Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische...

40
Online CGT voor Adolescenten? Prima te doen, maar houd uw hoofd erbij! Dr Jeroen Ruwaard (Amsterdam UMC / GGz InGeest) studiedag ZNA UKJA, 'e-PSY 2.0 digitalisering in de zorg #adolescenten’, 21 september 2018

Transcript of Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische...

Page 1: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen

Online CGT voor Adolescenten?

Prima te doen, maar houd uw hoofd erbij!

Dr Jeroen Ruwaard (Amsterdam UMC / GGz InGeest)

studiedag ZNA UKJA, 'e-PSY 2.0 digitalisering in de zorg #adolescenten’,

21 september 2018

Page 2: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen

Wat is Online Therapie?

Een psychologische behandeling

waarbij het face-to-face contact

tussen cliënt en psycholoog deels of

geheel wordt vervangen door contact

via het internet.

▪ Websites (en smartphone)

▪ CGT (maar niet altijd)

▪ Geprotocolleerde trajecten

▪ Intensiteit contact varieert

▪ Contact synchroon of a-

synchroon

▪ Volledig online of “blended”

▪ Volledig online kan anoniem

Online CGT voor Adolescenten - september 2018

Page 3: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen

Online CGT voor Adolescenten - september 2018

www.kleurjeleven.nl www.doepressie.nl

Page 4: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen

Ruwaard, J. (2013). The efficacy and effectiveness

of online CBT. Amsterdam: Department of Clinical

Psychology, University of Amsterdam. ISBN: 978-94-

6191-588-7D

Online CGT voor Adolescenten - september 2018

Page 5: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen

Online CGT voor Adolescenten - september 2018

Page 6: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen

Online CGT voor Adolescenten - september 2018

Page 7: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen

Online CGT voor Adolescenten - september 2018

Page 8: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen

Online CGT voor Adolescenten - september 2018

Ruwaard, J., A. Lange, B. Schrieken and P.Emmelkamp (2011). Efficacy andEffectiveness of Online CognitiveBehavioral Treatment: A decade ofInterapy Research. Annual Review ofCybertherapy and Telemedicine 2011. B.K.Wiederhold, S. Bouchard and G. Riva.Amsterdam, The Interactive MediaInstitute and IOS Press: 9-14.

Page 9: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen

Online CGT voor Adolescenten - september 2018

Page 10: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen

Online CGT voor Adolescenten - september 2018

Ruwaard, J., Lange, A., Schrieken, B., Dolan, C.V., & Emmelkamp, P. (2012). The

effectiveness of online cognitive behavioral treatment in routine clinical practice.

PLoS One, doi: 10.1371/journal.pone.0040089

Page 11: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen

Onderzoek

- - - Praktijk

Page 12: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen

Andersson, G., Cuijpers, P., Carlbring, P., Riper, H., & Hedman, E. (2014). Guided Internet-based vs. face-to-face cognitive behavior

therapy for psychiatric and somatic disorders: a systematic review and meta-analysis. World psychiatry : official journal of the World

Psychiatric Association (WPA), 13(3), 288–295.

Online CGT voor Adolescenten - september 2018

Page 13: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen

Online CGT in de Jeugd-GGz

Online CGT voor Adolescenten - september 2018

Page 14: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen

Online CGT voor Adolescenten - september 2018

Ruwaard, J., Linse, H. & Hagenbeuk, H. (2013). E-health in de Jeugd-ggz. Baat het of Schaadt het? Amsterdam: Landelijk

Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie. ISBN: 978-90-820527-0-1 (zie ook: https://ehealth.kenniscentrum-kjp.nl)

Page 15: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen

https://www.gripopjedip.nl/

Online CGT voor Adolescenten - september 2018

Page 16: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen

Online CGT voor Adolescenten - september 2018

https://www.dapperekat-online.nl/

Page 17: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen

Online CGT voor Adolescenten - september 2018

SPARX

https://www.sparx.org.nz/

Page 18: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen

Online CGT voor Adolescenten - september 2018

Page 19: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen
Page 20: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen
Page 21: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen
Page 22: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen
Page 23: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen
Page 24: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen
Page 25: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen
Page 26: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen

Ebert, D. D., Zarski A.C., Christensen, H., Stickelbrok, Y. Cuijpers, P., Berking, M., & Riper, H.

H. Internet and computer-based cognitive behavioral therapy for anxiety and depression in

youth: a meta-analysis of randomized controlled outcome trials. PLoS One.

2015;10(3):e0119895

Online CGT voor Adolescenten - september 2018

Page 27: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen

Vier argumenten om eMental Health ongetoetst in te voeren

Ruwaard, J. (2014). Wild West in de e-health: eerst invoeren, dan

pas valideren. Kind en Adolescent praktijk, 13, 1.

Online CGT voor Adolescenten - september 2018

Page 28: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen

E-health is bewezen effectief en doelmatig

• eHealth is effectief (meta-

analyse A, B, …)

• eHealth is kosteneffectief

(individuele studies C, D)

• eHealth is effectief in de

praktijk (individuele studies E,

F)

• Wat is eHealth? Sommige eHealth is

effectief, sommige ook niet.

• Kosteneffectiviteit van slechts

enkele programma’s is

‘aannemelijk’.

• Het aantal praktijkstudies is

beperkt.

Ja! Nee!

Online CGT voor Adolescenten - september 2018

Page 29: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen

Answering the question

‘Does computer-aided

psychotherapy work?’ is like

answering the query ‘Do

drugs work?’

- Marks, Cavanagh & Gega, 2007

Online CGT voor Adolescenten - september 2018

Page 30: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen

E-health is Evidence-based

eHealth is een andere

aanbiedingsvorm van bewezen

effectieve zorg (vaak CGT) en

hoeft daarom niet opnieuw

getoetst.

Effectieve klinische strategie is

noodzakelijk maar niet voldoende.

De e in eHealth is meer dan de kalk

in de pil - het is een katalysator of

filter van de ingebouwde klinische

strategieën.

• Ja! • Nee!

Online CGT voor Adolescenten - september 2018

Page 31: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen

Ritterband 2009 - A behavior change model for internet interventions.

Online CGT voor Adolescenten - september 2018

Page 32: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen

Absence of Evidence is not Evidence of Absence

Als eHealth toepassing X beter

aansluit bij de praktijk dan

andere bewezen toepassingen,

dan moet toch de voorkeur

uitgaan naar X

• Er kunnen ook negatieve effecten

zijn.

• Die zijn belangrijk vanwege

impliciete en expliciete

verwachtingen over

kostenbesparingen

• Ja! • Nee!

Online CGT voor Adolescenten - september 2018

Page 33: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen

“There is insufficient knowledge concerning the occurrence and characteristics of negative effects in Internet interventions.”

Online CGT voor Adolescenten - september 2018

Page 34: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen

Online CGT voor Adolescenten - september 2018

Page 35: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen

Onderzoek duurt te lang

eHealth toepassingen zijn

achterhaald tegen de tijd dat

de wetenschap ze heeft

gevalideerd. We kunnen daar

niet op wachten.

Wetenschappelijke methode kan ook

in de praktijk toegepast

• Ja! • Nee!

Online CGT voor Adolescenten - september 2018

Page 36: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen

Stepped Wedge Cluster Design

Dekkers, O.A. (2012) Het ‘stepped wedge’-design. Nederlands Tijdschrift Voor Geneeskunde, 2012;156:A4069

Online CGT voor Adolescenten - september 2018

Page 37: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen

Tot slot

• Online CGT kan effectief zijn voor behandeling voor een breed scala aan

klachten bij volwassenen, en (waarschijnlijk) ook bij adolescenten.

• Check interventies die u overweegt in te zetten zorgvuldig!

• Blended vormen sluiten goed aan bij de specialistische GGZ, maar let op

(empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid.

• In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen voor

client, behandelaar, team, en/of organisatie

• Start, waar mogelijk, praktijkonderzoek.

Online CGT voor Adolescenten - september 2018

Page 38: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen

Dank voor uw aandacht!

[email protected]; jruwaard.nl

Welke vragen heeft u?

Online CGT voor Adolescenten - september 2018

Page 39: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen

Verwijzingen• Andersson, G., Cuijpers, P., Carlbring, P., Riper, H., & Hedman, E. (2014). Guided Internet-based vs. face-to-

face cognitive behavior therapy for psychiatric and somatic disorders: a systematic review and meta-analysis. World psychiatry : official journal of the World Psychiatric Association (WPA), 13(3), 288–295.

• Dekkers, O.A. (2012) Het ‘stepped wedge’-design. Nederlands Tijdschrift Voor Geneeskunde, 2012;156:A4069

• Ebert, D. D., Zarski A.C., Christensen, H., Stickelbrok, Y. Cuijpers, P., Berking, M., & Riper, H. Internet and computer-based cognitive behavioral therapy for anxiety and depression in youth: a meta-analysis of randomized controlled outcome trials. PLoS One. 2015;10(3):e0119895

• Hill, C., et al (2018). Navigating the development and dissemination of internet cognitive behavioral therapy (iCBT) for anxiety disorders in children and young people: A consensus statement with recommendations from the #iCBTLorentz Workshop Group. Internet Interventions, 12, 1–10. doi: 10.1016/j.invent.2018.02.002

• Karyotaki, E., Kemmeren, L., Riper, H., Twisk, J., Hoogendoorn, A., Kleiboer, A., ... & Littlewood, E. (2018). Is self-guided internet-based cognitive behavioural therapy (iCBT) harmful? An individual participant data meta-analysis. Psychological medicine, 1-11.

• Lange and J. Ruwaard, Ethical dilemmas in online research and treatment of sexually abused adolescents. Journal of Medical Internet Research 12 (2010): e58

• Rozental, A., Andersson, G., Boettcher, J., Ebert, D. D., Cuijpers, P., Knaevelsrud, C., ... & Carlbring, P. (2014). Consensus statement on defining and measuring negative effects of Internet interventions. Internet interventions, 1(1), 12-19.

Online CGT voor Adolescenten - september 2018

Page 40: Online CGT voor Adolescenten? · (empirische) onderbouwing, kosten, face-validity en praktische inzetbaarheid. •In de praktijk: experimenteer, geef vorm, bed in, focus op voordelen

Verwijzingen• Ritterband, L. M., Thorndike, F. P., Cox, D. J., Kovatchev, B. P., & Gonder-Frederick, L. A. (2009). A behavior

change model for internet interventions. Annals of Behavioral Medicine, 38(1), 18-27.

• Ruwaard, J., A. Lange, B. Schrieken and P. Emmelkamp (2011). Efficacy and Effectiveness of Online Cognitive Behavioral Treatment: A decade of Interapy Research. Annual Review of Cybertherapy and Telemedicine B.K. Wiederhold, S. Bouchard and G. Riva. Amsterdam, The Interactive Media Institute and IOS Press: 9-14.

• Ruwaard, J. (2013). The efficacy and effectiveness of online CBT. Amsterdam: Department of Clinical Psychology, University of Amsterdam. ISBN: 978-94-6191-588-7D

• Ruwaard, J., Lange, A., Schrieken, B., Dolan, C.V., & Emmelkamp, P. (2012). The effectiveness of online cognitive behavioral treatment in routine clinical practice. PLoS One, doi: 10.1371/journal.pone.0040089

• Ruwaard, J., Linse, H. & Hagenbeuk, H. (2013). E-health in de Jeugd-ggz. Baat het of Schaadt het? Amsterdam: Landelijk Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie. ISBN: 978-90-820527-0-1 (zie ook: https://ehealth.kenniscentrum-kjp.nl/

• Ruwaard, J. (2014). Wild West in de e-health: eerst invoeren, dan pas valideren. Kind en Adolescent praktijk, 13, 1.

Online CGT voor Adolescenten - september 2018