Onderzoeksbericht nr.1 Sociale Innovatie / organisatieprofessionals / 17 juli 2007 1

Onderzoeksbericht nr.1 (als vervolg op de)

Searchconferentie Sociale Innovatie 26 juni 2007

SEARCH

CONFERENCE

SOCIALE INNOVATIE

26 JUNI 2007, HUISSEN

Welkom

Vijf beroeps/bureauverenigingen de Ooa, ROA, NVOA, NVO2, NVP, het Nederlands Centrum voor Sociale innovatie (NCSI) deden met 130 deelnemers en 40 vrijwilligers op 26 juni een onderzoek naar sociale innovatie en in het bijzonder naar de toegevoegde waarde hierbij van organisatieprofessionals. Inzet was het zoeken naar common ground (waar hebben we het eigenlijk over), aangrijpingspunten en bouwstenen voor het opstellen van een ontwikkelprogramma sociale innovatie 2007-2008.

In een dominicaans klooster in Huissen hebben directeuren van grote en kleine bedrijven, wetenschappers, organisatieadviseurs, human resource managers en opleiders, geluisterd naar de ervaringen van negen opdrachtgevers en hun praktijk-voorbeelden van sociale innovatie. Toepasselijk was de opening door de zangpedagoge Irma ten Brinke, die dit bonte gezelschap een lesje gaf in ‘afstemmen in meerstemmig-heid’. En dat lukte zelfs a capella in canon.

1. Statements als vertrekpunt

Jan Peter van den Toren, secretaris Innovatieplatform, beet de spits af met de stelling “Komend decennium is de gouden periode voor sociale innovatie”. Zijn waarneming is dat Sociale innovatie tot nu toe teveel het gebied van HRM-ers, hun adviseurs en idealisten uit de wereld van arbeidsverhoudingen is. Hij stelde de intrigerende vraag: “Staat de projectaanpak van de organisatieadviseurs sociale innovatie niet in de weg?” Luc Steenhorst, directeur Berenschot Business, is van mening dat “De toolbox van de adviseur sociale innovatie in de weg staat als hij/zij zich gedraagt als timmerman en niet als architect”. Frank Hüsken, organisatieadviseur en lid organiserend team, reageert op de confronterende stelling van prof. Volberda (‘organisatieadviseurs staan innovatie in de weg’): “Wetenschap weet niet alles, maar geeft wel een duidelijke richting; adviseurs moeten nauwere betrekkingen onderhouden met kennisleveranciers”.

Onderzoeksbericht nr.1 Sociale Innovatie / organisatieprofessionals / 17 juli 2007 2

Nynke Grünfeld, voorzitter NVOA, wenst het gezelschap toe: “Laat het jaarthema van de NVOA “Over grenzen, grenzen over” ook voor deze search conferentie een goede inspiratiebron zijn”. Rik van Terwisga, bestuurslid ROA, haalt Nelson Mandela aan: "Onze diepste angst is niet dat we onmachtig zouden zijn. Onze diepste angst betreft juist onze niet te meten kracht. Niet de duisternis, maar het licht in ons is wat we het meest vrezen." En hij gaat verder met zijn visie dat in netwerkorganisaties in de kenniseconomie het gaat om organiseren in plaats van organisaties; om ondernemen in plaats van ondernemingen. Het gaat om waardecreatie in de verbindingen tussen (groepen van) individuen”. Dick van Ginkel, bestuurslid Ooa, geeft zijn mission statement: “Het vak ‘organisatieadviseur’ heeft bij velen geen goede reputatie. Ik hoop dat deze search conference een stimulans zal zijn om te komen tot werkelijke vernieuwing van organisaties èn vernieuwing van het vak. Ton de Korte, directeur NCSI, sluit de start van de conferentie af met zijn visie: “Sociale innovatie is van levensbelang voor de Nederlandse economie. Door in organisaties te werken aan een klimaat van ondernemerschap, dynamisch management en creativiteit kunnen prestaties van organisaties toenemen en mensen zich ontwikkelen. Organisatieprofessionals kunnen hier een doorslaggevende bijdrage aan leveren.”

2. Kern onderzoeksresultaat: ‘n uitdagende visie

Aanleiding voor de start van dit onderzoek naar sociale innovatie was de Ernst Hijmans-lezing van SER-voorzitter Rinnooy Kan, waarin hij adviseurs opriep om hun kennis en ervaring te delen ten behoeve van sociale innovatie, met name in het MKB. Tevens stelde hij dat de grote Angelsaksische adviseurs niet altijd oog hebben voor de charmes van de Nederlandse arbeidsverhoudingen. En dat strategisch advieswerk een soort glamour uitstraalt en – in onze wereld – wordt overgewaardeerd en zelfs overbetaald. Immers, twee problemen in de Nederlandse bedrijfsleven, géén geld kunnen maken van kennis, en de kloof tussen denken en doen, zijn hardnekkig. En ondanks hun kennis en denkkracht hebben ook organisatieadviseurs daar tot nu toe geen antwoord op. Kortom hij brak in deze lezing een lans voor meer aandacht voor sociale innovatie.

Deze prikkelende vragen leidde door de dag heen bijna rechtstreeks naar de belangrijkste oogst van deze searchconferentie: een onuitgesproken, maar onontkoombare - door menig deelnemer gedeelde - visie over de noodzaak van fundamenteel nieuwe/andere verhoudingen tussen mensen in bedrijven en organisaties; werkverhoudingen die zich laten kennen door hun authenticiteit en uniciteit, en waar de relatie tussen de talentontwikkeling van de medewerker en de bedrijfsontwikkeling vanuit een nieuw paradigma wordt ontworpen, en niet alleen vanuit een rationeel taakverdelingsperspectief en logische functiegebouw. De betekenis van sociale innovatie is met andere woorden niet meer en niet minder dan het innoveren van de huidige sociale verhoudingen.

3. Praktijkvoorbeelden en markante opmerkingen Negen praktijkvoorbeelden passeerden de revue: de ‘slimmer-werken’ productgroep Vegen gemeente Den Haag, de ‘drop-outs-flexwerkers’ Winstwinkel Brood & Banket Service, 100 Huisartsen ondernemen in coöperatief verband, Nedcar-transfer naar regionaal MKB, intensive care centrum UMC door integrale betrokkenheid, fiNext-zelforganisatie, Vrom beleid met burgers, GTI-vernieuwend leiderschap, en Atrivé-werkgemeenschap van ondernemende adviseurs. En op eigen initiatief vormde zich ter plekke een tiende Kapelgroep. Kortom stuk voor stuk plekken waar het al gebeurt.

Onderzoeksbericht nr.1 Sociale Innovatie / organisatieprofessionals / 17 juli 2007 3

De plenaire bespreking leverde een groot aantal reacties op. Hieronder alvast een handvol markante opmerkingen: o mensen moeten ruimte krijgen om initiatief te nemen o mensen met lage opleiding maar wel met hoge sociale intelligentie -> dat vergeet je

nog wel eens o Herstellen mens-markt combinatie o Businessmodel ontwikkelen waarbij winst niet de drijfveer is o Je mag aan patiënten duwen en trekken maar je mag ze geen pijn doen o Dwarsverbanden aanbrengen in de organisatie middels vragen stellen, niet door

vertellen o Zelfsturingen, eigen ontwikkeling… basis is je bent zelf verantwoordelijk voor. o Sociale innovatie gaat over paradoxen o De kunst is om het afwijzen van een creatief idee persoonlijk te nemen;anderen

helpen te begrijpen waarom het persoonlijk wordt opgevat. Dit betekent verbondenheid

o Er is samenhang tussen denken en doen, doen gaat altijd vooraf aan denken. Sociale innovatie is doen (la sagrada familia)

o Sociale innovatie kan alleen ontstaan als we als professionals het lef hebben om onszelf op te heffen…

En het collectief onderzoek ging door tijdens de lunch in de kloostergangen en ’s middags in de fascinatiegroepen. Klik op onderstaande link om de foto's te zien: http://www.flickr.com/photos/8254301@N05/sets/72157600526050286/show/

4. Fascinaties deelnemers De voorzitters van de praktijkcasebesprekingen namen het voortouw in de middag en stelde elk een thema voor voor een fascinatiegroep. De conferentiedeelnemers stemden met hun voeten… en zo ontstonden de volgende fascinatiethema’s:

Over sociale innovatie zelf 1. Mensen aan de macht. Zelfsturende teams. Geloof in de meest pure vorm van

HRM. 2. Visionair leiderschap. Wat en richting, niet het hoe. Hoe houdt hij het vol? 3. Authentiek leiderschap. Waarin? Vanuit verbondenheid: denken, voelen, zijn � nu 4. Slimmer werken laten zien. Een Sonja Bakker door en voor medewerkers Over toegevoegde waarde organisatieprofessional mbt sociale innovatie 5. Practice what you preach. Volg je fascinatie..! Van adviseur en bedrijven. 6. Context verantwoordelijkheid. Van betekenis zijn in het groter geheel. 4

actiepunten. 7. Hoe vind ik het adviesvak opnieuw uit? Weg uit de veiligheid! Real-time

interveniëren. 8. Morgen sociale innovatie verkopen. Waardecreatie. Orde voor

organisatieondernemers Enkele opdrachtgevers sloten de dag af met hun eerste reacties. Het gesprek is geopend met zichtbare en kwalitatieve inbreng van velen; nu stevig doorzetten (reactie NVOA). Het debat moet worden voortgezet tussen heel veel organisaties en tussen velen (OOA). Discussie over de rol en kwaliteit van organisatieadviesbureau’s in de toekomst is urgent (ROA). Wat is de rol en toegevoegde waarde van de adviseur in relatie tot de opdrachtgever? (OOA/ROA) De gesprekken die hier op deze dag zijn gestart vormen inspirerende brandstof voor het opstellen van gemeenschappelijke ontwikkelagenda Sociale Innovatie en de bijdrage van organisatieprofessionals daaraan. Aan een uitgebreider verslag wordt nog gewerkt.

Onderzoeksbericht nr.1 Sociale Innovatie / organisatieprofessionals / 17 juli 2007 4

5. Oproep en aanbod NCSI

Een direct resultaat vormde twee dagen later per mail de oproep en het aanbod van directeur Ton de Korte van het NCSI. Hij gaf zijn complimenten voor een geslaagde conferentie en de diversiteit, betrokkenheid en enthousiasme van ‘onze’ beroepsgroep. Hij nodigt de organisatoren en deelnemers van het congres uit om enkele concrete ideeën uit de conferentie op te pakken, in samenspraak met klanten en opdrachtgevers. “Wij zijn graag bereid om een en ander te faciliteren, te stimuleren en te ondersteunen. Voor goede voorstellen zijn budgetten beschikbaar. We wijzen de organisatieprofes-sionals ook op de nieuwe ESF-subsidieregeling Sociale Innovatie die binnenkort in de Staatscourant wordt gepubliceerd. Neem je klanten mee in het avontuur van sociale innovatie!!”

Het NCSI heeft met name belangstelling voor inzet/initiatief op de volgende 8 punten:

o Hoe verbinden we de contexten van de verschillende groepen binnen een organisaties

o Een “ Sonja Bakker-boek’ over SI, met reclame-spotjes/TV-uitzendingen

o De opdracht aan adviseurs om kennis over SI te delen, met name in de richting van MKB,

SI-ateliers (ROA-bureaus samen met Syntens)

o Onderzoek naar de opbrengsten/rentabiliteit van SI, waarde van ‘embedded capital’; wat

levert het op???

o Het ontwikkelen van een SI-lab, met games/simulaties waar ondernemers, managers,

medewerkers kunnen ervaren en voelen wat het is om met SI aan de slag te gaan

o Een geschenk van de beroepsgroep aan de ‘overheid’ of non-profit-sector: een greenfield

ontwerp/ontwikkeling van het ideale ziekenhuis of de ideale schoolorganisatie.

o Helpt visionair leiderschap, hoe houdt de leider het vol, wat kan je als adviseur bijdragen?

o De overheid is zelf aan het reorganiseren, nieuwe taakstelling van 20 %, 15.000

ambtenaren eruit, hoe doen we dat op een sociaal-innovatieve wijze?

6. Oproep voor het vervolgonderzoek

Begin september komen de initiatiefnemers van de searchconferentie bijeen om terug te blikken, en ideeën uit te wisselen voor een vervolg. Het conferentieteam zal voorstellen in te zetten op: a) een ‘programma van programmalijnen 2007-2008’, waar elke vereniging zijn

verantwoordelijkheid in kan nemen, en b) een antwoordbrief aan Rinnooy Kan – deel 1, met de eerste antwoorden van ons

onderzoek, en een perspectief op een aantal nader uit te diepen thema’s. Iedereen die hieraan een bijdrage wil leveren en wil aansluiten, kan dat doen op drie manieren: 1. Te reageren op dit onderzoeksbericht nr.1 en ideeën aan te dragen voor het

vervolgonderzoek (graag vóór 21 augustus) 2. Zich aan te melden voor woensdag 5 september ‘Creëren van programma’s

sociale innovatie’; een dag voor mensen die mee willen doen/een rol willen spelen in de verschillende programmalijnen.

3. Zich aan te melden voor een bijdrage aan een van de 8 punten van het NCSI. Dit kan allemaal door een email te sturen aan de Ooa secretariaat@ooa.nl. Om de continuïteit te borgen zorgt het conferentieteam nog tot eind september voor de coördinatie. Dan zullen partijen beslissen over een vervolg. Zij heeft reeds haar portefeuille ter beschikking gesteld, om ruimte te maken voor wat en wie in een volgende fase nodig is. Frank Hüsken, Amaranta Karssiens, Mark Veldpape, Dhian Sioe Lie (conferentieteam SI)