Ontwikkelingen en regels op het gebied van Duurzaam Terreinbeheer

Corné Kempenaar

Licentieverlenging/seminar Hardenberg, 13 jan. 2011

Inhoud presentatie (ca 1 uur)

Probleemstelling DOB in het kort Wet en regelgeving

Certificering DOB in de praktijk Innovaties

Verbruik GBM en enkele biociden in niet-landbouw 2008 (schatting 2008, 245 ton a.s. per jaar, per sector)

Openb. verhardingen bi. b.k.

Groen gemeenten bi. b.k.

Bedrijventerreinen bi. b.k.

Industrie- en haventerreinen

Sportterreinen (incl. golf)

Recreatieterreinen

Spoorwegen

Wegen bu. b.k.

Defensieterreinen

Wateren + oeverstroken

Bos- en natuur

Volkstuinen

Erven woningen

Verbruik GBM en enkele biociden in niet-landbouw 2008 (schatting 2008, 245 ton a.s. per jaar, per type middel)

Herbiciden

Anti-Mos middelen

Anti-Alg middelen

Fungiciden

Insecticiden

Mollusciden

Ruim de helft

hiervan is

glyfosaat

Zuivering-installatie (RWZI/AWZI)

.

.

.

...

...

.

.

.

Knelpunt: vooral verhardingen geven emissie

Emissie draagt bij aan normoverschrijding Chemische onkruidbestrijding op

verhardingen is een belangrijk knelpunt bij de drinkwaterproductie uit oppervlaktewater in Nederland Afspoeling van verhardingen De norm ligt op 0,1 microgram per liter Glyfosaat en MCPA: normoverschrijdingen

Ecologische risico’s van deze middelen op verhardingen spelen geen rol bij toelating

Innamepuntenoppervlaktewater voor drinkwater-productie

Keizersveer

Eijsden

Inzoemen op twee punten

Glyfosaat, jaargem. concentratie in Maas (bron: Riwa Maas)

Norm

Keizersveer

0.00

0.05

0.10

0.15

0.20

0.25

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

Jaar

Gly

fosa

at (µ

/l)

Keizersveer

Norm

2009: 6/18 > 0,1

2010: 1/7 > 0,1

Glyfosaat, jaargem. concentratie in de Maas

0.00

0.05

0.10

0.15

0.20

0.25

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

Jaar

Gly

fosa

at (µ

/l)

Ei jsden

Keizersveer

Norm

AMPA, jaargem. concentratie in de Maas

0.00

0.50

1.00

1.50

2.00

2.50

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

Jaar

AM

PA (µ

/l)

Ei jsden

Keizersveer

Monitoring rivierwater RIWA Maas

Maas en zijrivieren Metingen en

modelstudies Nederland draagt ca.

50% bij aan de glyfosaat-belasting van de Maas

JekerGeul

Geleen-beek

Roer

Neerbeek

Niers

Dieze

Eijsden

Keizersveer

Kortom; Er moe(s)t iets veranderen om problemen bij drinkwaterproductie uit oppervlaktewater te voorkomen -> wet en regelgeving nationaal

-> stroomopwaarts / EU

Invoering DOB en middelverbruik

Brabant, Zeeland en Utrecht

Voorlichting & Advisering Registratie

middelverbruikvia DOB registratie module

Glyfosaat: 50% reductie MCPA: 75% reductie

DOB methode in het kort Afgewogen keuze’s maken m.b.t.

Balans streefbeelden, methoden, effectiviteit, milieu-effecten en kosten

Door bestuurders, beheerders en uitvoerders

Geïntegreerde aanpak ‘Eén methode aanpak’ niet meer van

deze tijd Maatwerk niet per se chemisch

bestrijden Professionele en transparante

organisatie Planning, registratie, certificering

Hulpmiddelen van het DOB systeem Richtlijnen voor

terreineigenaar/gemeente Shortlist 0 en 1

Richtlijnen voor aannemer/uitvoerder Shortlist 2

Tips Preventie, organisatie en omgaan met

onkruidstreefbeelden Hulpmiddelen

Handboek, Weerfax, registratiemodule Website (www.dob-verhardingen.nl)

Inzoemen op enkele DOB richtlijnen

DOB-richtlijn: Verhardingen langs water

Geen inzet van bestrijdingsmiddelen Op verhardingen die op minder

dan1 m afstand van oppervlaktewater liggen (langs grachten, kanalen ed.)

Op verharde dijklichamen die schuin aflopen naar rijkswater

Gebruik niet-chemische methoden of onkruidbestrijker

DOB-richtlijn: Neerslag

Gebruik geen herbiciden als er binnen 24 uur >1 mm neerslag wordt voorspeld en de kans op neerslag meer dan 40% is

Raadpleeg een erkendeweervoorspelling (bv DOB-weerfax of DOB online)

Criteria machinespecifiek

Uitzonderingen Neerslag-criterium

Verbeterde selectieve toedienings-technieken Gebruik geen herbiciden als er

binnen 15 uur neerslag wordt voorspeld

Onkruidbestrijkers Gebruik geen herbiciden als er

binnen 6 uur neerslag wordt voorspeld

DOB-richtlijn: Herbiciden

Toepassing bestrijdingsmiddelen volgens shortlist 2

Streef naar zo min mogelijk middel verbruik Glyfosaat

Bovengrens: 720 g a.s./ha half-open verharding/jaar(= 2 l Roundup Evolution)

Per ronde niet meer dan 360 g a.s. MCPA

Alleen pleksgewijs bij specifieke probleemonkruiden Bovengrens: 50 g a.i./ha half-open verharding/jaar Streef naar max. 1 ronde per 2 jaar

Waar moet u aan voldoen (NL wetgeving) ?!

Gewasbeschermingsmiddelen & Biociden wet Gekwalificeerd, kundig personeel Werken volgens label

• DOB bij verhardingen

Gewasbeschermingsplan moet aanwezig zijn Registratie van middelverbruik Regels voor apparatuur (machinerichtlijn)

Waar moet u aan voldoen (EU wetten/kaders) ?! Regels voor ‘op de markt brengen van PPP’

Vooral toelating, wet vanaf zomer 2011 EU richtlijn ‘duurzaam gebruik PPP’

IPM, actieplannen Minimaliseer of nulgebruik in openbare ruimten Keuring apparatuur en eisen personeel

EU ‘Machinerichtlijn’ Eisen m.b.t. arbeid- en milieuveiligheid

EU ‘kaderrichtlijn water’ Doelen voor 2015 en 2030: kwaliteit en kwantiteit,

beschermde gebieden en prioritaire stoffen

De essentie van de nieuwe regelgeving

Verplichting tot planmatig werken en registreren gewasbeschermingsplan

Meer preventie en geïntegreerd werken (IPM) Verbodgebieden bestrijdingsmiddelen

verhardingen Daarbuiten niet chemische methoden

of verplichte toepassing emissie-beperkende maatregelen volgens DOB-richtlijnen

Certificering bij professioneel gebruik middelen op verhardingen doet intrede

Barometer Duurzaam Terreinbeheer

Terreineigenaar (gemeenten/grote bedrijven) Goud: duurzaam beheer (openbare) ruimte Zilver: geen gebruik bestrijdingsmiddelen in

openbaar groen, sportvelden en op verhardingen (paar uitzonderingen)

Brons: onkruidbestrijding verhardingen volgens DOB richtlijnen

Toepassers glyfosaat (aannemer/hoveniers) Certificaat ‘Toepassing Glyfosaat’

Barometer DT - glyfosaat op verhardingen Verplichte certificering gebruik ‘glyfosaat

op verhardingen’ is ingetrokken per november 2010

CTGB bestudeert of andere regelgeving uit België of Duitsland perspectief biedt (=vergunningstelel)

23 bedrijven zijn BDT ‘glyfosaat’ gecertificeerd via KiWa, SGS, NAK Agro/Cicero

Barometer Duurzaam Terreinbeheer - Brons

DOB verhardingen voor beheerder Shortlist 1

Uitvoerder houdt zich aan DOB Shortlist 2

Barometer Duurzaam Terreinbeheer - Zilver Geen gebruik bestrijdingsmiddelen

voor onkruid-, plaag en ziektebestrijding Openbaar groen Sportvelden Verhardingen

Paar uitzonderingen Reuzenberenklauw/kweek/

japanse duizendknoop/ridderzuring Eikenprocessierups Enkele uitheemse boomsoorten

Barometer Duurzaam Terreinbeheer - Goud Functies groene en verharde

terreinen duurzaam in stand houden Belangrijkste thema’s

onkruid-, plaag en ziektebestrijding in groen onkruidbestrijding op verhardingen bemesting in groen verwerking groen- en zwerfafval hondenpoepbeleid gladheidsbestrijding natuurplan inkoop planten en materialen brandstoffen en smeermiddelen

Barometer DT – glyfosaat op verhardingen Belangrijkste controlepunten

certificaat Oppervlak te beheren verhardingen

(opdrachtgever) Plattegronden (>1 ha) met spuitvrije zones

(opdrachtgever) Hoeveelheid middelgebruik!! Toetsing aan DOB gebruiksnorm Toepassing neerslag-criterium Bewijs van vakbekwaamheid uitvoerder

DTB Registratiemodule via internet

Registratie per werkeenheid Verhardingen, groen

en sportvelden Gemakkelijk en snel Overzichten (certificering) Toegangscodes via e-mail www.dob-verhardingen.nl

Barometer: niet-chemische technieken Borstelen, Branden, Heet water en Hete Lucht

Niet meer dan 4 keer inzetten per seizoen Milieueffecten emissies door energieverbruik Pas combinaties van methoden toe Gaat selectie van minder gevoelige onkruiden

tegen Quick-scan milieueffecten

Milieueffecten niet-chemische technieken Voorbeeld Brabantse gemeente Streefbeeld ‘B’ 90% machinaal/10% handmatig Werkpakketten

Borstelen 2x (‘huidig beheer’)• Te beperkt voor handhaven B-kwaliteit

Branden 4x Heet water-WAVE ⋲3x DOB chemisch 2x

Barometer: niet-chemische technieken

weegfactor

Abiotische uitputting 1

Broeikaseffect 1

Ozonlaag aantasting 1

Smogvorming 1

Ecotoxiciteit water 1

Ecotoxiciteit terrestrisch 1

Humane toxiciteit 1

Verzuring 1

Aquatische vermesting 1

Terrestrische vermesting 1

Grafiek 2: Score per methode (genormaliseerd, gewogen)

0.0E+00

5.0E-08

1.0E-07

1.5E-07

2.0E-07

2.5E-07

3.0E-07

3.5E-07

M-Borstelen

M-Branden

M-Heet water

M-Chemisch

H-Bosmaaier

H-Branden

H-Heet water

H-Chemisch (spuitlans)

Invoerscherm

Toon werkbalken

Grafiek 1

Innovaties op gebied Duurzaam terreinbeheer

Werkgroep op een proeflocatie (Barendrecht, juni 2008)

KRW innovatieproject Duurzaam TerreinbeheerOnderwerpen:

Onkruidwerende en regenwaterzuiverende verhardingen

Innovatieve onkruidbestrijding verhardingen (UV-licht)

Optimalisatie onkruidbeheersing verhardingen Sensorgestuurde gewasbescherming sportvelden Sensorgestuurde bemesting sportvelden   Innovatief processchema voor terreinbeheer Kennisverspreiding

Enkele voorbeelden van inrichtingen

Onkruidbestrijding met speciale lampen

Slim combineren vegen en bestrijden

Pilots in Deventer, Amersfoort, Oss, Rotterdam en Zwijndrecht

Proef Deventer 2009, i.s.m. Peter van Welsem

Thomas á Kempisstraat

Monitoring en beeldanalyse met ImagJ

Effect veegbeheer op onkruidgroei

Vier proefstraten in Deventer

0

1

2

3

4

5

6

7

8

18 23 28 33 38 43

Weeknummer

% o

nkr

uid

bez

etti

ng

2x

4x8x

12x

Sensorgestuurde gewasbescherming

Verticuteren tegen onkruid

Sensorgestuurde bemesting sportvelden

Sensorgestuurde bijbemesting stikstof Injectie van meststoffen

GEO-Dataservice voor planning en beheer

Screendumb van de Data service

DOB kaart maken met GEO database

Communicatie over KRW-DTB

www.dob-verhardingen.nl DOB-Nieuwsbrief www.crow.nl/dtb Projectfolder

Bedankt voor uw aandacht

Contact: corne.kempenaar@wur.nl0317 480 498

Meer informatie: www.dob-verhardingen.nlwww.smk.nl www.crow.nl/dtb