Onzekerheidsreductie

Maatschappelijke ontwikkelingen

Determinanten van problemen

Effecten van beleid

Uitvoerbaarheid

O&B hbdo 2-1

Maatschappelijke ontwikkelingen

O&B hbdo 2-2

Longitudinaal onderzoek

Diverse andere bronnen (secundaire analyse)

Scenario-ontwikkeling

Toekomststudies

Veelal beschrijvend onderzoek

Determinanten

O&B hbdo 2-3

Opsporen van oorzaken

Door beleid beïnvloedbaar

Probleem structureren

Exploratief of toetsend onderzoek

Effecten van beleid

O&B hbdo 2-4

Beleid als causale factor

Post hoc evaluatie

Ex ante evaluatie

Toetsend onderzoek

Problemen X Maatregelen

Uitvoerbaarheid

O&B hbdo 2-5

Instrumenten in beleidsnetwerken

Interactieonderzoek

Beleidstheorie

Speltheorie

Veelal beschrijvend onderzoek (case study)

Vormen van evaluatie

Ex post evaluatie

Ex ante evaluatie

O&B hbdo 2-6

Toetsen van beleidseffecten

Voorspellen en afwegen (on-)bedoelde effecten van beleidsalternatieven

O&B hbdo 2-7

Een mix van methoden

Per evaluatieonderdeel een methode

‘Mixing’ van kwalitatief, casestudy enquasi-experiment

Modus operandi-methode

Triangulatie of multi-methode

Stelling

O&B hbdo 2-8

Standaard evaluatieonderzoek voldoet niet, het combineert de nadelen van zowel ex ante als ex post evaluatie

Vragen bij standaard evaluatieonderzoek

O&B hbdo 2-9

Wat is de beleidsinhoud?

Wat waren (bedoelde) effecten?

Welke zijn wel/niet bereikt

Wat zijn hiervoor de oorzaken (modus operandi)?

Welke aanbevelingen kunnen gedaan worden?

Argumenten bij stelling

O&B hbdo 2-10

Voor- en nadelen beide vormen

Ideeën over evaluatieonderzoek

Overeenkomsten beide vormen

Voor- en nadelen

B&O 2-11

Ex ante Ex post

voordelen Nadelen

voor beleidskeuze

weinig bedreigend

compromisvorming

na beleidskeuze

bedreigend

-

nadelen voordelen

giswerk

alle effecten gevolg beleid

nadelen

geen giswerk

rivaliserende verklaringen

nadelen

self fulfilling/denying geen neven- en termijneffecten

geen veranderende voorkeuren veranderende doelen

tijdstip te vroeg te laat voor besluit

Ideeën:klassieke benadering

O&B hbdo 2-12

Klassiek experimenteel model

Voornamelijk kwantitatief

Gericht op oorzaak en gevolg

Officiële doelen en instrumenten

Ideeën: adviesbenadering

O&B hbdo 2-13

Gebruiksgericht

Kwalitatieve methoden (delphi, scenario, etc.)

Ook niet beleidsdoelen

Evaluator geeft oordeel

Overeenkomsten

O&B hbdo 2-14

Discussie gaat over uitgebreidheid

Kern in alle gevallen:

Bepaal nut van beleid

Op grond van criteria

Beleidskeuzen met optimaal nut

Omvattend model

O&B hbdo 2-15

simulatie;forecasting

kwalitatieveargumentatie

kengetallen;monitoring

case-study(quasi-)

experiment

nutbepaling

wegen criteria

afwegen alternatieven

operationaliseren

rivaliserende verklaringen

effecten (alternatieven)

beoordelingscriteria

beleidsalternatieven

probleemanalyse

Ex ante Ex post Standaard

Probleemanalyse

O&B hbdo 2-16

Krachtenveldanalyse

actoren perceptie belang middelen ‘nut’

.

.

.

.

.

. .

.

. .

. .

.. .

.

.

.

.

.

probleemervaren

probleemdefiniërenoplossingbepalen

uitvoeren

gevolgenervaren

Criteria en nut

O&B hbdo 2-17

Effectenoverzicht

criteria rijstroken nieuwe weg snelweg

20

10

40

30

1,75

60 80

25

2 1,5

4 5

kosten

reistijdwinst

verlies natuur

minder slacht. 10

40

30

1,5 1,75

60

25

5

Evaluatiemethoden

O&B hbdo 2-18

ex ante methoden

discrete methoden continue methoden

monetair niet monetair

kosten-baten

kosten-effectiviteit

overzichtstabellen

multicriteria