversteken zonder ons een millimeter ter verroeren in het middelpunt van zijn roman over grenzen tussen landen tussen mensen en binnen mensen De personages zijn allemaal grensgevallen zoals de Belgische Luxemburger Markus de Duitse Luxemburger Leon en de Amerikaanse Luxemburger Robert aanvragen

Schindlerrsquos list Keneally Thomas Het waargebeurde verhaal van een Sudetenduitse industrieel en zwarthandelaar die zich in 1939 in Krakau vestigde en zijn joodse arbeiders van de dood redde Dat alles presteerde hij onder de neus van de SS met een mengeling van boerenslimheid en omkoperij en met grote persoonlijke moed Het verhaal is door de Australische auteur in romanvorm geschreven maar dit is zo gedaan dat de lezer het gevoel heeft dat de dialogen ter plaatse zijn genoteerd en dat alles precies zo en niet anders is geweest aanvragen

Montyn Kooiman Dirk Ayelt De auteur laat zijn ik-figuur Jan Montyn (geboren in 1924) etser en schilder zijn levensverhaal vertellen in een vermenging van documentaire en roman Montyn groeit op in een gereformeerd milieu in Oudewater De oorlog brengt hem via oa de Arbeidsdienst bij de Duitse marine Uit krijgsgevangenschap ontvlucht komt hij bij het vreemdelingenlegioen wordt in Nederland in heropvoedingskampen geplaatst gaat als vrijwilliger naar Korea volgt in Nederland een militaire opleiding en belandt in een psychiatrische inrichting Hij vestigt zich als kunstenaar in Frankrijk en begeleidt transporten van adoptiekinderen van ZuidOost-Azieuml naar Europa aanvragen

Frontberichten Koumlppen Edlef Roman over de belevenissen van de Duitse student Adolf Reisiger in de Eerste Wereldoorlog In 1915 vertrekt hij als oorlogsvrijwilliger vol idealisme naar het front Gaandeweg ervaart hij de verschrikkingen van de oorlog aan den lijve en komt tot het inzicht dat de oorlog zinloos en misdadig is Het verhaal is een mengeling van Reisigers belevenissen zijn dagboeknotities brieven krantenartikelen oorlogsfeiten (oa over gasvergiftiging en zelfmoorden aan het front) reclameboodschappen en fragmenten uit oa officieumlle bekendmakingen van de Duitse keizer militaire berichten van de generale staf de Afdeling censuur enz Aan het eind van de oorlog wordt Reisiger als hij verklaart dat oorlog de grootste van alle misdaden is gearresteerd en opgesloten in een krankzinnigengesticht aanvragen

De geverfde vogel Kosiński Jerzy Het gruwelijke relaas van de ontberingen van een ouderloos kind tijdens de tweede wereldoorlog in Oost-Europa Geteisterd door honger en kou trekt het kind mishandeld en weggejaagd door de primitieve bevolking van dorp tot dorp In deze tweede editie is een uitgebreid voorwoord van de auteur opgenomen Met klem wijst hij het autobiografische element in het boek af in de geschieden is van dit kind zijn alle gruwelen mensen aangedaan in de tweede wereldoorlog samengebracht Kosinski schetst hoe het boek aanvankelijk verguisd werd maar later toen de artistieke vrijheden ruimer werden toch waardering ondervond aanvragen

Het kielzog van de oorlog La Motte Ellen Newbold De Amerikaanse verpleegkundige Ellen M La Motte was in de Eerste Wereldoorlog vrijwillig werkzaam in een veldhospitaal nabij Ieper Haar gruwelijke ervaringen legde ze in 1916 vast in een korte roman in schetsen lsquoThe Backwash of Warrsquo Dit boekje raakte vrijwel in de vergetelheid Aan schrijver Edwin Mortier gaf het onlangs echter stof voor zijn roman lsquoGodenslaaprsquo waarna deze besloot het te vertalen en in te leiden La Motte laat weinig heel van verhalen over soldatenheroiumlek en vaderlandsliefde Zij portretteert jonge soldaten die wegteren aan gasgangreen of voor het leven verminkt zijn hallucinerende soldaten met stinkende wonden onverschillige artsen hautaine officieren die snel nog even decoraties opspelden bij stervenden in het veldlazaret aanvragen

Is dit een mens Levi Primo Primo Levi werd in 1919 in Turijn geboren studeerde scheikunde en voegde zich in 1943 bij een partizanengroep In dat jaar werd hij gearresteerd en - als jood - naar Auschwitz getransporteerd Als een van de weinigen overleefde hij het kamp In dit boek beschrijft Levi niet alleen de uiterlijke gebeurtenissen in het kamp maar vooral de lichamelijke en psychische ontluistering en de overlevingsmechanismen Hij doet dit vanuit eigen ervaring maar ook afstandelijk analyserend sober eerlijk en zonder wrok of zelfbeklag aanvragen

Het respijt Levi Primo Zeventien jaar na Is dit een mens waarin Levi (1919-87) getuigde van de verschrikkingen van het concentratiekamp Auschwitz beschreef hij in Het Respijt de thuisreis Tijdens deze bizarre tocht van zes maanden werd een aantal overlevenden door hun Russische bevrijders heen en weer gesleept door een totaal ontregeld en ontredderd Oost-Europa met een ontstellend gebrek aan organisatie waardoor deze mensen leden onder honger kou verveling maar vooral slopende onzekerheid heimwee schrijnend verdriet om het verlies van zovelen aanvragen

Terugkeer ongewenst Lewinsky Charles Ik heb leren leven zonder vrijheid zonder hoop Waarom vind ik het dan verdomme zo moeilijk om te leven zonder geweten Terugkeer ongewenst is het deels waargebeurde deels fictieve levensverhaal van de Joodse acteur entertainer en regisseur Kurt Gerron In 1933 vlucht hij voor de nazi s en belandt via Wenen en Parijs in Nederland waar hij onder andere optreedt in de Joodsche Schouwburg in Amsterdam en meewerkt aan verschillende Nederlandse speelfilms Samen met zijn vrouw Olga wordt hij in 1943 geiumlnterneerd in Westerbork en van daar gedeporteerd naar Theresienstadt waar de SS hem vraagt een film te maken waarin het vernederende gettobestaan wordt voorgesteld als een paradijs Weigeren betekent transport naar Auschwitz meewerken betekent verraad aan zichzelf en aan zijn kunst Dit dilemma vormt de kern van dit boek aanvragen

Het meisje in de rode jas Ligocka Roma Levensverhaal van Roma Ligocka (1938) het kleine meisje met de rode jas dat angstig toekijkt als de Duitsers het getto van Krakau ontruimen Roma en haar moeder ontsnappen en duiken onder bij een Poolse familie Roma haar moeder en haar neef de latere cineast Roman Polanski overleven de Holocaust Pijnlijk eerlijk levensverhaal van een vrouw die na vijftig jaar terugkijkt naar de gevolgen van de Holocaust op haar persoonlijke leven hoe zon heel klein kind de verschrikkingen van de oorlog beleefde Maar ook het zwervende leven dat zij samen met haar man leidde onder het Stalinistische bewind dat ze aanvankelijk als enthousiast lid van de communistische jeugdbeweging omarmde Ze beschrijft hoe ze als kunstenares succes heeft maar telkens ten prooi valt aan depressies waarvan ze de oorzaak niet begrijpt tot ze zichzelf in 1994 bij de premiegravere van de film Schindlers list terug ziet in bovengenoemd fragment aanvragen

De onbekende soldaat Linna Vaumlinouml Roman over de zogeheten Vervolgoorlog tussen Finland en de Sovjet-Unie 1941-1944 vanuit het perspectief van de gewone soldaten aan het front die zich proberen staande te houden en te overleven ondanks soms absurde bevelen van hogergeplaatsten De verschillende persoonlijkheden en hun reacties in de vaak extreme omstandigheden staan centraal evenals de botsingen en het onbegrip tussen degenen die de orders moeten uitvoeren en zij die ze geven aanvragen

De welwillenden Littell Jonathan De hoofdpersoon is een foute Duitser die zijn verhaal vertelt vanuit zijn eigen perspectief als nazi en gehuwde homoseksueel Deze dr Maximilien Aue vertelt op bijna 1000 bladzijden minutieus zijn ervaringen als invloedrijk officier van de Sicherheitsdienst (inlichtingendienst) van de SS in heel Europa Zo ontstaat een controversieel verhaal dat enerzijds tijdens massamoorden en etnische zuiveringen ontaardt in een schurkenepos -activiteiten waarvan hijzelf overigens ook onpasselijk wordt- en anderzijds ontroert door de prachtige beschrijvingen van landschappen (Kaukasus Oekraiumlne Pommeren Antibes) van de beluisterde muziek en van de gelezen literatuur aanvragen

De tweeling Loo Tessa de De tweeling is een lijvige roman over het lijden van gewone Duitsers in oorlogstijd De Duitse tweelingzusjes Anna en Lotte geboren in 1916 worden na de dood van hun ouders van elkaar gescheiden Anna komt terecht in het boerse en katholieke milieu van haar grootvader Lotte belandt in Nederland bij een oom met socialistische idealen Na zeventig jaar ontmoeten de zussen elkaar weer in het kuuroord Spa Ze vertellen elkaar hun levensverhaal dat vooral een oorlogsverhaal is Lotte heeft joodse onderduikers geholpen Anna was met een SS-militair getrouwd en heeft als verpleegster gewerkt in Duitse veldhospitalen aanvragen

Een meisje uit Oradour Lucas Michele Claire Het verhaal begint als een roman De Franse Christine Lenoir verruilt haar kantoor in Parijs voor New York Zij is opgevoed in een nonnenklooster nadat haar ouders zijn gestorven toen zij zes jaar oud was Bij de moord op president Kennedy krijgt zij flashbacks van vernietigingskampen en besluit terug te keren naar Frankrijk om op zoek te gaan naar haar verleden Dan begint de waargebeurde geschiedenis Zij blijkt uit Oradour-sur-Glane te komen Een dorp dat op 10 juni 1944 in zijn geheel is vernietigd door de nazis en waarvan de 642 bewoners zijn vermoord aanvragen

Helden zonder glorie Mailer N Bij herlezing blijkt deze roman nog steeds even aangrijpend en boeiend als op het moment dat eerdere drukken verschenen De zinloosheid en rauwheid van de oorlog de kondities waaronder zowel het beste als het slechtste bij de mens boven komen het leven van soldaten en officieren worden zodanig beschreven dat de lezer een volledig authentieke ervaring ondergaat van de strijd tussen Amerikanen en Japanners op een klein Pacificeiland aanvragen

Matterhorn Marlantes Karl Deze roman speelt in het grensgebied van Zuid- met Noord-Vietnam en Laos in 1969 Marlantes schetst de Vietnamoorlog in al zijn rauwheid Vooral de zinloosheid van het eerst moeten verlaten van Matterhorn (een Amerikaanse vesting in de Vietnamese jungle) om het daarna opnieuw te moeten innemen op bevel van de legerleiding Hij tekent de levens van de mannen van de Bravo compagnie die zijn overgeleverd aan de waanzin de stank de uitputting raciale tegenstellingen lichamelijke reacties vluchtgedrag en de alomtegenwoordige dood Luitenant Mellas de hoofdpersoon in het boek ziet zijn idealen betekenisloos worden tegen de achtergrond van verbrande lichamen de verdovende werking van drank en drugs en een vijand die onzichtbaar is maar toch aanwezig Een hel die hen die het overleefden voor altijd zou brandmerken aanvragen

De huid Malaparte Curzio Verslag van de ervaringen van een Italiaan uit een gegoede familie die in de Tweede Wereldoorlog verbindingsofficier was in het Amerikaanse leger en de bevrijding van Napels meemaakte Curzio Malaparte werd in 1922 lid van de fascistische partij In 1931 zegde hij zijn lidmaatschap op en week uit naar Engeland Toen hij in 1933 terugkeerde naar Italieuml werd hij tot 1938 gevangen gehouden Na enige tijd als oorlogscorrespondent gewerkt te hebben week hij uit naar Finland en keerde na de val van Mussolini terug naar Italieuml Malaparte slaagt erin zonder sentimentaliteit maar meacutet emotionaliteit een beeld te geven van de ontreddering de decadentie en de nietsontziende strijd om te overleven van de Italiaanse bevolking aanvragen

Kaputt Malaparte Curzio Deze oorlogsroman verscheen oorspronkelijk in 1944 en is in 2005 in een nieuwe Nederlandse vertaling in de serie Oorlogsdomein uitgegeven Malaparte is het pseudoniem van Kurt Erich Suckert (1898-1957) een journalist en diplomaat Malaparte schreef het boek nadat hij een paar jaar als oorlogscorrespondent met het Italiaanse leger door Servieuml Kroatieuml Polen Rusland en Finland was getrokken Het is een verslag van het verval van Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog Malaparte schrijft oa over ontmoetingen met ontheemden de vervolging en moorden op de joden het getto van Warschau Als aristocraat heeft hij ontmoetingen met kopstukken uit het Duitse leger De gebeurtenissen in het boek zijn grotendeels verzonnen maar de inhoud is huiveringwekkend geloofwaardig aanvragen

Het meisje dat uit de lucht kwam vallen Mawer Simon Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt de jonge Marian Sutro die werkt bij de Raderkamer geselecteerd door de Britse geheime dienst voor een opleiding tot spion Omdat ze goed Frans spreekt - ze groeide op in Genegraveve en Frankrijk - wil men haar inzetten voor opdrachten over zee Na een intensieve training arriveert ze in Frankrijk met een bijzondere missie ze moet natuurwetenschapper Cleacutement Petellier die al werkt aan de atoombom overhalen mee te gaan naar Engeland Juist op deze man een vriend van haar broer was ze als jong meisje hevig verliefd aanvragen

De bakkersdochter McCoy Sarah Deze roman gaat over twee vrouwen die door een interview met elkaar in contact komen de 79-jarige Elsie van oorsprong een Duitse bakkersdochter en nu eigenares van een bakkerszaak in Texas en de jonge journaliste Reba Het interview is aanleiding voor een terugblik op de betekenis van de Tweede Wereldoorlog op Elsies leven Daardoor verspringt het verhaal tussen Duitsland en Texas en beslaat de periode 1938(Kristallnacht)-2008 De roman verteld in de derde persoon wisselt bovendien van perspectief tussen de twee vrouwen en opmerkelijk in vier hoofdstukken kijkt de lezer door de ogen van een nazi-officier Aan de orde komen uitsluiting van vreemdelingen (joden Latinos) en het Lebensbornprogramma maar ook de kracht van familie en vriendschap aanvragen

Verborgen verleden Michaels Anne Deze roman gaat over de joodse jongen Jakob Beer die tijdens de oorlog gered wordt door een Griek en meegenomen wordt naar diens huis op een Grieks eiland Hier maakt hij kennis met kunst en poeumlzie botanie en cartografie Na de oorlog emigreren ze naar Canada waar de Griek overlijdt en Beer diens werk voortzet Beer maakt kennis met een jonge hoogleraar die zodanig in de ban raakt van Beers leven en werken dat zijn eigen geregelde bestaan ontwricht dreigt te worden De herinneringen die beide mannen aan de oorlog hebben en de manier waarop ze die trachten te verwerken loopt als rode draad door deze roman aanvragen

Het bittere kruid Minco Marga In Het bittere kruid schrijft Marga Minco over de Jodenvervolging tijdens de bezettingstijd In korte hoofdstukken realiseert zij de sfeer van toenemende onzekerheid en angst Zelfs als de bezetter toeslaat blijft er nog een spoor van hoop om aan het lot te ontkomen aanvragen

De geschiedenis Morante Elsa Tegen de achtergrond van Rome in de Tweede Wereldoorlog en kort daarna speelt zich het leven af van een onderwijzeres Ida Mancuso en haar zoon Nino Min of meer toevallig wordt deze vrouw door een Duitse soldaat die op doorreis is verkracht waarna negen maanden later de kleine Useppe geboren wordt een vrolijk maar lichamelijk zwak kind Zijn kinderlijke naiumlviteit en opgewektheid steken schril af tegen zijn gewelddadige omgeving aanvragen

Godenslaap Mortier Erwin Een bijna honderdjarige vrouw beschrijft haar ervaringen rond de Eerste Wereldoorlog in Vlaanderen en Noord-Frankrijk om en aan het front Ze neemt geen blad voor de mond spaart niemand en schrijft alleen voor zichzelf Schrijven lijkt obsceen wanneer men publiceert zo persoonlijk en naakt is de waarheid die zij oproept Op een hoger niveau gaat het verhaal over taal en werkelijkheid over persoonlijke en algemene geschiedenis aanvragen Storm in juni Neacutemirovsky Iregravene Een in 1942 tot twee van de beoogde drie delen voltooide roman in 2004 bekroond met de Prix Renaudot moet wel een uitzonderlijke achtergrond kennen Die postume toekenning heeft de schrijfster (Kiev 1903-Birkenau 1942) inderdaad niet alleen te danken aan haar destijds al gelauwerde kwaliteiten maar ook aan de toewijding van haar dochters Denise Epstein hoedster van het manuscript en Elisabeth Gille chroniqueur van hun ervaringen in Iregravene Nemirovsky een vrouw en de roman Een landschap van as Ingebed in het de auteur kenschetsende voorwoord en bijlagen met persoonlijk getinte aantekeningen en brieven van Neacutemirovski verhaalt het eerste deel hoe de vlucht voor het oprukkende Duitse leger uit de exodus de zwakte en berekening van de een en de solidariteit van de ander bevestigt waarna het tweede deel de sfeer tijdens de bezetting van een dorpje beschrijft de kleinschaligheid van tijdelijke rust en wellevende omgang een stilte voor een nieuwe storm aanvragen

Kinderjaren Oberski Jona De verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog zijn natuurlijk overbekend maar hoe een klein joods jongetje die jaren beleefd moet hebben is bijna niet voor te stellen Deze novelle slaagt er echter volkomen in dit beeld te schetsen Op sobere afstandelijke wijze worden de oorlogsjaren beschreven Er is geen opsmuk van het onderwerp geen standpuntbepaling noch rancune slechts verwondering pijn en een niet begrijpen blijven over Het is in zijn eenvoud zeer veelzeggend voor mensen die kunnen navoelen wat er zich achter die belevenissen moet hebben afgespeeld aanvragen

De Engelse patieumlnt Ondaatje Michael De Hongaarse graaf Ladislaus de Almaacutesy heeft jarenlang met zijn Engelse collegas Libieuml en Egypte doorkruist en zijn bevindingen gerapporteerd aan de Royal Geographical Society Tot het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog Nu in het voorjaar van 1945 herbergt gedurende enige maanden de villa San Girolame even ten noorden van Florence vier personen Hana een jonge verpleegster een ten gevolge van een vliegtuigcrash in de Libische woestijn onherkenbaar verbrande Engelsman verworden tot een met morfine volgespoten klomp vulkanisch vlees of is het inderdaad de pro-Duitse spion Almaacutesy de Indische luitenant Kirpal Singh en Caravaggio de voormalige eveneens verminkte inbreker die voor de geallieerden spioneerde Het verleden kleurt en laadt de onderlinge betrekkingen in het heden Het driedimensionale relatiepatroon wordt van alle kanten belicht geiumlllustreerd en geiumlnterpreteerd aanvragen

Donderdagskind Pick Alison Pavel en Anneliese Bauer zijn welgestelde Tsjechische joden die na de bezetting van hun land in 1939 langzaam maar zeker in de fuik van de Duitse jodenverdelging eindigen Alleen hun zoontje Pepik overleeft na plaatsing in een kindertransport de oorlog Het verhaal wordt verteld door Anneliese een eenzelvige Holocaust onderzoekster (ik-figuur) Haar leven en dat van de Bauers wisselen elkaar in korte hoofdstukken af aanvragen

Een boek voor Hanna Pressler Mirjam Net voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog krijgt Hanna (14) de kans om Leipzig te ontvluchten en naar Denemarken te gaan Ze wordt ondergebracht bij een gastgezin evenals verschillende andere meisjes Ze probeert daar een nieuw leven op te bouwen Wanneer de Duitsers Denemarken binnenvallen wordt Hanna gearresteerd en naar Theresienstadt gedeporteerd Dan wordt elke dag een strijd op leven en dood Zal Hanna de oorlog overleven aanvragen

Van het westelijk front geen nieuws Remarque Erich Maria Het boek verhaalt van een groep jonge (19 jaar) Duitse soldaten die door hun klasseleraar Kantorek in 1916 worden overgehaald dienst te nemen in het leger Bijna drie jaar delen ze de strijd worden volwassen en realiseren zich dat ze in het landschap van onze jeugd rondstappen als bezoekers De een na de ander sneuvelt ten slotte Remarque beschrijft realistisch - hij werd november 1916 zelf onder de wapenen geroepen - maar nuchter en daardoor vaak zo beklemmend indringend en verbijsterend de diepe kameraadschap maar bovenal de zin- en uitzichtloosheid van het oorlogsgeweld aanvragen

Haar naam was Sarah Rosnay Tatiana de In de nacht van 16 juli 1942 wordt de 10-jarige Sarah met haar ouders opgepakt en naar het Velodrome dHiver in Parijs gebracht Zij heeft ongezien haar kleine broertje in een kast verstopt en belooft hem later te bevrijden maar Sarah wordt weggevoerd en ziet hem nooit meer terug Zestig jaar later moet een Amerikaanse journaliste in Parijs een artikel schrijven over die gebeurtenis Zij zoekt in archieven naar de ware toedracht en ontdekt een geheim van haar schoonfamilie Ondanks het advies zich daar niet mee te bemoeien probeert de journaliste het spoor van Sarah te volgen De twee verhaallijnen worden beurtelings beschreven aanvragen

De apotheker van Auschwitz Schlesak Dieter In deze documentaire roman lezen we gedetailleerd-realistisch over de gruwelijke machinerie van het concentratiekamp Auschwitz-Birkenau De nadruk ligt op de reconstructie van de opportunistische carriegravere voor in en na het doodskamp van apotheker Dr Victor Capesius een stadgenoot van de Roemeens-Duitse auteurdichteressayist (1934) Als assistent van Dr Mengele stuurde hij ondanks vriendschappen of flirtages met joodse stad- en streekgenoten voor de oorlog (hij was zelfs bevriend met de moeder van de auteur) deze als selecteur koelbloedig naar de gaskamers en verrijkte zich met hun bezittingen (gouden vullingen) Door omkoping kon hij later zijn civiel bestaan voortzetten aanvragen

De voorlezer Schlink Bernhard De roman begint met een liefdesrelatie tussen een jongen van vijftien en een tramconductrice van zesendertig Hij heeft haar na een ongelukje ontmoet toen zij hem geholpen heeft Na herstel van zijn ziek zijn zoekt hij haar enige keren op en belandt bij haar in bed De verhouding wordt voortgezet en de jongen moet haar regelmatig voorlezen Hij weet niet dat zij een analfabete is Het duurt tot lang na de beeumlindiging van hun relatie voordat hij erachter komt dat zij voor de SS in een concentratiekamp heeft gewerkt aanvragen

De brandstapel van Berlijn Schneider Helga In 1941 wordt de dan 4-jarige hoofdpersoon verlaten door haar moeder die carriegravere bij de SS maakt Helga groeit op bij verwanten en in instellingen en wordt een onhandelbaar kind Deze persoonlijke tragiek is verweven met oorlogsdreiging de ondergang van nazi-Duitsland de ellende van de bombardementen het maandenlange verblijf in schuilkelders honger en dorst ziekte en dood Indringend en huiveringwekkend komt het dagelijks leven van dit kind maar ook van iedereen in haar omgeving tot leven De lezer leeft mee en blijft achter in het besef dat beschaving een uiterst dun laagje vormt aanvragen

De onzaligen van Łoacutedź Sem-Sandberg Steve Om in de Tweede Wereldoorlog de joden van Lodz te beschermen maakt hun leider Chaim Rumkovski van het ghetto een ministaat met zelfbestuur ordedienst ziekenzorg en industrietjes die voor de Duitsers werken Deze bescherming blijkt niet te werken Rumkovski vertrekt met het laatste transport en overleeft de oorlog niet De visionaire bueaucraat Rumkovski besliste zelf wie werd weggestuurd Berucht is zijn rede waarin hij ouders om hun kinderen vraagt In zijn op vele feiten gebaseerde roman schetst Sendberg de vele gezichten van Rumkovski de ghettogeschiedenis en volgt hij enkele andere ghettobewoners niemand overleeft aanvragen

De pianiste van Theresienstadt Sommer Alice Herz- Het lange bewogen leven van de concertpianiste Alice Herz-Sommer (Praag 1903) De Amerikaanse fan Caroline Stroessinger schetst alle fasen en facetten van Alicersquo leven in een veelluik dat recht doet aan de gelukkige jaren in Praag (waar Kafka huisvriend was) de gevangenschap met zoontje Rafi in kamp Theresienstadt (1942-1945) de jaren als inwoner van de jonge staat Israeumll (met Golda Meir) en ten slotte de periode in Londen als 108-jarige is ze de oudste Holocaust-overlevende Kern van het veelluik vormt de episode waarin Alice zichzelf en de medekampbewoners op de been hield dankzij haar pianospel honderd maal trad ze op in het kamp Muziek bood troost en hoop Het boek is niet chronologisch maar bestaat uit diverse momentopnamen van Alicersquo leven tegen de achtergrond van de politiek-maatschappelijke dramarsquos van de eeuw Bespiegelingen over oa de filosofie van Spinoza worden afgewisseld door intermezzi over bijvoorbeeld haar sobere leefwijze Rode draad vormt de heilzame werking van muziek aanvragen

Vlucht Spaey Johanna Deze roman is opgedeeld in vier delen met vier perspectieven Het eerste en laatste zijn heel kort en vanuit het perspectief van twee mannen verteld een Duitse soldaat en een Vlaamse officier De twee middelste vormen de kern van het verhaal waarin we eerst de Leuvense Marieke volgen wier ouders en kinderen voor haar ogen worden doodgeschoten waarna zij naar Nederland vlucht Zij vindt werk in een hotel in Oosterhout waar ze zich probeert te troosten met mannengezelschap Dit tot ergernis van de dochter van de hoteleigenaresse Sybille We volgen haar in het derde deel waarin ze op zoekt gaat naar de officier uit Leuven op wie ze verliefd is Beide vrouwen zijn op de vlucht zowel letterlijk (naar Nederland en het klooster) als figuurlijk (voor intimiteit) De vluchtelingenproblematiek maakt het verhaal actueel aanvragen

De pianist Szpilman Wladyslaw De pianist Wladyslaw Szpilman schreef reeds in 1945 dit boek over zijn ervaringen tijdens de Tweede Wereldoorlog in het door de Duitsers bezette Warschau Met zijn familie eerst opgesloten in het joodse ghetto weet hij te ontsnappen als vrijwel alle inwoners worden gedeporteerd naar de concentratiekampen Geholpen door het Poolse verzet maar later geheel alleen weet hij op letterlijk wonderbaarlijke wijze telkens te overleven ook tijdens de opstand in het ghetto en de daarna door Hitler bevolen volledige vernietiging van Warschau Ten slotte helpt een Duitse officier die hem op de radio Chopin had horen spelen Wilm Hosenfeld Szpilman door hem voedsel te bezorgen In januari 1945 bevrijden de Russen hem aanvragen

De stenen maagden Vera Yvonne In Zimbabwe woedde eerst een vrijheidsstrijd (1950-1980) daarna een wrede burgeroorlog (1981-1986) tussen de twee grootste bevolkingsgroepen Van de eerste herinneren mensen zich de heldendaden De tweede wordt verzwegen vanwege de schande Deze roman is een beschrijving van het leed van twee zussen in deze burgeroorlog Het boek geeft geen beschrijving van de gruweldaden maar van de emoties die mensen meemaken bij geluk en wanhoop bij pijn en verdriet Het boek beschuldigt niemand noemt geen bevolkingsgroepen spreekt geen oordeel uit aanvragen

Vrij spel Vis Carlijn Kleindochter Charlie vraagt haar oma over de oorlog En wat dan volgt had ze niet verwacht Emma bleek als koerierster in de Tweede Wereldoorlog gevaarlijk werk te hebben verricht Nadat de grond onder de voeten van haar en haar toenmalige vriend te heet werd zwierven ze maanden door Europa voor ze Engeland bereikten Maar de op ware feiten gebaseerde roman gaat ook over het heden en over de wijze waarop de nu 86-jarige krachtige vrouw haar verdere leven opbouwde met toch altijd op de achtergrond lsquodie oorlogsperiodersquo aanvragen

Slachthuis vijf of De kinderkruistocht Vonnegut Kurt (Jr) Slaughterhouse-five is eacuteeacuten van de klassieke anti-oorlogsromans die uit de Tweede Wereldoorlog zijn voortgekomen De Amerikaanse schrijver (1922) was zelf aanwezig in Dresden in 1945 toen de geallieerden Dresden platbombardeerden Hij overleefde de aanval doordat hij met zijn medegevangenen schuilde in de zeer diepe koelkelders van het slachthuis waar hij als krijgsgevangene te werk was gesteld Deze ervaring heeft zon diepe indruk op Vonnegut gemaakt dat hij deze ondanks vele eerdere pogingen pas 25 jaar later in een roman kon verwerken Veel van de avonturen van Billy Pilgrim de hoodfdpersoon zijn dus zeer levensecht maar ze zijn vervlochten met de bekende fantasierijke verzinsels van Vonnegut Billy reist heen en weer in de tijd en bezoekt ook een andere planeet Dit alles moet gezien worden als zijn wanhopige poging om een manier te vinden om de verschrikkingen van Dresden te verwerken Billy kan alleen maar verder leven als hij zichzelf wijs kan maken dat niemand er iets aan had kunnen doen aanvragen

April in Parijs Wallner Michael De Duitse soldaat Roth (22) in 1943 tolk bij de Geheime Dienst in Parijs voelt zich geen nazi en trekt na werktijd burgerkleren aan om als lsquoAntoinersquo door de stad te kunnen lopen In een boekhandel leert hij de mooie Chantal kennen en wordt verliefd maar hij weet niet dat ze lid is van een verzetsgroep en informatie zoekt over de geheime dienst Chantal wordt ook verliefd en waarschuwt hem voor een anti-Duitse aanslag Als hij bij die aanslag slechts lichtgewond raakt wordt hij gearresteerd en wreed verhoord door de SS Hij kan ontsnappen en ontdekt in april 1944 waar Chantal in Normandieuml onderduikt Ze blijkt drie weken na de geboorte van baby Antoinette te zijn verkracht door een Duitser en doodgeschoten aanvragen

Een springende fontein Walser Martin Roman met sterk (auto-)biografische trekken van deze belangrijke Duitse auteur (1927) over zijn jeugd in een dorp aan het Bodenmeer Zijn vader wijdt zich vooral aan zijn wetenschappelijke werk de moeder drijft met moeite een herbergcafeacute Wanneer de nazis aan de macht komen sluit zij zich aan bij hun partij in de hoop dat de afdelingsvergaderingen bij haar zullen plaatsvinden De vader distantieert zich echter van de beweging en houdt zich bezig met de opvoeding van zijn kinderen Zijn poeumltisch ingestelde zoon wil achtereenvolgens pater zanger en dichter worden maar neemt haast als vanzelfsprekend deel aan de opgelegde verplichtingen in het Derde Rijk Daarna wordt hij schrijver en maakt gebruik van de vruchten die de door zijn vader opgekweekte woordenboom afwerpt aanvragen

De lach en de dood Webeling Pieter Als de legendarische Joodse komiek Ernst Hofman (Zonder Ernst geen humor) in februari 1944 naar een kamp in Polen wordt gedeporteerd wordt zijn kunst een overlevings- en betaalmiddel Zijn geliefdeHelena zit opgesloten in het vrouwenkamp Als wederdienst voor het smokkelen van briefjes geschreven op het beduimelde papier van cementzakken vertelt hij elke dag een kwartier lang grappen aan zijn medegevangenen Dat blijft niet onopgemerkt aanvragen

Mendelssohn op het dak Weil Jiriacute Van de Tsjechische-joodse schrijver (1900-1959) is eerder het mistroostige Leven met een ster over een ondergedoken jood in Praag opnieuw uitgegeven Ook deze roman speelt daar en in die tijd Ze volgt een paar vervolgde joden met wie het bijna allemaal slecht mee afloopt Ondergedoken kinderen worden opgepakt en doodgeslagen collaborerende joden eindigen in een trein naar het Oosten Ook Heydrich en enkele andere Duitsers worden gevolgd Wreed en nietsontziend schetst Weil voor beide kanten een grimmige wereld waarvan angst onzekerheid en soms een spatje goedheid de grondtonen zijn aanvragen

Nacht Wiesel Eacutelie Dit boek was in 1958 (Ned vert in 1961) het debuut van de schrijver die wel de archivaris van de Holocaust wordt genoemd en voor zijn strijd voor de mensenrechten de Nobelprijs voor de Vrede 1986 ontving Het is het aangrijpende verhaal hoe hij als 14-jarige zeer vrome joodse jongen in 1944 gedwongen wordt in het getto te wonen en daarna wordt weggevoerd naar een concentratiekamp Hij verliest hier al zijn familieleden maar bovendien elk geloof in God en in de geestelijke waarden die de kern van zijn bestaan vormden aanvragen

De witte veer Winspear Jacqueline Psychologe en detective Maisie Dobbs die tijdens de Eerste Wereldoorlog als verpleegster in een veldhospitaal heeft gewerkt runt anno 1930 in Londen samen met haar assistent Billy Beale een detectivebureau De steenrijke self-made man Joseph Waite geeft opdracht tot het vinden en thuisbrengen van zijn 32-jarige nog thuiswonende dochter Charlotte Intussen is inspecteur Stratton bezig met een moordzaak waarbij een vrouw vermoord in haar eigen huis werd aangetroffen Tijdens haar onderzoek ontdekt Maisie een link met de zaak van Stratton en met de oorlog aanvragen

De boekendief Zusak Markus Nadat haar moeder waarschijnlijk is opgepakt vanwege communistische sympathieeumln worden de Duitse Liesel Meminger (9) en haar broertje in 1939 in een pleeggezin geplaatst Als Werner onderweg sterft komt Liesel alleen aan in Molching bij Muumlnchen bij de oudere Hubermanns de aardige anti-Nazi huisschilder Hans en zijn ontevreden vrouw Rosa Hans leert Liesel lezen waardoor boeken voor haar zo belangrijk worden dat ze ze soms steelt Eind 1940 duikt de zoon van een joodse kennis van Hans bij hen onder en er groeit een band tussen Max en Liesel Na een bombardement in 1943 is Liesel de enige in de straat die nog leeft Ze gaat op zoek naar Max aanvragen

Parnassia Zwaan Josha De 4-jarige Rivka wordt in de oorlog bij een gereformeerd domineesgezin in het Zeeuws-Vlaamse Zaamslag ondergebracht Ze groeit op als Anneke haar ouders zijn bij het bombardement op Rotterdam omgekomen Na de oorlog gaat ze niet terug naar haar vader en broer Ze ontkent haar joodse afkomst en blijft Anneke Toch trouwt ze met Joost een joodse overlevende van de kampen Haar ontkenning zijn traumarsquos en het onvermogen tot communicatie maken hun huwelijk en gezinsleven kapot De kinderen worden uit huis geplaatst en pas als Anneke dertig jaar later hoort dat Joost is overleden bezoekt ze de begrafenis en ziet ze haar kinderen terug Een stroom van herinneringen komt los Haar dochter Sandra wil haar verhaal horen Iedere week spreken ze af in strandpaviljoen Parnassia om te praten over het verleden Pas op 70-jarige leeftijd kan RivkaAnneke zich met haar joodse achtergrond verzoenen aanvragen

Page 7: Oorlogsromans

Oorlogstranen Forson Gertrude Gertrude Forson (1984) probeert in haar roman Oacuteorlogstraneń een beeld te schetsen dat helaas voor vele landen in Afrika opgaat Zelf afkomstig uit Liberia een land dat vaak te lijden heeft onder oorlogsgeweld is ze in staat op een realistische manier weer te geven wat inwoners van een land in een oorlogssituatie meemaken Om het vege lijf te redden zit er niets anders op dan het land Sierra Leone in West-Afrika dat door een rebellenoorlog wordt beheerst te ontvluchten Na een uitputtende boottocht aangekomen in Europa na veel ontberingen zoals honger en misbruik probeert de hoofdrolspeler een nieuw bestaan op te bouwen En dat is zonder geldige verblijfspapieren een moeilijke vaak uitzichtloze zaak aanvragen

Brieven van Elie Frank Thaisa Tijdens de Tweede Wereldoorlog zou Nazi-leider Goebbels een groep joodse mannen en vrouwen met een talent voor talen strikt geheim hebben samengebracht om antwoorden te schrijven op brieven die gevangenen in concentratiekampen vlak voor hun dood gedwongen werden te schrijven aan hun familie De brieven zijn bedoeld voor de archieven maar ook om de geesten van de doden gerust te stellen Deze fictieve gemeenschap van lsquoSchrijversrsquo van allerlei afkomst in hun ondergrondse en relatief veilige bunker wordt overtuigend en tot in detail beschreven in deze roman inclusief hun verhouding met de lsquogoedersquo Duitsers die er de leiding hebben een jonge vrouw en haar geliefde een officier Als een brief van de filosoof Heidegger moet worden beantwoord zogenaamd door een vriend die in Auschwitz zit dreigt alles aan het licht te komen aanvragen

Suumlskind Galen Alex van Vanwege het toenemend antisemitisme vestigt de Duits-joodse zakenman Walter Suumlskind (1906-1945) zich in 1938 in Nederland om van daaruit naar de VS te emigreren maar de Duitse inval op 10 mei 1940 verhindert dat In 1942 vraagt de Joodse Raad hem als kind van twee Nederlandse grootouders beheerder te worden van de Hollandsche Schouwburg in Amsterdam van waaruit de Jodentransporten naar concentratiekamp Westerbork plaatsvinden Hij vindt het heel moeilijk mee te werken aan de transporten maar gebruikt zijn functie om honderden (kinder)levens te redden In 1944 moet hij zelf met vrouw en dochter op transport naar Westerbork aanvragen

De blikken trommel Grass Guumlnter In het bizarre levensverhaal van een op een blikken trommel roffelende dwerg die in de jaren 1933-45 West-Europa doorzwierf weerspiegelt zich op schokkende wijze de opkomst en ondergang van het Derde Rijk Grass breekt in deze omstreden roman waardoor hij beroemd werd en die behoort tot de meest gelezen na-oorlogse Duitse romans met alle morele sociale en religieuze taboes Zijn proza is een mengsel van naturalistische en groteske elementen wat de compositie niet al te eenvoudig maakt aanvragen

De vertrouweling Greacutemillon Heacutelegravene In 1975 krijgt een 35-jarige vrouw redactrice bij een uitgeverij na de dood van haar moeder wonderlijke brieven zonder afzender toegestuurd Het blijkt de geschiedenis van haar moeder te zijn die geheimen onthult rondom haar eigen geboorte aan het begin van de Tweede Wereldoorlog aanvragen

Leven en lot Grossman Vasilij Het boek dat de toestand in de concentratiekampen en oorlogsscegravenes als de slag van Stalingrad beschrijft maar zich net als Tolstojs Oorlog en vrede ook richt op het leven van individuen is geschreven in de jaren vijftig van de 20e eeuw Voordat het kon worden gepubliceerd werd het manuscript ervan in beslag genomen door de KGB De autoriteiten waren doodsbenauwd voor de schok die de roman teweeg zou kunnen brengen stalinisme en nationaal-socialisme werden door Grossman op een lijn gesteld Lang na Grossmans dood dook er een tweede manuscript van het boek op dat naar het Westen werd gesmokkeld Thans trekt het zowel in het Westen als in Rusland zelf een groot aantal lezers aanvragen

De lotgevallen van de brave soldaat Švejk in de wereldoorlog Hašek Jaroslav De goedmoedige sullige soldaat Svejk heeft zijn plaats verdiend in de wereldliteratuur Door zijn gedrag ontstaan hilarische en absurde situaties afgewisseld en verlevendigd met zon 200 anekdotes die Svejk te kust en te keur door het verhaal vlecht Svejks belevenissen in het Oostenrijks-Hongaarse leger tijdens de Eerste Wereldoorlog worden in Haseks Unvollendete gebruikt als aanklacht tegen militarisme en hieumlrarchie Svejk is als zand in de raderen van het militaire apparaat Svejk geeft ook een goed beeld van het vroeg 20e-eeuwse Midden-Europa aanvragen

Catch-22 Heller Joseph Tegen de achtergrond van de toenemende Amerikaanse Vietnam-betrokkenheid geschreven roman over de anti-held Yossarian Deze is gestationeerd op een Italiaans eiland en bommenrichter bij de luchtmacht in de laatste jaren van de Tweede Wereldoorlog aanvragen

De verborgen strijd Herbert AP Harry Penrose student in Oxford neemt dienst in het Britse leger als in zomer 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbreekt Hij wordt als officier naar Gallipoli gestuurd waar de Geallieerden de Turken bevechten Door zijn ervaringen in de loopgraven verandert hij gaat piekeren en twijfelen Hij raakt begin 1916 zwaargewond herstelt in Engeland en trouwt Hij kan een kantoorbaan op het ministerie van Defensie krijgen wat beter voor hem is maar gaat weer naar het front nu in Frankrijk Bijna direct wordt hij door een nare superieur de frontlinie in gestuurd Vanwege hevig spervuur rent hij met zn mannen terug naar een dug-out wordt gearresteerd en beschuldigd van verraad Een krijgsraad veroordeelt hem ter dood aanvragen

Nacht Hilsenrath Edgar Beschrijving van het leven lijden en de dood van joden in een getto in een door de fascistische Roemeense regering bezette stad in de Oekraiumlne Hier zijn geen gaskamers en verbrandingsovens maar de naar dit getto gedeporteerde joden volgen een even wrede maar langere lijdensweg naar de uiteindelijke dood De Duitse auteur (1926) heeft deze deportatie overleefd maar heeft veel aan den lijve moeten ervaren Natuurlijk probeerden velen zo lang mogelijk te overleven was er zwarte handel ook een bordeel een kapperswinkel en een cafeacute Er waren ook grote verschillen tussen de min of meer welgestelde en de arme joden zoals dat in de normale wereld ook het geval is maar aan ontsnapping viel niet te denken Er was de dreiging van razzias van executies of een langzamer verdelging De auteur concentreert zich op een hoofdfiguur Ranek die om zo lang mogelijk te overleven ook van alles doet wat verboden is zelfs een gouden tand uit de mond van zijn zojuist overleden broer wrikt en diens gezicht in het bijzijn van zijn schoonzusje daarbij ernstig beschadigt maar die ook gevoelens van liefde en menselijkheid kent aanvragen

22 Britannia Road Hodgkinson Amanda Na vijf jaar Tweede Wereldoorlog waarin de Poolse Janusz naar Engeland vlucht en Silvana met hun zoontje Aurek in de bossen bij Warschaw in leven probeert te blijven wordt de familie herenigd Het wordt een moeilijke start beide ouders hebben een verleden en het jongetje ziet in zijn vader een vijand Janusz is een zorgzame vader die zich thuisvoelt in zijn nieuwe vaderland en zich wil gedragen als een Engelsman Silvana kampt met een vreselijk geheim waarover zij niet wil en kan praten met haar man Aurek is een losgeslagen kind vanwege de oorlogsverschrikkingen en zijn overlevingsdrang Alle drie hoofdpersonen worden belicht zowel in het heden als in hun verleden er wordt voortdurend van tijd en locatie geswitcht vanaf het prille geluk van het echtpaar de geboorte van hun zoon in 1940 en daarna de oorlog tot de hereniging aanvragen

Grenzen Jacobsen Roy De bij de literaire Noorse grootheden horende auteur (1954) wordt met deze roman voor het eerst in het Nederlands vertaald Hij plaatst de Luxemburgse Ardennen een groen kussen midden in Europa waar grenzen verschoven worden en wij die hier wonen ze oversteken zonder ons een millimeter ter verroeren in het middelpunt van zijn roman over grenzen tussen landen tussen mensen en binnen mensen De personages zijn allemaal grensgevallen zoals de Belgische Luxemburger Markus de Duitse Luxemburger Leon en de Amerikaanse Luxemburger Robert aanvragen

Schindlerrsquos list Keneally Thomas Het waargebeurde verhaal van een Sudetenduitse industrieel en zwarthandelaar die zich in 1939 in Krakau vestigde en zijn joodse arbeiders van de dood redde Dat alles presteerde hij onder de neus van de SS met een mengeling van boerenslimheid en omkoperij en met grote persoonlijke moed Het verhaal is door de Australische auteur in romanvorm geschreven maar dit is zo gedaan dat de lezer het gevoel heeft dat de dialogen ter plaatse zijn genoteerd en dat alles precies zo en niet anders is geweest aanvragen

Montyn Kooiman Dirk Ayelt De auteur laat zijn ik-figuur Jan Montyn (geboren in 1924) etser en schilder zijn levensverhaal vertellen in een vermenging van documentaire en roman Montyn groeit op in een gereformeerd milieu in Oudewater De oorlog brengt hem via oa de Arbeidsdienst bij de Duitse marine Uit krijgsgevangenschap ontvlucht komt hij bij het vreemdelingenlegioen wordt in Nederland in heropvoedingskampen geplaatst gaat als vrijwilliger naar Korea volgt in Nederland een militaire opleiding en belandt in een psychiatrische inrichting Hij vestigt zich als kunstenaar in Frankrijk en begeleidt transporten van adoptiekinderen van ZuidOost-Azieuml naar Europa aanvragen

Frontberichten Koumlppen Edlef Roman over de belevenissen van de Duitse student Adolf Reisiger in de Eerste Wereldoorlog In 1915 vertrekt hij als oorlogsvrijwilliger vol idealisme naar het front Gaandeweg ervaart hij de verschrikkingen van de oorlog aan den lijve en komt tot het inzicht dat de oorlog zinloos en misdadig is Het verhaal is een mengeling van Reisigers belevenissen zijn dagboeknotities brieven krantenartikelen oorlogsfeiten (oa over gasvergiftiging en zelfmoorden aan het front) reclameboodschappen en fragmenten uit oa officieumlle bekendmakingen van de Duitse keizer militaire berichten van de generale staf de Afdeling censuur enz Aan het eind van de oorlog wordt Reisiger als hij verklaart dat oorlog de grootste van alle misdaden is gearresteerd en opgesloten in een krankzinnigengesticht aanvragen

De geverfde vogel Kosiński Jerzy Het gruwelijke relaas van de ontberingen van een ouderloos kind tijdens de tweede wereldoorlog in Oost-Europa Geteisterd door honger en kou trekt het kind mishandeld en weggejaagd door de primitieve bevolking van dorp tot dorp In deze tweede editie is een uitgebreid voorwoord van de auteur opgenomen Met klem wijst hij het autobiografische element in het boek af in de geschieden is van dit kind zijn alle gruwelen mensen aangedaan in de tweede wereldoorlog samengebracht Kosinski schetst hoe het boek aanvankelijk verguisd werd maar later toen de artistieke vrijheden ruimer werden toch waardering ondervond aanvragen

Het kielzog van de oorlog La Motte Ellen Newbold De Amerikaanse verpleegkundige Ellen M La Motte was in de Eerste Wereldoorlog vrijwillig werkzaam in een veldhospitaal nabij Ieper Haar gruwelijke ervaringen legde ze in 1916 vast in een korte roman in schetsen lsquoThe Backwash of Warrsquo Dit boekje raakte vrijwel in de vergetelheid Aan schrijver Edwin Mortier gaf het onlangs echter stof voor zijn roman lsquoGodenslaaprsquo waarna deze besloot het te vertalen en in te leiden La Motte laat weinig heel van verhalen over soldatenheroiumlek en vaderlandsliefde Zij portretteert jonge soldaten die wegteren aan gasgangreen of voor het leven verminkt zijn hallucinerende soldaten met stinkende wonden onverschillige artsen hautaine officieren die snel nog even decoraties opspelden bij stervenden in het veldlazaret aanvragen

Is dit een mens Levi Primo Primo Levi werd in 1919 in Turijn geboren studeerde scheikunde en voegde zich in 1943 bij een partizanengroep In dat jaar werd hij gearresteerd en - als jood - naar Auschwitz getransporteerd Als een van de weinigen overleefde hij het kamp In dit boek beschrijft Levi niet alleen de uiterlijke gebeurtenissen in het kamp maar vooral de lichamelijke en psychische ontluistering en de overlevingsmechanismen Hij doet dit vanuit eigen ervaring maar ook afstandelijk analyserend sober eerlijk en zonder wrok of zelfbeklag aanvragen

Het respijt Levi Primo Zeventien jaar na Is dit een mens waarin Levi (1919-87) getuigde van de verschrikkingen van het concentratiekamp Auschwitz beschreef hij in Het Respijt de thuisreis Tijdens deze bizarre tocht van zes maanden werd een aantal overlevenden door hun Russische bevrijders heen en weer gesleept door een totaal ontregeld en ontredderd Oost-Europa met een ontstellend gebrek aan organisatie waardoor deze mensen leden onder honger kou verveling maar vooral slopende onzekerheid heimwee schrijnend verdriet om het verlies van zovelen aanvragen

Terugkeer ongewenst Lewinsky Charles Ik heb leren leven zonder vrijheid zonder hoop Waarom vind ik het dan verdomme zo moeilijk om te leven zonder geweten Terugkeer ongewenst is het deels waargebeurde deels fictieve levensverhaal van de Joodse acteur entertainer en regisseur Kurt Gerron In 1933 vlucht hij voor de nazi s en belandt via Wenen en Parijs in Nederland waar hij onder andere optreedt in de Joodsche Schouwburg in Amsterdam en meewerkt aan verschillende Nederlandse speelfilms Samen met zijn vrouw Olga wordt hij in 1943 geiumlnterneerd in Westerbork en van daar gedeporteerd naar Theresienstadt waar de SS hem vraagt een film te maken waarin het vernederende gettobestaan wordt voorgesteld als een paradijs Weigeren betekent transport naar Auschwitz meewerken betekent verraad aan zichzelf en aan zijn kunst Dit dilemma vormt de kern van dit boek aanvragen

Het meisje in de rode jas Ligocka Roma Levensverhaal van Roma Ligocka (1938) het kleine meisje met de rode jas dat angstig toekijkt als de Duitsers het getto van Krakau ontruimen Roma en haar moeder ontsnappen en duiken onder bij een Poolse familie Roma haar moeder en haar neef de latere cineast Roman Polanski overleven de Holocaust Pijnlijk eerlijk levensverhaal van een vrouw die na vijftig jaar terugkijkt naar de gevolgen van de Holocaust op haar persoonlijke leven hoe zon heel klein kind de verschrikkingen van de oorlog beleefde Maar ook het zwervende leven dat zij samen met haar man leidde onder het Stalinistische bewind dat ze aanvankelijk als enthousiast lid van de communistische jeugdbeweging omarmde Ze beschrijft hoe ze als kunstenares succes heeft maar telkens ten prooi valt aan depressies waarvan ze de oorzaak niet begrijpt tot ze zichzelf in 1994 bij de premiegravere van de film Schindlers list terug ziet in bovengenoemd fragment aanvragen

De onbekende soldaat Linna Vaumlinouml Roman over de zogeheten Vervolgoorlog tussen Finland en de Sovjet-Unie 1941-1944 vanuit het perspectief van de gewone soldaten aan het front die zich proberen staande te houden en te overleven ondanks soms absurde bevelen van hogergeplaatsten De verschillende persoonlijkheden en hun reacties in de vaak extreme omstandigheden staan centraal evenals de botsingen en het onbegrip tussen degenen die de orders moeten uitvoeren en zij die ze geven aanvragen

De welwillenden Littell Jonathan De hoofdpersoon is een foute Duitser die zijn verhaal vertelt vanuit zijn eigen perspectief als nazi en gehuwde homoseksueel Deze dr Maximilien Aue vertelt op bijna 1000 bladzijden minutieus zijn ervaringen als invloedrijk officier van de Sicherheitsdienst (inlichtingendienst) van de SS in heel Europa Zo ontstaat een controversieel verhaal dat enerzijds tijdens massamoorden en etnische zuiveringen ontaardt in een schurkenepos -activiteiten waarvan hijzelf overigens ook onpasselijk wordt- en anderzijds ontroert door de prachtige beschrijvingen van landschappen (Kaukasus Oekraiumlne Pommeren Antibes) van de beluisterde muziek en van de gelezen literatuur aanvragen

De tweeling Loo Tessa de De tweeling is een lijvige roman over het lijden van gewone Duitsers in oorlogstijd De Duitse tweelingzusjes Anna en Lotte geboren in 1916 worden na de dood van hun ouders van elkaar gescheiden Anna komt terecht in het boerse en katholieke milieu van haar grootvader Lotte belandt in Nederland bij een oom met socialistische idealen Na zeventig jaar ontmoeten de zussen elkaar weer in het kuuroord Spa Ze vertellen elkaar hun levensverhaal dat vooral een oorlogsverhaal is Lotte heeft joodse onderduikers geholpen Anna was met een SS-militair getrouwd en heeft als verpleegster gewerkt in Duitse veldhospitalen aanvragen

Een meisje uit Oradour Lucas Michele Claire Het verhaal begint als een roman De Franse Christine Lenoir verruilt haar kantoor in Parijs voor New York Zij is opgevoed in een nonnenklooster nadat haar ouders zijn gestorven toen zij zes jaar oud was Bij de moord op president Kennedy krijgt zij flashbacks van vernietigingskampen en besluit terug te keren naar Frankrijk om op zoek te gaan naar haar verleden Dan begint de waargebeurde geschiedenis Zij blijkt uit Oradour-sur-Glane te komen Een dorp dat op 10 juni 1944 in zijn geheel is vernietigd door de nazis en waarvan de 642 bewoners zijn vermoord aanvragen

Helden zonder glorie Mailer N Bij herlezing blijkt deze roman nog steeds even aangrijpend en boeiend als op het moment dat eerdere drukken verschenen De zinloosheid en rauwheid van de oorlog de kondities waaronder zowel het beste als het slechtste bij de mens boven komen het leven van soldaten en officieren worden zodanig beschreven dat de lezer een volledig authentieke ervaring ondergaat van de strijd tussen Amerikanen en Japanners op een klein Pacificeiland aanvragen

Matterhorn Marlantes Karl Deze roman speelt in het grensgebied van Zuid- met Noord-Vietnam en Laos in 1969 Marlantes schetst de Vietnamoorlog in al zijn rauwheid Vooral de zinloosheid van het eerst moeten verlaten van Matterhorn (een Amerikaanse vesting in de Vietnamese jungle) om het daarna opnieuw te moeten innemen op bevel van de legerleiding Hij tekent de levens van de mannen van de Bravo compagnie die zijn overgeleverd aan de waanzin de stank de uitputting raciale tegenstellingen lichamelijke reacties vluchtgedrag en de alomtegenwoordige dood Luitenant Mellas de hoofdpersoon in het boek ziet zijn idealen betekenisloos worden tegen de achtergrond van verbrande lichamen de verdovende werking van drank en drugs en een vijand die onzichtbaar is maar toch aanwezig Een hel die hen die het overleefden voor altijd zou brandmerken aanvragen

De huid Malaparte Curzio Verslag van de ervaringen van een Italiaan uit een gegoede familie die in de Tweede Wereldoorlog verbindingsofficier was in het Amerikaanse leger en de bevrijding van Napels meemaakte Curzio Malaparte werd in 1922 lid van de fascistische partij In 1931 zegde hij zijn lidmaatschap op en week uit naar Engeland Toen hij in 1933 terugkeerde naar Italieuml werd hij tot 1938 gevangen gehouden Na enige tijd als oorlogscorrespondent gewerkt te hebben week hij uit naar Finland en keerde na de val van Mussolini terug naar Italieuml Malaparte slaagt erin zonder sentimentaliteit maar meacutet emotionaliteit een beeld te geven van de ontreddering de decadentie en de nietsontziende strijd om te overleven van de Italiaanse bevolking aanvragen

Kaputt Malaparte Curzio Deze oorlogsroman verscheen oorspronkelijk in 1944 en is in 2005 in een nieuwe Nederlandse vertaling in de serie Oorlogsdomein uitgegeven Malaparte is het pseudoniem van Kurt Erich Suckert (1898-1957) een journalist en diplomaat Malaparte schreef het boek nadat hij een paar jaar als oorlogscorrespondent met het Italiaanse leger door Servieuml Kroatieuml Polen Rusland en Finland was getrokken Het is een verslag van het verval van Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog Malaparte schrijft oa over ontmoetingen met ontheemden de vervolging en moorden op de joden het getto van Warschau Als aristocraat heeft hij ontmoetingen met kopstukken uit het Duitse leger De gebeurtenissen in het boek zijn grotendeels verzonnen maar de inhoud is huiveringwekkend geloofwaardig aanvragen

Het meisje dat uit de lucht kwam vallen Mawer Simon Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt de jonge Marian Sutro die werkt bij de Raderkamer geselecteerd door de Britse geheime dienst voor een opleiding tot spion Omdat ze goed Frans spreekt - ze groeide op in Genegraveve en Frankrijk - wil men haar inzetten voor opdrachten over zee Na een intensieve training arriveert ze in Frankrijk met een bijzondere missie ze moet natuurwetenschapper Cleacutement Petellier die al werkt aan de atoombom overhalen mee te gaan naar Engeland Juist op deze man een vriend van haar broer was ze als jong meisje hevig verliefd aanvragen

De bakkersdochter McCoy Sarah Deze roman gaat over twee vrouwen die door een interview met elkaar in contact komen de 79-jarige Elsie van oorsprong een Duitse bakkersdochter en nu eigenares van een bakkerszaak in Texas en de jonge journaliste Reba Het interview is aanleiding voor een terugblik op de betekenis van de Tweede Wereldoorlog op Elsies leven Daardoor verspringt het verhaal tussen Duitsland en Texas en beslaat de periode 1938(Kristallnacht)-2008 De roman verteld in de derde persoon wisselt bovendien van perspectief tussen de twee vrouwen en opmerkelijk in vier hoofdstukken kijkt de lezer door de ogen van een nazi-officier Aan de orde komen uitsluiting van vreemdelingen (joden Latinos) en het Lebensbornprogramma maar ook de kracht van familie en vriendschap aanvragen

Verborgen verleden Michaels Anne Deze roman gaat over de joodse jongen Jakob Beer die tijdens de oorlog gered wordt door een Griek en meegenomen wordt naar diens huis op een Grieks eiland Hier maakt hij kennis met kunst en poeumlzie botanie en cartografie Na de oorlog emigreren ze naar Canada waar de Griek overlijdt en Beer diens werk voortzet Beer maakt kennis met een jonge hoogleraar die zodanig in de ban raakt van Beers leven en werken dat zijn eigen geregelde bestaan ontwricht dreigt te worden De herinneringen die beide mannen aan de oorlog hebben en de manier waarop ze die trachten te verwerken loopt als rode draad door deze roman aanvragen

Het bittere kruid Minco Marga In Het bittere kruid schrijft Marga Minco over de Jodenvervolging tijdens de bezettingstijd In korte hoofdstukken realiseert zij de sfeer van toenemende onzekerheid en angst Zelfs als de bezetter toeslaat blijft er nog een spoor van hoop om aan het lot te ontkomen aanvragen

De geschiedenis Morante Elsa Tegen de achtergrond van Rome in de Tweede Wereldoorlog en kort daarna speelt zich het leven af van een onderwijzeres Ida Mancuso en haar zoon Nino Min of meer toevallig wordt deze vrouw door een Duitse soldaat die op doorreis is verkracht waarna negen maanden later de kleine Useppe geboren wordt een vrolijk maar lichamelijk zwak kind Zijn kinderlijke naiumlviteit en opgewektheid steken schril af tegen zijn gewelddadige omgeving aanvragen

Godenslaap Mortier Erwin Een bijna honderdjarige vrouw beschrijft haar ervaringen rond de Eerste Wereldoorlog in Vlaanderen en Noord-Frankrijk om en aan het front Ze neemt geen blad voor de mond spaart niemand en schrijft alleen voor zichzelf Schrijven lijkt obsceen wanneer men publiceert zo persoonlijk en naakt is de waarheid die zij oproept Op een hoger niveau gaat het verhaal over taal en werkelijkheid over persoonlijke en algemene geschiedenis aanvragen Storm in juni Neacutemirovsky Iregravene Een in 1942 tot twee van de beoogde drie delen voltooide roman in 2004 bekroond met de Prix Renaudot moet wel een uitzonderlijke achtergrond kennen Die postume toekenning heeft de schrijfster (Kiev 1903-Birkenau 1942) inderdaad niet alleen te danken aan haar destijds al gelauwerde kwaliteiten maar ook aan de toewijding van haar dochters Denise Epstein hoedster van het manuscript en Elisabeth Gille chroniqueur van hun ervaringen in Iregravene Nemirovsky een vrouw en de roman Een landschap van as Ingebed in het de auteur kenschetsende voorwoord en bijlagen met persoonlijk getinte aantekeningen en brieven van Neacutemirovski verhaalt het eerste deel hoe de vlucht voor het oprukkende Duitse leger uit de exodus de zwakte en berekening van de een en de solidariteit van de ander bevestigt waarna het tweede deel de sfeer tijdens de bezetting van een dorpje beschrijft de kleinschaligheid van tijdelijke rust en wellevende omgang een stilte voor een nieuwe storm aanvragen

Kinderjaren Oberski Jona De verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog zijn natuurlijk overbekend maar hoe een klein joods jongetje die jaren beleefd moet hebben is bijna niet voor te stellen Deze novelle slaagt er echter volkomen in dit beeld te schetsen Op sobere afstandelijke wijze worden de oorlogsjaren beschreven Er is geen opsmuk van het onderwerp geen standpuntbepaling noch rancune slechts verwondering pijn en een niet begrijpen blijven over Het is in zijn eenvoud zeer veelzeggend voor mensen die kunnen navoelen wat er zich achter die belevenissen moet hebben afgespeeld aanvragen

De Engelse patieumlnt Ondaatje Michael De Hongaarse graaf Ladislaus de Almaacutesy heeft jarenlang met zijn Engelse collegas Libieuml en Egypte doorkruist en zijn bevindingen gerapporteerd aan de Royal Geographical Society Tot het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog Nu in het voorjaar van 1945 herbergt gedurende enige maanden de villa San Girolame even ten noorden van Florence vier personen Hana een jonge verpleegster een ten gevolge van een vliegtuigcrash in de Libische woestijn onherkenbaar verbrande Engelsman verworden tot een met morfine volgespoten klomp vulkanisch vlees of is het inderdaad de pro-Duitse spion Almaacutesy de Indische luitenant Kirpal Singh en Caravaggio de voormalige eveneens verminkte inbreker die voor de geallieerden spioneerde Het verleden kleurt en laadt de onderlinge betrekkingen in het heden Het driedimensionale relatiepatroon wordt van alle kanten belicht geiumlllustreerd en geiumlnterpreteerd aanvragen

Donderdagskind Pick Alison Pavel en Anneliese Bauer zijn welgestelde Tsjechische joden die na de bezetting van hun land in 1939 langzaam maar zeker in de fuik van de Duitse jodenverdelging eindigen Alleen hun zoontje Pepik overleeft na plaatsing in een kindertransport de oorlog Het verhaal wordt verteld door Anneliese een eenzelvige Holocaust onderzoekster (ik-figuur) Haar leven en dat van de Bauers wisselen elkaar in korte hoofdstukken af aanvragen

Een boek voor Hanna Pressler Mirjam Net voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog krijgt Hanna (14) de kans om Leipzig te ontvluchten en naar Denemarken te gaan Ze wordt ondergebracht bij een gastgezin evenals verschillende andere meisjes Ze probeert daar een nieuw leven op te bouwen Wanneer de Duitsers Denemarken binnenvallen wordt Hanna gearresteerd en naar Theresienstadt gedeporteerd Dan wordt elke dag een strijd op leven en dood Zal Hanna de oorlog overleven aanvragen

Van het westelijk front geen nieuws Remarque Erich Maria Het boek verhaalt van een groep jonge (19 jaar) Duitse soldaten die door hun klasseleraar Kantorek in 1916 worden overgehaald dienst te nemen in het leger Bijna drie jaar delen ze de strijd worden volwassen en realiseren zich dat ze in het landschap van onze jeugd rondstappen als bezoekers De een na de ander sneuvelt ten slotte Remarque beschrijft realistisch - hij werd november 1916 zelf onder de wapenen geroepen - maar nuchter en daardoor vaak zo beklemmend indringend en verbijsterend de diepe kameraadschap maar bovenal de zin- en uitzichtloosheid van het oorlogsgeweld aanvragen

Haar naam was Sarah Rosnay Tatiana de In de nacht van 16 juli 1942 wordt de 10-jarige Sarah met haar ouders opgepakt en naar het Velodrome dHiver in Parijs gebracht Zij heeft ongezien haar kleine broertje in een kast verstopt en belooft hem later te bevrijden maar Sarah wordt weggevoerd en ziet hem nooit meer terug Zestig jaar later moet een Amerikaanse journaliste in Parijs een artikel schrijven over die gebeurtenis Zij zoekt in archieven naar de ware toedracht en ontdekt een geheim van haar schoonfamilie Ondanks het advies zich daar niet mee te bemoeien probeert de journaliste het spoor van Sarah te volgen De twee verhaallijnen worden beurtelings beschreven aanvragen

De apotheker van Auschwitz Schlesak Dieter In deze documentaire roman lezen we gedetailleerd-realistisch over de gruwelijke machinerie van het concentratiekamp Auschwitz-Birkenau De nadruk ligt op de reconstructie van de opportunistische carriegravere voor in en na het doodskamp van apotheker Dr Victor Capesius een stadgenoot van de Roemeens-Duitse auteurdichteressayist (1934) Als assistent van Dr Mengele stuurde hij ondanks vriendschappen of flirtages met joodse stad- en streekgenoten voor de oorlog (hij was zelfs bevriend met de moeder van de auteur) deze als selecteur koelbloedig naar de gaskamers en verrijkte zich met hun bezittingen (gouden vullingen) Door omkoping kon hij later zijn civiel bestaan voortzetten aanvragen

De voorlezer Schlink Bernhard De roman begint met een liefdesrelatie tussen een jongen van vijftien en een tramconductrice van zesendertig Hij heeft haar na een ongelukje ontmoet toen zij hem geholpen heeft Na herstel van zijn ziek zijn zoekt hij haar enige keren op en belandt bij haar in bed De verhouding wordt voortgezet en de jongen moet haar regelmatig voorlezen Hij weet niet dat zij een analfabete is Het duurt tot lang na de beeumlindiging van hun relatie voordat hij erachter komt dat zij voor de SS in een concentratiekamp heeft gewerkt aanvragen

De brandstapel van Berlijn Schneider Helga In 1941 wordt de dan 4-jarige hoofdpersoon verlaten door haar moeder die carriegravere bij de SS maakt Helga groeit op bij verwanten en in instellingen en wordt een onhandelbaar kind Deze persoonlijke tragiek is verweven met oorlogsdreiging de ondergang van nazi-Duitsland de ellende van de bombardementen het maandenlange verblijf in schuilkelders honger en dorst ziekte en dood Indringend en huiveringwekkend komt het dagelijks leven van dit kind maar ook van iedereen in haar omgeving tot leven De lezer leeft mee en blijft achter in het besef dat beschaving een uiterst dun laagje vormt aanvragen

De onzaligen van Łoacutedź Sem-Sandberg Steve Om in de Tweede Wereldoorlog de joden van Lodz te beschermen maakt hun leider Chaim Rumkovski van het ghetto een ministaat met zelfbestuur ordedienst ziekenzorg en industrietjes die voor de Duitsers werken Deze bescherming blijkt niet te werken Rumkovski vertrekt met het laatste transport en overleeft de oorlog niet De visionaire bueaucraat Rumkovski besliste zelf wie werd weggestuurd Berucht is zijn rede waarin hij ouders om hun kinderen vraagt In zijn op vele feiten gebaseerde roman schetst Sendberg de vele gezichten van Rumkovski de ghettogeschiedenis en volgt hij enkele andere ghettobewoners niemand overleeft aanvragen

De pianiste van Theresienstadt Sommer Alice Herz- Het lange bewogen leven van de concertpianiste Alice Herz-Sommer (Praag 1903) De Amerikaanse fan Caroline Stroessinger schetst alle fasen en facetten van Alicersquo leven in een veelluik dat recht doet aan de gelukkige jaren in Praag (waar Kafka huisvriend was) de gevangenschap met zoontje Rafi in kamp Theresienstadt (1942-1945) de jaren als inwoner van de jonge staat Israeumll (met Golda Meir) en ten slotte de periode in Londen als 108-jarige is ze de oudste Holocaust-overlevende Kern van het veelluik vormt de episode waarin Alice zichzelf en de medekampbewoners op de been hield dankzij haar pianospel honderd maal trad ze op in het kamp Muziek bood troost en hoop Het boek is niet chronologisch maar bestaat uit diverse momentopnamen van Alicersquo leven tegen de achtergrond van de politiek-maatschappelijke dramarsquos van de eeuw Bespiegelingen over oa de filosofie van Spinoza worden afgewisseld door intermezzi over bijvoorbeeld haar sobere leefwijze Rode draad vormt de heilzame werking van muziek aanvragen

Vlucht Spaey Johanna Deze roman is opgedeeld in vier delen met vier perspectieven Het eerste en laatste zijn heel kort en vanuit het perspectief van twee mannen verteld een Duitse soldaat en een Vlaamse officier De twee middelste vormen de kern van het verhaal waarin we eerst de Leuvense Marieke volgen wier ouders en kinderen voor haar ogen worden doodgeschoten waarna zij naar Nederland vlucht Zij vindt werk in een hotel in Oosterhout waar ze zich probeert te troosten met mannengezelschap Dit tot ergernis van de dochter van de hoteleigenaresse Sybille We volgen haar in het derde deel waarin ze op zoekt gaat naar de officier uit Leuven op wie ze verliefd is Beide vrouwen zijn op de vlucht zowel letterlijk (naar Nederland en het klooster) als figuurlijk (voor intimiteit) De vluchtelingenproblematiek maakt het verhaal actueel aanvragen

De pianist Szpilman Wladyslaw De pianist Wladyslaw Szpilman schreef reeds in 1945 dit boek over zijn ervaringen tijdens de Tweede Wereldoorlog in het door de Duitsers bezette Warschau Met zijn familie eerst opgesloten in het joodse ghetto weet hij te ontsnappen als vrijwel alle inwoners worden gedeporteerd naar de concentratiekampen Geholpen door het Poolse verzet maar later geheel alleen weet hij op letterlijk wonderbaarlijke wijze telkens te overleven ook tijdens de opstand in het ghetto en de daarna door Hitler bevolen volledige vernietiging van Warschau Ten slotte helpt een Duitse officier die hem op de radio Chopin had horen spelen Wilm Hosenfeld Szpilman door hem voedsel te bezorgen In januari 1945 bevrijden de Russen hem aanvragen

De stenen maagden Vera Yvonne In Zimbabwe woedde eerst een vrijheidsstrijd (1950-1980) daarna een wrede burgeroorlog (1981-1986) tussen de twee grootste bevolkingsgroepen Van de eerste herinneren mensen zich de heldendaden De tweede wordt verzwegen vanwege de schande Deze roman is een beschrijving van het leed van twee zussen in deze burgeroorlog Het boek geeft geen beschrijving van de gruweldaden maar van de emoties die mensen meemaken bij geluk en wanhoop bij pijn en verdriet Het boek beschuldigt niemand noemt geen bevolkingsgroepen spreekt geen oordeel uit aanvragen

Vrij spel Vis Carlijn Kleindochter Charlie vraagt haar oma over de oorlog En wat dan volgt had ze niet verwacht Emma bleek als koerierster in de Tweede Wereldoorlog gevaarlijk werk te hebben verricht Nadat de grond onder de voeten van haar en haar toenmalige vriend te heet werd zwierven ze maanden door Europa voor ze Engeland bereikten Maar de op ware feiten gebaseerde roman gaat ook over het heden en over de wijze waarop de nu 86-jarige krachtige vrouw haar verdere leven opbouwde met toch altijd op de achtergrond lsquodie oorlogsperiodersquo aanvragen

Slachthuis vijf of De kinderkruistocht Vonnegut Kurt (Jr) Slaughterhouse-five is eacuteeacuten van de klassieke anti-oorlogsromans die uit de Tweede Wereldoorlog zijn voortgekomen De Amerikaanse schrijver (1922) was zelf aanwezig in Dresden in 1945 toen de geallieerden Dresden platbombardeerden Hij overleefde de aanval doordat hij met zijn medegevangenen schuilde in de zeer diepe koelkelders van het slachthuis waar hij als krijgsgevangene te werk was gesteld Deze ervaring heeft zon diepe indruk op Vonnegut gemaakt dat hij deze ondanks vele eerdere pogingen pas 25 jaar later in een roman kon verwerken Veel van de avonturen van Billy Pilgrim de hoodfdpersoon zijn dus zeer levensecht maar ze zijn vervlochten met de bekende fantasierijke verzinsels van Vonnegut Billy reist heen en weer in de tijd en bezoekt ook een andere planeet Dit alles moet gezien worden als zijn wanhopige poging om een manier te vinden om de verschrikkingen van Dresden te verwerken Billy kan alleen maar verder leven als hij zichzelf wijs kan maken dat niemand er iets aan had kunnen doen aanvragen

April in Parijs Wallner Michael De Duitse soldaat Roth (22) in 1943 tolk bij de Geheime Dienst in Parijs voelt zich geen nazi en trekt na werktijd burgerkleren aan om als lsquoAntoinersquo door de stad te kunnen lopen In een boekhandel leert hij de mooie Chantal kennen en wordt verliefd maar hij weet niet dat ze lid is van een verzetsgroep en informatie zoekt over de geheime dienst Chantal wordt ook verliefd en waarschuwt hem voor een anti-Duitse aanslag Als hij bij die aanslag slechts lichtgewond raakt wordt hij gearresteerd en wreed verhoord door de SS Hij kan ontsnappen en ontdekt in april 1944 waar Chantal in Normandieuml onderduikt Ze blijkt drie weken na de geboorte van baby Antoinette te zijn verkracht door een Duitser en doodgeschoten aanvragen

Een springende fontein Walser Martin Roman met sterk (auto-)biografische trekken van deze belangrijke Duitse auteur (1927) over zijn jeugd in een dorp aan het Bodenmeer Zijn vader wijdt zich vooral aan zijn wetenschappelijke werk de moeder drijft met moeite een herbergcafeacute Wanneer de nazis aan de macht komen sluit zij zich aan bij hun partij in de hoop dat de afdelingsvergaderingen bij haar zullen plaatsvinden De vader distantieert zich echter van de beweging en houdt zich bezig met de opvoeding van zijn kinderen Zijn poeumltisch ingestelde zoon wil achtereenvolgens pater zanger en dichter worden maar neemt haast als vanzelfsprekend deel aan de opgelegde verplichtingen in het Derde Rijk Daarna wordt hij schrijver en maakt gebruik van de vruchten die de door zijn vader opgekweekte woordenboom afwerpt aanvragen

De lach en de dood Webeling Pieter Als de legendarische Joodse komiek Ernst Hofman (Zonder Ernst geen humor) in februari 1944 naar een kamp in Polen wordt gedeporteerd wordt zijn kunst een overlevings- en betaalmiddel Zijn geliefdeHelena zit opgesloten in het vrouwenkamp Als wederdienst voor het smokkelen van briefjes geschreven op het beduimelde papier van cementzakken vertelt hij elke dag een kwartier lang grappen aan zijn medegevangenen Dat blijft niet onopgemerkt aanvragen

Mendelssohn op het dak Weil Jiriacute Van de Tsjechische-joodse schrijver (1900-1959) is eerder het mistroostige Leven met een ster over een ondergedoken jood in Praag opnieuw uitgegeven Ook deze roman speelt daar en in die tijd Ze volgt een paar vervolgde joden met wie het bijna allemaal slecht mee afloopt Ondergedoken kinderen worden opgepakt en doodgeslagen collaborerende joden eindigen in een trein naar het Oosten Ook Heydrich en enkele andere Duitsers worden gevolgd Wreed en nietsontziend schetst Weil voor beide kanten een grimmige wereld waarvan angst onzekerheid en soms een spatje goedheid de grondtonen zijn aanvragen

Nacht Wiesel Eacutelie Dit boek was in 1958 (Ned vert in 1961) het debuut van de schrijver die wel de archivaris van de Holocaust wordt genoemd en voor zijn strijd voor de mensenrechten de Nobelprijs voor de Vrede 1986 ontving Het is het aangrijpende verhaal hoe hij als 14-jarige zeer vrome joodse jongen in 1944 gedwongen wordt in het getto te wonen en daarna wordt weggevoerd naar een concentratiekamp Hij verliest hier al zijn familieleden maar bovendien elk geloof in God en in de geestelijke waarden die de kern van zijn bestaan vormden aanvragen

De witte veer Winspear Jacqueline Psychologe en detective Maisie Dobbs die tijdens de Eerste Wereldoorlog als verpleegster in een veldhospitaal heeft gewerkt runt anno 1930 in Londen samen met haar assistent Billy Beale een detectivebureau De steenrijke self-made man Joseph Waite geeft opdracht tot het vinden en thuisbrengen van zijn 32-jarige nog thuiswonende dochter Charlotte Intussen is inspecteur Stratton bezig met een moordzaak waarbij een vrouw vermoord in haar eigen huis werd aangetroffen Tijdens haar onderzoek ontdekt Maisie een link met de zaak van Stratton en met de oorlog aanvragen

De boekendief Zusak Markus Nadat haar moeder waarschijnlijk is opgepakt vanwege communistische sympathieeumln worden de Duitse Liesel Meminger (9) en haar broertje in 1939 in een pleeggezin geplaatst Als Werner onderweg sterft komt Liesel alleen aan in Molching bij Muumlnchen bij de oudere Hubermanns de aardige anti-Nazi huisschilder Hans en zijn ontevreden vrouw Rosa Hans leert Liesel lezen waardoor boeken voor haar zo belangrijk worden dat ze ze soms steelt Eind 1940 duikt de zoon van een joodse kennis van Hans bij hen onder en er groeit een band tussen Max en Liesel Na een bombardement in 1943 is Liesel de enige in de straat die nog leeft Ze gaat op zoek naar Max aanvragen

Parnassia Zwaan Josha De 4-jarige Rivka wordt in de oorlog bij een gereformeerd domineesgezin in het Zeeuws-Vlaamse Zaamslag ondergebracht Ze groeit op als Anneke haar ouders zijn bij het bombardement op Rotterdam omgekomen Na de oorlog gaat ze niet terug naar haar vader en broer Ze ontkent haar joodse afkomst en blijft Anneke Toch trouwt ze met Joost een joodse overlevende van de kampen Haar ontkenning zijn traumarsquos en het onvermogen tot communicatie maken hun huwelijk en gezinsleven kapot De kinderen worden uit huis geplaatst en pas als Anneke dertig jaar later hoort dat Joost is overleden bezoekt ze de begrafenis en ziet ze haar kinderen terug Een stroom van herinneringen komt los Haar dochter Sandra wil haar verhaal horen Iedere week spreken ze af in strandpaviljoen Parnassia om te praten over het verleden Pas op 70-jarige leeftijd kan RivkaAnneke zich met haar joodse achtergrond verzoenen aanvragen

Page 8: Oorlogsromans

De vertrouweling Greacutemillon Heacutelegravene In 1975 krijgt een 35-jarige vrouw redactrice bij een uitgeverij na de dood van haar moeder wonderlijke brieven zonder afzender toegestuurd Het blijkt de geschiedenis van haar moeder te zijn die geheimen onthult rondom haar eigen geboorte aan het begin van de Tweede Wereldoorlog aanvragen

Leven en lot Grossman Vasilij Het boek dat de toestand in de concentratiekampen en oorlogsscegravenes als de slag van Stalingrad beschrijft maar zich net als Tolstojs Oorlog en vrede ook richt op het leven van individuen is geschreven in de jaren vijftig van de 20e eeuw Voordat het kon worden gepubliceerd werd het manuscript ervan in beslag genomen door de KGB De autoriteiten waren doodsbenauwd voor de schok die de roman teweeg zou kunnen brengen stalinisme en nationaal-socialisme werden door Grossman op een lijn gesteld Lang na Grossmans dood dook er een tweede manuscript van het boek op dat naar het Westen werd gesmokkeld Thans trekt het zowel in het Westen als in Rusland zelf een groot aantal lezers aanvragen

De lotgevallen van de brave soldaat Švejk in de wereldoorlog Hašek Jaroslav De goedmoedige sullige soldaat Svejk heeft zijn plaats verdiend in de wereldliteratuur Door zijn gedrag ontstaan hilarische en absurde situaties afgewisseld en verlevendigd met zon 200 anekdotes die Svejk te kust en te keur door het verhaal vlecht Svejks belevenissen in het Oostenrijks-Hongaarse leger tijdens de Eerste Wereldoorlog worden in Haseks Unvollendete gebruikt als aanklacht tegen militarisme en hieumlrarchie Svejk is als zand in de raderen van het militaire apparaat Svejk geeft ook een goed beeld van het vroeg 20e-eeuwse Midden-Europa aanvragen

Catch-22 Heller Joseph Tegen de achtergrond van de toenemende Amerikaanse Vietnam-betrokkenheid geschreven roman over de anti-held Yossarian Deze is gestationeerd op een Italiaans eiland en bommenrichter bij de luchtmacht in de laatste jaren van de Tweede Wereldoorlog aanvragen

De verborgen strijd Herbert AP Harry Penrose student in Oxford neemt dienst in het Britse leger als in zomer 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbreekt Hij wordt als officier naar Gallipoli gestuurd waar de Geallieerden de Turken bevechten Door zijn ervaringen in de loopgraven verandert hij gaat piekeren en twijfelen Hij raakt begin 1916 zwaargewond herstelt in Engeland en trouwt Hij kan een kantoorbaan op het ministerie van Defensie krijgen wat beter voor hem is maar gaat weer naar het front nu in Frankrijk Bijna direct wordt hij door een nare superieur de frontlinie in gestuurd Vanwege hevig spervuur rent hij met zn mannen terug naar een dug-out wordt gearresteerd en beschuldigd van verraad Een krijgsraad veroordeelt hem ter dood aanvragen

Nacht Hilsenrath Edgar Beschrijving van het leven lijden en de dood van joden in een getto in een door de fascistische Roemeense regering bezette stad in de Oekraiumlne Hier zijn geen gaskamers en verbrandingsovens maar de naar dit getto gedeporteerde joden volgen een even wrede maar langere lijdensweg naar de uiteindelijke dood De Duitse auteur (1926) heeft deze deportatie overleefd maar heeft veel aan den lijve moeten ervaren Natuurlijk probeerden velen zo lang mogelijk te overleven was er zwarte handel ook een bordeel een kapperswinkel en een cafeacute Er waren ook grote verschillen tussen de min of meer welgestelde en de arme joden zoals dat in de normale wereld ook het geval is maar aan ontsnapping viel niet te denken Er was de dreiging van razzias van executies of een langzamer verdelging De auteur concentreert zich op een hoofdfiguur Ranek die om zo lang mogelijk te overleven ook van alles doet wat verboden is zelfs een gouden tand uit de mond van zijn zojuist overleden broer wrikt en diens gezicht in het bijzijn van zijn schoonzusje daarbij ernstig beschadigt maar die ook gevoelens van liefde en menselijkheid kent aanvragen

22 Britannia Road Hodgkinson Amanda Na vijf jaar Tweede Wereldoorlog waarin de Poolse Janusz naar Engeland vlucht en Silvana met hun zoontje Aurek in de bossen bij Warschaw in leven probeert te blijven wordt de familie herenigd Het wordt een moeilijke start beide ouders hebben een verleden en het jongetje ziet in zijn vader een vijand Janusz is een zorgzame vader die zich thuisvoelt in zijn nieuwe vaderland en zich wil gedragen als een Engelsman Silvana kampt met een vreselijk geheim waarover zij niet wil en kan praten met haar man Aurek is een losgeslagen kind vanwege de oorlogsverschrikkingen en zijn overlevingsdrang Alle drie hoofdpersonen worden belicht zowel in het heden als in hun verleden er wordt voortdurend van tijd en locatie geswitcht vanaf het prille geluk van het echtpaar de geboorte van hun zoon in 1940 en daarna de oorlog tot de hereniging aanvragen

Grenzen Jacobsen Roy De bij de literaire Noorse grootheden horende auteur (1954) wordt met deze roman voor het eerst in het Nederlands vertaald Hij plaatst de Luxemburgse Ardennen een groen kussen midden in Europa waar grenzen verschoven worden en wij die hier wonen ze oversteken zonder ons een millimeter ter verroeren in het middelpunt van zijn roman over grenzen tussen landen tussen mensen en binnen mensen De personages zijn allemaal grensgevallen zoals de Belgische Luxemburger Markus de Duitse Luxemburger Leon en de Amerikaanse Luxemburger Robert aanvragen

Schindlerrsquos list Keneally Thomas Het waargebeurde verhaal van een Sudetenduitse industrieel en zwarthandelaar die zich in 1939 in Krakau vestigde en zijn joodse arbeiders van de dood redde Dat alles presteerde hij onder de neus van de SS met een mengeling van boerenslimheid en omkoperij en met grote persoonlijke moed Het verhaal is door de Australische auteur in romanvorm geschreven maar dit is zo gedaan dat de lezer het gevoel heeft dat de dialogen ter plaatse zijn genoteerd en dat alles precies zo en niet anders is geweest aanvragen

Montyn Kooiman Dirk Ayelt De auteur laat zijn ik-figuur Jan Montyn (geboren in 1924) etser en schilder zijn levensverhaal vertellen in een vermenging van documentaire en roman Montyn groeit op in een gereformeerd milieu in Oudewater De oorlog brengt hem via oa de Arbeidsdienst bij de Duitse marine Uit krijgsgevangenschap ontvlucht komt hij bij het vreemdelingenlegioen wordt in Nederland in heropvoedingskampen geplaatst gaat als vrijwilliger naar Korea volgt in Nederland een militaire opleiding en belandt in een psychiatrische inrichting Hij vestigt zich als kunstenaar in Frankrijk en begeleidt transporten van adoptiekinderen van ZuidOost-Azieuml naar Europa aanvragen

Frontberichten Koumlppen Edlef Roman over de belevenissen van de Duitse student Adolf Reisiger in de Eerste Wereldoorlog In 1915 vertrekt hij als oorlogsvrijwilliger vol idealisme naar het front Gaandeweg ervaart hij de verschrikkingen van de oorlog aan den lijve en komt tot het inzicht dat de oorlog zinloos en misdadig is Het verhaal is een mengeling van Reisigers belevenissen zijn dagboeknotities brieven krantenartikelen oorlogsfeiten (oa over gasvergiftiging en zelfmoorden aan het front) reclameboodschappen en fragmenten uit oa officieumlle bekendmakingen van de Duitse keizer militaire berichten van de generale staf de Afdeling censuur enz Aan het eind van de oorlog wordt Reisiger als hij verklaart dat oorlog de grootste van alle misdaden is gearresteerd en opgesloten in een krankzinnigengesticht aanvragen

De geverfde vogel Kosiński Jerzy Het gruwelijke relaas van de ontberingen van een ouderloos kind tijdens de tweede wereldoorlog in Oost-Europa Geteisterd door honger en kou trekt het kind mishandeld en weggejaagd door de primitieve bevolking van dorp tot dorp In deze tweede editie is een uitgebreid voorwoord van de auteur opgenomen Met klem wijst hij het autobiografische element in het boek af in de geschieden is van dit kind zijn alle gruwelen mensen aangedaan in de tweede wereldoorlog samengebracht Kosinski schetst hoe het boek aanvankelijk verguisd werd maar later toen de artistieke vrijheden ruimer werden toch waardering ondervond aanvragen

Het kielzog van de oorlog La Motte Ellen Newbold De Amerikaanse verpleegkundige Ellen M La Motte was in de Eerste Wereldoorlog vrijwillig werkzaam in een veldhospitaal nabij Ieper Haar gruwelijke ervaringen legde ze in 1916 vast in een korte roman in schetsen lsquoThe Backwash of Warrsquo Dit boekje raakte vrijwel in de vergetelheid Aan schrijver Edwin Mortier gaf het onlangs echter stof voor zijn roman lsquoGodenslaaprsquo waarna deze besloot het te vertalen en in te leiden La Motte laat weinig heel van verhalen over soldatenheroiumlek en vaderlandsliefde Zij portretteert jonge soldaten die wegteren aan gasgangreen of voor het leven verminkt zijn hallucinerende soldaten met stinkende wonden onverschillige artsen hautaine officieren die snel nog even decoraties opspelden bij stervenden in het veldlazaret aanvragen

Is dit een mens Levi Primo Primo Levi werd in 1919 in Turijn geboren studeerde scheikunde en voegde zich in 1943 bij een partizanengroep In dat jaar werd hij gearresteerd en - als jood - naar Auschwitz getransporteerd Als een van de weinigen overleefde hij het kamp In dit boek beschrijft Levi niet alleen de uiterlijke gebeurtenissen in het kamp maar vooral de lichamelijke en psychische ontluistering en de overlevingsmechanismen Hij doet dit vanuit eigen ervaring maar ook afstandelijk analyserend sober eerlijk en zonder wrok of zelfbeklag aanvragen

Het respijt Levi Primo Zeventien jaar na Is dit een mens waarin Levi (1919-87) getuigde van de verschrikkingen van het concentratiekamp Auschwitz beschreef hij in Het Respijt de thuisreis Tijdens deze bizarre tocht van zes maanden werd een aantal overlevenden door hun Russische bevrijders heen en weer gesleept door een totaal ontregeld en ontredderd Oost-Europa met een ontstellend gebrek aan organisatie waardoor deze mensen leden onder honger kou verveling maar vooral slopende onzekerheid heimwee schrijnend verdriet om het verlies van zovelen aanvragen

Terugkeer ongewenst Lewinsky Charles Ik heb leren leven zonder vrijheid zonder hoop Waarom vind ik het dan verdomme zo moeilijk om te leven zonder geweten Terugkeer ongewenst is het deels waargebeurde deels fictieve levensverhaal van de Joodse acteur entertainer en regisseur Kurt Gerron In 1933 vlucht hij voor de nazi s en belandt via Wenen en Parijs in Nederland waar hij onder andere optreedt in de Joodsche Schouwburg in Amsterdam en meewerkt aan verschillende Nederlandse speelfilms Samen met zijn vrouw Olga wordt hij in 1943 geiumlnterneerd in Westerbork en van daar gedeporteerd naar Theresienstadt waar de SS hem vraagt een film te maken waarin het vernederende gettobestaan wordt voorgesteld als een paradijs Weigeren betekent transport naar Auschwitz meewerken betekent verraad aan zichzelf en aan zijn kunst Dit dilemma vormt de kern van dit boek aanvragen

Het meisje in de rode jas Ligocka Roma Levensverhaal van Roma Ligocka (1938) het kleine meisje met de rode jas dat angstig toekijkt als de Duitsers het getto van Krakau ontruimen Roma en haar moeder ontsnappen en duiken onder bij een Poolse familie Roma haar moeder en haar neef de latere cineast Roman Polanski overleven de Holocaust Pijnlijk eerlijk levensverhaal van een vrouw die na vijftig jaar terugkijkt naar de gevolgen van de Holocaust op haar persoonlijke leven hoe zon heel klein kind de verschrikkingen van de oorlog beleefde Maar ook het zwervende leven dat zij samen met haar man leidde onder het Stalinistische bewind dat ze aanvankelijk als enthousiast lid van de communistische jeugdbeweging omarmde Ze beschrijft hoe ze als kunstenares succes heeft maar telkens ten prooi valt aan depressies waarvan ze de oorzaak niet begrijpt tot ze zichzelf in 1994 bij de premiegravere van de film Schindlers list terug ziet in bovengenoemd fragment aanvragen

De onbekende soldaat Linna Vaumlinouml Roman over de zogeheten Vervolgoorlog tussen Finland en de Sovjet-Unie 1941-1944 vanuit het perspectief van de gewone soldaten aan het front die zich proberen staande te houden en te overleven ondanks soms absurde bevelen van hogergeplaatsten De verschillende persoonlijkheden en hun reacties in de vaak extreme omstandigheden staan centraal evenals de botsingen en het onbegrip tussen degenen die de orders moeten uitvoeren en zij die ze geven aanvragen

De welwillenden Littell Jonathan De hoofdpersoon is een foute Duitser die zijn verhaal vertelt vanuit zijn eigen perspectief als nazi en gehuwde homoseksueel Deze dr Maximilien Aue vertelt op bijna 1000 bladzijden minutieus zijn ervaringen als invloedrijk officier van de Sicherheitsdienst (inlichtingendienst) van de SS in heel Europa Zo ontstaat een controversieel verhaal dat enerzijds tijdens massamoorden en etnische zuiveringen ontaardt in een schurkenepos -activiteiten waarvan hijzelf overigens ook onpasselijk wordt- en anderzijds ontroert door de prachtige beschrijvingen van landschappen (Kaukasus Oekraiumlne Pommeren Antibes) van de beluisterde muziek en van de gelezen literatuur aanvragen

De tweeling Loo Tessa de De tweeling is een lijvige roman over het lijden van gewone Duitsers in oorlogstijd De Duitse tweelingzusjes Anna en Lotte geboren in 1916 worden na de dood van hun ouders van elkaar gescheiden Anna komt terecht in het boerse en katholieke milieu van haar grootvader Lotte belandt in Nederland bij een oom met socialistische idealen Na zeventig jaar ontmoeten de zussen elkaar weer in het kuuroord Spa Ze vertellen elkaar hun levensverhaal dat vooral een oorlogsverhaal is Lotte heeft joodse onderduikers geholpen Anna was met een SS-militair getrouwd en heeft als verpleegster gewerkt in Duitse veldhospitalen aanvragen

Een meisje uit Oradour Lucas Michele Claire Het verhaal begint als een roman De Franse Christine Lenoir verruilt haar kantoor in Parijs voor New York Zij is opgevoed in een nonnenklooster nadat haar ouders zijn gestorven toen zij zes jaar oud was Bij de moord op president Kennedy krijgt zij flashbacks van vernietigingskampen en besluit terug te keren naar Frankrijk om op zoek te gaan naar haar verleden Dan begint de waargebeurde geschiedenis Zij blijkt uit Oradour-sur-Glane te komen Een dorp dat op 10 juni 1944 in zijn geheel is vernietigd door de nazis en waarvan de 642 bewoners zijn vermoord aanvragen

Helden zonder glorie Mailer N Bij herlezing blijkt deze roman nog steeds even aangrijpend en boeiend als op het moment dat eerdere drukken verschenen De zinloosheid en rauwheid van de oorlog de kondities waaronder zowel het beste als het slechtste bij de mens boven komen het leven van soldaten en officieren worden zodanig beschreven dat de lezer een volledig authentieke ervaring ondergaat van de strijd tussen Amerikanen en Japanners op een klein Pacificeiland aanvragen

Matterhorn Marlantes Karl Deze roman speelt in het grensgebied van Zuid- met Noord-Vietnam en Laos in 1969 Marlantes schetst de Vietnamoorlog in al zijn rauwheid Vooral de zinloosheid van het eerst moeten verlaten van Matterhorn (een Amerikaanse vesting in de Vietnamese jungle) om het daarna opnieuw te moeten innemen op bevel van de legerleiding Hij tekent de levens van de mannen van de Bravo compagnie die zijn overgeleverd aan de waanzin de stank de uitputting raciale tegenstellingen lichamelijke reacties vluchtgedrag en de alomtegenwoordige dood Luitenant Mellas de hoofdpersoon in het boek ziet zijn idealen betekenisloos worden tegen de achtergrond van verbrande lichamen de verdovende werking van drank en drugs en een vijand die onzichtbaar is maar toch aanwezig Een hel die hen die het overleefden voor altijd zou brandmerken aanvragen

De huid Malaparte Curzio Verslag van de ervaringen van een Italiaan uit een gegoede familie die in de Tweede Wereldoorlog verbindingsofficier was in het Amerikaanse leger en de bevrijding van Napels meemaakte Curzio Malaparte werd in 1922 lid van de fascistische partij In 1931 zegde hij zijn lidmaatschap op en week uit naar Engeland Toen hij in 1933 terugkeerde naar Italieuml werd hij tot 1938 gevangen gehouden Na enige tijd als oorlogscorrespondent gewerkt te hebben week hij uit naar Finland en keerde na de val van Mussolini terug naar Italieuml Malaparte slaagt erin zonder sentimentaliteit maar meacutet emotionaliteit een beeld te geven van de ontreddering de decadentie en de nietsontziende strijd om te overleven van de Italiaanse bevolking aanvragen

Kaputt Malaparte Curzio Deze oorlogsroman verscheen oorspronkelijk in 1944 en is in 2005 in een nieuwe Nederlandse vertaling in de serie Oorlogsdomein uitgegeven Malaparte is het pseudoniem van Kurt Erich Suckert (1898-1957) een journalist en diplomaat Malaparte schreef het boek nadat hij een paar jaar als oorlogscorrespondent met het Italiaanse leger door Servieuml Kroatieuml Polen Rusland en Finland was getrokken Het is een verslag van het verval van Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog Malaparte schrijft oa over ontmoetingen met ontheemden de vervolging en moorden op de joden het getto van Warschau Als aristocraat heeft hij ontmoetingen met kopstukken uit het Duitse leger De gebeurtenissen in het boek zijn grotendeels verzonnen maar de inhoud is huiveringwekkend geloofwaardig aanvragen

Het meisje dat uit de lucht kwam vallen Mawer Simon Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt de jonge Marian Sutro die werkt bij de Raderkamer geselecteerd door de Britse geheime dienst voor een opleiding tot spion Omdat ze goed Frans spreekt - ze groeide op in Genegraveve en Frankrijk - wil men haar inzetten voor opdrachten over zee Na een intensieve training arriveert ze in Frankrijk met een bijzondere missie ze moet natuurwetenschapper Cleacutement Petellier die al werkt aan de atoombom overhalen mee te gaan naar Engeland Juist op deze man een vriend van haar broer was ze als jong meisje hevig verliefd aanvragen

De bakkersdochter McCoy Sarah Deze roman gaat over twee vrouwen die door een interview met elkaar in contact komen de 79-jarige Elsie van oorsprong een Duitse bakkersdochter en nu eigenares van een bakkerszaak in Texas en de jonge journaliste Reba Het interview is aanleiding voor een terugblik op de betekenis van de Tweede Wereldoorlog op Elsies leven Daardoor verspringt het verhaal tussen Duitsland en Texas en beslaat de periode 1938(Kristallnacht)-2008 De roman verteld in de derde persoon wisselt bovendien van perspectief tussen de twee vrouwen en opmerkelijk in vier hoofdstukken kijkt de lezer door de ogen van een nazi-officier Aan de orde komen uitsluiting van vreemdelingen (joden Latinos) en het Lebensbornprogramma maar ook de kracht van familie en vriendschap aanvragen

Verborgen verleden Michaels Anne Deze roman gaat over de joodse jongen Jakob Beer die tijdens de oorlog gered wordt door een Griek en meegenomen wordt naar diens huis op een Grieks eiland Hier maakt hij kennis met kunst en poeumlzie botanie en cartografie Na de oorlog emigreren ze naar Canada waar de Griek overlijdt en Beer diens werk voortzet Beer maakt kennis met een jonge hoogleraar die zodanig in de ban raakt van Beers leven en werken dat zijn eigen geregelde bestaan ontwricht dreigt te worden De herinneringen die beide mannen aan de oorlog hebben en de manier waarop ze die trachten te verwerken loopt als rode draad door deze roman aanvragen

Het bittere kruid Minco Marga In Het bittere kruid schrijft Marga Minco over de Jodenvervolging tijdens de bezettingstijd In korte hoofdstukken realiseert zij de sfeer van toenemende onzekerheid en angst Zelfs als de bezetter toeslaat blijft er nog een spoor van hoop om aan het lot te ontkomen aanvragen

De geschiedenis Morante Elsa Tegen de achtergrond van Rome in de Tweede Wereldoorlog en kort daarna speelt zich het leven af van een onderwijzeres Ida Mancuso en haar zoon Nino Min of meer toevallig wordt deze vrouw door een Duitse soldaat die op doorreis is verkracht waarna negen maanden later de kleine Useppe geboren wordt een vrolijk maar lichamelijk zwak kind Zijn kinderlijke naiumlviteit en opgewektheid steken schril af tegen zijn gewelddadige omgeving aanvragen

Godenslaap Mortier Erwin Een bijna honderdjarige vrouw beschrijft haar ervaringen rond de Eerste Wereldoorlog in Vlaanderen en Noord-Frankrijk om en aan het front Ze neemt geen blad voor de mond spaart niemand en schrijft alleen voor zichzelf Schrijven lijkt obsceen wanneer men publiceert zo persoonlijk en naakt is de waarheid die zij oproept Op een hoger niveau gaat het verhaal over taal en werkelijkheid over persoonlijke en algemene geschiedenis aanvragen Storm in juni Neacutemirovsky Iregravene Een in 1942 tot twee van de beoogde drie delen voltooide roman in 2004 bekroond met de Prix Renaudot moet wel een uitzonderlijke achtergrond kennen Die postume toekenning heeft de schrijfster (Kiev 1903-Birkenau 1942) inderdaad niet alleen te danken aan haar destijds al gelauwerde kwaliteiten maar ook aan de toewijding van haar dochters Denise Epstein hoedster van het manuscript en Elisabeth Gille chroniqueur van hun ervaringen in Iregravene Nemirovsky een vrouw en de roman Een landschap van as Ingebed in het de auteur kenschetsende voorwoord en bijlagen met persoonlijk getinte aantekeningen en brieven van Neacutemirovski verhaalt het eerste deel hoe de vlucht voor het oprukkende Duitse leger uit de exodus de zwakte en berekening van de een en de solidariteit van de ander bevestigt waarna het tweede deel de sfeer tijdens de bezetting van een dorpje beschrijft de kleinschaligheid van tijdelijke rust en wellevende omgang een stilte voor een nieuwe storm aanvragen

Kinderjaren Oberski Jona De verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog zijn natuurlijk overbekend maar hoe een klein joods jongetje die jaren beleefd moet hebben is bijna niet voor te stellen Deze novelle slaagt er echter volkomen in dit beeld te schetsen Op sobere afstandelijke wijze worden de oorlogsjaren beschreven Er is geen opsmuk van het onderwerp geen standpuntbepaling noch rancune slechts verwondering pijn en een niet begrijpen blijven over Het is in zijn eenvoud zeer veelzeggend voor mensen die kunnen navoelen wat er zich achter die belevenissen moet hebben afgespeeld aanvragen

De Engelse patieumlnt Ondaatje Michael De Hongaarse graaf Ladislaus de Almaacutesy heeft jarenlang met zijn Engelse collegas Libieuml en Egypte doorkruist en zijn bevindingen gerapporteerd aan de Royal Geographical Society Tot het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog Nu in het voorjaar van 1945 herbergt gedurende enige maanden de villa San Girolame even ten noorden van Florence vier personen Hana een jonge verpleegster een ten gevolge van een vliegtuigcrash in de Libische woestijn onherkenbaar verbrande Engelsman verworden tot een met morfine volgespoten klomp vulkanisch vlees of is het inderdaad de pro-Duitse spion Almaacutesy de Indische luitenant Kirpal Singh en Caravaggio de voormalige eveneens verminkte inbreker die voor de geallieerden spioneerde Het verleden kleurt en laadt de onderlinge betrekkingen in het heden Het driedimensionale relatiepatroon wordt van alle kanten belicht geiumlllustreerd en geiumlnterpreteerd aanvragen

Donderdagskind Pick Alison Pavel en Anneliese Bauer zijn welgestelde Tsjechische joden die na de bezetting van hun land in 1939 langzaam maar zeker in de fuik van de Duitse jodenverdelging eindigen Alleen hun zoontje Pepik overleeft na plaatsing in een kindertransport de oorlog Het verhaal wordt verteld door Anneliese een eenzelvige Holocaust onderzoekster (ik-figuur) Haar leven en dat van de Bauers wisselen elkaar in korte hoofdstukken af aanvragen

Een boek voor Hanna Pressler Mirjam Net voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog krijgt Hanna (14) de kans om Leipzig te ontvluchten en naar Denemarken te gaan Ze wordt ondergebracht bij een gastgezin evenals verschillende andere meisjes Ze probeert daar een nieuw leven op te bouwen Wanneer de Duitsers Denemarken binnenvallen wordt Hanna gearresteerd en naar Theresienstadt gedeporteerd Dan wordt elke dag een strijd op leven en dood Zal Hanna de oorlog overleven aanvragen

Van het westelijk front geen nieuws Remarque Erich Maria Het boek verhaalt van een groep jonge (19 jaar) Duitse soldaten die door hun klasseleraar Kantorek in 1916 worden overgehaald dienst te nemen in het leger Bijna drie jaar delen ze de strijd worden volwassen en realiseren zich dat ze in het landschap van onze jeugd rondstappen als bezoekers De een na de ander sneuvelt ten slotte Remarque beschrijft realistisch - hij werd november 1916 zelf onder de wapenen geroepen - maar nuchter en daardoor vaak zo beklemmend indringend en verbijsterend de diepe kameraadschap maar bovenal de zin- en uitzichtloosheid van het oorlogsgeweld aanvragen

Haar naam was Sarah Rosnay Tatiana de In de nacht van 16 juli 1942 wordt de 10-jarige Sarah met haar ouders opgepakt en naar het Velodrome dHiver in Parijs gebracht Zij heeft ongezien haar kleine broertje in een kast verstopt en belooft hem later te bevrijden maar Sarah wordt weggevoerd en ziet hem nooit meer terug Zestig jaar later moet een Amerikaanse journaliste in Parijs een artikel schrijven over die gebeurtenis Zij zoekt in archieven naar de ware toedracht en ontdekt een geheim van haar schoonfamilie Ondanks het advies zich daar niet mee te bemoeien probeert de journaliste het spoor van Sarah te volgen De twee verhaallijnen worden beurtelings beschreven aanvragen

De apotheker van Auschwitz Schlesak Dieter In deze documentaire roman lezen we gedetailleerd-realistisch over de gruwelijke machinerie van het concentratiekamp Auschwitz-Birkenau De nadruk ligt op de reconstructie van de opportunistische carriegravere voor in en na het doodskamp van apotheker Dr Victor Capesius een stadgenoot van de Roemeens-Duitse auteurdichteressayist (1934) Als assistent van Dr Mengele stuurde hij ondanks vriendschappen of flirtages met joodse stad- en streekgenoten voor de oorlog (hij was zelfs bevriend met de moeder van de auteur) deze als selecteur koelbloedig naar de gaskamers en verrijkte zich met hun bezittingen (gouden vullingen) Door omkoping kon hij later zijn civiel bestaan voortzetten aanvragen

De voorlezer Schlink Bernhard De roman begint met een liefdesrelatie tussen een jongen van vijftien en een tramconductrice van zesendertig Hij heeft haar na een ongelukje ontmoet toen zij hem geholpen heeft Na herstel van zijn ziek zijn zoekt hij haar enige keren op en belandt bij haar in bed De verhouding wordt voortgezet en de jongen moet haar regelmatig voorlezen Hij weet niet dat zij een analfabete is Het duurt tot lang na de beeumlindiging van hun relatie voordat hij erachter komt dat zij voor de SS in een concentratiekamp heeft gewerkt aanvragen

De brandstapel van Berlijn Schneider Helga In 1941 wordt de dan 4-jarige hoofdpersoon verlaten door haar moeder die carriegravere bij de SS maakt Helga groeit op bij verwanten en in instellingen en wordt een onhandelbaar kind Deze persoonlijke tragiek is verweven met oorlogsdreiging de ondergang van nazi-Duitsland de ellende van de bombardementen het maandenlange verblijf in schuilkelders honger en dorst ziekte en dood Indringend en huiveringwekkend komt het dagelijks leven van dit kind maar ook van iedereen in haar omgeving tot leven De lezer leeft mee en blijft achter in het besef dat beschaving een uiterst dun laagje vormt aanvragen

De onzaligen van Łoacutedź Sem-Sandberg Steve Om in de Tweede Wereldoorlog de joden van Lodz te beschermen maakt hun leider Chaim Rumkovski van het ghetto een ministaat met zelfbestuur ordedienst ziekenzorg en industrietjes die voor de Duitsers werken Deze bescherming blijkt niet te werken Rumkovski vertrekt met het laatste transport en overleeft de oorlog niet De visionaire bueaucraat Rumkovski besliste zelf wie werd weggestuurd Berucht is zijn rede waarin hij ouders om hun kinderen vraagt In zijn op vele feiten gebaseerde roman schetst Sendberg de vele gezichten van Rumkovski de ghettogeschiedenis en volgt hij enkele andere ghettobewoners niemand overleeft aanvragen

De pianiste van Theresienstadt Sommer Alice Herz- Het lange bewogen leven van de concertpianiste Alice Herz-Sommer (Praag 1903) De Amerikaanse fan Caroline Stroessinger schetst alle fasen en facetten van Alicersquo leven in een veelluik dat recht doet aan de gelukkige jaren in Praag (waar Kafka huisvriend was) de gevangenschap met zoontje Rafi in kamp Theresienstadt (1942-1945) de jaren als inwoner van de jonge staat Israeumll (met Golda Meir) en ten slotte de periode in Londen als 108-jarige is ze de oudste Holocaust-overlevende Kern van het veelluik vormt de episode waarin Alice zichzelf en de medekampbewoners op de been hield dankzij haar pianospel honderd maal trad ze op in het kamp Muziek bood troost en hoop Het boek is niet chronologisch maar bestaat uit diverse momentopnamen van Alicersquo leven tegen de achtergrond van de politiek-maatschappelijke dramarsquos van de eeuw Bespiegelingen over oa de filosofie van Spinoza worden afgewisseld door intermezzi over bijvoorbeeld haar sobere leefwijze Rode draad vormt de heilzame werking van muziek aanvragen

Vlucht Spaey Johanna Deze roman is opgedeeld in vier delen met vier perspectieven Het eerste en laatste zijn heel kort en vanuit het perspectief van twee mannen verteld een Duitse soldaat en een Vlaamse officier De twee middelste vormen de kern van het verhaal waarin we eerst de Leuvense Marieke volgen wier ouders en kinderen voor haar ogen worden doodgeschoten waarna zij naar Nederland vlucht Zij vindt werk in een hotel in Oosterhout waar ze zich probeert te troosten met mannengezelschap Dit tot ergernis van de dochter van de hoteleigenaresse Sybille We volgen haar in het derde deel waarin ze op zoekt gaat naar de officier uit Leuven op wie ze verliefd is Beide vrouwen zijn op de vlucht zowel letterlijk (naar Nederland en het klooster) als figuurlijk (voor intimiteit) De vluchtelingenproblematiek maakt het verhaal actueel aanvragen

De pianist Szpilman Wladyslaw De pianist Wladyslaw Szpilman schreef reeds in 1945 dit boek over zijn ervaringen tijdens de Tweede Wereldoorlog in het door de Duitsers bezette Warschau Met zijn familie eerst opgesloten in het joodse ghetto weet hij te ontsnappen als vrijwel alle inwoners worden gedeporteerd naar de concentratiekampen Geholpen door het Poolse verzet maar later geheel alleen weet hij op letterlijk wonderbaarlijke wijze telkens te overleven ook tijdens de opstand in het ghetto en de daarna door Hitler bevolen volledige vernietiging van Warschau Ten slotte helpt een Duitse officier die hem op de radio Chopin had horen spelen Wilm Hosenfeld Szpilman door hem voedsel te bezorgen In januari 1945 bevrijden de Russen hem aanvragen

De stenen maagden Vera Yvonne In Zimbabwe woedde eerst een vrijheidsstrijd (1950-1980) daarna een wrede burgeroorlog (1981-1986) tussen de twee grootste bevolkingsgroepen Van de eerste herinneren mensen zich de heldendaden De tweede wordt verzwegen vanwege de schande Deze roman is een beschrijving van het leed van twee zussen in deze burgeroorlog Het boek geeft geen beschrijving van de gruweldaden maar van de emoties die mensen meemaken bij geluk en wanhoop bij pijn en verdriet Het boek beschuldigt niemand noemt geen bevolkingsgroepen spreekt geen oordeel uit aanvragen

Vrij spel Vis Carlijn Kleindochter Charlie vraagt haar oma over de oorlog En wat dan volgt had ze niet verwacht Emma bleek als koerierster in de Tweede Wereldoorlog gevaarlijk werk te hebben verricht Nadat de grond onder de voeten van haar en haar toenmalige vriend te heet werd zwierven ze maanden door Europa voor ze Engeland bereikten Maar de op ware feiten gebaseerde roman gaat ook over het heden en over de wijze waarop de nu 86-jarige krachtige vrouw haar verdere leven opbouwde met toch altijd op de achtergrond lsquodie oorlogsperiodersquo aanvragen

Slachthuis vijf of De kinderkruistocht Vonnegut Kurt (Jr) Slaughterhouse-five is eacuteeacuten van de klassieke anti-oorlogsromans die uit de Tweede Wereldoorlog zijn voortgekomen De Amerikaanse schrijver (1922) was zelf aanwezig in Dresden in 1945 toen de geallieerden Dresden platbombardeerden Hij overleefde de aanval doordat hij met zijn medegevangenen schuilde in de zeer diepe koelkelders van het slachthuis waar hij als krijgsgevangene te werk was gesteld Deze ervaring heeft zon diepe indruk op Vonnegut gemaakt dat hij deze ondanks vele eerdere pogingen pas 25 jaar later in een roman kon verwerken Veel van de avonturen van Billy Pilgrim de hoodfdpersoon zijn dus zeer levensecht maar ze zijn vervlochten met de bekende fantasierijke verzinsels van Vonnegut Billy reist heen en weer in de tijd en bezoekt ook een andere planeet Dit alles moet gezien worden als zijn wanhopige poging om een manier te vinden om de verschrikkingen van Dresden te verwerken Billy kan alleen maar verder leven als hij zichzelf wijs kan maken dat niemand er iets aan had kunnen doen aanvragen

April in Parijs Wallner Michael De Duitse soldaat Roth (22) in 1943 tolk bij de Geheime Dienst in Parijs voelt zich geen nazi en trekt na werktijd burgerkleren aan om als lsquoAntoinersquo door de stad te kunnen lopen In een boekhandel leert hij de mooie Chantal kennen en wordt verliefd maar hij weet niet dat ze lid is van een verzetsgroep en informatie zoekt over de geheime dienst Chantal wordt ook verliefd en waarschuwt hem voor een anti-Duitse aanslag Als hij bij die aanslag slechts lichtgewond raakt wordt hij gearresteerd en wreed verhoord door de SS Hij kan ontsnappen en ontdekt in april 1944 waar Chantal in Normandieuml onderduikt Ze blijkt drie weken na de geboorte van baby Antoinette te zijn verkracht door een Duitser en doodgeschoten aanvragen

Een springende fontein Walser Martin Roman met sterk (auto-)biografische trekken van deze belangrijke Duitse auteur (1927) over zijn jeugd in een dorp aan het Bodenmeer Zijn vader wijdt zich vooral aan zijn wetenschappelijke werk de moeder drijft met moeite een herbergcafeacute Wanneer de nazis aan de macht komen sluit zij zich aan bij hun partij in de hoop dat de afdelingsvergaderingen bij haar zullen plaatsvinden De vader distantieert zich echter van de beweging en houdt zich bezig met de opvoeding van zijn kinderen Zijn poeumltisch ingestelde zoon wil achtereenvolgens pater zanger en dichter worden maar neemt haast als vanzelfsprekend deel aan de opgelegde verplichtingen in het Derde Rijk Daarna wordt hij schrijver en maakt gebruik van de vruchten die de door zijn vader opgekweekte woordenboom afwerpt aanvragen

De lach en de dood Webeling Pieter Als de legendarische Joodse komiek Ernst Hofman (Zonder Ernst geen humor) in februari 1944 naar een kamp in Polen wordt gedeporteerd wordt zijn kunst een overlevings- en betaalmiddel Zijn geliefdeHelena zit opgesloten in het vrouwenkamp Als wederdienst voor het smokkelen van briefjes geschreven op het beduimelde papier van cementzakken vertelt hij elke dag een kwartier lang grappen aan zijn medegevangenen Dat blijft niet onopgemerkt aanvragen

Mendelssohn op het dak Weil Jiriacute Van de Tsjechische-joodse schrijver (1900-1959) is eerder het mistroostige Leven met een ster over een ondergedoken jood in Praag opnieuw uitgegeven Ook deze roman speelt daar en in die tijd Ze volgt een paar vervolgde joden met wie het bijna allemaal slecht mee afloopt Ondergedoken kinderen worden opgepakt en doodgeslagen collaborerende joden eindigen in een trein naar het Oosten Ook Heydrich en enkele andere Duitsers worden gevolgd Wreed en nietsontziend schetst Weil voor beide kanten een grimmige wereld waarvan angst onzekerheid en soms een spatje goedheid de grondtonen zijn aanvragen

Nacht Wiesel Eacutelie Dit boek was in 1958 (Ned vert in 1961) het debuut van de schrijver die wel de archivaris van de Holocaust wordt genoemd en voor zijn strijd voor de mensenrechten de Nobelprijs voor de Vrede 1986 ontving Het is het aangrijpende verhaal hoe hij als 14-jarige zeer vrome joodse jongen in 1944 gedwongen wordt in het getto te wonen en daarna wordt weggevoerd naar een concentratiekamp Hij verliest hier al zijn familieleden maar bovendien elk geloof in God en in de geestelijke waarden die de kern van zijn bestaan vormden aanvragen

De witte veer Winspear Jacqueline Psychologe en detective Maisie Dobbs die tijdens de Eerste Wereldoorlog als verpleegster in een veldhospitaal heeft gewerkt runt anno 1930 in Londen samen met haar assistent Billy Beale een detectivebureau De steenrijke self-made man Joseph Waite geeft opdracht tot het vinden en thuisbrengen van zijn 32-jarige nog thuiswonende dochter Charlotte Intussen is inspecteur Stratton bezig met een moordzaak waarbij een vrouw vermoord in haar eigen huis werd aangetroffen Tijdens haar onderzoek ontdekt Maisie een link met de zaak van Stratton en met de oorlog aanvragen

De boekendief Zusak Markus Nadat haar moeder waarschijnlijk is opgepakt vanwege communistische sympathieeumln worden de Duitse Liesel Meminger (9) en haar broertje in 1939 in een pleeggezin geplaatst Als Werner onderweg sterft komt Liesel alleen aan in Molching bij Muumlnchen bij de oudere Hubermanns de aardige anti-Nazi huisschilder Hans en zijn ontevreden vrouw Rosa Hans leert Liesel lezen waardoor boeken voor haar zo belangrijk worden dat ze ze soms steelt Eind 1940 duikt de zoon van een joodse kennis van Hans bij hen onder en er groeit een band tussen Max en Liesel Na een bombardement in 1943 is Liesel de enige in de straat die nog leeft Ze gaat op zoek naar Max aanvragen

Parnassia Zwaan Josha De 4-jarige Rivka wordt in de oorlog bij een gereformeerd domineesgezin in het Zeeuws-Vlaamse Zaamslag ondergebracht Ze groeit op als Anneke haar ouders zijn bij het bombardement op Rotterdam omgekomen Na de oorlog gaat ze niet terug naar haar vader en broer Ze ontkent haar joodse afkomst en blijft Anneke Toch trouwt ze met Joost een joodse overlevende van de kampen Haar ontkenning zijn traumarsquos en het onvermogen tot communicatie maken hun huwelijk en gezinsleven kapot De kinderen worden uit huis geplaatst en pas als Anneke dertig jaar later hoort dat Joost is overleden bezoekt ze de begrafenis en ziet ze haar kinderen terug Een stroom van herinneringen komt los Haar dochter Sandra wil haar verhaal horen Iedere week spreken ze af in strandpaviljoen Parnassia om te praten over het verleden Pas op 70-jarige leeftijd kan RivkaAnneke zich met haar joodse achtergrond verzoenen aanvragen

Page 9: Oorlogsromans

Nacht Hilsenrath Edgar Beschrijving van het leven lijden en de dood van joden in een getto in een door de fascistische Roemeense regering bezette stad in de Oekraiumlne Hier zijn geen gaskamers en verbrandingsovens maar de naar dit getto gedeporteerde joden volgen een even wrede maar langere lijdensweg naar de uiteindelijke dood De Duitse auteur (1926) heeft deze deportatie overleefd maar heeft veel aan den lijve moeten ervaren Natuurlijk probeerden velen zo lang mogelijk te overleven was er zwarte handel ook een bordeel een kapperswinkel en een cafeacute Er waren ook grote verschillen tussen de min of meer welgestelde en de arme joden zoals dat in de normale wereld ook het geval is maar aan ontsnapping viel niet te denken Er was de dreiging van razzias van executies of een langzamer verdelging De auteur concentreert zich op een hoofdfiguur Ranek die om zo lang mogelijk te overleven ook van alles doet wat verboden is zelfs een gouden tand uit de mond van zijn zojuist overleden broer wrikt en diens gezicht in het bijzijn van zijn schoonzusje daarbij ernstig beschadigt maar die ook gevoelens van liefde en menselijkheid kent aanvragen

22 Britannia Road Hodgkinson Amanda Na vijf jaar Tweede Wereldoorlog waarin de Poolse Janusz naar Engeland vlucht en Silvana met hun zoontje Aurek in de bossen bij Warschaw in leven probeert te blijven wordt de familie herenigd Het wordt een moeilijke start beide ouders hebben een verleden en het jongetje ziet in zijn vader een vijand Janusz is een zorgzame vader die zich thuisvoelt in zijn nieuwe vaderland en zich wil gedragen als een Engelsman Silvana kampt met een vreselijk geheim waarover zij niet wil en kan praten met haar man Aurek is een losgeslagen kind vanwege de oorlogsverschrikkingen en zijn overlevingsdrang Alle drie hoofdpersonen worden belicht zowel in het heden als in hun verleden er wordt voortdurend van tijd en locatie geswitcht vanaf het prille geluk van het echtpaar de geboorte van hun zoon in 1940 en daarna de oorlog tot de hereniging aanvragen

Grenzen Jacobsen Roy De bij de literaire Noorse grootheden horende auteur (1954) wordt met deze roman voor het eerst in het Nederlands vertaald Hij plaatst de Luxemburgse Ardennen een groen kussen midden in Europa waar grenzen verschoven worden en wij die hier wonen ze oversteken zonder ons een millimeter ter verroeren in het middelpunt van zijn roman over grenzen tussen landen tussen mensen en binnen mensen De personages zijn allemaal grensgevallen zoals de Belgische Luxemburger Markus de Duitse Luxemburger Leon en de Amerikaanse Luxemburger Robert aanvragen

Schindlerrsquos list Keneally Thomas Het waargebeurde verhaal van een Sudetenduitse industrieel en zwarthandelaar die zich in 1939 in Krakau vestigde en zijn joodse arbeiders van de dood redde Dat alles presteerde hij onder de neus van de SS met een mengeling van boerenslimheid en omkoperij en met grote persoonlijke moed Het verhaal is door de Australische auteur in romanvorm geschreven maar dit is zo gedaan dat de lezer het gevoel heeft dat de dialogen ter plaatse zijn genoteerd en dat alles precies zo en niet anders is geweest aanvragen

Montyn Kooiman Dirk Ayelt De auteur laat zijn ik-figuur Jan Montyn (geboren in 1924) etser en schilder zijn levensverhaal vertellen in een vermenging van documentaire en roman Montyn groeit op in een gereformeerd milieu in Oudewater De oorlog brengt hem via oa de Arbeidsdienst bij de Duitse marine Uit krijgsgevangenschap ontvlucht komt hij bij het vreemdelingenlegioen wordt in Nederland in heropvoedingskampen geplaatst gaat als vrijwilliger naar Korea volgt in Nederland een militaire opleiding en belandt in een psychiatrische inrichting Hij vestigt zich als kunstenaar in Frankrijk en begeleidt transporten van adoptiekinderen van ZuidOost-Azieuml naar Europa aanvragen

Frontberichten Koumlppen Edlef Roman over de belevenissen van de Duitse student Adolf Reisiger in de Eerste Wereldoorlog In 1915 vertrekt hij als oorlogsvrijwilliger vol idealisme naar het front Gaandeweg ervaart hij de verschrikkingen van de oorlog aan den lijve en komt tot het inzicht dat de oorlog zinloos en misdadig is Het verhaal is een mengeling van Reisigers belevenissen zijn dagboeknotities brieven krantenartikelen oorlogsfeiten (oa over gasvergiftiging en zelfmoorden aan het front) reclameboodschappen en fragmenten uit oa officieumlle bekendmakingen van de Duitse keizer militaire berichten van de generale staf de Afdeling censuur enz Aan het eind van de oorlog wordt Reisiger als hij verklaart dat oorlog de grootste van alle misdaden is gearresteerd en opgesloten in een krankzinnigengesticht aanvragen

De geverfde vogel Kosiński Jerzy Het gruwelijke relaas van de ontberingen van een ouderloos kind tijdens de tweede wereldoorlog in Oost-Europa Geteisterd door honger en kou trekt het kind mishandeld en weggejaagd door de primitieve bevolking van dorp tot dorp In deze tweede editie is een uitgebreid voorwoord van de auteur opgenomen Met klem wijst hij het autobiografische element in het boek af in de geschieden is van dit kind zijn alle gruwelen mensen aangedaan in de tweede wereldoorlog samengebracht Kosinski schetst hoe het boek aanvankelijk verguisd werd maar later toen de artistieke vrijheden ruimer werden toch waardering ondervond aanvragen

Het kielzog van de oorlog La Motte Ellen Newbold De Amerikaanse verpleegkundige Ellen M La Motte was in de Eerste Wereldoorlog vrijwillig werkzaam in een veldhospitaal nabij Ieper Haar gruwelijke ervaringen legde ze in 1916 vast in een korte roman in schetsen lsquoThe Backwash of Warrsquo Dit boekje raakte vrijwel in de vergetelheid Aan schrijver Edwin Mortier gaf het onlangs echter stof voor zijn roman lsquoGodenslaaprsquo waarna deze besloot het te vertalen en in te leiden La Motte laat weinig heel van verhalen over soldatenheroiumlek en vaderlandsliefde Zij portretteert jonge soldaten die wegteren aan gasgangreen of voor het leven verminkt zijn hallucinerende soldaten met stinkende wonden onverschillige artsen hautaine officieren die snel nog even decoraties opspelden bij stervenden in het veldlazaret aanvragen

Is dit een mens Levi Primo Primo Levi werd in 1919 in Turijn geboren studeerde scheikunde en voegde zich in 1943 bij een partizanengroep In dat jaar werd hij gearresteerd en - als jood - naar Auschwitz getransporteerd Als een van de weinigen overleefde hij het kamp In dit boek beschrijft Levi niet alleen de uiterlijke gebeurtenissen in het kamp maar vooral de lichamelijke en psychische ontluistering en de overlevingsmechanismen Hij doet dit vanuit eigen ervaring maar ook afstandelijk analyserend sober eerlijk en zonder wrok of zelfbeklag aanvragen

Het respijt Levi Primo Zeventien jaar na Is dit een mens waarin Levi (1919-87) getuigde van de verschrikkingen van het concentratiekamp Auschwitz beschreef hij in Het Respijt de thuisreis Tijdens deze bizarre tocht van zes maanden werd een aantal overlevenden door hun Russische bevrijders heen en weer gesleept door een totaal ontregeld en ontredderd Oost-Europa met een ontstellend gebrek aan organisatie waardoor deze mensen leden onder honger kou verveling maar vooral slopende onzekerheid heimwee schrijnend verdriet om het verlies van zovelen aanvragen

Terugkeer ongewenst Lewinsky Charles Ik heb leren leven zonder vrijheid zonder hoop Waarom vind ik het dan verdomme zo moeilijk om te leven zonder geweten Terugkeer ongewenst is het deels waargebeurde deels fictieve levensverhaal van de Joodse acteur entertainer en regisseur Kurt Gerron In 1933 vlucht hij voor de nazi s en belandt via Wenen en Parijs in Nederland waar hij onder andere optreedt in de Joodsche Schouwburg in Amsterdam en meewerkt aan verschillende Nederlandse speelfilms Samen met zijn vrouw Olga wordt hij in 1943 geiumlnterneerd in Westerbork en van daar gedeporteerd naar Theresienstadt waar de SS hem vraagt een film te maken waarin het vernederende gettobestaan wordt voorgesteld als een paradijs Weigeren betekent transport naar Auschwitz meewerken betekent verraad aan zichzelf en aan zijn kunst Dit dilemma vormt de kern van dit boek aanvragen

Het meisje in de rode jas Ligocka Roma Levensverhaal van Roma Ligocka (1938) het kleine meisje met de rode jas dat angstig toekijkt als de Duitsers het getto van Krakau ontruimen Roma en haar moeder ontsnappen en duiken onder bij een Poolse familie Roma haar moeder en haar neef de latere cineast Roman Polanski overleven de Holocaust Pijnlijk eerlijk levensverhaal van een vrouw die na vijftig jaar terugkijkt naar de gevolgen van de Holocaust op haar persoonlijke leven hoe zon heel klein kind de verschrikkingen van de oorlog beleefde Maar ook het zwervende leven dat zij samen met haar man leidde onder het Stalinistische bewind dat ze aanvankelijk als enthousiast lid van de communistische jeugdbeweging omarmde Ze beschrijft hoe ze als kunstenares succes heeft maar telkens ten prooi valt aan depressies waarvan ze de oorzaak niet begrijpt tot ze zichzelf in 1994 bij de premiegravere van de film Schindlers list terug ziet in bovengenoemd fragment aanvragen

De onbekende soldaat Linna Vaumlinouml Roman over de zogeheten Vervolgoorlog tussen Finland en de Sovjet-Unie 1941-1944 vanuit het perspectief van de gewone soldaten aan het front die zich proberen staande te houden en te overleven ondanks soms absurde bevelen van hogergeplaatsten De verschillende persoonlijkheden en hun reacties in de vaak extreme omstandigheden staan centraal evenals de botsingen en het onbegrip tussen degenen die de orders moeten uitvoeren en zij die ze geven aanvragen

De welwillenden Littell Jonathan De hoofdpersoon is een foute Duitser die zijn verhaal vertelt vanuit zijn eigen perspectief als nazi en gehuwde homoseksueel Deze dr Maximilien Aue vertelt op bijna 1000 bladzijden minutieus zijn ervaringen als invloedrijk officier van de Sicherheitsdienst (inlichtingendienst) van de SS in heel Europa Zo ontstaat een controversieel verhaal dat enerzijds tijdens massamoorden en etnische zuiveringen ontaardt in een schurkenepos -activiteiten waarvan hijzelf overigens ook onpasselijk wordt- en anderzijds ontroert door de prachtige beschrijvingen van landschappen (Kaukasus Oekraiumlne Pommeren Antibes) van de beluisterde muziek en van de gelezen literatuur aanvragen

De tweeling Loo Tessa de De tweeling is een lijvige roman over het lijden van gewone Duitsers in oorlogstijd De Duitse tweelingzusjes Anna en Lotte geboren in 1916 worden na de dood van hun ouders van elkaar gescheiden Anna komt terecht in het boerse en katholieke milieu van haar grootvader Lotte belandt in Nederland bij een oom met socialistische idealen Na zeventig jaar ontmoeten de zussen elkaar weer in het kuuroord Spa Ze vertellen elkaar hun levensverhaal dat vooral een oorlogsverhaal is Lotte heeft joodse onderduikers geholpen Anna was met een SS-militair getrouwd en heeft als verpleegster gewerkt in Duitse veldhospitalen aanvragen

Een meisje uit Oradour Lucas Michele Claire Het verhaal begint als een roman De Franse Christine Lenoir verruilt haar kantoor in Parijs voor New York Zij is opgevoed in een nonnenklooster nadat haar ouders zijn gestorven toen zij zes jaar oud was Bij de moord op president Kennedy krijgt zij flashbacks van vernietigingskampen en besluit terug te keren naar Frankrijk om op zoek te gaan naar haar verleden Dan begint de waargebeurde geschiedenis Zij blijkt uit Oradour-sur-Glane te komen Een dorp dat op 10 juni 1944 in zijn geheel is vernietigd door de nazis en waarvan de 642 bewoners zijn vermoord aanvragen

Helden zonder glorie Mailer N Bij herlezing blijkt deze roman nog steeds even aangrijpend en boeiend als op het moment dat eerdere drukken verschenen De zinloosheid en rauwheid van de oorlog de kondities waaronder zowel het beste als het slechtste bij de mens boven komen het leven van soldaten en officieren worden zodanig beschreven dat de lezer een volledig authentieke ervaring ondergaat van de strijd tussen Amerikanen en Japanners op een klein Pacificeiland aanvragen

Matterhorn Marlantes Karl Deze roman speelt in het grensgebied van Zuid- met Noord-Vietnam en Laos in 1969 Marlantes schetst de Vietnamoorlog in al zijn rauwheid Vooral de zinloosheid van het eerst moeten verlaten van Matterhorn (een Amerikaanse vesting in de Vietnamese jungle) om het daarna opnieuw te moeten innemen op bevel van de legerleiding Hij tekent de levens van de mannen van de Bravo compagnie die zijn overgeleverd aan de waanzin de stank de uitputting raciale tegenstellingen lichamelijke reacties vluchtgedrag en de alomtegenwoordige dood Luitenant Mellas de hoofdpersoon in het boek ziet zijn idealen betekenisloos worden tegen de achtergrond van verbrande lichamen de verdovende werking van drank en drugs en een vijand die onzichtbaar is maar toch aanwezig Een hel die hen die het overleefden voor altijd zou brandmerken aanvragen

De huid Malaparte Curzio Verslag van de ervaringen van een Italiaan uit een gegoede familie die in de Tweede Wereldoorlog verbindingsofficier was in het Amerikaanse leger en de bevrijding van Napels meemaakte Curzio Malaparte werd in 1922 lid van de fascistische partij In 1931 zegde hij zijn lidmaatschap op en week uit naar Engeland Toen hij in 1933 terugkeerde naar Italieuml werd hij tot 1938 gevangen gehouden Na enige tijd als oorlogscorrespondent gewerkt te hebben week hij uit naar Finland en keerde na de val van Mussolini terug naar Italieuml Malaparte slaagt erin zonder sentimentaliteit maar meacutet emotionaliteit een beeld te geven van de ontreddering de decadentie en de nietsontziende strijd om te overleven van de Italiaanse bevolking aanvragen

Kaputt Malaparte Curzio Deze oorlogsroman verscheen oorspronkelijk in 1944 en is in 2005 in een nieuwe Nederlandse vertaling in de serie Oorlogsdomein uitgegeven Malaparte is het pseudoniem van Kurt Erich Suckert (1898-1957) een journalist en diplomaat Malaparte schreef het boek nadat hij een paar jaar als oorlogscorrespondent met het Italiaanse leger door Servieuml Kroatieuml Polen Rusland en Finland was getrokken Het is een verslag van het verval van Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog Malaparte schrijft oa over ontmoetingen met ontheemden de vervolging en moorden op de joden het getto van Warschau Als aristocraat heeft hij ontmoetingen met kopstukken uit het Duitse leger De gebeurtenissen in het boek zijn grotendeels verzonnen maar de inhoud is huiveringwekkend geloofwaardig aanvragen

Het meisje dat uit de lucht kwam vallen Mawer Simon Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt de jonge Marian Sutro die werkt bij de Raderkamer geselecteerd door de Britse geheime dienst voor een opleiding tot spion Omdat ze goed Frans spreekt - ze groeide op in Genegraveve en Frankrijk - wil men haar inzetten voor opdrachten over zee Na een intensieve training arriveert ze in Frankrijk met een bijzondere missie ze moet natuurwetenschapper Cleacutement Petellier die al werkt aan de atoombom overhalen mee te gaan naar Engeland Juist op deze man een vriend van haar broer was ze als jong meisje hevig verliefd aanvragen

De bakkersdochter McCoy Sarah Deze roman gaat over twee vrouwen die door een interview met elkaar in contact komen de 79-jarige Elsie van oorsprong een Duitse bakkersdochter en nu eigenares van een bakkerszaak in Texas en de jonge journaliste Reba Het interview is aanleiding voor een terugblik op de betekenis van de Tweede Wereldoorlog op Elsies leven Daardoor verspringt het verhaal tussen Duitsland en Texas en beslaat de periode 1938(Kristallnacht)-2008 De roman verteld in de derde persoon wisselt bovendien van perspectief tussen de twee vrouwen en opmerkelijk in vier hoofdstukken kijkt de lezer door de ogen van een nazi-officier Aan de orde komen uitsluiting van vreemdelingen (joden Latinos) en het Lebensbornprogramma maar ook de kracht van familie en vriendschap aanvragen

Verborgen verleden Michaels Anne Deze roman gaat over de joodse jongen Jakob Beer die tijdens de oorlog gered wordt door een Griek en meegenomen wordt naar diens huis op een Grieks eiland Hier maakt hij kennis met kunst en poeumlzie botanie en cartografie Na de oorlog emigreren ze naar Canada waar de Griek overlijdt en Beer diens werk voortzet Beer maakt kennis met een jonge hoogleraar die zodanig in de ban raakt van Beers leven en werken dat zijn eigen geregelde bestaan ontwricht dreigt te worden De herinneringen die beide mannen aan de oorlog hebben en de manier waarop ze die trachten te verwerken loopt als rode draad door deze roman aanvragen

Het bittere kruid Minco Marga In Het bittere kruid schrijft Marga Minco over de Jodenvervolging tijdens de bezettingstijd In korte hoofdstukken realiseert zij de sfeer van toenemende onzekerheid en angst Zelfs als de bezetter toeslaat blijft er nog een spoor van hoop om aan het lot te ontkomen aanvragen

De geschiedenis Morante Elsa Tegen de achtergrond van Rome in de Tweede Wereldoorlog en kort daarna speelt zich het leven af van een onderwijzeres Ida Mancuso en haar zoon Nino Min of meer toevallig wordt deze vrouw door een Duitse soldaat die op doorreis is verkracht waarna negen maanden later de kleine Useppe geboren wordt een vrolijk maar lichamelijk zwak kind Zijn kinderlijke naiumlviteit en opgewektheid steken schril af tegen zijn gewelddadige omgeving aanvragen

Godenslaap Mortier Erwin Een bijna honderdjarige vrouw beschrijft haar ervaringen rond de Eerste Wereldoorlog in Vlaanderen en Noord-Frankrijk om en aan het front Ze neemt geen blad voor de mond spaart niemand en schrijft alleen voor zichzelf Schrijven lijkt obsceen wanneer men publiceert zo persoonlijk en naakt is de waarheid die zij oproept Op een hoger niveau gaat het verhaal over taal en werkelijkheid over persoonlijke en algemene geschiedenis aanvragen Storm in juni Neacutemirovsky Iregravene Een in 1942 tot twee van de beoogde drie delen voltooide roman in 2004 bekroond met de Prix Renaudot moet wel een uitzonderlijke achtergrond kennen Die postume toekenning heeft de schrijfster (Kiev 1903-Birkenau 1942) inderdaad niet alleen te danken aan haar destijds al gelauwerde kwaliteiten maar ook aan de toewijding van haar dochters Denise Epstein hoedster van het manuscript en Elisabeth Gille chroniqueur van hun ervaringen in Iregravene Nemirovsky een vrouw en de roman Een landschap van as Ingebed in het de auteur kenschetsende voorwoord en bijlagen met persoonlijk getinte aantekeningen en brieven van Neacutemirovski verhaalt het eerste deel hoe de vlucht voor het oprukkende Duitse leger uit de exodus de zwakte en berekening van de een en de solidariteit van de ander bevestigt waarna het tweede deel de sfeer tijdens de bezetting van een dorpje beschrijft de kleinschaligheid van tijdelijke rust en wellevende omgang een stilte voor een nieuwe storm aanvragen

Kinderjaren Oberski Jona De verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog zijn natuurlijk overbekend maar hoe een klein joods jongetje die jaren beleefd moet hebben is bijna niet voor te stellen Deze novelle slaagt er echter volkomen in dit beeld te schetsen Op sobere afstandelijke wijze worden de oorlogsjaren beschreven Er is geen opsmuk van het onderwerp geen standpuntbepaling noch rancune slechts verwondering pijn en een niet begrijpen blijven over Het is in zijn eenvoud zeer veelzeggend voor mensen die kunnen navoelen wat er zich achter die belevenissen moet hebben afgespeeld aanvragen

De Engelse patieumlnt Ondaatje Michael De Hongaarse graaf Ladislaus de Almaacutesy heeft jarenlang met zijn Engelse collegas Libieuml en Egypte doorkruist en zijn bevindingen gerapporteerd aan de Royal Geographical Society Tot het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog Nu in het voorjaar van 1945 herbergt gedurende enige maanden de villa San Girolame even ten noorden van Florence vier personen Hana een jonge verpleegster een ten gevolge van een vliegtuigcrash in de Libische woestijn onherkenbaar verbrande Engelsman verworden tot een met morfine volgespoten klomp vulkanisch vlees of is het inderdaad de pro-Duitse spion Almaacutesy de Indische luitenant Kirpal Singh en Caravaggio de voormalige eveneens verminkte inbreker die voor de geallieerden spioneerde Het verleden kleurt en laadt de onderlinge betrekkingen in het heden Het driedimensionale relatiepatroon wordt van alle kanten belicht geiumlllustreerd en geiumlnterpreteerd aanvragen

Donderdagskind Pick Alison Pavel en Anneliese Bauer zijn welgestelde Tsjechische joden die na de bezetting van hun land in 1939 langzaam maar zeker in de fuik van de Duitse jodenverdelging eindigen Alleen hun zoontje Pepik overleeft na plaatsing in een kindertransport de oorlog Het verhaal wordt verteld door Anneliese een eenzelvige Holocaust onderzoekster (ik-figuur) Haar leven en dat van de Bauers wisselen elkaar in korte hoofdstukken af aanvragen

Een boek voor Hanna Pressler Mirjam Net voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog krijgt Hanna (14) de kans om Leipzig te ontvluchten en naar Denemarken te gaan Ze wordt ondergebracht bij een gastgezin evenals verschillende andere meisjes Ze probeert daar een nieuw leven op te bouwen Wanneer de Duitsers Denemarken binnenvallen wordt Hanna gearresteerd en naar Theresienstadt gedeporteerd Dan wordt elke dag een strijd op leven en dood Zal Hanna de oorlog overleven aanvragen

Van het westelijk front geen nieuws Remarque Erich Maria Het boek verhaalt van een groep jonge (19 jaar) Duitse soldaten die door hun klasseleraar Kantorek in 1916 worden overgehaald dienst te nemen in het leger Bijna drie jaar delen ze de strijd worden volwassen en realiseren zich dat ze in het landschap van onze jeugd rondstappen als bezoekers De een na de ander sneuvelt ten slotte Remarque beschrijft realistisch - hij werd november 1916 zelf onder de wapenen geroepen - maar nuchter en daardoor vaak zo beklemmend indringend en verbijsterend de diepe kameraadschap maar bovenal de zin- en uitzichtloosheid van het oorlogsgeweld aanvragen

Haar naam was Sarah Rosnay Tatiana de In de nacht van 16 juli 1942 wordt de 10-jarige Sarah met haar ouders opgepakt en naar het Velodrome dHiver in Parijs gebracht Zij heeft ongezien haar kleine broertje in een kast verstopt en belooft hem later te bevrijden maar Sarah wordt weggevoerd en ziet hem nooit meer terug Zestig jaar later moet een Amerikaanse journaliste in Parijs een artikel schrijven over die gebeurtenis Zij zoekt in archieven naar de ware toedracht en ontdekt een geheim van haar schoonfamilie Ondanks het advies zich daar niet mee te bemoeien probeert de journaliste het spoor van Sarah te volgen De twee verhaallijnen worden beurtelings beschreven aanvragen

De apotheker van Auschwitz Schlesak Dieter In deze documentaire roman lezen we gedetailleerd-realistisch over de gruwelijke machinerie van het concentratiekamp Auschwitz-Birkenau De nadruk ligt op de reconstructie van de opportunistische carriegravere voor in en na het doodskamp van apotheker Dr Victor Capesius een stadgenoot van de Roemeens-Duitse auteurdichteressayist (1934) Als assistent van Dr Mengele stuurde hij ondanks vriendschappen of flirtages met joodse stad- en streekgenoten voor de oorlog (hij was zelfs bevriend met de moeder van de auteur) deze als selecteur koelbloedig naar de gaskamers en verrijkte zich met hun bezittingen (gouden vullingen) Door omkoping kon hij later zijn civiel bestaan voortzetten aanvragen

De voorlezer Schlink Bernhard De roman begint met een liefdesrelatie tussen een jongen van vijftien en een tramconductrice van zesendertig Hij heeft haar na een ongelukje ontmoet toen zij hem geholpen heeft Na herstel van zijn ziek zijn zoekt hij haar enige keren op en belandt bij haar in bed De verhouding wordt voortgezet en de jongen moet haar regelmatig voorlezen Hij weet niet dat zij een analfabete is Het duurt tot lang na de beeumlindiging van hun relatie voordat hij erachter komt dat zij voor de SS in een concentratiekamp heeft gewerkt aanvragen

De brandstapel van Berlijn Schneider Helga In 1941 wordt de dan 4-jarige hoofdpersoon verlaten door haar moeder die carriegravere bij de SS maakt Helga groeit op bij verwanten en in instellingen en wordt een onhandelbaar kind Deze persoonlijke tragiek is verweven met oorlogsdreiging de ondergang van nazi-Duitsland de ellende van de bombardementen het maandenlange verblijf in schuilkelders honger en dorst ziekte en dood Indringend en huiveringwekkend komt het dagelijks leven van dit kind maar ook van iedereen in haar omgeving tot leven De lezer leeft mee en blijft achter in het besef dat beschaving een uiterst dun laagje vormt aanvragen

De onzaligen van Łoacutedź Sem-Sandberg Steve Om in de Tweede Wereldoorlog de joden van Lodz te beschermen maakt hun leider Chaim Rumkovski van het ghetto een ministaat met zelfbestuur ordedienst ziekenzorg en industrietjes die voor de Duitsers werken Deze bescherming blijkt niet te werken Rumkovski vertrekt met het laatste transport en overleeft de oorlog niet De visionaire bueaucraat Rumkovski besliste zelf wie werd weggestuurd Berucht is zijn rede waarin hij ouders om hun kinderen vraagt In zijn op vele feiten gebaseerde roman schetst Sendberg de vele gezichten van Rumkovski de ghettogeschiedenis en volgt hij enkele andere ghettobewoners niemand overleeft aanvragen

De pianiste van Theresienstadt Sommer Alice Herz- Het lange bewogen leven van de concertpianiste Alice Herz-Sommer (Praag 1903) De Amerikaanse fan Caroline Stroessinger schetst alle fasen en facetten van Alicersquo leven in een veelluik dat recht doet aan de gelukkige jaren in Praag (waar Kafka huisvriend was) de gevangenschap met zoontje Rafi in kamp Theresienstadt (1942-1945) de jaren als inwoner van de jonge staat Israeumll (met Golda Meir) en ten slotte de periode in Londen als 108-jarige is ze de oudste Holocaust-overlevende Kern van het veelluik vormt de episode waarin Alice zichzelf en de medekampbewoners op de been hield dankzij haar pianospel honderd maal trad ze op in het kamp Muziek bood troost en hoop Het boek is niet chronologisch maar bestaat uit diverse momentopnamen van Alicersquo leven tegen de achtergrond van de politiek-maatschappelijke dramarsquos van de eeuw Bespiegelingen over oa de filosofie van Spinoza worden afgewisseld door intermezzi over bijvoorbeeld haar sobere leefwijze Rode draad vormt de heilzame werking van muziek aanvragen

Vlucht Spaey Johanna Deze roman is opgedeeld in vier delen met vier perspectieven Het eerste en laatste zijn heel kort en vanuit het perspectief van twee mannen verteld een Duitse soldaat en een Vlaamse officier De twee middelste vormen de kern van het verhaal waarin we eerst de Leuvense Marieke volgen wier ouders en kinderen voor haar ogen worden doodgeschoten waarna zij naar Nederland vlucht Zij vindt werk in een hotel in Oosterhout waar ze zich probeert te troosten met mannengezelschap Dit tot ergernis van de dochter van de hoteleigenaresse Sybille We volgen haar in het derde deel waarin ze op zoekt gaat naar de officier uit Leuven op wie ze verliefd is Beide vrouwen zijn op de vlucht zowel letterlijk (naar Nederland en het klooster) als figuurlijk (voor intimiteit) De vluchtelingenproblematiek maakt het verhaal actueel aanvragen

De pianist Szpilman Wladyslaw De pianist Wladyslaw Szpilman schreef reeds in 1945 dit boek over zijn ervaringen tijdens de Tweede Wereldoorlog in het door de Duitsers bezette Warschau Met zijn familie eerst opgesloten in het joodse ghetto weet hij te ontsnappen als vrijwel alle inwoners worden gedeporteerd naar de concentratiekampen Geholpen door het Poolse verzet maar later geheel alleen weet hij op letterlijk wonderbaarlijke wijze telkens te overleven ook tijdens de opstand in het ghetto en de daarna door Hitler bevolen volledige vernietiging van Warschau Ten slotte helpt een Duitse officier die hem op de radio Chopin had horen spelen Wilm Hosenfeld Szpilman door hem voedsel te bezorgen In januari 1945 bevrijden de Russen hem aanvragen

De stenen maagden Vera Yvonne In Zimbabwe woedde eerst een vrijheidsstrijd (1950-1980) daarna een wrede burgeroorlog (1981-1986) tussen de twee grootste bevolkingsgroepen Van de eerste herinneren mensen zich de heldendaden De tweede wordt verzwegen vanwege de schande Deze roman is een beschrijving van het leed van twee zussen in deze burgeroorlog Het boek geeft geen beschrijving van de gruweldaden maar van de emoties die mensen meemaken bij geluk en wanhoop bij pijn en verdriet Het boek beschuldigt niemand noemt geen bevolkingsgroepen spreekt geen oordeel uit aanvragen

Vrij spel Vis Carlijn Kleindochter Charlie vraagt haar oma over de oorlog En wat dan volgt had ze niet verwacht Emma bleek als koerierster in de Tweede Wereldoorlog gevaarlijk werk te hebben verricht Nadat de grond onder de voeten van haar en haar toenmalige vriend te heet werd zwierven ze maanden door Europa voor ze Engeland bereikten Maar de op ware feiten gebaseerde roman gaat ook over het heden en over de wijze waarop de nu 86-jarige krachtige vrouw haar verdere leven opbouwde met toch altijd op de achtergrond lsquodie oorlogsperiodersquo aanvragen

Slachthuis vijf of De kinderkruistocht Vonnegut Kurt (Jr) Slaughterhouse-five is eacuteeacuten van de klassieke anti-oorlogsromans die uit de Tweede Wereldoorlog zijn voortgekomen De Amerikaanse schrijver (1922) was zelf aanwezig in Dresden in 1945 toen de geallieerden Dresden platbombardeerden Hij overleefde de aanval doordat hij met zijn medegevangenen schuilde in de zeer diepe koelkelders van het slachthuis waar hij als krijgsgevangene te werk was gesteld Deze ervaring heeft zon diepe indruk op Vonnegut gemaakt dat hij deze ondanks vele eerdere pogingen pas 25 jaar later in een roman kon verwerken Veel van de avonturen van Billy Pilgrim de hoodfdpersoon zijn dus zeer levensecht maar ze zijn vervlochten met de bekende fantasierijke verzinsels van Vonnegut Billy reist heen en weer in de tijd en bezoekt ook een andere planeet Dit alles moet gezien worden als zijn wanhopige poging om een manier te vinden om de verschrikkingen van Dresden te verwerken Billy kan alleen maar verder leven als hij zichzelf wijs kan maken dat niemand er iets aan had kunnen doen aanvragen

April in Parijs Wallner Michael De Duitse soldaat Roth (22) in 1943 tolk bij de Geheime Dienst in Parijs voelt zich geen nazi en trekt na werktijd burgerkleren aan om als lsquoAntoinersquo door de stad te kunnen lopen In een boekhandel leert hij de mooie Chantal kennen en wordt verliefd maar hij weet niet dat ze lid is van een verzetsgroep en informatie zoekt over de geheime dienst Chantal wordt ook verliefd en waarschuwt hem voor een anti-Duitse aanslag Als hij bij die aanslag slechts lichtgewond raakt wordt hij gearresteerd en wreed verhoord door de SS Hij kan ontsnappen en ontdekt in april 1944 waar Chantal in Normandieuml onderduikt Ze blijkt drie weken na de geboorte van baby Antoinette te zijn verkracht door een Duitser en doodgeschoten aanvragen

Een springende fontein Walser Martin Roman met sterk (auto-)biografische trekken van deze belangrijke Duitse auteur (1927) over zijn jeugd in een dorp aan het Bodenmeer Zijn vader wijdt zich vooral aan zijn wetenschappelijke werk de moeder drijft met moeite een herbergcafeacute Wanneer de nazis aan de macht komen sluit zij zich aan bij hun partij in de hoop dat de afdelingsvergaderingen bij haar zullen plaatsvinden De vader distantieert zich echter van de beweging en houdt zich bezig met de opvoeding van zijn kinderen Zijn poeumltisch ingestelde zoon wil achtereenvolgens pater zanger en dichter worden maar neemt haast als vanzelfsprekend deel aan de opgelegde verplichtingen in het Derde Rijk Daarna wordt hij schrijver en maakt gebruik van de vruchten die de door zijn vader opgekweekte woordenboom afwerpt aanvragen

De lach en de dood Webeling Pieter Als de legendarische Joodse komiek Ernst Hofman (Zonder Ernst geen humor) in februari 1944 naar een kamp in Polen wordt gedeporteerd wordt zijn kunst een overlevings- en betaalmiddel Zijn geliefdeHelena zit opgesloten in het vrouwenkamp Als wederdienst voor het smokkelen van briefjes geschreven op het beduimelde papier van cementzakken vertelt hij elke dag een kwartier lang grappen aan zijn medegevangenen Dat blijft niet onopgemerkt aanvragen

Mendelssohn op het dak Weil Jiriacute Van de Tsjechische-joodse schrijver (1900-1959) is eerder het mistroostige Leven met een ster over een ondergedoken jood in Praag opnieuw uitgegeven Ook deze roman speelt daar en in die tijd Ze volgt een paar vervolgde joden met wie het bijna allemaal slecht mee afloopt Ondergedoken kinderen worden opgepakt en doodgeslagen collaborerende joden eindigen in een trein naar het Oosten Ook Heydrich en enkele andere Duitsers worden gevolgd Wreed en nietsontziend schetst Weil voor beide kanten een grimmige wereld waarvan angst onzekerheid en soms een spatje goedheid de grondtonen zijn aanvragen

Nacht Wiesel Eacutelie Dit boek was in 1958 (Ned vert in 1961) het debuut van de schrijver die wel de archivaris van de Holocaust wordt genoemd en voor zijn strijd voor de mensenrechten de Nobelprijs voor de Vrede 1986 ontving Het is het aangrijpende verhaal hoe hij als 14-jarige zeer vrome joodse jongen in 1944 gedwongen wordt in het getto te wonen en daarna wordt weggevoerd naar een concentratiekamp Hij verliest hier al zijn familieleden maar bovendien elk geloof in God en in de geestelijke waarden die de kern van zijn bestaan vormden aanvragen

De witte veer Winspear Jacqueline Psychologe en detective Maisie Dobbs die tijdens de Eerste Wereldoorlog als verpleegster in een veldhospitaal heeft gewerkt runt anno 1930 in Londen samen met haar assistent Billy Beale een detectivebureau De steenrijke self-made man Joseph Waite geeft opdracht tot het vinden en thuisbrengen van zijn 32-jarige nog thuiswonende dochter Charlotte Intussen is inspecteur Stratton bezig met een moordzaak waarbij een vrouw vermoord in haar eigen huis werd aangetroffen Tijdens haar onderzoek ontdekt Maisie een link met de zaak van Stratton en met de oorlog aanvragen

De boekendief Zusak Markus Nadat haar moeder waarschijnlijk is opgepakt vanwege communistische sympathieeumln worden de Duitse Liesel Meminger (9) en haar broertje in 1939 in een pleeggezin geplaatst Als Werner onderweg sterft komt Liesel alleen aan in Molching bij Muumlnchen bij de oudere Hubermanns de aardige anti-Nazi huisschilder Hans en zijn ontevreden vrouw Rosa Hans leert Liesel lezen waardoor boeken voor haar zo belangrijk worden dat ze ze soms steelt Eind 1940 duikt de zoon van een joodse kennis van Hans bij hen onder en er groeit een band tussen Max en Liesel Na een bombardement in 1943 is Liesel de enige in de straat die nog leeft Ze gaat op zoek naar Max aanvragen

Parnassia Zwaan Josha De 4-jarige Rivka wordt in de oorlog bij een gereformeerd domineesgezin in het Zeeuws-Vlaamse Zaamslag ondergebracht Ze groeit op als Anneke haar ouders zijn bij het bombardement op Rotterdam omgekomen Na de oorlog gaat ze niet terug naar haar vader en broer Ze ontkent haar joodse afkomst en blijft Anneke Toch trouwt ze met Joost een joodse overlevende van de kampen Haar ontkenning zijn traumarsquos en het onvermogen tot communicatie maken hun huwelijk en gezinsleven kapot De kinderen worden uit huis geplaatst en pas als Anneke dertig jaar later hoort dat Joost is overleden bezoekt ze de begrafenis en ziet ze haar kinderen terug Een stroom van herinneringen komt los Haar dochter Sandra wil haar verhaal horen Iedere week spreken ze af in strandpaviljoen Parnassia om te praten over het verleden Pas op 70-jarige leeftijd kan RivkaAnneke zich met haar joodse achtergrond verzoenen aanvragen

Page 10: Oorlogsromans

Montyn Kooiman Dirk Ayelt De auteur laat zijn ik-figuur Jan Montyn (geboren in 1924) etser en schilder zijn levensverhaal vertellen in een vermenging van documentaire en roman Montyn groeit op in een gereformeerd milieu in Oudewater De oorlog brengt hem via oa de Arbeidsdienst bij de Duitse marine Uit krijgsgevangenschap ontvlucht komt hij bij het vreemdelingenlegioen wordt in Nederland in heropvoedingskampen geplaatst gaat als vrijwilliger naar Korea volgt in Nederland een militaire opleiding en belandt in een psychiatrische inrichting Hij vestigt zich als kunstenaar in Frankrijk en begeleidt transporten van adoptiekinderen van ZuidOost-Azieuml naar Europa aanvragen

Frontberichten Koumlppen Edlef Roman over de belevenissen van de Duitse student Adolf Reisiger in de Eerste Wereldoorlog In 1915 vertrekt hij als oorlogsvrijwilliger vol idealisme naar het front Gaandeweg ervaart hij de verschrikkingen van de oorlog aan den lijve en komt tot het inzicht dat de oorlog zinloos en misdadig is Het verhaal is een mengeling van Reisigers belevenissen zijn dagboeknotities brieven krantenartikelen oorlogsfeiten (oa over gasvergiftiging en zelfmoorden aan het front) reclameboodschappen en fragmenten uit oa officieumlle bekendmakingen van de Duitse keizer militaire berichten van de generale staf de Afdeling censuur enz Aan het eind van de oorlog wordt Reisiger als hij verklaart dat oorlog de grootste van alle misdaden is gearresteerd en opgesloten in een krankzinnigengesticht aanvragen

De geverfde vogel Kosiński Jerzy Het gruwelijke relaas van de ontberingen van een ouderloos kind tijdens de tweede wereldoorlog in Oost-Europa Geteisterd door honger en kou trekt het kind mishandeld en weggejaagd door de primitieve bevolking van dorp tot dorp In deze tweede editie is een uitgebreid voorwoord van de auteur opgenomen Met klem wijst hij het autobiografische element in het boek af in de geschieden is van dit kind zijn alle gruwelen mensen aangedaan in de tweede wereldoorlog samengebracht Kosinski schetst hoe het boek aanvankelijk verguisd werd maar later toen de artistieke vrijheden ruimer werden toch waardering ondervond aanvragen

Het kielzog van de oorlog La Motte Ellen Newbold De Amerikaanse verpleegkundige Ellen M La Motte was in de Eerste Wereldoorlog vrijwillig werkzaam in een veldhospitaal nabij Ieper Haar gruwelijke ervaringen legde ze in 1916 vast in een korte roman in schetsen lsquoThe Backwash of Warrsquo Dit boekje raakte vrijwel in de vergetelheid Aan schrijver Edwin Mortier gaf het onlangs echter stof voor zijn roman lsquoGodenslaaprsquo waarna deze besloot het te vertalen en in te leiden La Motte laat weinig heel van verhalen over soldatenheroiumlek en vaderlandsliefde Zij portretteert jonge soldaten die wegteren aan gasgangreen of voor het leven verminkt zijn hallucinerende soldaten met stinkende wonden onverschillige artsen hautaine officieren die snel nog even decoraties opspelden bij stervenden in het veldlazaret aanvragen

Is dit een mens Levi Primo Primo Levi werd in 1919 in Turijn geboren studeerde scheikunde en voegde zich in 1943 bij een partizanengroep In dat jaar werd hij gearresteerd en - als jood - naar Auschwitz getransporteerd Als een van de weinigen overleefde hij het kamp In dit boek beschrijft Levi niet alleen de uiterlijke gebeurtenissen in het kamp maar vooral de lichamelijke en psychische ontluistering en de overlevingsmechanismen Hij doet dit vanuit eigen ervaring maar ook afstandelijk analyserend sober eerlijk en zonder wrok of zelfbeklag aanvragen

Het respijt Levi Primo Zeventien jaar na Is dit een mens waarin Levi (1919-87) getuigde van de verschrikkingen van het concentratiekamp Auschwitz beschreef hij in Het Respijt de thuisreis Tijdens deze bizarre tocht van zes maanden werd een aantal overlevenden door hun Russische bevrijders heen en weer gesleept door een totaal ontregeld en ontredderd Oost-Europa met een ontstellend gebrek aan organisatie waardoor deze mensen leden onder honger kou verveling maar vooral slopende onzekerheid heimwee schrijnend verdriet om het verlies van zovelen aanvragen

Terugkeer ongewenst Lewinsky Charles Ik heb leren leven zonder vrijheid zonder hoop Waarom vind ik het dan verdomme zo moeilijk om te leven zonder geweten Terugkeer ongewenst is het deels waargebeurde deels fictieve levensverhaal van de Joodse acteur entertainer en regisseur Kurt Gerron In 1933 vlucht hij voor de nazi s en belandt via Wenen en Parijs in Nederland waar hij onder andere optreedt in de Joodsche Schouwburg in Amsterdam en meewerkt aan verschillende Nederlandse speelfilms Samen met zijn vrouw Olga wordt hij in 1943 geiumlnterneerd in Westerbork en van daar gedeporteerd naar Theresienstadt waar de SS hem vraagt een film te maken waarin het vernederende gettobestaan wordt voorgesteld als een paradijs Weigeren betekent transport naar Auschwitz meewerken betekent verraad aan zichzelf en aan zijn kunst Dit dilemma vormt de kern van dit boek aanvragen

Het meisje in de rode jas Ligocka Roma Levensverhaal van Roma Ligocka (1938) het kleine meisje met de rode jas dat angstig toekijkt als de Duitsers het getto van Krakau ontruimen Roma en haar moeder ontsnappen en duiken onder bij een Poolse familie Roma haar moeder en haar neef de latere cineast Roman Polanski overleven de Holocaust Pijnlijk eerlijk levensverhaal van een vrouw die na vijftig jaar terugkijkt naar de gevolgen van de Holocaust op haar persoonlijke leven hoe zon heel klein kind de verschrikkingen van de oorlog beleefde Maar ook het zwervende leven dat zij samen met haar man leidde onder het Stalinistische bewind dat ze aanvankelijk als enthousiast lid van de communistische jeugdbeweging omarmde Ze beschrijft hoe ze als kunstenares succes heeft maar telkens ten prooi valt aan depressies waarvan ze de oorzaak niet begrijpt tot ze zichzelf in 1994 bij de premiegravere van de film Schindlers list terug ziet in bovengenoemd fragment aanvragen

De onbekende soldaat Linna Vaumlinouml Roman over de zogeheten Vervolgoorlog tussen Finland en de Sovjet-Unie 1941-1944 vanuit het perspectief van de gewone soldaten aan het front die zich proberen staande te houden en te overleven ondanks soms absurde bevelen van hogergeplaatsten De verschillende persoonlijkheden en hun reacties in de vaak extreme omstandigheden staan centraal evenals de botsingen en het onbegrip tussen degenen die de orders moeten uitvoeren en zij die ze geven aanvragen

De welwillenden Littell Jonathan De hoofdpersoon is een foute Duitser die zijn verhaal vertelt vanuit zijn eigen perspectief als nazi en gehuwde homoseksueel Deze dr Maximilien Aue vertelt op bijna 1000 bladzijden minutieus zijn ervaringen als invloedrijk officier van de Sicherheitsdienst (inlichtingendienst) van de SS in heel Europa Zo ontstaat een controversieel verhaal dat enerzijds tijdens massamoorden en etnische zuiveringen ontaardt in een schurkenepos -activiteiten waarvan hijzelf overigens ook onpasselijk wordt- en anderzijds ontroert door de prachtige beschrijvingen van landschappen (Kaukasus Oekraiumlne Pommeren Antibes) van de beluisterde muziek en van de gelezen literatuur aanvragen

De tweeling Loo Tessa de De tweeling is een lijvige roman over het lijden van gewone Duitsers in oorlogstijd De Duitse tweelingzusjes Anna en Lotte geboren in 1916 worden na de dood van hun ouders van elkaar gescheiden Anna komt terecht in het boerse en katholieke milieu van haar grootvader Lotte belandt in Nederland bij een oom met socialistische idealen Na zeventig jaar ontmoeten de zussen elkaar weer in het kuuroord Spa Ze vertellen elkaar hun levensverhaal dat vooral een oorlogsverhaal is Lotte heeft joodse onderduikers geholpen Anna was met een SS-militair getrouwd en heeft als verpleegster gewerkt in Duitse veldhospitalen aanvragen

Een meisje uit Oradour Lucas Michele Claire Het verhaal begint als een roman De Franse Christine Lenoir verruilt haar kantoor in Parijs voor New York Zij is opgevoed in een nonnenklooster nadat haar ouders zijn gestorven toen zij zes jaar oud was Bij de moord op president Kennedy krijgt zij flashbacks van vernietigingskampen en besluit terug te keren naar Frankrijk om op zoek te gaan naar haar verleden Dan begint de waargebeurde geschiedenis Zij blijkt uit Oradour-sur-Glane te komen Een dorp dat op 10 juni 1944 in zijn geheel is vernietigd door de nazis en waarvan de 642 bewoners zijn vermoord aanvragen

Helden zonder glorie Mailer N Bij herlezing blijkt deze roman nog steeds even aangrijpend en boeiend als op het moment dat eerdere drukken verschenen De zinloosheid en rauwheid van de oorlog de kondities waaronder zowel het beste als het slechtste bij de mens boven komen het leven van soldaten en officieren worden zodanig beschreven dat de lezer een volledig authentieke ervaring ondergaat van de strijd tussen Amerikanen en Japanners op een klein Pacificeiland aanvragen

Matterhorn Marlantes Karl Deze roman speelt in het grensgebied van Zuid- met Noord-Vietnam en Laos in 1969 Marlantes schetst de Vietnamoorlog in al zijn rauwheid Vooral de zinloosheid van het eerst moeten verlaten van Matterhorn (een Amerikaanse vesting in de Vietnamese jungle) om het daarna opnieuw te moeten innemen op bevel van de legerleiding Hij tekent de levens van de mannen van de Bravo compagnie die zijn overgeleverd aan de waanzin de stank de uitputting raciale tegenstellingen lichamelijke reacties vluchtgedrag en de alomtegenwoordige dood Luitenant Mellas de hoofdpersoon in het boek ziet zijn idealen betekenisloos worden tegen de achtergrond van verbrande lichamen de verdovende werking van drank en drugs en een vijand die onzichtbaar is maar toch aanwezig Een hel die hen die het overleefden voor altijd zou brandmerken aanvragen

De huid Malaparte Curzio Verslag van de ervaringen van een Italiaan uit een gegoede familie die in de Tweede Wereldoorlog verbindingsofficier was in het Amerikaanse leger en de bevrijding van Napels meemaakte Curzio Malaparte werd in 1922 lid van de fascistische partij In 1931 zegde hij zijn lidmaatschap op en week uit naar Engeland Toen hij in 1933 terugkeerde naar Italieuml werd hij tot 1938 gevangen gehouden Na enige tijd als oorlogscorrespondent gewerkt te hebben week hij uit naar Finland en keerde na de val van Mussolini terug naar Italieuml Malaparte slaagt erin zonder sentimentaliteit maar meacutet emotionaliteit een beeld te geven van de ontreddering de decadentie en de nietsontziende strijd om te overleven van de Italiaanse bevolking aanvragen

Kaputt Malaparte Curzio Deze oorlogsroman verscheen oorspronkelijk in 1944 en is in 2005 in een nieuwe Nederlandse vertaling in de serie Oorlogsdomein uitgegeven Malaparte is het pseudoniem van Kurt Erich Suckert (1898-1957) een journalist en diplomaat Malaparte schreef het boek nadat hij een paar jaar als oorlogscorrespondent met het Italiaanse leger door Servieuml Kroatieuml Polen Rusland en Finland was getrokken Het is een verslag van het verval van Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog Malaparte schrijft oa over ontmoetingen met ontheemden de vervolging en moorden op de joden het getto van Warschau Als aristocraat heeft hij ontmoetingen met kopstukken uit het Duitse leger De gebeurtenissen in het boek zijn grotendeels verzonnen maar de inhoud is huiveringwekkend geloofwaardig aanvragen

Het meisje dat uit de lucht kwam vallen Mawer Simon Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt de jonge Marian Sutro die werkt bij de Raderkamer geselecteerd door de Britse geheime dienst voor een opleiding tot spion Omdat ze goed Frans spreekt - ze groeide op in Genegraveve en Frankrijk - wil men haar inzetten voor opdrachten over zee Na een intensieve training arriveert ze in Frankrijk met een bijzondere missie ze moet natuurwetenschapper Cleacutement Petellier die al werkt aan de atoombom overhalen mee te gaan naar Engeland Juist op deze man een vriend van haar broer was ze als jong meisje hevig verliefd aanvragen

De bakkersdochter McCoy Sarah Deze roman gaat over twee vrouwen die door een interview met elkaar in contact komen de 79-jarige Elsie van oorsprong een Duitse bakkersdochter en nu eigenares van een bakkerszaak in Texas en de jonge journaliste Reba Het interview is aanleiding voor een terugblik op de betekenis van de Tweede Wereldoorlog op Elsies leven Daardoor verspringt het verhaal tussen Duitsland en Texas en beslaat de periode 1938(Kristallnacht)-2008 De roman verteld in de derde persoon wisselt bovendien van perspectief tussen de twee vrouwen en opmerkelijk in vier hoofdstukken kijkt de lezer door de ogen van een nazi-officier Aan de orde komen uitsluiting van vreemdelingen (joden Latinos) en het Lebensbornprogramma maar ook de kracht van familie en vriendschap aanvragen

Verborgen verleden Michaels Anne Deze roman gaat over de joodse jongen Jakob Beer die tijdens de oorlog gered wordt door een Griek en meegenomen wordt naar diens huis op een Grieks eiland Hier maakt hij kennis met kunst en poeumlzie botanie en cartografie Na de oorlog emigreren ze naar Canada waar de Griek overlijdt en Beer diens werk voortzet Beer maakt kennis met een jonge hoogleraar die zodanig in de ban raakt van Beers leven en werken dat zijn eigen geregelde bestaan ontwricht dreigt te worden De herinneringen die beide mannen aan de oorlog hebben en de manier waarop ze die trachten te verwerken loopt als rode draad door deze roman aanvragen

Het bittere kruid Minco Marga In Het bittere kruid schrijft Marga Minco over de Jodenvervolging tijdens de bezettingstijd In korte hoofdstukken realiseert zij de sfeer van toenemende onzekerheid en angst Zelfs als de bezetter toeslaat blijft er nog een spoor van hoop om aan het lot te ontkomen aanvragen

De geschiedenis Morante Elsa Tegen de achtergrond van Rome in de Tweede Wereldoorlog en kort daarna speelt zich het leven af van een onderwijzeres Ida Mancuso en haar zoon Nino Min of meer toevallig wordt deze vrouw door een Duitse soldaat die op doorreis is verkracht waarna negen maanden later de kleine Useppe geboren wordt een vrolijk maar lichamelijk zwak kind Zijn kinderlijke naiumlviteit en opgewektheid steken schril af tegen zijn gewelddadige omgeving aanvragen

Godenslaap Mortier Erwin Een bijna honderdjarige vrouw beschrijft haar ervaringen rond de Eerste Wereldoorlog in Vlaanderen en Noord-Frankrijk om en aan het front Ze neemt geen blad voor de mond spaart niemand en schrijft alleen voor zichzelf Schrijven lijkt obsceen wanneer men publiceert zo persoonlijk en naakt is de waarheid die zij oproept Op een hoger niveau gaat het verhaal over taal en werkelijkheid over persoonlijke en algemene geschiedenis aanvragen Storm in juni Neacutemirovsky Iregravene Een in 1942 tot twee van de beoogde drie delen voltooide roman in 2004 bekroond met de Prix Renaudot moet wel een uitzonderlijke achtergrond kennen Die postume toekenning heeft de schrijfster (Kiev 1903-Birkenau 1942) inderdaad niet alleen te danken aan haar destijds al gelauwerde kwaliteiten maar ook aan de toewijding van haar dochters Denise Epstein hoedster van het manuscript en Elisabeth Gille chroniqueur van hun ervaringen in Iregravene Nemirovsky een vrouw en de roman Een landschap van as Ingebed in het de auteur kenschetsende voorwoord en bijlagen met persoonlijk getinte aantekeningen en brieven van Neacutemirovski verhaalt het eerste deel hoe de vlucht voor het oprukkende Duitse leger uit de exodus de zwakte en berekening van de een en de solidariteit van de ander bevestigt waarna het tweede deel de sfeer tijdens de bezetting van een dorpje beschrijft de kleinschaligheid van tijdelijke rust en wellevende omgang een stilte voor een nieuwe storm aanvragen

Kinderjaren Oberski Jona De verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog zijn natuurlijk overbekend maar hoe een klein joods jongetje die jaren beleefd moet hebben is bijna niet voor te stellen Deze novelle slaagt er echter volkomen in dit beeld te schetsen Op sobere afstandelijke wijze worden de oorlogsjaren beschreven Er is geen opsmuk van het onderwerp geen standpuntbepaling noch rancune slechts verwondering pijn en een niet begrijpen blijven over Het is in zijn eenvoud zeer veelzeggend voor mensen die kunnen navoelen wat er zich achter die belevenissen moet hebben afgespeeld aanvragen

De Engelse patieumlnt Ondaatje Michael De Hongaarse graaf Ladislaus de Almaacutesy heeft jarenlang met zijn Engelse collegas Libieuml en Egypte doorkruist en zijn bevindingen gerapporteerd aan de Royal Geographical Society Tot het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog Nu in het voorjaar van 1945 herbergt gedurende enige maanden de villa San Girolame even ten noorden van Florence vier personen Hana een jonge verpleegster een ten gevolge van een vliegtuigcrash in de Libische woestijn onherkenbaar verbrande Engelsman verworden tot een met morfine volgespoten klomp vulkanisch vlees of is het inderdaad de pro-Duitse spion Almaacutesy de Indische luitenant Kirpal Singh en Caravaggio de voormalige eveneens verminkte inbreker die voor de geallieerden spioneerde Het verleden kleurt en laadt de onderlinge betrekkingen in het heden Het driedimensionale relatiepatroon wordt van alle kanten belicht geiumlllustreerd en geiumlnterpreteerd aanvragen

Donderdagskind Pick Alison Pavel en Anneliese Bauer zijn welgestelde Tsjechische joden die na de bezetting van hun land in 1939 langzaam maar zeker in de fuik van de Duitse jodenverdelging eindigen Alleen hun zoontje Pepik overleeft na plaatsing in een kindertransport de oorlog Het verhaal wordt verteld door Anneliese een eenzelvige Holocaust onderzoekster (ik-figuur) Haar leven en dat van de Bauers wisselen elkaar in korte hoofdstukken af aanvragen

Een boek voor Hanna Pressler Mirjam Net voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog krijgt Hanna (14) de kans om Leipzig te ontvluchten en naar Denemarken te gaan Ze wordt ondergebracht bij een gastgezin evenals verschillende andere meisjes Ze probeert daar een nieuw leven op te bouwen Wanneer de Duitsers Denemarken binnenvallen wordt Hanna gearresteerd en naar Theresienstadt gedeporteerd Dan wordt elke dag een strijd op leven en dood Zal Hanna de oorlog overleven aanvragen

Van het westelijk front geen nieuws Remarque Erich Maria Het boek verhaalt van een groep jonge (19 jaar) Duitse soldaten die door hun klasseleraar Kantorek in 1916 worden overgehaald dienst te nemen in het leger Bijna drie jaar delen ze de strijd worden volwassen en realiseren zich dat ze in het landschap van onze jeugd rondstappen als bezoekers De een na de ander sneuvelt ten slotte Remarque beschrijft realistisch - hij werd november 1916 zelf onder de wapenen geroepen - maar nuchter en daardoor vaak zo beklemmend indringend en verbijsterend de diepe kameraadschap maar bovenal de zin- en uitzichtloosheid van het oorlogsgeweld aanvragen

Haar naam was Sarah Rosnay Tatiana de In de nacht van 16 juli 1942 wordt de 10-jarige Sarah met haar ouders opgepakt en naar het Velodrome dHiver in Parijs gebracht Zij heeft ongezien haar kleine broertje in een kast verstopt en belooft hem later te bevrijden maar Sarah wordt weggevoerd en ziet hem nooit meer terug Zestig jaar later moet een Amerikaanse journaliste in Parijs een artikel schrijven over die gebeurtenis Zij zoekt in archieven naar de ware toedracht en ontdekt een geheim van haar schoonfamilie Ondanks het advies zich daar niet mee te bemoeien probeert de journaliste het spoor van Sarah te volgen De twee verhaallijnen worden beurtelings beschreven aanvragen

De apotheker van Auschwitz Schlesak Dieter In deze documentaire roman lezen we gedetailleerd-realistisch over de gruwelijke machinerie van het concentratiekamp Auschwitz-Birkenau De nadruk ligt op de reconstructie van de opportunistische carriegravere voor in en na het doodskamp van apotheker Dr Victor Capesius een stadgenoot van de Roemeens-Duitse auteurdichteressayist (1934) Als assistent van Dr Mengele stuurde hij ondanks vriendschappen of flirtages met joodse stad- en streekgenoten voor de oorlog (hij was zelfs bevriend met de moeder van de auteur) deze als selecteur koelbloedig naar de gaskamers en verrijkte zich met hun bezittingen (gouden vullingen) Door omkoping kon hij later zijn civiel bestaan voortzetten aanvragen

De voorlezer Schlink Bernhard De roman begint met een liefdesrelatie tussen een jongen van vijftien en een tramconductrice van zesendertig Hij heeft haar na een ongelukje ontmoet toen zij hem geholpen heeft Na herstel van zijn ziek zijn zoekt hij haar enige keren op en belandt bij haar in bed De verhouding wordt voortgezet en de jongen moet haar regelmatig voorlezen Hij weet niet dat zij een analfabete is Het duurt tot lang na de beeumlindiging van hun relatie voordat hij erachter komt dat zij voor de SS in een concentratiekamp heeft gewerkt aanvragen

De brandstapel van Berlijn Schneider Helga In 1941 wordt de dan 4-jarige hoofdpersoon verlaten door haar moeder die carriegravere bij de SS maakt Helga groeit op bij verwanten en in instellingen en wordt een onhandelbaar kind Deze persoonlijke tragiek is verweven met oorlogsdreiging de ondergang van nazi-Duitsland de ellende van de bombardementen het maandenlange verblijf in schuilkelders honger en dorst ziekte en dood Indringend en huiveringwekkend komt het dagelijks leven van dit kind maar ook van iedereen in haar omgeving tot leven De lezer leeft mee en blijft achter in het besef dat beschaving een uiterst dun laagje vormt aanvragen

De onzaligen van Łoacutedź Sem-Sandberg Steve Om in de Tweede Wereldoorlog de joden van Lodz te beschermen maakt hun leider Chaim Rumkovski van het ghetto een ministaat met zelfbestuur ordedienst ziekenzorg en industrietjes die voor de Duitsers werken Deze bescherming blijkt niet te werken Rumkovski vertrekt met het laatste transport en overleeft de oorlog niet De visionaire bueaucraat Rumkovski besliste zelf wie werd weggestuurd Berucht is zijn rede waarin hij ouders om hun kinderen vraagt In zijn op vele feiten gebaseerde roman schetst Sendberg de vele gezichten van Rumkovski de ghettogeschiedenis en volgt hij enkele andere ghettobewoners niemand overleeft aanvragen

De pianiste van Theresienstadt Sommer Alice Herz- Het lange bewogen leven van de concertpianiste Alice Herz-Sommer (Praag 1903) De Amerikaanse fan Caroline Stroessinger schetst alle fasen en facetten van Alicersquo leven in een veelluik dat recht doet aan de gelukkige jaren in Praag (waar Kafka huisvriend was) de gevangenschap met zoontje Rafi in kamp Theresienstadt (1942-1945) de jaren als inwoner van de jonge staat Israeumll (met Golda Meir) en ten slotte de periode in Londen als 108-jarige is ze de oudste Holocaust-overlevende Kern van het veelluik vormt de episode waarin Alice zichzelf en de medekampbewoners op de been hield dankzij haar pianospel honderd maal trad ze op in het kamp Muziek bood troost en hoop Het boek is niet chronologisch maar bestaat uit diverse momentopnamen van Alicersquo leven tegen de achtergrond van de politiek-maatschappelijke dramarsquos van de eeuw Bespiegelingen over oa de filosofie van Spinoza worden afgewisseld door intermezzi over bijvoorbeeld haar sobere leefwijze Rode draad vormt de heilzame werking van muziek aanvragen

Vlucht Spaey Johanna Deze roman is opgedeeld in vier delen met vier perspectieven Het eerste en laatste zijn heel kort en vanuit het perspectief van twee mannen verteld een Duitse soldaat en een Vlaamse officier De twee middelste vormen de kern van het verhaal waarin we eerst de Leuvense Marieke volgen wier ouders en kinderen voor haar ogen worden doodgeschoten waarna zij naar Nederland vlucht Zij vindt werk in een hotel in Oosterhout waar ze zich probeert te troosten met mannengezelschap Dit tot ergernis van de dochter van de hoteleigenaresse Sybille We volgen haar in het derde deel waarin ze op zoekt gaat naar de officier uit Leuven op wie ze verliefd is Beide vrouwen zijn op de vlucht zowel letterlijk (naar Nederland en het klooster) als figuurlijk (voor intimiteit) De vluchtelingenproblematiek maakt het verhaal actueel aanvragen

De pianist Szpilman Wladyslaw De pianist Wladyslaw Szpilman schreef reeds in 1945 dit boek over zijn ervaringen tijdens de Tweede Wereldoorlog in het door de Duitsers bezette Warschau Met zijn familie eerst opgesloten in het joodse ghetto weet hij te ontsnappen als vrijwel alle inwoners worden gedeporteerd naar de concentratiekampen Geholpen door het Poolse verzet maar later geheel alleen weet hij op letterlijk wonderbaarlijke wijze telkens te overleven ook tijdens de opstand in het ghetto en de daarna door Hitler bevolen volledige vernietiging van Warschau Ten slotte helpt een Duitse officier die hem op de radio Chopin had horen spelen Wilm Hosenfeld Szpilman door hem voedsel te bezorgen In januari 1945 bevrijden de Russen hem aanvragen

De stenen maagden Vera Yvonne In Zimbabwe woedde eerst een vrijheidsstrijd (1950-1980) daarna een wrede burgeroorlog (1981-1986) tussen de twee grootste bevolkingsgroepen Van de eerste herinneren mensen zich de heldendaden De tweede wordt verzwegen vanwege de schande Deze roman is een beschrijving van het leed van twee zussen in deze burgeroorlog Het boek geeft geen beschrijving van de gruweldaden maar van de emoties die mensen meemaken bij geluk en wanhoop bij pijn en verdriet Het boek beschuldigt niemand noemt geen bevolkingsgroepen spreekt geen oordeel uit aanvragen

Vrij spel Vis Carlijn Kleindochter Charlie vraagt haar oma over de oorlog En wat dan volgt had ze niet verwacht Emma bleek als koerierster in de Tweede Wereldoorlog gevaarlijk werk te hebben verricht Nadat de grond onder de voeten van haar en haar toenmalige vriend te heet werd zwierven ze maanden door Europa voor ze Engeland bereikten Maar de op ware feiten gebaseerde roman gaat ook over het heden en over de wijze waarop de nu 86-jarige krachtige vrouw haar verdere leven opbouwde met toch altijd op de achtergrond lsquodie oorlogsperiodersquo aanvragen

Slachthuis vijf of De kinderkruistocht Vonnegut Kurt (Jr) Slaughterhouse-five is eacuteeacuten van de klassieke anti-oorlogsromans die uit de Tweede Wereldoorlog zijn voortgekomen De Amerikaanse schrijver (1922) was zelf aanwezig in Dresden in 1945 toen de geallieerden Dresden platbombardeerden Hij overleefde de aanval doordat hij met zijn medegevangenen schuilde in de zeer diepe koelkelders van het slachthuis waar hij als krijgsgevangene te werk was gesteld Deze ervaring heeft zon diepe indruk op Vonnegut gemaakt dat hij deze ondanks vele eerdere pogingen pas 25 jaar later in een roman kon verwerken Veel van de avonturen van Billy Pilgrim de hoodfdpersoon zijn dus zeer levensecht maar ze zijn vervlochten met de bekende fantasierijke verzinsels van Vonnegut Billy reist heen en weer in de tijd en bezoekt ook een andere planeet Dit alles moet gezien worden als zijn wanhopige poging om een manier te vinden om de verschrikkingen van Dresden te verwerken Billy kan alleen maar verder leven als hij zichzelf wijs kan maken dat niemand er iets aan had kunnen doen aanvragen

April in Parijs Wallner Michael De Duitse soldaat Roth (22) in 1943 tolk bij de Geheime Dienst in Parijs voelt zich geen nazi en trekt na werktijd burgerkleren aan om als lsquoAntoinersquo door de stad te kunnen lopen In een boekhandel leert hij de mooie Chantal kennen en wordt verliefd maar hij weet niet dat ze lid is van een verzetsgroep en informatie zoekt over de geheime dienst Chantal wordt ook verliefd en waarschuwt hem voor een anti-Duitse aanslag Als hij bij die aanslag slechts lichtgewond raakt wordt hij gearresteerd en wreed verhoord door de SS Hij kan ontsnappen en ontdekt in april 1944 waar Chantal in Normandieuml onderduikt Ze blijkt drie weken na de geboorte van baby Antoinette te zijn verkracht door een Duitser en doodgeschoten aanvragen

Een springende fontein Walser Martin Roman met sterk (auto-)biografische trekken van deze belangrijke Duitse auteur (1927) over zijn jeugd in een dorp aan het Bodenmeer Zijn vader wijdt zich vooral aan zijn wetenschappelijke werk de moeder drijft met moeite een herbergcafeacute Wanneer de nazis aan de macht komen sluit zij zich aan bij hun partij in de hoop dat de afdelingsvergaderingen bij haar zullen plaatsvinden De vader distantieert zich echter van de beweging en houdt zich bezig met de opvoeding van zijn kinderen Zijn poeumltisch ingestelde zoon wil achtereenvolgens pater zanger en dichter worden maar neemt haast als vanzelfsprekend deel aan de opgelegde verplichtingen in het Derde Rijk Daarna wordt hij schrijver en maakt gebruik van de vruchten die de door zijn vader opgekweekte woordenboom afwerpt aanvragen

De lach en de dood Webeling Pieter Als de legendarische Joodse komiek Ernst Hofman (Zonder Ernst geen humor) in februari 1944 naar een kamp in Polen wordt gedeporteerd wordt zijn kunst een overlevings- en betaalmiddel Zijn geliefdeHelena zit opgesloten in het vrouwenkamp Als wederdienst voor het smokkelen van briefjes geschreven op het beduimelde papier van cementzakken vertelt hij elke dag een kwartier lang grappen aan zijn medegevangenen Dat blijft niet onopgemerkt aanvragen

Mendelssohn op het dak Weil Jiriacute Van de Tsjechische-joodse schrijver (1900-1959) is eerder het mistroostige Leven met een ster over een ondergedoken jood in Praag opnieuw uitgegeven Ook deze roman speelt daar en in die tijd Ze volgt een paar vervolgde joden met wie het bijna allemaal slecht mee afloopt Ondergedoken kinderen worden opgepakt en doodgeslagen collaborerende joden eindigen in een trein naar het Oosten Ook Heydrich en enkele andere Duitsers worden gevolgd Wreed en nietsontziend schetst Weil voor beide kanten een grimmige wereld waarvan angst onzekerheid en soms een spatje goedheid de grondtonen zijn aanvragen

Nacht Wiesel Eacutelie Dit boek was in 1958 (Ned vert in 1961) het debuut van de schrijver die wel de archivaris van de Holocaust wordt genoemd en voor zijn strijd voor de mensenrechten de Nobelprijs voor de Vrede 1986 ontving Het is het aangrijpende verhaal hoe hij als 14-jarige zeer vrome joodse jongen in 1944 gedwongen wordt in het getto te wonen en daarna wordt weggevoerd naar een concentratiekamp Hij verliest hier al zijn familieleden maar bovendien elk geloof in God en in de geestelijke waarden die de kern van zijn bestaan vormden aanvragen

De witte veer Winspear Jacqueline Psychologe en detective Maisie Dobbs die tijdens de Eerste Wereldoorlog als verpleegster in een veldhospitaal heeft gewerkt runt anno 1930 in Londen samen met haar assistent Billy Beale een detectivebureau De steenrijke self-made man Joseph Waite geeft opdracht tot het vinden en thuisbrengen van zijn 32-jarige nog thuiswonende dochter Charlotte Intussen is inspecteur Stratton bezig met een moordzaak waarbij een vrouw vermoord in haar eigen huis werd aangetroffen Tijdens haar onderzoek ontdekt Maisie een link met de zaak van Stratton en met de oorlog aanvragen

De boekendief Zusak Markus Nadat haar moeder waarschijnlijk is opgepakt vanwege communistische sympathieeumln worden de Duitse Liesel Meminger (9) en haar broertje in 1939 in een pleeggezin geplaatst Als Werner onderweg sterft komt Liesel alleen aan in Molching bij Muumlnchen bij de oudere Hubermanns de aardige anti-Nazi huisschilder Hans en zijn ontevreden vrouw Rosa Hans leert Liesel lezen waardoor boeken voor haar zo belangrijk worden dat ze ze soms steelt Eind 1940 duikt de zoon van een joodse kennis van Hans bij hen onder en er groeit een band tussen Max en Liesel Na een bombardement in 1943 is Liesel de enige in de straat die nog leeft Ze gaat op zoek naar Max aanvragen

Parnassia Zwaan Josha De 4-jarige Rivka wordt in de oorlog bij een gereformeerd domineesgezin in het Zeeuws-Vlaamse Zaamslag ondergebracht Ze groeit op als Anneke haar ouders zijn bij het bombardement op Rotterdam omgekomen Na de oorlog gaat ze niet terug naar haar vader en broer Ze ontkent haar joodse afkomst en blijft Anneke Toch trouwt ze met Joost een joodse overlevende van de kampen Haar ontkenning zijn traumarsquos en het onvermogen tot communicatie maken hun huwelijk en gezinsleven kapot De kinderen worden uit huis geplaatst en pas als Anneke dertig jaar later hoort dat Joost is overleden bezoekt ze de begrafenis en ziet ze haar kinderen terug Een stroom van herinneringen komt los Haar dochter Sandra wil haar verhaal horen Iedere week spreken ze af in strandpaviljoen Parnassia om te praten over het verleden Pas op 70-jarige leeftijd kan RivkaAnneke zich met haar joodse achtergrond verzoenen aanvragen

Page 11: Oorlogsromans

Is dit een mens Levi Primo Primo Levi werd in 1919 in Turijn geboren studeerde scheikunde en voegde zich in 1943 bij een partizanengroep In dat jaar werd hij gearresteerd en - als jood - naar Auschwitz getransporteerd Als een van de weinigen overleefde hij het kamp In dit boek beschrijft Levi niet alleen de uiterlijke gebeurtenissen in het kamp maar vooral de lichamelijke en psychische ontluistering en de overlevingsmechanismen Hij doet dit vanuit eigen ervaring maar ook afstandelijk analyserend sober eerlijk en zonder wrok of zelfbeklag aanvragen

Het respijt Levi Primo Zeventien jaar na Is dit een mens waarin Levi (1919-87) getuigde van de verschrikkingen van het concentratiekamp Auschwitz beschreef hij in Het Respijt de thuisreis Tijdens deze bizarre tocht van zes maanden werd een aantal overlevenden door hun Russische bevrijders heen en weer gesleept door een totaal ontregeld en ontredderd Oost-Europa met een ontstellend gebrek aan organisatie waardoor deze mensen leden onder honger kou verveling maar vooral slopende onzekerheid heimwee schrijnend verdriet om het verlies van zovelen aanvragen

Terugkeer ongewenst Lewinsky Charles Ik heb leren leven zonder vrijheid zonder hoop Waarom vind ik het dan verdomme zo moeilijk om te leven zonder geweten Terugkeer ongewenst is het deels waargebeurde deels fictieve levensverhaal van de Joodse acteur entertainer en regisseur Kurt Gerron In 1933 vlucht hij voor de nazi s en belandt via Wenen en Parijs in Nederland waar hij onder andere optreedt in de Joodsche Schouwburg in Amsterdam en meewerkt aan verschillende Nederlandse speelfilms Samen met zijn vrouw Olga wordt hij in 1943 geiumlnterneerd in Westerbork en van daar gedeporteerd naar Theresienstadt waar de SS hem vraagt een film te maken waarin het vernederende gettobestaan wordt voorgesteld als een paradijs Weigeren betekent transport naar Auschwitz meewerken betekent verraad aan zichzelf en aan zijn kunst Dit dilemma vormt de kern van dit boek aanvragen

Het meisje in de rode jas Ligocka Roma Levensverhaal van Roma Ligocka (1938) het kleine meisje met de rode jas dat angstig toekijkt als de Duitsers het getto van Krakau ontruimen Roma en haar moeder ontsnappen en duiken onder bij een Poolse familie Roma haar moeder en haar neef de latere cineast Roman Polanski overleven de Holocaust Pijnlijk eerlijk levensverhaal van een vrouw die na vijftig jaar terugkijkt naar de gevolgen van de Holocaust op haar persoonlijke leven hoe zon heel klein kind de verschrikkingen van de oorlog beleefde Maar ook het zwervende leven dat zij samen met haar man leidde onder het Stalinistische bewind dat ze aanvankelijk als enthousiast lid van de communistische jeugdbeweging omarmde Ze beschrijft hoe ze als kunstenares succes heeft maar telkens ten prooi valt aan depressies waarvan ze de oorzaak niet begrijpt tot ze zichzelf in 1994 bij de premiegravere van de film Schindlers list terug ziet in bovengenoemd fragment aanvragen

De onbekende soldaat Linna Vaumlinouml Roman over de zogeheten Vervolgoorlog tussen Finland en de Sovjet-Unie 1941-1944 vanuit het perspectief van de gewone soldaten aan het front die zich proberen staande te houden en te overleven ondanks soms absurde bevelen van hogergeplaatsten De verschillende persoonlijkheden en hun reacties in de vaak extreme omstandigheden staan centraal evenals de botsingen en het onbegrip tussen degenen die de orders moeten uitvoeren en zij die ze geven aanvragen

De welwillenden Littell Jonathan De hoofdpersoon is een foute Duitser die zijn verhaal vertelt vanuit zijn eigen perspectief als nazi en gehuwde homoseksueel Deze dr Maximilien Aue vertelt op bijna 1000 bladzijden minutieus zijn ervaringen als invloedrijk officier van de Sicherheitsdienst (inlichtingendienst) van de SS in heel Europa Zo ontstaat een controversieel verhaal dat enerzijds tijdens massamoorden en etnische zuiveringen ontaardt in een schurkenepos -activiteiten waarvan hijzelf overigens ook onpasselijk wordt- en anderzijds ontroert door de prachtige beschrijvingen van landschappen (Kaukasus Oekraiumlne Pommeren Antibes) van de beluisterde muziek en van de gelezen literatuur aanvragen

De tweeling Loo Tessa de De tweeling is een lijvige roman over het lijden van gewone Duitsers in oorlogstijd De Duitse tweelingzusjes Anna en Lotte geboren in 1916 worden na de dood van hun ouders van elkaar gescheiden Anna komt terecht in het boerse en katholieke milieu van haar grootvader Lotte belandt in Nederland bij een oom met socialistische idealen Na zeventig jaar ontmoeten de zussen elkaar weer in het kuuroord Spa Ze vertellen elkaar hun levensverhaal dat vooral een oorlogsverhaal is Lotte heeft joodse onderduikers geholpen Anna was met een SS-militair getrouwd en heeft als verpleegster gewerkt in Duitse veldhospitalen aanvragen

Een meisje uit Oradour Lucas Michele Claire Het verhaal begint als een roman De Franse Christine Lenoir verruilt haar kantoor in Parijs voor New York Zij is opgevoed in een nonnenklooster nadat haar ouders zijn gestorven toen zij zes jaar oud was Bij de moord op president Kennedy krijgt zij flashbacks van vernietigingskampen en besluit terug te keren naar Frankrijk om op zoek te gaan naar haar verleden Dan begint de waargebeurde geschiedenis Zij blijkt uit Oradour-sur-Glane te komen Een dorp dat op 10 juni 1944 in zijn geheel is vernietigd door de nazis en waarvan de 642 bewoners zijn vermoord aanvragen

Helden zonder glorie Mailer N Bij herlezing blijkt deze roman nog steeds even aangrijpend en boeiend als op het moment dat eerdere drukken verschenen De zinloosheid en rauwheid van de oorlog de kondities waaronder zowel het beste als het slechtste bij de mens boven komen het leven van soldaten en officieren worden zodanig beschreven dat de lezer een volledig authentieke ervaring ondergaat van de strijd tussen Amerikanen en Japanners op een klein Pacificeiland aanvragen

Matterhorn Marlantes Karl Deze roman speelt in het grensgebied van Zuid- met Noord-Vietnam en Laos in 1969 Marlantes schetst de Vietnamoorlog in al zijn rauwheid Vooral de zinloosheid van het eerst moeten verlaten van Matterhorn (een Amerikaanse vesting in de Vietnamese jungle) om het daarna opnieuw te moeten innemen op bevel van de legerleiding Hij tekent de levens van de mannen van de Bravo compagnie die zijn overgeleverd aan de waanzin de stank de uitputting raciale tegenstellingen lichamelijke reacties vluchtgedrag en de alomtegenwoordige dood Luitenant Mellas de hoofdpersoon in het boek ziet zijn idealen betekenisloos worden tegen de achtergrond van verbrande lichamen de verdovende werking van drank en drugs en een vijand die onzichtbaar is maar toch aanwezig Een hel die hen die het overleefden voor altijd zou brandmerken aanvragen

De huid Malaparte Curzio Verslag van de ervaringen van een Italiaan uit een gegoede familie die in de Tweede Wereldoorlog verbindingsofficier was in het Amerikaanse leger en de bevrijding van Napels meemaakte Curzio Malaparte werd in 1922 lid van de fascistische partij In 1931 zegde hij zijn lidmaatschap op en week uit naar Engeland Toen hij in 1933 terugkeerde naar Italieuml werd hij tot 1938 gevangen gehouden Na enige tijd als oorlogscorrespondent gewerkt te hebben week hij uit naar Finland en keerde na de val van Mussolini terug naar Italieuml Malaparte slaagt erin zonder sentimentaliteit maar meacutet emotionaliteit een beeld te geven van de ontreddering de decadentie en de nietsontziende strijd om te overleven van de Italiaanse bevolking aanvragen

Kaputt Malaparte Curzio Deze oorlogsroman verscheen oorspronkelijk in 1944 en is in 2005 in een nieuwe Nederlandse vertaling in de serie Oorlogsdomein uitgegeven Malaparte is het pseudoniem van Kurt Erich Suckert (1898-1957) een journalist en diplomaat Malaparte schreef het boek nadat hij een paar jaar als oorlogscorrespondent met het Italiaanse leger door Servieuml Kroatieuml Polen Rusland en Finland was getrokken Het is een verslag van het verval van Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog Malaparte schrijft oa over ontmoetingen met ontheemden de vervolging en moorden op de joden het getto van Warschau Als aristocraat heeft hij ontmoetingen met kopstukken uit het Duitse leger De gebeurtenissen in het boek zijn grotendeels verzonnen maar de inhoud is huiveringwekkend geloofwaardig aanvragen

Het meisje dat uit de lucht kwam vallen Mawer Simon Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt de jonge Marian Sutro die werkt bij de Raderkamer geselecteerd door de Britse geheime dienst voor een opleiding tot spion Omdat ze goed Frans spreekt - ze groeide op in Genegraveve en Frankrijk - wil men haar inzetten voor opdrachten over zee Na een intensieve training arriveert ze in Frankrijk met een bijzondere missie ze moet natuurwetenschapper Cleacutement Petellier die al werkt aan de atoombom overhalen mee te gaan naar Engeland Juist op deze man een vriend van haar broer was ze als jong meisje hevig verliefd aanvragen

De bakkersdochter McCoy Sarah Deze roman gaat over twee vrouwen die door een interview met elkaar in contact komen de 79-jarige Elsie van oorsprong een Duitse bakkersdochter en nu eigenares van een bakkerszaak in Texas en de jonge journaliste Reba Het interview is aanleiding voor een terugblik op de betekenis van de Tweede Wereldoorlog op Elsies leven Daardoor verspringt het verhaal tussen Duitsland en Texas en beslaat de periode 1938(Kristallnacht)-2008 De roman verteld in de derde persoon wisselt bovendien van perspectief tussen de twee vrouwen en opmerkelijk in vier hoofdstukken kijkt de lezer door de ogen van een nazi-officier Aan de orde komen uitsluiting van vreemdelingen (joden Latinos) en het Lebensbornprogramma maar ook de kracht van familie en vriendschap aanvragen

Verborgen verleden Michaels Anne Deze roman gaat over de joodse jongen Jakob Beer die tijdens de oorlog gered wordt door een Griek en meegenomen wordt naar diens huis op een Grieks eiland Hier maakt hij kennis met kunst en poeumlzie botanie en cartografie Na de oorlog emigreren ze naar Canada waar de Griek overlijdt en Beer diens werk voortzet Beer maakt kennis met een jonge hoogleraar die zodanig in de ban raakt van Beers leven en werken dat zijn eigen geregelde bestaan ontwricht dreigt te worden De herinneringen die beide mannen aan de oorlog hebben en de manier waarop ze die trachten te verwerken loopt als rode draad door deze roman aanvragen

Het bittere kruid Minco Marga In Het bittere kruid schrijft Marga Minco over de Jodenvervolging tijdens de bezettingstijd In korte hoofdstukken realiseert zij de sfeer van toenemende onzekerheid en angst Zelfs als de bezetter toeslaat blijft er nog een spoor van hoop om aan het lot te ontkomen aanvragen

De geschiedenis Morante Elsa Tegen de achtergrond van Rome in de Tweede Wereldoorlog en kort daarna speelt zich het leven af van een onderwijzeres Ida Mancuso en haar zoon Nino Min of meer toevallig wordt deze vrouw door een Duitse soldaat die op doorreis is verkracht waarna negen maanden later de kleine Useppe geboren wordt een vrolijk maar lichamelijk zwak kind Zijn kinderlijke naiumlviteit en opgewektheid steken schril af tegen zijn gewelddadige omgeving aanvragen

Godenslaap Mortier Erwin Een bijna honderdjarige vrouw beschrijft haar ervaringen rond de Eerste Wereldoorlog in Vlaanderen en Noord-Frankrijk om en aan het front Ze neemt geen blad voor de mond spaart niemand en schrijft alleen voor zichzelf Schrijven lijkt obsceen wanneer men publiceert zo persoonlijk en naakt is de waarheid die zij oproept Op een hoger niveau gaat het verhaal over taal en werkelijkheid over persoonlijke en algemene geschiedenis aanvragen Storm in juni Neacutemirovsky Iregravene Een in 1942 tot twee van de beoogde drie delen voltooide roman in 2004 bekroond met de Prix Renaudot moet wel een uitzonderlijke achtergrond kennen Die postume toekenning heeft de schrijfster (Kiev 1903-Birkenau 1942) inderdaad niet alleen te danken aan haar destijds al gelauwerde kwaliteiten maar ook aan de toewijding van haar dochters Denise Epstein hoedster van het manuscript en Elisabeth Gille chroniqueur van hun ervaringen in Iregravene Nemirovsky een vrouw en de roman Een landschap van as Ingebed in het de auteur kenschetsende voorwoord en bijlagen met persoonlijk getinte aantekeningen en brieven van Neacutemirovski verhaalt het eerste deel hoe de vlucht voor het oprukkende Duitse leger uit de exodus de zwakte en berekening van de een en de solidariteit van de ander bevestigt waarna het tweede deel de sfeer tijdens de bezetting van een dorpje beschrijft de kleinschaligheid van tijdelijke rust en wellevende omgang een stilte voor een nieuwe storm aanvragen

Kinderjaren Oberski Jona De verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog zijn natuurlijk overbekend maar hoe een klein joods jongetje die jaren beleefd moet hebben is bijna niet voor te stellen Deze novelle slaagt er echter volkomen in dit beeld te schetsen Op sobere afstandelijke wijze worden de oorlogsjaren beschreven Er is geen opsmuk van het onderwerp geen standpuntbepaling noch rancune slechts verwondering pijn en een niet begrijpen blijven over Het is in zijn eenvoud zeer veelzeggend voor mensen die kunnen navoelen wat er zich achter die belevenissen moet hebben afgespeeld aanvragen

De Engelse patieumlnt Ondaatje Michael De Hongaarse graaf Ladislaus de Almaacutesy heeft jarenlang met zijn Engelse collegas Libieuml en Egypte doorkruist en zijn bevindingen gerapporteerd aan de Royal Geographical Society Tot het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog Nu in het voorjaar van 1945 herbergt gedurende enige maanden de villa San Girolame even ten noorden van Florence vier personen Hana een jonge verpleegster een ten gevolge van een vliegtuigcrash in de Libische woestijn onherkenbaar verbrande Engelsman verworden tot een met morfine volgespoten klomp vulkanisch vlees of is het inderdaad de pro-Duitse spion Almaacutesy de Indische luitenant Kirpal Singh en Caravaggio de voormalige eveneens verminkte inbreker die voor de geallieerden spioneerde Het verleden kleurt en laadt de onderlinge betrekkingen in het heden Het driedimensionale relatiepatroon wordt van alle kanten belicht geiumlllustreerd en geiumlnterpreteerd aanvragen

Donderdagskind Pick Alison Pavel en Anneliese Bauer zijn welgestelde Tsjechische joden die na de bezetting van hun land in 1939 langzaam maar zeker in de fuik van de Duitse jodenverdelging eindigen Alleen hun zoontje Pepik overleeft na plaatsing in een kindertransport de oorlog Het verhaal wordt verteld door Anneliese een eenzelvige Holocaust onderzoekster (ik-figuur) Haar leven en dat van de Bauers wisselen elkaar in korte hoofdstukken af aanvragen

Een boek voor Hanna Pressler Mirjam Net voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog krijgt Hanna (14) de kans om Leipzig te ontvluchten en naar Denemarken te gaan Ze wordt ondergebracht bij een gastgezin evenals verschillende andere meisjes Ze probeert daar een nieuw leven op te bouwen Wanneer de Duitsers Denemarken binnenvallen wordt Hanna gearresteerd en naar Theresienstadt gedeporteerd Dan wordt elke dag een strijd op leven en dood Zal Hanna de oorlog overleven aanvragen

Van het westelijk front geen nieuws Remarque Erich Maria Het boek verhaalt van een groep jonge (19 jaar) Duitse soldaten die door hun klasseleraar Kantorek in 1916 worden overgehaald dienst te nemen in het leger Bijna drie jaar delen ze de strijd worden volwassen en realiseren zich dat ze in het landschap van onze jeugd rondstappen als bezoekers De een na de ander sneuvelt ten slotte Remarque beschrijft realistisch - hij werd november 1916 zelf onder de wapenen geroepen - maar nuchter en daardoor vaak zo beklemmend indringend en verbijsterend de diepe kameraadschap maar bovenal de zin- en uitzichtloosheid van het oorlogsgeweld aanvragen

Haar naam was Sarah Rosnay Tatiana de In de nacht van 16 juli 1942 wordt de 10-jarige Sarah met haar ouders opgepakt en naar het Velodrome dHiver in Parijs gebracht Zij heeft ongezien haar kleine broertje in een kast verstopt en belooft hem later te bevrijden maar Sarah wordt weggevoerd en ziet hem nooit meer terug Zestig jaar later moet een Amerikaanse journaliste in Parijs een artikel schrijven over die gebeurtenis Zij zoekt in archieven naar de ware toedracht en ontdekt een geheim van haar schoonfamilie Ondanks het advies zich daar niet mee te bemoeien probeert de journaliste het spoor van Sarah te volgen De twee verhaallijnen worden beurtelings beschreven aanvragen

De apotheker van Auschwitz Schlesak Dieter In deze documentaire roman lezen we gedetailleerd-realistisch over de gruwelijke machinerie van het concentratiekamp Auschwitz-Birkenau De nadruk ligt op de reconstructie van de opportunistische carriegravere voor in en na het doodskamp van apotheker Dr Victor Capesius een stadgenoot van de Roemeens-Duitse auteurdichteressayist (1934) Als assistent van Dr Mengele stuurde hij ondanks vriendschappen of flirtages met joodse stad- en streekgenoten voor de oorlog (hij was zelfs bevriend met de moeder van de auteur) deze als selecteur koelbloedig naar de gaskamers en verrijkte zich met hun bezittingen (gouden vullingen) Door omkoping kon hij later zijn civiel bestaan voortzetten aanvragen

De voorlezer Schlink Bernhard De roman begint met een liefdesrelatie tussen een jongen van vijftien en een tramconductrice van zesendertig Hij heeft haar na een ongelukje ontmoet toen zij hem geholpen heeft Na herstel van zijn ziek zijn zoekt hij haar enige keren op en belandt bij haar in bed De verhouding wordt voortgezet en de jongen moet haar regelmatig voorlezen Hij weet niet dat zij een analfabete is Het duurt tot lang na de beeumlindiging van hun relatie voordat hij erachter komt dat zij voor de SS in een concentratiekamp heeft gewerkt aanvragen

De brandstapel van Berlijn Schneider Helga In 1941 wordt de dan 4-jarige hoofdpersoon verlaten door haar moeder die carriegravere bij de SS maakt Helga groeit op bij verwanten en in instellingen en wordt een onhandelbaar kind Deze persoonlijke tragiek is verweven met oorlogsdreiging de ondergang van nazi-Duitsland de ellende van de bombardementen het maandenlange verblijf in schuilkelders honger en dorst ziekte en dood Indringend en huiveringwekkend komt het dagelijks leven van dit kind maar ook van iedereen in haar omgeving tot leven De lezer leeft mee en blijft achter in het besef dat beschaving een uiterst dun laagje vormt aanvragen

De onzaligen van Łoacutedź Sem-Sandberg Steve Om in de Tweede Wereldoorlog de joden van Lodz te beschermen maakt hun leider Chaim Rumkovski van het ghetto een ministaat met zelfbestuur ordedienst ziekenzorg en industrietjes die voor de Duitsers werken Deze bescherming blijkt niet te werken Rumkovski vertrekt met het laatste transport en overleeft de oorlog niet De visionaire bueaucraat Rumkovski besliste zelf wie werd weggestuurd Berucht is zijn rede waarin hij ouders om hun kinderen vraagt In zijn op vele feiten gebaseerde roman schetst Sendberg de vele gezichten van Rumkovski de ghettogeschiedenis en volgt hij enkele andere ghettobewoners niemand overleeft aanvragen

De pianiste van Theresienstadt Sommer Alice Herz- Het lange bewogen leven van de concertpianiste Alice Herz-Sommer (Praag 1903) De Amerikaanse fan Caroline Stroessinger schetst alle fasen en facetten van Alicersquo leven in een veelluik dat recht doet aan de gelukkige jaren in Praag (waar Kafka huisvriend was) de gevangenschap met zoontje Rafi in kamp Theresienstadt (1942-1945) de jaren als inwoner van de jonge staat Israeumll (met Golda Meir) en ten slotte de periode in Londen als 108-jarige is ze de oudste Holocaust-overlevende Kern van het veelluik vormt de episode waarin Alice zichzelf en de medekampbewoners op de been hield dankzij haar pianospel honderd maal trad ze op in het kamp Muziek bood troost en hoop Het boek is niet chronologisch maar bestaat uit diverse momentopnamen van Alicersquo leven tegen de achtergrond van de politiek-maatschappelijke dramarsquos van de eeuw Bespiegelingen over oa de filosofie van Spinoza worden afgewisseld door intermezzi over bijvoorbeeld haar sobere leefwijze Rode draad vormt de heilzame werking van muziek aanvragen

Vlucht Spaey Johanna Deze roman is opgedeeld in vier delen met vier perspectieven Het eerste en laatste zijn heel kort en vanuit het perspectief van twee mannen verteld een Duitse soldaat en een Vlaamse officier De twee middelste vormen de kern van het verhaal waarin we eerst de Leuvense Marieke volgen wier ouders en kinderen voor haar ogen worden doodgeschoten waarna zij naar Nederland vlucht Zij vindt werk in een hotel in Oosterhout waar ze zich probeert te troosten met mannengezelschap Dit tot ergernis van de dochter van de hoteleigenaresse Sybille We volgen haar in het derde deel waarin ze op zoekt gaat naar de officier uit Leuven op wie ze verliefd is Beide vrouwen zijn op de vlucht zowel letterlijk (naar Nederland en het klooster) als figuurlijk (voor intimiteit) De vluchtelingenproblematiek maakt het verhaal actueel aanvragen

De pianist Szpilman Wladyslaw De pianist Wladyslaw Szpilman schreef reeds in 1945 dit boek over zijn ervaringen tijdens de Tweede Wereldoorlog in het door de Duitsers bezette Warschau Met zijn familie eerst opgesloten in het joodse ghetto weet hij te ontsnappen als vrijwel alle inwoners worden gedeporteerd naar de concentratiekampen Geholpen door het Poolse verzet maar later geheel alleen weet hij op letterlijk wonderbaarlijke wijze telkens te overleven ook tijdens de opstand in het ghetto en de daarna door Hitler bevolen volledige vernietiging van Warschau Ten slotte helpt een Duitse officier die hem op de radio Chopin had horen spelen Wilm Hosenfeld Szpilman door hem voedsel te bezorgen In januari 1945 bevrijden de Russen hem aanvragen

De stenen maagden Vera Yvonne In Zimbabwe woedde eerst een vrijheidsstrijd (1950-1980) daarna een wrede burgeroorlog (1981-1986) tussen de twee grootste bevolkingsgroepen Van de eerste herinneren mensen zich de heldendaden De tweede wordt verzwegen vanwege de schande Deze roman is een beschrijving van het leed van twee zussen in deze burgeroorlog Het boek geeft geen beschrijving van de gruweldaden maar van de emoties die mensen meemaken bij geluk en wanhoop bij pijn en verdriet Het boek beschuldigt niemand noemt geen bevolkingsgroepen spreekt geen oordeel uit aanvragen

Vrij spel Vis Carlijn Kleindochter Charlie vraagt haar oma over de oorlog En wat dan volgt had ze niet verwacht Emma bleek als koerierster in de Tweede Wereldoorlog gevaarlijk werk te hebben verricht Nadat de grond onder de voeten van haar en haar toenmalige vriend te heet werd zwierven ze maanden door Europa voor ze Engeland bereikten Maar de op ware feiten gebaseerde roman gaat ook over het heden en over de wijze waarop de nu 86-jarige krachtige vrouw haar verdere leven opbouwde met toch altijd op de achtergrond lsquodie oorlogsperiodersquo aanvragen

Slachthuis vijf of De kinderkruistocht Vonnegut Kurt (Jr) Slaughterhouse-five is eacuteeacuten van de klassieke anti-oorlogsromans die uit de Tweede Wereldoorlog zijn voortgekomen De Amerikaanse schrijver (1922) was zelf aanwezig in Dresden in 1945 toen de geallieerden Dresden platbombardeerden Hij overleefde de aanval doordat hij met zijn medegevangenen schuilde in de zeer diepe koelkelders van het slachthuis waar hij als krijgsgevangene te werk was gesteld Deze ervaring heeft zon diepe indruk op Vonnegut gemaakt dat hij deze ondanks vele eerdere pogingen pas 25 jaar later in een roman kon verwerken Veel van de avonturen van Billy Pilgrim de hoodfdpersoon zijn dus zeer levensecht maar ze zijn vervlochten met de bekende fantasierijke verzinsels van Vonnegut Billy reist heen en weer in de tijd en bezoekt ook een andere planeet Dit alles moet gezien worden als zijn wanhopige poging om een manier te vinden om de verschrikkingen van Dresden te verwerken Billy kan alleen maar verder leven als hij zichzelf wijs kan maken dat niemand er iets aan had kunnen doen aanvragen

April in Parijs Wallner Michael De Duitse soldaat Roth (22) in 1943 tolk bij de Geheime Dienst in Parijs voelt zich geen nazi en trekt na werktijd burgerkleren aan om als lsquoAntoinersquo door de stad te kunnen lopen In een boekhandel leert hij de mooie Chantal kennen en wordt verliefd maar hij weet niet dat ze lid is van een verzetsgroep en informatie zoekt over de geheime dienst Chantal wordt ook verliefd en waarschuwt hem voor een anti-Duitse aanslag Als hij bij die aanslag slechts lichtgewond raakt wordt hij gearresteerd en wreed verhoord door de SS Hij kan ontsnappen en ontdekt in april 1944 waar Chantal in Normandieuml onderduikt Ze blijkt drie weken na de geboorte van baby Antoinette te zijn verkracht door een Duitser en doodgeschoten aanvragen

Een springende fontein Walser Martin Roman met sterk (auto-)biografische trekken van deze belangrijke Duitse auteur (1927) over zijn jeugd in een dorp aan het Bodenmeer Zijn vader wijdt zich vooral aan zijn wetenschappelijke werk de moeder drijft met moeite een herbergcafeacute Wanneer de nazis aan de macht komen sluit zij zich aan bij hun partij in de hoop dat de afdelingsvergaderingen bij haar zullen plaatsvinden De vader distantieert zich echter van de beweging en houdt zich bezig met de opvoeding van zijn kinderen Zijn poeumltisch ingestelde zoon wil achtereenvolgens pater zanger en dichter worden maar neemt haast als vanzelfsprekend deel aan de opgelegde verplichtingen in het Derde Rijk Daarna wordt hij schrijver en maakt gebruik van de vruchten die de door zijn vader opgekweekte woordenboom afwerpt aanvragen

De lach en de dood Webeling Pieter Als de legendarische Joodse komiek Ernst Hofman (Zonder Ernst geen humor) in februari 1944 naar een kamp in Polen wordt gedeporteerd wordt zijn kunst een overlevings- en betaalmiddel Zijn geliefdeHelena zit opgesloten in het vrouwenkamp Als wederdienst voor het smokkelen van briefjes geschreven op het beduimelde papier van cementzakken vertelt hij elke dag een kwartier lang grappen aan zijn medegevangenen Dat blijft niet onopgemerkt aanvragen

Mendelssohn op het dak Weil Jiriacute Van de Tsjechische-joodse schrijver (1900-1959) is eerder het mistroostige Leven met een ster over een ondergedoken jood in Praag opnieuw uitgegeven Ook deze roman speelt daar en in die tijd Ze volgt een paar vervolgde joden met wie het bijna allemaal slecht mee afloopt Ondergedoken kinderen worden opgepakt en doodgeslagen collaborerende joden eindigen in een trein naar het Oosten Ook Heydrich en enkele andere Duitsers worden gevolgd Wreed en nietsontziend schetst Weil voor beide kanten een grimmige wereld waarvan angst onzekerheid en soms een spatje goedheid de grondtonen zijn aanvragen

Nacht Wiesel Eacutelie Dit boek was in 1958 (Ned vert in 1961) het debuut van de schrijver die wel de archivaris van de Holocaust wordt genoemd en voor zijn strijd voor de mensenrechten de Nobelprijs voor de Vrede 1986 ontving Het is het aangrijpende verhaal hoe hij als 14-jarige zeer vrome joodse jongen in 1944 gedwongen wordt in het getto te wonen en daarna wordt weggevoerd naar een concentratiekamp Hij verliest hier al zijn familieleden maar bovendien elk geloof in God en in de geestelijke waarden die de kern van zijn bestaan vormden aanvragen

De witte veer Winspear Jacqueline Psychologe en detective Maisie Dobbs die tijdens de Eerste Wereldoorlog als verpleegster in een veldhospitaal heeft gewerkt runt anno 1930 in Londen samen met haar assistent Billy Beale een detectivebureau De steenrijke self-made man Joseph Waite geeft opdracht tot het vinden en thuisbrengen van zijn 32-jarige nog thuiswonende dochter Charlotte Intussen is inspecteur Stratton bezig met een moordzaak waarbij een vrouw vermoord in haar eigen huis werd aangetroffen Tijdens haar onderzoek ontdekt Maisie een link met de zaak van Stratton en met de oorlog aanvragen

De boekendief Zusak Markus Nadat haar moeder waarschijnlijk is opgepakt vanwege communistische sympathieeumln worden de Duitse Liesel Meminger (9) en haar broertje in 1939 in een pleeggezin geplaatst Als Werner onderweg sterft komt Liesel alleen aan in Molching bij Muumlnchen bij de oudere Hubermanns de aardige anti-Nazi huisschilder Hans en zijn ontevreden vrouw Rosa Hans leert Liesel lezen waardoor boeken voor haar zo belangrijk worden dat ze ze soms steelt Eind 1940 duikt de zoon van een joodse kennis van Hans bij hen onder en er groeit een band tussen Max en Liesel Na een bombardement in 1943 is Liesel de enige in de straat die nog leeft Ze gaat op zoek naar Max aanvragen

Parnassia Zwaan Josha De 4-jarige Rivka wordt in de oorlog bij een gereformeerd domineesgezin in het Zeeuws-Vlaamse Zaamslag ondergebracht Ze groeit op als Anneke haar ouders zijn bij het bombardement op Rotterdam omgekomen Na de oorlog gaat ze niet terug naar haar vader en broer Ze ontkent haar joodse afkomst en blijft Anneke Toch trouwt ze met Joost een joodse overlevende van de kampen Haar ontkenning zijn traumarsquos en het onvermogen tot communicatie maken hun huwelijk en gezinsleven kapot De kinderen worden uit huis geplaatst en pas als Anneke dertig jaar later hoort dat Joost is overleden bezoekt ze de begrafenis en ziet ze haar kinderen terug Een stroom van herinneringen komt los Haar dochter Sandra wil haar verhaal horen Iedere week spreken ze af in strandpaviljoen Parnassia om te praten over het verleden Pas op 70-jarige leeftijd kan RivkaAnneke zich met haar joodse achtergrond verzoenen aanvragen

Page 12: Oorlogsromans

De onbekende soldaat Linna Vaumlinouml Roman over de zogeheten Vervolgoorlog tussen Finland en de Sovjet-Unie 1941-1944 vanuit het perspectief van de gewone soldaten aan het front die zich proberen staande te houden en te overleven ondanks soms absurde bevelen van hogergeplaatsten De verschillende persoonlijkheden en hun reacties in de vaak extreme omstandigheden staan centraal evenals de botsingen en het onbegrip tussen degenen die de orders moeten uitvoeren en zij die ze geven aanvragen

De welwillenden Littell Jonathan De hoofdpersoon is een foute Duitser die zijn verhaal vertelt vanuit zijn eigen perspectief als nazi en gehuwde homoseksueel Deze dr Maximilien Aue vertelt op bijna 1000 bladzijden minutieus zijn ervaringen als invloedrijk officier van de Sicherheitsdienst (inlichtingendienst) van de SS in heel Europa Zo ontstaat een controversieel verhaal dat enerzijds tijdens massamoorden en etnische zuiveringen ontaardt in een schurkenepos -activiteiten waarvan hijzelf overigens ook onpasselijk wordt- en anderzijds ontroert door de prachtige beschrijvingen van landschappen (Kaukasus Oekraiumlne Pommeren Antibes) van de beluisterde muziek en van de gelezen literatuur aanvragen

De tweeling Loo Tessa de De tweeling is een lijvige roman over het lijden van gewone Duitsers in oorlogstijd De Duitse tweelingzusjes Anna en Lotte geboren in 1916 worden na de dood van hun ouders van elkaar gescheiden Anna komt terecht in het boerse en katholieke milieu van haar grootvader Lotte belandt in Nederland bij een oom met socialistische idealen Na zeventig jaar ontmoeten de zussen elkaar weer in het kuuroord Spa Ze vertellen elkaar hun levensverhaal dat vooral een oorlogsverhaal is Lotte heeft joodse onderduikers geholpen Anna was met een SS-militair getrouwd en heeft als verpleegster gewerkt in Duitse veldhospitalen aanvragen

Een meisje uit Oradour Lucas Michele Claire Het verhaal begint als een roman De Franse Christine Lenoir verruilt haar kantoor in Parijs voor New York Zij is opgevoed in een nonnenklooster nadat haar ouders zijn gestorven toen zij zes jaar oud was Bij de moord op president Kennedy krijgt zij flashbacks van vernietigingskampen en besluit terug te keren naar Frankrijk om op zoek te gaan naar haar verleden Dan begint de waargebeurde geschiedenis Zij blijkt uit Oradour-sur-Glane te komen Een dorp dat op 10 juni 1944 in zijn geheel is vernietigd door de nazis en waarvan de 642 bewoners zijn vermoord aanvragen

Helden zonder glorie Mailer N Bij herlezing blijkt deze roman nog steeds even aangrijpend en boeiend als op het moment dat eerdere drukken verschenen De zinloosheid en rauwheid van de oorlog de kondities waaronder zowel het beste als het slechtste bij de mens boven komen het leven van soldaten en officieren worden zodanig beschreven dat de lezer een volledig authentieke ervaring ondergaat van de strijd tussen Amerikanen en Japanners op een klein Pacificeiland aanvragen

Matterhorn Marlantes Karl Deze roman speelt in het grensgebied van Zuid- met Noord-Vietnam en Laos in 1969 Marlantes schetst de Vietnamoorlog in al zijn rauwheid Vooral de zinloosheid van het eerst moeten verlaten van Matterhorn (een Amerikaanse vesting in de Vietnamese jungle) om het daarna opnieuw te moeten innemen op bevel van de legerleiding Hij tekent de levens van de mannen van de Bravo compagnie die zijn overgeleverd aan de waanzin de stank de uitputting raciale tegenstellingen lichamelijke reacties vluchtgedrag en de alomtegenwoordige dood Luitenant Mellas de hoofdpersoon in het boek ziet zijn idealen betekenisloos worden tegen de achtergrond van verbrande lichamen de verdovende werking van drank en drugs en een vijand die onzichtbaar is maar toch aanwezig Een hel die hen die het overleefden voor altijd zou brandmerken aanvragen

De huid Malaparte Curzio Verslag van de ervaringen van een Italiaan uit een gegoede familie die in de Tweede Wereldoorlog verbindingsofficier was in het Amerikaanse leger en de bevrijding van Napels meemaakte Curzio Malaparte werd in 1922 lid van de fascistische partij In 1931 zegde hij zijn lidmaatschap op en week uit naar Engeland Toen hij in 1933 terugkeerde naar Italieuml werd hij tot 1938 gevangen gehouden Na enige tijd als oorlogscorrespondent gewerkt te hebben week hij uit naar Finland en keerde na de val van Mussolini terug naar Italieuml Malaparte slaagt erin zonder sentimentaliteit maar meacutet emotionaliteit een beeld te geven van de ontreddering de decadentie en de nietsontziende strijd om te overleven van de Italiaanse bevolking aanvragen

Kaputt Malaparte Curzio Deze oorlogsroman verscheen oorspronkelijk in 1944 en is in 2005 in een nieuwe Nederlandse vertaling in de serie Oorlogsdomein uitgegeven Malaparte is het pseudoniem van Kurt Erich Suckert (1898-1957) een journalist en diplomaat Malaparte schreef het boek nadat hij een paar jaar als oorlogscorrespondent met het Italiaanse leger door Servieuml Kroatieuml Polen Rusland en Finland was getrokken Het is een verslag van het verval van Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog Malaparte schrijft oa over ontmoetingen met ontheemden de vervolging en moorden op de joden het getto van Warschau Als aristocraat heeft hij ontmoetingen met kopstukken uit het Duitse leger De gebeurtenissen in het boek zijn grotendeels verzonnen maar de inhoud is huiveringwekkend geloofwaardig aanvragen

Het meisje dat uit de lucht kwam vallen Mawer Simon Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt de jonge Marian Sutro die werkt bij de Raderkamer geselecteerd door de Britse geheime dienst voor een opleiding tot spion Omdat ze goed Frans spreekt - ze groeide op in Genegraveve en Frankrijk - wil men haar inzetten voor opdrachten over zee Na een intensieve training arriveert ze in Frankrijk met een bijzondere missie ze moet natuurwetenschapper Cleacutement Petellier die al werkt aan de atoombom overhalen mee te gaan naar Engeland Juist op deze man een vriend van haar broer was ze als jong meisje hevig verliefd aanvragen

De bakkersdochter McCoy Sarah Deze roman gaat over twee vrouwen die door een interview met elkaar in contact komen de 79-jarige Elsie van oorsprong een Duitse bakkersdochter en nu eigenares van een bakkerszaak in Texas en de jonge journaliste Reba Het interview is aanleiding voor een terugblik op de betekenis van de Tweede Wereldoorlog op Elsies leven Daardoor verspringt het verhaal tussen Duitsland en Texas en beslaat de periode 1938(Kristallnacht)-2008 De roman verteld in de derde persoon wisselt bovendien van perspectief tussen de twee vrouwen en opmerkelijk in vier hoofdstukken kijkt de lezer door de ogen van een nazi-officier Aan de orde komen uitsluiting van vreemdelingen (joden Latinos) en het Lebensbornprogramma maar ook de kracht van familie en vriendschap aanvragen

Verborgen verleden Michaels Anne Deze roman gaat over de joodse jongen Jakob Beer die tijdens de oorlog gered wordt door een Griek en meegenomen wordt naar diens huis op een Grieks eiland Hier maakt hij kennis met kunst en poeumlzie botanie en cartografie Na de oorlog emigreren ze naar Canada waar de Griek overlijdt en Beer diens werk voortzet Beer maakt kennis met een jonge hoogleraar die zodanig in de ban raakt van Beers leven en werken dat zijn eigen geregelde bestaan ontwricht dreigt te worden De herinneringen die beide mannen aan de oorlog hebben en de manier waarop ze die trachten te verwerken loopt als rode draad door deze roman aanvragen

Het bittere kruid Minco Marga In Het bittere kruid schrijft Marga Minco over de Jodenvervolging tijdens de bezettingstijd In korte hoofdstukken realiseert zij de sfeer van toenemende onzekerheid en angst Zelfs als de bezetter toeslaat blijft er nog een spoor van hoop om aan het lot te ontkomen aanvragen

De geschiedenis Morante Elsa Tegen de achtergrond van Rome in de Tweede Wereldoorlog en kort daarna speelt zich het leven af van een onderwijzeres Ida Mancuso en haar zoon Nino Min of meer toevallig wordt deze vrouw door een Duitse soldaat die op doorreis is verkracht waarna negen maanden later de kleine Useppe geboren wordt een vrolijk maar lichamelijk zwak kind Zijn kinderlijke naiumlviteit en opgewektheid steken schril af tegen zijn gewelddadige omgeving aanvragen

Godenslaap Mortier Erwin Een bijna honderdjarige vrouw beschrijft haar ervaringen rond de Eerste Wereldoorlog in Vlaanderen en Noord-Frankrijk om en aan het front Ze neemt geen blad voor de mond spaart niemand en schrijft alleen voor zichzelf Schrijven lijkt obsceen wanneer men publiceert zo persoonlijk en naakt is de waarheid die zij oproept Op een hoger niveau gaat het verhaal over taal en werkelijkheid over persoonlijke en algemene geschiedenis aanvragen Storm in juni Neacutemirovsky Iregravene Een in 1942 tot twee van de beoogde drie delen voltooide roman in 2004 bekroond met de Prix Renaudot moet wel een uitzonderlijke achtergrond kennen Die postume toekenning heeft de schrijfster (Kiev 1903-Birkenau 1942) inderdaad niet alleen te danken aan haar destijds al gelauwerde kwaliteiten maar ook aan de toewijding van haar dochters Denise Epstein hoedster van het manuscript en Elisabeth Gille chroniqueur van hun ervaringen in Iregravene Nemirovsky een vrouw en de roman Een landschap van as Ingebed in het de auteur kenschetsende voorwoord en bijlagen met persoonlijk getinte aantekeningen en brieven van Neacutemirovski verhaalt het eerste deel hoe de vlucht voor het oprukkende Duitse leger uit de exodus de zwakte en berekening van de een en de solidariteit van de ander bevestigt waarna het tweede deel de sfeer tijdens de bezetting van een dorpje beschrijft de kleinschaligheid van tijdelijke rust en wellevende omgang een stilte voor een nieuwe storm aanvragen

Kinderjaren Oberski Jona De verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog zijn natuurlijk overbekend maar hoe een klein joods jongetje die jaren beleefd moet hebben is bijna niet voor te stellen Deze novelle slaagt er echter volkomen in dit beeld te schetsen Op sobere afstandelijke wijze worden de oorlogsjaren beschreven Er is geen opsmuk van het onderwerp geen standpuntbepaling noch rancune slechts verwondering pijn en een niet begrijpen blijven over Het is in zijn eenvoud zeer veelzeggend voor mensen die kunnen navoelen wat er zich achter die belevenissen moet hebben afgespeeld aanvragen

De Engelse patieumlnt Ondaatje Michael De Hongaarse graaf Ladislaus de Almaacutesy heeft jarenlang met zijn Engelse collegas Libieuml en Egypte doorkruist en zijn bevindingen gerapporteerd aan de Royal Geographical Society Tot het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog Nu in het voorjaar van 1945 herbergt gedurende enige maanden de villa San Girolame even ten noorden van Florence vier personen Hana een jonge verpleegster een ten gevolge van een vliegtuigcrash in de Libische woestijn onherkenbaar verbrande Engelsman verworden tot een met morfine volgespoten klomp vulkanisch vlees of is het inderdaad de pro-Duitse spion Almaacutesy de Indische luitenant Kirpal Singh en Caravaggio de voormalige eveneens verminkte inbreker die voor de geallieerden spioneerde Het verleden kleurt en laadt de onderlinge betrekkingen in het heden Het driedimensionale relatiepatroon wordt van alle kanten belicht geiumlllustreerd en geiumlnterpreteerd aanvragen

Donderdagskind Pick Alison Pavel en Anneliese Bauer zijn welgestelde Tsjechische joden die na de bezetting van hun land in 1939 langzaam maar zeker in de fuik van de Duitse jodenverdelging eindigen Alleen hun zoontje Pepik overleeft na plaatsing in een kindertransport de oorlog Het verhaal wordt verteld door Anneliese een eenzelvige Holocaust onderzoekster (ik-figuur) Haar leven en dat van de Bauers wisselen elkaar in korte hoofdstukken af aanvragen

Een boek voor Hanna Pressler Mirjam Net voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog krijgt Hanna (14) de kans om Leipzig te ontvluchten en naar Denemarken te gaan Ze wordt ondergebracht bij een gastgezin evenals verschillende andere meisjes Ze probeert daar een nieuw leven op te bouwen Wanneer de Duitsers Denemarken binnenvallen wordt Hanna gearresteerd en naar Theresienstadt gedeporteerd Dan wordt elke dag een strijd op leven en dood Zal Hanna de oorlog overleven aanvragen

Van het westelijk front geen nieuws Remarque Erich Maria Het boek verhaalt van een groep jonge (19 jaar) Duitse soldaten die door hun klasseleraar Kantorek in 1916 worden overgehaald dienst te nemen in het leger Bijna drie jaar delen ze de strijd worden volwassen en realiseren zich dat ze in het landschap van onze jeugd rondstappen als bezoekers De een na de ander sneuvelt ten slotte Remarque beschrijft realistisch - hij werd november 1916 zelf onder de wapenen geroepen - maar nuchter en daardoor vaak zo beklemmend indringend en verbijsterend de diepe kameraadschap maar bovenal de zin- en uitzichtloosheid van het oorlogsgeweld aanvragen

Haar naam was Sarah Rosnay Tatiana de In de nacht van 16 juli 1942 wordt de 10-jarige Sarah met haar ouders opgepakt en naar het Velodrome dHiver in Parijs gebracht Zij heeft ongezien haar kleine broertje in een kast verstopt en belooft hem later te bevrijden maar Sarah wordt weggevoerd en ziet hem nooit meer terug Zestig jaar later moet een Amerikaanse journaliste in Parijs een artikel schrijven over die gebeurtenis Zij zoekt in archieven naar de ware toedracht en ontdekt een geheim van haar schoonfamilie Ondanks het advies zich daar niet mee te bemoeien probeert de journaliste het spoor van Sarah te volgen De twee verhaallijnen worden beurtelings beschreven aanvragen

De apotheker van Auschwitz Schlesak Dieter In deze documentaire roman lezen we gedetailleerd-realistisch over de gruwelijke machinerie van het concentratiekamp Auschwitz-Birkenau De nadruk ligt op de reconstructie van de opportunistische carriegravere voor in en na het doodskamp van apotheker Dr Victor Capesius een stadgenoot van de Roemeens-Duitse auteurdichteressayist (1934) Als assistent van Dr Mengele stuurde hij ondanks vriendschappen of flirtages met joodse stad- en streekgenoten voor de oorlog (hij was zelfs bevriend met de moeder van de auteur) deze als selecteur koelbloedig naar de gaskamers en verrijkte zich met hun bezittingen (gouden vullingen) Door omkoping kon hij later zijn civiel bestaan voortzetten aanvragen

De voorlezer Schlink Bernhard De roman begint met een liefdesrelatie tussen een jongen van vijftien en een tramconductrice van zesendertig Hij heeft haar na een ongelukje ontmoet toen zij hem geholpen heeft Na herstel van zijn ziek zijn zoekt hij haar enige keren op en belandt bij haar in bed De verhouding wordt voortgezet en de jongen moet haar regelmatig voorlezen Hij weet niet dat zij een analfabete is Het duurt tot lang na de beeumlindiging van hun relatie voordat hij erachter komt dat zij voor de SS in een concentratiekamp heeft gewerkt aanvragen

De brandstapel van Berlijn Schneider Helga In 1941 wordt de dan 4-jarige hoofdpersoon verlaten door haar moeder die carriegravere bij de SS maakt Helga groeit op bij verwanten en in instellingen en wordt een onhandelbaar kind Deze persoonlijke tragiek is verweven met oorlogsdreiging de ondergang van nazi-Duitsland de ellende van de bombardementen het maandenlange verblijf in schuilkelders honger en dorst ziekte en dood Indringend en huiveringwekkend komt het dagelijks leven van dit kind maar ook van iedereen in haar omgeving tot leven De lezer leeft mee en blijft achter in het besef dat beschaving een uiterst dun laagje vormt aanvragen

De onzaligen van Łoacutedź Sem-Sandberg Steve Om in de Tweede Wereldoorlog de joden van Lodz te beschermen maakt hun leider Chaim Rumkovski van het ghetto een ministaat met zelfbestuur ordedienst ziekenzorg en industrietjes die voor de Duitsers werken Deze bescherming blijkt niet te werken Rumkovski vertrekt met het laatste transport en overleeft de oorlog niet De visionaire bueaucraat Rumkovski besliste zelf wie werd weggestuurd Berucht is zijn rede waarin hij ouders om hun kinderen vraagt In zijn op vele feiten gebaseerde roman schetst Sendberg de vele gezichten van Rumkovski de ghettogeschiedenis en volgt hij enkele andere ghettobewoners niemand overleeft aanvragen

De pianiste van Theresienstadt Sommer Alice Herz- Het lange bewogen leven van de concertpianiste Alice Herz-Sommer (Praag 1903) De Amerikaanse fan Caroline Stroessinger schetst alle fasen en facetten van Alicersquo leven in een veelluik dat recht doet aan de gelukkige jaren in Praag (waar Kafka huisvriend was) de gevangenschap met zoontje Rafi in kamp Theresienstadt (1942-1945) de jaren als inwoner van de jonge staat Israeumll (met Golda Meir) en ten slotte de periode in Londen als 108-jarige is ze de oudste Holocaust-overlevende Kern van het veelluik vormt de episode waarin Alice zichzelf en de medekampbewoners op de been hield dankzij haar pianospel honderd maal trad ze op in het kamp Muziek bood troost en hoop Het boek is niet chronologisch maar bestaat uit diverse momentopnamen van Alicersquo leven tegen de achtergrond van de politiek-maatschappelijke dramarsquos van de eeuw Bespiegelingen over oa de filosofie van Spinoza worden afgewisseld door intermezzi over bijvoorbeeld haar sobere leefwijze Rode draad vormt de heilzame werking van muziek aanvragen

Vlucht Spaey Johanna Deze roman is opgedeeld in vier delen met vier perspectieven Het eerste en laatste zijn heel kort en vanuit het perspectief van twee mannen verteld een Duitse soldaat en een Vlaamse officier De twee middelste vormen de kern van het verhaal waarin we eerst de Leuvense Marieke volgen wier ouders en kinderen voor haar ogen worden doodgeschoten waarna zij naar Nederland vlucht Zij vindt werk in een hotel in Oosterhout waar ze zich probeert te troosten met mannengezelschap Dit tot ergernis van de dochter van de hoteleigenaresse Sybille We volgen haar in het derde deel waarin ze op zoekt gaat naar de officier uit Leuven op wie ze verliefd is Beide vrouwen zijn op de vlucht zowel letterlijk (naar Nederland en het klooster) als figuurlijk (voor intimiteit) De vluchtelingenproblematiek maakt het verhaal actueel aanvragen

De pianist Szpilman Wladyslaw De pianist Wladyslaw Szpilman schreef reeds in 1945 dit boek over zijn ervaringen tijdens de Tweede Wereldoorlog in het door de Duitsers bezette Warschau Met zijn familie eerst opgesloten in het joodse ghetto weet hij te ontsnappen als vrijwel alle inwoners worden gedeporteerd naar de concentratiekampen Geholpen door het Poolse verzet maar later geheel alleen weet hij op letterlijk wonderbaarlijke wijze telkens te overleven ook tijdens de opstand in het ghetto en de daarna door Hitler bevolen volledige vernietiging van Warschau Ten slotte helpt een Duitse officier die hem op de radio Chopin had horen spelen Wilm Hosenfeld Szpilman door hem voedsel te bezorgen In januari 1945 bevrijden de Russen hem aanvragen

De stenen maagden Vera Yvonne In Zimbabwe woedde eerst een vrijheidsstrijd (1950-1980) daarna een wrede burgeroorlog (1981-1986) tussen de twee grootste bevolkingsgroepen Van de eerste herinneren mensen zich de heldendaden De tweede wordt verzwegen vanwege de schande Deze roman is een beschrijving van het leed van twee zussen in deze burgeroorlog Het boek geeft geen beschrijving van de gruweldaden maar van de emoties die mensen meemaken bij geluk en wanhoop bij pijn en verdriet Het boek beschuldigt niemand noemt geen bevolkingsgroepen spreekt geen oordeel uit aanvragen

Vrij spel Vis Carlijn Kleindochter Charlie vraagt haar oma over de oorlog En wat dan volgt had ze niet verwacht Emma bleek als koerierster in de Tweede Wereldoorlog gevaarlijk werk te hebben verricht Nadat de grond onder de voeten van haar en haar toenmalige vriend te heet werd zwierven ze maanden door Europa voor ze Engeland bereikten Maar de op ware feiten gebaseerde roman gaat ook over het heden en over de wijze waarop de nu 86-jarige krachtige vrouw haar verdere leven opbouwde met toch altijd op de achtergrond lsquodie oorlogsperiodersquo aanvragen

Slachthuis vijf of De kinderkruistocht Vonnegut Kurt (Jr) Slaughterhouse-five is eacuteeacuten van de klassieke anti-oorlogsromans die uit de Tweede Wereldoorlog zijn voortgekomen De Amerikaanse schrijver (1922) was zelf aanwezig in Dresden in 1945 toen de geallieerden Dresden platbombardeerden Hij overleefde de aanval doordat hij met zijn medegevangenen schuilde in de zeer diepe koelkelders van het slachthuis waar hij als krijgsgevangene te werk was gesteld Deze ervaring heeft zon diepe indruk op Vonnegut gemaakt dat hij deze ondanks vele eerdere pogingen pas 25 jaar later in een roman kon verwerken Veel van de avonturen van Billy Pilgrim de hoodfdpersoon zijn dus zeer levensecht maar ze zijn vervlochten met de bekende fantasierijke verzinsels van Vonnegut Billy reist heen en weer in de tijd en bezoekt ook een andere planeet Dit alles moet gezien worden als zijn wanhopige poging om een manier te vinden om de verschrikkingen van Dresden te verwerken Billy kan alleen maar verder leven als hij zichzelf wijs kan maken dat niemand er iets aan had kunnen doen aanvragen

April in Parijs Wallner Michael De Duitse soldaat Roth (22) in 1943 tolk bij de Geheime Dienst in Parijs voelt zich geen nazi en trekt na werktijd burgerkleren aan om als lsquoAntoinersquo door de stad te kunnen lopen In een boekhandel leert hij de mooie Chantal kennen en wordt verliefd maar hij weet niet dat ze lid is van een verzetsgroep en informatie zoekt over de geheime dienst Chantal wordt ook verliefd en waarschuwt hem voor een anti-Duitse aanslag Als hij bij die aanslag slechts lichtgewond raakt wordt hij gearresteerd en wreed verhoord door de SS Hij kan ontsnappen en ontdekt in april 1944 waar Chantal in Normandieuml onderduikt Ze blijkt drie weken na de geboorte van baby Antoinette te zijn verkracht door een Duitser en doodgeschoten aanvragen

Een springende fontein Walser Martin Roman met sterk (auto-)biografische trekken van deze belangrijke Duitse auteur (1927) over zijn jeugd in een dorp aan het Bodenmeer Zijn vader wijdt zich vooral aan zijn wetenschappelijke werk de moeder drijft met moeite een herbergcafeacute Wanneer de nazis aan de macht komen sluit zij zich aan bij hun partij in de hoop dat de afdelingsvergaderingen bij haar zullen plaatsvinden De vader distantieert zich echter van de beweging en houdt zich bezig met de opvoeding van zijn kinderen Zijn poeumltisch ingestelde zoon wil achtereenvolgens pater zanger en dichter worden maar neemt haast als vanzelfsprekend deel aan de opgelegde verplichtingen in het Derde Rijk Daarna wordt hij schrijver en maakt gebruik van de vruchten die de door zijn vader opgekweekte woordenboom afwerpt aanvragen

De lach en de dood Webeling Pieter Als de legendarische Joodse komiek Ernst Hofman (Zonder Ernst geen humor) in februari 1944 naar een kamp in Polen wordt gedeporteerd wordt zijn kunst een overlevings- en betaalmiddel Zijn geliefdeHelena zit opgesloten in het vrouwenkamp Als wederdienst voor het smokkelen van briefjes geschreven op het beduimelde papier van cementzakken vertelt hij elke dag een kwartier lang grappen aan zijn medegevangenen Dat blijft niet onopgemerkt aanvragen

Mendelssohn op het dak Weil Jiriacute Van de Tsjechische-joodse schrijver (1900-1959) is eerder het mistroostige Leven met een ster over een ondergedoken jood in Praag opnieuw uitgegeven Ook deze roman speelt daar en in die tijd Ze volgt een paar vervolgde joden met wie het bijna allemaal slecht mee afloopt Ondergedoken kinderen worden opgepakt en doodgeslagen collaborerende joden eindigen in een trein naar het Oosten Ook Heydrich en enkele andere Duitsers worden gevolgd Wreed en nietsontziend schetst Weil voor beide kanten een grimmige wereld waarvan angst onzekerheid en soms een spatje goedheid de grondtonen zijn aanvragen

Nacht Wiesel Eacutelie Dit boek was in 1958 (Ned vert in 1961) het debuut van de schrijver die wel de archivaris van de Holocaust wordt genoemd en voor zijn strijd voor de mensenrechten de Nobelprijs voor de Vrede 1986 ontving Het is het aangrijpende verhaal hoe hij als 14-jarige zeer vrome joodse jongen in 1944 gedwongen wordt in het getto te wonen en daarna wordt weggevoerd naar een concentratiekamp Hij verliest hier al zijn familieleden maar bovendien elk geloof in God en in de geestelijke waarden die de kern van zijn bestaan vormden aanvragen

De witte veer Winspear Jacqueline Psychologe en detective Maisie Dobbs die tijdens de Eerste Wereldoorlog als verpleegster in een veldhospitaal heeft gewerkt runt anno 1930 in Londen samen met haar assistent Billy Beale een detectivebureau De steenrijke self-made man Joseph Waite geeft opdracht tot het vinden en thuisbrengen van zijn 32-jarige nog thuiswonende dochter Charlotte Intussen is inspecteur Stratton bezig met een moordzaak waarbij een vrouw vermoord in haar eigen huis werd aangetroffen Tijdens haar onderzoek ontdekt Maisie een link met de zaak van Stratton en met de oorlog aanvragen

De boekendief Zusak Markus Nadat haar moeder waarschijnlijk is opgepakt vanwege communistische sympathieeumln worden de Duitse Liesel Meminger (9) en haar broertje in 1939 in een pleeggezin geplaatst Als Werner onderweg sterft komt Liesel alleen aan in Molching bij Muumlnchen bij de oudere Hubermanns de aardige anti-Nazi huisschilder Hans en zijn ontevreden vrouw Rosa Hans leert Liesel lezen waardoor boeken voor haar zo belangrijk worden dat ze ze soms steelt Eind 1940 duikt de zoon van een joodse kennis van Hans bij hen onder en er groeit een band tussen Max en Liesel Na een bombardement in 1943 is Liesel de enige in de straat die nog leeft Ze gaat op zoek naar Max aanvragen

Parnassia Zwaan Josha De 4-jarige Rivka wordt in de oorlog bij een gereformeerd domineesgezin in het Zeeuws-Vlaamse Zaamslag ondergebracht Ze groeit op als Anneke haar ouders zijn bij het bombardement op Rotterdam omgekomen Na de oorlog gaat ze niet terug naar haar vader en broer Ze ontkent haar joodse afkomst en blijft Anneke Toch trouwt ze met Joost een joodse overlevende van de kampen Haar ontkenning zijn traumarsquos en het onvermogen tot communicatie maken hun huwelijk en gezinsleven kapot De kinderen worden uit huis geplaatst en pas als Anneke dertig jaar later hoort dat Joost is overleden bezoekt ze de begrafenis en ziet ze haar kinderen terug Een stroom van herinneringen komt los Haar dochter Sandra wil haar verhaal horen Iedere week spreken ze af in strandpaviljoen Parnassia om te praten over het verleden Pas op 70-jarige leeftijd kan RivkaAnneke zich met haar joodse achtergrond verzoenen aanvragen

Page 13: Oorlogsromans

Helden zonder glorie Mailer N Bij herlezing blijkt deze roman nog steeds even aangrijpend en boeiend als op het moment dat eerdere drukken verschenen De zinloosheid en rauwheid van de oorlog de kondities waaronder zowel het beste als het slechtste bij de mens boven komen het leven van soldaten en officieren worden zodanig beschreven dat de lezer een volledig authentieke ervaring ondergaat van de strijd tussen Amerikanen en Japanners op een klein Pacificeiland aanvragen

Matterhorn Marlantes Karl Deze roman speelt in het grensgebied van Zuid- met Noord-Vietnam en Laos in 1969 Marlantes schetst de Vietnamoorlog in al zijn rauwheid Vooral de zinloosheid van het eerst moeten verlaten van Matterhorn (een Amerikaanse vesting in de Vietnamese jungle) om het daarna opnieuw te moeten innemen op bevel van de legerleiding Hij tekent de levens van de mannen van de Bravo compagnie die zijn overgeleverd aan de waanzin de stank de uitputting raciale tegenstellingen lichamelijke reacties vluchtgedrag en de alomtegenwoordige dood Luitenant Mellas de hoofdpersoon in het boek ziet zijn idealen betekenisloos worden tegen de achtergrond van verbrande lichamen de verdovende werking van drank en drugs en een vijand die onzichtbaar is maar toch aanwezig Een hel die hen die het overleefden voor altijd zou brandmerken aanvragen

De huid Malaparte Curzio Verslag van de ervaringen van een Italiaan uit een gegoede familie die in de Tweede Wereldoorlog verbindingsofficier was in het Amerikaanse leger en de bevrijding van Napels meemaakte Curzio Malaparte werd in 1922 lid van de fascistische partij In 1931 zegde hij zijn lidmaatschap op en week uit naar Engeland Toen hij in 1933 terugkeerde naar Italieuml werd hij tot 1938 gevangen gehouden Na enige tijd als oorlogscorrespondent gewerkt te hebben week hij uit naar Finland en keerde na de val van Mussolini terug naar Italieuml Malaparte slaagt erin zonder sentimentaliteit maar meacutet emotionaliteit een beeld te geven van de ontreddering de decadentie en de nietsontziende strijd om te overleven van de Italiaanse bevolking aanvragen

Kaputt Malaparte Curzio Deze oorlogsroman verscheen oorspronkelijk in 1944 en is in 2005 in een nieuwe Nederlandse vertaling in de serie Oorlogsdomein uitgegeven Malaparte is het pseudoniem van Kurt Erich Suckert (1898-1957) een journalist en diplomaat Malaparte schreef het boek nadat hij een paar jaar als oorlogscorrespondent met het Italiaanse leger door Servieuml Kroatieuml Polen Rusland en Finland was getrokken Het is een verslag van het verval van Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog Malaparte schrijft oa over ontmoetingen met ontheemden de vervolging en moorden op de joden het getto van Warschau Als aristocraat heeft hij ontmoetingen met kopstukken uit het Duitse leger De gebeurtenissen in het boek zijn grotendeels verzonnen maar de inhoud is huiveringwekkend geloofwaardig aanvragen

Het meisje dat uit de lucht kwam vallen Mawer Simon Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt de jonge Marian Sutro die werkt bij de Raderkamer geselecteerd door de Britse geheime dienst voor een opleiding tot spion Omdat ze goed Frans spreekt - ze groeide op in Genegraveve en Frankrijk - wil men haar inzetten voor opdrachten over zee Na een intensieve training arriveert ze in Frankrijk met een bijzondere missie ze moet natuurwetenschapper Cleacutement Petellier die al werkt aan de atoombom overhalen mee te gaan naar Engeland Juist op deze man een vriend van haar broer was ze als jong meisje hevig verliefd aanvragen

De bakkersdochter McCoy Sarah Deze roman gaat over twee vrouwen die door een interview met elkaar in contact komen de 79-jarige Elsie van oorsprong een Duitse bakkersdochter en nu eigenares van een bakkerszaak in Texas en de jonge journaliste Reba Het interview is aanleiding voor een terugblik op de betekenis van de Tweede Wereldoorlog op Elsies leven Daardoor verspringt het verhaal tussen Duitsland en Texas en beslaat de periode 1938(Kristallnacht)-2008 De roman verteld in de derde persoon wisselt bovendien van perspectief tussen de twee vrouwen en opmerkelijk in vier hoofdstukken kijkt de lezer door de ogen van een nazi-officier Aan de orde komen uitsluiting van vreemdelingen (joden Latinos) en het Lebensbornprogramma maar ook de kracht van familie en vriendschap aanvragen

Verborgen verleden Michaels Anne Deze roman gaat over de joodse jongen Jakob Beer die tijdens de oorlog gered wordt door een Griek en meegenomen wordt naar diens huis op een Grieks eiland Hier maakt hij kennis met kunst en poeumlzie botanie en cartografie Na de oorlog emigreren ze naar Canada waar de Griek overlijdt en Beer diens werk voortzet Beer maakt kennis met een jonge hoogleraar die zodanig in de ban raakt van Beers leven en werken dat zijn eigen geregelde bestaan ontwricht dreigt te worden De herinneringen die beide mannen aan de oorlog hebben en de manier waarop ze die trachten te verwerken loopt als rode draad door deze roman aanvragen

Het bittere kruid Minco Marga In Het bittere kruid schrijft Marga Minco over de Jodenvervolging tijdens de bezettingstijd In korte hoofdstukken realiseert zij de sfeer van toenemende onzekerheid en angst Zelfs als de bezetter toeslaat blijft er nog een spoor van hoop om aan het lot te ontkomen aanvragen

De geschiedenis Morante Elsa Tegen de achtergrond van Rome in de Tweede Wereldoorlog en kort daarna speelt zich het leven af van een onderwijzeres Ida Mancuso en haar zoon Nino Min of meer toevallig wordt deze vrouw door een Duitse soldaat die op doorreis is verkracht waarna negen maanden later de kleine Useppe geboren wordt een vrolijk maar lichamelijk zwak kind Zijn kinderlijke naiumlviteit en opgewektheid steken schril af tegen zijn gewelddadige omgeving aanvragen

Godenslaap Mortier Erwin Een bijna honderdjarige vrouw beschrijft haar ervaringen rond de Eerste Wereldoorlog in Vlaanderen en Noord-Frankrijk om en aan het front Ze neemt geen blad voor de mond spaart niemand en schrijft alleen voor zichzelf Schrijven lijkt obsceen wanneer men publiceert zo persoonlijk en naakt is de waarheid die zij oproept Op een hoger niveau gaat het verhaal over taal en werkelijkheid over persoonlijke en algemene geschiedenis aanvragen Storm in juni Neacutemirovsky Iregravene Een in 1942 tot twee van de beoogde drie delen voltooide roman in 2004 bekroond met de Prix Renaudot moet wel een uitzonderlijke achtergrond kennen Die postume toekenning heeft de schrijfster (Kiev 1903-Birkenau 1942) inderdaad niet alleen te danken aan haar destijds al gelauwerde kwaliteiten maar ook aan de toewijding van haar dochters Denise Epstein hoedster van het manuscript en Elisabeth Gille chroniqueur van hun ervaringen in Iregravene Nemirovsky een vrouw en de roman Een landschap van as Ingebed in het de auteur kenschetsende voorwoord en bijlagen met persoonlijk getinte aantekeningen en brieven van Neacutemirovski verhaalt het eerste deel hoe de vlucht voor het oprukkende Duitse leger uit de exodus de zwakte en berekening van de een en de solidariteit van de ander bevestigt waarna het tweede deel de sfeer tijdens de bezetting van een dorpje beschrijft de kleinschaligheid van tijdelijke rust en wellevende omgang een stilte voor een nieuwe storm aanvragen

Kinderjaren Oberski Jona De verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog zijn natuurlijk overbekend maar hoe een klein joods jongetje die jaren beleefd moet hebben is bijna niet voor te stellen Deze novelle slaagt er echter volkomen in dit beeld te schetsen Op sobere afstandelijke wijze worden de oorlogsjaren beschreven Er is geen opsmuk van het onderwerp geen standpuntbepaling noch rancune slechts verwondering pijn en een niet begrijpen blijven over Het is in zijn eenvoud zeer veelzeggend voor mensen die kunnen navoelen wat er zich achter die belevenissen moet hebben afgespeeld aanvragen

De Engelse patieumlnt Ondaatje Michael De Hongaarse graaf Ladislaus de Almaacutesy heeft jarenlang met zijn Engelse collegas Libieuml en Egypte doorkruist en zijn bevindingen gerapporteerd aan de Royal Geographical Society Tot het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog Nu in het voorjaar van 1945 herbergt gedurende enige maanden de villa San Girolame even ten noorden van Florence vier personen Hana een jonge verpleegster een ten gevolge van een vliegtuigcrash in de Libische woestijn onherkenbaar verbrande Engelsman verworden tot een met morfine volgespoten klomp vulkanisch vlees of is het inderdaad de pro-Duitse spion Almaacutesy de Indische luitenant Kirpal Singh en Caravaggio de voormalige eveneens verminkte inbreker die voor de geallieerden spioneerde Het verleden kleurt en laadt de onderlinge betrekkingen in het heden Het driedimensionale relatiepatroon wordt van alle kanten belicht geiumlllustreerd en geiumlnterpreteerd aanvragen

Donderdagskind Pick Alison Pavel en Anneliese Bauer zijn welgestelde Tsjechische joden die na de bezetting van hun land in 1939 langzaam maar zeker in de fuik van de Duitse jodenverdelging eindigen Alleen hun zoontje Pepik overleeft na plaatsing in een kindertransport de oorlog Het verhaal wordt verteld door Anneliese een eenzelvige Holocaust onderzoekster (ik-figuur) Haar leven en dat van de Bauers wisselen elkaar in korte hoofdstukken af aanvragen

Een boek voor Hanna Pressler Mirjam Net voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog krijgt Hanna (14) de kans om Leipzig te ontvluchten en naar Denemarken te gaan Ze wordt ondergebracht bij een gastgezin evenals verschillende andere meisjes Ze probeert daar een nieuw leven op te bouwen Wanneer de Duitsers Denemarken binnenvallen wordt Hanna gearresteerd en naar Theresienstadt gedeporteerd Dan wordt elke dag een strijd op leven en dood Zal Hanna de oorlog overleven aanvragen

Van het westelijk front geen nieuws Remarque Erich Maria Het boek verhaalt van een groep jonge (19 jaar) Duitse soldaten die door hun klasseleraar Kantorek in 1916 worden overgehaald dienst te nemen in het leger Bijna drie jaar delen ze de strijd worden volwassen en realiseren zich dat ze in het landschap van onze jeugd rondstappen als bezoekers De een na de ander sneuvelt ten slotte Remarque beschrijft realistisch - hij werd november 1916 zelf onder de wapenen geroepen - maar nuchter en daardoor vaak zo beklemmend indringend en verbijsterend de diepe kameraadschap maar bovenal de zin- en uitzichtloosheid van het oorlogsgeweld aanvragen

Haar naam was Sarah Rosnay Tatiana de In de nacht van 16 juli 1942 wordt de 10-jarige Sarah met haar ouders opgepakt en naar het Velodrome dHiver in Parijs gebracht Zij heeft ongezien haar kleine broertje in een kast verstopt en belooft hem later te bevrijden maar Sarah wordt weggevoerd en ziet hem nooit meer terug Zestig jaar later moet een Amerikaanse journaliste in Parijs een artikel schrijven over die gebeurtenis Zij zoekt in archieven naar de ware toedracht en ontdekt een geheim van haar schoonfamilie Ondanks het advies zich daar niet mee te bemoeien probeert de journaliste het spoor van Sarah te volgen De twee verhaallijnen worden beurtelings beschreven aanvragen

De apotheker van Auschwitz Schlesak Dieter In deze documentaire roman lezen we gedetailleerd-realistisch over de gruwelijke machinerie van het concentratiekamp Auschwitz-Birkenau De nadruk ligt op de reconstructie van de opportunistische carriegravere voor in en na het doodskamp van apotheker Dr Victor Capesius een stadgenoot van de Roemeens-Duitse auteurdichteressayist (1934) Als assistent van Dr Mengele stuurde hij ondanks vriendschappen of flirtages met joodse stad- en streekgenoten voor de oorlog (hij was zelfs bevriend met de moeder van de auteur) deze als selecteur koelbloedig naar de gaskamers en verrijkte zich met hun bezittingen (gouden vullingen) Door omkoping kon hij later zijn civiel bestaan voortzetten aanvragen

De voorlezer Schlink Bernhard De roman begint met een liefdesrelatie tussen een jongen van vijftien en een tramconductrice van zesendertig Hij heeft haar na een ongelukje ontmoet toen zij hem geholpen heeft Na herstel van zijn ziek zijn zoekt hij haar enige keren op en belandt bij haar in bed De verhouding wordt voortgezet en de jongen moet haar regelmatig voorlezen Hij weet niet dat zij een analfabete is Het duurt tot lang na de beeumlindiging van hun relatie voordat hij erachter komt dat zij voor de SS in een concentratiekamp heeft gewerkt aanvragen

De brandstapel van Berlijn Schneider Helga In 1941 wordt de dan 4-jarige hoofdpersoon verlaten door haar moeder die carriegravere bij de SS maakt Helga groeit op bij verwanten en in instellingen en wordt een onhandelbaar kind Deze persoonlijke tragiek is verweven met oorlogsdreiging de ondergang van nazi-Duitsland de ellende van de bombardementen het maandenlange verblijf in schuilkelders honger en dorst ziekte en dood Indringend en huiveringwekkend komt het dagelijks leven van dit kind maar ook van iedereen in haar omgeving tot leven De lezer leeft mee en blijft achter in het besef dat beschaving een uiterst dun laagje vormt aanvragen

De onzaligen van Łoacutedź Sem-Sandberg Steve Om in de Tweede Wereldoorlog de joden van Lodz te beschermen maakt hun leider Chaim Rumkovski van het ghetto een ministaat met zelfbestuur ordedienst ziekenzorg en industrietjes die voor de Duitsers werken Deze bescherming blijkt niet te werken Rumkovski vertrekt met het laatste transport en overleeft de oorlog niet De visionaire bueaucraat Rumkovski besliste zelf wie werd weggestuurd Berucht is zijn rede waarin hij ouders om hun kinderen vraagt In zijn op vele feiten gebaseerde roman schetst Sendberg de vele gezichten van Rumkovski de ghettogeschiedenis en volgt hij enkele andere ghettobewoners niemand overleeft aanvragen

De pianiste van Theresienstadt Sommer Alice Herz- Het lange bewogen leven van de concertpianiste Alice Herz-Sommer (Praag 1903) De Amerikaanse fan Caroline Stroessinger schetst alle fasen en facetten van Alicersquo leven in een veelluik dat recht doet aan de gelukkige jaren in Praag (waar Kafka huisvriend was) de gevangenschap met zoontje Rafi in kamp Theresienstadt (1942-1945) de jaren als inwoner van de jonge staat Israeumll (met Golda Meir) en ten slotte de periode in Londen als 108-jarige is ze de oudste Holocaust-overlevende Kern van het veelluik vormt de episode waarin Alice zichzelf en de medekampbewoners op de been hield dankzij haar pianospel honderd maal trad ze op in het kamp Muziek bood troost en hoop Het boek is niet chronologisch maar bestaat uit diverse momentopnamen van Alicersquo leven tegen de achtergrond van de politiek-maatschappelijke dramarsquos van de eeuw Bespiegelingen over oa de filosofie van Spinoza worden afgewisseld door intermezzi over bijvoorbeeld haar sobere leefwijze Rode draad vormt de heilzame werking van muziek aanvragen

Vlucht Spaey Johanna Deze roman is opgedeeld in vier delen met vier perspectieven Het eerste en laatste zijn heel kort en vanuit het perspectief van twee mannen verteld een Duitse soldaat en een Vlaamse officier De twee middelste vormen de kern van het verhaal waarin we eerst de Leuvense Marieke volgen wier ouders en kinderen voor haar ogen worden doodgeschoten waarna zij naar Nederland vlucht Zij vindt werk in een hotel in Oosterhout waar ze zich probeert te troosten met mannengezelschap Dit tot ergernis van de dochter van de hoteleigenaresse Sybille We volgen haar in het derde deel waarin ze op zoekt gaat naar de officier uit Leuven op wie ze verliefd is Beide vrouwen zijn op de vlucht zowel letterlijk (naar Nederland en het klooster) als figuurlijk (voor intimiteit) De vluchtelingenproblematiek maakt het verhaal actueel aanvragen

De pianist Szpilman Wladyslaw De pianist Wladyslaw Szpilman schreef reeds in 1945 dit boek over zijn ervaringen tijdens de Tweede Wereldoorlog in het door de Duitsers bezette Warschau Met zijn familie eerst opgesloten in het joodse ghetto weet hij te ontsnappen als vrijwel alle inwoners worden gedeporteerd naar de concentratiekampen Geholpen door het Poolse verzet maar later geheel alleen weet hij op letterlijk wonderbaarlijke wijze telkens te overleven ook tijdens de opstand in het ghetto en de daarna door Hitler bevolen volledige vernietiging van Warschau Ten slotte helpt een Duitse officier die hem op de radio Chopin had horen spelen Wilm Hosenfeld Szpilman door hem voedsel te bezorgen In januari 1945 bevrijden de Russen hem aanvragen

De stenen maagden Vera Yvonne In Zimbabwe woedde eerst een vrijheidsstrijd (1950-1980) daarna een wrede burgeroorlog (1981-1986) tussen de twee grootste bevolkingsgroepen Van de eerste herinneren mensen zich de heldendaden De tweede wordt verzwegen vanwege de schande Deze roman is een beschrijving van het leed van twee zussen in deze burgeroorlog Het boek geeft geen beschrijving van de gruweldaden maar van de emoties die mensen meemaken bij geluk en wanhoop bij pijn en verdriet Het boek beschuldigt niemand noemt geen bevolkingsgroepen spreekt geen oordeel uit aanvragen

Vrij spel Vis Carlijn Kleindochter Charlie vraagt haar oma over de oorlog En wat dan volgt had ze niet verwacht Emma bleek als koerierster in de Tweede Wereldoorlog gevaarlijk werk te hebben verricht Nadat de grond onder de voeten van haar en haar toenmalige vriend te heet werd zwierven ze maanden door Europa voor ze Engeland bereikten Maar de op ware feiten gebaseerde roman gaat ook over het heden en over de wijze waarop de nu 86-jarige krachtige vrouw haar verdere leven opbouwde met toch altijd op de achtergrond lsquodie oorlogsperiodersquo aanvragen

Slachthuis vijf of De kinderkruistocht Vonnegut Kurt (Jr) Slaughterhouse-five is eacuteeacuten van de klassieke anti-oorlogsromans die uit de Tweede Wereldoorlog zijn voortgekomen De Amerikaanse schrijver (1922) was zelf aanwezig in Dresden in 1945 toen de geallieerden Dresden platbombardeerden Hij overleefde de aanval doordat hij met zijn medegevangenen schuilde in de zeer diepe koelkelders van het slachthuis waar hij als krijgsgevangene te werk was gesteld Deze ervaring heeft zon diepe indruk op Vonnegut gemaakt dat hij deze ondanks vele eerdere pogingen pas 25 jaar later in een roman kon verwerken Veel van de avonturen van Billy Pilgrim de hoodfdpersoon zijn dus zeer levensecht maar ze zijn vervlochten met de bekende fantasierijke verzinsels van Vonnegut Billy reist heen en weer in de tijd en bezoekt ook een andere planeet Dit alles moet gezien worden als zijn wanhopige poging om een manier te vinden om de verschrikkingen van Dresden te verwerken Billy kan alleen maar verder leven als hij zichzelf wijs kan maken dat niemand er iets aan had kunnen doen aanvragen

April in Parijs Wallner Michael De Duitse soldaat Roth (22) in 1943 tolk bij de Geheime Dienst in Parijs voelt zich geen nazi en trekt na werktijd burgerkleren aan om als lsquoAntoinersquo door de stad te kunnen lopen In een boekhandel leert hij de mooie Chantal kennen en wordt verliefd maar hij weet niet dat ze lid is van een verzetsgroep en informatie zoekt over de geheime dienst Chantal wordt ook verliefd en waarschuwt hem voor een anti-Duitse aanslag Als hij bij die aanslag slechts lichtgewond raakt wordt hij gearresteerd en wreed verhoord door de SS Hij kan ontsnappen en ontdekt in april 1944 waar Chantal in Normandieuml onderduikt Ze blijkt drie weken na de geboorte van baby Antoinette te zijn verkracht door een Duitser en doodgeschoten aanvragen

Een springende fontein Walser Martin Roman met sterk (auto-)biografische trekken van deze belangrijke Duitse auteur (1927) over zijn jeugd in een dorp aan het Bodenmeer Zijn vader wijdt zich vooral aan zijn wetenschappelijke werk de moeder drijft met moeite een herbergcafeacute Wanneer de nazis aan de macht komen sluit zij zich aan bij hun partij in de hoop dat de afdelingsvergaderingen bij haar zullen plaatsvinden De vader distantieert zich echter van de beweging en houdt zich bezig met de opvoeding van zijn kinderen Zijn poeumltisch ingestelde zoon wil achtereenvolgens pater zanger en dichter worden maar neemt haast als vanzelfsprekend deel aan de opgelegde verplichtingen in het Derde Rijk Daarna wordt hij schrijver en maakt gebruik van de vruchten die de door zijn vader opgekweekte woordenboom afwerpt aanvragen

De lach en de dood Webeling Pieter Als de legendarische Joodse komiek Ernst Hofman (Zonder Ernst geen humor) in februari 1944 naar een kamp in Polen wordt gedeporteerd wordt zijn kunst een overlevings- en betaalmiddel Zijn geliefdeHelena zit opgesloten in het vrouwenkamp Als wederdienst voor het smokkelen van briefjes geschreven op het beduimelde papier van cementzakken vertelt hij elke dag een kwartier lang grappen aan zijn medegevangenen Dat blijft niet onopgemerkt aanvragen

Mendelssohn op het dak Weil Jiriacute Van de Tsjechische-joodse schrijver (1900-1959) is eerder het mistroostige Leven met een ster over een ondergedoken jood in Praag opnieuw uitgegeven Ook deze roman speelt daar en in die tijd Ze volgt een paar vervolgde joden met wie het bijna allemaal slecht mee afloopt Ondergedoken kinderen worden opgepakt en doodgeslagen collaborerende joden eindigen in een trein naar het Oosten Ook Heydrich en enkele andere Duitsers worden gevolgd Wreed en nietsontziend schetst Weil voor beide kanten een grimmige wereld waarvan angst onzekerheid en soms een spatje goedheid de grondtonen zijn aanvragen

Nacht Wiesel Eacutelie Dit boek was in 1958 (Ned vert in 1961) het debuut van de schrijver die wel de archivaris van de Holocaust wordt genoemd en voor zijn strijd voor de mensenrechten de Nobelprijs voor de Vrede 1986 ontving Het is het aangrijpende verhaal hoe hij als 14-jarige zeer vrome joodse jongen in 1944 gedwongen wordt in het getto te wonen en daarna wordt weggevoerd naar een concentratiekamp Hij verliest hier al zijn familieleden maar bovendien elk geloof in God en in de geestelijke waarden die de kern van zijn bestaan vormden aanvragen

De witte veer Winspear Jacqueline Psychologe en detective Maisie Dobbs die tijdens de Eerste Wereldoorlog als verpleegster in een veldhospitaal heeft gewerkt runt anno 1930 in Londen samen met haar assistent Billy Beale een detectivebureau De steenrijke self-made man Joseph Waite geeft opdracht tot het vinden en thuisbrengen van zijn 32-jarige nog thuiswonende dochter Charlotte Intussen is inspecteur Stratton bezig met een moordzaak waarbij een vrouw vermoord in haar eigen huis werd aangetroffen Tijdens haar onderzoek ontdekt Maisie een link met de zaak van Stratton en met de oorlog aanvragen

De boekendief Zusak Markus Nadat haar moeder waarschijnlijk is opgepakt vanwege communistische sympathieeumln worden de Duitse Liesel Meminger (9) en haar broertje in 1939 in een pleeggezin geplaatst Als Werner onderweg sterft komt Liesel alleen aan in Molching bij Muumlnchen bij de oudere Hubermanns de aardige anti-Nazi huisschilder Hans en zijn ontevreden vrouw Rosa Hans leert Liesel lezen waardoor boeken voor haar zo belangrijk worden dat ze ze soms steelt Eind 1940 duikt de zoon van een joodse kennis van Hans bij hen onder en er groeit een band tussen Max en Liesel Na een bombardement in 1943 is Liesel de enige in de straat die nog leeft Ze gaat op zoek naar Max aanvragen

Parnassia Zwaan Josha De 4-jarige Rivka wordt in de oorlog bij een gereformeerd domineesgezin in het Zeeuws-Vlaamse Zaamslag ondergebracht Ze groeit op als Anneke haar ouders zijn bij het bombardement op Rotterdam omgekomen Na de oorlog gaat ze niet terug naar haar vader en broer Ze ontkent haar joodse afkomst en blijft Anneke Toch trouwt ze met Joost een joodse overlevende van de kampen Haar ontkenning zijn traumarsquos en het onvermogen tot communicatie maken hun huwelijk en gezinsleven kapot De kinderen worden uit huis geplaatst en pas als Anneke dertig jaar later hoort dat Joost is overleden bezoekt ze de begrafenis en ziet ze haar kinderen terug Een stroom van herinneringen komt los Haar dochter Sandra wil haar verhaal horen Iedere week spreken ze af in strandpaviljoen Parnassia om te praten over het verleden Pas op 70-jarige leeftijd kan RivkaAnneke zich met haar joodse achtergrond verzoenen aanvragen

Page 14: Oorlogsromans

Het meisje dat uit de lucht kwam vallen Mawer Simon Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt de jonge Marian Sutro die werkt bij de Raderkamer geselecteerd door de Britse geheime dienst voor een opleiding tot spion Omdat ze goed Frans spreekt - ze groeide op in Genegraveve en Frankrijk - wil men haar inzetten voor opdrachten over zee Na een intensieve training arriveert ze in Frankrijk met een bijzondere missie ze moet natuurwetenschapper Cleacutement Petellier die al werkt aan de atoombom overhalen mee te gaan naar Engeland Juist op deze man een vriend van haar broer was ze als jong meisje hevig verliefd aanvragen

De bakkersdochter McCoy Sarah Deze roman gaat over twee vrouwen die door een interview met elkaar in contact komen de 79-jarige Elsie van oorsprong een Duitse bakkersdochter en nu eigenares van een bakkerszaak in Texas en de jonge journaliste Reba Het interview is aanleiding voor een terugblik op de betekenis van de Tweede Wereldoorlog op Elsies leven Daardoor verspringt het verhaal tussen Duitsland en Texas en beslaat de periode 1938(Kristallnacht)-2008 De roman verteld in de derde persoon wisselt bovendien van perspectief tussen de twee vrouwen en opmerkelijk in vier hoofdstukken kijkt de lezer door de ogen van een nazi-officier Aan de orde komen uitsluiting van vreemdelingen (joden Latinos) en het Lebensbornprogramma maar ook de kracht van familie en vriendschap aanvragen

Verborgen verleden Michaels Anne Deze roman gaat over de joodse jongen Jakob Beer die tijdens de oorlog gered wordt door een Griek en meegenomen wordt naar diens huis op een Grieks eiland Hier maakt hij kennis met kunst en poeumlzie botanie en cartografie Na de oorlog emigreren ze naar Canada waar de Griek overlijdt en Beer diens werk voortzet Beer maakt kennis met een jonge hoogleraar die zodanig in de ban raakt van Beers leven en werken dat zijn eigen geregelde bestaan ontwricht dreigt te worden De herinneringen die beide mannen aan de oorlog hebben en de manier waarop ze die trachten te verwerken loopt als rode draad door deze roman aanvragen

Het bittere kruid Minco Marga In Het bittere kruid schrijft Marga Minco over de Jodenvervolging tijdens de bezettingstijd In korte hoofdstukken realiseert zij de sfeer van toenemende onzekerheid en angst Zelfs als de bezetter toeslaat blijft er nog een spoor van hoop om aan het lot te ontkomen aanvragen

De geschiedenis Morante Elsa Tegen de achtergrond van Rome in de Tweede Wereldoorlog en kort daarna speelt zich het leven af van een onderwijzeres Ida Mancuso en haar zoon Nino Min of meer toevallig wordt deze vrouw door een Duitse soldaat die op doorreis is verkracht waarna negen maanden later de kleine Useppe geboren wordt een vrolijk maar lichamelijk zwak kind Zijn kinderlijke naiumlviteit en opgewektheid steken schril af tegen zijn gewelddadige omgeving aanvragen

Godenslaap Mortier Erwin Een bijna honderdjarige vrouw beschrijft haar ervaringen rond de Eerste Wereldoorlog in Vlaanderen en Noord-Frankrijk om en aan het front Ze neemt geen blad voor de mond spaart niemand en schrijft alleen voor zichzelf Schrijven lijkt obsceen wanneer men publiceert zo persoonlijk en naakt is de waarheid die zij oproept Op een hoger niveau gaat het verhaal over taal en werkelijkheid over persoonlijke en algemene geschiedenis aanvragen Storm in juni Neacutemirovsky Iregravene Een in 1942 tot twee van de beoogde drie delen voltooide roman in 2004 bekroond met de Prix Renaudot moet wel een uitzonderlijke achtergrond kennen Die postume toekenning heeft de schrijfster (Kiev 1903-Birkenau 1942) inderdaad niet alleen te danken aan haar destijds al gelauwerde kwaliteiten maar ook aan de toewijding van haar dochters Denise Epstein hoedster van het manuscript en Elisabeth Gille chroniqueur van hun ervaringen in Iregravene Nemirovsky een vrouw en de roman Een landschap van as Ingebed in het de auteur kenschetsende voorwoord en bijlagen met persoonlijk getinte aantekeningen en brieven van Neacutemirovski verhaalt het eerste deel hoe de vlucht voor het oprukkende Duitse leger uit de exodus de zwakte en berekening van de een en de solidariteit van de ander bevestigt waarna het tweede deel de sfeer tijdens de bezetting van een dorpje beschrijft de kleinschaligheid van tijdelijke rust en wellevende omgang een stilte voor een nieuwe storm aanvragen

Kinderjaren Oberski Jona De verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog zijn natuurlijk overbekend maar hoe een klein joods jongetje die jaren beleefd moet hebben is bijna niet voor te stellen Deze novelle slaagt er echter volkomen in dit beeld te schetsen Op sobere afstandelijke wijze worden de oorlogsjaren beschreven Er is geen opsmuk van het onderwerp geen standpuntbepaling noch rancune slechts verwondering pijn en een niet begrijpen blijven over Het is in zijn eenvoud zeer veelzeggend voor mensen die kunnen navoelen wat er zich achter die belevenissen moet hebben afgespeeld aanvragen

De Engelse patieumlnt Ondaatje Michael De Hongaarse graaf Ladislaus de Almaacutesy heeft jarenlang met zijn Engelse collegas Libieuml en Egypte doorkruist en zijn bevindingen gerapporteerd aan de Royal Geographical Society Tot het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog Nu in het voorjaar van 1945 herbergt gedurende enige maanden de villa San Girolame even ten noorden van Florence vier personen Hana een jonge verpleegster een ten gevolge van een vliegtuigcrash in de Libische woestijn onherkenbaar verbrande Engelsman verworden tot een met morfine volgespoten klomp vulkanisch vlees of is het inderdaad de pro-Duitse spion Almaacutesy de Indische luitenant Kirpal Singh en Caravaggio de voormalige eveneens verminkte inbreker die voor de geallieerden spioneerde Het verleden kleurt en laadt de onderlinge betrekkingen in het heden Het driedimensionale relatiepatroon wordt van alle kanten belicht geiumlllustreerd en geiumlnterpreteerd aanvragen

Donderdagskind Pick Alison Pavel en Anneliese Bauer zijn welgestelde Tsjechische joden die na de bezetting van hun land in 1939 langzaam maar zeker in de fuik van de Duitse jodenverdelging eindigen Alleen hun zoontje Pepik overleeft na plaatsing in een kindertransport de oorlog Het verhaal wordt verteld door Anneliese een eenzelvige Holocaust onderzoekster (ik-figuur) Haar leven en dat van de Bauers wisselen elkaar in korte hoofdstukken af aanvragen

Een boek voor Hanna Pressler Mirjam Net voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog krijgt Hanna (14) de kans om Leipzig te ontvluchten en naar Denemarken te gaan Ze wordt ondergebracht bij een gastgezin evenals verschillende andere meisjes Ze probeert daar een nieuw leven op te bouwen Wanneer de Duitsers Denemarken binnenvallen wordt Hanna gearresteerd en naar Theresienstadt gedeporteerd Dan wordt elke dag een strijd op leven en dood Zal Hanna de oorlog overleven aanvragen

Van het westelijk front geen nieuws Remarque Erich Maria Het boek verhaalt van een groep jonge (19 jaar) Duitse soldaten die door hun klasseleraar Kantorek in 1916 worden overgehaald dienst te nemen in het leger Bijna drie jaar delen ze de strijd worden volwassen en realiseren zich dat ze in het landschap van onze jeugd rondstappen als bezoekers De een na de ander sneuvelt ten slotte Remarque beschrijft realistisch - hij werd november 1916 zelf onder de wapenen geroepen - maar nuchter en daardoor vaak zo beklemmend indringend en verbijsterend de diepe kameraadschap maar bovenal de zin- en uitzichtloosheid van het oorlogsgeweld aanvragen

Haar naam was Sarah Rosnay Tatiana de In de nacht van 16 juli 1942 wordt de 10-jarige Sarah met haar ouders opgepakt en naar het Velodrome dHiver in Parijs gebracht Zij heeft ongezien haar kleine broertje in een kast verstopt en belooft hem later te bevrijden maar Sarah wordt weggevoerd en ziet hem nooit meer terug Zestig jaar later moet een Amerikaanse journaliste in Parijs een artikel schrijven over die gebeurtenis Zij zoekt in archieven naar de ware toedracht en ontdekt een geheim van haar schoonfamilie Ondanks het advies zich daar niet mee te bemoeien probeert de journaliste het spoor van Sarah te volgen De twee verhaallijnen worden beurtelings beschreven aanvragen

De apotheker van Auschwitz Schlesak Dieter In deze documentaire roman lezen we gedetailleerd-realistisch over de gruwelijke machinerie van het concentratiekamp Auschwitz-Birkenau De nadruk ligt op de reconstructie van de opportunistische carriegravere voor in en na het doodskamp van apotheker Dr Victor Capesius een stadgenoot van de Roemeens-Duitse auteurdichteressayist (1934) Als assistent van Dr Mengele stuurde hij ondanks vriendschappen of flirtages met joodse stad- en streekgenoten voor de oorlog (hij was zelfs bevriend met de moeder van de auteur) deze als selecteur koelbloedig naar de gaskamers en verrijkte zich met hun bezittingen (gouden vullingen) Door omkoping kon hij later zijn civiel bestaan voortzetten aanvragen

De voorlezer Schlink Bernhard De roman begint met een liefdesrelatie tussen een jongen van vijftien en een tramconductrice van zesendertig Hij heeft haar na een ongelukje ontmoet toen zij hem geholpen heeft Na herstel van zijn ziek zijn zoekt hij haar enige keren op en belandt bij haar in bed De verhouding wordt voortgezet en de jongen moet haar regelmatig voorlezen Hij weet niet dat zij een analfabete is Het duurt tot lang na de beeumlindiging van hun relatie voordat hij erachter komt dat zij voor de SS in een concentratiekamp heeft gewerkt aanvragen

De brandstapel van Berlijn Schneider Helga In 1941 wordt de dan 4-jarige hoofdpersoon verlaten door haar moeder die carriegravere bij de SS maakt Helga groeit op bij verwanten en in instellingen en wordt een onhandelbaar kind Deze persoonlijke tragiek is verweven met oorlogsdreiging de ondergang van nazi-Duitsland de ellende van de bombardementen het maandenlange verblijf in schuilkelders honger en dorst ziekte en dood Indringend en huiveringwekkend komt het dagelijks leven van dit kind maar ook van iedereen in haar omgeving tot leven De lezer leeft mee en blijft achter in het besef dat beschaving een uiterst dun laagje vormt aanvragen

De onzaligen van Łoacutedź Sem-Sandberg Steve Om in de Tweede Wereldoorlog de joden van Lodz te beschermen maakt hun leider Chaim Rumkovski van het ghetto een ministaat met zelfbestuur ordedienst ziekenzorg en industrietjes die voor de Duitsers werken Deze bescherming blijkt niet te werken Rumkovski vertrekt met het laatste transport en overleeft de oorlog niet De visionaire bueaucraat Rumkovski besliste zelf wie werd weggestuurd Berucht is zijn rede waarin hij ouders om hun kinderen vraagt In zijn op vele feiten gebaseerde roman schetst Sendberg de vele gezichten van Rumkovski de ghettogeschiedenis en volgt hij enkele andere ghettobewoners niemand overleeft aanvragen

De pianiste van Theresienstadt Sommer Alice Herz- Het lange bewogen leven van de concertpianiste Alice Herz-Sommer (Praag 1903) De Amerikaanse fan Caroline Stroessinger schetst alle fasen en facetten van Alicersquo leven in een veelluik dat recht doet aan de gelukkige jaren in Praag (waar Kafka huisvriend was) de gevangenschap met zoontje Rafi in kamp Theresienstadt (1942-1945) de jaren als inwoner van de jonge staat Israeumll (met Golda Meir) en ten slotte de periode in Londen als 108-jarige is ze de oudste Holocaust-overlevende Kern van het veelluik vormt de episode waarin Alice zichzelf en de medekampbewoners op de been hield dankzij haar pianospel honderd maal trad ze op in het kamp Muziek bood troost en hoop Het boek is niet chronologisch maar bestaat uit diverse momentopnamen van Alicersquo leven tegen de achtergrond van de politiek-maatschappelijke dramarsquos van de eeuw Bespiegelingen over oa de filosofie van Spinoza worden afgewisseld door intermezzi over bijvoorbeeld haar sobere leefwijze Rode draad vormt de heilzame werking van muziek aanvragen

Vlucht Spaey Johanna Deze roman is opgedeeld in vier delen met vier perspectieven Het eerste en laatste zijn heel kort en vanuit het perspectief van twee mannen verteld een Duitse soldaat en een Vlaamse officier De twee middelste vormen de kern van het verhaal waarin we eerst de Leuvense Marieke volgen wier ouders en kinderen voor haar ogen worden doodgeschoten waarna zij naar Nederland vlucht Zij vindt werk in een hotel in Oosterhout waar ze zich probeert te troosten met mannengezelschap Dit tot ergernis van de dochter van de hoteleigenaresse Sybille We volgen haar in het derde deel waarin ze op zoekt gaat naar de officier uit Leuven op wie ze verliefd is Beide vrouwen zijn op de vlucht zowel letterlijk (naar Nederland en het klooster) als figuurlijk (voor intimiteit) De vluchtelingenproblematiek maakt het verhaal actueel aanvragen

De pianist Szpilman Wladyslaw De pianist Wladyslaw Szpilman schreef reeds in 1945 dit boek over zijn ervaringen tijdens de Tweede Wereldoorlog in het door de Duitsers bezette Warschau Met zijn familie eerst opgesloten in het joodse ghetto weet hij te ontsnappen als vrijwel alle inwoners worden gedeporteerd naar de concentratiekampen Geholpen door het Poolse verzet maar later geheel alleen weet hij op letterlijk wonderbaarlijke wijze telkens te overleven ook tijdens de opstand in het ghetto en de daarna door Hitler bevolen volledige vernietiging van Warschau Ten slotte helpt een Duitse officier die hem op de radio Chopin had horen spelen Wilm Hosenfeld Szpilman door hem voedsel te bezorgen In januari 1945 bevrijden de Russen hem aanvragen

De stenen maagden Vera Yvonne In Zimbabwe woedde eerst een vrijheidsstrijd (1950-1980) daarna een wrede burgeroorlog (1981-1986) tussen de twee grootste bevolkingsgroepen Van de eerste herinneren mensen zich de heldendaden De tweede wordt verzwegen vanwege de schande Deze roman is een beschrijving van het leed van twee zussen in deze burgeroorlog Het boek geeft geen beschrijving van de gruweldaden maar van de emoties die mensen meemaken bij geluk en wanhoop bij pijn en verdriet Het boek beschuldigt niemand noemt geen bevolkingsgroepen spreekt geen oordeel uit aanvragen

Vrij spel Vis Carlijn Kleindochter Charlie vraagt haar oma over de oorlog En wat dan volgt had ze niet verwacht Emma bleek als koerierster in de Tweede Wereldoorlog gevaarlijk werk te hebben verricht Nadat de grond onder de voeten van haar en haar toenmalige vriend te heet werd zwierven ze maanden door Europa voor ze Engeland bereikten Maar de op ware feiten gebaseerde roman gaat ook over het heden en over de wijze waarop de nu 86-jarige krachtige vrouw haar verdere leven opbouwde met toch altijd op de achtergrond lsquodie oorlogsperiodersquo aanvragen

Slachthuis vijf of De kinderkruistocht Vonnegut Kurt (Jr) Slaughterhouse-five is eacuteeacuten van de klassieke anti-oorlogsromans die uit de Tweede Wereldoorlog zijn voortgekomen De Amerikaanse schrijver (1922) was zelf aanwezig in Dresden in 1945 toen de geallieerden Dresden platbombardeerden Hij overleefde de aanval doordat hij met zijn medegevangenen schuilde in de zeer diepe koelkelders van het slachthuis waar hij als krijgsgevangene te werk was gesteld Deze ervaring heeft zon diepe indruk op Vonnegut gemaakt dat hij deze ondanks vele eerdere pogingen pas 25 jaar later in een roman kon verwerken Veel van de avonturen van Billy Pilgrim de hoodfdpersoon zijn dus zeer levensecht maar ze zijn vervlochten met de bekende fantasierijke verzinsels van Vonnegut Billy reist heen en weer in de tijd en bezoekt ook een andere planeet Dit alles moet gezien worden als zijn wanhopige poging om een manier te vinden om de verschrikkingen van Dresden te verwerken Billy kan alleen maar verder leven als hij zichzelf wijs kan maken dat niemand er iets aan had kunnen doen aanvragen

April in Parijs Wallner Michael De Duitse soldaat Roth (22) in 1943 tolk bij de Geheime Dienst in Parijs voelt zich geen nazi en trekt na werktijd burgerkleren aan om als lsquoAntoinersquo door de stad te kunnen lopen In een boekhandel leert hij de mooie Chantal kennen en wordt verliefd maar hij weet niet dat ze lid is van een verzetsgroep en informatie zoekt over de geheime dienst Chantal wordt ook verliefd en waarschuwt hem voor een anti-Duitse aanslag Als hij bij die aanslag slechts lichtgewond raakt wordt hij gearresteerd en wreed verhoord door de SS Hij kan ontsnappen en ontdekt in april 1944 waar Chantal in Normandieuml onderduikt Ze blijkt drie weken na de geboorte van baby Antoinette te zijn verkracht door een Duitser en doodgeschoten aanvragen

Een springende fontein Walser Martin Roman met sterk (auto-)biografische trekken van deze belangrijke Duitse auteur (1927) over zijn jeugd in een dorp aan het Bodenmeer Zijn vader wijdt zich vooral aan zijn wetenschappelijke werk de moeder drijft met moeite een herbergcafeacute Wanneer de nazis aan de macht komen sluit zij zich aan bij hun partij in de hoop dat de afdelingsvergaderingen bij haar zullen plaatsvinden De vader distantieert zich echter van de beweging en houdt zich bezig met de opvoeding van zijn kinderen Zijn poeumltisch ingestelde zoon wil achtereenvolgens pater zanger en dichter worden maar neemt haast als vanzelfsprekend deel aan de opgelegde verplichtingen in het Derde Rijk Daarna wordt hij schrijver en maakt gebruik van de vruchten die de door zijn vader opgekweekte woordenboom afwerpt aanvragen

De lach en de dood Webeling Pieter Als de legendarische Joodse komiek Ernst Hofman (Zonder Ernst geen humor) in februari 1944 naar een kamp in Polen wordt gedeporteerd wordt zijn kunst een overlevings- en betaalmiddel Zijn geliefdeHelena zit opgesloten in het vrouwenkamp Als wederdienst voor het smokkelen van briefjes geschreven op het beduimelde papier van cementzakken vertelt hij elke dag een kwartier lang grappen aan zijn medegevangenen Dat blijft niet onopgemerkt aanvragen

Mendelssohn op het dak Weil Jiriacute Van de Tsjechische-joodse schrijver (1900-1959) is eerder het mistroostige Leven met een ster over een ondergedoken jood in Praag opnieuw uitgegeven Ook deze roman speelt daar en in die tijd Ze volgt een paar vervolgde joden met wie het bijna allemaal slecht mee afloopt Ondergedoken kinderen worden opgepakt en doodgeslagen collaborerende joden eindigen in een trein naar het Oosten Ook Heydrich en enkele andere Duitsers worden gevolgd Wreed en nietsontziend schetst Weil voor beide kanten een grimmige wereld waarvan angst onzekerheid en soms een spatje goedheid de grondtonen zijn aanvragen

Nacht Wiesel Eacutelie Dit boek was in 1958 (Ned vert in 1961) het debuut van de schrijver die wel de archivaris van de Holocaust wordt genoemd en voor zijn strijd voor de mensenrechten de Nobelprijs voor de Vrede 1986 ontving Het is het aangrijpende verhaal hoe hij als 14-jarige zeer vrome joodse jongen in 1944 gedwongen wordt in het getto te wonen en daarna wordt weggevoerd naar een concentratiekamp Hij verliest hier al zijn familieleden maar bovendien elk geloof in God en in de geestelijke waarden die de kern van zijn bestaan vormden aanvragen

De witte veer Winspear Jacqueline Psychologe en detective Maisie Dobbs die tijdens de Eerste Wereldoorlog als verpleegster in een veldhospitaal heeft gewerkt runt anno 1930 in Londen samen met haar assistent Billy Beale een detectivebureau De steenrijke self-made man Joseph Waite geeft opdracht tot het vinden en thuisbrengen van zijn 32-jarige nog thuiswonende dochter Charlotte Intussen is inspecteur Stratton bezig met een moordzaak waarbij een vrouw vermoord in haar eigen huis werd aangetroffen Tijdens haar onderzoek ontdekt Maisie een link met de zaak van Stratton en met de oorlog aanvragen

De boekendief Zusak Markus Nadat haar moeder waarschijnlijk is opgepakt vanwege communistische sympathieeumln worden de Duitse Liesel Meminger (9) en haar broertje in 1939 in een pleeggezin geplaatst Als Werner onderweg sterft komt Liesel alleen aan in Molching bij Muumlnchen bij de oudere Hubermanns de aardige anti-Nazi huisschilder Hans en zijn ontevreden vrouw Rosa Hans leert Liesel lezen waardoor boeken voor haar zo belangrijk worden dat ze ze soms steelt Eind 1940 duikt de zoon van een joodse kennis van Hans bij hen onder en er groeit een band tussen Max en Liesel Na een bombardement in 1943 is Liesel de enige in de straat die nog leeft Ze gaat op zoek naar Max aanvragen

Parnassia Zwaan Josha De 4-jarige Rivka wordt in de oorlog bij een gereformeerd domineesgezin in het Zeeuws-Vlaamse Zaamslag ondergebracht Ze groeit op als Anneke haar ouders zijn bij het bombardement op Rotterdam omgekomen Na de oorlog gaat ze niet terug naar haar vader en broer Ze ontkent haar joodse afkomst en blijft Anneke Toch trouwt ze met Joost een joodse overlevende van de kampen Haar ontkenning zijn traumarsquos en het onvermogen tot communicatie maken hun huwelijk en gezinsleven kapot De kinderen worden uit huis geplaatst en pas als Anneke dertig jaar later hoort dat Joost is overleden bezoekt ze de begrafenis en ziet ze haar kinderen terug Een stroom van herinneringen komt los Haar dochter Sandra wil haar verhaal horen Iedere week spreken ze af in strandpaviljoen Parnassia om te praten over het verleden Pas op 70-jarige leeftijd kan RivkaAnneke zich met haar joodse achtergrond verzoenen aanvragen

Page 15: Oorlogsromans

De geschiedenis Morante Elsa Tegen de achtergrond van Rome in de Tweede Wereldoorlog en kort daarna speelt zich het leven af van een onderwijzeres Ida Mancuso en haar zoon Nino Min of meer toevallig wordt deze vrouw door een Duitse soldaat die op doorreis is verkracht waarna negen maanden later de kleine Useppe geboren wordt een vrolijk maar lichamelijk zwak kind Zijn kinderlijke naiumlviteit en opgewektheid steken schril af tegen zijn gewelddadige omgeving aanvragen

Godenslaap Mortier Erwin Een bijna honderdjarige vrouw beschrijft haar ervaringen rond de Eerste Wereldoorlog in Vlaanderen en Noord-Frankrijk om en aan het front Ze neemt geen blad voor de mond spaart niemand en schrijft alleen voor zichzelf Schrijven lijkt obsceen wanneer men publiceert zo persoonlijk en naakt is de waarheid die zij oproept Op een hoger niveau gaat het verhaal over taal en werkelijkheid over persoonlijke en algemene geschiedenis aanvragen Storm in juni Neacutemirovsky Iregravene Een in 1942 tot twee van de beoogde drie delen voltooide roman in 2004 bekroond met de Prix Renaudot moet wel een uitzonderlijke achtergrond kennen Die postume toekenning heeft de schrijfster (Kiev 1903-Birkenau 1942) inderdaad niet alleen te danken aan haar destijds al gelauwerde kwaliteiten maar ook aan de toewijding van haar dochters Denise Epstein hoedster van het manuscript en Elisabeth Gille chroniqueur van hun ervaringen in Iregravene Nemirovsky een vrouw en de roman Een landschap van as Ingebed in het de auteur kenschetsende voorwoord en bijlagen met persoonlijk getinte aantekeningen en brieven van Neacutemirovski verhaalt het eerste deel hoe de vlucht voor het oprukkende Duitse leger uit de exodus de zwakte en berekening van de een en de solidariteit van de ander bevestigt waarna het tweede deel de sfeer tijdens de bezetting van een dorpje beschrijft de kleinschaligheid van tijdelijke rust en wellevende omgang een stilte voor een nieuwe storm aanvragen

Kinderjaren Oberski Jona De verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog zijn natuurlijk overbekend maar hoe een klein joods jongetje die jaren beleefd moet hebben is bijna niet voor te stellen Deze novelle slaagt er echter volkomen in dit beeld te schetsen Op sobere afstandelijke wijze worden de oorlogsjaren beschreven Er is geen opsmuk van het onderwerp geen standpuntbepaling noch rancune slechts verwondering pijn en een niet begrijpen blijven over Het is in zijn eenvoud zeer veelzeggend voor mensen die kunnen navoelen wat er zich achter die belevenissen moet hebben afgespeeld aanvragen

De Engelse patieumlnt Ondaatje Michael De Hongaarse graaf Ladislaus de Almaacutesy heeft jarenlang met zijn Engelse collegas Libieuml en Egypte doorkruist en zijn bevindingen gerapporteerd aan de Royal Geographical Society Tot het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog Nu in het voorjaar van 1945 herbergt gedurende enige maanden de villa San Girolame even ten noorden van Florence vier personen Hana een jonge verpleegster een ten gevolge van een vliegtuigcrash in de Libische woestijn onherkenbaar verbrande Engelsman verworden tot een met morfine volgespoten klomp vulkanisch vlees of is het inderdaad de pro-Duitse spion Almaacutesy de Indische luitenant Kirpal Singh en Caravaggio de voormalige eveneens verminkte inbreker die voor de geallieerden spioneerde Het verleden kleurt en laadt de onderlinge betrekkingen in het heden Het driedimensionale relatiepatroon wordt van alle kanten belicht geiumlllustreerd en geiumlnterpreteerd aanvragen

Donderdagskind Pick Alison Pavel en Anneliese Bauer zijn welgestelde Tsjechische joden die na de bezetting van hun land in 1939 langzaam maar zeker in de fuik van de Duitse jodenverdelging eindigen Alleen hun zoontje Pepik overleeft na plaatsing in een kindertransport de oorlog Het verhaal wordt verteld door Anneliese een eenzelvige Holocaust onderzoekster (ik-figuur) Haar leven en dat van de Bauers wisselen elkaar in korte hoofdstukken af aanvragen

Een boek voor Hanna Pressler Mirjam Net voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog krijgt Hanna (14) de kans om Leipzig te ontvluchten en naar Denemarken te gaan Ze wordt ondergebracht bij een gastgezin evenals verschillende andere meisjes Ze probeert daar een nieuw leven op te bouwen Wanneer de Duitsers Denemarken binnenvallen wordt Hanna gearresteerd en naar Theresienstadt gedeporteerd Dan wordt elke dag een strijd op leven en dood Zal Hanna de oorlog overleven aanvragen

Van het westelijk front geen nieuws Remarque Erich Maria Het boek verhaalt van een groep jonge (19 jaar) Duitse soldaten die door hun klasseleraar Kantorek in 1916 worden overgehaald dienst te nemen in het leger Bijna drie jaar delen ze de strijd worden volwassen en realiseren zich dat ze in het landschap van onze jeugd rondstappen als bezoekers De een na de ander sneuvelt ten slotte Remarque beschrijft realistisch - hij werd november 1916 zelf onder de wapenen geroepen - maar nuchter en daardoor vaak zo beklemmend indringend en verbijsterend de diepe kameraadschap maar bovenal de zin- en uitzichtloosheid van het oorlogsgeweld aanvragen

Haar naam was Sarah Rosnay Tatiana de In de nacht van 16 juli 1942 wordt de 10-jarige Sarah met haar ouders opgepakt en naar het Velodrome dHiver in Parijs gebracht Zij heeft ongezien haar kleine broertje in een kast verstopt en belooft hem later te bevrijden maar Sarah wordt weggevoerd en ziet hem nooit meer terug Zestig jaar later moet een Amerikaanse journaliste in Parijs een artikel schrijven over die gebeurtenis Zij zoekt in archieven naar de ware toedracht en ontdekt een geheim van haar schoonfamilie Ondanks het advies zich daar niet mee te bemoeien probeert de journaliste het spoor van Sarah te volgen De twee verhaallijnen worden beurtelings beschreven aanvragen

De apotheker van Auschwitz Schlesak Dieter In deze documentaire roman lezen we gedetailleerd-realistisch over de gruwelijke machinerie van het concentratiekamp Auschwitz-Birkenau De nadruk ligt op de reconstructie van de opportunistische carriegravere voor in en na het doodskamp van apotheker Dr Victor Capesius een stadgenoot van de Roemeens-Duitse auteurdichteressayist (1934) Als assistent van Dr Mengele stuurde hij ondanks vriendschappen of flirtages met joodse stad- en streekgenoten voor de oorlog (hij was zelfs bevriend met de moeder van de auteur) deze als selecteur koelbloedig naar de gaskamers en verrijkte zich met hun bezittingen (gouden vullingen) Door omkoping kon hij later zijn civiel bestaan voortzetten aanvragen

De voorlezer Schlink Bernhard De roman begint met een liefdesrelatie tussen een jongen van vijftien en een tramconductrice van zesendertig Hij heeft haar na een ongelukje ontmoet toen zij hem geholpen heeft Na herstel van zijn ziek zijn zoekt hij haar enige keren op en belandt bij haar in bed De verhouding wordt voortgezet en de jongen moet haar regelmatig voorlezen Hij weet niet dat zij een analfabete is Het duurt tot lang na de beeumlindiging van hun relatie voordat hij erachter komt dat zij voor de SS in een concentratiekamp heeft gewerkt aanvragen

De brandstapel van Berlijn Schneider Helga In 1941 wordt de dan 4-jarige hoofdpersoon verlaten door haar moeder die carriegravere bij de SS maakt Helga groeit op bij verwanten en in instellingen en wordt een onhandelbaar kind Deze persoonlijke tragiek is verweven met oorlogsdreiging de ondergang van nazi-Duitsland de ellende van de bombardementen het maandenlange verblijf in schuilkelders honger en dorst ziekte en dood Indringend en huiveringwekkend komt het dagelijks leven van dit kind maar ook van iedereen in haar omgeving tot leven De lezer leeft mee en blijft achter in het besef dat beschaving een uiterst dun laagje vormt aanvragen

De onzaligen van Łoacutedź Sem-Sandberg Steve Om in de Tweede Wereldoorlog de joden van Lodz te beschermen maakt hun leider Chaim Rumkovski van het ghetto een ministaat met zelfbestuur ordedienst ziekenzorg en industrietjes die voor de Duitsers werken Deze bescherming blijkt niet te werken Rumkovski vertrekt met het laatste transport en overleeft de oorlog niet De visionaire bueaucraat Rumkovski besliste zelf wie werd weggestuurd Berucht is zijn rede waarin hij ouders om hun kinderen vraagt In zijn op vele feiten gebaseerde roman schetst Sendberg de vele gezichten van Rumkovski de ghettogeschiedenis en volgt hij enkele andere ghettobewoners niemand overleeft aanvragen

De pianiste van Theresienstadt Sommer Alice Herz- Het lange bewogen leven van de concertpianiste Alice Herz-Sommer (Praag 1903) De Amerikaanse fan Caroline Stroessinger schetst alle fasen en facetten van Alicersquo leven in een veelluik dat recht doet aan de gelukkige jaren in Praag (waar Kafka huisvriend was) de gevangenschap met zoontje Rafi in kamp Theresienstadt (1942-1945) de jaren als inwoner van de jonge staat Israeumll (met Golda Meir) en ten slotte de periode in Londen als 108-jarige is ze de oudste Holocaust-overlevende Kern van het veelluik vormt de episode waarin Alice zichzelf en de medekampbewoners op de been hield dankzij haar pianospel honderd maal trad ze op in het kamp Muziek bood troost en hoop Het boek is niet chronologisch maar bestaat uit diverse momentopnamen van Alicersquo leven tegen de achtergrond van de politiek-maatschappelijke dramarsquos van de eeuw Bespiegelingen over oa de filosofie van Spinoza worden afgewisseld door intermezzi over bijvoorbeeld haar sobere leefwijze Rode draad vormt de heilzame werking van muziek aanvragen

Vlucht Spaey Johanna Deze roman is opgedeeld in vier delen met vier perspectieven Het eerste en laatste zijn heel kort en vanuit het perspectief van twee mannen verteld een Duitse soldaat en een Vlaamse officier De twee middelste vormen de kern van het verhaal waarin we eerst de Leuvense Marieke volgen wier ouders en kinderen voor haar ogen worden doodgeschoten waarna zij naar Nederland vlucht Zij vindt werk in een hotel in Oosterhout waar ze zich probeert te troosten met mannengezelschap Dit tot ergernis van de dochter van de hoteleigenaresse Sybille We volgen haar in het derde deel waarin ze op zoekt gaat naar de officier uit Leuven op wie ze verliefd is Beide vrouwen zijn op de vlucht zowel letterlijk (naar Nederland en het klooster) als figuurlijk (voor intimiteit) De vluchtelingenproblematiek maakt het verhaal actueel aanvragen

De pianist Szpilman Wladyslaw De pianist Wladyslaw Szpilman schreef reeds in 1945 dit boek over zijn ervaringen tijdens de Tweede Wereldoorlog in het door de Duitsers bezette Warschau Met zijn familie eerst opgesloten in het joodse ghetto weet hij te ontsnappen als vrijwel alle inwoners worden gedeporteerd naar de concentratiekampen Geholpen door het Poolse verzet maar later geheel alleen weet hij op letterlijk wonderbaarlijke wijze telkens te overleven ook tijdens de opstand in het ghetto en de daarna door Hitler bevolen volledige vernietiging van Warschau Ten slotte helpt een Duitse officier die hem op de radio Chopin had horen spelen Wilm Hosenfeld Szpilman door hem voedsel te bezorgen In januari 1945 bevrijden de Russen hem aanvragen

De stenen maagden Vera Yvonne In Zimbabwe woedde eerst een vrijheidsstrijd (1950-1980) daarna een wrede burgeroorlog (1981-1986) tussen de twee grootste bevolkingsgroepen Van de eerste herinneren mensen zich de heldendaden De tweede wordt verzwegen vanwege de schande Deze roman is een beschrijving van het leed van twee zussen in deze burgeroorlog Het boek geeft geen beschrijving van de gruweldaden maar van de emoties die mensen meemaken bij geluk en wanhoop bij pijn en verdriet Het boek beschuldigt niemand noemt geen bevolkingsgroepen spreekt geen oordeel uit aanvragen

Vrij spel Vis Carlijn Kleindochter Charlie vraagt haar oma over de oorlog En wat dan volgt had ze niet verwacht Emma bleek als koerierster in de Tweede Wereldoorlog gevaarlijk werk te hebben verricht Nadat de grond onder de voeten van haar en haar toenmalige vriend te heet werd zwierven ze maanden door Europa voor ze Engeland bereikten Maar de op ware feiten gebaseerde roman gaat ook over het heden en over de wijze waarop de nu 86-jarige krachtige vrouw haar verdere leven opbouwde met toch altijd op de achtergrond lsquodie oorlogsperiodersquo aanvragen

Slachthuis vijf of De kinderkruistocht Vonnegut Kurt (Jr) Slaughterhouse-five is eacuteeacuten van de klassieke anti-oorlogsromans die uit de Tweede Wereldoorlog zijn voortgekomen De Amerikaanse schrijver (1922) was zelf aanwezig in Dresden in 1945 toen de geallieerden Dresden platbombardeerden Hij overleefde de aanval doordat hij met zijn medegevangenen schuilde in de zeer diepe koelkelders van het slachthuis waar hij als krijgsgevangene te werk was gesteld Deze ervaring heeft zon diepe indruk op Vonnegut gemaakt dat hij deze ondanks vele eerdere pogingen pas 25 jaar later in een roman kon verwerken Veel van de avonturen van Billy Pilgrim de hoodfdpersoon zijn dus zeer levensecht maar ze zijn vervlochten met de bekende fantasierijke verzinsels van Vonnegut Billy reist heen en weer in de tijd en bezoekt ook een andere planeet Dit alles moet gezien worden als zijn wanhopige poging om een manier te vinden om de verschrikkingen van Dresden te verwerken Billy kan alleen maar verder leven als hij zichzelf wijs kan maken dat niemand er iets aan had kunnen doen aanvragen

April in Parijs Wallner Michael De Duitse soldaat Roth (22) in 1943 tolk bij de Geheime Dienst in Parijs voelt zich geen nazi en trekt na werktijd burgerkleren aan om als lsquoAntoinersquo door de stad te kunnen lopen In een boekhandel leert hij de mooie Chantal kennen en wordt verliefd maar hij weet niet dat ze lid is van een verzetsgroep en informatie zoekt over de geheime dienst Chantal wordt ook verliefd en waarschuwt hem voor een anti-Duitse aanslag Als hij bij die aanslag slechts lichtgewond raakt wordt hij gearresteerd en wreed verhoord door de SS Hij kan ontsnappen en ontdekt in april 1944 waar Chantal in Normandieuml onderduikt Ze blijkt drie weken na de geboorte van baby Antoinette te zijn verkracht door een Duitser en doodgeschoten aanvragen

Een springende fontein Walser Martin Roman met sterk (auto-)biografische trekken van deze belangrijke Duitse auteur (1927) over zijn jeugd in een dorp aan het Bodenmeer Zijn vader wijdt zich vooral aan zijn wetenschappelijke werk de moeder drijft met moeite een herbergcafeacute Wanneer de nazis aan de macht komen sluit zij zich aan bij hun partij in de hoop dat de afdelingsvergaderingen bij haar zullen plaatsvinden De vader distantieert zich echter van de beweging en houdt zich bezig met de opvoeding van zijn kinderen Zijn poeumltisch ingestelde zoon wil achtereenvolgens pater zanger en dichter worden maar neemt haast als vanzelfsprekend deel aan de opgelegde verplichtingen in het Derde Rijk Daarna wordt hij schrijver en maakt gebruik van de vruchten die de door zijn vader opgekweekte woordenboom afwerpt aanvragen

De lach en de dood Webeling Pieter Als de legendarische Joodse komiek Ernst Hofman (Zonder Ernst geen humor) in februari 1944 naar een kamp in Polen wordt gedeporteerd wordt zijn kunst een overlevings- en betaalmiddel Zijn geliefdeHelena zit opgesloten in het vrouwenkamp Als wederdienst voor het smokkelen van briefjes geschreven op het beduimelde papier van cementzakken vertelt hij elke dag een kwartier lang grappen aan zijn medegevangenen Dat blijft niet onopgemerkt aanvragen

Mendelssohn op het dak Weil Jiriacute Van de Tsjechische-joodse schrijver (1900-1959) is eerder het mistroostige Leven met een ster over een ondergedoken jood in Praag opnieuw uitgegeven Ook deze roman speelt daar en in die tijd Ze volgt een paar vervolgde joden met wie het bijna allemaal slecht mee afloopt Ondergedoken kinderen worden opgepakt en doodgeslagen collaborerende joden eindigen in een trein naar het Oosten Ook Heydrich en enkele andere Duitsers worden gevolgd Wreed en nietsontziend schetst Weil voor beide kanten een grimmige wereld waarvan angst onzekerheid en soms een spatje goedheid de grondtonen zijn aanvragen

Nacht Wiesel Eacutelie Dit boek was in 1958 (Ned vert in 1961) het debuut van de schrijver die wel de archivaris van de Holocaust wordt genoemd en voor zijn strijd voor de mensenrechten de Nobelprijs voor de Vrede 1986 ontving Het is het aangrijpende verhaal hoe hij als 14-jarige zeer vrome joodse jongen in 1944 gedwongen wordt in het getto te wonen en daarna wordt weggevoerd naar een concentratiekamp Hij verliest hier al zijn familieleden maar bovendien elk geloof in God en in de geestelijke waarden die de kern van zijn bestaan vormden aanvragen

De witte veer Winspear Jacqueline Psychologe en detective Maisie Dobbs die tijdens de Eerste Wereldoorlog als verpleegster in een veldhospitaal heeft gewerkt runt anno 1930 in Londen samen met haar assistent Billy Beale een detectivebureau De steenrijke self-made man Joseph Waite geeft opdracht tot het vinden en thuisbrengen van zijn 32-jarige nog thuiswonende dochter Charlotte Intussen is inspecteur Stratton bezig met een moordzaak waarbij een vrouw vermoord in haar eigen huis werd aangetroffen Tijdens haar onderzoek ontdekt Maisie een link met de zaak van Stratton en met de oorlog aanvragen

De boekendief Zusak Markus Nadat haar moeder waarschijnlijk is opgepakt vanwege communistische sympathieeumln worden de Duitse Liesel Meminger (9) en haar broertje in 1939 in een pleeggezin geplaatst Als Werner onderweg sterft komt Liesel alleen aan in Molching bij Muumlnchen bij de oudere Hubermanns de aardige anti-Nazi huisschilder Hans en zijn ontevreden vrouw Rosa Hans leert Liesel lezen waardoor boeken voor haar zo belangrijk worden dat ze ze soms steelt Eind 1940 duikt de zoon van een joodse kennis van Hans bij hen onder en er groeit een band tussen Max en Liesel Na een bombardement in 1943 is Liesel de enige in de straat die nog leeft Ze gaat op zoek naar Max aanvragen

Parnassia Zwaan Josha De 4-jarige Rivka wordt in de oorlog bij een gereformeerd domineesgezin in het Zeeuws-Vlaamse Zaamslag ondergebracht Ze groeit op als Anneke haar ouders zijn bij het bombardement op Rotterdam omgekomen Na de oorlog gaat ze niet terug naar haar vader en broer Ze ontkent haar joodse afkomst en blijft Anneke Toch trouwt ze met Joost een joodse overlevende van de kampen Haar ontkenning zijn traumarsquos en het onvermogen tot communicatie maken hun huwelijk en gezinsleven kapot De kinderen worden uit huis geplaatst en pas als Anneke dertig jaar later hoort dat Joost is overleden bezoekt ze de begrafenis en ziet ze haar kinderen terug Een stroom van herinneringen komt los Haar dochter Sandra wil haar verhaal horen Iedere week spreken ze af in strandpaviljoen Parnassia om te praten over het verleden Pas op 70-jarige leeftijd kan RivkaAnneke zich met haar joodse achtergrond verzoenen aanvragen

Page 16: Oorlogsromans

De Engelse patieumlnt Ondaatje Michael De Hongaarse graaf Ladislaus de Almaacutesy heeft jarenlang met zijn Engelse collegas Libieuml en Egypte doorkruist en zijn bevindingen gerapporteerd aan de Royal Geographical Society Tot het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog Nu in het voorjaar van 1945 herbergt gedurende enige maanden de villa San Girolame even ten noorden van Florence vier personen Hana een jonge verpleegster een ten gevolge van een vliegtuigcrash in de Libische woestijn onherkenbaar verbrande Engelsman verworden tot een met morfine volgespoten klomp vulkanisch vlees of is het inderdaad de pro-Duitse spion Almaacutesy de Indische luitenant Kirpal Singh en Caravaggio de voormalige eveneens verminkte inbreker die voor de geallieerden spioneerde Het verleden kleurt en laadt de onderlinge betrekkingen in het heden Het driedimensionale relatiepatroon wordt van alle kanten belicht geiumlllustreerd en geiumlnterpreteerd aanvragen

Donderdagskind Pick Alison Pavel en Anneliese Bauer zijn welgestelde Tsjechische joden die na de bezetting van hun land in 1939 langzaam maar zeker in de fuik van de Duitse jodenverdelging eindigen Alleen hun zoontje Pepik overleeft na plaatsing in een kindertransport de oorlog Het verhaal wordt verteld door Anneliese een eenzelvige Holocaust onderzoekster (ik-figuur) Haar leven en dat van de Bauers wisselen elkaar in korte hoofdstukken af aanvragen

Een boek voor Hanna Pressler Mirjam Net voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog krijgt Hanna (14) de kans om Leipzig te ontvluchten en naar Denemarken te gaan Ze wordt ondergebracht bij een gastgezin evenals verschillende andere meisjes Ze probeert daar een nieuw leven op te bouwen Wanneer de Duitsers Denemarken binnenvallen wordt Hanna gearresteerd en naar Theresienstadt gedeporteerd Dan wordt elke dag een strijd op leven en dood Zal Hanna de oorlog overleven aanvragen

Van het westelijk front geen nieuws Remarque Erich Maria Het boek verhaalt van een groep jonge (19 jaar) Duitse soldaten die door hun klasseleraar Kantorek in 1916 worden overgehaald dienst te nemen in het leger Bijna drie jaar delen ze de strijd worden volwassen en realiseren zich dat ze in het landschap van onze jeugd rondstappen als bezoekers De een na de ander sneuvelt ten slotte Remarque beschrijft realistisch - hij werd november 1916 zelf onder de wapenen geroepen - maar nuchter en daardoor vaak zo beklemmend indringend en verbijsterend de diepe kameraadschap maar bovenal de zin- en uitzichtloosheid van het oorlogsgeweld aanvragen

Haar naam was Sarah Rosnay Tatiana de In de nacht van 16 juli 1942 wordt de 10-jarige Sarah met haar ouders opgepakt en naar het Velodrome dHiver in Parijs gebracht Zij heeft ongezien haar kleine broertje in een kast verstopt en belooft hem later te bevrijden maar Sarah wordt weggevoerd en ziet hem nooit meer terug Zestig jaar later moet een Amerikaanse journaliste in Parijs een artikel schrijven over die gebeurtenis Zij zoekt in archieven naar de ware toedracht en ontdekt een geheim van haar schoonfamilie Ondanks het advies zich daar niet mee te bemoeien probeert de journaliste het spoor van Sarah te volgen De twee verhaallijnen worden beurtelings beschreven aanvragen

De apotheker van Auschwitz Schlesak Dieter In deze documentaire roman lezen we gedetailleerd-realistisch over de gruwelijke machinerie van het concentratiekamp Auschwitz-Birkenau De nadruk ligt op de reconstructie van de opportunistische carriegravere voor in en na het doodskamp van apotheker Dr Victor Capesius een stadgenoot van de Roemeens-Duitse auteurdichteressayist (1934) Als assistent van Dr Mengele stuurde hij ondanks vriendschappen of flirtages met joodse stad- en streekgenoten voor de oorlog (hij was zelfs bevriend met de moeder van de auteur) deze als selecteur koelbloedig naar de gaskamers en verrijkte zich met hun bezittingen (gouden vullingen) Door omkoping kon hij later zijn civiel bestaan voortzetten aanvragen

De voorlezer Schlink Bernhard De roman begint met een liefdesrelatie tussen een jongen van vijftien en een tramconductrice van zesendertig Hij heeft haar na een ongelukje ontmoet toen zij hem geholpen heeft Na herstel van zijn ziek zijn zoekt hij haar enige keren op en belandt bij haar in bed De verhouding wordt voortgezet en de jongen moet haar regelmatig voorlezen Hij weet niet dat zij een analfabete is Het duurt tot lang na de beeumlindiging van hun relatie voordat hij erachter komt dat zij voor de SS in een concentratiekamp heeft gewerkt aanvragen

De brandstapel van Berlijn Schneider Helga In 1941 wordt de dan 4-jarige hoofdpersoon verlaten door haar moeder die carriegravere bij de SS maakt Helga groeit op bij verwanten en in instellingen en wordt een onhandelbaar kind Deze persoonlijke tragiek is verweven met oorlogsdreiging de ondergang van nazi-Duitsland de ellende van de bombardementen het maandenlange verblijf in schuilkelders honger en dorst ziekte en dood Indringend en huiveringwekkend komt het dagelijks leven van dit kind maar ook van iedereen in haar omgeving tot leven De lezer leeft mee en blijft achter in het besef dat beschaving een uiterst dun laagje vormt aanvragen

De onzaligen van Łoacutedź Sem-Sandberg Steve Om in de Tweede Wereldoorlog de joden van Lodz te beschermen maakt hun leider Chaim Rumkovski van het ghetto een ministaat met zelfbestuur ordedienst ziekenzorg en industrietjes die voor de Duitsers werken Deze bescherming blijkt niet te werken Rumkovski vertrekt met het laatste transport en overleeft de oorlog niet De visionaire bueaucraat Rumkovski besliste zelf wie werd weggestuurd Berucht is zijn rede waarin hij ouders om hun kinderen vraagt In zijn op vele feiten gebaseerde roman schetst Sendberg de vele gezichten van Rumkovski de ghettogeschiedenis en volgt hij enkele andere ghettobewoners niemand overleeft aanvragen

De pianiste van Theresienstadt Sommer Alice Herz- Het lange bewogen leven van de concertpianiste Alice Herz-Sommer (Praag 1903) De Amerikaanse fan Caroline Stroessinger schetst alle fasen en facetten van Alicersquo leven in een veelluik dat recht doet aan de gelukkige jaren in Praag (waar Kafka huisvriend was) de gevangenschap met zoontje Rafi in kamp Theresienstadt (1942-1945) de jaren als inwoner van de jonge staat Israeumll (met Golda Meir) en ten slotte de periode in Londen als 108-jarige is ze de oudste Holocaust-overlevende Kern van het veelluik vormt de episode waarin Alice zichzelf en de medekampbewoners op de been hield dankzij haar pianospel honderd maal trad ze op in het kamp Muziek bood troost en hoop Het boek is niet chronologisch maar bestaat uit diverse momentopnamen van Alicersquo leven tegen de achtergrond van de politiek-maatschappelijke dramarsquos van de eeuw Bespiegelingen over oa de filosofie van Spinoza worden afgewisseld door intermezzi over bijvoorbeeld haar sobere leefwijze Rode draad vormt de heilzame werking van muziek aanvragen

Vlucht Spaey Johanna Deze roman is opgedeeld in vier delen met vier perspectieven Het eerste en laatste zijn heel kort en vanuit het perspectief van twee mannen verteld een Duitse soldaat en een Vlaamse officier De twee middelste vormen de kern van het verhaal waarin we eerst de Leuvense Marieke volgen wier ouders en kinderen voor haar ogen worden doodgeschoten waarna zij naar Nederland vlucht Zij vindt werk in een hotel in Oosterhout waar ze zich probeert te troosten met mannengezelschap Dit tot ergernis van de dochter van de hoteleigenaresse Sybille We volgen haar in het derde deel waarin ze op zoekt gaat naar de officier uit Leuven op wie ze verliefd is Beide vrouwen zijn op de vlucht zowel letterlijk (naar Nederland en het klooster) als figuurlijk (voor intimiteit) De vluchtelingenproblematiek maakt het verhaal actueel aanvragen

De pianist Szpilman Wladyslaw De pianist Wladyslaw Szpilman schreef reeds in 1945 dit boek over zijn ervaringen tijdens de Tweede Wereldoorlog in het door de Duitsers bezette Warschau Met zijn familie eerst opgesloten in het joodse ghetto weet hij te ontsnappen als vrijwel alle inwoners worden gedeporteerd naar de concentratiekampen Geholpen door het Poolse verzet maar later geheel alleen weet hij op letterlijk wonderbaarlijke wijze telkens te overleven ook tijdens de opstand in het ghetto en de daarna door Hitler bevolen volledige vernietiging van Warschau Ten slotte helpt een Duitse officier die hem op de radio Chopin had horen spelen Wilm Hosenfeld Szpilman door hem voedsel te bezorgen In januari 1945 bevrijden de Russen hem aanvragen

De stenen maagden Vera Yvonne In Zimbabwe woedde eerst een vrijheidsstrijd (1950-1980) daarna een wrede burgeroorlog (1981-1986) tussen de twee grootste bevolkingsgroepen Van de eerste herinneren mensen zich de heldendaden De tweede wordt verzwegen vanwege de schande Deze roman is een beschrijving van het leed van twee zussen in deze burgeroorlog Het boek geeft geen beschrijving van de gruweldaden maar van de emoties die mensen meemaken bij geluk en wanhoop bij pijn en verdriet Het boek beschuldigt niemand noemt geen bevolkingsgroepen spreekt geen oordeel uit aanvragen

Vrij spel Vis Carlijn Kleindochter Charlie vraagt haar oma over de oorlog En wat dan volgt had ze niet verwacht Emma bleek als koerierster in de Tweede Wereldoorlog gevaarlijk werk te hebben verricht Nadat de grond onder de voeten van haar en haar toenmalige vriend te heet werd zwierven ze maanden door Europa voor ze Engeland bereikten Maar de op ware feiten gebaseerde roman gaat ook over het heden en over de wijze waarop de nu 86-jarige krachtige vrouw haar verdere leven opbouwde met toch altijd op de achtergrond lsquodie oorlogsperiodersquo aanvragen

Slachthuis vijf of De kinderkruistocht Vonnegut Kurt (Jr) Slaughterhouse-five is eacuteeacuten van de klassieke anti-oorlogsromans die uit de Tweede Wereldoorlog zijn voortgekomen De Amerikaanse schrijver (1922) was zelf aanwezig in Dresden in 1945 toen de geallieerden Dresden platbombardeerden Hij overleefde de aanval doordat hij met zijn medegevangenen schuilde in de zeer diepe koelkelders van het slachthuis waar hij als krijgsgevangene te werk was gesteld Deze ervaring heeft zon diepe indruk op Vonnegut gemaakt dat hij deze ondanks vele eerdere pogingen pas 25 jaar later in een roman kon verwerken Veel van de avonturen van Billy Pilgrim de hoodfdpersoon zijn dus zeer levensecht maar ze zijn vervlochten met de bekende fantasierijke verzinsels van Vonnegut Billy reist heen en weer in de tijd en bezoekt ook een andere planeet Dit alles moet gezien worden als zijn wanhopige poging om een manier te vinden om de verschrikkingen van Dresden te verwerken Billy kan alleen maar verder leven als hij zichzelf wijs kan maken dat niemand er iets aan had kunnen doen aanvragen

April in Parijs Wallner Michael De Duitse soldaat Roth (22) in 1943 tolk bij de Geheime Dienst in Parijs voelt zich geen nazi en trekt na werktijd burgerkleren aan om als lsquoAntoinersquo door de stad te kunnen lopen In een boekhandel leert hij de mooie Chantal kennen en wordt verliefd maar hij weet niet dat ze lid is van een verzetsgroep en informatie zoekt over de geheime dienst Chantal wordt ook verliefd en waarschuwt hem voor een anti-Duitse aanslag Als hij bij die aanslag slechts lichtgewond raakt wordt hij gearresteerd en wreed verhoord door de SS Hij kan ontsnappen en ontdekt in april 1944 waar Chantal in Normandieuml onderduikt Ze blijkt drie weken na de geboorte van baby Antoinette te zijn verkracht door een Duitser en doodgeschoten aanvragen

Een springende fontein Walser Martin Roman met sterk (auto-)biografische trekken van deze belangrijke Duitse auteur (1927) over zijn jeugd in een dorp aan het Bodenmeer Zijn vader wijdt zich vooral aan zijn wetenschappelijke werk de moeder drijft met moeite een herbergcafeacute Wanneer de nazis aan de macht komen sluit zij zich aan bij hun partij in de hoop dat de afdelingsvergaderingen bij haar zullen plaatsvinden De vader distantieert zich echter van de beweging en houdt zich bezig met de opvoeding van zijn kinderen Zijn poeumltisch ingestelde zoon wil achtereenvolgens pater zanger en dichter worden maar neemt haast als vanzelfsprekend deel aan de opgelegde verplichtingen in het Derde Rijk Daarna wordt hij schrijver en maakt gebruik van de vruchten die de door zijn vader opgekweekte woordenboom afwerpt aanvragen

De lach en de dood Webeling Pieter Als de legendarische Joodse komiek Ernst Hofman (Zonder Ernst geen humor) in februari 1944 naar een kamp in Polen wordt gedeporteerd wordt zijn kunst een overlevings- en betaalmiddel Zijn geliefdeHelena zit opgesloten in het vrouwenkamp Als wederdienst voor het smokkelen van briefjes geschreven op het beduimelde papier van cementzakken vertelt hij elke dag een kwartier lang grappen aan zijn medegevangenen Dat blijft niet onopgemerkt aanvragen

Mendelssohn op het dak Weil Jiriacute Van de Tsjechische-joodse schrijver (1900-1959) is eerder het mistroostige Leven met een ster over een ondergedoken jood in Praag opnieuw uitgegeven Ook deze roman speelt daar en in die tijd Ze volgt een paar vervolgde joden met wie het bijna allemaal slecht mee afloopt Ondergedoken kinderen worden opgepakt en doodgeslagen collaborerende joden eindigen in een trein naar het Oosten Ook Heydrich en enkele andere Duitsers worden gevolgd Wreed en nietsontziend schetst Weil voor beide kanten een grimmige wereld waarvan angst onzekerheid en soms een spatje goedheid de grondtonen zijn aanvragen

Nacht Wiesel Eacutelie Dit boek was in 1958 (Ned vert in 1961) het debuut van de schrijver die wel de archivaris van de Holocaust wordt genoemd en voor zijn strijd voor de mensenrechten de Nobelprijs voor de Vrede 1986 ontving Het is het aangrijpende verhaal hoe hij als 14-jarige zeer vrome joodse jongen in 1944 gedwongen wordt in het getto te wonen en daarna wordt weggevoerd naar een concentratiekamp Hij verliest hier al zijn familieleden maar bovendien elk geloof in God en in de geestelijke waarden die de kern van zijn bestaan vormden aanvragen

De witte veer Winspear Jacqueline Psychologe en detective Maisie Dobbs die tijdens de Eerste Wereldoorlog als verpleegster in een veldhospitaal heeft gewerkt runt anno 1930 in Londen samen met haar assistent Billy Beale een detectivebureau De steenrijke self-made man Joseph Waite geeft opdracht tot het vinden en thuisbrengen van zijn 32-jarige nog thuiswonende dochter Charlotte Intussen is inspecteur Stratton bezig met een moordzaak waarbij een vrouw vermoord in haar eigen huis werd aangetroffen Tijdens haar onderzoek ontdekt Maisie een link met de zaak van Stratton en met de oorlog aanvragen

De boekendief Zusak Markus Nadat haar moeder waarschijnlijk is opgepakt vanwege communistische sympathieeumln worden de Duitse Liesel Meminger (9) en haar broertje in 1939 in een pleeggezin geplaatst Als Werner onderweg sterft komt Liesel alleen aan in Molching bij Muumlnchen bij de oudere Hubermanns de aardige anti-Nazi huisschilder Hans en zijn ontevreden vrouw Rosa Hans leert Liesel lezen waardoor boeken voor haar zo belangrijk worden dat ze ze soms steelt Eind 1940 duikt de zoon van een joodse kennis van Hans bij hen onder en er groeit een band tussen Max en Liesel Na een bombardement in 1943 is Liesel de enige in de straat die nog leeft Ze gaat op zoek naar Max aanvragen

Parnassia Zwaan Josha De 4-jarige Rivka wordt in de oorlog bij een gereformeerd domineesgezin in het Zeeuws-Vlaamse Zaamslag ondergebracht Ze groeit op als Anneke haar ouders zijn bij het bombardement op Rotterdam omgekomen Na de oorlog gaat ze niet terug naar haar vader en broer Ze ontkent haar joodse afkomst en blijft Anneke Toch trouwt ze met Joost een joodse overlevende van de kampen Haar ontkenning zijn traumarsquos en het onvermogen tot communicatie maken hun huwelijk en gezinsleven kapot De kinderen worden uit huis geplaatst en pas als Anneke dertig jaar later hoort dat Joost is overleden bezoekt ze de begrafenis en ziet ze haar kinderen terug Een stroom van herinneringen komt los Haar dochter Sandra wil haar verhaal horen Iedere week spreken ze af in strandpaviljoen Parnassia om te praten over het verleden Pas op 70-jarige leeftijd kan RivkaAnneke zich met haar joodse achtergrond verzoenen aanvragen

Page 17: Oorlogsromans

Haar naam was Sarah Rosnay Tatiana de In de nacht van 16 juli 1942 wordt de 10-jarige Sarah met haar ouders opgepakt en naar het Velodrome dHiver in Parijs gebracht Zij heeft ongezien haar kleine broertje in een kast verstopt en belooft hem later te bevrijden maar Sarah wordt weggevoerd en ziet hem nooit meer terug Zestig jaar later moet een Amerikaanse journaliste in Parijs een artikel schrijven over die gebeurtenis Zij zoekt in archieven naar de ware toedracht en ontdekt een geheim van haar schoonfamilie Ondanks het advies zich daar niet mee te bemoeien probeert de journaliste het spoor van Sarah te volgen De twee verhaallijnen worden beurtelings beschreven aanvragen

De apotheker van Auschwitz Schlesak Dieter In deze documentaire roman lezen we gedetailleerd-realistisch over de gruwelijke machinerie van het concentratiekamp Auschwitz-Birkenau De nadruk ligt op de reconstructie van de opportunistische carriegravere voor in en na het doodskamp van apotheker Dr Victor Capesius een stadgenoot van de Roemeens-Duitse auteurdichteressayist (1934) Als assistent van Dr Mengele stuurde hij ondanks vriendschappen of flirtages met joodse stad- en streekgenoten voor de oorlog (hij was zelfs bevriend met de moeder van de auteur) deze als selecteur koelbloedig naar de gaskamers en verrijkte zich met hun bezittingen (gouden vullingen) Door omkoping kon hij later zijn civiel bestaan voortzetten aanvragen

De voorlezer Schlink Bernhard De roman begint met een liefdesrelatie tussen een jongen van vijftien en een tramconductrice van zesendertig Hij heeft haar na een ongelukje ontmoet toen zij hem geholpen heeft Na herstel van zijn ziek zijn zoekt hij haar enige keren op en belandt bij haar in bed De verhouding wordt voortgezet en de jongen moet haar regelmatig voorlezen Hij weet niet dat zij een analfabete is Het duurt tot lang na de beeumlindiging van hun relatie voordat hij erachter komt dat zij voor de SS in een concentratiekamp heeft gewerkt aanvragen

De brandstapel van Berlijn Schneider Helga In 1941 wordt de dan 4-jarige hoofdpersoon verlaten door haar moeder die carriegravere bij de SS maakt Helga groeit op bij verwanten en in instellingen en wordt een onhandelbaar kind Deze persoonlijke tragiek is verweven met oorlogsdreiging de ondergang van nazi-Duitsland de ellende van de bombardementen het maandenlange verblijf in schuilkelders honger en dorst ziekte en dood Indringend en huiveringwekkend komt het dagelijks leven van dit kind maar ook van iedereen in haar omgeving tot leven De lezer leeft mee en blijft achter in het besef dat beschaving een uiterst dun laagje vormt aanvragen

De onzaligen van Łoacutedź Sem-Sandberg Steve Om in de Tweede Wereldoorlog de joden van Lodz te beschermen maakt hun leider Chaim Rumkovski van het ghetto een ministaat met zelfbestuur ordedienst ziekenzorg en industrietjes die voor de Duitsers werken Deze bescherming blijkt niet te werken Rumkovski vertrekt met het laatste transport en overleeft de oorlog niet De visionaire bueaucraat Rumkovski besliste zelf wie werd weggestuurd Berucht is zijn rede waarin hij ouders om hun kinderen vraagt In zijn op vele feiten gebaseerde roman schetst Sendberg de vele gezichten van Rumkovski de ghettogeschiedenis en volgt hij enkele andere ghettobewoners niemand overleeft aanvragen

De pianiste van Theresienstadt Sommer Alice Herz- Het lange bewogen leven van de concertpianiste Alice Herz-Sommer (Praag 1903) De Amerikaanse fan Caroline Stroessinger schetst alle fasen en facetten van Alicersquo leven in een veelluik dat recht doet aan de gelukkige jaren in Praag (waar Kafka huisvriend was) de gevangenschap met zoontje Rafi in kamp Theresienstadt (1942-1945) de jaren als inwoner van de jonge staat Israeumll (met Golda Meir) en ten slotte de periode in Londen als 108-jarige is ze de oudste Holocaust-overlevende Kern van het veelluik vormt de episode waarin Alice zichzelf en de medekampbewoners op de been hield dankzij haar pianospel honderd maal trad ze op in het kamp Muziek bood troost en hoop Het boek is niet chronologisch maar bestaat uit diverse momentopnamen van Alicersquo leven tegen de achtergrond van de politiek-maatschappelijke dramarsquos van de eeuw Bespiegelingen over oa de filosofie van Spinoza worden afgewisseld door intermezzi over bijvoorbeeld haar sobere leefwijze Rode draad vormt de heilzame werking van muziek aanvragen

Vlucht Spaey Johanna Deze roman is opgedeeld in vier delen met vier perspectieven Het eerste en laatste zijn heel kort en vanuit het perspectief van twee mannen verteld een Duitse soldaat en een Vlaamse officier De twee middelste vormen de kern van het verhaal waarin we eerst de Leuvense Marieke volgen wier ouders en kinderen voor haar ogen worden doodgeschoten waarna zij naar Nederland vlucht Zij vindt werk in een hotel in Oosterhout waar ze zich probeert te troosten met mannengezelschap Dit tot ergernis van de dochter van de hoteleigenaresse Sybille We volgen haar in het derde deel waarin ze op zoekt gaat naar de officier uit Leuven op wie ze verliefd is Beide vrouwen zijn op de vlucht zowel letterlijk (naar Nederland en het klooster) als figuurlijk (voor intimiteit) De vluchtelingenproblematiek maakt het verhaal actueel aanvragen

De pianist Szpilman Wladyslaw De pianist Wladyslaw Szpilman schreef reeds in 1945 dit boek over zijn ervaringen tijdens de Tweede Wereldoorlog in het door de Duitsers bezette Warschau Met zijn familie eerst opgesloten in het joodse ghetto weet hij te ontsnappen als vrijwel alle inwoners worden gedeporteerd naar de concentratiekampen Geholpen door het Poolse verzet maar later geheel alleen weet hij op letterlijk wonderbaarlijke wijze telkens te overleven ook tijdens de opstand in het ghetto en de daarna door Hitler bevolen volledige vernietiging van Warschau Ten slotte helpt een Duitse officier die hem op de radio Chopin had horen spelen Wilm Hosenfeld Szpilman door hem voedsel te bezorgen In januari 1945 bevrijden de Russen hem aanvragen

De stenen maagden Vera Yvonne In Zimbabwe woedde eerst een vrijheidsstrijd (1950-1980) daarna een wrede burgeroorlog (1981-1986) tussen de twee grootste bevolkingsgroepen Van de eerste herinneren mensen zich de heldendaden De tweede wordt verzwegen vanwege de schande Deze roman is een beschrijving van het leed van twee zussen in deze burgeroorlog Het boek geeft geen beschrijving van de gruweldaden maar van de emoties die mensen meemaken bij geluk en wanhoop bij pijn en verdriet Het boek beschuldigt niemand noemt geen bevolkingsgroepen spreekt geen oordeel uit aanvragen

Vrij spel Vis Carlijn Kleindochter Charlie vraagt haar oma over de oorlog En wat dan volgt had ze niet verwacht Emma bleek als koerierster in de Tweede Wereldoorlog gevaarlijk werk te hebben verricht Nadat de grond onder de voeten van haar en haar toenmalige vriend te heet werd zwierven ze maanden door Europa voor ze Engeland bereikten Maar de op ware feiten gebaseerde roman gaat ook over het heden en over de wijze waarop de nu 86-jarige krachtige vrouw haar verdere leven opbouwde met toch altijd op de achtergrond lsquodie oorlogsperiodersquo aanvragen

Slachthuis vijf of De kinderkruistocht Vonnegut Kurt (Jr) Slaughterhouse-five is eacuteeacuten van de klassieke anti-oorlogsromans die uit de Tweede Wereldoorlog zijn voortgekomen De Amerikaanse schrijver (1922) was zelf aanwezig in Dresden in 1945 toen de geallieerden Dresden platbombardeerden Hij overleefde de aanval doordat hij met zijn medegevangenen schuilde in de zeer diepe koelkelders van het slachthuis waar hij als krijgsgevangene te werk was gesteld Deze ervaring heeft zon diepe indruk op Vonnegut gemaakt dat hij deze ondanks vele eerdere pogingen pas 25 jaar later in een roman kon verwerken Veel van de avonturen van Billy Pilgrim de hoodfdpersoon zijn dus zeer levensecht maar ze zijn vervlochten met de bekende fantasierijke verzinsels van Vonnegut Billy reist heen en weer in de tijd en bezoekt ook een andere planeet Dit alles moet gezien worden als zijn wanhopige poging om een manier te vinden om de verschrikkingen van Dresden te verwerken Billy kan alleen maar verder leven als hij zichzelf wijs kan maken dat niemand er iets aan had kunnen doen aanvragen

April in Parijs Wallner Michael De Duitse soldaat Roth (22) in 1943 tolk bij de Geheime Dienst in Parijs voelt zich geen nazi en trekt na werktijd burgerkleren aan om als lsquoAntoinersquo door de stad te kunnen lopen In een boekhandel leert hij de mooie Chantal kennen en wordt verliefd maar hij weet niet dat ze lid is van een verzetsgroep en informatie zoekt over de geheime dienst Chantal wordt ook verliefd en waarschuwt hem voor een anti-Duitse aanslag Als hij bij die aanslag slechts lichtgewond raakt wordt hij gearresteerd en wreed verhoord door de SS Hij kan ontsnappen en ontdekt in april 1944 waar Chantal in Normandieuml onderduikt Ze blijkt drie weken na de geboorte van baby Antoinette te zijn verkracht door een Duitser en doodgeschoten aanvragen

Een springende fontein Walser Martin Roman met sterk (auto-)biografische trekken van deze belangrijke Duitse auteur (1927) over zijn jeugd in een dorp aan het Bodenmeer Zijn vader wijdt zich vooral aan zijn wetenschappelijke werk de moeder drijft met moeite een herbergcafeacute Wanneer de nazis aan de macht komen sluit zij zich aan bij hun partij in de hoop dat de afdelingsvergaderingen bij haar zullen plaatsvinden De vader distantieert zich echter van de beweging en houdt zich bezig met de opvoeding van zijn kinderen Zijn poeumltisch ingestelde zoon wil achtereenvolgens pater zanger en dichter worden maar neemt haast als vanzelfsprekend deel aan de opgelegde verplichtingen in het Derde Rijk Daarna wordt hij schrijver en maakt gebruik van de vruchten die de door zijn vader opgekweekte woordenboom afwerpt aanvragen

De lach en de dood Webeling Pieter Als de legendarische Joodse komiek Ernst Hofman (Zonder Ernst geen humor) in februari 1944 naar een kamp in Polen wordt gedeporteerd wordt zijn kunst een overlevings- en betaalmiddel Zijn geliefdeHelena zit opgesloten in het vrouwenkamp Als wederdienst voor het smokkelen van briefjes geschreven op het beduimelde papier van cementzakken vertelt hij elke dag een kwartier lang grappen aan zijn medegevangenen Dat blijft niet onopgemerkt aanvragen

Mendelssohn op het dak Weil Jiriacute Van de Tsjechische-joodse schrijver (1900-1959) is eerder het mistroostige Leven met een ster over een ondergedoken jood in Praag opnieuw uitgegeven Ook deze roman speelt daar en in die tijd Ze volgt een paar vervolgde joden met wie het bijna allemaal slecht mee afloopt Ondergedoken kinderen worden opgepakt en doodgeslagen collaborerende joden eindigen in een trein naar het Oosten Ook Heydrich en enkele andere Duitsers worden gevolgd Wreed en nietsontziend schetst Weil voor beide kanten een grimmige wereld waarvan angst onzekerheid en soms een spatje goedheid de grondtonen zijn aanvragen

Nacht Wiesel Eacutelie Dit boek was in 1958 (Ned vert in 1961) het debuut van de schrijver die wel de archivaris van de Holocaust wordt genoemd en voor zijn strijd voor de mensenrechten de Nobelprijs voor de Vrede 1986 ontving Het is het aangrijpende verhaal hoe hij als 14-jarige zeer vrome joodse jongen in 1944 gedwongen wordt in het getto te wonen en daarna wordt weggevoerd naar een concentratiekamp Hij verliest hier al zijn familieleden maar bovendien elk geloof in God en in de geestelijke waarden die de kern van zijn bestaan vormden aanvragen

De witte veer Winspear Jacqueline Psychologe en detective Maisie Dobbs die tijdens de Eerste Wereldoorlog als verpleegster in een veldhospitaal heeft gewerkt runt anno 1930 in Londen samen met haar assistent Billy Beale een detectivebureau De steenrijke self-made man Joseph Waite geeft opdracht tot het vinden en thuisbrengen van zijn 32-jarige nog thuiswonende dochter Charlotte Intussen is inspecteur Stratton bezig met een moordzaak waarbij een vrouw vermoord in haar eigen huis werd aangetroffen Tijdens haar onderzoek ontdekt Maisie een link met de zaak van Stratton en met de oorlog aanvragen

De boekendief Zusak Markus Nadat haar moeder waarschijnlijk is opgepakt vanwege communistische sympathieeumln worden de Duitse Liesel Meminger (9) en haar broertje in 1939 in een pleeggezin geplaatst Als Werner onderweg sterft komt Liesel alleen aan in Molching bij Muumlnchen bij de oudere Hubermanns de aardige anti-Nazi huisschilder Hans en zijn ontevreden vrouw Rosa Hans leert Liesel lezen waardoor boeken voor haar zo belangrijk worden dat ze ze soms steelt Eind 1940 duikt de zoon van een joodse kennis van Hans bij hen onder en er groeit een band tussen Max en Liesel Na een bombardement in 1943 is Liesel de enige in de straat die nog leeft Ze gaat op zoek naar Max aanvragen

Parnassia Zwaan Josha De 4-jarige Rivka wordt in de oorlog bij een gereformeerd domineesgezin in het Zeeuws-Vlaamse Zaamslag ondergebracht Ze groeit op als Anneke haar ouders zijn bij het bombardement op Rotterdam omgekomen Na de oorlog gaat ze niet terug naar haar vader en broer Ze ontkent haar joodse afkomst en blijft Anneke Toch trouwt ze met Joost een joodse overlevende van de kampen Haar ontkenning zijn traumarsquos en het onvermogen tot communicatie maken hun huwelijk en gezinsleven kapot De kinderen worden uit huis geplaatst en pas als Anneke dertig jaar later hoort dat Joost is overleden bezoekt ze de begrafenis en ziet ze haar kinderen terug Een stroom van herinneringen komt los Haar dochter Sandra wil haar verhaal horen Iedere week spreken ze af in strandpaviljoen Parnassia om te praten over het verleden Pas op 70-jarige leeftijd kan RivkaAnneke zich met haar joodse achtergrond verzoenen aanvragen

Page 18: Oorlogsromans

De onzaligen van Łoacutedź Sem-Sandberg Steve Om in de Tweede Wereldoorlog de joden van Lodz te beschermen maakt hun leider Chaim Rumkovski van het ghetto een ministaat met zelfbestuur ordedienst ziekenzorg en industrietjes die voor de Duitsers werken Deze bescherming blijkt niet te werken Rumkovski vertrekt met het laatste transport en overleeft de oorlog niet De visionaire bueaucraat Rumkovski besliste zelf wie werd weggestuurd Berucht is zijn rede waarin hij ouders om hun kinderen vraagt In zijn op vele feiten gebaseerde roman schetst Sendberg de vele gezichten van Rumkovski de ghettogeschiedenis en volgt hij enkele andere ghettobewoners niemand overleeft aanvragen

De pianiste van Theresienstadt Sommer Alice Herz- Het lange bewogen leven van de concertpianiste Alice Herz-Sommer (Praag 1903) De Amerikaanse fan Caroline Stroessinger schetst alle fasen en facetten van Alicersquo leven in een veelluik dat recht doet aan de gelukkige jaren in Praag (waar Kafka huisvriend was) de gevangenschap met zoontje Rafi in kamp Theresienstadt (1942-1945) de jaren als inwoner van de jonge staat Israeumll (met Golda Meir) en ten slotte de periode in Londen als 108-jarige is ze de oudste Holocaust-overlevende Kern van het veelluik vormt de episode waarin Alice zichzelf en de medekampbewoners op de been hield dankzij haar pianospel honderd maal trad ze op in het kamp Muziek bood troost en hoop Het boek is niet chronologisch maar bestaat uit diverse momentopnamen van Alicersquo leven tegen de achtergrond van de politiek-maatschappelijke dramarsquos van de eeuw Bespiegelingen over oa de filosofie van Spinoza worden afgewisseld door intermezzi over bijvoorbeeld haar sobere leefwijze Rode draad vormt de heilzame werking van muziek aanvragen

Vlucht Spaey Johanna Deze roman is opgedeeld in vier delen met vier perspectieven Het eerste en laatste zijn heel kort en vanuit het perspectief van twee mannen verteld een Duitse soldaat en een Vlaamse officier De twee middelste vormen de kern van het verhaal waarin we eerst de Leuvense Marieke volgen wier ouders en kinderen voor haar ogen worden doodgeschoten waarna zij naar Nederland vlucht Zij vindt werk in een hotel in Oosterhout waar ze zich probeert te troosten met mannengezelschap Dit tot ergernis van de dochter van de hoteleigenaresse Sybille We volgen haar in het derde deel waarin ze op zoekt gaat naar de officier uit Leuven op wie ze verliefd is Beide vrouwen zijn op de vlucht zowel letterlijk (naar Nederland en het klooster) als figuurlijk (voor intimiteit) De vluchtelingenproblematiek maakt het verhaal actueel aanvragen

De pianist Szpilman Wladyslaw De pianist Wladyslaw Szpilman schreef reeds in 1945 dit boek over zijn ervaringen tijdens de Tweede Wereldoorlog in het door de Duitsers bezette Warschau Met zijn familie eerst opgesloten in het joodse ghetto weet hij te ontsnappen als vrijwel alle inwoners worden gedeporteerd naar de concentratiekampen Geholpen door het Poolse verzet maar later geheel alleen weet hij op letterlijk wonderbaarlijke wijze telkens te overleven ook tijdens de opstand in het ghetto en de daarna door Hitler bevolen volledige vernietiging van Warschau Ten slotte helpt een Duitse officier die hem op de radio Chopin had horen spelen Wilm Hosenfeld Szpilman door hem voedsel te bezorgen In januari 1945 bevrijden de Russen hem aanvragen

De stenen maagden Vera Yvonne In Zimbabwe woedde eerst een vrijheidsstrijd (1950-1980) daarna een wrede burgeroorlog (1981-1986) tussen de twee grootste bevolkingsgroepen Van de eerste herinneren mensen zich de heldendaden De tweede wordt verzwegen vanwege de schande Deze roman is een beschrijving van het leed van twee zussen in deze burgeroorlog Het boek geeft geen beschrijving van de gruweldaden maar van de emoties die mensen meemaken bij geluk en wanhoop bij pijn en verdriet Het boek beschuldigt niemand noemt geen bevolkingsgroepen spreekt geen oordeel uit aanvragen

Vrij spel Vis Carlijn Kleindochter Charlie vraagt haar oma over de oorlog En wat dan volgt had ze niet verwacht Emma bleek als koerierster in de Tweede Wereldoorlog gevaarlijk werk te hebben verricht Nadat de grond onder de voeten van haar en haar toenmalige vriend te heet werd zwierven ze maanden door Europa voor ze Engeland bereikten Maar de op ware feiten gebaseerde roman gaat ook over het heden en over de wijze waarop de nu 86-jarige krachtige vrouw haar verdere leven opbouwde met toch altijd op de achtergrond lsquodie oorlogsperiodersquo aanvragen

Slachthuis vijf of De kinderkruistocht Vonnegut Kurt (Jr) Slaughterhouse-five is eacuteeacuten van de klassieke anti-oorlogsromans die uit de Tweede Wereldoorlog zijn voortgekomen De Amerikaanse schrijver (1922) was zelf aanwezig in Dresden in 1945 toen de geallieerden Dresden platbombardeerden Hij overleefde de aanval doordat hij met zijn medegevangenen schuilde in de zeer diepe koelkelders van het slachthuis waar hij als krijgsgevangene te werk was gesteld Deze ervaring heeft zon diepe indruk op Vonnegut gemaakt dat hij deze ondanks vele eerdere pogingen pas 25 jaar later in een roman kon verwerken Veel van de avonturen van Billy Pilgrim de hoodfdpersoon zijn dus zeer levensecht maar ze zijn vervlochten met de bekende fantasierijke verzinsels van Vonnegut Billy reist heen en weer in de tijd en bezoekt ook een andere planeet Dit alles moet gezien worden als zijn wanhopige poging om een manier te vinden om de verschrikkingen van Dresden te verwerken Billy kan alleen maar verder leven als hij zichzelf wijs kan maken dat niemand er iets aan had kunnen doen aanvragen

April in Parijs Wallner Michael De Duitse soldaat Roth (22) in 1943 tolk bij de Geheime Dienst in Parijs voelt zich geen nazi en trekt na werktijd burgerkleren aan om als lsquoAntoinersquo door de stad te kunnen lopen In een boekhandel leert hij de mooie Chantal kennen en wordt verliefd maar hij weet niet dat ze lid is van een verzetsgroep en informatie zoekt over de geheime dienst Chantal wordt ook verliefd en waarschuwt hem voor een anti-Duitse aanslag Als hij bij die aanslag slechts lichtgewond raakt wordt hij gearresteerd en wreed verhoord door de SS Hij kan ontsnappen en ontdekt in april 1944 waar Chantal in Normandieuml onderduikt Ze blijkt drie weken na de geboorte van baby Antoinette te zijn verkracht door een Duitser en doodgeschoten aanvragen

Een springende fontein Walser Martin Roman met sterk (auto-)biografische trekken van deze belangrijke Duitse auteur (1927) over zijn jeugd in een dorp aan het Bodenmeer Zijn vader wijdt zich vooral aan zijn wetenschappelijke werk de moeder drijft met moeite een herbergcafeacute Wanneer de nazis aan de macht komen sluit zij zich aan bij hun partij in de hoop dat de afdelingsvergaderingen bij haar zullen plaatsvinden De vader distantieert zich echter van de beweging en houdt zich bezig met de opvoeding van zijn kinderen Zijn poeumltisch ingestelde zoon wil achtereenvolgens pater zanger en dichter worden maar neemt haast als vanzelfsprekend deel aan de opgelegde verplichtingen in het Derde Rijk Daarna wordt hij schrijver en maakt gebruik van de vruchten die de door zijn vader opgekweekte woordenboom afwerpt aanvragen

De lach en de dood Webeling Pieter Als de legendarische Joodse komiek Ernst Hofman (Zonder Ernst geen humor) in februari 1944 naar een kamp in Polen wordt gedeporteerd wordt zijn kunst een overlevings- en betaalmiddel Zijn geliefdeHelena zit opgesloten in het vrouwenkamp Als wederdienst voor het smokkelen van briefjes geschreven op het beduimelde papier van cementzakken vertelt hij elke dag een kwartier lang grappen aan zijn medegevangenen Dat blijft niet onopgemerkt aanvragen

Mendelssohn op het dak Weil Jiriacute Van de Tsjechische-joodse schrijver (1900-1959) is eerder het mistroostige Leven met een ster over een ondergedoken jood in Praag opnieuw uitgegeven Ook deze roman speelt daar en in die tijd Ze volgt een paar vervolgde joden met wie het bijna allemaal slecht mee afloopt Ondergedoken kinderen worden opgepakt en doodgeslagen collaborerende joden eindigen in een trein naar het Oosten Ook Heydrich en enkele andere Duitsers worden gevolgd Wreed en nietsontziend schetst Weil voor beide kanten een grimmige wereld waarvan angst onzekerheid en soms een spatje goedheid de grondtonen zijn aanvragen

Nacht Wiesel Eacutelie Dit boek was in 1958 (Ned vert in 1961) het debuut van de schrijver die wel de archivaris van de Holocaust wordt genoemd en voor zijn strijd voor de mensenrechten de Nobelprijs voor de Vrede 1986 ontving Het is het aangrijpende verhaal hoe hij als 14-jarige zeer vrome joodse jongen in 1944 gedwongen wordt in het getto te wonen en daarna wordt weggevoerd naar een concentratiekamp Hij verliest hier al zijn familieleden maar bovendien elk geloof in God en in de geestelijke waarden die de kern van zijn bestaan vormden aanvragen

De witte veer Winspear Jacqueline Psychologe en detective Maisie Dobbs die tijdens de Eerste Wereldoorlog als verpleegster in een veldhospitaal heeft gewerkt runt anno 1930 in Londen samen met haar assistent Billy Beale een detectivebureau De steenrijke self-made man Joseph Waite geeft opdracht tot het vinden en thuisbrengen van zijn 32-jarige nog thuiswonende dochter Charlotte Intussen is inspecteur Stratton bezig met een moordzaak waarbij een vrouw vermoord in haar eigen huis werd aangetroffen Tijdens haar onderzoek ontdekt Maisie een link met de zaak van Stratton en met de oorlog aanvragen

De boekendief Zusak Markus Nadat haar moeder waarschijnlijk is opgepakt vanwege communistische sympathieeumln worden de Duitse Liesel Meminger (9) en haar broertje in 1939 in een pleeggezin geplaatst Als Werner onderweg sterft komt Liesel alleen aan in Molching bij Muumlnchen bij de oudere Hubermanns de aardige anti-Nazi huisschilder Hans en zijn ontevreden vrouw Rosa Hans leert Liesel lezen waardoor boeken voor haar zo belangrijk worden dat ze ze soms steelt Eind 1940 duikt de zoon van een joodse kennis van Hans bij hen onder en er groeit een band tussen Max en Liesel Na een bombardement in 1943 is Liesel de enige in de straat die nog leeft Ze gaat op zoek naar Max aanvragen

Parnassia Zwaan Josha De 4-jarige Rivka wordt in de oorlog bij een gereformeerd domineesgezin in het Zeeuws-Vlaamse Zaamslag ondergebracht Ze groeit op als Anneke haar ouders zijn bij het bombardement op Rotterdam omgekomen Na de oorlog gaat ze niet terug naar haar vader en broer Ze ontkent haar joodse afkomst en blijft Anneke Toch trouwt ze met Joost een joodse overlevende van de kampen Haar ontkenning zijn traumarsquos en het onvermogen tot communicatie maken hun huwelijk en gezinsleven kapot De kinderen worden uit huis geplaatst en pas als Anneke dertig jaar later hoort dat Joost is overleden bezoekt ze de begrafenis en ziet ze haar kinderen terug Een stroom van herinneringen komt los Haar dochter Sandra wil haar verhaal horen Iedere week spreken ze af in strandpaviljoen Parnassia om te praten over het verleden Pas op 70-jarige leeftijd kan RivkaAnneke zich met haar joodse achtergrond verzoenen aanvragen

Page 19: Oorlogsromans

De pianist Szpilman Wladyslaw De pianist Wladyslaw Szpilman schreef reeds in 1945 dit boek over zijn ervaringen tijdens de Tweede Wereldoorlog in het door de Duitsers bezette Warschau Met zijn familie eerst opgesloten in het joodse ghetto weet hij te ontsnappen als vrijwel alle inwoners worden gedeporteerd naar de concentratiekampen Geholpen door het Poolse verzet maar later geheel alleen weet hij op letterlijk wonderbaarlijke wijze telkens te overleven ook tijdens de opstand in het ghetto en de daarna door Hitler bevolen volledige vernietiging van Warschau Ten slotte helpt een Duitse officier die hem op de radio Chopin had horen spelen Wilm Hosenfeld Szpilman door hem voedsel te bezorgen In januari 1945 bevrijden de Russen hem aanvragen

De stenen maagden Vera Yvonne In Zimbabwe woedde eerst een vrijheidsstrijd (1950-1980) daarna een wrede burgeroorlog (1981-1986) tussen de twee grootste bevolkingsgroepen Van de eerste herinneren mensen zich de heldendaden De tweede wordt verzwegen vanwege de schande Deze roman is een beschrijving van het leed van twee zussen in deze burgeroorlog Het boek geeft geen beschrijving van de gruweldaden maar van de emoties die mensen meemaken bij geluk en wanhoop bij pijn en verdriet Het boek beschuldigt niemand noemt geen bevolkingsgroepen spreekt geen oordeel uit aanvragen

Vrij spel Vis Carlijn Kleindochter Charlie vraagt haar oma over de oorlog En wat dan volgt had ze niet verwacht Emma bleek als koerierster in de Tweede Wereldoorlog gevaarlijk werk te hebben verricht Nadat de grond onder de voeten van haar en haar toenmalige vriend te heet werd zwierven ze maanden door Europa voor ze Engeland bereikten Maar de op ware feiten gebaseerde roman gaat ook over het heden en over de wijze waarop de nu 86-jarige krachtige vrouw haar verdere leven opbouwde met toch altijd op de achtergrond lsquodie oorlogsperiodersquo aanvragen

Slachthuis vijf of De kinderkruistocht Vonnegut Kurt (Jr) Slaughterhouse-five is eacuteeacuten van de klassieke anti-oorlogsromans die uit de Tweede Wereldoorlog zijn voortgekomen De Amerikaanse schrijver (1922) was zelf aanwezig in Dresden in 1945 toen de geallieerden Dresden platbombardeerden Hij overleefde de aanval doordat hij met zijn medegevangenen schuilde in de zeer diepe koelkelders van het slachthuis waar hij als krijgsgevangene te werk was gesteld Deze ervaring heeft zon diepe indruk op Vonnegut gemaakt dat hij deze ondanks vele eerdere pogingen pas 25 jaar later in een roman kon verwerken Veel van de avonturen van Billy Pilgrim de hoodfdpersoon zijn dus zeer levensecht maar ze zijn vervlochten met de bekende fantasierijke verzinsels van Vonnegut Billy reist heen en weer in de tijd en bezoekt ook een andere planeet Dit alles moet gezien worden als zijn wanhopige poging om een manier te vinden om de verschrikkingen van Dresden te verwerken Billy kan alleen maar verder leven als hij zichzelf wijs kan maken dat niemand er iets aan had kunnen doen aanvragen

April in Parijs Wallner Michael De Duitse soldaat Roth (22) in 1943 tolk bij de Geheime Dienst in Parijs voelt zich geen nazi en trekt na werktijd burgerkleren aan om als lsquoAntoinersquo door de stad te kunnen lopen In een boekhandel leert hij de mooie Chantal kennen en wordt verliefd maar hij weet niet dat ze lid is van een verzetsgroep en informatie zoekt over de geheime dienst Chantal wordt ook verliefd en waarschuwt hem voor een anti-Duitse aanslag Als hij bij die aanslag slechts lichtgewond raakt wordt hij gearresteerd en wreed verhoord door de SS Hij kan ontsnappen en ontdekt in april 1944 waar Chantal in Normandieuml onderduikt Ze blijkt drie weken na de geboorte van baby Antoinette te zijn verkracht door een Duitser en doodgeschoten aanvragen

Een springende fontein Walser Martin Roman met sterk (auto-)biografische trekken van deze belangrijke Duitse auteur (1927) over zijn jeugd in een dorp aan het Bodenmeer Zijn vader wijdt zich vooral aan zijn wetenschappelijke werk de moeder drijft met moeite een herbergcafeacute Wanneer de nazis aan de macht komen sluit zij zich aan bij hun partij in de hoop dat de afdelingsvergaderingen bij haar zullen plaatsvinden De vader distantieert zich echter van de beweging en houdt zich bezig met de opvoeding van zijn kinderen Zijn poeumltisch ingestelde zoon wil achtereenvolgens pater zanger en dichter worden maar neemt haast als vanzelfsprekend deel aan de opgelegde verplichtingen in het Derde Rijk Daarna wordt hij schrijver en maakt gebruik van de vruchten die de door zijn vader opgekweekte woordenboom afwerpt aanvragen

De lach en de dood Webeling Pieter Als de legendarische Joodse komiek Ernst Hofman (Zonder Ernst geen humor) in februari 1944 naar een kamp in Polen wordt gedeporteerd wordt zijn kunst een overlevings- en betaalmiddel Zijn geliefdeHelena zit opgesloten in het vrouwenkamp Als wederdienst voor het smokkelen van briefjes geschreven op het beduimelde papier van cementzakken vertelt hij elke dag een kwartier lang grappen aan zijn medegevangenen Dat blijft niet onopgemerkt aanvragen

Mendelssohn op het dak Weil Jiriacute Van de Tsjechische-joodse schrijver (1900-1959) is eerder het mistroostige Leven met een ster over een ondergedoken jood in Praag opnieuw uitgegeven Ook deze roman speelt daar en in die tijd Ze volgt een paar vervolgde joden met wie het bijna allemaal slecht mee afloopt Ondergedoken kinderen worden opgepakt en doodgeslagen collaborerende joden eindigen in een trein naar het Oosten Ook Heydrich en enkele andere Duitsers worden gevolgd Wreed en nietsontziend schetst Weil voor beide kanten een grimmige wereld waarvan angst onzekerheid en soms een spatje goedheid de grondtonen zijn aanvragen

Nacht Wiesel Eacutelie Dit boek was in 1958 (Ned vert in 1961) het debuut van de schrijver die wel de archivaris van de Holocaust wordt genoemd en voor zijn strijd voor de mensenrechten de Nobelprijs voor de Vrede 1986 ontving Het is het aangrijpende verhaal hoe hij als 14-jarige zeer vrome joodse jongen in 1944 gedwongen wordt in het getto te wonen en daarna wordt weggevoerd naar een concentratiekamp Hij verliest hier al zijn familieleden maar bovendien elk geloof in God en in de geestelijke waarden die de kern van zijn bestaan vormden aanvragen

De witte veer Winspear Jacqueline Psychologe en detective Maisie Dobbs die tijdens de Eerste Wereldoorlog als verpleegster in een veldhospitaal heeft gewerkt runt anno 1930 in Londen samen met haar assistent Billy Beale een detectivebureau De steenrijke self-made man Joseph Waite geeft opdracht tot het vinden en thuisbrengen van zijn 32-jarige nog thuiswonende dochter Charlotte Intussen is inspecteur Stratton bezig met een moordzaak waarbij een vrouw vermoord in haar eigen huis werd aangetroffen Tijdens haar onderzoek ontdekt Maisie een link met de zaak van Stratton en met de oorlog aanvragen

De boekendief Zusak Markus Nadat haar moeder waarschijnlijk is opgepakt vanwege communistische sympathieeumln worden de Duitse Liesel Meminger (9) en haar broertje in 1939 in een pleeggezin geplaatst Als Werner onderweg sterft komt Liesel alleen aan in Molching bij Muumlnchen bij de oudere Hubermanns de aardige anti-Nazi huisschilder Hans en zijn ontevreden vrouw Rosa Hans leert Liesel lezen waardoor boeken voor haar zo belangrijk worden dat ze ze soms steelt Eind 1940 duikt de zoon van een joodse kennis van Hans bij hen onder en er groeit een band tussen Max en Liesel Na een bombardement in 1943 is Liesel de enige in de straat die nog leeft Ze gaat op zoek naar Max aanvragen

Parnassia Zwaan Josha De 4-jarige Rivka wordt in de oorlog bij een gereformeerd domineesgezin in het Zeeuws-Vlaamse Zaamslag ondergebracht Ze groeit op als Anneke haar ouders zijn bij het bombardement op Rotterdam omgekomen Na de oorlog gaat ze niet terug naar haar vader en broer Ze ontkent haar joodse afkomst en blijft Anneke Toch trouwt ze met Joost een joodse overlevende van de kampen Haar ontkenning zijn traumarsquos en het onvermogen tot communicatie maken hun huwelijk en gezinsleven kapot De kinderen worden uit huis geplaatst en pas als Anneke dertig jaar later hoort dat Joost is overleden bezoekt ze de begrafenis en ziet ze haar kinderen terug Een stroom van herinneringen komt los Haar dochter Sandra wil haar verhaal horen Iedere week spreken ze af in strandpaviljoen Parnassia om te praten over het verleden Pas op 70-jarige leeftijd kan RivkaAnneke zich met haar joodse achtergrond verzoenen aanvragen

Page 20: Oorlogsromans

April in Parijs Wallner Michael De Duitse soldaat Roth (22) in 1943 tolk bij de Geheime Dienst in Parijs voelt zich geen nazi en trekt na werktijd burgerkleren aan om als lsquoAntoinersquo door de stad te kunnen lopen In een boekhandel leert hij de mooie Chantal kennen en wordt verliefd maar hij weet niet dat ze lid is van een verzetsgroep en informatie zoekt over de geheime dienst Chantal wordt ook verliefd en waarschuwt hem voor een anti-Duitse aanslag Als hij bij die aanslag slechts lichtgewond raakt wordt hij gearresteerd en wreed verhoord door de SS Hij kan ontsnappen en ontdekt in april 1944 waar Chantal in Normandieuml onderduikt Ze blijkt drie weken na de geboorte van baby Antoinette te zijn verkracht door een Duitser en doodgeschoten aanvragen

Een springende fontein Walser Martin Roman met sterk (auto-)biografische trekken van deze belangrijke Duitse auteur (1927) over zijn jeugd in een dorp aan het Bodenmeer Zijn vader wijdt zich vooral aan zijn wetenschappelijke werk de moeder drijft met moeite een herbergcafeacute Wanneer de nazis aan de macht komen sluit zij zich aan bij hun partij in de hoop dat de afdelingsvergaderingen bij haar zullen plaatsvinden De vader distantieert zich echter van de beweging en houdt zich bezig met de opvoeding van zijn kinderen Zijn poeumltisch ingestelde zoon wil achtereenvolgens pater zanger en dichter worden maar neemt haast als vanzelfsprekend deel aan de opgelegde verplichtingen in het Derde Rijk Daarna wordt hij schrijver en maakt gebruik van de vruchten die de door zijn vader opgekweekte woordenboom afwerpt aanvragen

De lach en de dood Webeling Pieter Als de legendarische Joodse komiek Ernst Hofman (Zonder Ernst geen humor) in februari 1944 naar een kamp in Polen wordt gedeporteerd wordt zijn kunst een overlevings- en betaalmiddel Zijn geliefdeHelena zit opgesloten in het vrouwenkamp Als wederdienst voor het smokkelen van briefjes geschreven op het beduimelde papier van cementzakken vertelt hij elke dag een kwartier lang grappen aan zijn medegevangenen Dat blijft niet onopgemerkt aanvragen

Mendelssohn op het dak Weil Jiriacute Van de Tsjechische-joodse schrijver (1900-1959) is eerder het mistroostige Leven met een ster over een ondergedoken jood in Praag opnieuw uitgegeven Ook deze roman speelt daar en in die tijd Ze volgt een paar vervolgde joden met wie het bijna allemaal slecht mee afloopt Ondergedoken kinderen worden opgepakt en doodgeslagen collaborerende joden eindigen in een trein naar het Oosten Ook Heydrich en enkele andere Duitsers worden gevolgd Wreed en nietsontziend schetst Weil voor beide kanten een grimmige wereld waarvan angst onzekerheid en soms een spatje goedheid de grondtonen zijn aanvragen

Nacht Wiesel Eacutelie Dit boek was in 1958 (Ned vert in 1961) het debuut van de schrijver die wel de archivaris van de Holocaust wordt genoemd en voor zijn strijd voor de mensenrechten de Nobelprijs voor de Vrede 1986 ontving Het is het aangrijpende verhaal hoe hij als 14-jarige zeer vrome joodse jongen in 1944 gedwongen wordt in het getto te wonen en daarna wordt weggevoerd naar een concentratiekamp Hij verliest hier al zijn familieleden maar bovendien elk geloof in God en in de geestelijke waarden die de kern van zijn bestaan vormden aanvragen

De witte veer Winspear Jacqueline Psychologe en detective Maisie Dobbs die tijdens de Eerste Wereldoorlog als verpleegster in een veldhospitaal heeft gewerkt runt anno 1930 in Londen samen met haar assistent Billy Beale een detectivebureau De steenrijke self-made man Joseph Waite geeft opdracht tot het vinden en thuisbrengen van zijn 32-jarige nog thuiswonende dochter Charlotte Intussen is inspecteur Stratton bezig met een moordzaak waarbij een vrouw vermoord in haar eigen huis werd aangetroffen Tijdens haar onderzoek ontdekt Maisie een link met de zaak van Stratton en met de oorlog aanvragen

De boekendief Zusak Markus Nadat haar moeder waarschijnlijk is opgepakt vanwege communistische sympathieeumln worden de Duitse Liesel Meminger (9) en haar broertje in 1939 in een pleeggezin geplaatst Als Werner onderweg sterft komt Liesel alleen aan in Molching bij Muumlnchen bij de oudere Hubermanns de aardige anti-Nazi huisschilder Hans en zijn ontevreden vrouw Rosa Hans leert Liesel lezen waardoor boeken voor haar zo belangrijk worden dat ze ze soms steelt Eind 1940 duikt de zoon van een joodse kennis van Hans bij hen onder en er groeit een band tussen Max en Liesel Na een bombardement in 1943 is Liesel de enige in de straat die nog leeft Ze gaat op zoek naar Max aanvragen

Parnassia Zwaan Josha De 4-jarige Rivka wordt in de oorlog bij een gereformeerd domineesgezin in het Zeeuws-Vlaamse Zaamslag ondergebracht Ze groeit op als Anneke haar ouders zijn bij het bombardement op Rotterdam omgekomen Na de oorlog gaat ze niet terug naar haar vader en broer Ze ontkent haar joodse afkomst en blijft Anneke Toch trouwt ze met Joost een joodse overlevende van de kampen Haar ontkenning zijn traumarsquos en het onvermogen tot communicatie maken hun huwelijk en gezinsleven kapot De kinderen worden uit huis geplaatst en pas als Anneke dertig jaar later hoort dat Joost is overleden bezoekt ze de begrafenis en ziet ze haar kinderen terug Een stroom van herinneringen komt los Haar dochter Sandra wil haar verhaal horen Iedere week spreken ze af in strandpaviljoen Parnassia om te praten over het verleden Pas op 70-jarige leeftijd kan RivkaAnneke zich met haar joodse achtergrond verzoenen aanvragen

Page 21: Oorlogsromans

Nacht Wiesel Eacutelie Dit boek was in 1958 (Ned vert in 1961) het debuut van de schrijver die wel de archivaris van de Holocaust wordt genoemd en voor zijn strijd voor de mensenrechten de Nobelprijs voor de Vrede 1986 ontving Het is het aangrijpende verhaal hoe hij als 14-jarige zeer vrome joodse jongen in 1944 gedwongen wordt in het getto te wonen en daarna wordt weggevoerd naar een concentratiekamp Hij verliest hier al zijn familieleden maar bovendien elk geloof in God en in de geestelijke waarden die de kern van zijn bestaan vormden aanvragen

De witte veer Winspear Jacqueline Psychologe en detective Maisie Dobbs die tijdens de Eerste Wereldoorlog als verpleegster in een veldhospitaal heeft gewerkt runt anno 1930 in Londen samen met haar assistent Billy Beale een detectivebureau De steenrijke self-made man Joseph Waite geeft opdracht tot het vinden en thuisbrengen van zijn 32-jarige nog thuiswonende dochter Charlotte Intussen is inspecteur Stratton bezig met een moordzaak waarbij een vrouw vermoord in haar eigen huis werd aangetroffen Tijdens haar onderzoek ontdekt Maisie een link met de zaak van Stratton en met de oorlog aanvragen

De boekendief Zusak Markus Nadat haar moeder waarschijnlijk is opgepakt vanwege communistische sympathieeumln worden de Duitse Liesel Meminger (9) en haar broertje in 1939 in een pleeggezin geplaatst Als Werner onderweg sterft komt Liesel alleen aan in Molching bij Muumlnchen bij de oudere Hubermanns de aardige anti-Nazi huisschilder Hans en zijn ontevreden vrouw Rosa Hans leert Liesel lezen waardoor boeken voor haar zo belangrijk worden dat ze ze soms steelt Eind 1940 duikt de zoon van een joodse kennis van Hans bij hen onder en er groeit een band tussen Max en Liesel Na een bombardement in 1943 is Liesel de enige in de straat die nog leeft Ze gaat op zoek naar Max aanvragen

Parnassia Zwaan Josha De 4-jarige Rivka wordt in de oorlog bij een gereformeerd domineesgezin in het Zeeuws-Vlaamse Zaamslag ondergebracht Ze groeit op als Anneke haar ouders zijn bij het bombardement op Rotterdam omgekomen Na de oorlog gaat ze niet terug naar haar vader en broer Ze ontkent haar joodse afkomst en blijft Anneke Toch trouwt ze met Joost een joodse overlevende van de kampen Haar ontkenning zijn traumarsquos en het onvermogen tot communicatie maken hun huwelijk en gezinsleven kapot De kinderen worden uit huis geplaatst en pas als Anneke dertig jaar later hoort dat Joost is overleden bezoekt ze de begrafenis en ziet ze haar kinderen terug Een stroom van herinneringen komt los Haar dochter Sandra wil haar verhaal horen Iedere week spreken ze af in strandpaviljoen Parnassia om te praten over het verleden Pas op 70-jarige leeftijd kan RivkaAnneke zich met haar joodse achtergrond verzoenen aanvragen