Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen label A+/AA++ zeer energiezuinige... · Astenhof te...

74
Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen label A+/AA++ Samenvating bevindingen In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Transcript of Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen label A+/AA++ zeer energiezuinige... · Astenhof te...

Onderzoek zeer energiezuinige

renovatiewoningen label A+AA++ Samenvatting bevindingen

In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

In rsquot

Har

t va

n de

Bou

w

ONDERZOEK ZEER

ENERGIEZUINIGE

RENOVATIEWONINGEN

LABEL A+A++

Samenvatting bevindingen

ONDERZOEK ZEER ENERGIEZUINIGE RENOVATIEWONINGEN

Samenvatting bevindingen - label A+A++

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Postbus 8242

3503 RE UTRECHT

088 - 602 70 00

Vertegenwoordigd door de heer drs MTJ van Horen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV

Vestiging Zwolle

Postbus 40147

8004 DC Zwolle

T 038 - 467 00 30

zwolleniemannl

wwwniemannl

Uitgevoerd door ing TG Haytink

ing BJH Geurts

ir HJJ Valk

Referentie Wn140922aaA1tha

Status definitief

Datum 10 augustus 2015

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Samenvatting

Nieman Raadgevende Ingenieurs heeft onderzoek verricht naar 25 zeer energiezuinige

renovatieprojecten met een label A+A++ De onderzochte projecten verschillen onderling in omvang

maatregelen en mate van energiezuinigheid Voor het onderzoek is de rekensystematiek conform ISSO

82 aangehouden (met de labelklassen A++ tm G) zoals deze gebruikt werd tot 1 januari 2015 Het doel

van het onderzoek is het vergroten van kennis over voorbeelden van seriematig uitgevoerde (zeer)

energiezuinige renovatieprojecten

Woningcorporaties geven bij zeer energiezuinige projecten voor het merendeel de voorkeur aan een

sprongsgewijze aanpak in een keer een grote stap om te komen tot (bijna) energieneutraliteit Dit

resultaat wordt ofwel nu direct bereikt of is in de toekomst met een beperkte aanvullende ingreep

bereikbaar Een toekomstgericht renovatieconcept begint met een thermische schil met een

isolatiewaarde van 4 aacute 8 m2KW triple glas goede luchtdichtheid en een energiezuinig verwarming- en

ventilatiesysteem Bouwprincipes zoals Passief Bouwen en Active House of de Nul op de Meter projecten

in het kader van de Stroomversnelling geven hiervoor praktische handvatten en voorbeelden

Bij een aantal projecten is de aanpak van de thermische schil beperkt tot het na-isoleren van de

spouwmuur en het matig isoleren van de vloer en het dak Om tot een label A+A++ te komen wordt het

warmteverlies van de schil gecompenseerd door het gebruik van actieve zonne-energie (veelal PV)

Zwolle 10 augustus 2015

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV

ing TG Haytink ir HJJ Valk

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Projecten Type Label na

renovatie

Uitvoering

renovatie

Warmteweerstand Glas Kiershy

dichting

Opwekking Ventilatie Zon

vloer gevel dak HR++ triple cv wp mv wtw ZB PV

1 Hof van Egmond te Haarlem rijwoningen A++ 2015 440 311 522 radic radic wp CO2 radic

2 Sleephellingstraat te Rotterdam rijwoningen A++ 2010 520 75-10 530 radic1) radic radic cv radic radic

3 De Kroeven te Roosendaal rijwoningen A++ 2012 410 860 950 radic radic cv radic radic

4 Dolomietenlaan te Tilburg rijwoningen A+ 2011 080 910 1110 radic radic cv radic radic

5 Acacia-Magnoliastraat te Nieuwkuijk woongebouw A+ 20102011 810 6-89 820 radic radic cv radic

6 Boostenwijk te Maastricht rijwoningen A+ 20082009 300 300 300 radic radic wp radic

7 Lucellestraat te Amsterdam woongebouw A+B 20132014 290 162 147 radic radic cv CO2 radic

8 Prinses Margrietstraat te Loosdrecht rijwoningen A+B 2013 380 186 150 radic radic cv CO2 radic2) radic

9 Jan Lelsstraat te Hoek van Holland rijwoningen A++ 2013 253 920 1000 radic radic cvwp radic radic radic

10 Poorterstraat te Montfoort rijwoningen A+ 2013 315 340 447 radic radic wp CO2 radic radic

11 Surinamelaan te Amersfoort woongebouw A+A 20122013 380 180 272 radic radic cv radic radic

12 St Walburg Buitensingel te Tiel rijwoningen A+ 2013 253 611 597 radic radic cv radic

13 s Gravenhagestraat te Den Bosch rijwoningen A+ 2012 348 186 350 radic radic wp radic

14 Kaalheide te Kerkrade West rijwoningen A+ 2012 500 1000 800 radic radic cv radic radic radic

15 Past Astenhof te Millingen ad Rijn woongebouw AB 2014 311 111 108 radic radic cv CO2 radic

16 Van Speykstraat te Arnhem rijwoningen A++ 2014 300 700 700 radic radic cv radic radic radic

17 Eksterstraat te Ulft rijwoningen A++A 20122013 422 486 572 radic radic cv radic radic

18 Groot Lochter te Nijverdal rijwoningen A+B 2014 - 186 - radic radic cv radic radic

19 Noord Esmarkerrondweg Enschede 2^1 kapwoning A+ 2012 190 400 500 radic radic cv radic radic radic

20 Binnengasthuisstraat te Zwolle rijwoningen A+ 2012 630 880 940 radic radic cv radic radic

21 Ruyterstraat te Nijkerk rijwoningen A+ 2015 140 161 483 radic radic cv CO2 radic radic

22 Schouwstraat te Leeuwarden rijwoningen A++ 2013 265 211 122 radic radic cv radic radic

23 Parallelweg te Melick rijwoningen A++ 20132014 870 890 880 radic radic wp radic radic

24 Pierik Zuid te Zwolle rijwoningen A++ 20132014 630 870 930 radic radic cv CO2 radic

25 Anjerhof te Wageningen rijwoningen A+ 2014 265 161 272 radic radic cv CO2 radic

1 Het project Sleephellingstraat is aan de voorzijde voorzien van voorzetramen met HR++ en aan de achterzijde met triple-glas

2 Het project Prinses Margrietstraat te Loosdrecht is voorzien van een decentrale WTW-unit in de woonkamer en vraaggestuurde ventilatie in de overige ruimten

Wn140922aaA0tha - 10 augustus 2015

Pagina 9

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 1 Inleiding

Nieman Raadgevende Ingenieurs heeft in opdracht van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

onderzoek verricht naar 25 zeer energiezuinige renovatieprojecten De samenvatting van de bevindingen

zijn in deze rapportage opgenomen

Kader

De overheid streeft naar energieneutraliteit van de gehele gebouwde omgeving in 2050 Daarmee is het

energetische einddoel helder Energieneutraliteit voor de gehele gebouwvoorraad is een grote stap

vandaar dat in de tussenperiode woningcorporaties en particulieren in stappen toewerken naar deze stip

op de horizon Momenteel is circa een tiende procent van de woning- en gebouwvoorraad

energieneutraal Dit betekent dat de komende veertig jaar de gehele gebouwde omgeving ingrijpend

moet worden verbeterd

Maar hoe doe je dat Hoe vorm je de gebouwde omgeving om In dit onderzoek zijn 25 zeer

energiezuinige renovatieprojecten opgenomen waarbij een belangrijke eerste stap is gezet richting

energieneutraliteit of energieneutraliteit is gerealiseerd

Figuur 1 aanpak zeer energiezuinige renovatie in bestaande bouw (Kerkrade West)

Wn140922aaA0tha - 10 augustus 2015 Pagina 1

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Onderzoek

Op de website wwwrvonlenergiezuiniggebouwd is een database opgenomen van voorbeeldprojecten op

het gebied van energiebesparing in de gebouwde omgeving Om de informatie op deze site ten aanzien

van de energiezuinige renovatieprojecten te actualiseren en verder aan te vullen heeft Nieman

Raadgevende Ingenieurs 25 zeer energiezuinige renovatieprojecten geiumlnventariseerd De 25 onderzochte

projecten zijn onder te verdelen in

21 seriematige grondgebonden woningbouwprojecten

4 woongebouwen (meergezinswoningen)

De projecten verschillen onderling in omvang maatregelen en mate van energiezuinigheid Voor het

onderzoek is de rekensystematiek ISSO 82 aangehouden met de labelklassen A++ tm G zoals gebruikt

werd tot 1 januari 2015

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 2

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 2 Energieconcepten

Voor 25 zeer energiezuinige renovatieprojecten zijn de energetische kenmerken verzameld De

maatregelen uit de labelberekening zijn vastgelegd in een energieconcept waarbij de belangrijkste

kenmerken zijn gevisualiseerd De energieconcepten zijn opgenomen in bijlage 2 In dit hoofdstuk

worden de belangrijkste kenmerken omschreven en weergegeven in een tabel op pagina 9

21 Thermische schil

Vloer boven kruipruimte bergingen In de bestaande bouw komen verschillende vloertypen voor zoals houten vloeren op zand gestorte

betonvloer betonvloer boven kruipruimte Het isoleren van de dichte constructiedelen vormt de eerste

stap om de energievraag te beperken In de 25 onderzochte projecten zijn bij vrijwel alle projecten de

vloeren geiumlsoleerd een uitzondering daar gelaten in verband met een vloer op zand (Dolomietenlaan) De

wijze van isoleren is sterk afhankelijk van de bestaande situatie Aspecten zoals de huidige staat van de

vloer hoogte kruipruimte of bereikbaarheid zijn daarbij bepalend In de meeste gevallen vindt na-isolatie

plaats door toepassing van een vloer- of bodemisolatie Bij het project Binnengasthuisstraat is de oude

houten vloer verwijderd en vervangen door een in het werk gestorte vloer bestaande uit PS-isolatievloer

met stalen liggers

Figuur 2 nieuwe geiumlsoleerde betonvloer in bestaande woning

Gevel Bij de onderzochte projecten is bij 8 projecten spouwmuurisolatie toegepast en 16 projecten zijn voorzien

van een nieuwe thermische schil Deze nieuwe thermische schil wordt gerealiseerd door

het verwijderen van het bestaande buitenblad en plaatsen van nieuwe houtskeletbouwgevel zie

project De Kroeven te Roosendaal

het handhaven van de bestaande gevel en het plaatsen van een prefab schil bestaande uit een

geiumlsoleerd wandelement met daarin de kozijnen WTW-kanalen afgewerkt met een

houtvezelplaat met daarop steenstrips of gevelstuc zie bijvoorbeeld het project Van Speykstraat

te Arnhem

Het voorzien van de gevel met buitengevelisolatie zoals de achtergevel van het project

Sleephellingstraat te Rotterdam en de woningen aan de Noord Esmarkerrondweg in Enschede

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 3

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Het plaatsen van binnengevelisolatie bij projecten met een monumentale status van de

buitengevel Een voorbeeld hiervan is de Binnengasthuisstraat in Zwolle of Indieuml1 te Amsterdam

Om voorbereid te zijn op energieneutraliteit of nul op de meter krijgt de gevel een warmteweerstand van

circa 6 aacute 7 m2KW

Figuur 3 nieuwe prefab-gevel bij de Van Speykstraat Arnhem

Figuur 4 voorbeelden binnengevelisolatie Binnengasthuisstraat Zwolle

Figuur 5 buitengevelisolatie (Nieuwkuijk) en Noord Esmarkerrondweg Enschede

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 4

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Kozijnen glas In de bestaande situatie komen diverse typen kozijnen en glas voor In de helft van de gevallen wordt

het bestaande glas vervangen door triple-glas en in de overige projecten wordt het glas vervangen door

HR++-glas Bij de vervanging van glas kan de monumentale status van het project een rol spelen Zo is

bij het project Sleephellingstraat de voorzijde voorzien van voorzetramen met HR++-glas bij het project

Binnengasthuisstraat is het historische kozijn met enkel glas behouden en aan de binnenzijde voorzien

van een tweede kozijn met triple-glas

Ramen vormen in de bouwkundige schil de grootste warmtelekken Uit de onderzochte projecten blijkt

dat triple-glas bij de zeer energiezuinige projecten en nul op de meter projecten de basis vormt

Figuur 6 triple-glas in Passief kozijn met historisch kozijn daarvoor

Daken

Bij renovatieprojecten is het na-isoleren van het dak een belangrijke maatregelen om de energetische

prestatie te verbeteren Bij vrijwel alle onderzochte projecten wordt tijdens renovatie het dak geiumlsoleerd

of beter geiumlsoleerd Dakisolatie kan zowel aan de binnen- als buitenzijde aangebracht worden Bij de

onderzochte projecten komen de volgende oplossingen voor

Een nieuwe isolatielaag direct onder de pannen op de bestaande dakplaten aangebracht

bijvoorbeeld met PIRPUR-isolatieplaten voorbeeld Binnengasthuis te Zwolle

Een isolatielaag aan de binnenzijde van de constructie aangebracht Hiertoe wordt er PUR

aangebracht tegen het dakbeschot of wordt aan de binnenzijde een beplating met regelwerk

aangebracht met daartussen de isolatie voorbeeld Boostenwijk te Maastricht

Bij meerdere project waaronder de Van Speykstraat te Arnhem wordt het hellende dak voorzien

van een nieuw dakelement

Figuur 7 voorbeeld dakisolatie buitenzijde- en binnenzijde

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 5

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Figuur 8 voorbeeld nieuwe dakconstructie (Montfoort)

22 Luchtdichtheid

De luchtdichtheid van de gebouwschil is van belang voor het comfort in de woning de energiezuinigheid

en het behoud van de constructie De belangrijkste luchtlekken zijn rondom de kozijnen doorvoeringen

in de vloer en de dakconstructie en ter plaatse van de dakvoetdaknok

figuur 9 luchtlekken in de praktijk

Tijdens renovatie is er bij alle projecten sprake van een optimalisatie van de luchtdichtheid ter plaatse

van de kozijnen doorvoeringen en aansluitingen bij vloer en dakconstructie

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 6

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

23 Verwarming amp tapwater

Voor de verwarming van de woningen komen de volgende systemen naar voren

HR-107 combiketel al dan niet in combinatie met een zonneboiler met vlakke plaatcollector of

heatpipe

Warmtepomp ndash bodem

Warmtepomp - lucht

figuur 10 cv-installatie met zonneboiler bij Binnengasthuisstraat en Sleephelling toepassing

warmtepompen bij Poorterstraat

In 19 projecten is tijdens renovatie een individuele cv-ketel (HR-107 ketel) toegepast In de

verblijfsruimten zijn bij toepassing van een cv-ketel radiatorenconvectoren toegepast voor de afgifte van

de warmte

In de volgende 6 projecten wordt een andere installatie toegepast

Bodemwarmtepomp Hof van Egmond te Haarlem Boostenwijk te Maastricht president Jan

Lelsstraat te Hoek van Holland Poorterstraat te Montfoort

Luchtwarmtepomp Parallelweg te Melick president Jan Lelsstraat te Hoek van Holland

Hybride warmtepompcv-ketel op basis van ventilatieretourlucht rsquos Gravenhagestraat te rsquos

Hertogenbosch

Bij het project president Jan Lelsstraat te Hoek van Holland hadden bewoners de keuze uit een HR-107

ketel of een luchtwarmtepomp Van de 52 woningen hebben 11 bewoners voor een warmtepomp

gekozen waarvan vijf voor een luchtwarmtepomp en zes voor een bodemwarmtepomp

In het project De Kroeven te Roosendaal wordt een Passiefhuistoestel toegepast Deze installatie bestaat

uit een geiumlntegreerde oplossing met de functionaliteit van cv-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

met warmteterugwinning en een zonneboiler

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 7

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

figuur 11 cv + WTW-unit De Kroeven

24 Ventilatie

Bij 12 van de 25 onderzochte projecten is een gebalanceerde ventilatiesysteem met warmteterugwinning

toegepast Bij de projecten met de ambitie Passief renoveren geldt een eis aan de warmtevraag van

maximaal 25 kWhm2 Om te voldoen aan deze eis is de toepassing van een gebalanceerd

ventilatiesysteem noodzakelijk Bij toepassing van natuurlijke toevoer en mechanische afvoer wordt de

warmtevraag van 25 kWhm2 al snel overschreden In 12 projecten vindt ventilatie plaats door middel

van natuurlijke toevoer (ventilatieroosters in de gevel) en mechanische afvoer Van de projecten met

natuurlijke toevoer en mechanische afvoer wordt bij 8 projecten vraaggestuurde ventilatie toegepast op

basis van tijd of CO2 Dit betekent dat veelal in de woonkamer een CO2-sensor wordt toegepast die

afhankelijk van het aantal personen in de woonkamer de mechanische ventilatie aanstuurt Uit onderzoek

van Monicair blijkt dat met name in de slaapkamers sprake is van een slechtere luchtkwaliteit Om ook in

de slaapkamer een goede luchtkwaliteit te realiseren een mechanische component nodig al dan niet op

basis van CO2-meting

Bij het project Prinses Margrietstraat te Loosdrecht wordt een decentrale-WTW unit toegepast in de

woonkamerkeuken en natuurlijke toevoer met mechanische afvoer in de overige vertrekken van de

woning Het voordeel van decentrale-WTW unit in de bestaande bouw is dat het minder ventilatiekanalen

vergt

figuur 12 Decentrale WTW unit

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 8

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

25 Zonne-energie

Bij de onderzochte renovatieprojecten wordt zonne-energie zowel ingezet voor de opwekking van

elektriciteit als de opwekking van warmtapwater Bij 17 van de 25 projecten wordt gebruik gemaakt van

PV-panelen voor de opwekking van elektriciteit De toe te passen aantal m2 PV-panelen is afhankelijk van

de energieambitie A+ A++ nul op de meter

Om de tapwatervraag te beperken wordt bij 10 renovatieprojecten een zonneboiler toegepast De grootte

van het collectoroppervlak ligt rond de 23 m2 per woning voor tapwater

Figuur 13 voorbeeld gebruik zonne- energie Montfoort en Kerkrade-West

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 9

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 3 Aanpak renovatieprojecten

Uit de onderzochte projecten blijkt dat er verschil is in aanpak tussen projecten met een ambitie label

AB en projecten met een hogere ambitie label A+ en hoger Bij de woningprojecten met een label B

worden veelal maatregelen gekozen die net voldoen aan label B maar niet gericht zijn op de

toekomstWoningcorporaties geven bij zeer energiezuinige projecten (ambitie A+ en hoger) voor het

merendeel de voorkeur aan een sprongsgewijze aanpak in een keer een grote stap

Sprongsgewijs

Doel van een sprongsgewijze aanpak is om de aanpak niet in meerdere stappen te verdelen maar per

complex een grote stap te maken naar Passief Bouwen Active House of nul op de meter

Bij drie projecten is nu de stap gemaakt naar Passief renoveren waarbij in de toekomst door het gebruik

van duurzame energie relatief eenvoudig de stap naar energieneutraliteit te behalen is De volgende

denkrichtingen voor de sprongsgewijze aanpak worden in de volgende paragrafen nader toegelicht

Nul op de meter Nul op de nota

Passief Renoveren

Active House

Autarkisch (komt niet in de onderzochte projecten voor)

Figuur 14 stapsgewijze aanpak (label B) en sprongsgewijze aanpak (label A+A++)

(bron Taskforce CO2)

Bij een aantal projecten is de aanpak van de thermische schil beperkt tot het na-isoleren van de

spouwmuur en het matig isoleren van de vloer en het dak Om tot een label A+A++ te komen wordt het

warmteverlies van de schil gecompenseerd door het gebruik van actieve zonne-energie (veelal PV) Door

nu gebruik te maken van PV-panelen wordt de woning beperkt in de mogelijkheden om op termijn te

komen tot energieneutraliteit Geredeneerd vanuit het einddoel energieneutraliteit in 2050 is het

verstandig om nu te investeren in de thermische schil en mogelijkheden te behouden om te komen tot

energieneutraal

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 10

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

31 Nul op de meter

Belangrijk voorbeeld van gerealiseerde nul-op-de-meter projecten zijn de projecten die in het kader van

de Stroomversnelling zijn aangepakt De Stroomversnelling is een landelijke samenwerking tussen zes

corporaties en vier bouwers zie httpwwwstroomversnellingnet Het doel is om een concept te

ontwikkelen voor de renovatie van jaren rsquo50 jarenrsquo60 en jaren rsquo70 woningen tot nul-op-de-meter

woningen Het concept draagt ertoe bij dat woningcorporaties hun woningvoorraad kunnen verbeteren

kunnen voldoen aan de landelijke doelstellingen voor het verduurzamen van woningen egraven de woonlasten

voor hun huurders zo laag mogelijk kunnen houden

Het idee achter de Stroomversnelling is dat de maandelijkse energierekening van bewoners ingezet wordt

om de kosten voor de renovatie te betalen In de proef bouwt iedere bouwer in eerste instantie een serie

prototypes een grondgebonden woning uit de jaren rsquo60 een grondgebonden woning uit de jaren rsquo70 en

een appartement in gestapelde bouw Een ongeiumlsoleerde woning uit de jaren rsquo60 biedt andere

mogelijkheden dan een matig geiumlsoleerde woningen uit de jaren rsquo70 Wanneer de prototypes uitwijzen

dat het concept financieel haalbaar is mogen de vier bouwers in totaal 10000 woningen renoveren

Daarna stellen de zes corporaties nog eens 100000 woningen beschikbaar aan de markt

In dit onderzoek zijn twee prototypen van projecten uit de stroomversnelling opgenomen

Figuur 15 Nul op de meter Stroomversnelling te Arnhem en Melick

Arnhem

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96

huurhuizen in de wijk Presikhaaf in Arnhem

De woningen krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat

uit geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de

woning zorgt een cv-ketel voor verwarming en

warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de

zonzijde PV-panelen voor de opwekking van elektriciteit

en een zonneboiler voor warmtapwater

Figuur 16 voorbeeld energieconcept

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 11

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Insteek van de Stroomversnelling is dat de maandelijkse woonlasten voor de huurders gelijk blijven Zij

betalen hun energierekening niet meer aan het energiebedrijf maar aan de woningbouwcorporatie Voor

dat geld knapt de corporatie met het bouwbedrijf de woning op De woning wordt zo goed verbeterd dat

de energiemeter over een jaar gemiddeld op nul uitkomt De bewoner betaalt alleen nog voor energie als

hij bovengemiddeld energie verbruikt Gebruikt de bewoner minder energie dan krijgt hij geld terug

Melick

In Melick is een blokje van vier jaren rsquo60

rijtjeswoningen gerenoveerd Deze woningen zijn

uitgevoerd als all-electric woningen De installaties

van de woningen zijn samengebracht in een extern

portaal

In de vier huizen zijn bekende technieken toegepast

zoals gebalanceerde ventilatie PV warmtepomp

gecombineerd met innovaties zoals 3D woningshy

inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in

plaats van wisselstroom

32 Passief Renovatie

Passief renoveren is een bouwwijze die gekenmerkt wordt door een optimale thermische schil en een

efficieumlnt gebruik van zonne-energie De nadruk ligt op de eerste stap van de Trias Energetica het

beperken van de energievraag Door het warmteverlies en de luchtdoorlatendheid van de woning sterk te

beperken te optimaliseren ontstaat een comfortabele en energiezuinige woning in de winter- en

zomerperiode Dit wordt gerealiseerd door een hoge warmteweerstand van vloer gevel en dak van 65 aacute

100 m2KW drievoudige beglazing geen koudebruggen gebalanceerde ventilatie en zomernacht-

ventilatie Doordat een groot deel van de energievraag gedekt wordt door passieve zonne-energie wordt

de term lsquoPassiefrsquo gebruikt Het concept vergt een hoge kwaliteit in het ontwerp- en uitvoeringsproces

Figuur 17 voorbeeld energieconcept

Figuur 18 Renovatie met Passief ambitie te Kaalheide Kerkrade West en Nieuwkuijk

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 12

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

33 Active House

Het Active House concept is een visie die inzet op comfortabel gebouw en een intergrale kijk op het

totaalbeeld van de aspecten energie binnenklimaat en omgeving Naast energiebesparing maken

ruimte licht beleving comfort en energieopwekking onderdeel uit van de oplossing en visie op de

toekomst

Een Active House concept combineert een thermisch schil zoals hoge isolatiewaarden en hoge

luchtdichtheid zuid orieumlntatie met zonwering enof zomernachtventilatie met meer actieve componenten

Voorbeelden van actieve componenten zijn zonneboiler warmtepomp PV-panelen natuurlijke of

vraaggestuurde ventilatie en domotica Hierdoor ontstaat een woning die vrijwel energieneutraal of zelfs

energieleverend is

Figuur 19 Active House renovatie Montfoort

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 13

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 4 Proces

Het proces om tot een energiezuinige renovatie te komen verschilt en is afhankelijk van onder andere de

volgende factoren

energiebeleid corporatie

bouwkundige en installatietechnische staat huidige voorzieningen

investeringsbudget

wensen bewoners

projectspecifieke factoren

In de traditionele aanpak is over het algemeen een proces eraan voorafgegaan om het renovatieproject

te realiseren Veelal zijn er voor start van de renovatie diverse onderzoeken verricht huidige

constructieve en energetische staat asbest inventarisatie bouwfysische klachten en bewonersavonden

en enquecirctes onder de bewoners Vervolgens dient draagvlak onder de bewoners te worden gecreeumlerd en

worden de ideeeumln omgezet in een ontwerp Daarna volgt de aanbesteding en het uitvoeringsproces

waarbij veel werkzaamheden in en om de woning worden uitgevoerd Het doel van De Stroomversnelling

is onder andere om dit traditionele proces te versnellen en te industrialiseren

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen

uit de jaren rsquo50-rsquo70 De grote aantallen van de corporaties stellen de

bouwers in staat om te investeren in een forse innovatie die nodig is om

de gestelde ambitie van prijs en kwaliteit te realiseren Met de bestaande

conventionele bouwprocessen levert een kwaliteitsrenovatie die leidt tot

woningen zonder energiekosten geen sluitende business-case op Door

het bouwproces te industrialiseren wordt verwacht dat woningen worden

verbeterd tegen lagere kosten

Voor bouwpartijen is de sprong van de gangbare energienorm naar een

gegarandeerde nul-op-de-meter in technische zin mogelijk Echter om

van deze deal een businesscase te maken moeten renovatieprijzen nog

fors dalen En dat is de deal die de Stroomversnelling de belofte van

schaalgrootte stelt de bouwers namelijk in staat te innoveren op product

en proces samen met co-makers en de toeleverende

industrie Woningrenovatie zal stapsgewijs een industrieel karakter

krijgen op basis van prototyping van totale-woningconcepten Deze

sprong in prijs is alleen mogelijk door een forse proces- en ook

productinnovatie in de sector Momenteel wordt het bouwproces

gekenmerkt door gebrek aan samenwerking in de keten

projectgebonden aanpakken en hoge faalkosten

Voor de bewoner heeft deze aanpak de volgende voordelen

De thermische schil wordt verbeterd en de woning wekt net zoveel energie op als

normaalgesproken wordt gebruikt inclusief een gemiddeld huishoudelijk verbruik

Figuur 20 tijdlijn

Stroomversnelling

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 14

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Het uiterlijk van de woning wordt gemoderniseerd

De woning is na renovatie voorzien van nieuwe keuken badkamer en toilet

Doel is dat de renovatie plaats vindt in minder dan twee weken

Geen extra woonlasten Het totale bedrag van huur en energie blijft hetzelfde

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 15

-

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 1

Overzicht 25 projecten

Project Woningtype Renovatie

jaar

Aantal

woningen

Voor renovatie Na renovatie

1 Hof van Egmond te Haarlem Rijwoningen 2015 6 EI = 275 - label F EI = -008 - label A++

2 Sleephellingstraat te Rotterdam Rijwoningen 2010 14 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

3 De Kroeven te Roosendaal Rijwoningen 2012 246 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

4 Dolomietenlaan te Tilburg Rijwoningen 2011 8 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

5 Acacia-Magnoliastraat te Nieuwkuijk Woongebouw 20102011 16 EI = 192217 - label DE EI = 058 - label A+

6 Boostenwijk te Maastricht Rijwoningen 20082009 31 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

7 Lucellestraat te Amsterdam Woongebouw 20132014 179 EI = 242322 - label FG EI = 066112 - label A+B

8 Prinses Margrietstraat te Loosdrecht Rijwoningen 2013 38 EI = onbekend EI = 110069 - label A+B

9 Jan Lelsstraat te Hoek van Holland Rijwoningen 2013 52 EI = 218310 - label EG EI = -019-077 - label A++

10 Poorterstraat te Montfoort Rijwoningen 2013 92 EI = onbekend EI = 052051 - label A+

11 Surinamelaan te Amersfoort Woongebouw 20122013 55 EI = 246278 - label F EI = 061096 - label A+A

12 St Walburg Buitensingel te Tiel Rijwoningen 2013 11 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

13 s Gravenhagestraat te Den Bosch Rijwoningen 2012 15 EI = 173 - label D EI = 065 - label A+

14 Kaalheide te Kerkrade West Rijwoningen 2012 153 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

15 Past Astenhof te Millingen ad Rijn Woongebouw 2014 24 EI = onbekend EI = 076115 - label AB

16 Van Speykstraat te Arnhem Rijwoningen 2014 1 (van 96) EI = 236 - label E EI = 021 - label A++

17 Eksterstraat te Ulft Rijwoningen 20122013 9 EI = 234265 - label EF EI = 029071 - label A++A

18 Groot Lochter te Nijverdal Rijwoningen 2014 79 EI = 155220 - label CE EI = 053122 - label A+B

19 Noord Esmarkerrondweg Enschede 2^1 kapwoning 2012 10 EI = onbekend EI = 059 - label A+

20 Binnengasthuisstraat te Zwolle Rijwoningen 2012 24 EI = 314 - label G EI = 056 - label A+

21 Ruyterstraat te Nijkerk Rijwoningen 2015 13 EI = 165 - label D EI = 061 - label A+

22 Schouwstraat te Leeuwarden Rijwoningen 2013 14 EI = 156 - label C EI = 046 - label A++

23 Parallelweg te Melick Rijwoningen 20132014 4 EI = onbekend EI = 017 - label A++

24 Pierik Zuid te Zwolle Rijwoningen 20132014 46 EI = 190 - label D EI = 018 - label A++

25 Anjerhof te Wageningen Rijwoningen 2014 8 EI = 179 - label D EI = onbekend - label A+

Wn140922aaA0tha - 10 augustus 2015

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 2

Energiekenmerken per project

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015

-

Overzichtstabel - Hof van Egmond te Haarlem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Hof van Egmond

opdrachtgever PreWonen

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd vloer voorzien van 170 mm isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 200 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie oostwest oostwest

installatietechnisch

verwarming lokaal gasolie individuele warmtepomp (bron bodem)

warmtapwater badgeiser warmteboiler

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 384 msup2 PV-panelen

resultaat

Pladellastraat 4 Energie Index (EI) = 275 Energie Index (EI) = -008

Energielabel F Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Hof van Egmondxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Hof van Egmond te Haarlem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Hof van Egmond EI 008

Het complex Hof van Egmond is gelegen in de wijk Slachthuisbuurt in Haarlem en telt

154 sociale huurwoningen Het complex heeft sinds 2009 de gemeentelijke

monumenten status De woningen zijn gebouwd in de jaren 1924 -1928 Door te

funderen op een uitdrogende veenlaag (dus geen paalfundering) is in 1991 al

geconstateerd dat de aanwezige verzakkingen zo structureel zijn dat een grote

ingreep onvermijdelijk is De voorkeur viel op de aanpak gebaseerd op een

zogenoemd hoogniveau monumentenrenovatie met behoud van de monumentaal

waardige gevels Het project wordt opgedeeld in 11 fases

De bouwkundige schil wordt op een economisch verantwoorde manier

geoptimaliseerd door de woningen in zijn geheel te strippen de monumentale gevels

en de begane grondvloer worden nageiumlsoleerd de dak- en tussenvloer worden

vervangen door prefabbeton waarvan de dakvloer hoogwaardig wordt geiumlsoleerd de

roederamen worden in oude luister hersteld en voorzien van HR++ beglazing de

luchtdichtheid wordt verhoogd en bovendien zal de bestaande verouderde VR-ketel en

gaskachels vervangen worden door een HR-107 ketel of een bodemwarmtepomp

De 6 proefwoningen in de Pladellastraat zijn energieneutrale woningen De

CV gasketels zijn vervangen door een elektrische warmtepomp die gebruik

maakt van aardwarmte Verder is het platte dak voorzien van PV-panelen De

huurders van deze woningen betalen nu en in de toekomst bij normaal gebruik geen

energiekosten

-

Overzichtstabel - Sleephelling te Rotterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Sleephelling te Rotterdam

opdrachtgever Woonstad Rotterdam

uitvoering renovatie 2010

Doelstelling label A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde betonvloer Rc= 520 m2KW (xx mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk (voorzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - binnengevelisolatie

langsgevels metselwerk (achterzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 100 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 530 m2KW ge 230 mm cf ISSO 821)

plat dak dakkapel ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 880 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

wang dakkapel ongeisoleerd paneel Rc= 720 m2KW (ge 230 mm c ISSO 821)

plat dak dakterras ongeisoleerd dak Rc= 740 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel glas bestaande ramen voorzien van voorzetramen met HR++

-glas (voorzijde)

glas gehele woning vervangen door triple-glas (achterzijde)

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 556 msup2 collectorvlak

resultaat

woonblok onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 9 historische panden tot 14 koopwoningen en een kleine voorziening voor begeleid wonen volgens Passiefhuisconcept met energielabel A++

Energiekenmerken - Sleephellingxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Sleephelling te Rotterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Sleephelling EI onbekend

Het project Sleephelling in Rotterdam bestond uit 9 historische panden uit 1903 die

gerenoveerd zijn tot 14 energiezuinige koopwoningen en een voorziening bestemd

voor begeleid wonen De energie ambitie lag op het niveau Passief renoveren met 2

een warmtevraag lt 25 kWhm

Het project wordt gekenmerkt door zeer goede isolatie van vloer wanden en plafonds

op passiefniveau De gevelkozijnen van het monumentale woonblok met beschermd

stadsgezicht blijven gehandhaafd De extra zware kozijnen met drievoudige

beglazing zorgen voor een goede kierdichting Daarnaast worden de aansluitingen

tussen gevel en kozijn rondom luchtdicht afgeplakt zodat het mogelijk is een hoge

mate van luchtdichtheid te realiseren

De woningen worden uitgerust met een gebalanceerd ventilatiesysteem met

warmteterug-winning De energie van de afgezogen lucht wordt overgedragen aan de

toegevoerde lucht waardoor er geen energie verloren gaat Zonneboilers zorgen

voor warm tapwater Een HR-combiketel zal alleen tijdens extreme situaties als

bijverwarming nodig zijn dan wel om het tapwater na te verwarmen De grote

energieverbruikers zoals wasmachine en vaatwasser krijgen een hotfill Waardoor de

apparaten standaard worden voorzien van warmwater dat is opgewarmd door de

zonneboiler Voor de gasgestookte droger is een gasaansluiting opgenomen

-

Overzichtstabel - De Kroeven te Roosendaal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project De Kroeven Roosendaal complex 505

opdrachtgever Aramis AlleeWonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde vloer Rc= 410 m2KW (isolatiedikte 100 mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 949 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel Brink passiefhuis toestel

warmtapwater combitap VR Brink passiefhuis toestel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie Kro zonneboiler met 228 msup2 collectorvlak

resultaat

hoekwoning De Kroeven onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - De Kroevenxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - De Kroeven te Roosendaal

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie De Kroeven EI onbekend

In de Roosendaalse wijk Kroeven zijn 244 eengezinswoningen hoogefficieumlnt

gerenoveerd volgens het Passiefhuisconcept Om aan de Passiefhuiseisen te voldoen

is de schil van de huizen optimaal geiumlsoleerd en kierdicht gemaakt De schil is volledig

gestript tegen de afgepelde buitenkant van de woningen komt een

houtskeletbouwconstructie van houten I-profielen gevuld met een 36 cm dikke laag

cellulose De buitengevels is voorzien van leistenen De warmteweerstand (Rcshy

waarde) van de dichte delen van de thermische schil bedraagt circa 10 msup2KW

De warmtebehoefte van de huizen in Kroeven is minimaal en kan gemakkelijk

aangevuld worden met een eenvoudige installatie De woning wordt voorzien van

luchtverwarming Bij de renovatie van de woningen blijven de bestaande cv-ketel een

groot deel van de radiatoren behouden Om te voorkomen dat het te warm wordt

beperkt een buffervat zo nodig het vermogen van de cv Dit wordt gecombineerd met

een zomerbypass

In de woning wordt een Passiefhuistoestel geplaatst waarin het ventilatie-

warmwater- en verwarmingsysteem zijn geiumlntegreerd Het tapwater wordt door de cv-

ketel en de zonneboiler gerealiseerd In de zomer garanderen passieve strategieeumln

zoals thermische massa zonwering en nachtventilatie een comfortabel binnenklimaat

-

Overzichtstabel - Dolomietenlaan te Tilburg

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Passief renovatie sociale huurwoningen Tilburg

opdrachtgever Woningcorporatie TBV Wonen

uitvoering renovatie 2011

Doelstelling A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van 20 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

paneel ongeiumlsoleerd voorzien van 230 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 ketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 400 msup2 collectorvlak

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

investering per woning euro 120000

subsidie per woning euro 11875

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Acht bestaande woningen uit 1976 zijn omgebouwd tot Passiefwoningen

Energiekenmerken - Dolomietenlaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Dolomietenlaan te Tilburg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Dolomietenlaan EI 063 068

In Tilburg zijn acht woningen uit 1976 gerenoveerd volgens de principes van Passief

Bouwen De bestaande woningen werden gekenmerkt door enkel glas verouderde

installatie waaronder het ventilatiesysteem De maximale warmtevraag van de

woningen is door de bouwwijze Passief Bpouwen teruggebracht tot maximaal van 25

kWhm2sup2 per jaar goed voor een energiebesparing van 70 procent Hiervoor zijn de

gevels voorzien van houtskeletbouwelementen met isolatiediktes van ruim 40

centimeter opgevuld met cellulose Deze elementen zijn in eacuteeacuten dag aangebracht met

ingebouwd drievoudig HR++ glas en kozijnen Het dakbeschot bleef bewaard maar

daarop werd een geiumlsoleerd prefabelement geplaatst De spouw die daardoor

ontstond werd ook geiumlsoleerd De vloer op zand daarentegen bleek moeilijker te

isoleren Alleen het warmteverlies ter plaatse van de fundering is vermindert

Elk huis beschikt over een gebalanceerd ventilatiesysteem en een zonneboiler Vier

vierkante meter zonnecollectoren op het dak volstaan meestal om de 200 liter water

in de boiler voor te verwarmen In geval van nood is er altijd de kleine cv-installatie

amper 35 kilowatt sterk ldquoDie levert niet alleen warmte aan het tapwater maar helpt

het huis ook verwarmen mocht dat nodig zijn Sommige kamers hebben nieuwe

kleine radiatoren gekregen Maar in andere ruimtes zijn de oude radiatoren

behouden

-

Overzichtstabel - Passiefhuisrenovatie Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 16 woningen Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

opdrachtgever Woonveste Nieuwkuijk

uitvoering renovatie 20102011

Doelstelling Passiefhuis renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer vloer (obv bouwjaar 1965 - 1975) Rc= 807 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 644 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 894 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

plat dak houten dakbeschot ongeisoleerd Rc= 826 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houtenaluminium kozijnen - U le 080 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 100 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen - n50 lt 10 h

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

portiekwoningen Energie Index (EI) = 192 - 217 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D - E Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro100000-

huurprijs euro350 maand euro500 maand

Gemiddelde gasbesparingmaand euro50-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 16 woningen uit de jaren 70 naar het niveau Passief Bouwen met ketensamenwerking

Energiekenmerken - Acacia- en Magnoliastraatxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Acacia- en Magnoliastraat EI 058 063

Aan de Acacia- en Magnoliastraat te Nieuwkuijk staan 2 blokken met 8

huurappartementen Stichting Woonveste te Drunen heet deze woningen energetisch

verbeterd naar het niveau Passief renovatie

De appartementen hebben na renovatie een marginale energiebehoefte voor

ruimteverwarming van maximaal 25 kWhm2 en een gerealiseerde luchtdichtheid van

n50 le 10 h-1 (oftewel qv10 le 025 dm3sm2)

Om tot deze resultaten te komen is de totale gebouwschil uitermate goed geiumlsoleerd

(Rc ge 8 m2KW en geiumlsoleerde kozijnen met 3-voudig glas) zijn de details volledig

luchtdicht uitgevoerd en is er extra aandacht besteed aan de beperking van lineaire

transmissieverliezen over de onderlinge aansluiting van bouwdelen (zgn

koudebruggen) Daarnaast zijn de appartementen geventileerd dmv een

gebalanceerd ventilatiesysteem met een hoog rendement op de warmteterugwinning

en is vanwege de lage transmissie verliezen slechts een CV-installatie benodigd met

eacuteeacuten centrale radiator

Woonveste koos voor een ketensamenwerking tussen opdrachtgever architect

adviesbureau en installateur Openheid en vertrouwen zijn daarbij belangrijke

onderdelen

-

Overzichtstabel - Boostenwijk te Maastricht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Boostenwijk te Maastricht

opdrachtgever Servatius Ontwikkeling

uitvoering renovatie 2008-2009

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel elektrische warmtepomp met individuele bodemwisselaar

koeling nvt HT-koeling geiumlntegreerd in wand- en plafondpanelen

warmtapwater combitap VR combiwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A+

bouwkosten ca euro5400000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Boostenwijkxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

In rsquot

Har

t va

n de

Bou

w

ONDERZOEK ZEER

ENERGIEZUINIGE

RENOVATIEWONINGEN

LABEL A+A++

Samenvatting bevindingen

ONDERZOEK ZEER ENERGIEZUINIGE RENOVATIEWONINGEN

Samenvatting bevindingen - label A+A++

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Postbus 8242

3503 RE UTRECHT

088 - 602 70 00

Vertegenwoordigd door de heer drs MTJ van Horen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV

Vestiging Zwolle

Postbus 40147

8004 DC Zwolle

T 038 - 467 00 30

zwolleniemannl

wwwniemannl

Uitgevoerd door ing TG Haytink

ing BJH Geurts

ir HJJ Valk

Referentie Wn140922aaA1tha

Status definitief

Datum 10 augustus 2015

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Samenvatting

Nieman Raadgevende Ingenieurs heeft onderzoek verricht naar 25 zeer energiezuinige

renovatieprojecten met een label A+A++ De onderzochte projecten verschillen onderling in omvang

maatregelen en mate van energiezuinigheid Voor het onderzoek is de rekensystematiek conform ISSO

82 aangehouden (met de labelklassen A++ tm G) zoals deze gebruikt werd tot 1 januari 2015 Het doel

van het onderzoek is het vergroten van kennis over voorbeelden van seriematig uitgevoerde (zeer)

energiezuinige renovatieprojecten

Woningcorporaties geven bij zeer energiezuinige projecten voor het merendeel de voorkeur aan een

sprongsgewijze aanpak in een keer een grote stap om te komen tot (bijna) energieneutraliteit Dit

resultaat wordt ofwel nu direct bereikt of is in de toekomst met een beperkte aanvullende ingreep

bereikbaar Een toekomstgericht renovatieconcept begint met een thermische schil met een

isolatiewaarde van 4 aacute 8 m2KW triple glas goede luchtdichtheid en een energiezuinig verwarming- en

ventilatiesysteem Bouwprincipes zoals Passief Bouwen en Active House of de Nul op de Meter projecten

in het kader van de Stroomversnelling geven hiervoor praktische handvatten en voorbeelden

Bij een aantal projecten is de aanpak van de thermische schil beperkt tot het na-isoleren van de

spouwmuur en het matig isoleren van de vloer en het dak Om tot een label A+A++ te komen wordt het

warmteverlies van de schil gecompenseerd door het gebruik van actieve zonne-energie (veelal PV)

Zwolle 10 augustus 2015

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV

ing TG Haytink ir HJJ Valk

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Projecten Type Label na

renovatie

Uitvoering

renovatie

Warmteweerstand Glas Kiershy

dichting

Opwekking Ventilatie Zon

vloer gevel dak HR++ triple cv wp mv wtw ZB PV

1 Hof van Egmond te Haarlem rijwoningen A++ 2015 440 311 522 radic radic wp CO2 radic

2 Sleephellingstraat te Rotterdam rijwoningen A++ 2010 520 75-10 530 radic1) radic radic cv radic radic

3 De Kroeven te Roosendaal rijwoningen A++ 2012 410 860 950 radic radic cv radic radic

4 Dolomietenlaan te Tilburg rijwoningen A+ 2011 080 910 1110 radic radic cv radic radic

5 Acacia-Magnoliastraat te Nieuwkuijk woongebouw A+ 20102011 810 6-89 820 radic radic cv radic

6 Boostenwijk te Maastricht rijwoningen A+ 20082009 300 300 300 radic radic wp radic

7 Lucellestraat te Amsterdam woongebouw A+B 20132014 290 162 147 radic radic cv CO2 radic

8 Prinses Margrietstraat te Loosdrecht rijwoningen A+B 2013 380 186 150 radic radic cv CO2 radic2) radic

9 Jan Lelsstraat te Hoek van Holland rijwoningen A++ 2013 253 920 1000 radic radic cvwp radic radic radic

10 Poorterstraat te Montfoort rijwoningen A+ 2013 315 340 447 radic radic wp CO2 radic radic

11 Surinamelaan te Amersfoort woongebouw A+A 20122013 380 180 272 radic radic cv radic radic

12 St Walburg Buitensingel te Tiel rijwoningen A+ 2013 253 611 597 radic radic cv radic

13 s Gravenhagestraat te Den Bosch rijwoningen A+ 2012 348 186 350 radic radic wp radic

14 Kaalheide te Kerkrade West rijwoningen A+ 2012 500 1000 800 radic radic cv radic radic radic

15 Past Astenhof te Millingen ad Rijn woongebouw AB 2014 311 111 108 radic radic cv CO2 radic

16 Van Speykstraat te Arnhem rijwoningen A++ 2014 300 700 700 radic radic cv radic radic radic

17 Eksterstraat te Ulft rijwoningen A++A 20122013 422 486 572 radic radic cv radic radic

18 Groot Lochter te Nijverdal rijwoningen A+B 2014 - 186 - radic radic cv radic radic

19 Noord Esmarkerrondweg Enschede 2^1 kapwoning A+ 2012 190 400 500 radic radic cv radic radic radic

20 Binnengasthuisstraat te Zwolle rijwoningen A+ 2012 630 880 940 radic radic cv radic radic

21 Ruyterstraat te Nijkerk rijwoningen A+ 2015 140 161 483 radic radic cv CO2 radic radic

22 Schouwstraat te Leeuwarden rijwoningen A++ 2013 265 211 122 radic radic cv radic radic

23 Parallelweg te Melick rijwoningen A++ 20132014 870 890 880 radic radic wp radic radic

24 Pierik Zuid te Zwolle rijwoningen A++ 20132014 630 870 930 radic radic cv CO2 radic

25 Anjerhof te Wageningen rijwoningen A+ 2014 265 161 272 radic radic cv CO2 radic

1 Het project Sleephellingstraat is aan de voorzijde voorzien van voorzetramen met HR++ en aan de achterzijde met triple-glas

2 Het project Prinses Margrietstraat te Loosdrecht is voorzien van een decentrale WTW-unit in de woonkamer en vraaggestuurde ventilatie in de overige ruimten

Wn140922aaA0tha - 10 augustus 2015

Pagina 9

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 1 Inleiding

Nieman Raadgevende Ingenieurs heeft in opdracht van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

onderzoek verricht naar 25 zeer energiezuinige renovatieprojecten De samenvatting van de bevindingen

zijn in deze rapportage opgenomen

Kader

De overheid streeft naar energieneutraliteit van de gehele gebouwde omgeving in 2050 Daarmee is het

energetische einddoel helder Energieneutraliteit voor de gehele gebouwvoorraad is een grote stap

vandaar dat in de tussenperiode woningcorporaties en particulieren in stappen toewerken naar deze stip

op de horizon Momenteel is circa een tiende procent van de woning- en gebouwvoorraad

energieneutraal Dit betekent dat de komende veertig jaar de gehele gebouwde omgeving ingrijpend

moet worden verbeterd

Maar hoe doe je dat Hoe vorm je de gebouwde omgeving om In dit onderzoek zijn 25 zeer

energiezuinige renovatieprojecten opgenomen waarbij een belangrijke eerste stap is gezet richting

energieneutraliteit of energieneutraliteit is gerealiseerd

Figuur 1 aanpak zeer energiezuinige renovatie in bestaande bouw (Kerkrade West)

Wn140922aaA0tha - 10 augustus 2015 Pagina 1

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Onderzoek

Op de website wwwrvonlenergiezuiniggebouwd is een database opgenomen van voorbeeldprojecten op

het gebied van energiebesparing in de gebouwde omgeving Om de informatie op deze site ten aanzien

van de energiezuinige renovatieprojecten te actualiseren en verder aan te vullen heeft Nieman

Raadgevende Ingenieurs 25 zeer energiezuinige renovatieprojecten geiumlnventariseerd De 25 onderzochte

projecten zijn onder te verdelen in

21 seriematige grondgebonden woningbouwprojecten

4 woongebouwen (meergezinswoningen)

De projecten verschillen onderling in omvang maatregelen en mate van energiezuinigheid Voor het

onderzoek is de rekensystematiek ISSO 82 aangehouden met de labelklassen A++ tm G zoals gebruikt

werd tot 1 januari 2015

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 2

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 2 Energieconcepten

Voor 25 zeer energiezuinige renovatieprojecten zijn de energetische kenmerken verzameld De

maatregelen uit de labelberekening zijn vastgelegd in een energieconcept waarbij de belangrijkste

kenmerken zijn gevisualiseerd De energieconcepten zijn opgenomen in bijlage 2 In dit hoofdstuk

worden de belangrijkste kenmerken omschreven en weergegeven in een tabel op pagina 9

21 Thermische schil

Vloer boven kruipruimte bergingen In de bestaande bouw komen verschillende vloertypen voor zoals houten vloeren op zand gestorte

betonvloer betonvloer boven kruipruimte Het isoleren van de dichte constructiedelen vormt de eerste

stap om de energievraag te beperken In de 25 onderzochte projecten zijn bij vrijwel alle projecten de

vloeren geiumlsoleerd een uitzondering daar gelaten in verband met een vloer op zand (Dolomietenlaan) De

wijze van isoleren is sterk afhankelijk van de bestaande situatie Aspecten zoals de huidige staat van de

vloer hoogte kruipruimte of bereikbaarheid zijn daarbij bepalend In de meeste gevallen vindt na-isolatie

plaats door toepassing van een vloer- of bodemisolatie Bij het project Binnengasthuisstraat is de oude

houten vloer verwijderd en vervangen door een in het werk gestorte vloer bestaande uit PS-isolatievloer

met stalen liggers

Figuur 2 nieuwe geiumlsoleerde betonvloer in bestaande woning

Gevel Bij de onderzochte projecten is bij 8 projecten spouwmuurisolatie toegepast en 16 projecten zijn voorzien

van een nieuwe thermische schil Deze nieuwe thermische schil wordt gerealiseerd door

het verwijderen van het bestaande buitenblad en plaatsen van nieuwe houtskeletbouwgevel zie

project De Kroeven te Roosendaal

het handhaven van de bestaande gevel en het plaatsen van een prefab schil bestaande uit een

geiumlsoleerd wandelement met daarin de kozijnen WTW-kanalen afgewerkt met een

houtvezelplaat met daarop steenstrips of gevelstuc zie bijvoorbeeld het project Van Speykstraat

te Arnhem

Het voorzien van de gevel met buitengevelisolatie zoals de achtergevel van het project

Sleephellingstraat te Rotterdam en de woningen aan de Noord Esmarkerrondweg in Enschede

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 3

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Het plaatsen van binnengevelisolatie bij projecten met een monumentale status van de

buitengevel Een voorbeeld hiervan is de Binnengasthuisstraat in Zwolle of Indieuml1 te Amsterdam

Om voorbereid te zijn op energieneutraliteit of nul op de meter krijgt de gevel een warmteweerstand van

circa 6 aacute 7 m2KW

Figuur 3 nieuwe prefab-gevel bij de Van Speykstraat Arnhem

Figuur 4 voorbeelden binnengevelisolatie Binnengasthuisstraat Zwolle

Figuur 5 buitengevelisolatie (Nieuwkuijk) en Noord Esmarkerrondweg Enschede

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 4

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Kozijnen glas In de bestaande situatie komen diverse typen kozijnen en glas voor In de helft van de gevallen wordt

het bestaande glas vervangen door triple-glas en in de overige projecten wordt het glas vervangen door

HR++-glas Bij de vervanging van glas kan de monumentale status van het project een rol spelen Zo is

bij het project Sleephellingstraat de voorzijde voorzien van voorzetramen met HR++-glas bij het project

Binnengasthuisstraat is het historische kozijn met enkel glas behouden en aan de binnenzijde voorzien

van een tweede kozijn met triple-glas

Ramen vormen in de bouwkundige schil de grootste warmtelekken Uit de onderzochte projecten blijkt

dat triple-glas bij de zeer energiezuinige projecten en nul op de meter projecten de basis vormt

Figuur 6 triple-glas in Passief kozijn met historisch kozijn daarvoor

Daken

Bij renovatieprojecten is het na-isoleren van het dak een belangrijke maatregelen om de energetische

prestatie te verbeteren Bij vrijwel alle onderzochte projecten wordt tijdens renovatie het dak geiumlsoleerd

of beter geiumlsoleerd Dakisolatie kan zowel aan de binnen- als buitenzijde aangebracht worden Bij de

onderzochte projecten komen de volgende oplossingen voor

Een nieuwe isolatielaag direct onder de pannen op de bestaande dakplaten aangebracht

bijvoorbeeld met PIRPUR-isolatieplaten voorbeeld Binnengasthuis te Zwolle

Een isolatielaag aan de binnenzijde van de constructie aangebracht Hiertoe wordt er PUR

aangebracht tegen het dakbeschot of wordt aan de binnenzijde een beplating met regelwerk

aangebracht met daartussen de isolatie voorbeeld Boostenwijk te Maastricht

Bij meerdere project waaronder de Van Speykstraat te Arnhem wordt het hellende dak voorzien

van een nieuw dakelement

Figuur 7 voorbeeld dakisolatie buitenzijde- en binnenzijde

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 5

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Figuur 8 voorbeeld nieuwe dakconstructie (Montfoort)

22 Luchtdichtheid

De luchtdichtheid van de gebouwschil is van belang voor het comfort in de woning de energiezuinigheid

en het behoud van de constructie De belangrijkste luchtlekken zijn rondom de kozijnen doorvoeringen

in de vloer en de dakconstructie en ter plaatse van de dakvoetdaknok

figuur 9 luchtlekken in de praktijk

Tijdens renovatie is er bij alle projecten sprake van een optimalisatie van de luchtdichtheid ter plaatse

van de kozijnen doorvoeringen en aansluitingen bij vloer en dakconstructie

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 6

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

23 Verwarming amp tapwater

Voor de verwarming van de woningen komen de volgende systemen naar voren

HR-107 combiketel al dan niet in combinatie met een zonneboiler met vlakke plaatcollector of

heatpipe

Warmtepomp ndash bodem

Warmtepomp - lucht

figuur 10 cv-installatie met zonneboiler bij Binnengasthuisstraat en Sleephelling toepassing

warmtepompen bij Poorterstraat

In 19 projecten is tijdens renovatie een individuele cv-ketel (HR-107 ketel) toegepast In de

verblijfsruimten zijn bij toepassing van een cv-ketel radiatorenconvectoren toegepast voor de afgifte van

de warmte

In de volgende 6 projecten wordt een andere installatie toegepast

Bodemwarmtepomp Hof van Egmond te Haarlem Boostenwijk te Maastricht president Jan

Lelsstraat te Hoek van Holland Poorterstraat te Montfoort

Luchtwarmtepomp Parallelweg te Melick president Jan Lelsstraat te Hoek van Holland

Hybride warmtepompcv-ketel op basis van ventilatieretourlucht rsquos Gravenhagestraat te rsquos

Hertogenbosch

Bij het project president Jan Lelsstraat te Hoek van Holland hadden bewoners de keuze uit een HR-107

ketel of een luchtwarmtepomp Van de 52 woningen hebben 11 bewoners voor een warmtepomp

gekozen waarvan vijf voor een luchtwarmtepomp en zes voor een bodemwarmtepomp

In het project De Kroeven te Roosendaal wordt een Passiefhuistoestel toegepast Deze installatie bestaat

uit een geiumlntegreerde oplossing met de functionaliteit van cv-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

met warmteterugwinning en een zonneboiler

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 7

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

figuur 11 cv + WTW-unit De Kroeven

24 Ventilatie

Bij 12 van de 25 onderzochte projecten is een gebalanceerde ventilatiesysteem met warmteterugwinning

toegepast Bij de projecten met de ambitie Passief renoveren geldt een eis aan de warmtevraag van

maximaal 25 kWhm2 Om te voldoen aan deze eis is de toepassing van een gebalanceerd

ventilatiesysteem noodzakelijk Bij toepassing van natuurlijke toevoer en mechanische afvoer wordt de

warmtevraag van 25 kWhm2 al snel overschreden In 12 projecten vindt ventilatie plaats door middel

van natuurlijke toevoer (ventilatieroosters in de gevel) en mechanische afvoer Van de projecten met

natuurlijke toevoer en mechanische afvoer wordt bij 8 projecten vraaggestuurde ventilatie toegepast op

basis van tijd of CO2 Dit betekent dat veelal in de woonkamer een CO2-sensor wordt toegepast die

afhankelijk van het aantal personen in de woonkamer de mechanische ventilatie aanstuurt Uit onderzoek

van Monicair blijkt dat met name in de slaapkamers sprake is van een slechtere luchtkwaliteit Om ook in

de slaapkamer een goede luchtkwaliteit te realiseren een mechanische component nodig al dan niet op

basis van CO2-meting

Bij het project Prinses Margrietstraat te Loosdrecht wordt een decentrale-WTW unit toegepast in de

woonkamerkeuken en natuurlijke toevoer met mechanische afvoer in de overige vertrekken van de

woning Het voordeel van decentrale-WTW unit in de bestaande bouw is dat het minder ventilatiekanalen

vergt

figuur 12 Decentrale WTW unit

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 8

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

25 Zonne-energie

Bij de onderzochte renovatieprojecten wordt zonne-energie zowel ingezet voor de opwekking van

elektriciteit als de opwekking van warmtapwater Bij 17 van de 25 projecten wordt gebruik gemaakt van

PV-panelen voor de opwekking van elektriciteit De toe te passen aantal m2 PV-panelen is afhankelijk van

de energieambitie A+ A++ nul op de meter

Om de tapwatervraag te beperken wordt bij 10 renovatieprojecten een zonneboiler toegepast De grootte

van het collectoroppervlak ligt rond de 23 m2 per woning voor tapwater

Figuur 13 voorbeeld gebruik zonne- energie Montfoort en Kerkrade-West

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 9

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 3 Aanpak renovatieprojecten

Uit de onderzochte projecten blijkt dat er verschil is in aanpak tussen projecten met een ambitie label

AB en projecten met een hogere ambitie label A+ en hoger Bij de woningprojecten met een label B

worden veelal maatregelen gekozen die net voldoen aan label B maar niet gericht zijn op de

toekomstWoningcorporaties geven bij zeer energiezuinige projecten (ambitie A+ en hoger) voor het

merendeel de voorkeur aan een sprongsgewijze aanpak in een keer een grote stap

Sprongsgewijs

Doel van een sprongsgewijze aanpak is om de aanpak niet in meerdere stappen te verdelen maar per

complex een grote stap te maken naar Passief Bouwen Active House of nul op de meter

Bij drie projecten is nu de stap gemaakt naar Passief renoveren waarbij in de toekomst door het gebruik

van duurzame energie relatief eenvoudig de stap naar energieneutraliteit te behalen is De volgende

denkrichtingen voor de sprongsgewijze aanpak worden in de volgende paragrafen nader toegelicht

Nul op de meter Nul op de nota

Passief Renoveren

Active House

Autarkisch (komt niet in de onderzochte projecten voor)

Figuur 14 stapsgewijze aanpak (label B) en sprongsgewijze aanpak (label A+A++)

(bron Taskforce CO2)

Bij een aantal projecten is de aanpak van de thermische schil beperkt tot het na-isoleren van de

spouwmuur en het matig isoleren van de vloer en het dak Om tot een label A+A++ te komen wordt het

warmteverlies van de schil gecompenseerd door het gebruik van actieve zonne-energie (veelal PV) Door

nu gebruik te maken van PV-panelen wordt de woning beperkt in de mogelijkheden om op termijn te

komen tot energieneutraliteit Geredeneerd vanuit het einddoel energieneutraliteit in 2050 is het

verstandig om nu te investeren in de thermische schil en mogelijkheden te behouden om te komen tot

energieneutraal

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 10

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

31 Nul op de meter

Belangrijk voorbeeld van gerealiseerde nul-op-de-meter projecten zijn de projecten die in het kader van

de Stroomversnelling zijn aangepakt De Stroomversnelling is een landelijke samenwerking tussen zes

corporaties en vier bouwers zie httpwwwstroomversnellingnet Het doel is om een concept te

ontwikkelen voor de renovatie van jaren rsquo50 jarenrsquo60 en jaren rsquo70 woningen tot nul-op-de-meter

woningen Het concept draagt ertoe bij dat woningcorporaties hun woningvoorraad kunnen verbeteren

kunnen voldoen aan de landelijke doelstellingen voor het verduurzamen van woningen egraven de woonlasten

voor hun huurders zo laag mogelijk kunnen houden

Het idee achter de Stroomversnelling is dat de maandelijkse energierekening van bewoners ingezet wordt

om de kosten voor de renovatie te betalen In de proef bouwt iedere bouwer in eerste instantie een serie

prototypes een grondgebonden woning uit de jaren rsquo60 een grondgebonden woning uit de jaren rsquo70 en

een appartement in gestapelde bouw Een ongeiumlsoleerde woning uit de jaren rsquo60 biedt andere

mogelijkheden dan een matig geiumlsoleerde woningen uit de jaren rsquo70 Wanneer de prototypes uitwijzen

dat het concept financieel haalbaar is mogen de vier bouwers in totaal 10000 woningen renoveren

Daarna stellen de zes corporaties nog eens 100000 woningen beschikbaar aan de markt

In dit onderzoek zijn twee prototypen van projecten uit de stroomversnelling opgenomen

Figuur 15 Nul op de meter Stroomversnelling te Arnhem en Melick

Arnhem

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96

huurhuizen in de wijk Presikhaaf in Arnhem

De woningen krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat

uit geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de

woning zorgt een cv-ketel voor verwarming en

warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de

zonzijde PV-panelen voor de opwekking van elektriciteit

en een zonneboiler voor warmtapwater

Figuur 16 voorbeeld energieconcept

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 11

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Insteek van de Stroomversnelling is dat de maandelijkse woonlasten voor de huurders gelijk blijven Zij

betalen hun energierekening niet meer aan het energiebedrijf maar aan de woningbouwcorporatie Voor

dat geld knapt de corporatie met het bouwbedrijf de woning op De woning wordt zo goed verbeterd dat

de energiemeter over een jaar gemiddeld op nul uitkomt De bewoner betaalt alleen nog voor energie als

hij bovengemiddeld energie verbruikt Gebruikt de bewoner minder energie dan krijgt hij geld terug

Melick

In Melick is een blokje van vier jaren rsquo60

rijtjeswoningen gerenoveerd Deze woningen zijn

uitgevoerd als all-electric woningen De installaties

van de woningen zijn samengebracht in een extern

portaal

In de vier huizen zijn bekende technieken toegepast

zoals gebalanceerde ventilatie PV warmtepomp

gecombineerd met innovaties zoals 3D woningshy

inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in

plaats van wisselstroom

32 Passief Renovatie

Passief renoveren is een bouwwijze die gekenmerkt wordt door een optimale thermische schil en een

efficieumlnt gebruik van zonne-energie De nadruk ligt op de eerste stap van de Trias Energetica het

beperken van de energievraag Door het warmteverlies en de luchtdoorlatendheid van de woning sterk te

beperken te optimaliseren ontstaat een comfortabele en energiezuinige woning in de winter- en

zomerperiode Dit wordt gerealiseerd door een hoge warmteweerstand van vloer gevel en dak van 65 aacute

100 m2KW drievoudige beglazing geen koudebruggen gebalanceerde ventilatie en zomernacht-

ventilatie Doordat een groot deel van de energievraag gedekt wordt door passieve zonne-energie wordt

de term lsquoPassiefrsquo gebruikt Het concept vergt een hoge kwaliteit in het ontwerp- en uitvoeringsproces

Figuur 17 voorbeeld energieconcept

Figuur 18 Renovatie met Passief ambitie te Kaalheide Kerkrade West en Nieuwkuijk

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 12

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

33 Active House

Het Active House concept is een visie die inzet op comfortabel gebouw en een intergrale kijk op het

totaalbeeld van de aspecten energie binnenklimaat en omgeving Naast energiebesparing maken

ruimte licht beleving comfort en energieopwekking onderdeel uit van de oplossing en visie op de

toekomst

Een Active House concept combineert een thermisch schil zoals hoge isolatiewaarden en hoge

luchtdichtheid zuid orieumlntatie met zonwering enof zomernachtventilatie met meer actieve componenten

Voorbeelden van actieve componenten zijn zonneboiler warmtepomp PV-panelen natuurlijke of

vraaggestuurde ventilatie en domotica Hierdoor ontstaat een woning die vrijwel energieneutraal of zelfs

energieleverend is

Figuur 19 Active House renovatie Montfoort

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 13

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 4 Proces

Het proces om tot een energiezuinige renovatie te komen verschilt en is afhankelijk van onder andere de

volgende factoren

energiebeleid corporatie

bouwkundige en installatietechnische staat huidige voorzieningen

investeringsbudget

wensen bewoners

projectspecifieke factoren

In de traditionele aanpak is over het algemeen een proces eraan voorafgegaan om het renovatieproject

te realiseren Veelal zijn er voor start van de renovatie diverse onderzoeken verricht huidige

constructieve en energetische staat asbest inventarisatie bouwfysische klachten en bewonersavonden

en enquecirctes onder de bewoners Vervolgens dient draagvlak onder de bewoners te worden gecreeumlerd en

worden de ideeeumln omgezet in een ontwerp Daarna volgt de aanbesteding en het uitvoeringsproces

waarbij veel werkzaamheden in en om de woning worden uitgevoerd Het doel van De Stroomversnelling

is onder andere om dit traditionele proces te versnellen en te industrialiseren

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen

uit de jaren rsquo50-rsquo70 De grote aantallen van de corporaties stellen de

bouwers in staat om te investeren in een forse innovatie die nodig is om

de gestelde ambitie van prijs en kwaliteit te realiseren Met de bestaande

conventionele bouwprocessen levert een kwaliteitsrenovatie die leidt tot

woningen zonder energiekosten geen sluitende business-case op Door

het bouwproces te industrialiseren wordt verwacht dat woningen worden

verbeterd tegen lagere kosten

Voor bouwpartijen is de sprong van de gangbare energienorm naar een

gegarandeerde nul-op-de-meter in technische zin mogelijk Echter om

van deze deal een businesscase te maken moeten renovatieprijzen nog

fors dalen En dat is de deal die de Stroomversnelling de belofte van

schaalgrootte stelt de bouwers namelijk in staat te innoveren op product

en proces samen met co-makers en de toeleverende

industrie Woningrenovatie zal stapsgewijs een industrieel karakter

krijgen op basis van prototyping van totale-woningconcepten Deze

sprong in prijs is alleen mogelijk door een forse proces- en ook

productinnovatie in de sector Momenteel wordt het bouwproces

gekenmerkt door gebrek aan samenwerking in de keten

projectgebonden aanpakken en hoge faalkosten

Voor de bewoner heeft deze aanpak de volgende voordelen

De thermische schil wordt verbeterd en de woning wekt net zoveel energie op als

normaalgesproken wordt gebruikt inclusief een gemiddeld huishoudelijk verbruik

Figuur 20 tijdlijn

Stroomversnelling

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 14

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Het uiterlijk van de woning wordt gemoderniseerd

De woning is na renovatie voorzien van nieuwe keuken badkamer en toilet

Doel is dat de renovatie plaats vindt in minder dan twee weken

Geen extra woonlasten Het totale bedrag van huur en energie blijft hetzelfde

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 15

-

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 1

Overzicht 25 projecten

Project Woningtype Renovatie

jaar

Aantal

woningen

Voor renovatie Na renovatie

1 Hof van Egmond te Haarlem Rijwoningen 2015 6 EI = 275 - label F EI = -008 - label A++

2 Sleephellingstraat te Rotterdam Rijwoningen 2010 14 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

3 De Kroeven te Roosendaal Rijwoningen 2012 246 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

4 Dolomietenlaan te Tilburg Rijwoningen 2011 8 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

5 Acacia-Magnoliastraat te Nieuwkuijk Woongebouw 20102011 16 EI = 192217 - label DE EI = 058 - label A+

6 Boostenwijk te Maastricht Rijwoningen 20082009 31 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

7 Lucellestraat te Amsterdam Woongebouw 20132014 179 EI = 242322 - label FG EI = 066112 - label A+B

8 Prinses Margrietstraat te Loosdrecht Rijwoningen 2013 38 EI = onbekend EI = 110069 - label A+B

9 Jan Lelsstraat te Hoek van Holland Rijwoningen 2013 52 EI = 218310 - label EG EI = -019-077 - label A++

10 Poorterstraat te Montfoort Rijwoningen 2013 92 EI = onbekend EI = 052051 - label A+

11 Surinamelaan te Amersfoort Woongebouw 20122013 55 EI = 246278 - label F EI = 061096 - label A+A

12 St Walburg Buitensingel te Tiel Rijwoningen 2013 11 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

13 s Gravenhagestraat te Den Bosch Rijwoningen 2012 15 EI = 173 - label D EI = 065 - label A+

14 Kaalheide te Kerkrade West Rijwoningen 2012 153 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

15 Past Astenhof te Millingen ad Rijn Woongebouw 2014 24 EI = onbekend EI = 076115 - label AB

16 Van Speykstraat te Arnhem Rijwoningen 2014 1 (van 96) EI = 236 - label E EI = 021 - label A++

17 Eksterstraat te Ulft Rijwoningen 20122013 9 EI = 234265 - label EF EI = 029071 - label A++A

18 Groot Lochter te Nijverdal Rijwoningen 2014 79 EI = 155220 - label CE EI = 053122 - label A+B

19 Noord Esmarkerrondweg Enschede 2^1 kapwoning 2012 10 EI = onbekend EI = 059 - label A+

20 Binnengasthuisstraat te Zwolle Rijwoningen 2012 24 EI = 314 - label G EI = 056 - label A+

21 Ruyterstraat te Nijkerk Rijwoningen 2015 13 EI = 165 - label D EI = 061 - label A+

22 Schouwstraat te Leeuwarden Rijwoningen 2013 14 EI = 156 - label C EI = 046 - label A++

23 Parallelweg te Melick Rijwoningen 20132014 4 EI = onbekend EI = 017 - label A++

24 Pierik Zuid te Zwolle Rijwoningen 20132014 46 EI = 190 - label D EI = 018 - label A++

25 Anjerhof te Wageningen Rijwoningen 2014 8 EI = 179 - label D EI = onbekend - label A+

Wn140922aaA0tha - 10 augustus 2015

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 2

Energiekenmerken per project

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015

-

Overzichtstabel - Hof van Egmond te Haarlem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Hof van Egmond

opdrachtgever PreWonen

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd vloer voorzien van 170 mm isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 200 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie oostwest oostwest

installatietechnisch

verwarming lokaal gasolie individuele warmtepomp (bron bodem)

warmtapwater badgeiser warmteboiler

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 384 msup2 PV-panelen

resultaat

Pladellastraat 4 Energie Index (EI) = 275 Energie Index (EI) = -008

Energielabel F Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Hof van Egmondxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Hof van Egmond te Haarlem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Hof van Egmond EI 008

Het complex Hof van Egmond is gelegen in de wijk Slachthuisbuurt in Haarlem en telt

154 sociale huurwoningen Het complex heeft sinds 2009 de gemeentelijke

monumenten status De woningen zijn gebouwd in de jaren 1924 -1928 Door te

funderen op een uitdrogende veenlaag (dus geen paalfundering) is in 1991 al

geconstateerd dat de aanwezige verzakkingen zo structureel zijn dat een grote

ingreep onvermijdelijk is De voorkeur viel op de aanpak gebaseerd op een

zogenoemd hoogniveau monumentenrenovatie met behoud van de monumentaal

waardige gevels Het project wordt opgedeeld in 11 fases

De bouwkundige schil wordt op een economisch verantwoorde manier

geoptimaliseerd door de woningen in zijn geheel te strippen de monumentale gevels

en de begane grondvloer worden nageiumlsoleerd de dak- en tussenvloer worden

vervangen door prefabbeton waarvan de dakvloer hoogwaardig wordt geiumlsoleerd de

roederamen worden in oude luister hersteld en voorzien van HR++ beglazing de

luchtdichtheid wordt verhoogd en bovendien zal de bestaande verouderde VR-ketel en

gaskachels vervangen worden door een HR-107 ketel of een bodemwarmtepomp

De 6 proefwoningen in de Pladellastraat zijn energieneutrale woningen De

CV gasketels zijn vervangen door een elektrische warmtepomp die gebruik

maakt van aardwarmte Verder is het platte dak voorzien van PV-panelen De

huurders van deze woningen betalen nu en in de toekomst bij normaal gebruik geen

energiekosten

-

Overzichtstabel - Sleephelling te Rotterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Sleephelling te Rotterdam

opdrachtgever Woonstad Rotterdam

uitvoering renovatie 2010

Doelstelling label A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde betonvloer Rc= 520 m2KW (xx mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk (voorzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - binnengevelisolatie

langsgevels metselwerk (achterzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 100 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 530 m2KW ge 230 mm cf ISSO 821)

plat dak dakkapel ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 880 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

wang dakkapel ongeisoleerd paneel Rc= 720 m2KW (ge 230 mm c ISSO 821)

plat dak dakterras ongeisoleerd dak Rc= 740 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel glas bestaande ramen voorzien van voorzetramen met HR++

-glas (voorzijde)

glas gehele woning vervangen door triple-glas (achterzijde)

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 556 msup2 collectorvlak

resultaat

woonblok onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 9 historische panden tot 14 koopwoningen en een kleine voorziening voor begeleid wonen volgens Passiefhuisconcept met energielabel A++

Energiekenmerken - Sleephellingxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Sleephelling te Rotterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Sleephelling EI onbekend

Het project Sleephelling in Rotterdam bestond uit 9 historische panden uit 1903 die

gerenoveerd zijn tot 14 energiezuinige koopwoningen en een voorziening bestemd

voor begeleid wonen De energie ambitie lag op het niveau Passief renoveren met 2

een warmtevraag lt 25 kWhm

Het project wordt gekenmerkt door zeer goede isolatie van vloer wanden en plafonds

op passiefniveau De gevelkozijnen van het monumentale woonblok met beschermd

stadsgezicht blijven gehandhaafd De extra zware kozijnen met drievoudige

beglazing zorgen voor een goede kierdichting Daarnaast worden de aansluitingen

tussen gevel en kozijn rondom luchtdicht afgeplakt zodat het mogelijk is een hoge

mate van luchtdichtheid te realiseren

De woningen worden uitgerust met een gebalanceerd ventilatiesysteem met

warmteterug-winning De energie van de afgezogen lucht wordt overgedragen aan de

toegevoerde lucht waardoor er geen energie verloren gaat Zonneboilers zorgen

voor warm tapwater Een HR-combiketel zal alleen tijdens extreme situaties als

bijverwarming nodig zijn dan wel om het tapwater na te verwarmen De grote

energieverbruikers zoals wasmachine en vaatwasser krijgen een hotfill Waardoor de

apparaten standaard worden voorzien van warmwater dat is opgewarmd door de

zonneboiler Voor de gasgestookte droger is een gasaansluiting opgenomen

-

Overzichtstabel - De Kroeven te Roosendaal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project De Kroeven Roosendaal complex 505

opdrachtgever Aramis AlleeWonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde vloer Rc= 410 m2KW (isolatiedikte 100 mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 949 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel Brink passiefhuis toestel

warmtapwater combitap VR Brink passiefhuis toestel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie Kro zonneboiler met 228 msup2 collectorvlak

resultaat

hoekwoning De Kroeven onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - De Kroevenxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - De Kroeven te Roosendaal

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie De Kroeven EI onbekend

In de Roosendaalse wijk Kroeven zijn 244 eengezinswoningen hoogefficieumlnt

gerenoveerd volgens het Passiefhuisconcept Om aan de Passiefhuiseisen te voldoen

is de schil van de huizen optimaal geiumlsoleerd en kierdicht gemaakt De schil is volledig

gestript tegen de afgepelde buitenkant van de woningen komt een

houtskeletbouwconstructie van houten I-profielen gevuld met een 36 cm dikke laag

cellulose De buitengevels is voorzien van leistenen De warmteweerstand (Rcshy

waarde) van de dichte delen van de thermische schil bedraagt circa 10 msup2KW

De warmtebehoefte van de huizen in Kroeven is minimaal en kan gemakkelijk

aangevuld worden met een eenvoudige installatie De woning wordt voorzien van

luchtverwarming Bij de renovatie van de woningen blijven de bestaande cv-ketel een

groot deel van de radiatoren behouden Om te voorkomen dat het te warm wordt

beperkt een buffervat zo nodig het vermogen van de cv Dit wordt gecombineerd met

een zomerbypass

In de woning wordt een Passiefhuistoestel geplaatst waarin het ventilatie-

warmwater- en verwarmingsysteem zijn geiumlntegreerd Het tapwater wordt door de cv-

ketel en de zonneboiler gerealiseerd In de zomer garanderen passieve strategieeumln

zoals thermische massa zonwering en nachtventilatie een comfortabel binnenklimaat

-

Overzichtstabel - Dolomietenlaan te Tilburg

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Passief renovatie sociale huurwoningen Tilburg

opdrachtgever Woningcorporatie TBV Wonen

uitvoering renovatie 2011

Doelstelling A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van 20 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

paneel ongeiumlsoleerd voorzien van 230 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 ketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 400 msup2 collectorvlak

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

investering per woning euro 120000

subsidie per woning euro 11875

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Acht bestaande woningen uit 1976 zijn omgebouwd tot Passiefwoningen

Energiekenmerken - Dolomietenlaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Dolomietenlaan te Tilburg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Dolomietenlaan EI 063 068

In Tilburg zijn acht woningen uit 1976 gerenoveerd volgens de principes van Passief

Bouwen De bestaande woningen werden gekenmerkt door enkel glas verouderde

installatie waaronder het ventilatiesysteem De maximale warmtevraag van de

woningen is door de bouwwijze Passief Bpouwen teruggebracht tot maximaal van 25

kWhm2sup2 per jaar goed voor een energiebesparing van 70 procent Hiervoor zijn de

gevels voorzien van houtskeletbouwelementen met isolatiediktes van ruim 40

centimeter opgevuld met cellulose Deze elementen zijn in eacuteeacuten dag aangebracht met

ingebouwd drievoudig HR++ glas en kozijnen Het dakbeschot bleef bewaard maar

daarop werd een geiumlsoleerd prefabelement geplaatst De spouw die daardoor

ontstond werd ook geiumlsoleerd De vloer op zand daarentegen bleek moeilijker te

isoleren Alleen het warmteverlies ter plaatse van de fundering is vermindert

Elk huis beschikt over een gebalanceerd ventilatiesysteem en een zonneboiler Vier

vierkante meter zonnecollectoren op het dak volstaan meestal om de 200 liter water

in de boiler voor te verwarmen In geval van nood is er altijd de kleine cv-installatie

amper 35 kilowatt sterk ldquoDie levert niet alleen warmte aan het tapwater maar helpt

het huis ook verwarmen mocht dat nodig zijn Sommige kamers hebben nieuwe

kleine radiatoren gekregen Maar in andere ruimtes zijn de oude radiatoren

behouden

-

Overzichtstabel - Passiefhuisrenovatie Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 16 woningen Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

opdrachtgever Woonveste Nieuwkuijk

uitvoering renovatie 20102011

Doelstelling Passiefhuis renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer vloer (obv bouwjaar 1965 - 1975) Rc= 807 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 644 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 894 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

plat dak houten dakbeschot ongeisoleerd Rc= 826 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houtenaluminium kozijnen - U le 080 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 100 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen - n50 lt 10 h

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

portiekwoningen Energie Index (EI) = 192 - 217 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D - E Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro100000-

huurprijs euro350 maand euro500 maand

Gemiddelde gasbesparingmaand euro50-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 16 woningen uit de jaren 70 naar het niveau Passief Bouwen met ketensamenwerking

Energiekenmerken - Acacia- en Magnoliastraatxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Acacia- en Magnoliastraat EI 058 063

Aan de Acacia- en Magnoliastraat te Nieuwkuijk staan 2 blokken met 8

huurappartementen Stichting Woonveste te Drunen heet deze woningen energetisch

verbeterd naar het niveau Passief renovatie

De appartementen hebben na renovatie een marginale energiebehoefte voor

ruimteverwarming van maximaal 25 kWhm2 en een gerealiseerde luchtdichtheid van

n50 le 10 h-1 (oftewel qv10 le 025 dm3sm2)

Om tot deze resultaten te komen is de totale gebouwschil uitermate goed geiumlsoleerd

(Rc ge 8 m2KW en geiumlsoleerde kozijnen met 3-voudig glas) zijn de details volledig

luchtdicht uitgevoerd en is er extra aandacht besteed aan de beperking van lineaire

transmissieverliezen over de onderlinge aansluiting van bouwdelen (zgn

koudebruggen) Daarnaast zijn de appartementen geventileerd dmv een

gebalanceerd ventilatiesysteem met een hoog rendement op de warmteterugwinning

en is vanwege de lage transmissie verliezen slechts een CV-installatie benodigd met

eacuteeacuten centrale radiator

Woonveste koos voor een ketensamenwerking tussen opdrachtgever architect

adviesbureau en installateur Openheid en vertrouwen zijn daarbij belangrijke

onderdelen

-

Overzichtstabel - Boostenwijk te Maastricht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Boostenwijk te Maastricht

opdrachtgever Servatius Ontwikkeling

uitvoering renovatie 2008-2009

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel elektrische warmtepomp met individuele bodemwisselaar

koeling nvt HT-koeling geiumlntegreerd in wand- en plafondpanelen

warmtapwater combitap VR combiwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A+

bouwkosten ca euro5400000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Boostenwijkxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

ONDERZOEK ZEER ENERGIEZUINIGE RENOVATIEWONINGEN

Samenvatting bevindingen - label A+A++

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Postbus 8242

3503 RE UTRECHT

088 - 602 70 00

Vertegenwoordigd door de heer drs MTJ van Horen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV

Vestiging Zwolle

Postbus 40147

8004 DC Zwolle

T 038 - 467 00 30

zwolleniemannl

wwwniemannl

Uitgevoerd door ing TG Haytink

ing BJH Geurts

ir HJJ Valk

Referentie Wn140922aaA1tha

Status definitief

Datum 10 augustus 2015

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Samenvatting

Nieman Raadgevende Ingenieurs heeft onderzoek verricht naar 25 zeer energiezuinige

renovatieprojecten met een label A+A++ De onderzochte projecten verschillen onderling in omvang

maatregelen en mate van energiezuinigheid Voor het onderzoek is de rekensystematiek conform ISSO

82 aangehouden (met de labelklassen A++ tm G) zoals deze gebruikt werd tot 1 januari 2015 Het doel

van het onderzoek is het vergroten van kennis over voorbeelden van seriematig uitgevoerde (zeer)

energiezuinige renovatieprojecten

Woningcorporaties geven bij zeer energiezuinige projecten voor het merendeel de voorkeur aan een

sprongsgewijze aanpak in een keer een grote stap om te komen tot (bijna) energieneutraliteit Dit

resultaat wordt ofwel nu direct bereikt of is in de toekomst met een beperkte aanvullende ingreep

bereikbaar Een toekomstgericht renovatieconcept begint met een thermische schil met een

isolatiewaarde van 4 aacute 8 m2KW triple glas goede luchtdichtheid en een energiezuinig verwarming- en

ventilatiesysteem Bouwprincipes zoals Passief Bouwen en Active House of de Nul op de Meter projecten

in het kader van de Stroomversnelling geven hiervoor praktische handvatten en voorbeelden

Bij een aantal projecten is de aanpak van de thermische schil beperkt tot het na-isoleren van de

spouwmuur en het matig isoleren van de vloer en het dak Om tot een label A+A++ te komen wordt het

warmteverlies van de schil gecompenseerd door het gebruik van actieve zonne-energie (veelal PV)

Zwolle 10 augustus 2015

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV

ing TG Haytink ir HJJ Valk

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Projecten Type Label na

renovatie

Uitvoering

renovatie

Warmteweerstand Glas Kiershy

dichting

Opwekking Ventilatie Zon

vloer gevel dak HR++ triple cv wp mv wtw ZB PV

1 Hof van Egmond te Haarlem rijwoningen A++ 2015 440 311 522 radic radic wp CO2 radic

2 Sleephellingstraat te Rotterdam rijwoningen A++ 2010 520 75-10 530 radic1) radic radic cv radic radic

3 De Kroeven te Roosendaal rijwoningen A++ 2012 410 860 950 radic radic cv radic radic

4 Dolomietenlaan te Tilburg rijwoningen A+ 2011 080 910 1110 radic radic cv radic radic

5 Acacia-Magnoliastraat te Nieuwkuijk woongebouw A+ 20102011 810 6-89 820 radic radic cv radic

6 Boostenwijk te Maastricht rijwoningen A+ 20082009 300 300 300 radic radic wp radic

7 Lucellestraat te Amsterdam woongebouw A+B 20132014 290 162 147 radic radic cv CO2 radic

8 Prinses Margrietstraat te Loosdrecht rijwoningen A+B 2013 380 186 150 radic radic cv CO2 radic2) radic

9 Jan Lelsstraat te Hoek van Holland rijwoningen A++ 2013 253 920 1000 radic radic cvwp radic radic radic

10 Poorterstraat te Montfoort rijwoningen A+ 2013 315 340 447 radic radic wp CO2 radic radic

11 Surinamelaan te Amersfoort woongebouw A+A 20122013 380 180 272 radic radic cv radic radic

12 St Walburg Buitensingel te Tiel rijwoningen A+ 2013 253 611 597 radic radic cv radic

13 s Gravenhagestraat te Den Bosch rijwoningen A+ 2012 348 186 350 radic radic wp radic

14 Kaalheide te Kerkrade West rijwoningen A+ 2012 500 1000 800 radic radic cv radic radic radic

15 Past Astenhof te Millingen ad Rijn woongebouw AB 2014 311 111 108 radic radic cv CO2 radic

16 Van Speykstraat te Arnhem rijwoningen A++ 2014 300 700 700 radic radic cv radic radic radic

17 Eksterstraat te Ulft rijwoningen A++A 20122013 422 486 572 radic radic cv radic radic

18 Groot Lochter te Nijverdal rijwoningen A+B 2014 - 186 - radic radic cv radic radic

19 Noord Esmarkerrondweg Enschede 2^1 kapwoning A+ 2012 190 400 500 radic radic cv radic radic radic

20 Binnengasthuisstraat te Zwolle rijwoningen A+ 2012 630 880 940 radic radic cv radic radic

21 Ruyterstraat te Nijkerk rijwoningen A+ 2015 140 161 483 radic radic cv CO2 radic radic

22 Schouwstraat te Leeuwarden rijwoningen A++ 2013 265 211 122 radic radic cv radic radic

23 Parallelweg te Melick rijwoningen A++ 20132014 870 890 880 radic radic wp radic radic

24 Pierik Zuid te Zwolle rijwoningen A++ 20132014 630 870 930 radic radic cv CO2 radic

25 Anjerhof te Wageningen rijwoningen A+ 2014 265 161 272 radic radic cv CO2 radic

1 Het project Sleephellingstraat is aan de voorzijde voorzien van voorzetramen met HR++ en aan de achterzijde met triple-glas

2 Het project Prinses Margrietstraat te Loosdrecht is voorzien van een decentrale WTW-unit in de woonkamer en vraaggestuurde ventilatie in de overige ruimten

Wn140922aaA0tha - 10 augustus 2015

Pagina 9

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 1 Inleiding

Nieman Raadgevende Ingenieurs heeft in opdracht van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

onderzoek verricht naar 25 zeer energiezuinige renovatieprojecten De samenvatting van de bevindingen

zijn in deze rapportage opgenomen

Kader

De overheid streeft naar energieneutraliteit van de gehele gebouwde omgeving in 2050 Daarmee is het

energetische einddoel helder Energieneutraliteit voor de gehele gebouwvoorraad is een grote stap

vandaar dat in de tussenperiode woningcorporaties en particulieren in stappen toewerken naar deze stip

op de horizon Momenteel is circa een tiende procent van de woning- en gebouwvoorraad

energieneutraal Dit betekent dat de komende veertig jaar de gehele gebouwde omgeving ingrijpend

moet worden verbeterd

Maar hoe doe je dat Hoe vorm je de gebouwde omgeving om In dit onderzoek zijn 25 zeer

energiezuinige renovatieprojecten opgenomen waarbij een belangrijke eerste stap is gezet richting

energieneutraliteit of energieneutraliteit is gerealiseerd

Figuur 1 aanpak zeer energiezuinige renovatie in bestaande bouw (Kerkrade West)

Wn140922aaA0tha - 10 augustus 2015 Pagina 1

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Onderzoek

Op de website wwwrvonlenergiezuiniggebouwd is een database opgenomen van voorbeeldprojecten op

het gebied van energiebesparing in de gebouwde omgeving Om de informatie op deze site ten aanzien

van de energiezuinige renovatieprojecten te actualiseren en verder aan te vullen heeft Nieman

Raadgevende Ingenieurs 25 zeer energiezuinige renovatieprojecten geiumlnventariseerd De 25 onderzochte

projecten zijn onder te verdelen in

21 seriematige grondgebonden woningbouwprojecten

4 woongebouwen (meergezinswoningen)

De projecten verschillen onderling in omvang maatregelen en mate van energiezuinigheid Voor het

onderzoek is de rekensystematiek ISSO 82 aangehouden met de labelklassen A++ tm G zoals gebruikt

werd tot 1 januari 2015

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 2

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 2 Energieconcepten

Voor 25 zeer energiezuinige renovatieprojecten zijn de energetische kenmerken verzameld De

maatregelen uit de labelberekening zijn vastgelegd in een energieconcept waarbij de belangrijkste

kenmerken zijn gevisualiseerd De energieconcepten zijn opgenomen in bijlage 2 In dit hoofdstuk

worden de belangrijkste kenmerken omschreven en weergegeven in een tabel op pagina 9

21 Thermische schil

Vloer boven kruipruimte bergingen In de bestaande bouw komen verschillende vloertypen voor zoals houten vloeren op zand gestorte

betonvloer betonvloer boven kruipruimte Het isoleren van de dichte constructiedelen vormt de eerste

stap om de energievraag te beperken In de 25 onderzochte projecten zijn bij vrijwel alle projecten de

vloeren geiumlsoleerd een uitzondering daar gelaten in verband met een vloer op zand (Dolomietenlaan) De

wijze van isoleren is sterk afhankelijk van de bestaande situatie Aspecten zoals de huidige staat van de

vloer hoogte kruipruimte of bereikbaarheid zijn daarbij bepalend In de meeste gevallen vindt na-isolatie

plaats door toepassing van een vloer- of bodemisolatie Bij het project Binnengasthuisstraat is de oude

houten vloer verwijderd en vervangen door een in het werk gestorte vloer bestaande uit PS-isolatievloer

met stalen liggers

Figuur 2 nieuwe geiumlsoleerde betonvloer in bestaande woning

Gevel Bij de onderzochte projecten is bij 8 projecten spouwmuurisolatie toegepast en 16 projecten zijn voorzien

van een nieuwe thermische schil Deze nieuwe thermische schil wordt gerealiseerd door

het verwijderen van het bestaande buitenblad en plaatsen van nieuwe houtskeletbouwgevel zie

project De Kroeven te Roosendaal

het handhaven van de bestaande gevel en het plaatsen van een prefab schil bestaande uit een

geiumlsoleerd wandelement met daarin de kozijnen WTW-kanalen afgewerkt met een

houtvezelplaat met daarop steenstrips of gevelstuc zie bijvoorbeeld het project Van Speykstraat

te Arnhem

Het voorzien van de gevel met buitengevelisolatie zoals de achtergevel van het project

Sleephellingstraat te Rotterdam en de woningen aan de Noord Esmarkerrondweg in Enschede

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 3

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Het plaatsen van binnengevelisolatie bij projecten met een monumentale status van de

buitengevel Een voorbeeld hiervan is de Binnengasthuisstraat in Zwolle of Indieuml1 te Amsterdam

Om voorbereid te zijn op energieneutraliteit of nul op de meter krijgt de gevel een warmteweerstand van

circa 6 aacute 7 m2KW

Figuur 3 nieuwe prefab-gevel bij de Van Speykstraat Arnhem

Figuur 4 voorbeelden binnengevelisolatie Binnengasthuisstraat Zwolle

Figuur 5 buitengevelisolatie (Nieuwkuijk) en Noord Esmarkerrondweg Enschede

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 4

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Kozijnen glas In de bestaande situatie komen diverse typen kozijnen en glas voor In de helft van de gevallen wordt

het bestaande glas vervangen door triple-glas en in de overige projecten wordt het glas vervangen door

HR++-glas Bij de vervanging van glas kan de monumentale status van het project een rol spelen Zo is

bij het project Sleephellingstraat de voorzijde voorzien van voorzetramen met HR++-glas bij het project

Binnengasthuisstraat is het historische kozijn met enkel glas behouden en aan de binnenzijde voorzien

van een tweede kozijn met triple-glas

Ramen vormen in de bouwkundige schil de grootste warmtelekken Uit de onderzochte projecten blijkt

dat triple-glas bij de zeer energiezuinige projecten en nul op de meter projecten de basis vormt

Figuur 6 triple-glas in Passief kozijn met historisch kozijn daarvoor

Daken

Bij renovatieprojecten is het na-isoleren van het dak een belangrijke maatregelen om de energetische

prestatie te verbeteren Bij vrijwel alle onderzochte projecten wordt tijdens renovatie het dak geiumlsoleerd

of beter geiumlsoleerd Dakisolatie kan zowel aan de binnen- als buitenzijde aangebracht worden Bij de

onderzochte projecten komen de volgende oplossingen voor

Een nieuwe isolatielaag direct onder de pannen op de bestaande dakplaten aangebracht

bijvoorbeeld met PIRPUR-isolatieplaten voorbeeld Binnengasthuis te Zwolle

Een isolatielaag aan de binnenzijde van de constructie aangebracht Hiertoe wordt er PUR

aangebracht tegen het dakbeschot of wordt aan de binnenzijde een beplating met regelwerk

aangebracht met daartussen de isolatie voorbeeld Boostenwijk te Maastricht

Bij meerdere project waaronder de Van Speykstraat te Arnhem wordt het hellende dak voorzien

van een nieuw dakelement

Figuur 7 voorbeeld dakisolatie buitenzijde- en binnenzijde

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 5

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Figuur 8 voorbeeld nieuwe dakconstructie (Montfoort)

22 Luchtdichtheid

De luchtdichtheid van de gebouwschil is van belang voor het comfort in de woning de energiezuinigheid

en het behoud van de constructie De belangrijkste luchtlekken zijn rondom de kozijnen doorvoeringen

in de vloer en de dakconstructie en ter plaatse van de dakvoetdaknok

figuur 9 luchtlekken in de praktijk

Tijdens renovatie is er bij alle projecten sprake van een optimalisatie van de luchtdichtheid ter plaatse

van de kozijnen doorvoeringen en aansluitingen bij vloer en dakconstructie

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 6

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

23 Verwarming amp tapwater

Voor de verwarming van de woningen komen de volgende systemen naar voren

HR-107 combiketel al dan niet in combinatie met een zonneboiler met vlakke plaatcollector of

heatpipe

Warmtepomp ndash bodem

Warmtepomp - lucht

figuur 10 cv-installatie met zonneboiler bij Binnengasthuisstraat en Sleephelling toepassing

warmtepompen bij Poorterstraat

In 19 projecten is tijdens renovatie een individuele cv-ketel (HR-107 ketel) toegepast In de

verblijfsruimten zijn bij toepassing van een cv-ketel radiatorenconvectoren toegepast voor de afgifte van

de warmte

In de volgende 6 projecten wordt een andere installatie toegepast

Bodemwarmtepomp Hof van Egmond te Haarlem Boostenwijk te Maastricht president Jan

Lelsstraat te Hoek van Holland Poorterstraat te Montfoort

Luchtwarmtepomp Parallelweg te Melick president Jan Lelsstraat te Hoek van Holland

Hybride warmtepompcv-ketel op basis van ventilatieretourlucht rsquos Gravenhagestraat te rsquos

Hertogenbosch

Bij het project president Jan Lelsstraat te Hoek van Holland hadden bewoners de keuze uit een HR-107

ketel of een luchtwarmtepomp Van de 52 woningen hebben 11 bewoners voor een warmtepomp

gekozen waarvan vijf voor een luchtwarmtepomp en zes voor een bodemwarmtepomp

In het project De Kroeven te Roosendaal wordt een Passiefhuistoestel toegepast Deze installatie bestaat

uit een geiumlntegreerde oplossing met de functionaliteit van cv-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

met warmteterugwinning en een zonneboiler

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 7

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

figuur 11 cv + WTW-unit De Kroeven

24 Ventilatie

Bij 12 van de 25 onderzochte projecten is een gebalanceerde ventilatiesysteem met warmteterugwinning

toegepast Bij de projecten met de ambitie Passief renoveren geldt een eis aan de warmtevraag van

maximaal 25 kWhm2 Om te voldoen aan deze eis is de toepassing van een gebalanceerd

ventilatiesysteem noodzakelijk Bij toepassing van natuurlijke toevoer en mechanische afvoer wordt de

warmtevraag van 25 kWhm2 al snel overschreden In 12 projecten vindt ventilatie plaats door middel

van natuurlijke toevoer (ventilatieroosters in de gevel) en mechanische afvoer Van de projecten met

natuurlijke toevoer en mechanische afvoer wordt bij 8 projecten vraaggestuurde ventilatie toegepast op

basis van tijd of CO2 Dit betekent dat veelal in de woonkamer een CO2-sensor wordt toegepast die

afhankelijk van het aantal personen in de woonkamer de mechanische ventilatie aanstuurt Uit onderzoek

van Monicair blijkt dat met name in de slaapkamers sprake is van een slechtere luchtkwaliteit Om ook in

de slaapkamer een goede luchtkwaliteit te realiseren een mechanische component nodig al dan niet op

basis van CO2-meting

Bij het project Prinses Margrietstraat te Loosdrecht wordt een decentrale-WTW unit toegepast in de

woonkamerkeuken en natuurlijke toevoer met mechanische afvoer in de overige vertrekken van de

woning Het voordeel van decentrale-WTW unit in de bestaande bouw is dat het minder ventilatiekanalen

vergt

figuur 12 Decentrale WTW unit

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 8

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

25 Zonne-energie

Bij de onderzochte renovatieprojecten wordt zonne-energie zowel ingezet voor de opwekking van

elektriciteit als de opwekking van warmtapwater Bij 17 van de 25 projecten wordt gebruik gemaakt van

PV-panelen voor de opwekking van elektriciteit De toe te passen aantal m2 PV-panelen is afhankelijk van

de energieambitie A+ A++ nul op de meter

Om de tapwatervraag te beperken wordt bij 10 renovatieprojecten een zonneboiler toegepast De grootte

van het collectoroppervlak ligt rond de 23 m2 per woning voor tapwater

Figuur 13 voorbeeld gebruik zonne- energie Montfoort en Kerkrade-West

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 9

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 3 Aanpak renovatieprojecten

Uit de onderzochte projecten blijkt dat er verschil is in aanpak tussen projecten met een ambitie label

AB en projecten met een hogere ambitie label A+ en hoger Bij de woningprojecten met een label B

worden veelal maatregelen gekozen die net voldoen aan label B maar niet gericht zijn op de

toekomstWoningcorporaties geven bij zeer energiezuinige projecten (ambitie A+ en hoger) voor het

merendeel de voorkeur aan een sprongsgewijze aanpak in een keer een grote stap

Sprongsgewijs

Doel van een sprongsgewijze aanpak is om de aanpak niet in meerdere stappen te verdelen maar per

complex een grote stap te maken naar Passief Bouwen Active House of nul op de meter

Bij drie projecten is nu de stap gemaakt naar Passief renoveren waarbij in de toekomst door het gebruik

van duurzame energie relatief eenvoudig de stap naar energieneutraliteit te behalen is De volgende

denkrichtingen voor de sprongsgewijze aanpak worden in de volgende paragrafen nader toegelicht

Nul op de meter Nul op de nota

Passief Renoveren

Active House

Autarkisch (komt niet in de onderzochte projecten voor)

Figuur 14 stapsgewijze aanpak (label B) en sprongsgewijze aanpak (label A+A++)

(bron Taskforce CO2)

Bij een aantal projecten is de aanpak van de thermische schil beperkt tot het na-isoleren van de

spouwmuur en het matig isoleren van de vloer en het dak Om tot een label A+A++ te komen wordt het

warmteverlies van de schil gecompenseerd door het gebruik van actieve zonne-energie (veelal PV) Door

nu gebruik te maken van PV-panelen wordt de woning beperkt in de mogelijkheden om op termijn te

komen tot energieneutraliteit Geredeneerd vanuit het einddoel energieneutraliteit in 2050 is het

verstandig om nu te investeren in de thermische schil en mogelijkheden te behouden om te komen tot

energieneutraal

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 10

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

31 Nul op de meter

Belangrijk voorbeeld van gerealiseerde nul-op-de-meter projecten zijn de projecten die in het kader van

de Stroomversnelling zijn aangepakt De Stroomversnelling is een landelijke samenwerking tussen zes

corporaties en vier bouwers zie httpwwwstroomversnellingnet Het doel is om een concept te

ontwikkelen voor de renovatie van jaren rsquo50 jarenrsquo60 en jaren rsquo70 woningen tot nul-op-de-meter

woningen Het concept draagt ertoe bij dat woningcorporaties hun woningvoorraad kunnen verbeteren

kunnen voldoen aan de landelijke doelstellingen voor het verduurzamen van woningen egraven de woonlasten

voor hun huurders zo laag mogelijk kunnen houden

Het idee achter de Stroomversnelling is dat de maandelijkse energierekening van bewoners ingezet wordt

om de kosten voor de renovatie te betalen In de proef bouwt iedere bouwer in eerste instantie een serie

prototypes een grondgebonden woning uit de jaren rsquo60 een grondgebonden woning uit de jaren rsquo70 en

een appartement in gestapelde bouw Een ongeiumlsoleerde woning uit de jaren rsquo60 biedt andere

mogelijkheden dan een matig geiumlsoleerde woningen uit de jaren rsquo70 Wanneer de prototypes uitwijzen

dat het concept financieel haalbaar is mogen de vier bouwers in totaal 10000 woningen renoveren

Daarna stellen de zes corporaties nog eens 100000 woningen beschikbaar aan de markt

In dit onderzoek zijn twee prototypen van projecten uit de stroomversnelling opgenomen

Figuur 15 Nul op de meter Stroomversnelling te Arnhem en Melick

Arnhem

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96

huurhuizen in de wijk Presikhaaf in Arnhem

De woningen krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat

uit geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de

woning zorgt een cv-ketel voor verwarming en

warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de

zonzijde PV-panelen voor de opwekking van elektriciteit

en een zonneboiler voor warmtapwater

Figuur 16 voorbeeld energieconcept

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 11

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Insteek van de Stroomversnelling is dat de maandelijkse woonlasten voor de huurders gelijk blijven Zij

betalen hun energierekening niet meer aan het energiebedrijf maar aan de woningbouwcorporatie Voor

dat geld knapt de corporatie met het bouwbedrijf de woning op De woning wordt zo goed verbeterd dat

de energiemeter over een jaar gemiddeld op nul uitkomt De bewoner betaalt alleen nog voor energie als

hij bovengemiddeld energie verbruikt Gebruikt de bewoner minder energie dan krijgt hij geld terug

Melick

In Melick is een blokje van vier jaren rsquo60

rijtjeswoningen gerenoveerd Deze woningen zijn

uitgevoerd als all-electric woningen De installaties

van de woningen zijn samengebracht in een extern

portaal

In de vier huizen zijn bekende technieken toegepast

zoals gebalanceerde ventilatie PV warmtepomp

gecombineerd met innovaties zoals 3D woningshy

inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in

plaats van wisselstroom

32 Passief Renovatie

Passief renoveren is een bouwwijze die gekenmerkt wordt door een optimale thermische schil en een

efficieumlnt gebruik van zonne-energie De nadruk ligt op de eerste stap van de Trias Energetica het

beperken van de energievraag Door het warmteverlies en de luchtdoorlatendheid van de woning sterk te

beperken te optimaliseren ontstaat een comfortabele en energiezuinige woning in de winter- en

zomerperiode Dit wordt gerealiseerd door een hoge warmteweerstand van vloer gevel en dak van 65 aacute

100 m2KW drievoudige beglazing geen koudebruggen gebalanceerde ventilatie en zomernacht-

ventilatie Doordat een groot deel van de energievraag gedekt wordt door passieve zonne-energie wordt

de term lsquoPassiefrsquo gebruikt Het concept vergt een hoge kwaliteit in het ontwerp- en uitvoeringsproces

Figuur 17 voorbeeld energieconcept

Figuur 18 Renovatie met Passief ambitie te Kaalheide Kerkrade West en Nieuwkuijk

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 12

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

33 Active House

Het Active House concept is een visie die inzet op comfortabel gebouw en een intergrale kijk op het

totaalbeeld van de aspecten energie binnenklimaat en omgeving Naast energiebesparing maken

ruimte licht beleving comfort en energieopwekking onderdeel uit van de oplossing en visie op de

toekomst

Een Active House concept combineert een thermisch schil zoals hoge isolatiewaarden en hoge

luchtdichtheid zuid orieumlntatie met zonwering enof zomernachtventilatie met meer actieve componenten

Voorbeelden van actieve componenten zijn zonneboiler warmtepomp PV-panelen natuurlijke of

vraaggestuurde ventilatie en domotica Hierdoor ontstaat een woning die vrijwel energieneutraal of zelfs

energieleverend is

Figuur 19 Active House renovatie Montfoort

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 13

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 4 Proces

Het proces om tot een energiezuinige renovatie te komen verschilt en is afhankelijk van onder andere de

volgende factoren

energiebeleid corporatie

bouwkundige en installatietechnische staat huidige voorzieningen

investeringsbudget

wensen bewoners

projectspecifieke factoren

In de traditionele aanpak is over het algemeen een proces eraan voorafgegaan om het renovatieproject

te realiseren Veelal zijn er voor start van de renovatie diverse onderzoeken verricht huidige

constructieve en energetische staat asbest inventarisatie bouwfysische klachten en bewonersavonden

en enquecirctes onder de bewoners Vervolgens dient draagvlak onder de bewoners te worden gecreeumlerd en

worden de ideeeumln omgezet in een ontwerp Daarna volgt de aanbesteding en het uitvoeringsproces

waarbij veel werkzaamheden in en om de woning worden uitgevoerd Het doel van De Stroomversnelling

is onder andere om dit traditionele proces te versnellen en te industrialiseren

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen

uit de jaren rsquo50-rsquo70 De grote aantallen van de corporaties stellen de

bouwers in staat om te investeren in een forse innovatie die nodig is om

de gestelde ambitie van prijs en kwaliteit te realiseren Met de bestaande

conventionele bouwprocessen levert een kwaliteitsrenovatie die leidt tot

woningen zonder energiekosten geen sluitende business-case op Door

het bouwproces te industrialiseren wordt verwacht dat woningen worden

verbeterd tegen lagere kosten

Voor bouwpartijen is de sprong van de gangbare energienorm naar een

gegarandeerde nul-op-de-meter in technische zin mogelijk Echter om

van deze deal een businesscase te maken moeten renovatieprijzen nog

fors dalen En dat is de deal die de Stroomversnelling de belofte van

schaalgrootte stelt de bouwers namelijk in staat te innoveren op product

en proces samen met co-makers en de toeleverende

industrie Woningrenovatie zal stapsgewijs een industrieel karakter

krijgen op basis van prototyping van totale-woningconcepten Deze

sprong in prijs is alleen mogelijk door een forse proces- en ook

productinnovatie in de sector Momenteel wordt het bouwproces

gekenmerkt door gebrek aan samenwerking in de keten

projectgebonden aanpakken en hoge faalkosten

Voor de bewoner heeft deze aanpak de volgende voordelen

De thermische schil wordt verbeterd en de woning wekt net zoveel energie op als

normaalgesproken wordt gebruikt inclusief een gemiddeld huishoudelijk verbruik

Figuur 20 tijdlijn

Stroomversnelling

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 14

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Het uiterlijk van de woning wordt gemoderniseerd

De woning is na renovatie voorzien van nieuwe keuken badkamer en toilet

Doel is dat de renovatie plaats vindt in minder dan twee weken

Geen extra woonlasten Het totale bedrag van huur en energie blijft hetzelfde

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 15

-

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 1

Overzicht 25 projecten

Project Woningtype Renovatie

jaar

Aantal

woningen

Voor renovatie Na renovatie

1 Hof van Egmond te Haarlem Rijwoningen 2015 6 EI = 275 - label F EI = -008 - label A++

2 Sleephellingstraat te Rotterdam Rijwoningen 2010 14 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

3 De Kroeven te Roosendaal Rijwoningen 2012 246 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

4 Dolomietenlaan te Tilburg Rijwoningen 2011 8 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

5 Acacia-Magnoliastraat te Nieuwkuijk Woongebouw 20102011 16 EI = 192217 - label DE EI = 058 - label A+

6 Boostenwijk te Maastricht Rijwoningen 20082009 31 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

7 Lucellestraat te Amsterdam Woongebouw 20132014 179 EI = 242322 - label FG EI = 066112 - label A+B

8 Prinses Margrietstraat te Loosdrecht Rijwoningen 2013 38 EI = onbekend EI = 110069 - label A+B

9 Jan Lelsstraat te Hoek van Holland Rijwoningen 2013 52 EI = 218310 - label EG EI = -019-077 - label A++

10 Poorterstraat te Montfoort Rijwoningen 2013 92 EI = onbekend EI = 052051 - label A+

11 Surinamelaan te Amersfoort Woongebouw 20122013 55 EI = 246278 - label F EI = 061096 - label A+A

12 St Walburg Buitensingel te Tiel Rijwoningen 2013 11 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

13 s Gravenhagestraat te Den Bosch Rijwoningen 2012 15 EI = 173 - label D EI = 065 - label A+

14 Kaalheide te Kerkrade West Rijwoningen 2012 153 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

15 Past Astenhof te Millingen ad Rijn Woongebouw 2014 24 EI = onbekend EI = 076115 - label AB

16 Van Speykstraat te Arnhem Rijwoningen 2014 1 (van 96) EI = 236 - label E EI = 021 - label A++

17 Eksterstraat te Ulft Rijwoningen 20122013 9 EI = 234265 - label EF EI = 029071 - label A++A

18 Groot Lochter te Nijverdal Rijwoningen 2014 79 EI = 155220 - label CE EI = 053122 - label A+B

19 Noord Esmarkerrondweg Enschede 2^1 kapwoning 2012 10 EI = onbekend EI = 059 - label A+

20 Binnengasthuisstraat te Zwolle Rijwoningen 2012 24 EI = 314 - label G EI = 056 - label A+

21 Ruyterstraat te Nijkerk Rijwoningen 2015 13 EI = 165 - label D EI = 061 - label A+

22 Schouwstraat te Leeuwarden Rijwoningen 2013 14 EI = 156 - label C EI = 046 - label A++

23 Parallelweg te Melick Rijwoningen 20132014 4 EI = onbekend EI = 017 - label A++

24 Pierik Zuid te Zwolle Rijwoningen 20132014 46 EI = 190 - label D EI = 018 - label A++

25 Anjerhof te Wageningen Rijwoningen 2014 8 EI = 179 - label D EI = onbekend - label A+

Wn140922aaA0tha - 10 augustus 2015

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 2

Energiekenmerken per project

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015

-

Overzichtstabel - Hof van Egmond te Haarlem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Hof van Egmond

opdrachtgever PreWonen

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd vloer voorzien van 170 mm isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 200 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie oostwest oostwest

installatietechnisch

verwarming lokaal gasolie individuele warmtepomp (bron bodem)

warmtapwater badgeiser warmteboiler

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 384 msup2 PV-panelen

resultaat

Pladellastraat 4 Energie Index (EI) = 275 Energie Index (EI) = -008

Energielabel F Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Hof van Egmondxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Hof van Egmond te Haarlem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Hof van Egmond EI 008

Het complex Hof van Egmond is gelegen in de wijk Slachthuisbuurt in Haarlem en telt

154 sociale huurwoningen Het complex heeft sinds 2009 de gemeentelijke

monumenten status De woningen zijn gebouwd in de jaren 1924 -1928 Door te

funderen op een uitdrogende veenlaag (dus geen paalfundering) is in 1991 al

geconstateerd dat de aanwezige verzakkingen zo structureel zijn dat een grote

ingreep onvermijdelijk is De voorkeur viel op de aanpak gebaseerd op een

zogenoemd hoogniveau monumentenrenovatie met behoud van de monumentaal

waardige gevels Het project wordt opgedeeld in 11 fases

De bouwkundige schil wordt op een economisch verantwoorde manier

geoptimaliseerd door de woningen in zijn geheel te strippen de monumentale gevels

en de begane grondvloer worden nageiumlsoleerd de dak- en tussenvloer worden

vervangen door prefabbeton waarvan de dakvloer hoogwaardig wordt geiumlsoleerd de

roederamen worden in oude luister hersteld en voorzien van HR++ beglazing de

luchtdichtheid wordt verhoogd en bovendien zal de bestaande verouderde VR-ketel en

gaskachels vervangen worden door een HR-107 ketel of een bodemwarmtepomp

De 6 proefwoningen in de Pladellastraat zijn energieneutrale woningen De

CV gasketels zijn vervangen door een elektrische warmtepomp die gebruik

maakt van aardwarmte Verder is het platte dak voorzien van PV-panelen De

huurders van deze woningen betalen nu en in de toekomst bij normaal gebruik geen

energiekosten

-

Overzichtstabel - Sleephelling te Rotterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Sleephelling te Rotterdam

opdrachtgever Woonstad Rotterdam

uitvoering renovatie 2010

Doelstelling label A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde betonvloer Rc= 520 m2KW (xx mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk (voorzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - binnengevelisolatie

langsgevels metselwerk (achterzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 100 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 530 m2KW ge 230 mm cf ISSO 821)

plat dak dakkapel ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 880 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

wang dakkapel ongeisoleerd paneel Rc= 720 m2KW (ge 230 mm c ISSO 821)

plat dak dakterras ongeisoleerd dak Rc= 740 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel glas bestaande ramen voorzien van voorzetramen met HR++

-glas (voorzijde)

glas gehele woning vervangen door triple-glas (achterzijde)

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 556 msup2 collectorvlak

resultaat

woonblok onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 9 historische panden tot 14 koopwoningen en een kleine voorziening voor begeleid wonen volgens Passiefhuisconcept met energielabel A++

Energiekenmerken - Sleephellingxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Sleephelling te Rotterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Sleephelling EI onbekend

Het project Sleephelling in Rotterdam bestond uit 9 historische panden uit 1903 die

gerenoveerd zijn tot 14 energiezuinige koopwoningen en een voorziening bestemd

voor begeleid wonen De energie ambitie lag op het niveau Passief renoveren met 2

een warmtevraag lt 25 kWhm

Het project wordt gekenmerkt door zeer goede isolatie van vloer wanden en plafonds

op passiefniveau De gevelkozijnen van het monumentale woonblok met beschermd

stadsgezicht blijven gehandhaafd De extra zware kozijnen met drievoudige

beglazing zorgen voor een goede kierdichting Daarnaast worden de aansluitingen

tussen gevel en kozijn rondom luchtdicht afgeplakt zodat het mogelijk is een hoge

mate van luchtdichtheid te realiseren

De woningen worden uitgerust met een gebalanceerd ventilatiesysteem met

warmteterug-winning De energie van de afgezogen lucht wordt overgedragen aan de

toegevoerde lucht waardoor er geen energie verloren gaat Zonneboilers zorgen

voor warm tapwater Een HR-combiketel zal alleen tijdens extreme situaties als

bijverwarming nodig zijn dan wel om het tapwater na te verwarmen De grote

energieverbruikers zoals wasmachine en vaatwasser krijgen een hotfill Waardoor de

apparaten standaard worden voorzien van warmwater dat is opgewarmd door de

zonneboiler Voor de gasgestookte droger is een gasaansluiting opgenomen

-

Overzichtstabel - De Kroeven te Roosendaal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project De Kroeven Roosendaal complex 505

opdrachtgever Aramis AlleeWonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde vloer Rc= 410 m2KW (isolatiedikte 100 mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 949 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel Brink passiefhuis toestel

warmtapwater combitap VR Brink passiefhuis toestel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie Kro zonneboiler met 228 msup2 collectorvlak

resultaat

hoekwoning De Kroeven onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - De Kroevenxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - De Kroeven te Roosendaal

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie De Kroeven EI onbekend

In de Roosendaalse wijk Kroeven zijn 244 eengezinswoningen hoogefficieumlnt

gerenoveerd volgens het Passiefhuisconcept Om aan de Passiefhuiseisen te voldoen

is de schil van de huizen optimaal geiumlsoleerd en kierdicht gemaakt De schil is volledig

gestript tegen de afgepelde buitenkant van de woningen komt een

houtskeletbouwconstructie van houten I-profielen gevuld met een 36 cm dikke laag

cellulose De buitengevels is voorzien van leistenen De warmteweerstand (Rcshy

waarde) van de dichte delen van de thermische schil bedraagt circa 10 msup2KW

De warmtebehoefte van de huizen in Kroeven is minimaal en kan gemakkelijk

aangevuld worden met een eenvoudige installatie De woning wordt voorzien van

luchtverwarming Bij de renovatie van de woningen blijven de bestaande cv-ketel een

groot deel van de radiatoren behouden Om te voorkomen dat het te warm wordt

beperkt een buffervat zo nodig het vermogen van de cv Dit wordt gecombineerd met

een zomerbypass

In de woning wordt een Passiefhuistoestel geplaatst waarin het ventilatie-

warmwater- en verwarmingsysteem zijn geiumlntegreerd Het tapwater wordt door de cv-

ketel en de zonneboiler gerealiseerd In de zomer garanderen passieve strategieeumln

zoals thermische massa zonwering en nachtventilatie een comfortabel binnenklimaat

-

Overzichtstabel - Dolomietenlaan te Tilburg

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Passief renovatie sociale huurwoningen Tilburg

opdrachtgever Woningcorporatie TBV Wonen

uitvoering renovatie 2011

Doelstelling A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van 20 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

paneel ongeiumlsoleerd voorzien van 230 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 ketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 400 msup2 collectorvlak

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

investering per woning euro 120000

subsidie per woning euro 11875

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Acht bestaande woningen uit 1976 zijn omgebouwd tot Passiefwoningen

Energiekenmerken - Dolomietenlaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Dolomietenlaan te Tilburg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Dolomietenlaan EI 063 068

In Tilburg zijn acht woningen uit 1976 gerenoveerd volgens de principes van Passief

Bouwen De bestaande woningen werden gekenmerkt door enkel glas verouderde

installatie waaronder het ventilatiesysteem De maximale warmtevraag van de

woningen is door de bouwwijze Passief Bpouwen teruggebracht tot maximaal van 25

kWhm2sup2 per jaar goed voor een energiebesparing van 70 procent Hiervoor zijn de

gevels voorzien van houtskeletbouwelementen met isolatiediktes van ruim 40

centimeter opgevuld met cellulose Deze elementen zijn in eacuteeacuten dag aangebracht met

ingebouwd drievoudig HR++ glas en kozijnen Het dakbeschot bleef bewaard maar

daarop werd een geiumlsoleerd prefabelement geplaatst De spouw die daardoor

ontstond werd ook geiumlsoleerd De vloer op zand daarentegen bleek moeilijker te

isoleren Alleen het warmteverlies ter plaatse van de fundering is vermindert

Elk huis beschikt over een gebalanceerd ventilatiesysteem en een zonneboiler Vier

vierkante meter zonnecollectoren op het dak volstaan meestal om de 200 liter water

in de boiler voor te verwarmen In geval van nood is er altijd de kleine cv-installatie

amper 35 kilowatt sterk ldquoDie levert niet alleen warmte aan het tapwater maar helpt

het huis ook verwarmen mocht dat nodig zijn Sommige kamers hebben nieuwe

kleine radiatoren gekregen Maar in andere ruimtes zijn de oude radiatoren

behouden

-

Overzichtstabel - Passiefhuisrenovatie Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 16 woningen Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

opdrachtgever Woonveste Nieuwkuijk

uitvoering renovatie 20102011

Doelstelling Passiefhuis renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer vloer (obv bouwjaar 1965 - 1975) Rc= 807 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 644 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 894 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

plat dak houten dakbeschot ongeisoleerd Rc= 826 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houtenaluminium kozijnen - U le 080 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 100 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen - n50 lt 10 h

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

portiekwoningen Energie Index (EI) = 192 - 217 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D - E Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro100000-

huurprijs euro350 maand euro500 maand

Gemiddelde gasbesparingmaand euro50-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 16 woningen uit de jaren 70 naar het niveau Passief Bouwen met ketensamenwerking

Energiekenmerken - Acacia- en Magnoliastraatxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Acacia- en Magnoliastraat EI 058 063

Aan de Acacia- en Magnoliastraat te Nieuwkuijk staan 2 blokken met 8

huurappartementen Stichting Woonveste te Drunen heet deze woningen energetisch

verbeterd naar het niveau Passief renovatie

De appartementen hebben na renovatie een marginale energiebehoefte voor

ruimteverwarming van maximaal 25 kWhm2 en een gerealiseerde luchtdichtheid van

n50 le 10 h-1 (oftewel qv10 le 025 dm3sm2)

Om tot deze resultaten te komen is de totale gebouwschil uitermate goed geiumlsoleerd

(Rc ge 8 m2KW en geiumlsoleerde kozijnen met 3-voudig glas) zijn de details volledig

luchtdicht uitgevoerd en is er extra aandacht besteed aan de beperking van lineaire

transmissieverliezen over de onderlinge aansluiting van bouwdelen (zgn

koudebruggen) Daarnaast zijn de appartementen geventileerd dmv een

gebalanceerd ventilatiesysteem met een hoog rendement op de warmteterugwinning

en is vanwege de lage transmissie verliezen slechts een CV-installatie benodigd met

eacuteeacuten centrale radiator

Woonveste koos voor een ketensamenwerking tussen opdrachtgever architect

adviesbureau en installateur Openheid en vertrouwen zijn daarbij belangrijke

onderdelen

-

Overzichtstabel - Boostenwijk te Maastricht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Boostenwijk te Maastricht

opdrachtgever Servatius Ontwikkeling

uitvoering renovatie 2008-2009

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel elektrische warmtepomp met individuele bodemwisselaar

koeling nvt HT-koeling geiumlntegreerd in wand- en plafondpanelen

warmtapwater combitap VR combiwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A+

bouwkosten ca euro5400000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Boostenwijkxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Samenvatting

Nieman Raadgevende Ingenieurs heeft onderzoek verricht naar 25 zeer energiezuinige

renovatieprojecten met een label A+A++ De onderzochte projecten verschillen onderling in omvang

maatregelen en mate van energiezuinigheid Voor het onderzoek is de rekensystematiek conform ISSO

82 aangehouden (met de labelklassen A++ tm G) zoals deze gebruikt werd tot 1 januari 2015 Het doel

van het onderzoek is het vergroten van kennis over voorbeelden van seriematig uitgevoerde (zeer)

energiezuinige renovatieprojecten

Woningcorporaties geven bij zeer energiezuinige projecten voor het merendeel de voorkeur aan een

sprongsgewijze aanpak in een keer een grote stap om te komen tot (bijna) energieneutraliteit Dit

resultaat wordt ofwel nu direct bereikt of is in de toekomst met een beperkte aanvullende ingreep

bereikbaar Een toekomstgericht renovatieconcept begint met een thermische schil met een

isolatiewaarde van 4 aacute 8 m2KW triple glas goede luchtdichtheid en een energiezuinig verwarming- en

ventilatiesysteem Bouwprincipes zoals Passief Bouwen en Active House of de Nul op de Meter projecten

in het kader van de Stroomversnelling geven hiervoor praktische handvatten en voorbeelden

Bij een aantal projecten is de aanpak van de thermische schil beperkt tot het na-isoleren van de

spouwmuur en het matig isoleren van de vloer en het dak Om tot een label A+A++ te komen wordt het

warmteverlies van de schil gecompenseerd door het gebruik van actieve zonne-energie (veelal PV)

Zwolle 10 augustus 2015

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV

ing TG Haytink ir HJJ Valk

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Projecten Type Label na

renovatie

Uitvoering

renovatie

Warmteweerstand Glas Kiershy

dichting

Opwekking Ventilatie Zon

vloer gevel dak HR++ triple cv wp mv wtw ZB PV

1 Hof van Egmond te Haarlem rijwoningen A++ 2015 440 311 522 radic radic wp CO2 radic

2 Sleephellingstraat te Rotterdam rijwoningen A++ 2010 520 75-10 530 radic1) radic radic cv radic radic

3 De Kroeven te Roosendaal rijwoningen A++ 2012 410 860 950 radic radic cv radic radic

4 Dolomietenlaan te Tilburg rijwoningen A+ 2011 080 910 1110 radic radic cv radic radic

5 Acacia-Magnoliastraat te Nieuwkuijk woongebouw A+ 20102011 810 6-89 820 radic radic cv radic

6 Boostenwijk te Maastricht rijwoningen A+ 20082009 300 300 300 radic radic wp radic

7 Lucellestraat te Amsterdam woongebouw A+B 20132014 290 162 147 radic radic cv CO2 radic

8 Prinses Margrietstraat te Loosdrecht rijwoningen A+B 2013 380 186 150 radic radic cv CO2 radic2) radic

9 Jan Lelsstraat te Hoek van Holland rijwoningen A++ 2013 253 920 1000 radic radic cvwp radic radic radic

10 Poorterstraat te Montfoort rijwoningen A+ 2013 315 340 447 radic radic wp CO2 radic radic

11 Surinamelaan te Amersfoort woongebouw A+A 20122013 380 180 272 radic radic cv radic radic

12 St Walburg Buitensingel te Tiel rijwoningen A+ 2013 253 611 597 radic radic cv radic

13 s Gravenhagestraat te Den Bosch rijwoningen A+ 2012 348 186 350 radic radic wp radic

14 Kaalheide te Kerkrade West rijwoningen A+ 2012 500 1000 800 radic radic cv radic radic radic

15 Past Astenhof te Millingen ad Rijn woongebouw AB 2014 311 111 108 radic radic cv CO2 radic

16 Van Speykstraat te Arnhem rijwoningen A++ 2014 300 700 700 radic radic cv radic radic radic

17 Eksterstraat te Ulft rijwoningen A++A 20122013 422 486 572 radic radic cv radic radic

18 Groot Lochter te Nijverdal rijwoningen A+B 2014 - 186 - radic radic cv radic radic

19 Noord Esmarkerrondweg Enschede 2^1 kapwoning A+ 2012 190 400 500 radic radic cv radic radic radic

20 Binnengasthuisstraat te Zwolle rijwoningen A+ 2012 630 880 940 radic radic cv radic radic

21 Ruyterstraat te Nijkerk rijwoningen A+ 2015 140 161 483 radic radic cv CO2 radic radic

22 Schouwstraat te Leeuwarden rijwoningen A++ 2013 265 211 122 radic radic cv radic radic

23 Parallelweg te Melick rijwoningen A++ 20132014 870 890 880 radic radic wp radic radic

24 Pierik Zuid te Zwolle rijwoningen A++ 20132014 630 870 930 radic radic cv CO2 radic

25 Anjerhof te Wageningen rijwoningen A+ 2014 265 161 272 radic radic cv CO2 radic

1 Het project Sleephellingstraat is aan de voorzijde voorzien van voorzetramen met HR++ en aan de achterzijde met triple-glas

2 Het project Prinses Margrietstraat te Loosdrecht is voorzien van een decentrale WTW-unit in de woonkamer en vraaggestuurde ventilatie in de overige ruimten

Wn140922aaA0tha - 10 augustus 2015

Pagina 9

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 1 Inleiding

Nieman Raadgevende Ingenieurs heeft in opdracht van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

onderzoek verricht naar 25 zeer energiezuinige renovatieprojecten De samenvatting van de bevindingen

zijn in deze rapportage opgenomen

Kader

De overheid streeft naar energieneutraliteit van de gehele gebouwde omgeving in 2050 Daarmee is het

energetische einddoel helder Energieneutraliteit voor de gehele gebouwvoorraad is een grote stap

vandaar dat in de tussenperiode woningcorporaties en particulieren in stappen toewerken naar deze stip

op de horizon Momenteel is circa een tiende procent van de woning- en gebouwvoorraad

energieneutraal Dit betekent dat de komende veertig jaar de gehele gebouwde omgeving ingrijpend

moet worden verbeterd

Maar hoe doe je dat Hoe vorm je de gebouwde omgeving om In dit onderzoek zijn 25 zeer

energiezuinige renovatieprojecten opgenomen waarbij een belangrijke eerste stap is gezet richting

energieneutraliteit of energieneutraliteit is gerealiseerd

Figuur 1 aanpak zeer energiezuinige renovatie in bestaande bouw (Kerkrade West)

Wn140922aaA0tha - 10 augustus 2015 Pagina 1

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Onderzoek

Op de website wwwrvonlenergiezuiniggebouwd is een database opgenomen van voorbeeldprojecten op

het gebied van energiebesparing in de gebouwde omgeving Om de informatie op deze site ten aanzien

van de energiezuinige renovatieprojecten te actualiseren en verder aan te vullen heeft Nieman

Raadgevende Ingenieurs 25 zeer energiezuinige renovatieprojecten geiumlnventariseerd De 25 onderzochte

projecten zijn onder te verdelen in

21 seriematige grondgebonden woningbouwprojecten

4 woongebouwen (meergezinswoningen)

De projecten verschillen onderling in omvang maatregelen en mate van energiezuinigheid Voor het

onderzoek is de rekensystematiek ISSO 82 aangehouden met de labelklassen A++ tm G zoals gebruikt

werd tot 1 januari 2015

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 2

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 2 Energieconcepten

Voor 25 zeer energiezuinige renovatieprojecten zijn de energetische kenmerken verzameld De

maatregelen uit de labelberekening zijn vastgelegd in een energieconcept waarbij de belangrijkste

kenmerken zijn gevisualiseerd De energieconcepten zijn opgenomen in bijlage 2 In dit hoofdstuk

worden de belangrijkste kenmerken omschreven en weergegeven in een tabel op pagina 9

21 Thermische schil

Vloer boven kruipruimte bergingen In de bestaande bouw komen verschillende vloertypen voor zoals houten vloeren op zand gestorte

betonvloer betonvloer boven kruipruimte Het isoleren van de dichte constructiedelen vormt de eerste

stap om de energievraag te beperken In de 25 onderzochte projecten zijn bij vrijwel alle projecten de

vloeren geiumlsoleerd een uitzondering daar gelaten in verband met een vloer op zand (Dolomietenlaan) De

wijze van isoleren is sterk afhankelijk van de bestaande situatie Aspecten zoals de huidige staat van de

vloer hoogte kruipruimte of bereikbaarheid zijn daarbij bepalend In de meeste gevallen vindt na-isolatie

plaats door toepassing van een vloer- of bodemisolatie Bij het project Binnengasthuisstraat is de oude

houten vloer verwijderd en vervangen door een in het werk gestorte vloer bestaande uit PS-isolatievloer

met stalen liggers

Figuur 2 nieuwe geiumlsoleerde betonvloer in bestaande woning

Gevel Bij de onderzochte projecten is bij 8 projecten spouwmuurisolatie toegepast en 16 projecten zijn voorzien

van een nieuwe thermische schil Deze nieuwe thermische schil wordt gerealiseerd door

het verwijderen van het bestaande buitenblad en plaatsen van nieuwe houtskeletbouwgevel zie

project De Kroeven te Roosendaal

het handhaven van de bestaande gevel en het plaatsen van een prefab schil bestaande uit een

geiumlsoleerd wandelement met daarin de kozijnen WTW-kanalen afgewerkt met een

houtvezelplaat met daarop steenstrips of gevelstuc zie bijvoorbeeld het project Van Speykstraat

te Arnhem

Het voorzien van de gevel met buitengevelisolatie zoals de achtergevel van het project

Sleephellingstraat te Rotterdam en de woningen aan de Noord Esmarkerrondweg in Enschede

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 3

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Het plaatsen van binnengevelisolatie bij projecten met een monumentale status van de

buitengevel Een voorbeeld hiervan is de Binnengasthuisstraat in Zwolle of Indieuml1 te Amsterdam

Om voorbereid te zijn op energieneutraliteit of nul op de meter krijgt de gevel een warmteweerstand van

circa 6 aacute 7 m2KW

Figuur 3 nieuwe prefab-gevel bij de Van Speykstraat Arnhem

Figuur 4 voorbeelden binnengevelisolatie Binnengasthuisstraat Zwolle

Figuur 5 buitengevelisolatie (Nieuwkuijk) en Noord Esmarkerrondweg Enschede

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 4

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Kozijnen glas In de bestaande situatie komen diverse typen kozijnen en glas voor In de helft van de gevallen wordt

het bestaande glas vervangen door triple-glas en in de overige projecten wordt het glas vervangen door

HR++-glas Bij de vervanging van glas kan de monumentale status van het project een rol spelen Zo is

bij het project Sleephellingstraat de voorzijde voorzien van voorzetramen met HR++-glas bij het project

Binnengasthuisstraat is het historische kozijn met enkel glas behouden en aan de binnenzijde voorzien

van een tweede kozijn met triple-glas

Ramen vormen in de bouwkundige schil de grootste warmtelekken Uit de onderzochte projecten blijkt

dat triple-glas bij de zeer energiezuinige projecten en nul op de meter projecten de basis vormt

Figuur 6 triple-glas in Passief kozijn met historisch kozijn daarvoor

Daken

Bij renovatieprojecten is het na-isoleren van het dak een belangrijke maatregelen om de energetische

prestatie te verbeteren Bij vrijwel alle onderzochte projecten wordt tijdens renovatie het dak geiumlsoleerd

of beter geiumlsoleerd Dakisolatie kan zowel aan de binnen- als buitenzijde aangebracht worden Bij de

onderzochte projecten komen de volgende oplossingen voor

Een nieuwe isolatielaag direct onder de pannen op de bestaande dakplaten aangebracht

bijvoorbeeld met PIRPUR-isolatieplaten voorbeeld Binnengasthuis te Zwolle

Een isolatielaag aan de binnenzijde van de constructie aangebracht Hiertoe wordt er PUR

aangebracht tegen het dakbeschot of wordt aan de binnenzijde een beplating met regelwerk

aangebracht met daartussen de isolatie voorbeeld Boostenwijk te Maastricht

Bij meerdere project waaronder de Van Speykstraat te Arnhem wordt het hellende dak voorzien

van een nieuw dakelement

Figuur 7 voorbeeld dakisolatie buitenzijde- en binnenzijde

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 5

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Figuur 8 voorbeeld nieuwe dakconstructie (Montfoort)

22 Luchtdichtheid

De luchtdichtheid van de gebouwschil is van belang voor het comfort in de woning de energiezuinigheid

en het behoud van de constructie De belangrijkste luchtlekken zijn rondom de kozijnen doorvoeringen

in de vloer en de dakconstructie en ter plaatse van de dakvoetdaknok

figuur 9 luchtlekken in de praktijk

Tijdens renovatie is er bij alle projecten sprake van een optimalisatie van de luchtdichtheid ter plaatse

van de kozijnen doorvoeringen en aansluitingen bij vloer en dakconstructie

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 6

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

23 Verwarming amp tapwater

Voor de verwarming van de woningen komen de volgende systemen naar voren

HR-107 combiketel al dan niet in combinatie met een zonneboiler met vlakke plaatcollector of

heatpipe

Warmtepomp ndash bodem

Warmtepomp - lucht

figuur 10 cv-installatie met zonneboiler bij Binnengasthuisstraat en Sleephelling toepassing

warmtepompen bij Poorterstraat

In 19 projecten is tijdens renovatie een individuele cv-ketel (HR-107 ketel) toegepast In de

verblijfsruimten zijn bij toepassing van een cv-ketel radiatorenconvectoren toegepast voor de afgifte van

de warmte

In de volgende 6 projecten wordt een andere installatie toegepast

Bodemwarmtepomp Hof van Egmond te Haarlem Boostenwijk te Maastricht president Jan

Lelsstraat te Hoek van Holland Poorterstraat te Montfoort

Luchtwarmtepomp Parallelweg te Melick president Jan Lelsstraat te Hoek van Holland

Hybride warmtepompcv-ketel op basis van ventilatieretourlucht rsquos Gravenhagestraat te rsquos

Hertogenbosch

Bij het project president Jan Lelsstraat te Hoek van Holland hadden bewoners de keuze uit een HR-107

ketel of een luchtwarmtepomp Van de 52 woningen hebben 11 bewoners voor een warmtepomp

gekozen waarvan vijf voor een luchtwarmtepomp en zes voor een bodemwarmtepomp

In het project De Kroeven te Roosendaal wordt een Passiefhuistoestel toegepast Deze installatie bestaat

uit een geiumlntegreerde oplossing met de functionaliteit van cv-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

met warmteterugwinning en een zonneboiler

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 7

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

figuur 11 cv + WTW-unit De Kroeven

24 Ventilatie

Bij 12 van de 25 onderzochte projecten is een gebalanceerde ventilatiesysteem met warmteterugwinning

toegepast Bij de projecten met de ambitie Passief renoveren geldt een eis aan de warmtevraag van

maximaal 25 kWhm2 Om te voldoen aan deze eis is de toepassing van een gebalanceerd

ventilatiesysteem noodzakelijk Bij toepassing van natuurlijke toevoer en mechanische afvoer wordt de

warmtevraag van 25 kWhm2 al snel overschreden In 12 projecten vindt ventilatie plaats door middel

van natuurlijke toevoer (ventilatieroosters in de gevel) en mechanische afvoer Van de projecten met

natuurlijke toevoer en mechanische afvoer wordt bij 8 projecten vraaggestuurde ventilatie toegepast op

basis van tijd of CO2 Dit betekent dat veelal in de woonkamer een CO2-sensor wordt toegepast die

afhankelijk van het aantal personen in de woonkamer de mechanische ventilatie aanstuurt Uit onderzoek

van Monicair blijkt dat met name in de slaapkamers sprake is van een slechtere luchtkwaliteit Om ook in

de slaapkamer een goede luchtkwaliteit te realiseren een mechanische component nodig al dan niet op

basis van CO2-meting

Bij het project Prinses Margrietstraat te Loosdrecht wordt een decentrale-WTW unit toegepast in de

woonkamerkeuken en natuurlijke toevoer met mechanische afvoer in de overige vertrekken van de

woning Het voordeel van decentrale-WTW unit in de bestaande bouw is dat het minder ventilatiekanalen

vergt

figuur 12 Decentrale WTW unit

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 8

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

25 Zonne-energie

Bij de onderzochte renovatieprojecten wordt zonne-energie zowel ingezet voor de opwekking van

elektriciteit als de opwekking van warmtapwater Bij 17 van de 25 projecten wordt gebruik gemaakt van

PV-panelen voor de opwekking van elektriciteit De toe te passen aantal m2 PV-panelen is afhankelijk van

de energieambitie A+ A++ nul op de meter

Om de tapwatervraag te beperken wordt bij 10 renovatieprojecten een zonneboiler toegepast De grootte

van het collectoroppervlak ligt rond de 23 m2 per woning voor tapwater

Figuur 13 voorbeeld gebruik zonne- energie Montfoort en Kerkrade-West

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 9

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 3 Aanpak renovatieprojecten

Uit de onderzochte projecten blijkt dat er verschil is in aanpak tussen projecten met een ambitie label

AB en projecten met een hogere ambitie label A+ en hoger Bij de woningprojecten met een label B

worden veelal maatregelen gekozen die net voldoen aan label B maar niet gericht zijn op de

toekomstWoningcorporaties geven bij zeer energiezuinige projecten (ambitie A+ en hoger) voor het

merendeel de voorkeur aan een sprongsgewijze aanpak in een keer een grote stap

Sprongsgewijs

Doel van een sprongsgewijze aanpak is om de aanpak niet in meerdere stappen te verdelen maar per

complex een grote stap te maken naar Passief Bouwen Active House of nul op de meter

Bij drie projecten is nu de stap gemaakt naar Passief renoveren waarbij in de toekomst door het gebruik

van duurzame energie relatief eenvoudig de stap naar energieneutraliteit te behalen is De volgende

denkrichtingen voor de sprongsgewijze aanpak worden in de volgende paragrafen nader toegelicht

Nul op de meter Nul op de nota

Passief Renoveren

Active House

Autarkisch (komt niet in de onderzochte projecten voor)

Figuur 14 stapsgewijze aanpak (label B) en sprongsgewijze aanpak (label A+A++)

(bron Taskforce CO2)

Bij een aantal projecten is de aanpak van de thermische schil beperkt tot het na-isoleren van de

spouwmuur en het matig isoleren van de vloer en het dak Om tot een label A+A++ te komen wordt het

warmteverlies van de schil gecompenseerd door het gebruik van actieve zonne-energie (veelal PV) Door

nu gebruik te maken van PV-panelen wordt de woning beperkt in de mogelijkheden om op termijn te

komen tot energieneutraliteit Geredeneerd vanuit het einddoel energieneutraliteit in 2050 is het

verstandig om nu te investeren in de thermische schil en mogelijkheden te behouden om te komen tot

energieneutraal

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 10

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

31 Nul op de meter

Belangrijk voorbeeld van gerealiseerde nul-op-de-meter projecten zijn de projecten die in het kader van

de Stroomversnelling zijn aangepakt De Stroomversnelling is een landelijke samenwerking tussen zes

corporaties en vier bouwers zie httpwwwstroomversnellingnet Het doel is om een concept te

ontwikkelen voor de renovatie van jaren rsquo50 jarenrsquo60 en jaren rsquo70 woningen tot nul-op-de-meter

woningen Het concept draagt ertoe bij dat woningcorporaties hun woningvoorraad kunnen verbeteren

kunnen voldoen aan de landelijke doelstellingen voor het verduurzamen van woningen egraven de woonlasten

voor hun huurders zo laag mogelijk kunnen houden

Het idee achter de Stroomversnelling is dat de maandelijkse energierekening van bewoners ingezet wordt

om de kosten voor de renovatie te betalen In de proef bouwt iedere bouwer in eerste instantie een serie

prototypes een grondgebonden woning uit de jaren rsquo60 een grondgebonden woning uit de jaren rsquo70 en

een appartement in gestapelde bouw Een ongeiumlsoleerde woning uit de jaren rsquo60 biedt andere

mogelijkheden dan een matig geiumlsoleerde woningen uit de jaren rsquo70 Wanneer de prototypes uitwijzen

dat het concept financieel haalbaar is mogen de vier bouwers in totaal 10000 woningen renoveren

Daarna stellen de zes corporaties nog eens 100000 woningen beschikbaar aan de markt

In dit onderzoek zijn twee prototypen van projecten uit de stroomversnelling opgenomen

Figuur 15 Nul op de meter Stroomversnelling te Arnhem en Melick

Arnhem

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96

huurhuizen in de wijk Presikhaaf in Arnhem

De woningen krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat

uit geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de

woning zorgt een cv-ketel voor verwarming en

warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de

zonzijde PV-panelen voor de opwekking van elektriciteit

en een zonneboiler voor warmtapwater

Figuur 16 voorbeeld energieconcept

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 11

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Insteek van de Stroomversnelling is dat de maandelijkse woonlasten voor de huurders gelijk blijven Zij

betalen hun energierekening niet meer aan het energiebedrijf maar aan de woningbouwcorporatie Voor

dat geld knapt de corporatie met het bouwbedrijf de woning op De woning wordt zo goed verbeterd dat

de energiemeter over een jaar gemiddeld op nul uitkomt De bewoner betaalt alleen nog voor energie als

hij bovengemiddeld energie verbruikt Gebruikt de bewoner minder energie dan krijgt hij geld terug

Melick

In Melick is een blokje van vier jaren rsquo60

rijtjeswoningen gerenoveerd Deze woningen zijn

uitgevoerd als all-electric woningen De installaties

van de woningen zijn samengebracht in een extern

portaal

In de vier huizen zijn bekende technieken toegepast

zoals gebalanceerde ventilatie PV warmtepomp

gecombineerd met innovaties zoals 3D woningshy

inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in

plaats van wisselstroom

32 Passief Renovatie

Passief renoveren is een bouwwijze die gekenmerkt wordt door een optimale thermische schil en een

efficieumlnt gebruik van zonne-energie De nadruk ligt op de eerste stap van de Trias Energetica het

beperken van de energievraag Door het warmteverlies en de luchtdoorlatendheid van de woning sterk te

beperken te optimaliseren ontstaat een comfortabele en energiezuinige woning in de winter- en

zomerperiode Dit wordt gerealiseerd door een hoge warmteweerstand van vloer gevel en dak van 65 aacute

100 m2KW drievoudige beglazing geen koudebruggen gebalanceerde ventilatie en zomernacht-

ventilatie Doordat een groot deel van de energievraag gedekt wordt door passieve zonne-energie wordt

de term lsquoPassiefrsquo gebruikt Het concept vergt een hoge kwaliteit in het ontwerp- en uitvoeringsproces

Figuur 17 voorbeeld energieconcept

Figuur 18 Renovatie met Passief ambitie te Kaalheide Kerkrade West en Nieuwkuijk

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 12

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

33 Active House

Het Active House concept is een visie die inzet op comfortabel gebouw en een intergrale kijk op het

totaalbeeld van de aspecten energie binnenklimaat en omgeving Naast energiebesparing maken

ruimte licht beleving comfort en energieopwekking onderdeel uit van de oplossing en visie op de

toekomst

Een Active House concept combineert een thermisch schil zoals hoge isolatiewaarden en hoge

luchtdichtheid zuid orieumlntatie met zonwering enof zomernachtventilatie met meer actieve componenten

Voorbeelden van actieve componenten zijn zonneboiler warmtepomp PV-panelen natuurlijke of

vraaggestuurde ventilatie en domotica Hierdoor ontstaat een woning die vrijwel energieneutraal of zelfs

energieleverend is

Figuur 19 Active House renovatie Montfoort

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 13

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 4 Proces

Het proces om tot een energiezuinige renovatie te komen verschilt en is afhankelijk van onder andere de

volgende factoren

energiebeleid corporatie

bouwkundige en installatietechnische staat huidige voorzieningen

investeringsbudget

wensen bewoners

projectspecifieke factoren

In de traditionele aanpak is over het algemeen een proces eraan voorafgegaan om het renovatieproject

te realiseren Veelal zijn er voor start van de renovatie diverse onderzoeken verricht huidige

constructieve en energetische staat asbest inventarisatie bouwfysische klachten en bewonersavonden

en enquecirctes onder de bewoners Vervolgens dient draagvlak onder de bewoners te worden gecreeumlerd en

worden de ideeeumln omgezet in een ontwerp Daarna volgt de aanbesteding en het uitvoeringsproces

waarbij veel werkzaamheden in en om de woning worden uitgevoerd Het doel van De Stroomversnelling

is onder andere om dit traditionele proces te versnellen en te industrialiseren

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen

uit de jaren rsquo50-rsquo70 De grote aantallen van de corporaties stellen de

bouwers in staat om te investeren in een forse innovatie die nodig is om

de gestelde ambitie van prijs en kwaliteit te realiseren Met de bestaande

conventionele bouwprocessen levert een kwaliteitsrenovatie die leidt tot

woningen zonder energiekosten geen sluitende business-case op Door

het bouwproces te industrialiseren wordt verwacht dat woningen worden

verbeterd tegen lagere kosten

Voor bouwpartijen is de sprong van de gangbare energienorm naar een

gegarandeerde nul-op-de-meter in technische zin mogelijk Echter om

van deze deal een businesscase te maken moeten renovatieprijzen nog

fors dalen En dat is de deal die de Stroomversnelling de belofte van

schaalgrootte stelt de bouwers namelijk in staat te innoveren op product

en proces samen met co-makers en de toeleverende

industrie Woningrenovatie zal stapsgewijs een industrieel karakter

krijgen op basis van prototyping van totale-woningconcepten Deze

sprong in prijs is alleen mogelijk door een forse proces- en ook

productinnovatie in de sector Momenteel wordt het bouwproces

gekenmerkt door gebrek aan samenwerking in de keten

projectgebonden aanpakken en hoge faalkosten

Voor de bewoner heeft deze aanpak de volgende voordelen

De thermische schil wordt verbeterd en de woning wekt net zoveel energie op als

normaalgesproken wordt gebruikt inclusief een gemiddeld huishoudelijk verbruik

Figuur 20 tijdlijn

Stroomversnelling

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 14

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Het uiterlijk van de woning wordt gemoderniseerd

De woning is na renovatie voorzien van nieuwe keuken badkamer en toilet

Doel is dat de renovatie plaats vindt in minder dan twee weken

Geen extra woonlasten Het totale bedrag van huur en energie blijft hetzelfde

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 15

-

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 1

Overzicht 25 projecten

Project Woningtype Renovatie

jaar

Aantal

woningen

Voor renovatie Na renovatie

1 Hof van Egmond te Haarlem Rijwoningen 2015 6 EI = 275 - label F EI = -008 - label A++

2 Sleephellingstraat te Rotterdam Rijwoningen 2010 14 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

3 De Kroeven te Roosendaal Rijwoningen 2012 246 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

4 Dolomietenlaan te Tilburg Rijwoningen 2011 8 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

5 Acacia-Magnoliastraat te Nieuwkuijk Woongebouw 20102011 16 EI = 192217 - label DE EI = 058 - label A+

6 Boostenwijk te Maastricht Rijwoningen 20082009 31 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

7 Lucellestraat te Amsterdam Woongebouw 20132014 179 EI = 242322 - label FG EI = 066112 - label A+B

8 Prinses Margrietstraat te Loosdrecht Rijwoningen 2013 38 EI = onbekend EI = 110069 - label A+B

9 Jan Lelsstraat te Hoek van Holland Rijwoningen 2013 52 EI = 218310 - label EG EI = -019-077 - label A++

10 Poorterstraat te Montfoort Rijwoningen 2013 92 EI = onbekend EI = 052051 - label A+

11 Surinamelaan te Amersfoort Woongebouw 20122013 55 EI = 246278 - label F EI = 061096 - label A+A

12 St Walburg Buitensingel te Tiel Rijwoningen 2013 11 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

13 s Gravenhagestraat te Den Bosch Rijwoningen 2012 15 EI = 173 - label D EI = 065 - label A+

14 Kaalheide te Kerkrade West Rijwoningen 2012 153 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

15 Past Astenhof te Millingen ad Rijn Woongebouw 2014 24 EI = onbekend EI = 076115 - label AB

16 Van Speykstraat te Arnhem Rijwoningen 2014 1 (van 96) EI = 236 - label E EI = 021 - label A++

17 Eksterstraat te Ulft Rijwoningen 20122013 9 EI = 234265 - label EF EI = 029071 - label A++A

18 Groot Lochter te Nijverdal Rijwoningen 2014 79 EI = 155220 - label CE EI = 053122 - label A+B

19 Noord Esmarkerrondweg Enschede 2^1 kapwoning 2012 10 EI = onbekend EI = 059 - label A+

20 Binnengasthuisstraat te Zwolle Rijwoningen 2012 24 EI = 314 - label G EI = 056 - label A+

21 Ruyterstraat te Nijkerk Rijwoningen 2015 13 EI = 165 - label D EI = 061 - label A+

22 Schouwstraat te Leeuwarden Rijwoningen 2013 14 EI = 156 - label C EI = 046 - label A++

23 Parallelweg te Melick Rijwoningen 20132014 4 EI = onbekend EI = 017 - label A++

24 Pierik Zuid te Zwolle Rijwoningen 20132014 46 EI = 190 - label D EI = 018 - label A++

25 Anjerhof te Wageningen Rijwoningen 2014 8 EI = 179 - label D EI = onbekend - label A+

Wn140922aaA0tha - 10 augustus 2015

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 2

Energiekenmerken per project

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015

-

Overzichtstabel - Hof van Egmond te Haarlem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Hof van Egmond

opdrachtgever PreWonen

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd vloer voorzien van 170 mm isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 200 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie oostwest oostwest

installatietechnisch

verwarming lokaal gasolie individuele warmtepomp (bron bodem)

warmtapwater badgeiser warmteboiler

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 384 msup2 PV-panelen

resultaat

Pladellastraat 4 Energie Index (EI) = 275 Energie Index (EI) = -008

Energielabel F Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Hof van Egmondxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Hof van Egmond te Haarlem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Hof van Egmond EI 008

Het complex Hof van Egmond is gelegen in de wijk Slachthuisbuurt in Haarlem en telt

154 sociale huurwoningen Het complex heeft sinds 2009 de gemeentelijke

monumenten status De woningen zijn gebouwd in de jaren 1924 -1928 Door te

funderen op een uitdrogende veenlaag (dus geen paalfundering) is in 1991 al

geconstateerd dat de aanwezige verzakkingen zo structureel zijn dat een grote

ingreep onvermijdelijk is De voorkeur viel op de aanpak gebaseerd op een

zogenoemd hoogniveau monumentenrenovatie met behoud van de monumentaal

waardige gevels Het project wordt opgedeeld in 11 fases

De bouwkundige schil wordt op een economisch verantwoorde manier

geoptimaliseerd door de woningen in zijn geheel te strippen de monumentale gevels

en de begane grondvloer worden nageiumlsoleerd de dak- en tussenvloer worden

vervangen door prefabbeton waarvan de dakvloer hoogwaardig wordt geiumlsoleerd de

roederamen worden in oude luister hersteld en voorzien van HR++ beglazing de

luchtdichtheid wordt verhoogd en bovendien zal de bestaande verouderde VR-ketel en

gaskachels vervangen worden door een HR-107 ketel of een bodemwarmtepomp

De 6 proefwoningen in de Pladellastraat zijn energieneutrale woningen De

CV gasketels zijn vervangen door een elektrische warmtepomp die gebruik

maakt van aardwarmte Verder is het platte dak voorzien van PV-panelen De

huurders van deze woningen betalen nu en in de toekomst bij normaal gebruik geen

energiekosten

-

Overzichtstabel - Sleephelling te Rotterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Sleephelling te Rotterdam

opdrachtgever Woonstad Rotterdam

uitvoering renovatie 2010

Doelstelling label A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde betonvloer Rc= 520 m2KW (xx mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk (voorzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - binnengevelisolatie

langsgevels metselwerk (achterzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 100 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 530 m2KW ge 230 mm cf ISSO 821)

plat dak dakkapel ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 880 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

wang dakkapel ongeisoleerd paneel Rc= 720 m2KW (ge 230 mm c ISSO 821)

plat dak dakterras ongeisoleerd dak Rc= 740 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel glas bestaande ramen voorzien van voorzetramen met HR++

-glas (voorzijde)

glas gehele woning vervangen door triple-glas (achterzijde)

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 556 msup2 collectorvlak

resultaat

woonblok onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 9 historische panden tot 14 koopwoningen en een kleine voorziening voor begeleid wonen volgens Passiefhuisconcept met energielabel A++

Energiekenmerken - Sleephellingxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Sleephelling te Rotterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Sleephelling EI onbekend

Het project Sleephelling in Rotterdam bestond uit 9 historische panden uit 1903 die

gerenoveerd zijn tot 14 energiezuinige koopwoningen en een voorziening bestemd

voor begeleid wonen De energie ambitie lag op het niveau Passief renoveren met 2

een warmtevraag lt 25 kWhm

Het project wordt gekenmerkt door zeer goede isolatie van vloer wanden en plafonds

op passiefniveau De gevelkozijnen van het monumentale woonblok met beschermd

stadsgezicht blijven gehandhaafd De extra zware kozijnen met drievoudige

beglazing zorgen voor een goede kierdichting Daarnaast worden de aansluitingen

tussen gevel en kozijn rondom luchtdicht afgeplakt zodat het mogelijk is een hoge

mate van luchtdichtheid te realiseren

De woningen worden uitgerust met een gebalanceerd ventilatiesysteem met

warmteterug-winning De energie van de afgezogen lucht wordt overgedragen aan de

toegevoerde lucht waardoor er geen energie verloren gaat Zonneboilers zorgen

voor warm tapwater Een HR-combiketel zal alleen tijdens extreme situaties als

bijverwarming nodig zijn dan wel om het tapwater na te verwarmen De grote

energieverbruikers zoals wasmachine en vaatwasser krijgen een hotfill Waardoor de

apparaten standaard worden voorzien van warmwater dat is opgewarmd door de

zonneboiler Voor de gasgestookte droger is een gasaansluiting opgenomen

-

Overzichtstabel - De Kroeven te Roosendaal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project De Kroeven Roosendaal complex 505

opdrachtgever Aramis AlleeWonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde vloer Rc= 410 m2KW (isolatiedikte 100 mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 949 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel Brink passiefhuis toestel

warmtapwater combitap VR Brink passiefhuis toestel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie Kro zonneboiler met 228 msup2 collectorvlak

resultaat

hoekwoning De Kroeven onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - De Kroevenxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - De Kroeven te Roosendaal

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie De Kroeven EI onbekend

In de Roosendaalse wijk Kroeven zijn 244 eengezinswoningen hoogefficieumlnt

gerenoveerd volgens het Passiefhuisconcept Om aan de Passiefhuiseisen te voldoen

is de schil van de huizen optimaal geiumlsoleerd en kierdicht gemaakt De schil is volledig

gestript tegen de afgepelde buitenkant van de woningen komt een

houtskeletbouwconstructie van houten I-profielen gevuld met een 36 cm dikke laag

cellulose De buitengevels is voorzien van leistenen De warmteweerstand (Rcshy

waarde) van de dichte delen van de thermische schil bedraagt circa 10 msup2KW

De warmtebehoefte van de huizen in Kroeven is minimaal en kan gemakkelijk

aangevuld worden met een eenvoudige installatie De woning wordt voorzien van

luchtverwarming Bij de renovatie van de woningen blijven de bestaande cv-ketel een

groot deel van de radiatoren behouden Om te voorkomen dat het te warm wordt

beperkt een buffervat zo nodig het vermogen van de cv Dit wordt gecombineerd met

een zomerbypass

In de woning wordt een Passiefhuistoestel geplaatst waarin het ventilatie-

warmwater- en verwarmingsysteem zijn geiumlntegreerd Het tapwater wordt door de cv-

ketel en de zonneboiler gerealiseerd In de zomer garanderen passieve strategieeumln

zoals thermische massa zonwering en nachtventilatie een comfortabel binnenklimaat

-

Overzichtstabel - Dolomietenlaan te Tilburg

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Passief renovatie sociale huurwoningen Tilburg

opdrachtgever Woningcorporatie TBV Wonen

uitvoering renovatie 2011

Doelstelling A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van 20 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

paneel ongeiumlsoleerd voorzien van 230 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 ketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 400 msup2 collectorvlak

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

investering per woning euro 120000

subsidie per woning euro 11875

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Acht bestaande woningen uit 1976 zijn omgebouwd tot Passiefwoningen

Energiekenmerken - Dolomietenlaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Dolomietenlaan te Tilburg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Dolomietenlaan EI 063 068

In Tilburg zijn acht woningen uit 1976 gerenoveerd volgens de principes van Passief

Bouwen De bestaande woningen werden gekenmerkt door enkel glas verouderde

installatie waaronder het ventilatiesysteem De maximale warmtevraag van de

woningen is door de bouwwijze Passief Bpouwen teruggebracht tot maximaal van 25

kWhm2sup2 per jaar goed voor een energiebesparing van 70 procent Hiervoor zijn de

gevels voorzien van houtskeletbouwelementen met isolatiediktes van ruim 40

centimeter opgevuld met cellulose Deze elementen zijn in eacuteeacuten dag aangebracht met

ingebouwd drievoudig HR++ glas en kozijnen Het dakbeschot bleef bewaard maar

daarop werd een geiumlsoleerd prefabelement geplaatst De spouw die daardoor

ontstond werd ook geiumlsoleerd De vloer op zand daarentegen bleek moeilijker te

isoleren Alleen het warmteverlies ter plaatse van de fundering is vermindert

Elk huis beschikt over een gebalanceerd ventilatiesysteem en een zonneboiler Vier

vierkante meter zonnecollectoren op het dak volstaan meestal om de 200 liter water

in de boiler voor te verwarmen In geval van nood is er altijd de kleine cv-installatie

amper 35 kilowatt sterk ldquoDie levert niet alleen warmte aan het tapwater maar helpt

het huis ook verwarmen mocht dat nodig zijn Sommige kamers hebben nieuwe

kleine radiatoren gekregen Maar in andere ruimtes zijn de oude radiatoren

behouden

-

Overzichtstabel - Passiefhuisrenovatie Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 16 woningen Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

opdrachtgever Woonveste Nieuwkuijk

uitvoering renovatie 20102011

Doelstelling Passiefhuis renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer vloer (obv bouwjaar 1965 - 1975) Rc= 807 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 644 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 894 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

plat dak houten dakbeschot ongeisoleerd Rc= 826 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houtenaluminium kozijnen - U le 080 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 100 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen - n50 lt 10 h

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

portiekwoningen Energie Index (EI) = 192 - 217 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D - E Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro100000-

huurprijs euro350 maand euro500 maand

Gemiddelde gasbesparingmaand euro50-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 16 woningen uit de jaren 70 naar het niveau Passief Bouwen met ketensamenwerking

Energiekenmerken - Acacia- en Magnoliastraatxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Acacia- en Magnoliastraat EI 058 063

Aan de Acacia- en Magnoliastraat te Nieuwkuijk staan 2 blokken met 8

huurappartementen Stichting Woonveste te Drunen heet deze woningen energetisch

verbeterd naar het niveau Passief renovatie

De appartementen hebben na renovatie een marginale energiebehoefte voor

ruimteverwarming van maximaal 25 kWhm2 en een gerealiseerde luchtdichtheid van

n50 le 10 h-1 (oftewel qv10 le 025 dm3sm2)

Om tot deze resultaten te komen is de totale gebouwschil uitermate goed geiumlsoleerd

(Rc ge 8 m2KW en geiumlsoleerde kozijnen met 3-voudig glas) zijn de details volledig

luchtdicht uitgevoerd en is er extra aandacht besteed aan de beperking van lineaire

transmissieverliezen over de onderlinge aansluiting van bouwdelen (zgn

koudebruggen) Daarnaast zijn de appartementen geventileerd dmv een

gebalanceerd ventilatiesysteem met een hoog rendement op de warmteterugwinning

en is vanwege de lage transmissie verliezen slechts een CV-installatie benodigd met

eacuteeacuten centrale radiator

Woonveste koos voor een ketensamenwerking tussen opdrachtgever architect

adviesbureau en installateur Openheid en vertrouwen zijn daarbij belangrijke

onderdelen

-

Overzichtstabel - Boostenwijk te Maastricht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Boostenwijk te Maastricht

opdrachtgever Servatius Ontwikkeling

uitvoering renovatie 2008-2009

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel elektrische warmtepomp met individuele bodemwisselaar

koeling nvt HT-koeling geiumlntegreerd in wand- en plafondpanelen

warmtapwater combitap VR combiwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A+

bouwkosten ca euro5400000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Boostenwijkxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Projecten Type Label na

renovatie

Uitvoering

renovatie

Warmteweerstand Glas Kiershy

dichting

Opwekking Ventilatie Zon

vloer gevel dak HR++ triple cv wp mv wtw ZB PV

1 Hof van Egmond te Haarlem rijwoningen A++ 2015 440 311 522 radic radic wp CO2 radic

2 Sleephellingstraat te Rotterdam rijwoningen A++ 2010 520 75-10 530 radic1) radic radic cv radic radic

3 De Kroeven te Roosendaal rijwoningen A++ 2012 410 860 950 radic radic cv radic radic

4 Dolomietenlaan te Tilburg rijwoningen A+ 2011 080 910 1110 radic radic cv radic radic

5 Acacia-Magnoliastraat te Nieuwkuijk woongebouw A+ 20102011 810 6-89 820 radic radic cv radic

6 Boostenwijk te Maastricht rijwoningen A+ 20082009 300 300 300 radic radic wp radic

7 Lucellestraat te Amsterdam woongebouw A+B 20132014 290 162 147 radic radic cv CO2 radic

8 Prinses Margrietstraat te Loosdrecht rijwoningen A+B 2013 380 186 150 radic radic cv CO2 radic2) radic

9 Jan Lelsstraat te Hoek van Holland rijwoningen A++ 2013 253 920 1000 radic radic cvwp radic radic radic

10 Poorterstraat te Montfoort rijwoningen A+ 2013 315 340 447 radic radic wp CO2 radic radic

11 Surinamelaan te Amersfoort woongebouw A+A 20122013 380 180 272 radic radic cv radic radic

12 St Walburg Buitensingel te Tiel rijwoningen A+ 2013 253 611 597 radic radic cv radic

13 s Gravenhagestraat te Den Bosch rijwoningen A+ 2012 348 186 350 radic radic wp radic

14 Kaalheide te Kerkrade West rijwoningen A+ 2012 500 1000 800 radic radic cv radic radic radic

15 Past Astenhof te Millingen ad Rijn woongebouw AB 2014 311 111 108 radic radic cv CO2 radic

16 Van Speykstraat te Arnhem rijwoningen A++ 2014 300 700 700 radic radic cv radic radic radic

17 Eksterstraat te Ulft rijwoningen A++A 20122013 422 486 572 radic radic cv radic radic

18 Groot Lochter te Nijverdal rijwoningen A+B 2014 - 186 - radic radic cv radic radic

19 Noord Esmarkerrondweg Enschede 2^1 kapwoning A+ 2012 190 400 500 radic radic cv radic radic radic

20 Binnengasthuisstraat te Zwolle rijwoningen A+ 2012 630 880 940 radic radic cv radic radic

21 Ruyterstraat te Nijkerk rijwoningen A+ 2015 140 161 483 radic radic cv CO2 radic radic

22 Schouwstraat te Leeuwarden rijwoningen A++ 2013 265 211 122 radic radic cv radic radic

23 Parallelweg te Melick rijwoningen A++ 20132014 870 890 880 radic radic wp radic radic

24 Pierik Zuid te Zwolle rijwoningen A++ 20132014 630 870 930 radic radic cv CO2 radic

25 Anjerhof te Wageningen rijwoningen A+ 2014 265 161 272 radic radic cv CO2 radic

1 Het project Sleephellingstraat is aan de voorzijde voorzien van voorzetramen met HR++ en aan de achterzijde met triple-glas

2 Het project Prinses Margrietstraat te Loosdrecht is voorzien van een decentrale WTW-unit in de woonkamer en vraaggestuurde ventilatie in de overige ruimten

Wn140922aaA0tha - 10 augustus 2015

Pagina 9

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 1 Inleiding

Nieman Raadgevende Ingenieurs heeft in opdracht van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

onderzoek verricht naar 25 zeer energiezuinige renovatieprojecten De samenvatting van de bevindingen

zijn in deze rapportage opgenomen

Kader

De overheid streeft naar energieneutraliteit van de gehele gebouwde omgeving in 2050 Daarmee is het

energetische einddoel helder Energieneutraliteit voor de gehele gebouwvoorraad is een grote stap

vandaar dat in de tussenperiode woningcorporaties en particulieren in stappen toewerken naar deze stip

op de horizon Momenteel is circa een tiende procent van de woning- en gebouwvoorraad

energieneutraal Dit betekent dat de komende veertig jaar de gehele gebouwde omgeving ingrijpend

moet worden verbeterd

Maar hoe doe je dat Hoe vorm je de gebouwde omgeving om In dit onderzoek zijn 25 zeer

energiezuinige renovatieprojecten opgenomen waarbij een belangrijke eerste stap is gezet richting

energieneutraliteit of energieneutraliteit is gerealiseerd

Figuur 1 aanpak zeer energiezuinige renovatie in bestaande bouw (Kerkrade West)

Wn140922aaA0tha - 10 augustus 2015 Pagina 1

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Onderzoek

Op de website wwwrvonlenergiezuiniggebouwd is een database opgenomen van voorbeeldprojecten op

het gebied van energiebesparing in de gebouwde omgeving Om de informatie op deze site ten aanzien

van de energiezuinige renovatieprojecten te actualiseren en verder aan te vullen heeft Nieman

Raadgevende Ingenieurs 25 zeer energiezuinige renovatieprojecten geiumlnventariseerd De 25 onderzochte

projecten zijn onder te verdelen in

21 seriematige grondgebonden woningbouwprojecten

4 woongebouwen (meergezinswoningen)

De projecten verschillen onderling in omvang maatregelen en mate van energiezuinigheid Voor het

onderzoek is de rekensystematiek ISSO 82 aangehouden met de labelklassen A++ tm G zoals gebruikt

werd tot 1 januari 2015

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 2

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 2 Energieconcepten

Voor 25 zeer energiezuinige renovatieprojecten zijn de energetische kenmerken verzameld De

maatregelen uit de labelberekening zijn vastgelegd in een energieconcept waarbij de belangrijkste

kenmerken zijn gevisualiseerd De energieconcepten zijn opgenomen in bijlage 2 In dit hoofdstuk

worden de belangrijkste kenmerken omschreven en weergegeven in een tabel op pagina 9

21 Thermische schil

Vloer boven kruipruimte bergingen In de bestaande bouw komen verschillende vloertypen voor zoals houten vloeren op zand gestorte

betonvloer betonvloer boven kruipruimte Het isoleren van de dichte constructiedelen vormt de eerste

stap om de energievraag te beperken In de 25 onderzochte projecten zijn bij vrijwel alle projecten de

vloeren geiumlsoleerd een uitzondering daar gelaten in verband met een vloer op zand (Dolomietenlaan) De

wijze van isoleren is sterk afhankelijk van de bestaande situatie Aspecten zoals de huidige staat van de

vloer hoogte kruipruimte of bereikbaarheid zijn daarbij bepalend In de meeste gevallen vindt na-isolatie

plaats door toepassing van een vloer- of bodemisolatie Bij het project Binnengasthuisstraat is de oude

houten vloer verwijderd en vervangen door een in het werk gestorte vloer bestaande uit PS-isolatievloer

met stalen liggers

Figuur 2 nieuwe geiumlsoleerde betonvloer in bestaande woning

Gevel Bij de onderzochte projecten is bij 8 projecten spouwmuurisolatie toegepast en 16 projecten zijn voorzien

van een nieuwe thermische schil Deze nieuwe thermische schil wordt gerealiseerd door

het verwijderen van het bestaande buitenblad en plaatsen van nieuwe houtskeletbouwgevel zie

project De Kroeven te Roosendaal

het handhaven van de bestaande gevel en het plaatsen van een prefab schil bestaande uit een

geiumlsoleerd wandelement met daarin de kozijnen WTW-kanalen afgewerkt met een

houtvezelplaat met daarop steenstrips of gevelstuc zie bijvoorbeeld het project Van Speykstraat

te Arnhem

Het voorzien van de gevel met buitengevelisolatie zoals de achtergevel van het project

Sleephellingstraat te Rotterdam en de woningen aan de Noord Esmarkerrondweg in Enschede

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 3

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Het plaatsen van binnengevelisolatie bij projecten met een monumentale status van de

buitengevel Een voorbeeld hiervan is de Binnengasthuisstraat in Zwolle of Indieuml1 te Amsterdam

Om voorbereid te zijn op energieneutraliteit of nul op de meter krijgt de gevel een warmteweerstand van

circa 6 aacute 7 m2KW

Figuur 3 nieuwe prefab-gevel bij de Van Speykstraat Arnhem

Figuur 4 voorbeelden binnengevelisolatie Binnengasthuisstraat Zwolle

Figuur 5 buitengevelisolatie (Nieuwkuijk) en Noord Esmarkerrondweg Enschede

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 4

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Kozijnen glas In de bestaande situatie komen diverse typen kozijnen en glas voor In de helft van de gevallen wordt

het bestaande glas vervangen door triple-glas en in de overige projecten wordt het glas vervangen door

HR++-glas Bij de vervanging van glas kan de monumentale status van het project een rol spelen Zo is

bij het project Sleephellingstraat de voorzijde voorzien van voorzetramen met HR++-glas bij het project

Binnengasthuisstraat is het historische kozijn met enkel glas behouden en aan de binnenzijde voorzien

van een tweede kozijn met triple-glas

Ramen vormen in de bouwkundige schil de grootste warmtelekken Uit de onderzochte projecten blijkt

dat triple-glas bij de zeer energiezuinige projecten en nul op de meter projecten de basis vormt

Figuur 6 triple-glas in Passief kozijn met historisch kozijn daarvoor

Daken

Bij renovatieprojecten is het na-isoleren van het dak een belangrijke maatregelen om de energetische

prestatie te verbeteren Bij vrijwel alle onderzochte projecten wordt tijdens renovatie het dak geiumlsoleerd

of beter geiumlsoleerd Dakisolatie kan zowel aan de binnen- als buitenzijde aangebracht worden Bij de

onderzochte projecten komen de volgende oplossingen voor

Een nieuwe isolatielaag direct onder de pannen op de bestaande dakplaten aangebracht

bijvoorbeeld met PIRPUR-isolatieplaten voorbeeld Binnengasthuis te Zwolle

Een isolatielaag aan de binnenzijde van de constructie aangebracht Hiertoe wordt er PUR

aangebracht tegen het dakbeschot of wordt aan de binnenzijde een beplating met regelwerk

aangebracht met daartussen de isolatie voorbeeld Boostenwijk te Maastricht

Bij meerdere project waaronder de Van Speykstraat te Arnhem wordt het hellende dak voorzien

van een nieuw dakelement

Figuur 7 voorbeeld dakisolatie buitenzijde- en binnenzijde

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 5

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Figuur 8 voorbeeld nieuwe dakconstructie (Montfoort)

22 Luchtdichtheid

De luchtdichtheid van de gebouwschil is van belang voor het comfort in de woning de energiezuinigheid

en het behoud van de constructie De belangrijkste luchtlekken zijn rondom de kozijnen doorvoeringen

in de vloer en de dakconstructie en ter plaatse van de dakvoetdaknok

figuur 9 luchtlekken in de praktijk

Tijdens renovatie is er bij alle projecten sprake van een optimalisatie van de luchtdichtheid ter plaatse

van de kozijnen doorvoeringen en aansluitingen bij vloer en dakconstructie

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 6

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

23 Verwarming amp tapwater

Voor de verwarming van de woningen komen de volgende systemen naar voren

HR-107 combiketel al dan niet in combinatie met een zonneboiler met vlakke plaatcollector of

heatpipe

Warmtepomp ndash bodem

Warmtepomp - lucht

figuur 10 cv-installatie met zonneboiler bij Binnengasthuisstraat en Sleephelling toepassing

warmtepompen bij Poorterstraat

In 19 projecten is tijdens renovatie een individuele cv-ketel (HR-107 ketel) toegepast In de

verblijfsruimten zijn bij toepassing van een cv-ketel radiatorenconvectoren toegepast voor de afgifte van

de warmte

In de volgende 6 projecten wordt een andere installatie toegepast

Bodemwarmtepomp Hof van Egmond te Haarlem Boostenwijk te Maastricht president Jan

Lelsstraat te Hoek van Holland Poorterstraat te Montfoort

Luchtwarmtepomp Parallelweg te Melick president Jan Lelsstraat te Hoek van Holland

Hybride warmtepompcv-ketel op basis van ventilatieretourlucht rsquos Gravenhagestraat te rsquos

Hertogenbosch

Bij het project president Jan Lelsstraat te Hoek van Holland hadden bewoners de keuze uit een HR-107

ketel of een luchtwarmtepomp Van de 52 woningen hebben 11 bewoners voor een warmtepomp

gekozen waarvan vijf voor een luchtwarmtepomp en zes voor een bodemwarmtepomp

In het project De Kroeven te Roosendaal wordt een Passiefhuistoestel toegepast Deze installatie bestaat

uit een geiumlntegreerde oplossing met de functionaliteit van cv-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

met warmteterugwinning en een zonneboiler

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 7

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

figuur 11 cv + WTW-unit De Kroeven

24 Ventilatie

Bij 12 van de 25 onderzochte projecten is een gebalanceerde ventilatiesysteem met warmteterugwinning

toegepast Bij de projecten met de ambitie Passief renoveren geldt een eis aan de warmtevraag van

maximaal 25 kWhm2 Om te voldoen aan deze eis is de toepassing van een gebalanceerd

ventilatiesysteem noodzakelijk Bij toepassing van natuurlijke toevoer en mechanische afvoer wordt de

warmtevraag van 25 kWhm2 al snel overschreden In 12 projecten vindt ventilatie plaats door middel

van natuurlijke toevoer (ventilatieroosters in de gevel) en mechanische afvoer Van de projecten met

natuurlijke toevoer en mechanische afvoer wordt bij 8 projecten vraaggestuurde ventilatie toegepast op

basis van tijd of CO2 Dit betekent dat veelal in de woonkamer een CO2-sensor wordt toegepast die

afhankelijk van het aantal personen in de woonkamer de mechanische ventilatie aanstuurt Uit onderzoek

van Monicair blijkt dat met name in de slaapkamers sprake is van een slechtere luchtkwaliteit Om ook in

de slaapkamer een goede luchtkwaliteit te realiseren een mechanische component nodig al dan niet op

basis van CO2-meting

Bij het project Prinses Margrietstraat te Loosdrecht wordt een decentrale-WTW unit toegepast in de

woonkamerkeuken en natuurlijke toevoer met mechanische afvoer in de overige vertrekken van de

woning Het voordeel van decentrale-WTW unit in de bestaande bouw is dat het minder ventilatiekanalen

vergt

figuur 12 Decentrale WTW unit

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 8

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

25 Zonne-energie

Bij de onderzochte renovatieprojecten wordt zonne-energie zowel ingezet voor de opwekking van

elektriciteit als de opwekking van warmtapwater Bij 17 van de 25 projecten wordt gebruik gemaakt van

PV-panelen voor de opwekking van elektriciteit De toe te passen aantal m2 PV-panelen is afhankelijk van

de energieambitie A+ A++ nul op de meter

Om de tapwatervraag te beperken wordt bij 10 renovatieprojecten een zonneboiler toegepast De grootte

van het collectoroppervlak ligt rond de 23 m2 per woning voor tapwater

Figuur 13 voorbeeld gebruik zonne- energie Montfoort en Kerkrade-West

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 9

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 3 Aanpak renovatieprojecten

Uit de onderzochte projecten blijkt dat er verschil is in aanpak tussen projecten met een ambitie label

AB en projecten met een hogere ambitie label A+ en hoger Bij de woningprojecten met een label B

worden veelal maatregelen gekozen die net voldoen aan label B maar niet gericht zijn op de

toekomstWoningcorporaties geven bij zeer energiezuinige projecten (ambitie A+ en hoger) voor het

merendeel de voorkeur aan een sprongsgewijze aanpak in een keer een grote stap

Sprongsgewijs

Doel van een sprongsgewijze aanpak is om de aanpak niet in meerdere stappen te verdelen maar per

complex een grote stap te maken naar Passief Bouwen Active House of nul op de meter

Bij drie projecten is nu de stap gemaakt naar Passief renoveren waarbij in de toekomst door het gebruik

van duurzame energie relatief eenvoudig de stap naar energieneutraliteit te behalen is De volgende

denkrichtingen voor de sprongsgewijze aanpak worden in de volgende paragrafen nader toegelicht

Nul op de meter Nul op de nota

Passief Renoveren

Active House

Autarkisch (komt niet in de onderzochte projecten voor)

Figuur 14 stapsgewijze aanpak (label B) en sprongsgewijze aanpak (label A+A++)

(bron Taskforce CO2)

Bij een aantal projecten is de aanpak van de thermische schil beperkt tot het na-isoleren van de

spouwmuur en het matig isoleren van de vloer en het dak Om tot een label A+A++ te komen wordt het

warmteverlies van de schil gecompenseerd door het gebruik van actieve zonne-energie (veelal PV) Door

nu gebruik te maken van PV-panelen wordt de woning beperkt in de mogelijkheden om op termijn te

komen tot energieneutraliteit Geredeneerd vanuit het einddoel energieneutraliteit in 2050 is het

verstandig om nu te investeren in de thermische schil en mogelijkheden te behouden om te komen tot

energieneutraal

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 10

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

31 Nul op de meter

Belangrijk voorbeeld van gerealiseerde nul-op-de-meter projecten zijn de projecten die in het kader van

de Stroomversnelling zijn aangepakt De Stroomversnelling is een landelijke samenwerking tussen zes

corporaties en vier bouwers zie httpwwwstroomversnellingnet Het doel is om een concept te

ontwikkelen voor de renovatie van jaren rsquo50 jarenrsquo60 en jaren rsquo70 woningen tot nul-op-de-meter

woningen Het concept draagt ertoe bij dat woningcorporaties hun woningvoorraad kunnen verbeteren

kunnen voldoen aan de landelijke doelstellingen voor het verduurzamen van woningen egraven de woonlasten

voor hun huurders zo laag mogelijk kunnen houden

Het idee achter de Stroomversnelling is dat de maandelijkse energierekening van bewoners ingezet wordt

om de kosten voor de renovatie te betalen In de proef bouwt iedere bouwer in eerste instantie een serie

prototypes een grondgebonden woning uit de jaren rsquo60 een grondgebonden woning uit de jaren rsquo70 en

een appartement in gestapelde bouw Een ongeiumlsoleerde woning uit de jaren rsquo60 biedt andere

mogelijkheden dan een matig geiumlsoleerde woningen uit de jaren rsquo70 Wanneer de prototypes uitwijzen

dat het concept financieel haalbaar is mogen de vier bouwers in totaal 10000 woningen renoveren

Daarna stellen de zes corporaties nog eens 100000 woningen beschikbaar aan de markt

In dit onderzoek zijn twee prototypen van projecten uit de stroomversnelling opgenomen

Figuur 15 Nul op de meter Stroomversnelling te Arnhem en Melick

Arnhem

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96

huurhuizen in de wijk Presikhaaf in Arnhem

De woningen krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat

uit geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de

woning zorgt een cv-ketel voor verwarming en

warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de

zonzijde PV-panelen voor de opwekking van elektriciteit

en een zonneboiler voor warmtapwater

Figuur 16 voorbeeld energieconcept

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 11

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Insteek van de Stroomversnelling is dat de maandelijkse woonlasten voor de huurders gelijk blijven Zij

betalen hun energierekening niet meer aan het energiebedrijf maar aan de woningbouwcorporatie Voor

dat geld knapt de corporatie met het bouwbedrijf de woning op De woning wordt zo goed verbeterd dat

de energiemeter over een jaar gemiddeld op nul uitkomt De bewoner betaalt alleen nog voor energie als

hij bovengemiddeld energie verbruikt Gebruikt de bewoner minder energie dan krijgt hij geld terug

Melick

In Melick is een blokje van vier jaren rsquo60

rijtjeswoningen gerenoveerd Deze woningen zijn

uitgevoerd als all-electric woningen De installaties

van de woningen zijn samengebracht in een extern

portaal

In de vier huizen zijn bekende technieken toegepast

zoals gebalanceerde ventilatie PV warmtepomp

gecombineerd met innovaties zoals 3D woningshy

inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in

plaats van wisselstroom

32 Passief Renovatie

Passief renoveren is een bouwwijze die gekenmerkt wordt door een optimale thermische schil en een

efficieumlnt gebruik van zonne-energie De nadruk ligt op de eerste stap van de Trias Energetica het

beperken van de energievraag Door het warmteverlies en de luchtdoorlatendheid van de woning sterk te

beperken te optimaliseren ontstaat een comfortabele en energiezuinige woning in de winter- en

zomerperiode Dit wordt gerealiseerd door een hoge warmteweerstand van vloer gevel en dak van 65 aacute

100 m2KW drievoudige beglazing geen koudebruggen gebalanceerde ventilatie en zomernacht-

ventilatie Doordat een groot deel van de energievraag gedekt wordt door passieve zonne-energie wordt

de term lsquoPassiefrsquo gebruikt Het concept vergt een hoge kwaliteit in het ontwerp- en uitvoeringsproces

Figuur 17 voorbeeld energieconcept

Figuur 18 Renovatie met Passief ambitie te Kaalheide Kerkrade West en Nieuwkuijk

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 12

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

33 Active House

Het Active House concept is een visie die inzet op comfortabel gebouw en een intergrale kijk op het

totaalbeeld van de aspecten energie binnenklimaat en omgeving Naast energiebesparing maken

ruimte licht beleving comfort en energieopwekking onderdeel uit van de oplossing en visie op de

toekomst

Een Active House concept combineert een thermisch schil zoals hoge isolatiewaarden en hoge

luchtdichtheid zuid orieumlntatie met zonwering enof zomernachtventilatie met meer actieve componenten

Voorbeelden van actieve componenten zijn zonneboiler warmtepomp PV-panelen natuurlijke of

vraaggestuurde ventilatie en domotica Hierdoor ontstaat een woning die vrijwel energieneutraal of zelfs

energieleverend is

Figuur 19 Active House renovatie Montfoort

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 13

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 4 Proces

Het proces om tot een energiezuinige renovatie te komen verschilt en is afhankelijk van onder andere de

volgende factoren

energiebeleid corporatie

bouwkundige en installatietechnische staat huidige voorzieningen

investeringsbudget

wensen bewoners

projectspecifieke factoren

In de traditionele aanpak is over het algemeen een proces eraan voorafgegaan om het renovatieproject

te realiseren Veelal zijn er voor start van de renovatie diverse onderzoeken verricht huidige

constructieve en energetische staat asbest inventarisatie bouwfysische klachten en bewonersavonden

en enquecirctes onder de bewoners Vervolgens dient draagvlak onder de bewoners te worden gecreeumlerd en

worden de ideeeumln omgezet in een ontwerp Daarna volgt de aanbesteding en het uitvoeringsproces

waarbij veel werkzaamheden in en om de woning worden uitgevoerd Het doel van De Stroomversnelling

is onder andere om dit traditionele proces te versnellen en te industrialiseren

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen

uit de jaren rsquo50-rsquo70 De grote aantallen van de corporaties stellen de

bouwers in staat om te investeren in een forse innovatie die nodig is om

de gestelde ambitie van prijs en kwaliteit te realiseren Met de bestaande

conventionele bouwprocessen levert een kwaliteitsrenovatie die leidt tot

woningen zonder energiekosten geen sluitende business-case op Door

het bouwproces te industrialiseren wordt verwacht dat woningen worden

verbeterd tegen lagere kosten

Voor bouwpartijen is de sprong van de gangbare energienorm naar een

gegarandeerde nul-op-de-meter in technische zin mogelijk Echter om

van deze deal een businesscase te maken moeten renovatieprijzen nog

fors dalen En dat is de deal die de Stroomversnelling de belofte van

schaalgrootte stelt de bouwers namelijk in staat te innoveren op product

en proces samen met co-makers en de toeleverende

industrie Woningrenovatie zal stapsgewijs een industrieel karakter

krijgen op basis van prototyping van totale-woningconcepten Deze

sprong in prijs is alleen mogelijk door een forse proces- en ook

productinnovatie in de sector Momenteel wordt het bouwproces

gekenmerkt door gebrek aan samenwerking in de keten

projectgebonden aanpakken en hoge faalkosten

Voor de bewoner heeft deze aanpak de volgende voordelen

De thermische schil wordt verbeterd en de woning wekt net zoveel energie op als

normaalgesproken wordt gebruikt inclusief een gemiddeld huishoudelijk verbruik

Figuur 20 tijdlijn

Stroomversnelling

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 14

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Het uiterlijk van de woning wordt gemoderniseerd

De woning is na renovatie voorzien van nieuwe keuken badkamer en toilet

Doel is dat de renovatie plaats vindt in minder dan twee weken

Geen extra woonlasten Het totale bedrag van huur en energie blijft hetzelfde

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 15

-

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 1

Overzicht 25 projecten

Project Woningtype Renovatie

jaar

Aantal

woningen

Voor renovatie Na renovatie

1 Hof van Egmond te Haarlem Rijwoningen 2015 6 EI = 275 - label F EI = -008 - label A++

2 Sleephellingstraat te Rotterdam Rijwoningen 2010 14 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

3 De Kroeven te Roosendaal Rijwoningen 2012 246 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

4 Dolomietenlaan te Tilburg Rijwoningen 2011 8 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

5 Acacia-Magnoliastraat te Nieuwkuijk Woongebouw 20102011 16 EI = 192217 - label DE EI = 058 - label A+

6 Boostenwijk te Maastricht Rijwoningen 20082009 31 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

7 Lucellestraat te Amsterdam Woongebouw 20132014 179 EI = 242322 - label FG EI = 066112 - label A+B

8 Prinses Margrietstraat te Loosdrecht Rijwoningen 2013 38 EI = onbekend EI = 110069 - label A+B

9 Jan Lelsstraat te Hoek van Holland Rijwoningen 2013 52 EI = 218310 - label EG EI = -019-077 - label A++

10 Poorterstraat te Montfoort Rijwoningen 2013 92 EI = onbekend EI = 052051 - label A+

11 Surinamelaan te Amersfoort Woongebouw 20122013 55 EI = 246278 - label F EI = 061096 - label A+A

12 St Walburg Buitensingel te Tiel Rijwoningen 2013 11 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

13 s Gravenhagestraat te Den Bosch Rijwoningen 2012 15 EI = 173 - label D EI = 065 - label A+

14 Kaalheide te Kerkrade West Rijwoningen 2012 153 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

15 Past Astenhof te Millingen ad Rijn Woongebouw 2014 24 EI = onbekend EI = 076115 - label AB

16 Van Speykstraat te Arnhem Rijwoningen 2014 1 (van 96) EI = 236 - label E EI = 021 - label A++

17 Eksterstraat te Ulft Rijwoningen 20122013 9 EI = 234265 - label EF EI = 029071 - label A++A

18 Groot Lochter te Nijverdal Rijwoningen 2014 79 EI = 155220 - label CE EI = 053122 - label A+B

19 Noord Esmarkerrondweg Enschede 2^1 kapwoning 2012 10 EI = onbekend EI = 059 - label A+

20 Binnengasthuisstraat te Zwolle Rijwoningen 2012 24 EI = 314 - label G EI = 056 - label A+

21 Ruyterstraat te Nijkerk Rijwoningen 2015 13 EI = 165 - label D EI = 061 - label A+

22 Schouwstraat te Leeuwarden Rijwoningen 2013 14 EI = 156 - label C EI = 046 - label A++

23 Parallelweg te Melick Rijwoningen 20132014 4 EI = onbekend EI = 017 - label A++

24 Pierik Zuid te Zwolle Rijwoningen 20132014 46 EI = 190 - label D EI = 018 - label A++

25 Anjerhof te Wageningen Rijwoningen 2014 8 EI = 179 - label D EI = onbekend - label A+

Wn140922aaA0tha - 10 augustus 2015

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 2

Energiekenmerken per project

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015

-

Overzichtstabel - Hof van Egmond te Haarlem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Hof van Egmond

opdrachtgever PreWonen

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd vloer voorzien van 170 mm isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 200 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie oostwest oostwest

installatietechnisch

verwarming lokaal gasolie individuele warmtepomp (bron bodem)

warmtapwater badgeiser warmteboiler

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 384 msup2 PV-panelen

resultaat

Pladellastraat 4 Energie Index (EI) = 275 Energie Index (EI) = -008

Energielabel F Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Hof van Egmondxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Hof van Egmond te Haarlem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Hof van Egmond EI 008

Het complex Hof van Egmond is gelegen in de wijk Slachthuisbuurt in Haarlem en telt

154 sociale huurwoningen Het complex heeft sinds 2009 de gemeentelijke

monumenten status De woningen zijn gebouwd in de jaren 1924 -1928 Door te

funderen op een uitdrogende veenlaag (dus geen paalfundering) is in 1991 al

geconstateerd dat de aanwezige verzakkingen zo structureel zijn dat een grote

ingreep onvermijdelijk is De voorkeur viel op de aanpak gebaseerd op een

zogenoemd hoogniveau monumentenrenovatie met behoud van de monumentaal

waardige gevels Het project wordt opgedeeld in 11 fases

De bouwkundige schil wordt op een economisch verantwoorde manier

geoptimaliseerd door de woningen in zijn geheel te strippen de monumentale gevels

en de begane grondvloer worden nageiumlsoleerd de dak- en tussenvloer worden

vervangen door prefabbeton waarvan de dakvloer hoogwaardig wordt geiumlsoleerd de

roederamen worden in oude luister hersteld en voorzien van HR++ beglazing de

luchtdichtheid wordt verhoogd en bovendien zal de bestaande verouderde VR-ketel en

gaskachels vervangen worden door een HR-107 ketel of een bodemwarmtepomp

De 6 proefwoningen in de Pladellastraat zijn energieneutrale woningen De

CV gasketels zijn vervangen door een elektrische warmtepomp die gebruik

maakt van aardwarmte Verder is het platte dak voorzien van PV-panelen De

huurders van deze woningen betalen nu en in de toekomst bij normaal gebruik geen

energiekosten

-

Overzichtstabel - Sleephelling te Rotterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Sleephelling te Rotterdam

opdrachtgever Woonstad Rotterdam

uitvoering renovatie 2010

Doelstelling label A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde betonvloer Rc= 520 m2KW (xx mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk (voorzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - binnengevelisolatie

langsgevels metselwerk (achterzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 100 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 530 m2KW ge 230 mm cf ISSO 821)

plat dak dakkapel ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 880 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

wang dakkapel ongeisoleerd paneel Rc= 720 m2KW (ge 230 mm c ISSO 821)

plat dak dakterras ongeisoleerd dak Rc= 740 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel glas bestaande ramen voorzien van voorzetramen met HR++

-glas (voorzijde)

glas gehele woning vervangen door triple-glas (achterzijde)

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 556 msup2 collectorvlak

resultaat

woonblok onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 9 historische panden tot 14 koopwoningen en een kleine voorziening voor begeleid wonen volgens Passiefhuisconcept met energielabel A++

Energiekenmerken - Sleephellingxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Sleephelling te Rotterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Sleephelling EI onbekend

Het project Sleephelling in Rotterdam bestond uit 9 historische panden uit 1903 die

gerenoveerd zijn tot 14 energiezuinige koopwoningen en een voorziening bestemd

voor begeleid wonen De energie ambitie lag op het niveau Passief renoveren met 2

een warmtevraag lt 25 kWhm

Het project wordt gekenmerkt door zeer goede isolatie van vloer wanden en plafonds

op passiefniveau De gevelkozijnen van het monumentale woonblok met beschermd

stadsgezicht blijven gehandhaafd De extra zware kozijnen met drievoudige

beglazing zorgen voor een goede kierdichting Daarnaast worden de aansluitingen

tussen gevel en kozijn rondom luchtdicht afgeplakt zodat het mogelijk is een hoge

mate van luchtdichtheid te realiseren

De woningen worden uitgerust met een gebalanceerd ventilatiesysteem met

warmteterug-winning De energie van de afgezogen lucht wordt overgedragen aan de

toegevoerde lucht waardoor er geen energie verloren gaat Zonneboilers zorgen

voor warm tapwater Een HR-combiketel zal alleen tijdens extreme situaties als

bijverwarming nodig zijn dan wel om het tapwater na te verwarmen De grote

energieverbruikers zoals wasmachine en vaatwasser krijgen een hotfill Waardoor de

apparaten standaard worden voorzien van warmwater dat is opgewarmd door de

zonneboiler Voor de gasgestookte droger is een gasaansluiting opgenomen

-

Overzichtstabel - De Kroeven te Roosendaal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project De Kroeven Roosendaal complex 505

opdrachtgever Aramis AlleeWonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde vloer Rc= 410 m2KW (isolatiedikte 100 mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 949 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel Brink passiefhuis toestel

warmtapwater combitap VR Brink passiefhuis toestel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie Kro zonneboiler met 228 msup2 collectorvlak

resultaat

hoekwoning De Kroeven onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - De Kroevenxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - De Kroeven te Roosendaal

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie De Kroeven EI onbekend

In de Roosendaalse wijk Kroeven zijn 244 eengezinswoningen hoogefficieumlnt

gerenoveerd volgens het Passiefhuisconcept Om aan de Passiefhuiseisen te voldoen

is de schil van de huizen optimaal geiumlsoleerd en kierdicht gemaakt De schil is volledig

gestript tegen de afgepelde buitenkant van de woningen komt een

houtskeletbouwconstructie van houten I-profielen gevuld met een 36 cm dikke laag

cellulose De buitengevels is voorzien van leistenen De warmteweerstand (Rcshy

waarde) van de dichte delen van de thermische schil bedraagt circa 10 msup2KW

De warmtebehoefte van de huizen in Kroeven is minimaal en kan gemakkelijk

aangevuld worden met een eenvoudige installatie De woning wordt voorzien van

luchtverwarming Bij de renovatie van de woningen blijven de bestaande cv-ketel een

groot deel van de radiatoren behouden Om te voorkomen dat het te warm wordt

beperkt een buffervat zo nodig het vermogen van de cv Dit wordt gecombineerd met

een zomerbypass

In de woning wordt een Passiefhuistoestel geplaatst waarin het ventilatie-

warmwater- en verwarmingsysteem zijn geiumlntegreerd Het tapwater wordt door de cv-

ketel en de zonneboiler gerealiseerd In de zomer garanderen passieve strategieeumln

zoals thermische massa zonwering en nachtventilatie een comfortabel binnenklimaat

-

Overzichtstabel - Dolomietenlaan te Tilburg

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Passief renovatie sociale huurwoningen Tilburg

opdrachtgever Woningcorporatie TBV Wonen

uitvoering renovatie 2011

Doelstelling A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van 20 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

paneel ongeiumlsoleerd voorzien van 230 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 ketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 400 msup2 collectorvlak

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

investering per woning euro 120000

subsidie per woning euro 11875

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Acht bestaande woningen uit 1976 zijn omgebouwd tot Passiefwoningen

Energiekenmerken - Dolomietenlaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Dolomietenlaan te Tilburg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Dolomietenlaan EI 063 068

In Tilburg zijn acht woningen uit 1976 gerenoveerd volgens de principes van Passief

Bouwen De bestaande woningen werden gekenmerkt door enkel glas verouderde

installatie waaronder het ventilatiesysteem De maximale warmtevraag van de

woningen is door de bouwwijze Passief Bpouwen teruggebracht tot maximaal van 25

kWhm2sup2 per jaar goed voor een energiebesparing van 70 procent Hiervoor zijn de

gevels voorzien van houtskeletbouwelementen met isolatiediktes van ruim 40

centimeter opgevuld met cellulose Deze elementen zijn in eacuteeacuten dag aangebracht met

ingebouwd drievoudig HR++ glas en kozijnen Het dakbeschot bleef bewaard maar

daarop werd een geiumlsoleerd prefabelement geplaatst De spouw die daardoor

ontstond werd ook geiumlsoleerd De vloer op zand daarentegen bleek moeilijker te

isoleren Alleen het warmteverlies ter plaatse van de fundering is vermindert

Elk huis beschikt over een gebalanceerd ventilatiesysteem en een zonneboiler Vier

vierkante meter zonnecollectoren op het dak volstaan meestal om de 200 liter water

in de boiler voor te verwarmen In geval van nood is er altijd de kleine cv-installatie

amper 35 kilowatt sterk ldquoDie levert niet alleen warmte aan het tapwater maar helpt

het huis ook verwarmen mocht dat nodig zijn Sommige kamers hebben nieuwe

kleine radiatoren gekregen Maar in andere ruimtes zijn de oude radiatoren

behouden

-

Overzichtstabel - Passiefhuisrenovatie Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 16 woningen Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

opdrachtgever Woonveste Nieuwkuijk

uitvoering renovatie 20102011

Doelstelling Passiefhuis renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer vloer (obv bouwjaar 1965 - 1975) Rc= 807 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 644 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 894 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

plat dak houten dakbeschot ongeisoleerd Rc= 826 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houtenaluminium kozijnen - U le 080 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 100 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen - n50 lt 10 h

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

portiekwoningen Energie Index (EI) = 192 - 217 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D - E Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro100000-

huurprijs euro350 maand euro500 maand

Gemiddelde gasbesparingmaand euro50-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 16 woningen uit de jaren 70 naar het niveau Passief Bouwen met ketensamenwerking

Energiekenmerken - Acacia- en Magnoliastraatxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Acacia- en Magnoliastraat EI 058 063

Aan de Acacia- en Magnoliastraat te Nieuwkuijk staan 2 blokken met 8

huurappartementen Stichting Woonveste te Drunen heet deze woningen energetisch

verbeterd naar het niveau Passief renovatie

De appartementen hebben na renovatie een marginale energiebehoefte voor

ruimteverwarming van maximaal 25 kWhm2 en een gerealiseerde luchtdichtheid van

n50 le 10 h-1 (oftewel qv10 le 025 dm3sm2)

Om tot deze resultaten te komen is de totale gebouwschil uitermate goed geiumlsoleerd

(Rc ge 8 m2KW en geiumlsoleerde kozijnen met 3-voudig glas) zijn de details volledig

luchtdicht uitgevoerd en is er extra aandacht besteed aan de beperking van lineaire

transmissieverliezen over de onderlinge aansluiting van bouwdelen (zgn

koudebruggen) Daarnaast zijn de appartementen geventileerd dmv een

gebalanceerd ventilatiesysteem met een hoog rendement op de warmteterugwinning

en is vanwege de lage transmissie verliezen slechts een CV-installatie benodigd met

eacuteeacuten centrale radiator

Woonveste koos voor een ketensamenwerking tussen opdrachtgever architect

adviesbureau en installateur Openheid en vertrouwen zijn daarbij belangrijke

onderdelen

-

Overzichtstabel - Boostenwijk te Maastricht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Boostenwijk te Maastricht

opdrachtgever Servatius Ontwikkeling

uitvoering renovatie 2008-2009

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel elektrische warmtepomp met individuele bodemwisselaar

koeling nvt HT-koeling geiumlntegreerd in wand- en plafondpanelen

warmtapwater combitap VR combiwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A+

bouwkosten ca euro5400000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Boostenwijkxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

Pagina 9

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 1 Inleiding

Nieman Raadgevende Ingenieurs heeft in opdracht van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

onderzoek verricht naar 25 zeer energiezuinige renovatieprojecten De samenvatting van de bevindingen

zijn in deze rapportage opgenomen

Kader

De overheid streeft naar energieneutraliteit van de gehele gebouwde omgeving in 2050 Daarmee is het

energetische einddoel helder Energieneutraliteit voor de gehele gebouwvoorraad is een grote stap

vandaar dat in de tussenperiode woningcorporaties en particulieren in stappen toewerken naar deze stip

op de horizon Momenteel is circa een tiende procent van de woning- en gebouwvoorraad

energieneutraal Dit betekent dat de komende veertig jaar de gehele gebouwde omgeving ingrijpend

moet worden verbeterd

Maar hoe doe je dat Hoe vorm je de gebouwde omgeving om In dit onderzoek zijn 25 zeer

energiezuinige renovatieprojecten opgenomen waarbij een belangrijke eerste stap is gezet richting

energieneutraliteit of energieneutraliteit is gerealiseerd

Figuur 1 aanpak zeer energiezuinige renovatie in bestaande bouw (Kerkrade West)

Wn140922aaA0tha - 10 augustus 2015 Pagina 1

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Onderzoek

Op de website wwwrvonlenergiezuiniggebouwd is een database opgenomen van voorbeeldprojecten op

het gebied van energiebesparing in de gebouwde omgeving Om de informatie op deze site ten aanzien

van de energiezuinige renovatieprojecten te actualiseren en verder aan te vullen heeft Nieman

Raadgevende Ingenieurs 25 zeer energiezuinige renovatieprojecten geiumlnventariseerd De 25 onderzochte

projecten zijn onder te verdelen in

21 seriematige grondgebonden woningbouwprojecten

4 woongebouwen (meergezinswoningen)

De projecten verschillen onderling in omvang maatregelen en mate van energiezuinigheid Voor het

onderzoek is de rekensystematiek ISSO 82 aangehouden met de labelklassen A++ tm G zoals gebruikt

werd tot 1 januari 2015

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 2

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 2 Energieconcepten

Voor 25 zeer energiezuinige renovatieprojecten zijn de energetische kenmerken verzameld De

maatregelen uit de labelberekening zijn vastgelegd in een energieconcept waarbij de belangrijkste

kenmerken zijn gevisualiseerd De energieconcepten zijn opgenomen in bijlage 2 In dit hoofdstuk

worden de belangrijkste kenmerken omschreven en weergegeven in een tabel op pagina 9

21 Thermische schil

Vloer boven kruipruimte bergingen In de bestaande bouw komen verschillende vloertypen voor zoals houten vloeren op zand gestorte

betonvloer betonvloer boven kruipruimte Het isoleren van de dichte constructiedelen vormt de eerste

stap om de energievraag te beperken In de 25 onderzochte projecten zijn bij vrijwel alle projecten de

vloeren geiumlsoleerd een uitzondering daar gelaten in verband met een vloer op zand (Dolomietenlaan) De

wijze van isoleren is sterk afhankelijk van de bestaande situatie Aspecten zoals de huidige staat van de

vloer hoogte kruipruimte of bereikbaarheid zijn daarbij bepalend In de meeste gevallen vindt na-isolatie

plaats door toepassing van een vloer- of bodemisolatie Bij het project Binnengasthuisstraat is de oude

houten vloer verwijderd en vervangen door een in het werk gestorte vloer bestaande uit PS-isolatievloer

met stalen liggers

Figuur 2 nieuwe geiumlsoleerde betonvloer in bestaande woning

Gevel Bij de onderzochte projecten is bij 8 projecten spouwmuurisolatie toegepast en 16 projecten zijn voorzien

van een nieuwe thermische schil Deze nieuwe thermische schil wordt gerealiseerd door

het verwijderen van het bestaande buitenblad en plaatsen van nieuwe houtskeletbouwgevel zie

project De Kroeven te Roosendaal

het handhaven van de bestaande gevel en het plaatsen van een prefab schil bestaande uit een

geiumlsoleerd wandelement met daarin de kozijnen WTW-kanalen afgewerkt met een

houtvezelplaat met daarop steenstrips of gevelstuc zie bijvoorbeeld het project Van Speykstraat

te Arnhem

Het voorzien van de gevel met buitengevelisolatie zoals de achtergevel van het project

Sleephellingstraat te Rotterdam en de woningen aan de Noord Esmarkerrondweg in Enschede

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 3

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Het plaatsen van binnengevelisolatie bij projecten met een monumentale status van de

buitengevel Een voorbeeld hiervan is de Binnengasthuisstraat in Zwolle of Indieuml1 te Amsterdam

Om voorbereid te zijn op energieneutraliteit of nul op de meter krijgt de gevel een warmteweerstand van

circa 6 aacute 7 m2KW

Figuur 3 nieuwe prefab-gevel bij de Van Speykstraat Arnhem

Figuur 4 voorbeelden binnengevelisolatie Binnengasthuisstraat Zwolle

Figuur 5 buitengevelisolatie (Nieuwkuijk) en Noord Esmarkerrondweg Enschede

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 4

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Kozijnen glas In de bestaande situatie komen diverse typen kozijnen en glas voor In de helft van de gevallen wordt

het bestaande glas vervangen door triple-glas en in de overige projecten wordt het glas vervangen door

HR++-glas Bij de vervanging van glas kan de monumentale status van het project een rol spelen Zo is

bij het project Sleephellingstraat de voorzijde voorzien van voorzetramen met HR++-glas bij het project

Binnengasthuisstraat is het historische kozijn met enkel glas behouden en aan de binnenzijde voorzien

van een tweede kozijn met triple-glas

Ramen vormen in de bouwkundige schil de grootste warmtelekken Uit de onderzochte projecten blijkt

dat triple-glas bij de zeer energiezuinige projecten en nul op de meter projecten de basis vormt

Figuur 6 triple-glas in Passief kozijn met historisch kozijn daarvoor

Daken

Bij renovatieprojecten is het na-isoleren van het dak een belangrijke maatregelen om de energetische

prestatie te verbeteren Bij vrijwel alle onderzochte projecten wordt tijdens renovatie het dak geiumlsoleerd

of beter geiumlsoleerd Dakisolatie kan zowel aan de binnen- als buitenzijde aangebracht worden Bij de

onderzochte projecten komen de volgende oplossingen voor

Een nieuwe isolatielaag direct onder de pannen op de bestaande dakplaten aangebracht

bijvoorbeeld met PIRPUR-isolatieplaten voorbeeld Binnengasthuis te Zwolle

Een isolatielaag aan de binnenzijde van de constructie aangebracht Hiertoe wordt er PUR

aangebracht tegen het dakbeschot of wordt aan de binnenzijde een beplating met regelwerk

aangebracht met daartussen de isolatie voorbeeld Boostenwijk te Maastricht

Bij meerdere project waaronder de Van Speykstraat te Arnhem wordt het hellende dak voorzien

van een nieuw dakelement

Figuur 7 voorbeeld dakisolatie buitenzijde- en binnenzijde

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 5

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Figuur 8 voorbeeld nieuwe dakconstructie (Montfoort)

22 Luchtdichtheid

De luchtdichtheid van de gebouwschil is van belang voor het comfort in de woning de energiezuinigheid

en het behoud van de constructie De belangrijkste luchtlekken zijn rondom de kozijnen doorvoeringen

in de vloer en de dakconstructie en ter plaatse van de dakvoetdaknok

figuur 9 luchtlekken in de praktijk

Tijdens renovatie is er bij alle projecten sprake van een optimalisatie van de luchtdichtheid ter plaatse

van de kozijnen doorvoeringen en aansluitingen bij vloer en dakconstructie

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 6

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

23 Verwarming amp tapwater

Voor de verwarming van de woningen komen de volgende systemen naar voren

HR-107 combiketel al dan niet in combinatie met een zonneboiler met vlakke plaatcollector of

heatpipe

Warmtepomp ndash bodem

Warmtepomp - lucht

figuur 10 cv-installatie met zonneboiler bij Binnengasthuisstraat en Sleephelling toepassing

warmtepompen bij Poorterstraat

In 19 projecten is tijdens renovatie een individuele cv-ketel (HR-107 ketel) toegepast In de

verblijfsruimten zijn bij toepassing van een cv-ketel radiatorenconvectoren toegepast voor de afgifte van

de warmte

In de volgende 6 projecten wordt een andere installatie toegepast

Bodemwarmtepomp Hof van Egmond te Haarlem Boostenwijk te Maastricht president Jan

Lelsstraat te Hoek van Holland Poorterstraat te Montfoort

Luchtwarmtepomp Parallelweg te Melick president Jan Lelsstraat te Hoek van Holland

Hybride warmtepompcv-ketel op basis van ventilatieretourlucht rsquos Gravenhagestraat te rsquos

Hertogenbosch

Bij het project president Jan Lelsstraat te Hoek van Holland hadden bewoners de keuze uit een HR-107

ketel of een luchtwarmtepomp Van de 52 woningen hebben 11 bewoners voor een warmtepomp

gekozen waarvan vijf voor een luchtwarmtepomp en zes voor een bodemwarmtepomp

In het project De Kroeven te Roosendaal wordt een Passiefhuistoestel toegepast Deze installatie bestaat

uit een geiumlntegreerde oplossing met de functionaliteit van cv-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

met warmteterugwinning en een zonneboiler

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 7

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

figuur 11 cv + WTW-unit De Kroeven

24 Ventilatie

Bij 12 van de 25 onderzochte projecten is een gebalanceerde ventilatiesysteem met warmteterugwinning

toegepast Bij de projecten met de ambitie Passief renoveren geldt een eis aan de warmtevraag van

maximaal 25 kWhm2 Om te voldoen aan deze eis is de toepassing van een gebalanceerd

ventilatiesysteem noodzakelijk Bij toepassing van natuurlijke toevoer en mechanische afvoer wordt de

warmtevraag van 25 kWhm2 al snel overschreden In 12 projecten vindt ventilatie plaats door middel

van natuurlijke toevoer (ventilatieroosters in de gevel) en mechanische afvoer Van de projecten met

natuurlijke toevoer en mechanische afvoer wordt bij 8 projecten vraaggestuurde ventilatie toegepast op

basis van tijd of CO2 Dit betekent dat veelal in de woonkamer een CO2-sensor wordt toegepast die

afhankelijk van het aantal personen in de woonkamer de mechanische ventilatie aanstuurt Uit onderzoek

van Monicair blijkt dat met name in de slaapkamers sprake is van een slechtere luchtkwaliteit Om ook in

de slaapkamer een goede luchtkwaliteit te realiseren een mechanische component nodig al dan niet op

basis van CO2-meting

Bij het project Prinses Margrietstraat te Loosdrecht wordt een decentrale-WTW unit toegepast in de

woonkamerkeuken en natuurlijke toevoer met mechanische afvoer in de overige vertrekken van de

woning Het voordeel van decentrale-WTW unit in de bestaande bouw is dat het minder ventilatiekanalen

vergt

figuur 12 Decentrale WTW unit

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 8

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

25 Zonne-energie

Bij de onderzochte renovatieprojecten wordt zonne-energie zowel ingezet voor de opwekking van

elektriciteit als de opwekking van warmtapwater Bij 17 van de 25 projecten wordt gebruik gemaakt van

PV-panelen voor de opwekking van elektriciteit De toe te passen aantal m2 PV-panelen is afhankelijk van

de energieambitie A+ A++ nul op de meter

Om de tapwatervraag te beperken wordt bij 10 renovatieprojecten een zonneboiler toegepast De grootte

van het collectoroppervlak ligt rond de 23 m2 per woning voor tapwater

Figuur 13 voorbeeld gebruik zonne- energie Montfoort en Kerkrade-West

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 9

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 3 Aanpak renovatieprojecten

Uit de onderzochte projecten blijkt dat er verschil is in aanpak tussen projecten met een ambitie label

AB en projecten met een hogere ambitie label A+ en hoger Bij de woningprojecten met een label B

worden veelal maatregelen gekozen die net voldoen aan label B maar niet gericht zijn op de

toekomstWoningcorporaties geven bij zeer energiezuinige projecten (ambitie A+ en hoger) voor het

merendeel de voorkeur aan een sprongsgewijze aanpak in een keer een grote stap

Sprongsgewijs

Doel van een sprongsgewijze aanpak is om de aanpak niet in meerdere stappen te verdelen maar per

complex een grote stap te maken naar Passief Bouwen Active House of nul op de meter

Bij drie projecten is nu de stap gemaakt naar Passief renoveren waarbij in de toekomst door het gebruik

van duurzame energie relatief eenvoudig de stap naar energieneutraliteit te behalen is De volgende

denkrichtingen voor de sprongsgewijze aanpak worden in de volgende paragrafen nader toegelicht

Nul op de meter Nul op de nota

Passief Renoveren

Active House

Autarkisch (komt niet in de onderzochte projecten voor)

Figuur 14 stapsgewijze aanpak (label B) en sprongsgewijze aanpak (label A+A++)

(bron Taskforce CO2)

Bij een aantal projecten is de aanpak van de thermische schil beperkt tot het na-isoleren van de

spouwmuur en het matig isoleren van de vloer en het dak Om tot een label A+A++ te komen wordt het

warmteverlies van de schil gecompenseerd door het gebruik van actieve zonne-energie (veelal PV) Door

nu gebruik te maken van PV-panelen wordt de woning beperkt in de mogelijkheden om op termijn te

komen tot energieneutraliteit Geredeneerd vanuit het einddoel energieneutraliteit in 2050 is het

verstandig om nu te investeren in de thermische schil en mogelijkheden te behouden om te komen tot

energieneutraal

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 10

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

31 Nul op de meter

Belangrijk voorbeeld van gerealiseerde nul-op-de-meter projecten zijn de projecten die in het kader van

de Stroomversnelling zijn aangepakt De Stroomversnelling is een landelijke samenwerking tussen zes

corporaties en vier bouwers zie httpwwwstroomversnellingnet Het doel is om een concept te

ontwikkelen voor de renovatie van jaren rsquo50 jarenrsquo60 en jaren rsquo70 woningen tot nul-op-de-meter

woningen Het concept draagt ertoe bij dat woningcorporaties hun woningvoorraad kunnen verbeteren

kunnen voldoen aan de landelijke doelstellingen voor het verduurzamen van woningen egraven de woonlasten

voor hun huurders zo laag mogelijk kunnen houden

Het idee achter de Stroomversnelling is dat de maandelijkse energierekening van bewoners ingezet wordt

om de kosten voor de renovatie te betalen In de proef bouwt iedere bouwer in eerste instantie een serie

prototypes een grondgebonden woning uit de jaren rsquo60 een grondgebonden woning uit de jaren rsquo70 en

een appartement in gestapelde bouw Een ongeiumlsoleerde woning uit de jaren rsquo60 biedt andere

mogelijkheden dan een matig geiumlsoleerde woningen uit de jaren rsquo70 Wanneer de prototypes uitwijzen

dat het concept financieel haalbaar is mogen de vier bouwers in totaal 10000 woningen renoveren

Daarna stellen de zes corporaties nog eens 100000 woningen beschikbaar aan de markt

In dit onderzoek zijn twee prototypen van projecten uit de stroomversnelling opgenomen

Figuur 15 Nul op de meter Stroomversnelling te Arnhem en Melick

Arnhem

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96

huurhuizen in de wijk Presikhaaf in Arnhem

De woningen krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat

uit geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de

woning zorgt een cv-ketel voor verwarming en

warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de

zonzijde PV-panelen voor de opwekking van elektriciteit

en een zonneboiler voor warmtapwater

Figuur 16 voorbeeld energieconcept

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 11

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Insteek van de Stroomversnelling is dat de maandelijkse woonlasten voor de huurders gelijk blijven Zij

betalen hun energierekening niet meer aan het energiebedrijf maar aan de woningbouwcorporatie Voor

dat geld knapt de corporatie met het bouwbedrijf de woning op De woning wordt zo goed verbeterd dat

de energiemeter over een jaar gemiddeld op nul uitkomt De bewoner betaalt alleen nog voor energie als

hij bovengemiddeld energie verbruikt Gebruikt de bewoner minder energie dan krijgt hij geld terug

Melick

In Melick is een blokje van vier jaren rsquo60

rijtjeswoningen gerenoveerd Deze woningen zijn

uitgevoerd als all-electric woningen De installaties

van de woningen zijn samengebracht in een extern

portaal

In de vier huizen zijn bekende technieken toegepast

zoals gebalanceerde ventilatie PV warmtepomp

gecombineerd met innovaties zoals 3D woningshy

inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in

plaats van wisselstroom

32 Passief Renovatie

Passief renoveren is een bouwwijze die gekenmerkt wordt door een optimale thermische schil en een

efficieumlnt gebruik van zonne-energie De nadruk ligt op de eerste stap van de Trias Energetica het

beperken van de energievraag Door het warmteverlies en de luchtdoorlatendheid van de woning sterk te

beperken te optimaliseren ontstaat een comfortabele en energiezuinige woning in de winter- en

zomerperiode Dit wordt gerealiseerd door een hoge warmteweerstand van vloer gevel en dak van 65 aacute

100 m2KW drievoudige beglazing geen koudebruggen gebalanceerde ventilatie en zomernacht-

ventilatie Doordat een groot deel van de energievraag gedekt wordt door passieve zonne-energie wordt

de term lsquoPassiefrsquo gebruikt Het concept vergt een hoge kwaliteit in het ontwerp- en uitvoeringsproces

Figuur 17 voorbeeld energieconcept

Figuur 18 Renovatie met Passief ambitie te Kaalheide Kerkrade West en Nieuwkuijk

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 12

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

33 Active House

Het Active House concept is een visie die inzet op comfortabel gebouw en een intergrale kijk op het

totaalbeeld van de aspecten energie binnenklimaat en omgeving Naast energiebesparing maken

ruimte licht beleving comfort en energieopwekking onderdeel uit van de oplossing en visie op de

toekomst

Een Active House concept combineert een thermisch schil zoals hoge isolatiewaarden en hoge

luchtdichtheid zuid orieumlntatie met zonwering enof zomernachtventilatie met meer actieve componenten

Voorbeelden van actieve componenten zijn zonneboiler warmtepomp PV-panelen natuurlijke of

vraaggestuurde ventilatie en domotica Hierdoor ontstaat een woning die vrijwel energieneutraal of zelfs

energieleverend is

Figuur 19 Active House renovatie Montfoort

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 13

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 4 Proces

Het proces om tot een energiezuinige renovatie te komen verschilt en is afhankelijk van onder andere de

volgende factoren

energiebeleid corporatie

bouwkundige en installatietechnische staat huidige voorzieningen

investeringsbudget

wensen bewoners

projectspecifieke factoren

In de traditionele aanpak is over het algemeen een proces eraan voorafgegaan om het renovatieproject

te realiseren Veelal zijn er voor start van de renovatie diverse onderzoeken verricht huidige

constructieve en energetische staat asbest inventarisatie bouwfysische klachten en bewonersavonden

en enquecirctes onder de bewoners Vervolgens dient draagvlak onder de bewoners te worden gecreeumlerd en

worden de ideeeumln omgezet in een ontwerp Daarna volgt de aanbesteding en het uitvoeringsproces

waarbij veel werkzaamheden in en om de woning worden uitgevoerd Het doel van De Stroomversnelling

is onder andere om dit traditionele proces te versnellen en te industrialiseren

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen

uit de jaren rsquo50-rsquo70 De grote aantallen van de corporaties stellen de

bouwers in staat om te investeren in een forse innovatie die nodig is om

de gestelde ambitie van prijs en kwaliteit te realiseren Met de bestaande

conventionele bouwprocessen levert een kwaliteitsrenovatie die leidt tot

woningen zonder energiekosten geen sluitende business-case op Door

het bouwproces te industrialiseren wordt verwacht dat woningen worden

verbeterd tegen lagere kosten

Voor bouwpartijen is de sprong van de gangbare energienorm naar een

gegarandeerde nul-op-de-meter in technische zin mogelijk Echter om

van deze deal een businesscase te maken moeten renovatieprijzen nog

fors dalen En dat is de deal die de Stroomversnelling de belofte van

schaalgrootte stelt de bouwers namelijk in staat te innoveren op product

en proces samen met co-makers en de toeleverende

industrie Woningrenovatie zal stapsgewijs een industrieel karakter

krijgen op basis van prototyping van totale-woningconcepten Deze

sprong in prijs is alleen mogelijk door een forse proces- en ook

productinnovatie in de sector Momenteel wordt het bouwproces

gekenmerkt door gebrek aan samenwerking in de keten

projectgebonden aanpakken en hoge faalkosten

Voor de bewoner heeft deze aanpak de volgende voordelen

De thermische schil wordt verbeterd en de woning wekt net zoveel energie op als

normaalgesproken wordt gebruikt inclusief een gemiddeld huishoudelijk verbruik

Figuur 20 tijdlijn

Stroomversnelling

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 14

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Het uiterlijk van de woning wordt gemoderniseerd

De woning is na renovatie voorzien van nieuwe keuken badkamer en toilet

Doel is dat de renovatie plaats vindt in minder dan twee weken

Geen extra woonlasten Het totale bedrag van huur en energie blijft hetzelfde

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 15

-

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 1

Overzicht 25 projecten

Project Woningtype Renovatie

jaar

Aantal

woningen

Voor renovatie Na renovatie

1 Hof van Egmond te Haarlem Rijwoningen 2015 6 EI = 275 - label F EI = -008 - label A++

2 Sleephellingstraat te Rotterdam Rijwoningen 2010 14 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

3 De Kroeven te Roosendaal Rijwoningen 2012 246 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

4 Dolomietenlaan te Tilburg Rijwoningen 2011 8 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

5 Acacia-Magnoliastraat te Nieuwkuijk Woongebouw 20102011 16 EI = 192217 - label DE EI = 058 - label A+

6 Boostenwijk te Maastricht Rijwoningen 20082009 31 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

7 Lucellestraat te Amsterdam Woongebouw 20132014 179 EI = 242322 - label FG EI = 066112 - label A+B

8 Prinses Margrietstraat te Loosdrecht Rijwoningen 2013 38 EI = onbekend EI = 110069 - label A+B

9 Jan Lelsstraat te Hoek van Holland Rijwoningen 2013 52 EI = 218310 - label EG EI = -019-077 - label A++

10 Poorterstraat te Montfoort Rijwoningen 2013 92 EI = onbekend EI = 052051 - label A+

11 Surinamelaan te Amersfoort Woongebouw 20122013 55 EI = 246278 - label F EI = 061096 - label A+A

12 St Walburg Buitensingel te Tiel Rijwoningen 2013 11 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

13 s Gravenhagestraat te Den Bosch Rijwoningen 2012 15 EI = 173 - label D EI = 065 - label A+

14 Kaalheide te Kerkrade West Rijwoningen 2012 153 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

15 Past Astenhof te Millingen ad Rijn Woongebouw 2014 24 EI = onbekend EI = 076115 - label AB

16 Van Speykstraat te Arnhem Rijwoningen 2014 1 (van 96) EI = 236 - label E EI = 021 - label A++

17 Eksterstraat te Ulft Rijwoningen 20122013 9 EI = 234265 - label EF EI = 029071 - label A++A

18 Groot Lochter te Nijverdal Rijwoningen 2014 79 EI = 155220 - label CE EI = 053122 - label A+B

19 Noord Esmarkerrondweg Enschede 2^1 kapwoning 2012 10 EI = onbekend EI = 059 - label A+

20 Binnengasthuisstraat te Zwolle Rijwoningen 2012 24 EI = 314 - label G EI = 056 - label A+

21 Ruyterstraat te Nijkerk Rijwoningen 2015 13 EI = 165 - label D EI = 061 - label A+

22 Schouwstraat te Leeuwarden Rijwoningen 2013 14 EI = 156 - label C EI = 046 - label A++

23 Parallelweg te Melick Rijwoningen 20132014 4 EI = onbekend EI = 017 - label A++

24 Pierik Zuid te Zwolle Rijwoningen 20132014 46 EI = 190 - label D EI = 018 - label A++

25 Anjerhof te Wageningen Rijwoningen 2014 8 EI = 179 - label D EI = onbekend - label A+

Wn140922aaA0tha - 10 augustus 2015

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 2

Energiekenmerken per project

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015

-

Overzichtstabel - Hof van Egmond te Haarlem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Hof van Egmond

opdrachtgever PreWonen

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd vloer voorzien van 170 mm isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 200 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie oostwest oostwest

installatietechnisch

verwarming lokaal gasolie individuele warmtepomp (bron bodem)

warmtapwater badgeiser warmteboiler

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 384 msup2 PV-panelen

resultaat

Pladellastraat 4 Energie Index (EI) = 275 Energie Index (EI) = -008

Energielabel F Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Hof van Egmondxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Hof van Egmond te Haarlem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Hof van Egmond EI 008

Het complex Hof van Egmond is gelegen in de wijk Slachthuisbuurt in Haarlem en telt

154 sociale huurwoningen Het complex heeft sinds 2009 de gemeentelijke

monumenten status De woningen zijn gebouwd in de jaren 1924 -1928 Door te

funderen op een uitdrogende veenlaag (dus geen paalfundering) is in 1991 al

geconstateerd dat de aanwezige verzakkingen zo structureel zijn dat een grote

ingreep onvermijdelijk is De voorkeur viel op de aanpak gebaseerd op een

zogenoemd hoogniveau monumentenrenovatie met behoud van de monumentaal

waardige gevels Het project wordt opgedeeld in 11 fases

De bouwkundige schil wordt op een economisch verantwoorde manier

geoptimaliseerd door de woningen in zijn geheel te strippen de monumentale gevels

en de begane grondvloer worden nageiumlsoleerd de dak- en tussenvloer worden

vervangen door prefabbeton waarvan de dakvloer hoogwaardig wordt geiumlsoleerd de

roederamen worden in oude luister hersteld en voorzien van HR++ beglazing de

luchtdichtheid wordt verhoogd en bovendien zal de bestaande verouderde VR-ketel en

gaskachels vervangen worden door een HR-107 ketel of een bodemwarmtepomp

De 6 proefwoningen in de Pladellastraat zijn energieneutrale woningen De

CV gasketels zijn vervangen door een elektrische warmtepomp die gebruik

maakt van aardwarmte Verder is het platte dak voorzien van PV-panelen De

huurders van deze woningen betalen nu en in de toekomst bij normaal gebruik geen

energiekosten

-

Overzichtstabel - Sleephelling te Rotterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Sleephelling te Rotterdam

opdrachtgever Woonstad Rotterdam

uitvoering renovatie 2010

Doelstelling label A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde betonvloer Rc= 520 m2KW (xx mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk (voorzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - binnengevelisolatie

langsgevels metselwerk (achterzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 100 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 530 m2KW ge 230 mm cf ISSO 821)

plat dak dakkapel ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 880 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

wang dakkapel ongeisoleerd paneel Rc= 720 m2KW (ge 230 mm c ISSO 821)

plat dak dakterras ongeisoleerd dak Rc= 740 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel glas bestaande ramen voorzien van voorzetramen met HR++

-glas (voorzijde)

glas gehele woning vervangen door triple-glas (achterzijde)

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 556 msup2 collectorvlak

resultaat

woonblok onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 9 historische panden tot 14 koopwoningen en een kleine voorziening voor begeleid wonen volgens Passiefhuisconcept met energielabel A++

Energiekenmerken - Sleephellingxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Sleephelling te Rotterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Sleephelling EI onbekend

Het project Sleephelling in Rotterdam bestond uit 9 historische panden uit 1903 die

gerenoveerd zijn tot 14 energiezuinige koopwoningen en een voorziening bestemd

voor begeleid wonen De energie ambitie lag op het niveau Passief renoveren met 2

een warmtevraag lt 25 kWhm

Het project wordt gekenmerkt door zeer goede isolatie van vloer wanden en plafonds

op passiefniveau De gevelkozijnen van het monumentale woonblok met beschermd

stadsgezicht blijven gehandhaafd De extra zware kozijnen met drievoudige

beglazing zorgen voor een goede kierdichting Daarnaast worden de aansluitingen

tussen gevel en kozijn rondom luchtdicht afgeplakt zodat het mogelijk is een hoge

mate van luchtdichtheid te realiseren

De woningen worden uitgerust met een gebalanceerd ventilatiesysteem met

warmteterug-winning De energie van de afgezogen lucht wordt overgedragen aan de

toegevoerde lucht waardoor er geen energie verloren gaat Zonneboilers zorgen

voor warm tapwater Een HR-combiketel zal alleen tijdens extreme situaties als

bijverwarming nodig zijn dan wel om het tapwater na te verwarmen De grote

energieverbruikers zoals wasmachine en vaatwasser krijgen een hotfill Waardoor de

apparaten standaard worden voorzien van warmwater dat is opgewarmd door de

zonneboiler Voor de gasgestookte droger is een gasaansluiting opgenomen

-

Overzichtstabel - De Kroeven te Roosendaal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project De Kroeven Roosendaal complex 505

opdrachtgever Aramis AlleeWonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde vloer Rc= 410 m2KW (isolatiedikte 100 mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 949 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel Brink passiefhuis toestel

warmtapwater combitap VR Brink passiefhuis toestel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie Kro zonneboiler met 228 msup2 collectorvlak

resultaat

hoekwoning De Kroeven onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - De Kroevenxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - De Kroeven te Roosendaal

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie De Kroeven EI onbekend

In de Roosendaalse wijk Kroeven zijn 244 eengezinswoningen hoogefficieumlnt

gerenoveerd volgens het Passiefhuisconcept Om aan de Passiefhuiseisen te voldoen

is de schil van de huizen optimaal geiumlsoleerd en kierdicht gemaakt De schil is volledig

gestript tegen de afgepelde buitenkant van de woningen komt een

houtskeletbouwconstructie van houten I-profielen gevuld met een 36 cm dikke laag

cellulose De buitengevels is voorzien van leistenen De warmteweerstand (Rcshy

waarde) van de dichte delen van de thermische schil bedraagt circa 10 msup2KW

De warmtebehoefte van de huizen in Kroeven is minimaal en kan gemakkelijk

aangevuld worden met een eenvoudige installatie De woning wordt voorzien van

luchtverwarming Bij de renovatie van de woningen blijven de bestaande cv-ketel een

groot deel van de radiatoren behouden Om te voorkomen dat het te warm wordt

beperkt een buffervat zo nodig het vermogen van de cv Dit wordt gecombineerd met

een zomerbypass

In de woning wordt een Passiefhuistoestel geplaatst waarin het ventilatie-

warmwater- en verwarmingsysteem zijn geiumlntegreerd Het tapwater wordt door de cv-

ketel en de zonneboiler gerealiseerd In de zomer garanderen passieve strategieeumln

zoals thermische massa zonwering en nachtventilatie een comfortabel binnenklimaat

-

Overzichtstabel - Dolomietenlaan te Tilburg

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Passief renovatie sociale huurwoningen Tilburg

opdrachtgever Woningcorporatie TBV Wonen

uitvoering renovatie 2011

Doelstelling A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van 20 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

paneel ongeiumlsoleerd voorzien van 230 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 ketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 400 msup2 collectorvlak

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

investering per woning euro 120000

subsidie per woning euro 11875

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Acht bestaande woningen uit 1976 zijn omgebouwd tot Passiefwoningen

Energiekenmerken - Dolomietenlaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Dolomietenlaan te Tilburg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Dolomietenlaan EI 063 068

In Tilburg zijn acht woningen uit 1976 gerenoveerd volgens de principes van Passief

Bouwen De bestaande woningen werden gekenmerkt door enkel glas verouderde

installatie waaronder het ventilatiesysteem De maximale warmtevraag van de

woningen is door de bouwwijze Passief Bpouwen teruggebracht tot maximaal van 25

kWhm2sup2 per jaar goed voor een energiebesparing van 70 procent Hiervoor zijn de

gevels voorzien van houtskeletbouwelementen met isolatiediktes van ruim 40

centimeter opgevuld met cellulose Deze elementen zijn in eacuteeacuten dag aangebracht met

ingebouwd drievoudig HR++ glas en kozijnen Het dakbeschot bleef bewaard maar

daarop werd een geiumlsoleerd prefabelement geplaatst De spouw die daardoor

ontstond werd ook geiumlsoleerd De vloer op zand daarentegen bleek moeilijker te

isoleren Alleen het warmteverlies ter plaatse van de fundering is vermindert

Elk huis beschikt over een gebalanceerd ventilatiesysteem en een zonneboiler Vier

vierkante meter zonnecollectoren op het dak volstaan meestal om de 200 liter water

in de boiler voor te verwarmen In geval van nood is er altijd de kleine cv-installatie

amper 35 kilowatt sterk ldquoDie levert niet alleen warmte aan het tapwater maar helpt

het huis ook verwarmen mocht dat nodig zijn Sommige kamers hebben nieuwe

kleine radiatoren gekregen Maar in andere ruimtes zijn de oude radiatoren

behouden

-

Overzichtstabel - Passiefhuisrenovatie Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 16 woningen Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

opdrachtgever Woonveste Nieuwkuijk

uitvoering renovatie 20102011

Doelstelling Passiefhuis renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer vloer (obv bouwjaar 1965 - 1975) Rc= 807 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 644 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 894 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

plat dak houten dakbeschot ongeisoleerd Rc= 826 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houtenaluminium kozijnen - U le 080 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 100 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen - n50 lt 10 h

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

portiekwoningen Energie Index (EI) = 192 - 217 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D - E Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro100000-

huurprijs euro350 maand euro500 maand

Gemiddelde gasbesparingmaand euro50-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 16 woningen uit de jaren 70 naar het niveau Passief Bouwen met ketensamenwerking

Energiekenmerken - Acacia- en Magnoliastraatxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Acacia- en Magnoliastraat EI 058 063

Aan de Acacia- en Magnoliastraat te Nieuwkuijk staan 2 blokken met 8

huurappartementen Stichting Woonveste te Drunen heet deze woningen energetisch

verbeterd naar het niveau Passief renovatie

De appartementen hebben na renovatie een marginale energiebehoefte voor

ruimteverwarming van maximaal 25 kWhm2 en een gerealiseerde luchtdichtheid van

n50 le 10 h-1 (oftewel qv10 le 025 dm3sm2)

Om tot deze resultaten te komen is de totale gebouwschil uitermate goed geiumlsoleerd

(Rc ge 8 m2KW en geiumlsoleerde kozijnen met 3-voudig glas) zijn de details volledig

luchtdicht uitgevoerd en is er extra aandacht besteed aan de beperking van lineaire

transmissieverliezen over de onderlinge aansluiting van bouwdelen (zgn

koudebruggen) Daarnaast zijn de appartementen geventileerd dmv een

gebalanceerd ventilatiesysteem met een hoog rendement op de warmteterugwinning

en is vanwege de lage transmissie verliezen slechts een CV-installatie benodigd met

eacuteeacuten centrale radiator

Woonveste koos voor een ketensamenwerking tussen opdrachtgever architect

adviesbureau en installateur Openheid en vertrouwen zijn daarbij belangrijke

onderdelen

-

Overzichtstabel - Boostenwijk te Maastricht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Boostenwijk te Maastricht

opdrachtgever Servatius Ontwikkeling

uitvoering renovatie 2008-2009

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel elektrische warmtepomp met individuele bodemwisselaar

koeling nvt HT-koeling geiumlntegreerd in wand- en plafondpanelen

warmtapwater combitap VR combiwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A+

bouwkosten ca euro5400000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Boostenwijkxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Onderzoek

Op de website wwwrvonlenergiezuiniggebouwd is een database opgenomen van voorbeeldprojecten op

het gebied van energiebesparing in de gebouwde omgeving Om de informatie op deze site ten aanzien

van de energiezuinige renovatieprojecten te actualiseren en verder aan te vullen heeft Nieman

Raadgevende Ingenieurs 25 zeer energiezuinige renovatieprojecten geiumlnventariseerd De 25 onderzochte

projecten zijn onder te verdelen in

21 seriematige grondgebonden woningbouwprojecten

4 woongebouwen (meergezinswoningen)

De projecten verschillen onderling in omvang maatregelen en mate van energiezuinigheid Voor het

onderzoek is de rekensystematiek ISSO 82 aangehouden met de labelklassen A++ tm G zoals gebruikt

werd tot 1 januari 2015

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 2

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 2 Energieconcepten

Voor 25 zeer energiezuinige renovatieprojecten zijn de energetische kenmerken verzameld De

maatregelen uit de labelberekening zijn vastgelegd in een energieconcept waarbij de belangrijkste

kenmerken zijn gevisualiseerd De energieconcepten zijn opgenomen in bijlage 2 In dit hoofdstuk

worden de belangrijkste kenmerken omschreven en weergegeven in een tabel op pagina 9

21 Thermische schil

Vloer boven kruipruimte bergingen In de bestaande bouw komen verschillende vloertypen voor zoals houten vloeren op zand gestorte

betonvloer betonvloer boven kruipruimte Het isoleren van de dichte constructiedelen vormt de eerste

stap om de energievraag te beperken In de 25 onderzochte projecten zijn bij vrijwel alle projecten de

vloeren geiumlsoleerd een uitzondering daar gelaten in verband met een vloer op zand (Dolomietenlaan) De

wijze van isoleren is sterk afhankelijk van de bestaande situatie Aspecten zoals de huidige staat van de

vloer hoogte kruipruimte of bereikbaarheid zijn daarbij bepalend In de meeste gevallen vindt na-isolatie

plaats door toepassing van een vloer- of bodemisolatie Bij het project Binnengasthuisstraat is de oude

houten vloer verwijderd en vervangen door een in het werk gestorte vloer bestaande uit PS-isolatievloer

met stalen liggers

Figuur 2 nieuwe geiumlsoleerde betonvloer in bestaande woning

Gevel Bij de onderzochte projecten is bij 8 projecten spouwmuurisolatie toegepast en 16 projecten zijn voorzien

van een nieuwe thermische schil Deze nieuwe thermische schil wordt gerealiseerd door

het verwijderen van het bestaande buitenblad en plaatsen van nieuwe houtskeletbouwgevel zie

project De Kroeven te Roosendaal

het handhaven van de bestaande gevel en het plaatsen van een prefab schil bestaande uit een

geiumlsoleerd wandelement met daarin de kozijnen WTW-kanalen afgewerkt met een

houtvezelplaat met daarop steenstrips of gevelstuc zie bijvoorbeeld het project Van Speykstraat

te Arnhem

Het voorzien van de gevel met buitengevelisolatie zoals de achtergevel van het project

Sleephellingstraat te Rotterdam en de woningen aan de Noord Esmarkerrondweg in Enschede

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 3

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Het plaatsen van binnengevelisolatie bij projecten met een monumentale status van de

buitengevel Een voorbeeld hiervan is de Binnengasthuisstraat in Zwolle of Indieuml1 te Amsterdam

Om voorbereid te zijn op energieneutraliteit of nul op de meter krijgt de gevel een warmteweerstand van

circa 6 aacute 7 m2KW

Figuur 3 nieuwe prefab-gevel bij de Van Speykstraat Arnhem

Figuur 4 voorbeelden binnengevelisolatie Binnengasthuisstraat Zwolle

Figuur 5 buitengevelisolatie (Nieuwkuijk) en Noord Esmarkerrondweg Enschede

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 4

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Kozijnen glas In de bestaande situatie komen diverse typen kozijnen en glas voor In de helft van de gevallen wordt

het bestaande glas vervangen door triple-glas en in de overige projecten wordt het glas vervangen door

HR++-glas Bij de vervanging van glas kan de monumentale status van het project een rol spelen Zo is

bij het project Sleephellingstraat de voorzijde voorzien van voorzetramen met HR++-glas bij het project

Binnengasthuisstraat is het historische kozijn met enkel glas behouden en aan de binnenzijde voorzien

van een tweede kozijn met triple-glas

Ramen vormen in de bouwkundige schil de grootste warmtelekken Uit de onderzochte projecten blijkt

dat triple-glas bij de zeer energiezuinige projecten en nul op de meter projecten de basis vormt

Figuur 6 triple-glas in Passief kozijn met historisch kozijn daarvoor

Daken

Bij renovatieprojecten is het na-isoleren van het dak een belangrijke maatregelen om de energetische

prestatie te verbeteren Bij vrijwel alle onderzochte projecten wordt tijdens renovatie het dak geiumlsoleerd

of beter geiumlsoleerd Dakisolatie kan zowel aan de binnen- als buitenzijde aangebracht worden Bij de

onderzochte projecten komen de volgende oplossingen voor

Een nieuwe isolatielaag direct onder de pannen op de bestaande dakplaten aangebracht

bijvoorbeeld met PIRPUR-isolatieplaten voorbeeld Binnengasthuis te Zwolle

Een isolatielaag aan de binnenzijde van de constructie aangebracht Hiertoe wordt er PUR

aangebracht tegen het dakbeschot of wordt aan de binnenzijde een beplating met regelwerk

aangebracht met daartussen de isolatie voorbeeld Boostenwijk te Maastricht

Bij meerdere project waaronder de Van Speykstraat te Arnhem wordt het hellende dak voorzien

van een nieuw dakelement

Figuur 7 voorbeeld dakisolatie buitenzijde- en binnenzijde

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 5

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Figuur 8 voorbeeld nieuwe dakconstructie (Montfoort)

22 Luchtdichtheid

De luchtdichtheid van de gebouwschil is van belang voor het comfort in de woning de energiezuinigheid

en het behoud van de constructie De belangrijkste luchtlekken zijn rondom de kozijnen doorvoeringen

in de vloer en de dakconstructie en ter plaatse van de dakvoetdaknok

figuur 9 luchtlekken in de praktijk

Tijdens renovatie is er bij alle projecten sprake van een optimalisatie van de luchtdichtheid ter plaatse

van de kozijnen doorvoeringen en aansluitingen bij vloer en dakconstructie

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 6

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

23 Verwarming amp tapwater

Voor de verwarming van de woningen komen de volgende systemen naar voren

HR-107 combiketel al dan niet in combinatie met een zonneboiler met vlakke plaatcollector of

heatpipe

Warmtepomp ndash bodem

Warmtepomp - lucht

figuur 10 cv-installatie met zonneboiler bij Binnengasthuisstraat en Sleephelling toepassing

warmtepompen bij Poorterstraat

In 19 projecten is tijdens renovatie een individuele cv-ketel (HR-107 ketel) toegepast In de

verblijfsruimten zijn bij toepassing van een cv-ketel radiatorenconvectoren toegepast voor de afgifte van

de warmte

In de volgende 6 projecten wordt een andere installatie toegepast

Bodemwarmtepomp Hof van Egmond te Haarlem Boostenwijk te Maastricht president Jan

Lelsstraat te Hoek van Holland Poorterstraat te Montfoort

Luchtwarmtepomp Parallelweg te Melick president Jan Lelsstraat te Hoek van Holland

Hybride warmtepompcv-ketel op basis van ventilatieretourlucht rsquos Gravenhagestraat te rsquos

Hertogenbosch

Bij het project president Jan Lelsstraat te Hoek van Holland hadden bewoners de keuze uit een HR-107

ketel of een luchtwarmtepomp Van de 52 woningen hebben 11 bewoners voor een warmtepomp

gekozen waarvan vijf voor een luchtwarmtepomp en zes voor een bodemwarmtepomp

In het project De Kroeven te Roosendaal wordt een Passiefhuistoestel toegepast Deze installatie bestaat

uit een geiumlntegreerde oplossing met de functionaliteit van cv-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

met warmteterugwinning en een zonneboiler

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 7

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

figuur 11 cv + WTW-unit De Kroeven

24 Ventilatie

Bij 12 van de 25 onderzochte projecten is een gebalanceerde ventilatiesysteem met warmteterugwinning

toegepast Bij de projecten met de ambitie Passief renoveren geldt een eis aan de warmtevraag van

maximaal 25 kWhm2 Om te voldoen aan deze eis is de toepassing van een gebalanceerd

ventilatiesysteem noodzakelijk Bij toepassing van natuurlijke toevoer en mechanische afvoer wordt de

warmtevraag van 25 kWhm2 al snel overschreden In 12 projecten vindt ventilatie plaats door middel

van natuurlijke toevoer (ventilatieroosters in de gevel) en mechanische afvoer Van de projecten met

natuurlijke toevoer en mechanische afvoer wordt bij 8 projecten vraaggestuurde ventilatie toegepast op

basis van tijd of CO2 Dit betekent dat veelal in de woonkamer een CO2-sensor wordt toegepast die

afhankelijk van het aantal personen in de woonkamer de mechanische ventilatie aanstuurt Uit onderzoek

van Monicair blijkt dat met name in de slaapkamers sprake is van een slechtere luchtkwaliteit Om ook in

de slaapkamer een goede luchtkwaliteit te realiseren een mechanische component nodig al dan niet op

basis van CO2-meting

Bij het project Prinses Margrietstraat te Loosdrecht wordt een decentrale-WTW unit toegepast in de

woonkamerkeuken en natuurlijke toevoer met mechanische afvoer in de overige vertrekken van de

woning Het voordeel van decentrale-WTW unit in de bestaande bouw is dat het minder ventilatiekanalen

vergt

figuur 12 Decentrale WTW unit

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 8

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

25 Zonne-energie

Bij de onderzochte renovatieprojecten wordt zonne-energie zowel ingezet voor de opwekking van

elektriciteit als de opwekking van warmtapwater Bij 17 van de 25 projecten wordt gebruik gemaakt van

PV-panelen voor de opwekking van elektriciteit De toe te passen aantal m2 PV-panelen is afhankelijk van

de energieambitie A+ A++ nul op de meter

Om de tapwatervraag te beperken wordt bij 10 renovatieprojecten een zonneboiler toegepast De grootte

van het collectoroppervlak ligt rond de 23 m2 per woning voor tapwater

Figuur 13 voorbeeld gebruik zonne- energie Montfoort en Kerkrade-West

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 9

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 3 Aanpak renovatieprojecten

Uit de onderzochte projecten blijkt dat er verschil is in aanpak tussen projecten met een ambitie label

AB en projecten met een hogere ambitie label A+ en hoger Bij de woningprojecten met een label B

worden veelal maatregelen gekozen die net voldoen aan label B maar niet gericht zijn op de

toekomstWoningcorporaties geven bij zeer energiezuinige projecten (ambitie A+ en hoger) voor het

merendeel de voorkeur aan een sprongsgewijze aanpak in een keer een grote stap

Sprongsgewijs

Doel van een sprongsgewijze aanpak is om de aanpak niet in meerdere stappen te verdelen maar per

complex een grote stap te maken naar Passief Bouwen Active House of nul op de meter

Bij drie projecten is nu de stap gemaakt naar Passief renoveren waarbij in de toekomst door het gebruik

van duurzame energie relatief eenvoudig de stap naar energieneutraliteit te behalen is De volgende

denkrichtingen voor de sprongsgewijze aanpak worden in de volgende paragrafen nader toegelicht

Nul op de meter Nul op de nota

Passief Renoveren

Active House

Autarkisch (komt niet in de onderzochte projecten voor)

Figuur 14 stapsgewijze aanpak (label B) en sprongsgewijze aanpak (label A+A++)

(bron Taskforce CO2)

Bij een aantal projecten is de aanpak van de thermische schil beperkt tot het na-isoleren van de

spouwmuur en het matig isoleren van de vloer en het dak Om tot een label A+A++ te komen wordt het

warmteverlies van de schil gecompenseerd door het gebruik van actieve zonne-energie (veelal PV) Door

nu gebruik te maken van PV-panelen wordt de woning beperkt in de mogelijkheden om op termijn te

komen tot energieneutraliteit Geredeneerd vanuit het einddoel energieneutraliteit in 2050 is het

verstandig om nu te investeren in de thermische schil en mogelijkheden te behouden om te komen tot

energieneutraal

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 10

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

31 Nul op de meter

Belangrijk voorbeeld van gerealiseerde nul-op-de-meter projecten zijn de projecten die in het kader van

de Stroomversnelling zijn aangepakt De Stroomversnelling is een landelijke samenwerking tussen zes

corporaties en vier bouwers zie httpwwwstroomversnellingnet Het doel is om een concept te

ontwikkelen voor de renovatie van jaren rsquo50 jarenrsquo60 en jaren rsquo70 woningen tot nul-op-de-meter

woningen Het concept draagt ertoe bij dat woningcorporaties hun woningvoorraad kunnen verbeteren

kunnen voldoen aan de landelijke doelstellingen voor het verduurzamen van woningen egraven de woonlasten

voor hun huurders zo laag mogelijk kunnen houden

Het idee achter de Stroomversnelling is dat de maandelijkse energierekening van bewoners ingezet wordt

om de kosten voor de renovatie te betalen In de proef bouwt iedere bouwer in eerste instantie een serie

prototypes een grondgebonden woning uit de jaren rsquo60 een grondgebonden woning uit de jaren rsquo70 en

een appartement in gestapelde bouw Een ongeiumlsoleerde woning uit de jaren rsquo60 biedt andere

mogelijkheden dan een matig geiumlsoleerde woningen uit de jaren rsquo70 Wanneer de prototypes uitwijzen

dat het concept financieel haalbaar is mogen de vier bouwers in totaal 10000 woningen renoveren

Daarna stellen de zes corporaties nog eens 100000 woningen beschikbaar aan de markt

In dit onderzoek zijn twee prototypen van projecten uit de stroomversnelling opgenomen

Figuur 15 Nul op de meter Stroomversnelling te Arnhem en Melick

Arnhem

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96

huurhuizen in de wijk Presikhaaf in Arnhem

De woningen krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat

uit geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de

woning zorgt een cv-ketel voor verwarming en

warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de

zonzijde PV-panelen voor de opwekking van elektriciteit

en een zonneboiler voor warmtapwater

Figuur 16 voorbeeld energieconcept

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 11

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Insteek van de Stroomversnelling is dat de maandelijkse woonlasten voor de huurders gelijk blijven Zij

betalen hun energierekening niet meer aan het energiebedrijf maar aan de woningbouwcorporatie Voor

dat geld knapt de corporatie met het bouwbedrijf de woning op De woning wordt zo goed verbeterd dat

de energiemeter over een jaar gemiddeld op nul uitkomt De bewoner betaalt alleen nog voor energie als

hij bovengemiddeld energie verbruikt Gebruikt de bewoner minder energie dan krijgt hij geld terug

Melick

In Melick is een blokje van vier jaren rsquo60

rijtjeswoningen gerenoveerd Deze woningen zijn

uitgevoerd als all-electric woningen De installaties

van de woningen zijn samengebracht in een extern

portaal

In de vier huizen zijn bekende technieken toegepast

zoals gebalanceerde ventilatie PV warmtepomp

gecombineerd met innovaties zoals 3D woningshy

inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in

plaats van wisselstroom

32 Passief Renovatie

Passief renoveren is een bouwwijze die gekenmerkt wordt door een optimale thermische schil en een

efficieumlnt gebruik van zonne-energie De nadruk ligt op de eerste stap van de Trias Energetica het

beperken van de energievraag Door het warmteverlies en de luchtdoorlatendheid van de woning sterk te

beperken te optimaliseren ontstaat een comfortabele en energiezuinige woning in de winter- en

zomerperiode Dit wordt gerealiseerd door een hoge warmteweerstand van vloer gevel en dak van 65 aacute

100 m2KW drievoudige beglazing geen koudebruggen gebalanceerde ventilatie en zomernacht-

ventilatie Doordat een groot deel van de energievraag gedekt wordt door passieve zonne-energie wordt

de term lsquoPassiefrsquo gebruikt Het concept vergt een hoge kwaliteit in het ontwerp- en uitvoeringsproces

Figuur 17 voorbeeld energieconcept

Figuur 18 Renovatie met Passief ambitie te Kaalheide Kerkrade West en Nieuwkuijk

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 12

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

33 Active House

Het Active House concept is een visie die inzet op comfortabel gebouw en een intergrale kijk op het

totaalbeeld van de aspecten energie binnenklimaat en omgeving Naast energiebesparing maken

ruimte licht beleving comfort en energieopwekking onderdeel uit van de oplossing en visie op de

toekomst

Een Active House concept combineert een thermisch schil zoals hoge isolatiewaarden en hoge

luchtdichtheid zuid orieumlntatie met zonwering enof zomernachtventilatie met meer actieve componenten

Voorbeelden van actieve componenten zijn zonneboiler warmtepomp PV-panelen natuurlijke of

vraaggestuurde ventilatie en domotica Hierdoor ontstaat een woning die vrijwel energieneutraal of zelfs

energieleverend is

Figuur 19 Active House renovatie Montfoort

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 13

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 4 Proces

Het proces om tot een energiezuinige renovatie te komen verschilt en is afhankelijk van onder andere de

volgende factoren

energiebeleid corporatie

bouwkundige en installatietechnische staat huidige voorzieningen

investeringsbudget

wensen bewoners

projectspecifieke factoren

In de traditionele aanpak is over het algemeen een proces eraan voorafgegaan om het renovatieproject

te realiseren Veelal zijn er voor start van de renovatie diverse onderzoeken verricht huidige

constructieve en energetische staat asbest inventarisatie bouwfysische klachten en bewonersavonden

en enquecirctes onder de bewoners Vervolgens dient draagvlak onder de bewoners te worden gecreeumlerd en

worden de ideeeumln omgezet in een ontwerp Daarna volgt de aanbesteding en het uitvoeringsproces

waarbij veel werkzaamheden in en om de woning worden uitgevoerd Het doel van De Stroomversnelling

is onder andere om dit traditionele proces te versnellen en te industrialiseren

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen

uit de jaren rsquo50-rsquo70 De grote aantallen van de corporaties stellen de

bouwers in staat om te investeren in een forse innovatie die nodig is om

de gestelde ambitie van prijs en kwaliteit te realiseren Met de bestaande

conventionele bouwprocessen levert een kwaliteitsrenovatie die leidt tot

woningen zonder energiekosten geen sluitende business-case op Door

het bouwproces te industrialiseren wordt verwacht dat woningen worden

verbeterd tegen lagere kosten

Voor bouwpartijen is de sprong van de gangbare energienorm naar een

gegarandeerde nul-op-de-meter in technische zin mogelijk Echter om

van deze deal een businesscase te maken moeten renovatieprijzen nog

fors dalen En dat is de deal die de Stroomversnelling de belofte van

schaalgrootte stelt de bouwers namelijk in staat te innoveren op product

en proces samen met co-makers en de toeleverende

industrie Woningrenovatie zal stapsgewijs een industrieel karakter

krijgen op basis van prototyping van totale-woningconcepten Deze

sprong in prijs is alleen mogelijk door een forse proces- en ook

productinnovatie in de sector Momenteel wordt het bouwproces

gekenmerkt door gebrek aan samenwerking in de keten

projectgebonden aanpakken en hoge faalkosten

Voor de bewoner heeft deze aanpak de volgende voordelen

De thermische schil wordt verbeterd en de woning wekt net zoveel energie op als

normaalgesproken wordt gebruikt inclusief een gemiddeld huishoudelijk verbruik

Figuur 20 tijdlijn

Stroomversnelling

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 14

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Het uiterlijk van de woning wordt gemoderniseerd

De woning is na renovatie voorzien van nieuwe keuken badkamer en toilet

Doel is dat de renovatie plaats vindt in minder dan twee weken

Geen extra woonlasten Het totale bedrag van huur en energie blijft hetzelfde

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 15

-

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 1

Overzicht 25 projecten

Project Woningtype Renovatie

jaar

Aantal

woningen

Voor renovatie Na renovatie

1 Hof van Egmond te Haarlem Rijwoningen 2015 6 EI = 275 - label F EI = -008 - label A++

2 Sleephellingstraat te Rotterdam Rijwoningen 2010 14 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

3 De Kroeven te Roosendaal Rijwoningen 2012 246 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

4 Dolomietenlaan te Tilburg Rijwoningen 2011 8 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

5 Acacia-Magnoliastraat te Nieuwkuijk Woongebouw 20102011 16 EI = 192217 - label DE EI = 058 - label A+

6 Boostenwijk te Maastricht Rijwoningen 20082009 31 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

7 Lucellestraat te Amsterdam Woongebouw 20132014 179 EI = 242322 - label FG EI = 066112 - label A+B

8 Prinses Margrietstraat te Loosdrecht Rijwoningen 2013 38 EI = onbekend EI = 110069 - label A+B

9 Jan Lelsstraat te Hoek van Holland Rijwoningen 2013 52 EI = 218310 - label EG EI = -019-077 - label A++

10 Poorterstraat te Montfoort Rijwoningen 2013 92 EI = onbekend EI = 052051 - label A+

11 Surinamelaan te Amersfoort Woongebouw 20122013 55 EI = 246278 - label F EI = 061096 - label A+A

12 St Walburg Buitensingel te Tiel Rijwoningen 2013 11 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

13 s Gravenhagestraat te Den Bosch Rijwoningen 2012 15 EI = 173 - label D EI = 065 - label A+

14 Kaalheide te Kerkrade West Rijwoningen 2012 153 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

15 Past Astenhof te Millingen ad Rijn Woongebouw 2014 24 EI = onbekend EI = 076115 - label AB

16 Van Speykstraat te Arnhem Rijwoningen 2014 1 (van 96) EI = 236 - label E EI = 021 - label A++

17 Eksterstraat te Ulft Rijwoningen 20122013 9 EI = 234265 - label EF EI = 029071 - label A++A

18 Groot Lochter te Nijverdal Rijwoningen 2014 79 EI = 155220 - label CE EI = 053122 - label A+B

19 Noord Esmarkerrondweg Enschede 2^1 kapwoning 2012 10 EI = onbekend EI = 059 - label A+

20 Binnengasthuisstraat te Zwolle Rijwoningen 2012 24 EI = 314 - label G EI = 056 - label A+

21 Ruyterstraat te Nijkerk Rijwoningen 2015 13 EI = 165 - label D EI = 061 - label A+

22 Schouwstraat te Leeuwarden Rijwoningen 2013 14 EI = 156 - label C EI = 046 - label A++

23 Parallelweg te Melick Rijwoningen 20132014 4 EI = onbekend EI = 017 - label A++

24 Pierik Zuid te Zwolle Rijwoningen 20132014 46 EI = 190 - label D EI = 018 - label A++

25 Anjerhof te Wageningen Rijwoningen 2014 8 EI = 179 - label D EI = onbekend - label A+

Wn140922aaA0tha - 10 augustus 2015

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 2

Energiekenmerken per project

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015

-

Overzichtstabel - Hof van Egmond te Haarlem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Hof van Egmond

opdrachtgever PreWonen

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd vloer voorzien van 170 mm isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 200 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie oostwest oostwest

installatietechnisch

verwarming lokaal gasolie individuele warmtepomp (bron bodem)

warmtapwater badgeiser warmteboiler

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 384 msup2 PV-panelen

resultaat

Pladellastraat 4 Energie Index (EI) = 275 Energie Index (EI) = -008

Energielabel F Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Hof van Egmondxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Hof van Egmond te Haarlem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Hof van Egmond EI 008

Het complex Hof van Egmond is gelegen in de wijk Slachthuisbuurt in Haarlem en telt

154 sociale huurwoningen Het complex heeft sinds 2009 de gemeentelijke

monumenten status De woningen zijn gebouwd in de jaren 1924 -1928 Door te

funderen op een uitdrogende veenlaag (dus geen paalfundering) is in 1991 al

geconstateerd dat de aanwezige verzakkingen zo structureel zijn dat een grote

ingreep onvermijdelijk is De voorkeur viel op de aanpak gebaseerd op een

zogenoemd hoogniveau monumentenrenovatie met behoud van de monumentaal

waardige gevels Het project wordt opgedeeld in 11 fases

De bouwkundige schil wordt op een economisch verantwoorde manier

geoptimaliseerd door de woningen in zijn geheel te strippen de monumentale gevels

en de begane grondvloer worden nageiumlsoleerd de dak- en tussenvloer worden

vervangen door prefabbeton waarvan de dakvloer hoogwaardig wordt geiumlsoleerd de

roederamen worden in oude luister hersteld en voorzien van HR++ beglazing de

luchtdichtheid wordt verhoogd en bovendien zal de bestaande verouderde VR-ketel en

gaskachels vervangen worden door een HR-107 ketel of een bodemwarmtepomp

De 6 proefwoningen in de Pladellastraat zijn energieneutrale woningen De

CV gasketels zijn vervangen door een elektrische warmtepomp die gebruik

maakt van aardwarmte Verder is het platte dak voorzien van PV-panelen De

huurders van deze woningen betalen nu en in de toekomst bij normaal gebruik geen

energiekosten

-

Overzichtstabel - Sleephelling te Rotterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Sleephelling te Rotterdam

opdrachtgever Woonstad Rotterdam

uitvoering renovatie 2010

Doelstelling label A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde betonvloer Rc= 520 m2KW (xx mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk (voorzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - binnengevelisolatie

langsgevels metselwerk (achterzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 100 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 530 m2KW ge 230 mm cf ISSO 821)

plat dak dakkapel ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 880 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

wang dakkapel ongeisoleerd paneel Rc= 720 m2KW (ge 230 mm c ISSO 821)

plat dak dakterras ongeisoleerd dak Rc= 740 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel glas bestaande ramen voorzien van voorzetramen met HR++

-glas (voorzijde)

glas gehele woning vervangen door triple-glas (achterzijde)

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 556 msup2 collectorvlak

resultaat

woonblok onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 9 historische panden tot 14 koopwoningen en een kleine voorziening voor begeleid wonen volgens Passiefhuisconcept met energielabel A++

Energiekenmerken - Sleephellingxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Sleephelling te Rotterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Sleephelling EI onbekend

Het project Sleephelling in Rotterdam bestond uit 9 historische panden uit 1903 die

gerenoveerd zijn tot 14 energiezuinige koopwoningen en een voorziening bestemd

voor begeleid wonen De energie ambitie lag op het niveau Passief renoveren met 2

een warmtevraag lt 25 kWhm

Het project wordt gekenmerkt door zeer goede isolatie van vloer wanden en plafonds

op passiefniveau De gevelkozijnen van het monumentale woonblok met beschermd

stadsgezicht blijven gehandhaafd De extra zware kozijnen met drievoudige

beglazing zorgen voor een goede kierdichting Daarnaast worden de aansluitingen

tussen gevel en kozijn rondom luchtdicht afgeplakt zodat het mogelijk is een hoge

mate van luchtdichtheid te realiseren

De woningen worden uitgerust met een gebalanceerd ventilatiesysteem met

warmteterug-winning De energie van de afgezogen lucht wordt overgedragen aan de

toegevoerde lucht waardoor er geen energie verloren gaat Zonneboilers zorgen

voor warm tapwater Een HR-combiketel zal alleen tijdens extreme situaties als

bijverwarming nodig zijn dan wel om het tapwater na te verwarmen De grote

energieverbruikers zoals wasmachine en vaatwasser krijgen een hotfill Waardoor de

apparaten standaard worden voorzien van warmwater dat is opgewarmd door de

zonneboiler Voor de gasgestookte droger is een gasaansluiting opgenomen

-

Overzichtstabel - De Kroeven te Roosendaal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project De Kroeven Roosendaal complex 505

opdrachtgever Aramis AlleeWonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde vloer Rc= 410 m2KW (isolatiedikte 100 mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 949 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel Brink passiefhuis toestel

warmtapwater combitap VR Brink passiefhuis toestel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie Kro zonneboiler met 228 msup2 collectorvlak

resultaat

hoekwoning De Kroeven onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - De Kroevenxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - De Kroeven te Roosendaal

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie De Kroeven EI onbekend

In de Roosendaalse wijk Kroeven zijn 244 eengezinswoningen hoogefficieumlnt

gerenoveerd volgens het Passiefhuisconcept Om aan de Passiefhuiseisen te voldoen

is de schil van de huizen optimaal geiumlsoleerd en kierdicht gemaakt De schil is volledig

gestript tegen de afgepelde buitenkant van de woningen komt een

houtskeletbouwconstructie van houten I-profielen gevuld met een 36 cm dikke laag

cellulose De buitengevels is voorzien van leistenen De warmteweerstand (Rcshy

waarde) van de dichte delen van de thermische schil bedraagt circa 10 msup2KW

De warmtebehoefte van de huizen in Kroeven is minimaal en kan gemakkelijk

aangevuld worden met een eenvoudige installatie De woning wordt voorzien van

luchtverwarming Bij de renovatie van de woningen blijven de bestaande cv-ketel een

groot deel van de radiatoren behouden Om te voorkomen dat het te warm wordt

beperkt een buffervat zo nodig het vermogen van de cv Dit wordt gecombineerd met

een zomerbypass

In de woning wordt een Passiefhuistoestel geplaatst waarin het ventilatie-

warmwater- en verwarmingsysteem zijn geiumlntegreerd Het tapwater wordt door de cv-

ketel en de zonneboiler gerealiseerd In de zomer garanderen passieve strategieeumln

zoals thermische massa zonwering en nachtventilatie een comfortabel binnenklimaat

-

Overzichtstabel - Dolomietenlaan te Tilburg

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Passief renovatie sociale huurwoningen Tilburg

opdrachtgever Woningcorporatie TBV Wonen

uitvoering renovatie 2011

Doelstelling A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van 20 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

paneel ongeiumlsoleerd voorzien van 230 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 ketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 400 msup2 collectorvlak

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

investering per woning euro 120000

subsidie per woning euro 11875

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Acht bestaande woningen uit 1976 zijn omgebouwd tot Passiefwoningen

Energiekenmerken - Dolomietenlaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Dolomietenlaan te Tilburg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Dolomietenlaan EI 063 068

In Tilburg zijn acht woningen uit 1976 gerenoveerd volgens de principes van Passief

Bouwen De bestaande woningen werden gekenmerkt door enkel glas verouderde

installatie waaronder het ventilatiesysteem De maximale warmtevraag van de

woningen is door de bouwwijze Passief Bpouwen teruggebracht tot maximaal van 25

kWhm2sup2 per jaar goed voor een energiebesparing van 70 procent Hiervoor zijn de

gevels voorzien van houtskeletbouwelementen met isolatiediktes van ruim 40

centimeter opgevuld met cellulose Deze elementen zijn in eacuteeacuten dag aangebracht met

ingebouwd drievoudig HR++ glas en kozijnen Het dakbeschot bleef bewaard maar

daarop werd een geiumlsoleerd prefabelement geplaatst De spouw die daardoor

ontstond werd ook geiumlsoleerd De vloer op zand daarentegen bleek moeilijker te

isoleren Alleen het warmteverlies ter plaatse van de fundering is vermindert

Elk huis beschikt over een gebalanceerd ventilatiesysteem en een zonneboiler Vier

vierkante meter zonnecollectoren op het dak volstaan meestal om de 200 liter water

in de boiler voor te verwarmen In geval van nood is er altijd de kleine cv-installatie

amper 35 kilowatt sterk ldquoDie levert niet alleen warmte aan het tapwater maar helpt

het huis ook verwarmen mocht dat nodig zijn Sommige kamers hebben nieuwe

kleine radiatoren gekregen Maar in andere ruimtes zijn de oude radiatoren

behouden

-

Overzichtstabel - Passiefhuisrenovatie Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 16 woningen Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

opdrachtgever Woonveste Nieuwkuijk

uitvoering renovatie 20102011

Doelstelling Passiefhuis renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer vloer (obv bouwjaar 1965 - 1975) Rc= 807 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 644 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 894 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

plat dak houten dakbeschot ongeisoleerd Rc= 826 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houtenaluminium kozijnen - U le 080 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 100 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen - n50 lt 10 h

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

portiekwoningen Energie Index (EI) = 192 - 217 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D - E Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro100000-

huurprijs euro350 maand euro500 maand

Gemiddelde gasbesparingmaand euro50-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 16 woningen uit de jaren 70 naar het niveau Passief Bouwen met ketensamenwerking

Energiekenmerken - Acacia- en Magnoliastraatxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Acacia- en Magnoliastraat EI 058 063

Aan de Acacia- en Magnoliastraat te Nieuwkuijk staan 2 blokken met 8

huurappartementen Stichting Woonveste te Drunen heet deze woningen energetisch

verbeterd naar het niveau Passief renovatie

De appartementen hebben na renovatie een marginale energiebehoefte voor

ruimteverwarming van maximaal 25 kWhm2 en een gerealiseerde luchtdichtheid van

n50 le 10 h-1 (oftewel qv10 le 025 dm3sm2)

Om tot deze resultaten te komen is de totale gebouwschil uitermate goed geiumlsoleerd

(Rc ge 8 m2KW en geiumlsoleerde kozijnen met 3-voudig glas) zijn de details volledig

luchtdicht uitgevoerd en is er extra aandacht besteed aan de beperking van lineaire

transmissieverliezen over de onderlinge aansluiting van bouwdelen (zgn

koudebruggen) Daarnaast zijn de appartementen geventileerd dmv een

gebalanceerd ventilatiesysteem met een hoog rendement op de warmteterugwinning

en is vanwege de lage transmissie verliezen slechts een CV-installatie benodigd met

eacuteeacuten centrale radiator

Woonveste koos voor een ketensamenwerking tussen opdrachtgever architect

adviesbureau en installateur Openheid en vertrouwen zijn daarbij belangrijke

onderdelen

-

Overzichtstabel - Boostenwijk te Maastricht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Boostenwijk te Maastricht

opdrachtgever Servatius Ontwikkeling

uitvoering renovatie 2008-2009

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel elektrische warmtepomp met individuele bodemwisselaar

koeling nvt HT-koeling geiumlntegreerd in wand- en plafondpanelen

warmtapwater combitap VR combiwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A+

bouwkosten ca euro5400000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Boostenwijkxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 2 Energieconcepten

Voor 25 zeer energiezuinige renovatieprojecten zijn de energetische kenmerken verzameld De

maatregelen uit de labelberekening zijn vastgelegd in een energieconcept waarbij de belangrijkste

kenmerken zijn gevisualiseerd De energieconcepten zijn opgenomen in bijlage 2 In dit hoofdstuk

worden de belangrijkste kenmerken omschreven en weergegeven in een tabel op pagina 9

21 Thermische schil

Vloer boven kruipruimte bergingen In de bestaande bouw komen verschillende vloertypen voor zoals houten vloeren op zand gestorte

betonvloer betonvloer boven kruipruimte Het isoleren van de dichte constructiedelen vormt de eerste

stap om de energievraag te beperken In de 25 onderzochte projecten zijn bij vrijwel alle projecten de

vloeren geiumlsoleerd een uitzondering daar gelaten in verband met een vloer op zand (Dolomietenlaan) De

wijze van isoleren is sterk afhankelijk van de bestaande situatie Aspecten zoals de huidige staat van de

vloer hoogte kruipruimte of bereikbaarheid zijn daarbij bepalend In de meeste gevallen vindt na-isolatie

plaats door toepassing van een vloer- of bodemisolatie Bij het project Binnengasthuisstraat is de oude

houten vloer verwijderd en vervangen door een in het werk gestorte vloer bestaande uit PS-isolatievloer

met stalen liggers

Figuur 2 nieuwe geiumlsoleerde betonvloer in bestaande woning

Gevel Bij de onderzochte projecten is bij 8 projecten spouwmuurisolatie toegepast en 16 projecten zijn voorzien

van een nieuwe thermische schil Deze nieuwe thermische schil wordt gerealiseerd door

het verwijderen van het bestaande buitenblad en plaatsen van nieuwe houtskeletbouwgevel zie

project De Kroeven te Roosendaal

het handhaven van de bestaande gevel en het plaatsen van een prefab schil bestaande uit een

geiumlsoleerd wandelement met daarin de kozijnen WTW-kanalen afgewerkt met een

houtvezelplaat met daarop steenstrips of gevelstuc zie bijvoorbeeld het project Van Speykstraat

te Arnhem

Het voorzien van de gevel met buitengevelisolatie zoals de achtergevel van het project

Sleephellingstraat te Rotterdam en de woningen aan de Noord Esmarkerrondweg in Enschede

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 3

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Het plaatsen van binnengevelisolatie bij projecten met een monumentale status van de

buitengevel Een voorbeeld hiervan is de Binnengasthuisstraat in Zwolle of Indieuml1 te Amsterdam

Om voorbereid te zijn op energieneutraliteit of nul op de meter krijgt de gevel een warmteweerstand van

circa 6 aacute 7 m2KW

Figuur 3 nieuwe prefab-gevel bij de Van Speykstraat Arnhem

Figuur 4 voorbeelden binnengevelisolatie Binnengasthuisstraat Zwolle

Figuur 5 buitengevelisolatie (Nieuwkuijk) en Noord Esmarkerrondweg Enschede

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 4

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Kozijnen glas In de bestaande situatie komen diverse typen kozijnen en glas voor In de helft van de gevallen wordt

het bestaande glas vervangen door triple-glas en in de overige projecten wordt het glas vervangen door

HR++-glas Bij de vervanging van glas kan de monumentale status van het project een rol spelen Zo is

bij het project Sleephellingstraat de voorzijde voorzien van voorzetramen met HR++-glas bij het project

Binnengasthuisstraat is het historische kozijn met enkel glas behouden en aan de binnenzijde voorzien

van een tweede kozijn met triple-glas

Ramen vormen in de bouwkundige schil de grootste warmtelekken Uit de onderzochte projecten blijkt

dat triple-glas bij de zeer energiezuinige projecten en nul op de meter projecten de basis vormt

Figuur 6 triple-glas in Passief kozijn met historisch kozijn daarvoor

Daken

Bij renovatieprojecten is het na-isoleren van het dak een belangrijke maatregelen om de energetische

prestatie te verbeteren Bij vrijwel alle onderzochte projecten wordt tijdens renovatie het dak geiumlsoleerd

of beter geiumlsoleerd Dakisolatie kan zowel aan de binnen- als buitenzijde aangebracht worden Bij de

onderzochte projecten komen de volgende oplossingen voor

Een nieuwe isolatielaag direct onder de pannen op de bestaande dakplaten aangebracht

bijvoorbeeld met PIRPUR-isolatieplaten voorbeeld Binnengasthuis te Zwolle

Een isolatielaag aan de binnenzijde van de constructie aangebracht Hiertoe wordt er PUR

aangebracht tegen het dakbeschot of wordt aan de binnenzijde een beplating met regelwerk

aangebracht met daartussen de isolatie voorbeeld Boostenwijk te Maastricht

Bij meerdere project waaronder de Van Speykstraat te Arnhem wordt het hellende dak voorzien

van een nieuw dakelement

Figuur 7 voorbeeld dakisolatie buitenzijde- en binnenzijde

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 5

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Figuur 8 voorbeeld nieuwe dakconstructie (Montfoort)

22 Luchtdichtheid

De luchtdichtheid van de gebouwschil is van belang voor het comfort in de woning de energiezuinigheid

en het behoud van de constructie De belangrijkste luchtlekken zijn rondom de kozijnen doorvoeringen

in de vloer en de dakconstructie en ter plaatse van de dakvoetdaknok

figuur 9 luchtlekken in de praktijk

Tijdens renovatie is er bij alle projecten sprake van een optimalisatie van de luchtdichtheid ter plaatse

van de kozijnen doorvoeringen en aansluitingen bij vloer en dakconstructie

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 6

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

23 Verwarming amp tapwater

Voor de verwarming van de woningen komen de volgende systemen naar voren

HR-107 combiketel al dan niet in combinatie met een zonneboiler met vlakke plaatcollector of

heatpipe

Warmtepomp ndash bodem

Warmtepomp - lucht

figuur 10 cv-installatie met zonneboiler bij Binnengasthuisstraat en Sleephelling toepassing

warmtepompen bij Poorterstraat

In 19 projecten is tijdens renovatie een individuele cv-ketel (HR-107 ketel) toegepast In de

verblijfsruimten zijn bij toepassing van een cv-ketel radiatorenconvectoren toegepast voor de afgifte van

de warmte

In de volgende 6 projecten wordt een andere installatie toegepast

Bodemwarmtepomp Hof van Egmond te Haarlem Boostenwijk te Maastricht president Jan

Lelsstraat te Hoek van Holland Poorterstraat te Montfoort

Luchtwarmtepomp Parallelweg te Melick president Jan Lelsstraat te Hoek van Holland

Hybride warmtepompcv-ketel op basis van ventilatieretourlucht rsquos Gravenhagestraat te rsquos

Hertogenbosch

Bij het project president Jan Lelsstraat te Hoek van Holland hadden bewoners de keuze uit een HR-107

ketel of een luchtwarmtepomp Van de 52 woningen hebben 11 bewoners voor een warmtepomp

gekozen waarvan vijf voor een luchtwarmtepomp en zes voor een bodemwarmtepomp

In het project De Kroeven te Roosendaal wordt een Passiefhuistoestel toegepast Deze installatie bestaat

uit een geiumlntegreerde oplossing met de functionaliteit van cv-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

met warmteterugwinning en een zonneboiler

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 7

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

figuur 11 cv + WTW-unit De Kroeven

24 Ventilatie

Bij 12 van de 25 onderzochte projecten is een gebalanceerde ventilatiesysteem met warmteterugwinning

toegepast Bij de projecten met de ambitie Passief renoveren geldt een eis aan de warmtevraag van

maximaal 25 kWhm2 Om te voldoen aan deze eis is de toepassing van een gebalanceerd

ventilatiesysteem noodzakelijk Bij toepassing van natuurlijke toevoer en mechanische afvoer wordt de

warmtevraag van 25 kWhm2 al snel overschreden In 12 projecten vindt ventilatie plaats door middel

van natuurlijke toevoer (ventilatieroosters in de gevel) en mechanische afvoer Van de projecten met

natuurlijke toevoer en mechanische afvoer wordt bij 8 projecten vraaggestuurde ventilatie toegepast op

basis van tijd of CO2 Dit betekent dat veelal in de woonkamer een CO2-sensor wordt toegepast die

afhankelijk van het aantal personen in de woonkamer de mechanische ventilatie aanstuurt Uit onderzoek

van Monicair blijkt dat met name in de slaapkamers sprake is van een slechtere luchtkwaliteit Om ook in

de slaapkamer een goede luchtkwaliteit te realiseren een mechanische component nodig al dan niet op

basis van CO2-meting

Bij het project Prinses Margrietstraat te Loosdrecht wordt een decentrale-WTW unit toegepast in de

woonkamerkeuken en natuurlijke toevoer met mechanische afvoer in de overige vertrekken van de

woning Het voordeel van decentrale-WTW unit in de bestaande bouw is dat het minder ventilatiekanalen

vergt

figuur 12 Decentrale WTW unit

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 8

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

25 Zonne-energie

Bij de onderzochte renovatieprojecten wordt zonne-energie zowel ingezet voor de opwekking van

elektriciteit als de opwekking van warmtapwater Bij 17 van de 25 projecten wordt gebruik gemaakt van

PV-panelen voor de opwekking van elektriciteit De toe te passen aantal m2 PV-panelen is afhankelijk van

de energieambitie A+ A++ nul op de meter

Om de tapwatervraag te beperken wordt bij 10 renovatieprojecten een zonneboiler toegepast De grootte

van het collectoroppervlak ligt rond de 23 m2 per woning voor tapwater

Figuur 13 voorbeeld gebruik zonne- energie Montfoort en Kerkrade-West

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 9

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 3 Aanpak renovatieprojecten

Uit de onderzochte projecten blijkt dat er verschil is in aanpak tussen projecten met een ambitie label

AB en projecten met een hogere ambitie label A+ en hoger Bij de woningprojecten met een label B

worden veelal maatregelen gekozen die net voldoen aan label B maar niet gericht zijn op de

toekomstWoningcorporaties geven bij zeer energiezuinige projecten (ambitie A+ en hoger) voor het

merendeel de voorkeur aan een sprongsgewijze aanpak in een keer een grote stap

Sprongsgewijs

Doel van een sprongsgewijze aanpak is om de aanpak niet in meerdere stappen te verdelen maar per

complex een grote stap te maken naar Passief Bouwen Active House of nul op de meter

Bij drie projecten is nu de stap gemaakt naar Passief renoveren waarbij in de toekomst door het gebruik

van duurzame energie relatief eenvoudig de stap naar energieneutraliteit te behalen is De volgende

denkrichtingen voor de sprongsgewijze aanpak worden in de volgende paragrafen nader toegelicht

Nul op de meter Nul op de nota

Passief Renoveren

Active House

Autarkisch (komt niet in de onderzochte projecten voor)

Figuur 14 stapsgewijze aanpak (label B) en sprongsgewijze aanpak (label A+A++)

(bron Taskforce CO2)

Bij een aantal projecten is de aanpak van de thermische schil beperkt tot het na-isoleren van de

spouwmuur en het matig isoleren van de vloer en het dak Om tot een label A+A++ te komen wordt het

warmteverlies van de schil gecompenseerd door het gebruik van actieve zonne-energie (veelal PV) Door

nu gebruik te maken van PV-panelen wordt de woning beperkt in de mogelijkheden om op termijn te

komen tot energieneutraliteit Geredeneerd vanuit het einddoel energieneutraliteit in 2050 is het

verstandig om nu te investeren in de thermische schil en mogelijkheden te behouden om te komen tot

energieneutraal

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 10

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

31 Nul op de meter

Belangrijk voorbeeld van gerealiseerde nul-op-de-meter projecten zijn de projecten die in het kader van

de Stroomversnelling zijn aangepakt De Stroomversnelling is een landelijke samenwerking tussen zes

corporaties en vier bouwers zie httpwwwstroomversnellingnet Het doel is om een concept te

ontwikkelen voor de renovatie van jaren rsquo50 jarenrsquo60 en jaren rsquo70 woningen tot nul-op-de-meter

woningen Het concept draagt ertoe bij dat woningcorporaties hun woningvoorraad kunnen verbeteren

kunnen voldoen aan de landelijke doelstellingen voor het verduurzamen van woningen egraven de woonlasten

voor hun huurders zo laag mogelijk kunnen houden

Het idee achter de Stroomversnelling is dat de maandelijkse energierekening van bewoners ingezet wordt

om de kosten voor de renovatie te betalen In de proef bouwt iedere bouwer in eerste instantie een serie

prototypes een grondgebonden woning uit de jaren rsquo60 een grondgebonden woning uit de jaren rsquo70 en

een appartement in gestapelde bouw Een ongeiumlsoleerde woning uit de jaren rsquo60 biedt andere

mogelijkheden dan een matig geiumlsoleerde woningen uit de jaren rsquo70 Wanneer de prototypes uitwijzen

dat het concept financieel haalbaar is mogen de vier bouwers in totaal 10000 woningen renoveren

Daarna stellen de zes corporaties nog eens 100000 woningen beschikbaar aan de markt

In dit onderzoek zijn twee prototypen van projecten uit de stroomversnelling opgenomen

Figuur 15 Nul op de meter Stroomversnelling te Arnhem en Melick

Arnhem

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96

huurhuizen in de wijk Presikhaaf in Arnhem

De woningen krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat

uit geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de

woning zorgt een cv-ketel voor verwarming en

warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de

zonzijde PV-panelen voor de opwekking van elektriciteit

en een zonneboiler voor warmtapwater

Figuur 16 voorbeeld energieconcept

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 11

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Insteek van de Stroomversnelling is dat de maandelijkse woonlasten voor de huurders gelijk blijven Zij

betalen hun energierekening niet meer aan het energiebedrijf maar aan de woningbouwcorporatie Voor

dat geld knapt de corporatie met het bouwbedrijf de woning op De woning wordt zo goed verbeterd dat

de energiemeter over een jaar gemiddeld op nul uitkomt De bewoner betaalt alleen nog voor energie als

hij bovengemiddeld energie verbruikt Gebruikt de bewoner minder energie dan krijgt hij geld terug

Melick

In Melick is een blokje van vier jaren rsquo60

rijtjeswoningen gerenoveerd Deze woningen zijn

uitgevoerd als all-electric woningen De installaties

van de woningen zijn samengebracht in een extern

portaal

In de vier huizen zijn bekende technieken toegepast

zoals gebalanceerde ventilatie PV warmtepomp

gecombineerd met innovaties zoals 3D woningshy

inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in

plaats van wisselstroom

32 Passief Renovatie

Passief renoveren is een bouwwijze die gekenmerkt wordt door een optimale thermische schil en een

efficieumlnt gebruik van zonne-energie De nadruk ligt op de eerste stap van de Trias Energetica het

beperken van de energievraag Door het warmteverlies en de luchtdoorlatendheid van de woning sterk te

beperken te optimaliseren ontstaat een comfortabele en energiezuinige woning in de winter- en

zomerperiode Dit wordt gerealiseerd door een hoge warmteweerstand van vloer gevel en dak van 65 aacute

100 m2KW drievoudige beglazing geen koudebruggen gebalanceerde ventilatie en zomernacht-

ventilatie Doordat een groot deel van de energievraag gedekt wordt door passieve zonne-energie wordt

de term lsquoPassiefrsquo gebruikt Het concept vergt een hoge kwaliteit in het ontwerp- en uitvoeringsproces

Figuur 17 voorbeeld energieconcept

Figuur 18 Renovatie met Passief ambitie te Kaalheide Kerkrade West en Nieuwkuijk

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 12

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

33 Active House

Het Active House concept is een visie die inzet op comfortabel gebouw en een intergrale kijk op het

totaalbeeld van de aspecten energie binnenklimaat en omgeving Naast energiebesparing maken

ruimte licht beleving comfort en energieopwekking onderdeel uit van de oplossing en visie op de

toekomst

Een Active House concept combineert een thermisch schil zoals hoge isolatiewaarden en hoge

luchtdichtheid zuid orieumlntatie met zonwering enof zomernachtventilatie met meer actieve componenten

Voorbeelden van actieve componenten zijn zonneboiler warmtepomp PV-panelen natuurlijke of

vraaggestuurde ventilatie en domotica Hierdoor ontstaat een woning die vrijwel energieneutraal of zelfs

energieleverend is

Figuur 19 Active House renovatie Montfoort

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 13

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 4 Proces

Het proces om tot een energiezuinige renovatie te komen verschilt en is afhankelijk van onder andere de

volgende factoren

energiebeleid corporatie

bouwkundige en installatietechnische staat huidige voorzieningen

investeringsbudget

wensen bewoners

projectspecifieke factoren

In de traditionele aanpak is over het algemeen een proces eraan voorafgegaan om het renovatieproject

te realiseren Veelal zijn er voor start van de renovatie diverse onderzoeken verricht huidige

constructieve en energetische staat asbest inventarisatie bouwfysische klachten en bewonersavonden

en enquecirctes onder de bewoners Vervolgens dient draagvlak onder de bewoners te worden gecreeumlerd en

worden de ideeeumln omgezet in een ontwerp Daarna volgt de aanbesteding en het uitvoeringsproces

waarbij veel werkzaamheden in en om de woning worden uitgevoerd Het doel van De Stroomversnelling

is onder andere om dit traditionele proces te versnellen en te industrialiseren

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen

uit de jaren rsquo50-rsquo70 De grote aantallen van de corporaties stellen de

bouwers in staat om te investeren in een forse innovatie die nodig is om

de gestelde ambitie van prijs en kwaliteit te realiseren Met de bestaande

conventionele bouwprocessen levert een kwaliteitsrenovatie die leidt tot

woningen zonder energiekosten geen sluitende business-case op Door

het bouwproces te industrialiseren wordt verwacht dat woningen worden

verbeterd tegen lagere kosten

Voor bouwpartijen is de sprong van de gangbare energienorm naar een

gegarandeerde nul-op-de-meter in technische zin mogelijk Echter om

van deze deal een businesscase te maken moeten renovatieprijzen nog

fors dalen En dat is de deal die de Stroomversnelling de belofte van

schaalgrootte stelt de bouwers namelijk in staat te innoveren op product

en proces samen met co-makers en de toeleverende

industrie Woningrenovatie zal stapsgewijs een industrieel karakter

krijgen op basis van prototyping van totale-woningconcepten Deze

sprong in prijs is alleen mogelijk door een forse proces- en ook

productinnovatie in de sector Momenteel wordt het bouwproces

gekenmerkt door gebrek aan samenwerking in de keten

projectgebonden aanpakken en hoge faalkosten

Voor de bewoner heeft deze aanpak de volgende voordelen

De thermische schil wordt verbeterd en de woning wekt net zoveel energie op als

normaalgesproken wordt gebruikt inclusief een gemiddeld huishoudelijk verbruik

Figuur 20 tijdlijn

Stroomversnelling

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 14

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Het uiterlijk van de woning wordt gemoderniseerd

De woning is na renovatie voorzien van nieuwe keuken badkamer en toilet

Doel is dat de renovatie plaats vindt in minder dan twee weken

Geen extra woonlasten Het totale bedrag van huur en energie blijft hetzelfde

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 15

-

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 1

Overzicht 25 projecten

Project Woningtype Renovatie

jaar

Aantal

woningen

Voor renovatie Na renovatie

1 Hof van Egmond te Haarlem Rijwoningen 2015 6 EI = 275 - label F EI = -008 - label A++

2 Sleephellingstraat te Rotterdam Rijwoningen 2010 14 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

3 De Kroeven te Roosendaal Rijwoningen 2012 246 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

4 Dolomietenlaan te Tilburg Rijwoningen 2011 8 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

5 Acacia-Magnoliastraat te Nieuwkuijk Woongebouw 20102011 16 EI = 192217 - label DE EI = 058 - label A+

6 Boostenwijk te Maastricht Rijwoningen 20082009 31 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

7 Lucellestraat te Amsterdam Woongebouw 20132014 179 EI = 242322 - label FG EI = 066112 - label A+B

8 Prinses Margrietstraat te Loosdrecht Rijwoningen 2013 38 EI = onbekend EI = 110069 - label A+B

9 Jan Lelsstraat te Hoek van Holland Rijwoningen 2013 52 EI = 218310 - label EG EI = -019-077 - label A++

10 Poorterstraat te Montfoort Rijwoningen 2013 92 EI = onbekend EI = 052051 - label A+

11 Surinamelaan te Amersfoort Woongebouw 20122013 55 EI = 246278 - label F EI = 061096 - label A+A

12 St Walburg Buitensingel te Tiel Rijwoningen 2013 11 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

13 s Gravenhagestraat te Den Bosch Rijwoningen 2012 15 EI = 173 - label D EI = 065 - label A+

14 Kaalheide te Kerkrade West Rijwoningen 2012 153 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

15 Past Astenhof te Millingen ad Rijn Woongebouw 2014 24 EI = onbekend EI = 076115 - label AB

16 Van Speykstraat te Arnhem Rijwoningen 2014 1 (van 96) EI = 236 - label E EI = 021 - label A++

17 Eksterstraat te Ulft Rijwoningen 20122013 9 EI = 234265 - label EF EI = 029071 - label A++A

18 Groot Lochter te Nijverdal Rijwoningen 2014 79 EI = 155220 - label CE EI = 053122 - label A+B

19 Noord Esmarkerrondweg Enschede 2^1 kapwoning 2012 10 EI = onbekend EI = 059 - label A+

20 Binnengasthuisstraat te Zwolle Rijwoningen 2012 24 EI = 314 - label G EI = 056 - label A+

21 Ruyterstraat te Nijkerk Rijwoningen 2015 13 EI = 165 - label D EI = 061 - label A+

22 Schouwstraat te Leeuwarden Rijwoningen 2013 14 EI = 156 - label C EI = 046 - label A++

23 Parallelweg te Melick Rijwoningen 20132014 4 EI = onbekend EI = 017 - label A++

24 Pierik Zuid te Zwolle Rijwoningen 20132014 46 EI = 190 - label D EI = 018 - label A++

25 Anjerhof te Wageningen Rijwoningen 2014 8 EI = 179 - label D EI = onbekend - label A+

Wn140922aaA0tha - 10 augustus 2015

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 2

Energiekenmerken per project

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015

-

Overzichtstabel - Hof van Egmond te Haarlem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Hof van Egmond

opdrachtgever PreWonen

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd vloer voorzien van 170 mm isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 200 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie oostwest oostwest

installatietechnisch

verwarming lokaal gasolie individuele warmtepomp (bron bodem)

warmtapwater badgeiser warmteboiler

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 384 msup2 PV-panelen

resultaat

Pladellastraat 4 Energie Index (EI) = 275 Energie Index (EI) = -008

Energielabel F Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Hof van Egmondxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Hof van Egmond te Haarlem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Hof van Egmond EI 008

Het complex Hof van Egmond is gelegen in de wijk Slachthuisbuurt in Haarlem en telt

154 sociale huurwoningen Het complex heeft sinds 2009 de gemeentelijke

monumenten status De woningen zijn gebouwd in de jaren 1924 -1928 Door te

funderen op een uitdrogende veenlaag (dus geen paalfundering) is in 1991 al

geconstateerd dat de aanwezige verzakkingen zo structureel zijn dat een grote

ingreep onvermijdelijk is De voorkeur viel op de aanpak gebaseerd op een

zogenoemd hoogniveau monumentenrenovatie met behoud van de monumentaal

waardige gevels Het project wordt opgedeeld in 11 fases

De bouwkundige schil wordt op een economisch verantwoorde manier

geoptimaliseerd door de woningen in zijn geheel te strippen de monumentale gevels

en de begane grondvloer worden nageiumlsoleerd de dak- en tussenvloer worden

vervangen door prefabbeton waarvan de dakvloer hoogwaardig wordt geiumlsoleerd de

roederamen worden in oude luister hersteld en voorzien van HR++ beglazing de

luchtdichtheid wordt verhoogd en bovendien zal de bestaande verouderde VR-ketel en

gaskachels vervangen worden door een HR-107 ketel of een bodemwarmtepomp

De 6 proefwoningen in de Pladellastraat zijn energieneutrale woningen De

CV gasketels zijn vervangen door een elektrische warmtepomp die gebruik

maakt van aardwarmte Verder is het platte dak voorzien van PV-panelen De

huurders van deze woningen betalen nu en in de toekomst bij normaal gebruik geen

energiekosten

-

Overzichtstabel - Sleephelling te Rotterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Sleephelling te Rotterdam

opdrachtgever Woonstad Rotterdam

uitvoering renovatie 2010

Doelstelling label A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde betonvloer Rc= 520 m2KW (xx mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk (voorzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - binnengevelisolatie

langsgevels metselwerk (achterzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 100 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 530 m2KW ge 230 mm cf ISSO 821)

plat dak dakkapel ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 880 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

wang dakkapel ongeisoleerd paneel Rc= 720 m2KW (ge 230 mm c ISSO 821)

plat dak dakterras ongeisoleerd dak Rc= 740 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel glas bestaande ramen voorzien van voorzetramen met HR++

-glas (voorzijde)

glas gehele woning vervangen door triple-glas (achterzijde)

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 556 msup2 collectorvlak

resultaat

woonblok onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 9 historische panden tot 14 koopwoningen en een kleine voorziening voor begeleid wonen volgens Passiefhuisconcept met energielabel A++

Energiekenmerken - Sleephellingxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Sleephelling te Rotterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Sleephelling EI onbekend

Het project Sleephelling in Rotterdam bestond uit 9 historische panden uit 1903 die

gerenoveerd zijn tot 14 energiezuinige koopwoningen en een voorziening bestemd

voor begeleid wonen De energie ambitie lag op het niveau Passief renoveren met 2

een warmtevraag lt 25 kWhm

Het project wordt gekenmerkt door zeer goede isolatie van vloer wanden en plafonds

op passiefniveau De gevelkozijnen van het monumentale woonblok met beschermd

stadsgezicht blijven gehandhaafd De extra zware kozijnen met drievoudige

beglazing zorgen voor een goede kierdichting Daarnaast worden de aansluitingen

tussen gevel en kozijn rondom luchtdicht afgeplakt zodat het mogelijk is een hoge

mate van luchtdichtheid te realiseren

De woningen worden uitgerust met een gebalanceerd ventilatiesysteem met

warmteterug-winning De energie van de afgezogen lucht wordt overgedragen aan de

toegevoerde lucht waardoor er geen energie verloren gaat Zonneboilers zorgen

voor warm tapwater Een HR-combiketel zal alleen tijdens extreme situaties als

bijverwarming nodig zijn dan wel om het tapwater na te verwarmen De grote

energieverbruikers zoals wasmachine en vaatwasser krijgen een hotfill Waardoor de

apparaten standaard worden voorzien van warmwater dat is opgewarmd door de

zonneboiler Voor de gasgestookte droger is een gasaansluiting opgenomen

-

Overzichtstabel - De Kroeven te Roosendaal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project De Kroeven Roosendaal complex 505

opdrachtgever Aramis AlleeWonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde vloer Rc= 410 m2KW (isolatiedikte 100 mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 949 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel Brink passiefhuis toestel

warmtapwater combitap VR Brink passiefhuis toestel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie Kro zonneboiler met 228 msup2 collectorvlak

resultaat

hoekwoning De Kroeven onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - De Kroevenxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - De Kroeven te Roosendaal

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie De Kroeven EI onbekend

In de Roosendaalse wijk Kroeven zijn 244 eengezinswoningen hoogefficieumlnt

gerenoveerd volgens het Passiefhuisconcept Om aan de Passiefhuiseisen te voldoen

is de schil van de huizen optimaal geiumlsoleerd en kierdicht gemaakt De schil is volledig

gestript tegen de afgepelde buitenkant van de woningen komt een

houtskeletbouwconstructie van houten I-profielen gevuld met een 36 cm dikke laag

cellulose De buitengevels is voorzien van leistenen De warmteweerstand (Rcshy

waarde) van de dichte delen van de thermische schil bedraagt circa 10 msup2KW

De warmtebehoefte van de huizen in Kroeven is minimaal en kan gemakkelijk

aangevuld worden met een eenvoudige installatie De woning wordt voorzien van

luchtverwarming Bij de renovatie van de woningen blijven de bestaande cv-ketel een

groot deel van de radiatoren behouden Om te voorkomen dat het te warm wordt

beperkt een buffervat zo nodig het vermogen van de cv Dit wordt gecombineerd met

een zomerbypass

In de woning wordt een Passiefhuistoestel geplaatst waarin het ventilatie-

warmwater- en verwarmingsysteem zijn geiumlntegreerd Het tapwater wordt door de cv-

ketel en de zonneboiler gerealiseerd In de zomer garanderen passieve strategieeumln

zoals thermische massa zonwering en nachtventilatie een comfortabel binnenklimaat

-

Overzichtstabel - Dolomietenlaan te Tilburg

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Passief renovatie sociale huurwoningen Tilburg

opdrachtgever Woningcorporatie TBV Wonen

uitvoering renovatie 2011

Doelstelling A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van 20 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

paneel ongeiumlsoleerd voorzien van 230 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 ketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 400 msup2 collectorvlak

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

investering per woning euro 120000

subsidie per woning euro 11875

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Acht bestaande woningen uit 1976 zijn omgebouwd tot Passiefwoningen

Energiekenmerken - Dolomietenlaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Dolomietenlaan te Tilburg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Dolomietenlaan EI 063 068

In Tilburg zijn acht woningen uit 1976 gerenoveerd volgens de principes van Passief

Bouwen De bestaande woningen werden gekenmerkt door enkel glas verouderde

installatie waaronder het ventilatiesysteem De maximale warmtevraag van de

woningen is door de bouwwijze Passief Bpouwen teruggebracht tot maximaal van 25

kWhm2sup2 per jaar goed voor een energiebesparing van 70 procent Hiervoor zijn de

gevels voorzien van houtskeletbouwelementen met isolatiediktes van ruim 40

centimeter opgevuld met cellulose Deze elementen zijn in eacuteeacuten dag aangebracht met

ingebouwd drievoudig HR++ glas en kozijnen Het dakbeschot bleef bewaard maar

daarop werd een geiumlsoleerd prefabelement geplaatst De spouw die daardoor

ontstond werd ook geiumlsoleerd De vloer op zand daarentegen bleek moeilijker te

isoleren Alleen het warmteverlies ter plaatse van de fundering is vermindert

Elk huis beschikt over een gebalanceerd ventilatiesysteem en een zonneboiler Vier

vierkante meter zonnecollectoren op het dak volstaan meestal om de 200 liter water

in de boiler voor te verwarmen In geval van nood is er altijd de kleine cv-installatie

amper 35 kilowatt sterk ldquoDie levert niet alleen warmte aan het tapwater maar helpt

het huis ook verwarmen mocht dat nodig zijn Sommige kamers hebben nieuwe

kleine radiatoren gekregen Maar in andere ruimtes zijn de oude radiatoren

behouden

-

Overzichtstabel - Passiefhuisrenovatie Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 16 woningen Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

opdrachtgever Woonveste Nieuwkuijk

uitvoering renovatie 20102011

Doelstelling Passiefhuis renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer vloer (obv bouwjaar 1965 - 1975) Rc= 807 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 644 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 894 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

plat dak houten dakbeschot ongeisoleerd Rc= 826 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houtenaluminium kozijnen - U le 080 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 100 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen - n50 lt 10 h

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

portiekwoningen Energie Index (EI) = 192 - 217 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D - E Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro100000-

huurprijs euro350 maand euro500 maand

Gemiddelde gasbesparingmaand euro50-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 16 woningen uit de jaren 70 naar het niveau Passief Bouwen met ketensamenwerking

Energiekenmerken - Acacia- en Magnoliastraatxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Acacia- en Magnoliastraat EI 058 063

Aan de Acacia- en Magnoliastraat te Nieuwkuijk staan 2 blokken met 8

huurappartementen Stichting Woonveste te Drunen heet deze woningen energetisch

verbeterd naar het niveau Passief renovatie

De appartementen hebben na renovatie een marginale energiebehoefte voor

ruimteverwarming van maximaal 25 kWhm2 en een gerealiseerde luchtdichtheid van

n50 le 10 h-1 (oftewel qv10 le 025 dm3sm2)

Om tot deze resultaten te komen is de totale gebouwschil uitermate goed geiumlsoleerd

(Rc ge 8 m2KW en geiumlsoleerde kozijnen met 3-voudig glas) zijn de details volledig

luchtdicht uitgevoerd en is er extra aandacht besteed aan de beperking van lineaire

transmissieverliezen over de onderlinge aansluiting van bouwdelen (zgn

koudebruggen) Daarnaast zijn de appartementen geventileerd dmv een

gebalanceerd ventilatiesysteem met een hoog rendement op de warmteterugwinning

en is vanwege de lage transmissie verliezen slechts een CV-installatie benodigd met

eacuteeacuten centrale radiator

Woonveste koos voor een ketensamenwerking tussen opdrachtgever architect

adviesbureau en installateur Openheid en vertrouwen zijn daarbij belangrijke

onderdelen

-

Overzichtstabel - Boostenwijk te Maastricht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Boostenwijk te Maastricht

opdrachtgever Servatius Ontwikkeling

uitvoering renovatie 2008-2009

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel elektrische warmtepomp met individuele bodemwisselaar

koeling nvt HT-koeling geiumlntegreerd in wand- en plafondpanelen

warmtapwater combitap VR combiwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A+

bouwkosten ca euro5400000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Boostenwijkxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Het plaatsen van binnengevelisolatie bij projecten met een monumentale status van de

buitengevel Een voorbeeld hiervan is de Binnengasthuisstraat in Zwolle of Indieuml1 te Amsterdam

Om voorbereid te zijn op energieneutraliteit of nul op de meter krijgt de gevel een warmteweerstand van

circa 6 aacute 7 m2KW

Figuur 3 nieuwe prefab-gevel bij de Van Speykstraat Arnhem

Figuur 4 voorbeelden binnengevelisolatie Binnengasthuisstraat Zwolle

Figuur 5 buitengevelisolatie (Nieuwkuijk) en Noord Esmarkerrondweg Enschede

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 4

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Kozijnen glas In de bestaande situatie komen diverse typen kozijnen en glas voor In de helft van de gevallen wordt

het bestaande glas vervangen door triple-glas en in de overige projecten wordt het glas vervangen door

HR++-glas Bij de vervanging van glas kan de monumentale status van het project een rol spelen Zo is

bij het project Sleephellingstraat de voorzijde voorzien van voorzetramen met HR++-glas bij het project

Binnengasthuisstraat is het historische kozijn met enkel glas behouden en aan de binnenzijde voorzien

van een tweede kozijn met triple-glas

Ramen vormen in de bouwkundige schil de grootste warmtelekken Uit de onderzochte projecten blijkt

dat triple-glas bij de zeer energiezuinige projecten en nul op de meter projecten de basis vormt

Figuur 6 triple-glas in Passief kozijn met historisch kozijn daarvoor

Daken

Bij renovatieprojecten is het na-isoleren van het dak een belangrijke maatregelen om de energetische

prestatie te verbeteren Bij vrijwel alle onderzochte projecten wordt tijdens renovatie het dak geiumlsoleerd

of beter geiumlsoleerd Dakisolatie kan zowel aan de binnen- als buitenzijde aangebracht worden Bij de

onderzochte projecten komen de volgende oplossingen voor

Een nieuwe isolatielaag direct onder de pannen op de bestaande dakplaten aangebracht

bijvoorbeeld met PIRPUR-isolatieplaten voorbeeld Binnengasthuis te Zwolle

Een isolatielaag aan de binnenzijde van de constructie aangebracht Hiertoe wordt er PUR

aangebracht tegen het dakbeschot of wordt aan de binnenzijde een beplating met regelwerk

aangebracht met daartussen de isolatie voorbeeld Boostenwijk te Maastricht

Bij meerdere project waaronder de Van Speykstraat te Arnhem wordt het hellende dak voorzien

van een nieuw dakelement

Figuur 7 voorbeeld dakisolatie buitenzijde- en binnenzijde

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 5

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Figuur 8 voorbeeld nieuwe dakconstructie (Montfoort)

22 Luchtdichtheid

De luchtdichtheid van de gebouwschil is van belang voor het comfort in de woning de energiezuinigheid

en het behoud van de constructie De belangrijkste luchtlekken zijn rondom de kozijnen doorvoeringen

in de vloer en de dakconstructie en ter plaatse van de dakvoetdaknok

figuur 9 luchtlekken in de praktijk

Tijdens renovatie is er bij alle projecten sprake van een optimalisatie van de luchtdichtheid ter plaatse

van de kozijnen doorvoeringen en aansluitingen bij vloer en dakconstructie

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 6

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

23 Verwarming amp tapwater

Voor de verwarming van de woningen komen de volgende systemen naar voren

HR-107 combiketel al dan niet in combinatie met een zonneboiler met vlakke plaatcollector of

heatpipe

Warmtepomp ndash bodem

Warmtepomp - lucht

figuur 10 cv-installatie met zonneboiler bij Binnengasthuisstraat en Sleephelling toepassing

warmtepompen bij Poorterstraat

In 19 projecten is tijdens renovatie een individuele cv-ketel (HR-107 ketel) toegepast In de

verblijfsruimten zijn bij toepassing van een cv-ketel radiatorenconvectoren toegepast voor de afgifte van

de warmte

In de volgende 6 projecten wordt een andere installatie toegepast

Bodemwarmtepomp Hof van Egmond te Haarlem Boostenwijk te Maastricht president Jan

Lelsstraat te Hoek van Holland Poorterstraat te Montfoort

Luchtwarmtepomp Parallelweg te Melick president Jan Lelsstraat te Hoek van Holland

Hybride warmtepompcv-ketel op basis van ventilatieretourlucht rsquos Gravenhagestraat te rsquos

Hertogenbosch

Bij het project president Jan Lelsstraat te Hoek van Holland hadden bewoners de keuze uit een HR-107

ketel of een luchtwarmtepomp Van de 52 woningen hebben 11 bewoners voor een warmtepomp

gekozen waarvan vijf voor een luchtwarmtepomp en zes voor een bodemwarmtepomp

In het project De Kroeven te Roosendaal wordt een Passiefhuistoestel toegepast Deze installatie bestaat

uit een geiumlntegreerde oplossing met de functionaliteit van cv-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

met warmteterugwinning en een zonneboiler

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 7

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

figuur 11 cv + WTW-unit De Kroeven

24 Ventilatie

Bij 12 van de 25 onderzochte projecten is een gebalanceerde ventilatiesysteem met warmteterugwinning

toegepast Bij de projecten met de ambitie Passief renoveren geldt een eis aan de warmtevraag van

maximaal 25 kWhm2 Om te voldoen aan deze eis is de toepassing van een gebalanceerd

ventilatiesysteem noodzakelijk Bij toepassing van natuurlijke toevoer en mechanische afvoer wordt de

warmtevraag van 25 kWhm2 al snel overschreden In 12 projecten vindt ventilatie plaats door middel

van natuurlijke toevoer (ventilatieroosters in de gevel) en mechanische afvoer Van de projecten met

natuurlijke toevoer en mechanische afvoer wordt bij 8 projecten vraaggestuurde ventilatie toegepast op

basis van tijd of CO2 Dit betekent dat veelal in de woonkamer een CO2-sensor wordt toegepast die

afhankelijk van het aantal personen in de woonkamer de mechanische ventilatie aanstuurt Uit onderzoek

van Monicair blijkt dat met name in de slaapkamers sprake is van een slechtere luchtkwaliteit Om ook in

de slaapkamer een goede luchtkwaliteit te realiseren een mechanische component nodig al dan niet op

basis van CO2-meting

Bij het project Prinses Margrietstraat te Loosdrecht wordt een decentrale-WTW unit toegepast in de

woonkamerkeuken en natuurlijke toevoer met mechanische afvoer in de overige vertrekken van de

woning Het voordeel van decentrale-WTW unit in de bestaande bouw is dat het minder ventilatiekanalen

vergt

figuur 12 Decentrale WTW unit

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 8

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

25 Zonne-energie

Bij de onderzochte renovatieprojecten wordt zonne-energie zowel ingezet voor de opwekking van

elektriciteit als de opwekking van warmtapwater Bij 17 van de 25 projecten wordt gebruik gemaakt van

PV-panelen voor de opwekking van elektriciteit De toe te passen aantal m2 PV-panelen is afhankelijk van

de energieambitie A+ A++ nul op de meter

Om de tapwatervraag te beperken wordt bij 10 renovatieprojecten een zonneboiler toegepast De grootte

van het collectoroppervlak ligt rond de 23 m2 per woning voor tapwater

Figuur 13 voorbeeld gebruik zonne- energie Montfoort en Kerkrade-West

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 9

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 3 Aanpak renovatieprojecten

Uit de onderzochte projecten blijkt dat er verschil is in aanpak tussen projecten met een ambitie label

AB en projecten met een hogere ambitie label A+ en hoger Bij de woningprojecten met een label B

worden veelal maatregelen gekozen die net voldoen aan label B maar niet gericht zijn op de

toekomstWoningcorporaties geven bij zeer energiezuinige projecten (ambitie A+ en hoger) voor het

merendeel de voorkeur aan een sprongsgewijze aanpak in een keer een grote stap

Sprongsgewijs

Doel van een sprongsgewijze aanpak is om de aanpak niet in meerdere stappen te verdelen maar per

complex een grote stap te maken naar Passief Bouwen Active House of nul op de meter

Bij drie projecten is nu de stap gemaakt naar Passief renoveren waarbij in de toekomst door het gebruik

van duurzame energie relatief eenvoudig de stap naar energieneutraliteit te behalen is De volgende

denkrichtingen voor de sprongsgewijze aanpak worden in de volgende paragrafen nader toegelicht

Nul op de meter Nul op de nota

Passief Renoveren

Active House

Autarkisch (komt niet in de onderzochte projecten voor)

Figuur 14 stapsgewijze aanpak (label B) en sprongsgewijze aanpak (label A+A++)

(bron Taskforce CO2)

Bij een aantal projecten is de aanpak van de thermische schil beperkt tot het na-isoleren van de

spouwmuur en het matig isoleren van de vloer en het dak Om tot een label A+A++ te komen wordt het

warmteverlies van de schil gecompenseerd door het gebruik van actieve zonne-energie (veelal PV) Door

nu gebruik te maken van PV-panelen wordt de woning beperkt in de mogelijkheden om op termijn te

komen tot energieneutraliteit Geredeneerd vanuit het einddoel energieneutraliteit in 2050 is het

verstandig om nu te investeren in de thermische schil en mogelijkheden te behouden om te komen tot

energieneutraal

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 10

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

31 Nul op de meter

Belangrijk voorbeeld van gerealiseerde nul-op-de-meter projecten zijn de projecten die in het kader van

de Stroomversnelling zijn aangepakt De Stroomversnelling is een landelijke samenwerking tussen zes

corporaties en vier bouwers zie httpwwwstroomversnellingnet Het doel is om een concept te

ontwikkelen voor de renovatie van jaren rsquo50 jarenrsquo60 en jaren rsquo70 woningen tot nul-op-de-meter

woningen Het concept draagt ertoe bij dat woningcorporaties hun woningvoorraad kunnen verbeteren

kunnen voldoen aan de landelijke doelstellingen voor het verduurzamen van woningen egraven de woonlasten

voor hun huurders zo laag mogelijk kunnen houden

Het idee achter de Stroomversnelling is dat de maandelijkse energierekening van bewoners ingezet wordt

om de kosten voor de renovatie te betalen In de proef bouwt iedere bouwer in eerste instantie een serie

prototypes een grondgebonden woning uit de jaren rsquo60 een grondgebonden woning uit de jaren rsquo70 en

een appartement in gestapelde bouw Een ongeiumlsoleerde woning uit de jaren rsquo60 biedt andere

mogelijkheden dan een matig geiumlsoleerde woningen uit de jaren rsquo70 Wanneer de prototypes uitwijzen

dat het concept financieel haalbaar is mogen de vier bouwers in totaal 10000 woningen renoveren

Daarna stellen de zes corporaties nog eens 100000 woningen beschikbaar aan de markt

In dit onderzoek zijn twee prototypen van projecten uit de stroomversnelling opgenomen

Figuur 15 Nul op de meter Stroomversnelling te Arnhem en Melick

Arnhem

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96

huurhuizen in de wijk Presikhaaf in Arnhem

De woningen krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat

uit geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de

woning zorgt een cv-ketel voor verwarming en

warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de

zonzijde PV-panelen voor de opwekking van elektriciteit

en een zonneboiler voor warmtapwater

Figuur 16 voorbeeld energieconcept

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 11

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Insteek van de Stroomversnelling is dat de maandelijkse woonlasten voor de huurders gelijk blijven Zij

betalen hun energierekening niet meer aan het energiebedrijf maar aan de woningbouwcorporatie Voor

dat geld knapt de corporatie met het bouwbedrijf de woning op De woning wordt zo goed verbeterd dat

de energiemeter over een jaar gemiddeld op nul uitkomt De bewoner betaalt alleen nog voor energie als

hij bovengemiddeld energie verbruikt Gebruikt de bewoner minder energie dan krijgt hij geld terug

Melick

In Melick is een blokje van vier jaren rsquo60

rijtjeswoningen gerenoveerd Deze woningen zijn

uitgevoerd als all-electric woningen De installaties

van de woningen zijn samengebracht in een extern

portaal

In de vier huizen zijn bekende technieken toegepast

zoals gebalanceerde ventilatie PV warmtepomp

gecombineerd met innovaties zoals 3D woningshy

inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in

plaats van wisselstroom

32 Passief Renovatie

Passief renoveren is een bouwwijze die gekenmerkt wordt door een optimale thermische schil en een

efficieumlnt gebruik van zonne-energie De nadruk ligt op de eerste stap van de Trias Energetica het

beperken van de energievraag Door het warmteverlies en de luchtdoorlatendheid van de woning sterk te

beperken te optimaliseren ontstaat een comfortabele en energiezuinige woning in de winter- en

zomerperiode Dit wordt gerealiseerd door een hoge warmteweerstand van vloer gevel en dak van 65 aacute

100 m2KW drievoudige beglazing geen koudebruggen gebalanceerde ventilatie en zomernacht-

ventilatie Doordat een groot deel van de energievraag gedekt wordt door passieve zonne-energie wordt

de term lsquoPassiefrsquo gebruikt Het concept vergt een hoge kwaliteit in het ontwerp- en uitvoeringsproces

Figuur 17 voorbeeld energieconcept

Figuur 18 Renovatie met Passief ambitie te Kaalheide Kerkrade West en Nieuwkuijk

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 12

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

33 Active House

Het Active House concept is een visie die inzet op comfortabel gebouw en een intergrale kijk op het

totaalbeeld van de aspecten energie binnenklimaat en omgeving Naast energiebesparing maken

ruimte licht beleving comfort en energieopwekking onderdeel uit van de oplossing en visie op de

toekomst

Een Active House concept combineert een thermisch schil zoals hoge isolatiewaarden en hoge

luchtdichtheid zuid orieumlntatie met zonwering enof zomernachtventilatie met meer actieve componenten

Voorbeelden van actieve componenten zijn zonneboiler warmtepomp PV-panelen natuurlijke of

vraaggestuurde ventilatie en domotica Hierdoor ontstaat een woning die vrijwel energieneutraal of zelfs

energieleverend is

Figuur 19 Active House renovatie Montfoort

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 13

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 4 Proces

Het proces om tot een energiezuinige renovatie te komen verschilt en is afhankelijk van onder andere de

volgende factoren

energiebeleid corporatie

bouwkundige en installatietechnische staat huidige voorzieningen

investeringsbudget

wensen bewoners

projectspecifieke factoren

In de traditionele aanpak is over het algemeen een proces eraan voorafgegaan om het renovatieproject

te realiseren Veelal zijn er voor start van de renovatie diverse onderzoeken verricht huidige

constructieve en energetische staat asbest inventarisatie bouwfysische klachten en bewonersavonden

en enquecirctes onder de bewoners Vervolgens dient draagvlak onder de bewoners te worden gecreeumlerd en

worden de ideeeumln omgezet in een ontwerp Daarna volgt de aanbesteding en het uitvoeringsproces

waarbij veel werkzaamheden in en om de woning worden uitgevoerd Het doel van De Stroomversnelling

is onder andere om dit traditionele proces te versnellen en te industrialiseren

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen

uit de jaren rsquo50-rsquo70 De grote aantallen van de corporaties stellen de

bouwers in staat om te investeren in een forse innovatie die nodig is om

de gestelde ambitie van prijs en kwaliteit te realiseren Met de bestaande

conventionele bouwprocessen levert een kwaliteitsrenovatie die leidt tot

woningen zonder energiekosten geen sluitende business-case op Door

het bouwproces te industrialiseren wordt verwacht dat woningen worden

verbeterd tegen lagere kosten

Voor bouwpartijen is de sprong van de gangbare energienorm naar een

gegarandeerde nul-op-de-meter in technische zin mogelijk Echter om

van deze deal een businesscase te maken moeten renovatieprijzen nog

fors dalen En dat is de deal die de Stroomversnelling de belofte van

schaalgrootte stelt de bouwers namelijk in staat te innoveren op product

en proces samen met co-makers en de toeleverende

industrie Woningrenovatie zal stapsgewijs een industrieel karakter

krijgen op basis van prototyping van totale-woningconcepten Deze

sprong in prijs is alleen mogelijk door een forse proces- en ook

productinnovatie in de sector Momenteel wordt het bouwproces

gekenmerkt door gebrek aan samenwerking in de keten

projectgebonden aanpakken en hoge faalkosten

Voor de bewoner heeft deze aanpak de volgende voordelen

De thermische schil wordt verbeterd en de woning wekt net zoveel energie op als

normaalgesproken wordt gebruikt inclusief een gemiddeld huishoudelijk verbruik

Figuur 20 tijdlijn

Stroomversnelling

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 14

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Het uiterlijk van de woning wordt gemoderniseerd

De woning is na renovatie voorzien van nieuwe keuken badkamer en toilet

Doel is dat de renovatie plaats vindt in minder dan twee weken

Geen extra woonlasten Het totale bedrag van huur en energie blijft hetzelfde

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 15

-

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 1

Overzicht 25 projecten

Project Woningtype Renovatie

jaar

Aantal

woningen

Voor renovatie Na renovatie

1 Hof van Egmond te Haarlem Rijwoningen 2015 6 EI = 275 - label F EI = -008 - label A++

2 Sleephellingstraat te Rotterdam Rijwoningen 2010 14 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

3 De Kroeven te Roosendaal Rijwoningen 2012 246 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

4 Dolomietenlaan te Tilburg Rijwoningen 2011 8 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

5 Acacia-Magnoliastraat te Nieuwkuijk Woongebouw 20102011 16 EI = 192217 - label DE EI = 058 - label A+

6 Boostenwijk te Maastricht Rijwoningen 20082009 31 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

7 Lucellestraat te Amsterdam Woongebouw 20132014 179 EI = 242322 - label FG EI = 066112 - label A+B

8 Prinses Margrietstraat te Loosdrecht Rijwoningen 2013 38 EI = onbekend EI = 110069 - label A+B

9 Jan Lelsstraat te Hoek van Holland Rijwoningen 2013 52 EI = 218310 - label EG EI = -019-077 - label A++

10 Poorterstraat te Montfoort Rijwoningen 2013 92 EI = onbekend EI = 052051 - label A+

11 Surinamelaan te Amersfoort Woongebouw 20122013 55 EI = 246278 - label F EI = 061096 - label A+A

12 St Walburg Buitensingel te Tiel Rijwoningen 2013 11 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

13 s Gravenhagestraat te Den Bosch Rijwoningen 2012 15 EI = 173 - label D EI = 065 - label A+

14 Kaalheide te Kerkrade West Rijwoningen 2012 153 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

15 Past Astenhof te Millingen ad Rijn Woongebouw 2014 24 EI = onbekend EI = 076115 - label AB

16 Van Speykstraat te Arnhem Rijwoningen 2014 1 (van 96) EI = 236 - label E EI = 021 - label A++

17 Eksterstraat te Ulft Rijwoningen 20122013 9 EI = 234265 - label EF EI = 029071 - label A++A

18 Groot Lochter te Nijverdal Rijwoningen 2014 79 EI = 155220 - label CE EI = 053122 - label A+B

19 Noord Esmarkerrondweg Enschede 2^1 kapwoning 2012 10 EI = onbekend EI = 059 - label A+

20 Binnengasthuisstraat te Zwolle Rijwoningen 2012 24 EI = 314 - label G EI = 056 - label A+

21 Ruyterstraat te Nijkerk Rijwoningen 2015 13 EI = 165 - label D EI = 061 - label A+

22 Schouwstraat te Leeuwarden Rijwoningen 2013 14 EI = 156 - label C EI = 046 - label A++

23 Parallelweg te Melick Rijwoningen 20132014 4 EI = onbekend EI = 017 - label A++

24 Pierik Zuid te Zwolle Rijwoningen 20132014 46 EI = 190 - label D EI = 018 - label A++

25 Anjerhof te Wageningen Rijwoningen 2014 8 EI = 179 - label D EI = onbekend - label A+

Wn140922aaA0tha - 10 augustus 2015

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 2

Energiekenmerken per project

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015

-

Overzichtstabel - Hof van Egmond te Haarlem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Hof van Egmond

opdrachtgever PreWonen

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd vloer voorzien van 170 mm isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 200 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie oostwest oostwest

installatietechnisch

verwarming lokaal gasolie individuele warmtepomp (bron bodem)

warmtapwater badgeiser warmteboiler

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 384 msup2 PV-panelen

resultaat

Pladellastraat 4 Energie Index (EI) = 275 Energie Index (EI) = -008

Energielabel F Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Hof van Egmondxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Hof van Egmond te Haarlem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Hof van Egmond EI 008

Het complex Hof van Egmond is gelegen in de wijk Slachthuisbuurt in Haarlem en telt

154 sociale huurwoningen Het complex heeft sinds 2009 de gemeentelijke

monumenten status De woningen zijn gebouwd in de jaren 1924 -1928 Door te

funderen op een uitdrogende veenlaag (dus geen paalfundering) is in 1991 al

geconstateerd dat de aanwezige verzakkingen zo structureel zijn dat een grote

ingreep onvermijdelijk is De voorkeur viel op de aanpak gebaseerd op een

zogenoemd hoogniveau monumentenrenovatie met behoud van de monumentaal

waardige gevels Het project wordt opgedeeld in 11 fases

De bouwkundige schil wordt op een economisch verantwoorde manier

geoptimaliseerd door de woningen in zijn geheel te strippen de monumentale gevels

en de begane grondvloer worden nageiumlsoleerd de dak- en tussenvloer worden

vervangen door prefabbeton waarvan de dakvloer hoogwaardig wordt geiumlsoleerd de

roederamen worden in oude luister hersteld en voorzien van HR++ beglazing de

luchtdichtheid wordt verhoogd en bovendien zal de bestaande verouderde VR-ketel en

gaskachels vervangen worden door een HR-107 ketel of een bodemwarmtepomp

De 6 proefwoningen in de Pladellastraat zijn energieneutrale woningen De

CV gasketels zijn vervangen door een elektrische warmtepomp die gebruik

maakt van aardwarmte Verder is het platte dak voorzien van PV-panelen De

huurders van deze woningen betalen nu en in de toekomst bij normaal gebruik geen

energiekosten

-

Overzichtstabel - Sleephelling te Rotterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Sleephelling te Rotterdam

opdrachtgever Woonstad Rotterdam

uitvoering renovatie 2010

Doelstelling label A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde betonvloer Rc= 520 m2KW (xx mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk (voorzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - binnengevelisolatie

langsgevels metselwerk (achterzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 100 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 530 m2KW ge 230 mm cf ISSO 821)

plat dak dakkapel ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 880 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

wang dakkapel ongeisoleerd paneel Rc= 720 m2KW (ge 230 mm c ISSO 821)

plat dak dakterras ongeisoleerd dak Rc= 740 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel glas bestaande ramen voorzien van voorzetramen met HR++

-glas (voorzijde)

glas gehele woning vervangen door triple-glas (achterzijde)

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 556 msup2 collectorvlak

resultaat

woonblok onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 9 historische panden tot 14 koopwoningen en een kleine voorziening voor begeleid wonen volgens Passiefhuisconcept met energielabel A++

Energiekenmerken - Sleephellingxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Sleephelling te Rotterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Sleephelling EI onbekend

Het project Sleephelling in Rotterdam bestond uit 9 historische panden uit 1903 die

gerenoveerd zijn tot 14 energiezuinige koopwoningen en een voorziening bestemd

voor begeleid wonen De energie ambitie lag op het niveau Passief renoveren met 2

een warmtevraag lt 25 kWhm

Het project wordt gekenmerkt door zeer goede isolatie van vloer wanden en plafonds

op passiefniveau De gevelkozijnen van het monumentale woonblok met beschermd

stadsgezicht blijven gehandhaafd De extra zware kozijnen met drievoudige

beglazing zorgen voor een goede kierdichting Daarnaast worden de aansluitingen

tussen gevel en kozijn rondom luchtdicht afgeplakt zodat het mogelijk is een hoge

mate van luchtdichtheid te realiseren

De woningen worden uitgerust met een gebalanceerd ventilatiesysteem met

warmteterug-winning De energie van de afgezogen lucht wordt overgedragen aan de

toegevoerde lucht waardoor er geen energie verloren gaat Zonneboilers zorgen

voor warm tapwater Een HR-combiketel zal alleen tijdens extreme situaties als

bijverwarming nodig zijn dan wel om het tapwater na te verwarmen De grote

energieverbruikers zoals wasmachine en vaatwasser krijgen een hotfill Waardoor de

apparaten standaard worden voorzien van warmwater dat is opgewarmd door de

zonneboiler Voor de gasgestookte droger is een gasaansluiting opgenomen

-

Overzichtstabel - De Kroeven te Roosendaal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project De Kroeven Roosendaal complex 505

opdrachtgever Aramis AlleeWonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde vloer Rc= 410 m2KW (isolatiedikte 100 mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 949 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel Brink passiefhuis toestel

warmtapwater combitap VR Brink passiefhuis toestel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie Kro zonneboiler met 228 msup2 collectorvlak

resultaat

hoekwoning De Kroeven onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - De Kroevenxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - De Kroeven te Roosendaal

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie De Kroeven EI onbekend

In de Roosendaalse wijk Kroeven zijn 244 eengezinswoningen hoogefficieumlnt

gerenoveerd volgens het Passiefhuisconcept Om aan de Passiefhuiseisen te voldoen

is de schil van de huizen optimaal geiumlsoleerd en kierdicht gemaakt De schil is volledig

gestript tegen de afgepelde buitenkant van de woningen komt een

houtskeletbouwconstructie van houten I-profielen gevuld met een 36 cm dikke laag

cellulose De buitengevels is voorzien van leistenen De warmteweerstand (Rcshy

waarde) van de dichte delen van de thermische schil bedraagt circa 10 msup2KW

De warmtebehoefte van de huizen in Kroeven is minimaal en kan gemakkelijk

aangevuld worden met een eenvoudige installatie De woning wordt voorzien van

luchtverwarming Bij de renovatie van de woningen blijven de bestaande cv-ketel een

groot deel van de radiatoren behouden Om te voorkomen dat het te warm wordt

beperkt een buffervat zo nodig het vermogen van de cv Dit wordt gecombineerd met

een zomerbypass

In de woning wordt een Passiefhuistoestel geplaatst waarin het ventilatie-

warmwater- en verwarmingsysteem zijn geiumlntegreerd Het tapwater wordt door de cv-

ketel en de zonneboiler gerealiseerd In de zomer garanderen passieve strategieeumln

zoals thermische massa zonwering en nachtventilatie een comfortabel binnenklimaat

-

Overzichtstabel - Dolomietenlaan te Tilburg

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Passief renovatie sociale huurwoningen Tilburg

opdrachtgever Woningcorporatie TBV Wonen

uitvoering renovatie 2011

Doelstelling A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van 20 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

paneel ongeiumlsoleerd voorzien van 230 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 ketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 400 msup2 collectorvlak

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

investering per woning euro 120000

subsidie per woning euro 11875

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Acht bestaande woningen uit 1976 zijn omgebouwd tot Passiefwoningen

Energiekenmerken - Dolomietenlaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Dolomietenlaan te Tilburg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Dolomietenlaan EI 063 068

In Tilburg zijn acht woningen uit 1976 gerenoveerd volgens de principes van Passief

Bouwen De bestaande woningen werden gekenmerkt door enkel glas verouderde

installatie waaronder het ventilatiesysteem De maximale warmtevraag van de

woningen is door de bouwwijze Passief Bpouwen teruggebracht tot maximaal van 25

kWhm2sup2 per jaar goed voor een energiebesparing van 70 procent Hiervoor zijn de

gevels voorzien van houtskeletbouwelementen met isolatiediktes van ruim 40

centimeter opgevuld met cellulose Deze elementen zijn in eacuteeacuten dag aangebracht met

ingebouwd drievoudig HR++ glas en kozijnen Het dakbeschot bleef bewaard maar

daarop werd een geiumlsoleerd prefabelement geplaatst De spouw die daardoor

ontstond werd ook geiumlsoleerd De vloer op zand daarentegen bleek moeilijker te

isoleren Alleen het warmteverlies ter plaatse van de fundering is vermindert

Elk huis beschikt over een gebalanceerd ventilatiesysteem en een zonneboiler Vier

vierkante meter zonnecollectoren op het dak volstaan meestal om de 200 liter water

in de boiler voor te verwarmen In geval van nood is er altijd de kleine cv-installatie

amper 35 kilowatt sterk ldquoDie levert niet alleen warmte aan het tapwater maar helpt

het huis ook verwarmen mocht dat nodig zijn Sommige kamers hebben nieuwe

kleine radiatoren gekregen Maar in andere ruimtes zijn de oude radiatoren

behouden

-

Overzichtstabel - Passiefhuisrenovatie Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 16 woningen Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

opdrachtgever Woonveste Nieuwkuijk

uitvoering renovatie 20102011

Doelstelling Passiefhuis renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer vloer (obv bouwjaar 1965 - 1975) Rc= 807 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 644 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 894 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

plat dak houten dakbeschot ongeisoleerd Rc= 826 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houtenaluminium kozijnen - U le 080 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 100 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen - n50 lt 10 h

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

portiekwoningen Energie Index (EI) = 192 - 217 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D - E Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro100000-

huurprijs euro350 maand euro500 maand

Gemiddelde gasbesparingmaand euro50-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 16 woningen uit de jaren 70 naar het niveau Passief Bouwen met ketensamenwerking

Energiekenmerken - Acacia- en Magnoliastraatxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Acacia- en Magnoliastraat EI 058 063

Aan de Acacia- en Magnoliastraat te Nieuwkuijk staan 2 blokken met 8

huurappartementen Stichting Woonveste te Drunen heet deze woningen energetisch

verbeterd naar het niveau Passief renovatie

De appartementen hebben na renovatie een marginale energiebehoefte voor

ruimteverwarming van maximaal 25 kWhm2 en een gerealiseerde luchtdichtheid van

n50 le 10 h-1 (oftewel qv10 le 025 dm3sm2)

Om tot deze resultaten te komen is de totale gebouwschil uitermate goed geiumlsoleerd

(Rc ge 8 m2KW en geiumlsoleerde kozijnen met 3-voudig glas) zijn de details volledig

luchtdicht uitgevoerd en is er extra aandacht besteed aan de beperking van lineaire

transmissieverliezen over de onderlinge aansluiting van bouwdelen (zgn

koudebruggen) Daarnaast zijn de appartementen geventileerd dmv een

gebalanceerd ventilatiesysteem met een hoog rendement op de warmteterugwinning

en is vanwege de lage transmissie verliezen slechts een CV-installatie benodigd met

eacuteeacuten centrale radiator

Woonveste koos voor een ketensamenwerking tussen opdrachtgever architect

adviesbureau en installateur Openheid en vertrouwen zijn daarbij belangrijke

onderdelen

-

Overzichtstabel - Boostenwijk te Maastricht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Boostenwijk te Maastricht

opdrachtgever Servatius Ontwikkeling

uitvoering renovatie 2008-2009

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel elektrische warmtepomp met individuele bodemwisselaar

koeling nvt HT-koeling geiumlntegreerd in wand- en plafondpanelen

warmtapwater combitap VR combiwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A+

bouwkosten ca euro5400000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Boostenwijkxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Kozijnen glas In de bestaande situatie komen diverse typen kozijnen en glas voor In de helft van de gevallen wordt

het bestaande glas vervangen door triple-glas en in de overige projecten wordt het glas vervangen door

HR++-glas Bij de vervanging van glas kan de monumentale status van het project een rol spelen Zo is

bij het project Sleephellingstraat de voorzijde voorzien van voorzetramen met HR++-glas bij het project

Binnengasthuisstraat is het historische kozijn met enkel glas behouden en aan de binnenzijde voorzien

van een tweede kozijn met triple-glas

Ramen vormen in de bouwkundige schil de grootste warmtelekken Uit de onderzochte projecten blijkt

dat triple-glas bij de zeer energiezuinige projecten en nul op de meter projecten de basis vormt

Figuur 6 triple-glas in Passief kozijn met historisch kozijn daarvoor

Daken

Bij renovatieprojecten is het na-isoleren van het dak een belangrijke maatregelen om de energetische

prestatie te verbeteren Bij vrijwel alle onderzochte projecten wordt tijdens renovatie het dak geiumlsoleerd

of beter geiumlsoleerd Dakisolatie kan zowel aan de binnen- als buitenzijde aangebracht worden Bij de

onderzochte projecten komen de volgende oplossingen voor

Een nieuwe isolatielaag direct onder de pannen op de bestaande dakplaten aangebracht

bijvoorbeeld met PIRPUR-isolatieplaten voorbeeld Binnengasthuis te Zwolle

Een isolatielaag aan de binnenzijde van de constructie aangebracht Hiertoe wordt er PUR

aangebracht tegen het dakbeschot of wordt aan de binnenzijde een beplating met regelwerk

aangebracht met daartussen de isolatie voorbeeld Boostenwijk te Maastricht

Bij meerdere project waaronder de Van Speykstraat te Arnhem wordt het hellende dak voorzien

van een nieuw dakelement

Figuur 7 voorbeeld dakisolatie buitenzijde- en binnenzijde

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 5

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Figuur 8 voorbeeld nieuwe dakconstructie (Montfoort)

22 Luchtdichtheid

De luchtdichtheid van de gebouwschil is van belang voor het comfort in de woning de energiezuinigheid

en het behoud van de constructie De belangrijkste luchtlekken zijn rondom de kozijnen doorvoeringen

in de vloer en de dakconstructie en ter plaatse van de dakvoetdaknok

figuur 9 luchtlekken in de praktijk

Tijdens renovatie is er bij alle projecten sprake van een optimalisatie van de luchtdichtheid ter plaatse

van de kozijnen doorvoeringen en aansluitingen bij vloer en dakconstructie

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 6

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

23 Verwarming amp tapwater

Voor de verwarming van de woningen komen de volgende systemen naar voren

HR-107 combiketel al dan niet in combinatie met een zonneboiler met vlakke plaatcollector of

heatpipe

Warmtepomp ndash bodem

Warmtepomp - lucht

figuur 10 cv-installatie met zonneboiler bij Binnengasthuisstraat en Sleephelling toepassing

warmtepompen bij Poorterstraat

In 19 projecten is tijdens renovatie een individuele cv-ketel (HR-107 ketel) toegepast In de

verblijfsruimten zijn bij toepassing van een cv-ketel radiatorenconvectoren toegepast voor de afgifte van

de warmte

In de volgende 6 projecten wordt een andere installatie toegepast

Bodemwarmtepomp Hof van Egmond te Haarlem Boostenwijk te Maastricht president Jan

Lelsstraat te Hoek van Holland Poorterstraat te Montfoort

Luchtwarmtepomp Parallelweg te Melick president Jan Lelsstraat te Hoek van Holland

Hybride warmtepompcv-ketel op basis van ventilatieretourlucht rsquos Gravenhagestraat te rsquos

Hertogenbosch

Bij het project president Jan Lelsstraat te Hoek van Holland hadden bewoners de keuze uit een HR-107

ketel of een luchtwarmtepomp Van de 52 woningen hebben 11 bewoners voor een warmtepomp

gekozen waarvan vijf voor een luchtwarmtepomp en zes voor een bodemwarmtepomp

In het project De Kroeven te Roosendaal wordt een Passiefhuistoestel toegepast Deze installatie bestaat

uit een geiumlntegreerde oplossing met de functionaliteit van cv-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

met warmteterugwinning en een zonneboiler

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 7

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

figuur 11 cv + WTW-unit De Kroeven

24 Ventilatie

Bij 12 van de 25 onderzochte projecten is een gebalanceerde ventilatiesysteem met warmteterugwinning

toegepast Bij de projecten met de ambitie Passief renoveren geldt een eis aan de warmtevraag van

maximaal 25 kWhm2 Om te voldoen aan deze eis is de toepassing van een gebalanceerd

ventilatiesysteem noodzakelijk Bij toepassing van natuurlijke toevoer en mechanische afvoer wordt de

warmtevraag van 25 kWhm2 al snel overschreden In 12 projecten vindt ventilatie plaats door middel

van natuurlijke toevoer (ventilatieroosters in de gevel) en mechanische afvoer Van de projecten met

natuurlijke toevoer en mechanische afvoer wordt bij 8 projecten vraaggestuurde ventilatie toegepast op

basis van tijd of CO2 Dit betekent dat veelal in de woonkamer een CO2-sensor wordt toegepast die

afhankelijk van het aantal personen in de woonkamer de mechanische ventilatie aanstuurt Uit onderzoek

van Monicair blijkt dat met name in de slaapkamers sprake is van een slechtere luchtkwaliteit Om ook in

de slaapkamer een goede luchtkwaliteit te realiseren een mechanische component nodig al dan niet op

basis van CO2-meting

Bij het project Prinses Margrietstraat te Loosdrecht wordt een decentrale-WTW unit toegepast in de

woonkamerkeuken en natuurlijke toevoer met mechanische afvoer in de overige vertrekken van de

woning Het voordeel van decentrale-WTW unit in de bestaande bouw is dat het minder ventilatiekanalen

vergt

figuur 12 Decentrale WTW unit

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 8

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

25 Zonne-energie

Bij de onderzochte renovatieprojecten wordt zonne-energie zowel ingezet voor de opwekking van

elektriciteit als de opwekking van warmtapwater Bij 17 van de 25 projecten wordt gebruik gemaakt van

PV-panelen voor de opwekking van elektriciteit De toe te passen aantal m2 PV-panelen is afhankelijk van

de energieambitie A+ A++ nul op de meter

Om de tapwatervraag te beperken wordt bij 10 renovatieprojecten een zonneboiler toegepast De grootte

van het collectoroppervlak ligt rond de 23 m2 per woning voor tapwater

Figuur 13 voorbeeld gebruik zonne- energie Montfoort en Kerkrade-West

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 9

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 3 Aanpak renovatieprojecten

Uit de onderzochte projecten blijkt dat er verschil is in aanpak tussen projecten met een ambitie label

AB en projecten met een hogere ambitie label A+ en hoger Bij de woningprojecten met een label B

worden veelal maatregelen gekozen die net voldoen aan label B maar niet gericht zijn op de

toekomstWoningcorporaties geven bij zeer energiezuinige projecten (ambitie A+ en hoger) voor het

merendeel de voorkeur aan een sprongsgewijze aanpak in een keer een grote stap

Sprongsgewijs

Doel van een sprongsgewijze aanpak is om de aanpak niet in meerdere stappen te verdelen maar per

complex een grote stap te maken naar Passief Bouwen Active House of nul op de meter

Bij drie projecten is nu de stap gemaakt naar Passief renoveren waarbij in de toekomst door het gebruik

van duurzame energie relatief eenvoudig de stap naar energieneutraliteit te behalen is De volgende

denkrichtingen voor de sprongsgewijze aanpak worden in de volgende paragrafen nader toegelicht

Nul op de meter Nul op de nota

Passief Renoveren

Active House

Autarkisch (komt niet in de onderzochte projecten voor)

Figuur 14 stapsgewijze aanpak (label B) en sprongsgewijze aanpak (label A+A++)

(bron Taskforce CO2)

Bij een aantal projecten is de aanpak van de thermische schil beperkt tot het na-isoleren van de

spouwmuur en het matig isoleren van de vloer en het dak Om tot een label A+A++ te komen wordt het

warmteverlies van de schil gecompenseerd door het gebruik van actieve zonne-energie (veelal PV) Door

nu gebruik te maken van PV-panelen wordt de woning beperkt in de mogelijkheden om op termijn te

komen tot energieneutraliteit Geredeneerd vanuit het einddoel energieneutraliteit in 2050 is het

verstandig om nu te investeren in de thermische schil en mogelijkheden te behouden om te komen tot

energieneutraal

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 10

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

31 Nul op de meter

Belangrijk voorbeeld van gerealiseerde nul-op-de-meter projecten zijn de projecten die in het kader van

de Stroomversnelling zijn aangepakt De Stroomversnelling is een landelijke samenwerking tussen zes

corporaties en vier bouwers zie httpwwwstroomversnellingnet Het doel is om een concept te

ontwikkelen voor de renovatie van jaren rsquo50 jarenrsquo60 en jaren rsquo70 woningen tot nul-op-de-meter

woningen Het concept draagt ertoe bij dat woningcorporaties hun woningvoorraad kunnen verbeteren

kunnen voldoen aan de landelijke doelstellingen voor het verduurzamen van woningen egraven de woonlasten

voor hun huurders zo laag mogelijk kunnen houden

Het idee achter de Stroomversnelling is dat de maandelijkse energierekening van bewoners ingezet wordt

om de kosten voor de renovatie te betalen In de proef bouwt iedere bouwer in eerste instantie een serie

prototypes een grondgebonden woning uit de jaren rsquo60 een grondgebonden woning uit de jaren rsquo70 en

een appartement in gestapelde bouw Een ongeiumlsoleerde woning uit de jaren rsquo60 biedt andere

mogelijkheden dan een matig geiumlsoleerde woningen uit de jaren rsquo70 Wanneer de prototypes uitwijzen

dat het concept financieel haalbaar is mogen de vier bouwers in totaal 10000 woningen renoveren

Daarna stellen de zes corporaties nog eens 100000 woningen beschikbaar aan de markt

In dit onderzoek zijn twee prototypen van projecten uit de stroomversnelling opgenomen

Figuur 15 Nul op de meter Stroomversnelling te Arnhem en Melick

Arnhem

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96

huurhuizen in de wijk Presikhaaf in Arnhem

De woningen krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat

uit geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de

woning zorgt een cv-ketel voor verwarming en

warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de

zonzijde PV-panelen voor de opwekking van elektriciteit

en een zonneboiler voor warmtapwater

Figuur 16 voorbeeld energieconcept

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 11

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Insteek van de Stroomversnelling is dat de maandelijkse woonlasten voor de huurders gelijk blijven Zij

betalen hun energierekening niet meer aan het energiebedrijf maar aan de woningbouwcorporatie Voor

dat geld knapt de corporatie met het bouwbedrijf de woning op De woning wordt zo goed verbeterd dat

de energiemeter over een jaar gemiddeld op nul uitkomt De bewoner betaalt alleen nog voor energie als

hij bovengemiddeld energie verbruikt Gebruikt de bewoner minder energie dan krijgt hij geld terug

Melick

In Melick is een blokje van vier jaren rsquo60

rijtjeswoningen gerenoveerd Deze woningen zijn

uitgevoerd als all-electric woningen De installaties

van de woningen zijn samengebracht in een extern

portaal

In de vier huizen zijn bekende technieken toegepast

zoals gebalanceerde ventilatie PV warmtepomp

gecombineerd met innovaties zoals 3D woningshy

inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in

plaats van wisselstroom

32 Passief Renovatie

Passief renoveren is een bouwwijze die gekenmerkt wordt door een optimale thermische schil en een

efficieumlnt gebruik van zonne-energie De nadruk ligt op de eerste stap van de Trias Energetica het

beperken van de energievraag Door het warmteverlies en de luchtdoorlatendheid van de woning sterk te

beperken te optimaliseren ontstaat een comfortabele en energiezuinige woning in de winter- en

zomerperiode Dit wordt gerealiseerd door een hoge warmteweerstand van vloer gevel en dak van 65 aacute

100 m2KW drievoudige beglazing geen koudebruggen gebalanceerde ventilatie en zomernacht-

ventilatie Doordat een groot deel van de energievraag gedekt wordt door passieve zonne-energie wordt

de term lsquoPassiefrsquo gebruikt Het concept vergt een hoge kwaliteit in het ontwerp- en uitvoeringsproces

Figuur 17 voorbeeld energieconcept

Figuur 18 Renovatie met Passief ambitie te Kaalheide Kerkrade West en Nieuwkuijk

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 12

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

33 Active House

Het Active House concept is een visie die inzet op comfortabel gebouw en een intergrale kijk op het

totaalbeeld van de aspecten energie binnenklimaat en omgeving Naast energiebesparing maken

ruimte licht beleving comfort en energieopwekking onderdeel uit van de oplossing en visie op de

toekomst

Een Active House concept combineert een thermisch schil zoals hoge isolatiewaarden en hoge

luchtdichtheid zuid orieumlntatie met zonwering enof zomernachtventilatie met meer actieve componenten

Voorbeelden van actieve componenten zijn zonneboiler warmtepomp PV-panelen natuurlijke of

vraaggestuurde ventilatie en domotica Hierdoor ontstaat een woning die vrijwel energieneutraal of zelfs

energieleverend is

Figuur 19 Active House renovatie Montfoort

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 13

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 4 Proces

Het proces om tot een energiezuinige renovatie te komen verschilt en is afhankelijk van onder andere de

volgende factoren

energiebeleid corporatie

bouwkundige en installatietechnische staat huidige voorzieningen

investeringsbudget

wensen bewoners

projectspecifieke factoren

In de traditionele aanpak is over het algemeen een proces eraan voorafgegaan om het renovatieproject

te realiseren Veelal zijn er voor start van de renovatie diverse onderzoeken verricht huidige

constructieve en energetische staat asbest inventarisatie bouwfysische klachten en bewonersavonden

en enquecirctes onder de bewoners Vervolgens dient draagvlak onder de bewoners te worden gecreeumlerd en

worden de ideeeumln omgezet in een ontwerp Daarna volgt de aanbesteding en het uitvoeringsproces

waarbij veel werkzaamheden in en om de woning worden uitgevoerd Het doel van De Stroomversnelling

is onder andere om dit traditionele proces te versnellen en te industrialiseren

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen

uit de jaren rsquo50-rsquo70 De grote aantallen van de corporaties stellen de

bouwers in staat om te investeren in een forse innovatie die nodig is om

de gestelde ambitie van prijs en kwaliteit te realiseren Met de bestaande

conventionele bouwprocessen levert een kwaliteitsrenovatie die leidt tot

woningen zonder energiekosten geen sluitende business-case op Door

het bouwproces te industrialiseren wordt verwacht dat woningen worden

verbeterd tegen lagere kosten

Voor bouwpartijen is de sprong van de gangbare energienorm naar een

gegarandeerde nul-op-de-meter in technische zin mogelijk Echter om

van deze deal een businesscase te maken moeten renovatieprijzen nog

fors dalen En dat is de deal die de Stroomversnelling de belofte van

schaalgrootte stelt de bouwers namelijk in staat te innoveren op product

en proces samen met co-makers en de toeleverende

industrie Woningrenovatie zal stapsgewijs een industrieel karakter

krijgen op basis van prototyping van totale-woningconcepten Deze

sprong in prijs is alleen mogelijk door een forse proces- en ook

productinnovatie in de sector Momenteel wordt het bouwproces

gekenmerkt door gebrek aan samenwerking in de keten

projectgebonden aanpakken en hoge faalkosten

Voor de bewoner heeft deze aanpak de volgende voordelen

De thermische schil wordt verbeterd en de woning wekt net zoveel energie op als

normaalgesproken wordt gebruikt inclusief een gemiddeld huishoudelijk verbruik

Figuur 20 tijdlijn

Stroomversnelling

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 14

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Het uiterlijk van de woning wordt gemoderniseerd

De woning is na renovatie voorzien van nieuwe keuken badkamer en toilet

Doel is dat de renovatie plaats vindt in minder dan twee weken

Geen extra woonlasten Het totale bedrag van huur en energie blijft hetzelfde

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 15

-

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 1

Overzicht 25 projecten

Project Woningtype Renovatie

jaar

Aantal

woningen

Voor renovatie Na renovatie

1 Hof van Egmond te Haarlem Rijwoningen 2015 6 EI = 275 - label F EI = -008 - label A++

2 Sleephellingstraat te Rotterdam Rijwoningen 2010 14 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

3 De Kroeven te Roosendaal Rijwoningen 2012 246 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

4 Dolomietenlaan te Tilburg Rijwoningen 2011 8 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

5 Acacia-Magnoliastraat te Nieuwkuijk Woongebouw 20102011 16 EI = 192217 - label DE EI = 058 - label A+

6 Boostenwijk te Maastricht Rijwoningen 20082009 31 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

7 Lucellestraat te Amsterdam Woongebouw 20132014 179 EI = 242322 - label FG EI = 066112 - label A+B

8 Prinses Margrietstraat te Loosdrecht Rijwoningen 2013 38 EI = onbekend EI = 110069 - label A+B

9 Jan Lelsstraat te Hoek van Holland Rijwoningen 2013 52 EI = 218310 - label EG EI = -019-077 - label A++

10 Poorterstraat te Montfoort Rijwoningen 2013 92 EI = onbekend EI = 052051 - label A+

11 Surinamelaan te Amersfoort Woongebouw 20122013 55 EI = 246278 - label F EI = 061096 - label A+A

12 St Walburg Buitensingel te Tiel Rijwoningen 2013 11 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

13 s Gravenhagestraat te Den Bosch Rijwoningen 2012 15 EI = 173 - label D EI = 065 - label A+

14 Kaalheide te Kerkrade West Rijwoningen 2012 153 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

15 Past Astenhof te Millingen ad Rijn Woongebouw 2014 24 EI = onbekend EI = 076115 - label AB

16 Van Speykstraat te Arnhem Rijwoningen 2014 1 (van 96) EI = 236 - label E EI = 021 - label A++

17 Eksterstraat te Ulft Rijwoningen 20122013 9 EI = 234265 - label EF EI = 029071 - label A++A

18 Groot Lochter te Nijverdal Rijwoningen 2014 79 EI = 155220 - label CE EI = 053122 - label A+B

19 Noord Esmarkerrondweg Enschede 2^1 kapwoning 2012 10 EI = onbekend EI = 059 - label A+

20 Binnengasthuisstraat te Zwolle Rijwoningen 2012 24 EI = 314 - label G EI = 056 - label A+

21 Ruyterstraat te Nijkerk Rijwoningen 2015 13 EI = 165 - label D EI = 061 - label A+

22 Schouwstraat te Leeuwarden Rijwoningen 2013 14 EI = 156 - label C EI = 046 - label A++

23 Parallelweg te Melick Rijwoningen 20132014 4 EI = onbekend EI = 017 - label A++

24 Pierik Zuid te Zwolle Rijwoningen 20132014 46 EI = 190 - label D EI = 018 - label A++

25 Anjerhof te Wageningen Rijwoningen 2014 8 EI = 179 - label D EI = onbekend - label A+

Wn140922aaA0tha - 10 augustus 2015

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 2

Energiekenmerken per project

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015

-

Overzichtstabel - Hof van Egmond te Haarlem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Hof van Egmond

opdrachtgever PreWonen

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd vloer voorzien van 170 mm isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 200 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie oostwest oostwest

installatietechnisch

verwarming lokaal gasolie individuele warmtepomp (bron bodem)

warmtapwater badgeiser warmteboiler

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 384 msup2 PV-panelen

resultaat

Pladellastraat 4 Energie Index (EI) = 275 Energie Index (EI) = -008

Energielabel F Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Hof van Egmondxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Hof van Egmond te Haarlem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Hof van Egmond EI 008

Het complex Hof van Egmond is gelegen in de wijk Slachthuisbuurt in Haarlem en telt

154 sociale huurwoningen Het complex heeft sinds 2009 de gemeentelijke

monumenten status De woningen zijn gebouwd in de jaren 1924 -1928 Door te

funderen op een uitdrogende veenlaag (dus geen paalfundering) is in 1991 al

geconstateerd dat de aanwezige verzakkingen zo structureel zijn dat een grote

ingreep onvermijdelijk is De voorkeur viel op de aanpak gebaseerd op een

zogenoemd hoogniveau monumentenrenovatie met behoud van de monumentaal

waardige gevels Het project wordt opgedeeld in 11 fases

De bouwkundige schil wordt op een economisch verantwoorde manier

geoptimaliseerd door de woningen in zijn geheel te strippen de monumentale gevels

en de begane grondvloer worden nageiumlsoleerd de dak- en tussenvloer worden

vervangen door prefabbeton waarvan de dakvloer hoogwaardig wordt geiumlsoleerd de

roederamen worden in oude luister hersteld en voorzien van HR++ beglazing de

luchtdichtheid wordt verhoogd en bovendien zal de bestaande verouderde VR-ketel en

gaskachels vervangen worden door een HR-107 ketel of een bodemwarmtepomp

De 6 proefwoningen in de Pladellastraat zijn energieneutrale woningen De

CV gasketels zijn vervangen door een elektrische warmtepomp die gebruik

maakt van aardwarmte Verder is het platte dak voorzien van PV-panelen De

huurders van deze woningen betalen nu en in de toekomst bij normaal gebruik geen

energiekosten

-

Overzichtstabel - Sleephelling te Rotterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Sleephelling te Rotterdam

opdrachtgever Woonstad Rotterdam

uitvoering renovatie 2010

Doelstelling label A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde betonvloer Rc= 520 m2KW (xx mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk (voorzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - binnengevelisolatie

langsgevels metselwerk (achterzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 100 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 530 m2KW ge 230 mm cf ISSO 821)

plat dak dakkapel ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 880 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

wang dakkapel ongeisoleerd paneel Rc= 720 m2KW (ge 230 mm c ISSO 821)

plat dak dakterras ongeisoleerd dak Rc= 740 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel glas bestaande ramen voorzien van voorzetramen met HR++

-glas (voorzijde)

glas gehele woning vervangen door triple-glas (achterzijde)

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 556 msup2 collectorvlak

resultaat

woonblok onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 9 historische panden tot 14 koopwoningen en een kleine voorziening voor begeleid wonen volgens Passiefhuisconcept met energielabel A++

Energiekenmerken - Sleephellingxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Sleephelling te Rotterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Sleephelling EI onbekend

Het project Sleephelling in Rotterdam bestond uit 9 historische panden uit 1903 die

gerenoveerd zijn tot 14 energiezuinige koopwoningen en een voorziening bestemd

voor begeleid wonen De energie ambitie lag op het niveau Passief renoveren met 2

een warmtevraag lt 25 kWhm

Het project wordt gekenmerkt door zeer goede isolatie van vloer wanden en plafonds

op passiefniveau De gevelkozijnen van het monumentale woonblok met beschermd

stadsgezicht blijven gehandhaafd De extra zware kozijnen met drievoudige

beglazing zorgen voor een goede kierdichting Daarnaast worden de aansluitingen

tussen gevel en kozijn rondom luchtdicht afgeplakt zodat het mogelijk is een hoge

mate van luchtdichtheid te realiseren

De woningen worden uitgerust met een gebalanceerd ventilatiesysteem met

warmteterug-winning De energie van de afgezogen lucht wordt overgedragen aan de

toegevoerde lucht waardoor er geen energie verloren gaat Zonneboilers zorgen

voor warm tapwater Een HR-combiketel zal alleen tijdens extreme situaties als

bijverwarming nodig zijn dan wel om het tapwater na te verwarmen De grote

energieverbruikers zoals wasmachine en vaatwasser krijgen een hotfill Waardoor de

apparaten standaard worden voorzien van warmwater dat is opgewarmd door de

zonneboiler Voor de gasgestookte droger is een gasaansluiting opgenomen

-

Overzichtstabel - De Kroeven te Roosendaal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project De Kroeven Roosendaal complex 505

opdrachtgever Aramis AlleeWonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde vloer Rc= 410 m2KW (isolatiedikte 100 mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 949 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel Brink passiefhuis toestel

warmtapwater combitap VR Brink passiefhuis toestel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie Kro zonneboiler met 228 msup2 collectorvlak

resultaat

hoekwoning De Kroeven onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - De Kroevenxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - De Kroeven te Roosendaal

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie De Kroeven EI onbekend

In de Roosendaalse wijk Kroeven zijn 244 eengezinswoningen hoogefficieumlnt

gerenoveerd volgens het Passiefhuisconcept Om aan de Passiefhuiseisen te voldoen

is de schil van de huizen optimaal geiumlsoleerd en kierdicht gemaakt De schil is volledig

gestript tegen de afgepelde buitenkant van de woningen komt een

houtskeletbouwconstructie van houten I-profielen gevuld met een 36 cm dikke laag

cellulose De buitengevels is voorzien van leistenen De warmteweerstand (Rcshy

waarde) van de dichte delen van de thermische schil bedraagt circa 10 msup2KW

De warmtebehoefte van de huizen in Kroeven is minimaal en kan gemakkelijk

aangevuld worden met een eenvoudige installatie De woning wordt voorzien van

luchtverwarming Bij de renovatie van de woningen blijven de bestaande cv-ketel een

groot deel van de radiatoren behouden Om te voorkomen dat het te warm wordt

beperkt een buffervat zo nodig het vermogen van de cv Dit wordt gecombineerd met

een zomerbypass

In de woning wordt een Passiefhuistoestel geplaatst waarin het ventilatie-

warmwater- en verwarmingsysteem zijn geiumlntegreerd Het tapwater wordt door de cv-

ketel en de zonneboiler gerealiseerd In de zomer garanderen passieve strategieeumln

zoals thermische massa zonwering en nachtventilatie een comfortabel binnenklimaat

-

Overzichtstabel - Dolomietenlaan te Tilburg

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Passief renovatie sociale huurwoningen Tilburg

opdrachtgever Woningcorporatie TBV Wonen

uitvoering renovatie 2011

Doelstelling A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van 20 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

paneel ongeiumlsoleerd voorzien van 230 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 ketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 400 msup2 collectorvlak

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

investering per woning euro 120000

subsidie per woning euro 11875

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Acht bestaande woningen uit 1976 zijn omgebouwd tot Passiefwoningen

Energiekenmerken - Dolomietenlaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Dolomietenlaan te Tilburg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Dolomietenlaan EI 063 068

In Tilburg zijn acht woningen uit 1976 gerenoveerd volgens de principes van Passief

Bouwen De bestaande woningen werden gekenmerkt door enkel glas verouderde

installatie waaronder het ventilatiesysteem De maximale warmtevraag van de

woningen is door de bouwwijze Passief Bpouwen teruggebracht tot maximaal van 25

kWhm2sup2 per jaar goed voor een energiebesparing van 70 procent Hiervoor zijn de

gevels voorzien van houtskeletbouwelementen met isolatiediktes van ruim 40

centimeter opgevuld met cellulose Deze elementen zijn in eacuteeacuten dag aangebracht met

ingebouwd drievoudig HR++ glas en kozijnen Het dakbeschot bleef bewaard maar

daarop werd een geiumlsoleerd prefabelement geplaatst De spouw die daardoor

ontstond werd ook geiumlsoleerd De vloer op zand daarentegen bleek moeilijker te

isoleren Alleen het warmteverlies ter plaatse van de fundering is vermindert

Elk huis beschikt over een gebalanceerd ventilatiesysteem en een zonneboiler Vier

vierkante meter zonnecollectoren op het dak volstaan meestal om de 200 liter water

in de boiler voor te verwarmen In geval van nood is er altijd de kleine cv-installatie

amper 35 kilowatt sterk ldquoDie levert niet alleen warmte aan het tapwater maar helpt

het huis ook verwarmen mocht dat nodig zijn Sommige kamers hebben nieuwe

kleine radiatoren gekregen Maar in andere ruimtes zijn de oude radiatoren

behouden

-

Overzichtstabel - Passiefhuisrenovatie Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 16 woningen Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

opdrachtgever Woonveste Nieuwkuijk

uitvoering renovatie 20102011

Doelstelling Passiefhuis renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer vloer (obv bouwjaar 1965 - 1975) Rc= 807 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 644 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 894 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

plat dak houten dakbeschot ongeisoleerd Rc= 826 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houtenaluminium kozijnen - U le 080 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 100 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen - n50 lt 10 h

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

portiekwoningen Energie Index (EI) = 192 - 217 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D - E Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro100000-

huurprijs euro350 maand euro500 maand

Gemiddelde gasbesparingmaand euro50-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 16 woningen uit de jaren 70 naar het niveau Passief Bouwen met ketensamenwerking

Energiekenmerken - Acacia- en Magnoliastraatxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Acacia- en Magnoliastraat EI 058 063

Aan de Acacia- en Magnoliastraat te Nieuwkuijk staan 2 blokken met 8

huurappartementen Stichting Woonveste te Drunen heet deze woningen energetisch

verbeterd naar het niveau Passief renovatie

De appartementen hebben na renovatie een marginale energiebehoefte voor

ruimteverwarming van maximaal 25 kWhm2 en een gerealiseerde luchtdichtheid van

n50 le 10 h-1 (oftewel qv10 le 025 dm3sm2)

Om tot deze resultaten te komen is de totale gebouwschil uitermate goed geiumlsoleerd

(Rc ge 8 m2KW en geiumlsoleerde kozijnen met 3-voudig glas) zijn de details volledig

luchtdicht uitgevoerd en is er extra aandacht besteed aan de beperking van lineaire

transmissieverliezen over de onderlinge aansluiting van bouwdelen (zgn

koudebruggen) Daarnaast zijn de appartementen geventileerd dmv een

gebalanceerd ventilatiesysteem met een hoog rendement op de warmteterugwinning

en is vanwege de lage transmissie verliezen slechts een CV-installatie benodigd met

eacuteeacuten centrale radiator

Woonveste koos voor een ketensamenwerking tussen opdrachtgever architect

adviesbureau en installateur Openheid en vertrouwen zijn daarbij belangrijke

onderdelen

-

Overzichtstabel - Boostenwijk te Maastricht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Boostenwijk te Maastricht

opdrachtgever Servatius Ontwikkeling

uitvoering renovatie 2008-2009

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel elektrische warmtepomp met individuele bodemwisselaar

koeling nvt HT-koeling geiumlntegreerd in wand- en plafondpanelen

warmtapwater combitap VR combiwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A+

bouwkosten ca euro5400000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Boostenwijkxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Figuur 8 voorbeeld nieuwe dakconstructie (Montfoort)

22 Luchtdichtheid

De luchtdichtheid van de gebouwschil is van belang voor het comfort in de woning de energiezuinigheid

en het behoud van de constructie De belangrijkste luchtlekken zijn rondom de kozijnen doorvoeringen

in de vloer en de dakconstructie en ter plaatse van de dakvoetdaknok

figuur 9 luchtlekken in de praktijk

Tijdens renovatie is er bij alle projecten sprake van een optimalisatie van de luchtdichtheid ter plaatse

van de kozijnen doorvoeringen en aansluitingen bij vloer en dakconstructie

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 6

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

23 Verwarming amp tapwater

Voor de verwarming van de woningen komen de volgende systemen naar voren

HR-107 combiketel al dan niet in combinatie met een zonneboiler met vlakke plaatcollector of

heatpipe

Warmtepomp ndash bodem

Warmtepomp - lucht

figuur 10 cv-installatie met zonneboiler bij Binnengasthuisstraat en Sleephelling toepassing

warmtepompen bij Poorterstraat

In 19 projecten is tijdens renovatie een individuele cv-ketel (HR-107 ketel) toegepast In de

verblijfsruimten zijn bij toepassing van een cv-ketel radiatorenconvectoren toegepast voor de afgifte van

de warmte

In de volgende 6 projecten wordt een andere installatie toegepast

Bodemwarmtepomp Hof van Egmond te Haarlem Boostenwijk te Maastricht president Jan

Lelsstraat te Hoek van Holland Poorterstraat te Montfoort

Luchtwarmtepomp Parallelweg te Melick president Jan Lelsstraat te Hoek van Holland

Hybride warmtepompcv-ketel op basis van ventilatieretourlucht rsquos Gravenhagestraat te rsquos

Hertogenbosch

Bij het project president Jan Lelsstraat te Hoek van Holland hadden bewoners de keuze uit een HR-107

ketel of een luchtwarmtepomp Van de 52 woningen hebben 11 bewoners voor een warmtepomp

gekozen waarvan vijf voor een luchtwarmtepomp en zes voor een bodemwarmtepomp

In het project De Kroeven te Roosendaal wordt een Passiefhuistoestel toegepast Deze installatie bestaat

uit een geiumlntegreerde oplossing met de functionaliteit van cv-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

met warmteterugwinning en een zonneboiler

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 7

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

figuur 11 cv + WTW-unit De Kroeven

24 Ventilatie

Bij 12 van de 25 onderzochte projecten is een gebalanceerde ventilatiesysteem met warmteterugwinning

toegepast Bij de projecten met de ambitie Passief renoveren geldt een eis aan de warmtevraag van

maximaal 25 kWhm2 Om te voldoen aan deze eis is de toepassing van een gebalanceerd

ventilatiesysteem noodzakelijk Bij toepassing van natuurlijke toevoer en mechanische afvoer wordt de

warmtevraag van 25 kWhm2 al snel overschreden In 12 projecten vindt ventilatie plaats door middel

van natuurlijke toevoer (ventilatieroosters in de gevel) en mechanische afvoer Van de projecten met

natuurlijke toevoer en mechanische afvoer wordt bij 8 projecten vraaggestuurde ventilatie toegepast op

basis van tijd of CO2 Dit betekent dat veelal in de woonkamer een CO2-sensor wordt toegepast die

afhankelijk van het aantal personen in de woonkamer de mechanische ventilatie aanstuurt Uit onderzoek

van Monicair blijkt dat met name in de slaapkamers sprake is van een slechtere luchtkwaliteit Om ook in

de slaapkamer een goede luchtkwaliteit te realiseren een mechanische component nodig al dan niet op

basis van CO2-meting

Bij het project Prinses Margrietstraat te Loosdrecht wordt een decentrale-WTW unit toegepast in de

woonkamerkeuken en natuurlijke toevoer met mechanische afvoer in de overige vertrekken van de

woning Het voordeel van decentrale-WTW unit in de bestaande bouw is dat het minder ventilatiekanalen

vergt

figuur 12 Decentrale WTW unit

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 8

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

25 Zonne-energie

Bij de onderzochte renovatieprojecten wordt zonne-energie zowel ingezet voor de opwekking van

elektriciteit als de opwekking van warmtapwater Bij 17 van de 25 projecten wordt gebruik gemaakt van

PV-panelen voor de opwekking van elektriciteit De toe te passen aantal m2 PV-panelen is afhankelijk van

de energieambitie A+ A++ nul op de meter

Om de tapwatervraag te beperken wordt bij 10 renovatieprojecten een zonneboiler toegepast De grootte

van het collectoroppervlak ligt rond de 23 m2 per woning voor tapwater

Figuur 13 voorbeeld gebruik zonne- energie Montfoort en Kerkrade-West

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 9

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 3 Aanpak renovatieprojecten

Uit de onderzochte projecten blijkt dat er verschil is in aanpak tussen projecten met een ambitie label

AB en projecten met een hogere ambitie label A+ en hoger Bij de woningprojecten met een label B

worden veelal maatregelen gekozen die net voldoen aan label B maar niet gericht zijn op de

toekomstWoningcorporaties geven bij zeer energiezuinige projecten (ambitie A+ en hoger) voor het

merendeel de voorkeur aan een sprongsgewijze aanpak in een keer een grote stap

Sprongsgewijs

Doel van een sprongsgewijze aanpak is om de aanpak niet in meerdere stappen te verdelen maar per

complex een grote stap te maken naar Passief Bouwen Active House of nul op de meter

Bij drie projecten is nu de stap gemaakt naar Passief renoveren waarbij in de toekomst door het gebruik

van duurzame energie relatief eenvoudig de stap naar energieneutraliteit te behalen is De volgende

denkrichtingen voor de sprongsgewijze aanpak worden in de volgende paragrafen nader toegelicht

Nul op de meter Nul op de nota

Passief Renoveren

Active House

Autarkisch (komt niet in de onderzochte projecten voor)

Figuur 14 stapsgewijze aanpak (label B) en sprongsgewijze aanpak (label A+A++)

(bron Taskforce CO2)

Bij een aantal projecten is de aanpak van de thermische schil beperkt tot het na-isoleren van de

spouwmuur en het matig isoleren van de vloer en het dak Om tot een label A+A++ te komen wordt het

warmteverlies van de schil gecompenseerd door het gebruik van actieve zonne-energie (veelal PV) Door

nu gebruik te maken van PV-panelen wordt de woning beperkt in de mogelijkheden om op termijn te

komen tot energieneutraliteit Geredeneerd vanuit het einddoel energieneutraliteit in 2050 is het

verstandig om nu te investeren in de thermische schil en mogelijkheden te behouden om te komen tot

energieneutraal

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 10

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

31 Nul op de meter

Belangrijk voorbeeld van gerealiseerde nul-op-de-meter projecten zijn de projecten die in het kader van

de Stroomversnelling zijn aangepakt De Stroomversnelling is een landelijke samenwerking tussen zes

corporaties en vier bouwers zie httpwwwstroomversnellingnet Het doel is om een concept te

ontwikkelen voor de renovatie van jaren rsquo50 jarenrsquo60 en jaren rsquo70 woningen tot nul-op-de-meter

woningen Het concept draagt ertoe bij dat woningcorporaties hun woningvoorraad kunnen verbeteren

kunnen voldoen aan de landelijke doelstellingen voor het verduurzamen van woningen egraven de woonlasten

voor hun huurders zo laag mogelijk kunnen houden

Het idee achter de Stroomversnelling is dat de maandelijkse energierekening van bewoners ingezet wordt

om de kosten voor de renovatie te betalen In de proef bouwt iedere bouwer in eerste instantie een serie

prototypes een grondgebonden woning uit de jaren rsquo60 een grondgebonden woning uit de jaren rsquo70 en

een appartement in gestapelde bouw Een ongeiumlsoleerde woning uit de jaren rsquo60 biedt andere

mogelijkheden dan een matig geiumlsoleerde woningen uit de jaren rsquo70 Wanneer de prototypes uitwijzen

dat het concept financieel haalbaar is mogen de vier bouwers in totaal 10000 woningen renoveren

Daarna stellen de zes corporaties nog eens 100000 woningen beschikbaar aan de markt

In dit onderzoek zijn twee prototypen van projecten uit de stroomversnelling opgenomen

Figuur 15 Nul op de meter Stroomversnelling te Arnhem en Melick

Arnhem

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96

huurhuizen in de wijk Presikhaaf in Arnhem

De woningen krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat

uit geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de

woning zorgt een cv-ketel voor verwarming en

warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de

zonzijde PV-panelen voor de opwekking van elektriciteit

en een zonneboiler voor warmtapwater

Figuur 16 voorbeeld energieconcept

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 11

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Insteek van de Stroomversnelling is dat de maandelijkse woonlasten voor de huurders gelijk blijven Zij

betalen hun energierekening niet meer aan het energiebedrijf maar aan de woningbouwcorporatie Voor

dat geld knapt de corporatie met het bouwbedrijf de woning op De woning wordt zo goed verbeterd dat

de energiemeter over een jaar gemiddeld op nul uitkomt De bewoner betaalt alleen nog voor energie als

hij bovengemiddeld energie verbruikt Gebruikt de bewoner minder energie dan krijgt hij geld terug

Melick

In Melick is een blokje van vier jaren rsquo60

rijtjeswoningen gerenoveerd Deze woningen zijn

uitgevoerd als all-electric woningen De installaties

van de woningen zijn samengebracht in een extern

portaal

In de vier huizen zijn bekende technieken toegepast

zoals gebalanceerde ventilatie PV warmtepomp

gecombineerd met innovaties zoals 3D woningshy

inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in

plaats van wisselstroom

32 Passief Renovatie

Passief renoveren is een bouwwijze die gekenmerkt wordt door een optimale thermische schil en een

efficieumlnt gebruik van zonne-energie De nadruk ligt op de eerste stap van de Trias Energetica het

beperken van de energievraag Door het warmteverlies en de luchtdoorlatendheid van de woning sterk te

beperken te optimaliseren ontstaat een comfortabele en energiezuinige woning in de winter- en

zomerperiode Dit wordt gerealiseerd door een hoge warmteweerstand van vloer gevel en dak van 65 aacute

100 m2KW drievoudige beglazing geen koudebruggen gebalanceerde ventilatie en zomernacht-

ventilatie Doordat een groot deel van de energievraag gedekt wordt door passieve zonne-energie wordt

de term lsquoPassiefrsquo gebruikt Het concept vergt een hoge kwaliteit in het ontwerp- en uitvoeringsproces

Figuur 17 voorbeeld energieconcept

Figuur 18 Renovatie met Passief ambitie te Kaalheide Kerkrade West en Nieuwkuijk

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 12

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

33 Active House

Het Active House concept is een visie die inzet op comfortabel gebouw en een intergrale kijk op het

totaalbeeld van de aspecten energie binnenklimaat en omgeving Naast energiebesparing maken

ruimte licht beleving comfort en energieopwekking onderdeel uit van de oplossing en visie op de

toekomst

Een Active House concept combineert een thermisch schil zoals hoge isolatiewaarden en hoge

luchtdichtheid zuid orieumlntatie met zonwering enof zomernachtventilatie met meer actieve componenten

Voorbeelden van actieve componenten zijn zonneboiler warmtepomp PV-panelen natuurlijke of

vraaggestuurde ventilatie en domotica Hierdoor ontstaat een woning die vrijwel energieneutraal of zelfs

energieleverend is

Figuur 19 Active House renovatie Montfoort

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 13

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 4 Proces

Het proces om tot een energiezuinige renovatie te komen verschilt en is afhankelijk van onder andere de

volgende factoren

energiebeleid corporatie

bouwkundige en installatietechnische staat huidige voorzieningen

investeringsbudget

wensen bewoners

projectspecifieke factoren

In de traditionele aanpak is over het algemeen een proces eraan voorafgegaan om het renovatieproject

te realiseren Veelal zijn er voor start van de renovatie diverse onderzoeken verricht huidige

constructieve en energetische staat asbest inventarisatie bouwfysische klachten en bewonersavonden

en enquecirctes onder de bewoners Vervolgens dient draagvlak onder de bewoners te worden gecreeumlerd en

worden de ideeeumln omgezet in een ontwerp Daarna volgt de aanbesteding en het uitvoeringsproces

waarbij veel werkzaamheden in en om de woning worden uitgevoerd Het doel van De Stroomversnelling

is onder andere om dit traditionele proces te versnellen en te industrialiseren

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen

uit de jaren rsquo50-rsquo70 De grote aantallen van de corporaties stellen de

bouwers in staat om te investeren in een forse innovatie die nodig is om

de gestelde ambitie van prijs en kwaliteit te realiseren Met de bestaande

conventionele bouwprocessen levert een kwaliteitsrenovatie die leidt tot

woningen zonder energiekosten geen sluitende business-case op Door

het bouwproces te industrialiseren wordt verwacht dat woningen worden

verbeterd tegen lagere kosten

Voor bouwpartijen is de sprong van de gangbare energienorm naar een

gegarandeerde nul-op-de-meter in technische zin mogelijk Echter om

van deze deal een businesscase te maken moeten renovatieprijzen nog

fors dalen En dat is de deal die de Stroomversnelling de belofte van

schaalgrootte stelt de bouwers namelijk in staat te innoveren op product

en proces samen met co-makers en de toeleverende

industrie Woningrenovatie zal stapsgewijs een industrieel karakter

krijgen op basis van prototyping van totale-woningconcepten Deze

sprong in prijs is alleen mogelijk door een forse proces- en ook

productinnovatie in de sector Momenteel wordt het bouwproces

gekenmerkt door gebrek aan samenwerking in de keten

projectgebonden aanpakken en hoge faalkosten

Voor de bewoner heeft deze aanpak de volgende voordelen

De thermische schil wordt verbeterd en de woning wekt net zoveel energie op als

normaalgesproken wordt gebruikt inclusief een gemiddeld huishoudelijk verbruik

Figuur 20 tijdlijn

Stroomversnelling

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 14

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Het uiterlijk van de woning wordt gemoderniseerd

De woning is na renovatie voorzien van nieuwe keuken badkamer en toilet

Doel is dat de renovatie plaats vindt in minder dan twee weken

Geen extra woonlasten Het totale bedrag van huur en energie blijft hetzelfde

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 15

-

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 1

Overzicht 25 projecten

Project Woningtype Renovatie

jaar

Aantal

woningen

Voor renovatie Na renovatie

1 Hof van Egmond te Haarlem Rijwoningen 2015 6 EI = 275 - label F EI = -008 - label A++

2 Sleephellingstraat te Rotterdam Rijwoningen 2010 14 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

3 De Kroeven te Roosendaal Rijwoningen 2012 246 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

4 Dolomietenlaan te Tilburg Rijwoningen 2011 8 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

5 Acacia-Magnoliastraat te Nieuwkuijk Woongebouw 20102011 16 EI = 192217 - label DE EI = 058 - label A+

6 Boostenwijk te Maastricht Rijwoningen 20082009 31 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

7 Lucellestraat te Amsterdam Woongebouw 20132014 179 EI = 242322 - label FG EI = 066112 - label A+B

8 Prinses Margrietstraat te Loosdrecht Rijwoningen 2013 38 EI = onbekend EI = 110069 - label A+B

9 Jan Lelsstraat te Hoek van Holland Rijwoningen 2013 52 EI = 218310 - label EG EI = -019-077 - label A++

10 Poorterstraat te Montfoort Rijwoningen 2013 92 EI = onbekend EI = 052051 - label A+

11 Surinamelaan te Amersfoort Woongebouw 20122013 55 EI = 246278 - label F EI = 061096 - label A+A

12 St Walburg Buitensingel te Tiel Rijwoningen 2013 11 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

13 s Gravenhagestraat te Den Bosch Rijwoningen 2012 15 EI = 173 - label D EI = 065 - label A+

14 Kaalheide te Kerkrade West Rijwoningen 2012 153 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

15 Past Astenhof te Millingen ad Rijn Woongebouw 2014 24 EI = onbekend EI = 076115 - label AB

16 Van Speykstraat te Arnhem Rijwoningen 2014 1 (van 96) EI = 236 - label E EI = 021 - label A++

17 Eksterstraat te Ulft Rijwoningen 20122013 9 EI = 234265 - label EF EI = 029071 - label A++A

18 Groot Lochter te Nijverdal Rijwoningen 2014 79 EI = 155220 - label CE EI = 053122 - label A+B

19 Noord Esmarkerrondweg Enschede 2^1 kapwoning 2012 10 EI = onbekend EI = 059 - label A+

20 Binnengasthuisstraat te Zwolle Rijwoningen 2012 24 EI = 314 - label G EI = 056 - label A+

21 Ruyterstraat te Nijkerk Rijwoningen 2015 13 EI = 165 - label D EI = 061 - label A+

22 Schouwstraat te Leeuwarden Rijwoningen 2013 14 EI = 156 - label C EI = 046 - label A++

23 Parallelweg te Melick Rijwoningen 20132014 4 EI = onbekend EI = 017 - label A++

24 Pierik Zuid te Zwolle Rijwoningen 20132014 46 EI = 190 - label D EI = 018 - label A++

25 Anjerhof te Wageningen Rijwoningen 2014 8 EI = 179 - label D EI = onbekend - label A+

Wn140922aaA0tha - 10 augustus 2015

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 2

Energiekenmerken per project

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015

-

Overzichtstabel - Hof van Egmond te Haarlem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Hof van Egmond

opdrachtgever PreWonen

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd vloer voorzien van 170 mm isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 200 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie oostwest oostwest

installatietechnisch

verwarming lokaal gasolie individuele warmtepomp (bron bodem)

warmtapwater badgeiser warmteboiler

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 384 msup2 PV-panelen

resultaat

Pladellastraat 4 Energie Index (EI) = 275 Energie Index (EI) = -008

Energielabel F Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Hof van Egmondxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Hof van Egmond te Haarlem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Hof van Egmond EI 008

Het complex Hof van Egmond is gelegen in de wijk Slachthuisbuurt in Haarlem en telt

154 sociale huurwoningen Het complex heeft sinds 2009 de gemeentelijke

monumenten status De woningen zijn gebouwd in de jaren 1924 -1928 Door te

funderen op een uitdrogende veenlaag (dus geen paalfundering) is in 1991 al

geconstateerd dat de aanwezige verzakkingen zo structureel zijn dat een grote

ingreep onvermijdelijk is De voorkeur viel op de aanpak gebaseerd op een

zogenoemd hoogniveau monumentenrenovatie met behoud van de monumentaal

waardige gevels Het project wordt opgedeeld in 11 fases

De bouwkundige schil wordt op een economisch verantwoorde manier

geoptimaliseerd door de woningen in zijn geheel te strippen de monumentale gevels

en de begane grondvloer worden nageiumlsoleerd de dak- en tussenvloer worden

vervangen door prefabbeton waarvan de dakvloer hoogwaardig wordt geiumlsoleerd de

roederamen worden in oude luister hersteld en voorzien van HR++ beglazing de

luchtdichtheid wordt verhoogd en bovendien zal de bestaande verouderde VR-ketel en

gaskachels vervangen worden door een HR-107 ketel of een bodemwarmtepomp

De 6 proefwoningen in de Pladellastraat zijn energieneutrale woningen De

CV gasketels zijn vervangen door een elektrische warmtepomp die gebruik

maakt van aardwarmte Verder is het platte dak voorzien van PV-panelen De

huurders van deze woningen betalen nu en in de toekomst bij normaal gebruik geen

energiekosten

-

Overzichtstabel - Sleephelling te Rotterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Sleephelling te Rotterdam

opdrachtgever Woonstad Rotterdam

uitvoering renovatie 2010

Doelstelling label A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde betonvloer Rc= 520 m2KW (xx mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk (voorzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - binnengevelisolatie

langsgevels metselwerk (achterzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 100 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 530 m2KW ge 230 mm cf ISSO 821)

plat dak dakkapel ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 880 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

wang dakkapel ongeisoleerd paneel Rc= 720 m2KW (ge 230 mm c ISSO 821)

plat dak dakterras ongeisoleerd dak Rc= 740 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel glas bestaande ramen voorzien van voorzetramen met HR++

-glas (voorzijde)

glas gehele woning vervangen door triple-glas (achterzijde)

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 556 msup2 collectorvlak

resultaat

woonblok onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 9 historische panden tot 14 koopwoningen en een kleine voorziening voor begeleid wonen volgens Passiefhuisconcept met energielabel A++

Energiekenmerken - Sleephellingxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Sleephelling te Rotterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Sleephelling EI onbekend

Het project Sleephelling in Rotterdam bestond uit 9 historische panden uit 1903 die

gerenoveerd zijn tot 14 energiezuinige koopwoningen en een voorziening bestemd

voor begeleid wonen De energie ambitie lag op het niveau Passief renoveren met 2

een warmtevraag lt 25 kWhm

Het project wordt gekenmerkt door zeer goede isolatie van vloer wanden en plafonds

op passiefniveau De gevelkozijnen van het monumentale woonblok met beschermd

stadsgezicht blijven gehandhaafd De extra zware kozijnen met drievoudige

beglazing zorgen voor een goede kierdichting Daarnaast worden de aansluitingen

tussen gevel en kozijn rondom luchtdicht afgeplakt zodat het mogelijk is een hoge

mate van luchtdichtheid te realiseren

De woningen worden uitgerust met een gebalanceerd ventilatiesysteem met

warmteterug-winning De energie van de afgezogen lucht wordt overgedragen aan de

toegevoerde lucht waardoor er geen energie verloren gaat Zonneboilers zorgen

voor warm tapwater Een HR-combiketel zal alleen tijdens extreme situaties als

bijverwarming nodig zijn dan wel om het tapwater na te verwarmen De grote

energieverbruikers zoals wasmachine en vaatwasser krijgen een hotfill Waardoor de

apparaten standaard worden voorzien van warmwater dat is opgewarmd door de

zonneboiler Voor de gasgestookte droger is een gasaansluiting opgenomen

-

Overzichtstabel - De Kroeven te Roosendaal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project De Kroeven Roosendaal complex 505

opdrachtgever Aramis AlleeWonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde vloer Rc= 410 m2KW (isolatiedikte 100 mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 949 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel Brink passiefhuis toestel

warmtapwater combitap VR Brink passiefhuis toestel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie Kro zonneboiler met 228 msup2 collectorvlak

resultaat

hoekwoning De Kroeven onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - De Kroevenxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - De Kroeven te Roosendaal

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie De Kroeven EI onbekend

In de Roosendaalse wijk Kroeven zijn 244 eengezinswoningen hoogefficieumlnt

gerenoveerd volgens het Passiefhuisconcept Om aan de Passiefhuiseisen te voldoen

is de schil van de huizen optimaal geiumlsoleerd en kierdicht gemaakt De schil is volledig

gestript tegen de afgepelde buitenkant van de woningen komt een

houtskeletbouwconstructie van houten I-profielen gevuld met een 36 cm dikke laag

cellulose De buitengevels is voorzien van leistenen De warmteweerstand (Rcshy

waarde) van de dichte delen van de thermische schil bedraagt circa 10 msup2KW

De warmtebehoefte van de huizen in Kroeven is minimaal en kan gemakkelijk

aangevuld worden met een eenvoudige installatie De woning wordt voorzien van

luchtverwarming Bij de renovatie van de woningen blijven de bestaande cv-ketel een

groot deel van de radiatoren behouden Om te voorkomen dat het te warm wordt

beperkt een buffervat zo nodig het vermogen van de cv Dit wordt gecombineerd met

een zomerbypass

In de woning wordt een Passiefhuistoestel geplaatst waarin het ventilatie-

warmwater- en verwarmingsysteem zijn geiumlntegreerd Het tapwater wordt door de cv-

ketel en de zonneboiler gerealiseerd In de zomer garanderen passieve strategieeumln

zoals thermische massa zonwering en nachtventilatie een comfortabel binnenklimaat

-

Overzichtstabel - Dolomietenlaan te Tilburg

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Passief renovatie sociale huurwoningen Tilburg

opdrachtgever Woningcorporatie TBV Wonen

uitvoering renovatie 2011

Doelstelling A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van 20 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

paneel ongeiumlsoleerd voorzien van 230 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 ketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 400 msup2 collectorvlak

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

investering per woning euro 120000

subsidie per woning euro 11875

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Acht bestaande woningen uit 1976 zijn omgebouwd tot Passiefwoningen

Energiekenmerken - Dolomietenlaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Dolomietenlaan te Tilburg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Dolomietenlaan EI 063 068

In Tilburg zijn acht woningen uit 1976 gerenoveerd volgens de principes van Passief

Bouwen De bestaande woningen werden gekenmerkt door enkel glas verouderde

installatie waaronder het ventilatiesysteem De maximale warmtevraag van de

woningen is door de bouwwijze Passief Bpouwen teruggebracht tot maximaal van 25

kWhm2sup2 per jaar goed voor een energiebesparing van 70 procent Hiervoor zijn de

gevels voorzien van houtskeletbouwelementen met isolatiediktes van ruim 40

centimeter opgevuld met cellulose Deze elementen zijn in eacuteeacuten dag aangebracht met

ingebouwd drievoudig HR++ glas en kozijnen Het dakbeschot bleef bewaard maar

daarop werd een geiumlsoleerd prefabelement geplaatst De spouw die daardoor

ontstond werd ook geiumlsoleerd De vloer op zand daarentegen bleek moeilijker te

isoleren Alleen het warmteverlies ter plaatse van de fundering is vermindert

Elk huis beschikt over een gebalanceerd ventilatiesysteem en een zonneboiler Vier

vierkante meter zonnecollectoren op het dak volstaan meestal om de 200 liter water

in de boiler voor te verwarmen In geval van nood is er altijd de kleine cv-installatie

amper 35 kilowatt sterk ldquoDie levert niet alleen warmte aan het tapwater maar helpt

het huis ook verwarmen mocht dat nodig zijn Sommige kamers hebben nieuwe

kleine radiatoren gekregen Maar in andere ruimtes zijn de oude radiatoren

behouden

-

Overzichtstabel - Passiefhuisrenovatie Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 16 woningen Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

opdrachtgever Woonveste Nieuwkuijk

uitvoering renovatie 20102011

Doelstelling Passiefhuis renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer vloer (obv bouwjaar 1965 - 1975) Rc= 807 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 644 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 894 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

plat dak houten dakbeschot ongeisoleerd Rc= 826 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houtenaluminium kozijnen - U le 080 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 100 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen - n50 lt 10 h

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

portiekwoningen Energie Index (EI) = 192 - 217 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D - E Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro100000-

huurprijs euro350 maand euro500 maand

Gemiddelde gasbesparingmaand euro50-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 16 woningen uit de jaren 70 naar het niveau Passief Bouwen met ketensamenwerking

Energiekenmerken - Acacia- en Magnoliastraatxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Acacia- en Magnoliastraat EI 058 063

Aan de Acacia- en Magnoliastraat te Nieuwkuijk staan 2 blokken met 8

huurappartementen Stichting Woonveste te Drunen heet deze woningen energetisch

verbeterd naar het niveau Passief renovatie

De appartementen hebben na renovatie een marginale energiebehoefte voor

ruimteverwarming van maximaal 25 kWhm2 en een gerealiseerde luchtdichtheid van

n50 le 10 h-1 (oftewel qv10 le 025 dm3sm2)

Om tot deze resultaten te komen is de totale gebouwschil uitermate goed geiumlsoleerd

(Rc ge 8 m2KW en geiumlsoleerde kozijnen met 3-voudig glas) zijn de details volledig

luchtdicht uitgevoerd en is er extra aandacht besteed aan de beperking van lineaire

transmissieverliezen over de onderlinge aansluiting van bouwdelen (zgn

koudebruggen) Daarnaast zijn de appartementen geventileerd dmv een

gebalanceerd ventilatiesysteem met een hoog rendement op de warmteterugwinning

en is vanwege de lage transmissie verliezen slechts een CV-installatie benodigd met

eacuteeacuten centrale radiator

Woonveste koos voor een ketensamenwerking tussen opdrachtgever architect

adviesbureau en installateur Openheid en vertrouwen zijn daarbij belangrijke

onderdelen

-

Overzichtstabel - Boostenwijk te Maastricht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Boostenwijk te Maastricht

opdrachtgever Servatius Ontwikkeling

uitvoering renovatie 2008-2009

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel elektrische warmtepomp met individuele bodemwisselaar

koeling nvt HT-koeling geiumlntegreerd in wand- en plafondpanelen

warmtapwater combitap VR combiwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A+

bouwkosten ca euro5400000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Boostenwijkxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

23 Verwarming amp tapwater

Voor de verwarming van de woningen komen de volgende systemen naar voren

HR-107 combiketel al dan niet in combinatie met een zonneboiler met vlakke plaatcollector of

heatpipe

Warmtepomp ndash bodem

Warmtepomp - lucht

figuur 10 cv-installatie met zonneboiler bij Binnengasthuisstraat en Sleephelling toepassing

warmtepompen bij Poorterstraat

In 19 projecten is tijdens renovatie een individuele cv-ketel (HR-107 ketel) toegepast In de

verblijfsruimten zijn bij toepassing van een cv-ketel radiatorenconvectoren toegepast voor de afgifte van

de warmte

In de volgende 6 projecten wordt een andere installatie toegepast

Bodemwarmtepomp Hof van Egmond te Haarlem Boostenwijk te Maastricht president Jan

Lelsstraat te Hoek van Holland Poorterstraat te Montfoort

Luchtwarmtepomp Parallelweg te Melick president Jan Lelsstraat te Hoek van Holland

Hybride warmtepompcv-ketel op basis van ventilatieretourlucht rsquos Gravenhagestraat te rsquos

Hertogenbosch

Bij het project president Jan Lelsstraat te Hoek van Holland hadden bewoners de keuze uit een HR-107

ketel of een luchtwarmtepomp Van de 52 woningen hebben 11 bewoners voor een warmtepomp

gekozen waarvan vijf voor een luchtwarmtepomp en zes voor een bodemwarmtepomp

In het project De Kroeven te Roosendaal wordt een Passiefhuistoestel toegepast Deze installatie bestaat

uit een geiumlntegreerde oplossing met de functionaliteit van cv-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

met warmteterugwinning en een zonneboiler

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 7

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

figuur 11 cv + WTW-unit De Kroeven

24 Ventilatie

Bij 12 van de 25 onderzochte projecten is een gebalanceerde ventilatiesysteem met warmteterugwinning

toegepast Bij de projecten met de ambitie Passief renoveren geldt een eis aan de warmtevraag van

maximaal 25 kWhm2 Om te voldoen aan deze eis is de toepassing van een gebalanceerd

ventilatiesysteem noodzakelijk Bij toepassing van natuurlijke toevoer en mechanische afvoer wordt de

warmtevraag van 25 kWhm2 al snel overschreden In 12 projecten vindt ventilatie plaats door middel

van natuurlijke toevoer (ventilatieroosters in de gevel) en mechanische afvoer Van de projecten met

natuurlijke toevoer en mechanische afvoer wordt bij 8 projecten vraaggestuurde ventilatie toegepast op

basis van tijd of CO2 Dit betekent dat veelal in de woonkamer een CO2-sensor wordt toegepast die

afhankelijk van het aantal personen in de woonkamer de mechanische ventilatie aanstuurt Uit onderzoek

van Monicair blijkt dat met name in de slaapkamers sprake is van een slechtere luchtkwaliteit Om ook in

de slaapkamer een goede luchtkwaliteit te realiseren een mechanische component nodig al dan niet op

basis van CO2-meting

Bij het project Prinses Margrietstraat te Loosdrecht wordt een decentrale-WTW unit toegepast in de

woonkamerkeuken en natuurlijke toevoer met mechanische afvoer in de overige vertrekken van de

woning Het voordeel van decentrale-WTW unit in de bestaande bouw is dat het minder ventilatiekanalen

vergt

figuur 12 Decentrale WTW unit

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 8

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

25 Zonne-energie

Bij de onderzochte renovatieprojecten wordt zonne-energie zowel ingezet voor de opwekking van

elektriciteit als de opwekking van warmtapwater Bij 17 van de 25 projecten wordt gebruik gemaakt van

PV-panelen voor de opwekking van elektriciteit De toe te passen aantal m2 PV-panelen is afhankelijk van

de energieambitie A+ A++ nul op de meter

Om de tapwatervraag te beperken wordt bij 10 renovatieprojecten een zonneboiler toegepast De grootte

van het collectoroppervlak ligt rond de 23 m2 per woning voor tapwater

Figuur 13 voorbeeld gebruik zonne- energie Montfoort en Kerkrade-West

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 9

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 3 Aanpak renovatieprojecten

Uit de onderzochte projecten blijkt dat er verschil is in aanpak tussen projecten met een ambitie label

AB en projecten met een hogere ambitie label A+ en hoger Bij de woningprojecten met een label B

worden veelal maatregelen gekozen die net voldoen aan label B maar niet gericht zijn op de

toekomstWoningcorporaties geven bij zeer energiezuinige projecten (ambitie A+ en hoger) voor het

merendeel de voorkeur aan een sprongsgewijze aanpak in een keer een grote stap

Sprongsgewijs

Doel van een sprongsgewijze aanpak is om de aanpak niet in meerdere stappen te verdelen maar per

complex een grote stap te maken naar Passief Bouwen Active House of nul op de meter

Bij drie projecten is nu de stap gemaakt naar Passief renoveren waarbij in de toekomst door het gebruik

van duurzame energie relatief eenvoudig de stap naar energieneutraliteit te behalen is De volgende

denkrichtingen voor de sprongsgewijze aanpak worden in de volgende paragrafen nader toegelicht

Nul op de meter Nul op de nota

Passief Renoveren

Active House

Autarkisch (komt niet in de onderzochte projecten voor)

Figuur 14 stapsgewijze aanpak (label B) en sprongsgewijze aanpak (label A+A++)

(bron Taskforce CO2)

Bij een aantal projecten is de aanpak van de thermische schil beperkt tot het na-isoleren van de

spouwmuur en het matig isoleren van de vloer en het dak Om tot een label A+A++ te komen wordt het

warmteverlies van de schil gecompenseerd door het gebruik van actieve zonne-energie (veelal PV) Door

nu gebruik te maken van PV-panelen wordt de woning beperkt in de mogelijkheden om op termijn te

komen tot energieneutraliteit Geredeneerd vanuit het einddoel energieneutraliteit in 2050 is het

verstandig om nu te investeren in de thermische schil en mogelijkheden te behouden om te komen tot

energieneutraal

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 10

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

31 Nul op de meter

Belangrijk voorbeeld van gerealiseerde nul-op-de-meter projecten zijn de projecten die in het kader van

de Stroomversnelling zijn aangepakt De Stroomversnelling is een landelijke samenwerking tussen zes

corporaties en vier bouwers zie httpwwwstroomversnellingnet Het doel is om een concept te

ontwikkelen voor de renovatie van jaren rsquo50 jarenrsquo60 en jaren rsquo70 woningen tot nul-op-de-meter

woningen Het concept draagt ertoe bij dat woningcorporaties hun woningvoorraad kunnen verbeteren

kunnen voldoen aan de landelijke doelstellingen voor het verduurzamen van woningen egraven de woonlasten

voor hun huurders zo laag mogelijk kunnen houden

Het idee achter de Stroomversnelling is dat de maandelijkse energierekening van bewoners ingezet wordt

om de kosten voor de renovatie te betalen In de proef bouwt iedere bouwer in eerste instantie een serie

prototypes een grondgebonden woning uit de jaren rsquo60 een grondgebonden woning uit de jaren rsquo70 en

een appartement in gestapelde bouw Een ongeiumlsoleerde woning uit de jaren rsquo60 biedt andere

mogelijkheden dan een matig geiumlsoleerde woningen uit de jaren rsquo70 Wanneer de prototypes uitwijzen

dat het concept financieel haalbaar is mogen de vier bouwers in totaal 10000 woningen renoveren

Daarna stellen de zes corporaties nog eens 100000 woningen beschikbaar aan de markt

In dit onderzoek zijn twee prototypen van projecten uit de stroomversnelling opgenomen

Figuur 15 Nul op de meter Stroomversnelling te Arnhem en Melick

Arnhem

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96

huurhuizen in de wijk Presikhaaf in Arnhem

De woningen krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat

uit geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de

woning zorgt een cv-ketel voor verwarming en

warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de

zonzijde PV-panelen voor de opwekking van elektriciteit

en een zonneboiler voor warmtapwater

Figuur 16 voorbeeld energieconcept

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 11

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Insteek van de Stroomversnelling is dat de maandelijkse woonlasten voor de huurders gelijk blijven Zij

betalen hun energierekening niet meer aan het energiebedrijf maar aan de woningbouwcorporatie Voor

dat geld knapt de corporatie met het bouwbedrijf de woning op De woning wordt zo goed verbeterd dat

de energiemeter over een jaar gemiddeld op nul uitkomt De bewoner betaalt alleen nog voor energie als

hij bovengemiddeld energie verbruikt Gebruikt de bewoner minder energie dan krijgt hij geld terug

Melick

In Melick is een blokje van vier jaren rsquo60

rijtjeswoningen gerenoveerd Deze woningen zijn

uitgevoerd als all-electric woningen De installaties

van de woningen zijn samengebracht in een extern

portaal

In de vier huizen zijn bekende technieken toegepast

zoals gebalanceerde ventilatie PV warmtepomp

gecombineerd met innovaties zoals 3D woningshy

inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in

plaats van wisselstroom

32 Passief Renovatie

Passief renoveren is een bouwwijze die gekenmerkt wordt door een optimale thermische schil en een

efficieumlnt gebruik van zonne-energie De nadruk ligt op de eerste stap van de Trias Energetica het

beperken van de energievraag Door het warmteverlies en de luchtdoorlatendheid van de woning sterk te

beperken te optimaliseren ontstaat een comfortabele en energiezuinige woning in de winter- en

zomerperiode Dit wordt gerealiseerd door een hoge warmteweerstand van vloer gevel en dak van 65 aacute

100 m2KW drievoudige beglazing geen koudebruggen gebalanceerde ventilatie en zomernacht-

ventilatie Doordat een groot deel van de energievraag gedekt wordt door passieve zonne-energie wordt

de term lsquoPassiefrsquo gebruikt Het concept vergt een hoge kwaliteit in het ontwerp- en uitvoeringsproces

Figuur 17 voorbeeld energieconcept

Figuur 18 Renovatie met Passief ambitie te Kaalheide Kerkrade West en Nieuwkuijk

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 12

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

33 Active House

Het Active House concept is een visie die inzet op comfortabel gebouw en een intergrale kijk op het

totaalbeeld van de aspecten energie binnenklimaat en omgeving Naast energiebesparing maken

ruimte licht beleving comfort en energieopwekking onderdeel uit van de oplossing en visie op de

toekomst

Een Active House concept combineert een thermisch schil zoals hoge isolatiewaarden en hoge

luchtdichtheid zuid orieumlntatie met zonwering enof zomernachtventilatie met meer actieve componenten

Voorbeelden van actieve componenten zijn zonneboiler warmtepomp PV-panelen natuurlijke of

vraaggestuurde ventilatie en domotica Hierdoor ontstaat een woning die vrijwel energieneutraal of zelfs

energieleverend is

Figuur 19 Active House renovatie Montfoort

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 13

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 4 Proces

Het proces om tot een energiezuinige renovatie te komen verschilt en is afhankelijk van onder andere de

volgende factoren

energiebeleid corporatie

bouwkundige en installatietechnische staat huidige voorzieningen

investeringsbudget

wensen bewoners

projectspecifieke factoren

In de traditionele aanpak is over het algemeen een proces eraan voorafgegaan om het renovatieproject

te realiseren Veelal zijn er voor start van de renovatie diverse onderzoeken verricht huidige

constructieve en energetische staat asbest inventarisatie bouwfysische klachten en bewonersavonden

en enquecirctes onder de bewoners Vervolgens dient draagvlak onder de bewoners te worden gecreeumlerd en

worden de ideeeumln omgezet in een ontwerp Daarna volgt de aanbesteding en het uitvoeringsproces

waarbij veel werkzaamheden in en om de woning worden uitgevoerd Het doel van De Stroomversnelling

is onder andere om dit traditionele proces te versnellen en te industrialiseren

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen

uit de jaren rsquo50-rsquo70 De grote aantallen van de corporaties stellen de

bouwers in staat om te investeren in een forse innovatie die nodig is om

de gestelde ambitie van prijs en kwaliteit te realiseren Met de bestaande

conventionele bouwprocessen levert een kwaliteitsrenovatie die leidt tot

woningen zonder energiekosten geen sluitende business-case op Door

het bouwproces te industrialiseren wordt verwacht dat woningen worden

verbeterd tegen lagere kosten

Voor bouwpartijen is de sprong van de gangbare energienorm naar een

gegarandeerde nul-op-de-meter in technische zin mogelijk Echter om

van deze deal een businesscase te maken moeten renovatieprijzen nog

fors dalen En dat is de deal die de Stroomversnelling de belofte van

schaalgrootte stelt de bouwers namelijk in staat te innoveren op product

en proces samen met co-makers en de toeleverende

industrie Woningrenovatie zal stapsgewijs een industrieel karakter

krijgen op basis van prototyping van totale-woningconcepten Deze

sprong in prijs is alleen mogelijk door een forse proces- en ook

productinnovatie in de sector Momenteel wordt het bouwproces

gekenmerkt door gebrek aan samenwerking in de keten

projectgebonden aanpakken en hoge faalkosten

Voor de bewoner heeft deze aanpak de volgende voordelen

De thermische schil wordt verbeterd en de woning wekt net zoveel energie op als

normaalgesproken wordt gebruikt inclusief een gemiddeld huishoudelijk verbruik

Figuur 20 tijdlijn

Stroomversnelling

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 14

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Het uiterlijk van de woning wordt gemoderniseerd

De woning is na renovatie voorzien van nieuwe keuken badkamer en toilet

Doel is dat de renovatie plaats vindt in minder dan twee weken

Geen extra woonlasten Het totale bedrag van huur en energie blijft hetzelfde

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 15

-

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 1

Overzicht 25 projecten

Project Woningtype Renovatie

jaar

Aantal

woningen

Voor renovatie Na renovatie

1 Hof van Egmond te Haarlem Rijwoningen 2015 6 EI = 275 - label F EI = -008 - label A++

2 Sleephellingstraat te Rotterdam Rijwoningen 2010 14 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

3 De Kroeven te Roosendaal Rijwoningen 2012 246 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

4 Dolomietenlaan te Tilburg Rijwoningen 2011 8 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

5 Acacia-Magnoliastraat te Nieuwkuijk Woongebouw 20102011 16 EI = 192217 - label DE EI = 058 - label A+

6 Boostenwijk te Maastricht Rijwoningen 20082009 31 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

7 Lucellestraat te Amsterdam Woongebouw 20132014 179 EI = 242322 - label FG EI = 066112 - label A+B

8 Prinses Margrietstraat te Loosdrecht Rijwoningen 2013 38 EI = onbekend EI = 110069 - label A+B

9 Jan Lelsstraat te Hoek van Holland Rijwoningen 2013 52 EI = 218310 - label EG EI = -019-077 - label A++

10 Poorterstraat te Montfoort Rijwoningen 2013 92 EI = onbekend EI = 052051 - label A+

11 Surinamelaan te Amersfoort Woongebouw 20122013 55 EI = 246278 - label F EI = 061096 - label A+A

12 St Walburg Buitensingel te Tiel Rijwoningen 2013 11 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

13 s Gravenhagestraat te Den Bosch Rijwoningen 2012 15 EI = 173 - label D EI = 065 - label A+

14 Kaalheide te Kerkrade West Rijwoningen 2012 153 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

15 Past Astenhof te Millingen ad Rijn Woongebouw 2014 24 EI = onbekend EI = 076115 - label AB

16 Van Speykstraat te Arnhem Rijwoningen 2014 1 (van 96) EI = 236 - label E EI = 021 - label A++

17 Eksterstraat te Ulft Rijwoningen 20122013 9 EI = 234265 - label EF EI = 029071 - label A++A

18 Groot Lochter te Nijverdal Rijwoningen 2014 79 EI = 155220 - label CE EI = 053122 - label A+B

19 Noord Esmarkerrondweg Enschede 2^1 kapwoning 2012 10 EI = onbekend EI = 059 - label A+

20 Binnengasthuisstraat te Zwolle Rijwoningen 2012 24 EI = 314 - label G EI = 056 - label A+

21 Ruyterstraat te Nijkerk Rijwoningen 2015 13 EI = 165 - label D EI = 061 - label A+

22 Schouwstraat te Leeuwarden Rijwoningen 2013 14 EI = 156 - label C EI = 046 - label A++

23 Parallelweg te Melick Rijwoningen 20132014 4 EI = onbekend EI = 017 - label A++

24 Pierik Zuid te Zwolle Rijwoningen 20132014 46 EI = 190 - label D EI = 018 - label A++

25 Anjerhof te Wageningen Rijwoningen 2014 8 EI = 179 - label D EI = onbekend - label A+

Wn140922aaA0tha - 10 augustus 2015

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 2

Energiekenmerken per project

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015

-

Overzichtstabel - Hof van Egmond te Haarlem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Hof van Egmond

opdrachtgever PreWonen

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd vloer voorzien van 170 mm isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 200 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie oostwest oostwest

installatietechnisch

verwarming lokaal gasolie individuele warmtepomp (bron bodem)

warmtapwater badgeiser warmteboiler

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 384 msup2 PV-panelen

resultaat

Pladellastraat 4 Energie Index (EI) = 275 Energie Index (EI) = -008

Energielabel F Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Hof van Egmondxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Hof van Egmond te Haarlem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Hof van Egmond EI 008

Het complex Hof van Egmond is gelegen in de wijk Slachthuisbuurt in Haarlem en telt

154 sociale huurwoningen Het complex heeft sinds 2009 de gemeentelijke

monumenten status De woningen zijn gebouwd in de jaren 1924 -1928 Door te

funderen op een uitdrogende veenlaag (dus geen paalfundering) is in 1991 al

geconstateerd dat de aanwezige verzakkingen zo structureel zijn dat een grote

ingreep onvermijdelijk is De voorkeur viel op de aanpak gebaseerd op een

zogenoemd hoogniveau monumentenrenovatie met behoud van de monumentaal

waardige gevels Het project wordt opgedeeld in 11 fases

De bouwkundige schil wordt op een economisch verantwoorde manier

geoptimaliseerd door de woningen in zijn geheel te strippen de monumentale gevels

en de begane grondvloer worden nageiumlsoleerd de dak- en tussenvloer worden

vervangen door prefabbeton waarvan de dakvloer hoogwaardig wordt geiumlsoleerd de

roederamen worden in oude luister hersteld en voorzien van HR++ beglazing de

luchtdichtheid wordt verhoogd en bovendien zal de bestaande verouderde VR-ketel en

gaskachels vervangen worden door een HR-107 ketel of een bodemwarmtepomp

De 6 proefwoningen in de Pladellastraat zijn energieneutrale woningen De

CV gasketels zijn vervangen door een elektrische warmtepomp die gebruik

maakt van aardwarmte Verder is het platte dak voorzien van PV-panelen De

huurders van deze woningen betalen nu en in de toekomst bij normaal gebruik geen

energiekosten

-

Overzichtstabel - Sleephelling te Rotterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Sleephelling te Rotterdam

opdrachtgever Woonstad Rotterdam

uitvoering renovatie 2010

Doelstelling label A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde betonvloer Rc= 520 m2KW (xx mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk (voorzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - binnengevelisolatie

langsgevels metselwerk (achterzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 100 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 530 m2KW ge 230 mm cf ISSO 821)

plat dak dakkapel ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 880 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

wang dakkapel ongeisoleerd paneel Rc= 720 m2KW (ge 230 mm c ISSO 821)

plat dak dakterras ongeisoleerd dak Rc= 740 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel glas bestaande ramen voorzien van voorzetramen met HR++

-glas (voorzijde)

glas gehele woning vervangen door triple-glas (achterzijde)

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 556 msup2 collectorvlak

resultaat

woonblok onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 9 historische panden tot 14 koopwoningen en een kleine voorziening voor begeleid wonen volgens Passiefhuisconcept met energielabel A++

Energiekenmerken - Sleephellingxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Sleephelling te Rotterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Sleephelling EI onbekend

Het project Sleephelling in Rotterdam bestond uit 9 historische panden uit 1903 die

gerenoveerd zijn tot 14 energiezuinige koopwoningen en een voorziening bestemd

voor begeleid wonen De energie ambitie lag op het niveau Passief renoveren met 2

een warmtevraag lt 25 kWhm

Het project wordt gekenmerkt door zeer goede isolatie van vloer wanden en plafonds

op passiefniveau De gevelkozijnen van het monumentale woonblok met beschermd

stadsgezicht blijven gehandhaafd De extra zware kozijnen met drievoudige

beglazing zorgen voor een goede kierdichting Daarnaast worden de aansluitingen

tussen gevel en kozijn rondom luchtdicht afgeplakt zodat het mogelijk is een hoge

mate van luchtdichtheid te realiseren

De woningen worden uitgerust met een gebalanceerd ventilatiesysteem met

warmteterug-winning De energie van de afgezogen lucht wordt overgedragen aan de

toegevoerde lucht waardoor er geen energie verloren gaat Zonneboilers zorgen

voor warm tapwater Een HR-combiketel zal alleen tijdens extreme situaties als

bijverwarming nodig zijn dan wel om het tapwater na te verwarmen De grote

energieverbruikers zoals wasmachine en vaatwasser krijgen een hotfill Waardoor de

apparaten standaard worden voorzien van warmwater dat is opgewarmd door de

zonneboiler Voor de gasgestookte droger is een gasaansluiting opgenomen

-

Overzichtstabel - De Kroeven te Roosendaal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project De Kroeven Roosendaal complex 505

opdrachtgever Aramis AlleeWonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde vloer Rc= 410 m2KW (isolatiedikte 100 mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 949 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel Brink passiefhuis toestel

warmtapwater combitap VR Brink passiefhuis toestel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie Kro zonneboiler met 228 msup2 collectorvlak

resultaat

hoekwoning De Kroeven onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - De Kroevenxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - De Kroeven te Roosendaal

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie De Kroeven EI onbekend

In de Roosendaalse wijk Kroeven zijn 244 eengezinswoningen hoogefficieumlnt

gerenoveerd volgens het Passiefhuisconcept Om aan de Passiefhuiseisen te voldoen

is de schil van de huizen optimaal geiumlsoleerd en kierdicht gemaakt De schil is volledig

gestript tegen de afgepelde buitenkant van de woningen komt een

houtskeletbouwconstructie van houten I-profielen gevuld met een 36 cm dikke laag

cellulose De buitengevels is voorzien van leistenen De warmteweerstand (Rcshy

waarde) van de dichte delen van de thermische schil bedraagt circa 10 msup2KW

De warmtebehoefte van de huizen in Kroeven is minimaal en kan gemakkelijk

aangevuld worden met een eenvoudige installatie De woning wordt voorzien van

luchtverwarming Bij de renovatie van de woningen blijven de bestaande cv-ketel een

groot deel van de radiatoren behouden Om te voorkomen dat het te warm wordt

beperkt een buffervat zo nodig het vermogen van de cv Dit wordt gecombineerd met

een zomerbypass

In de woning wordt een Passiefhuistoestel geplaatst waarin het ventilatie-

warmwater- en verwarmingsysteem zijn geiumlntegreerd Het tapwater wordt door de cv-

ketel en de zonneboiler gerealiseerd In de zomer garanderen passieve strategieeumln

zoals thermische massa zonwering en nachtventilatie een comfortabel binnenklimaat

-

Overzichtstabel - Dolomietenlaan te Tilburg

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Passief renovatie sociale huurwoningen Tilburg

opdrachtgever Woningcorporatie TBV Wonen

uitvoering renovatie 2011

Doelstelling A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van 20 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

paneel ongeiumlsoleerd voorzien van 230 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 ketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 400 msup2 collectorvlak

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

investering per woning euro 120000

subsidie per woning euro 11875

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Acht bestaande woningen uit 1976 zijn omgebouwd tot Passiefwoningen

Energiekenmerken - Dolomietenlaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Dolomietenlaan te Tilburg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Dolomietenlaan EI 063 068

In Tilburg zijn acht woningen uit 1976 gerenoveerd volgens de principes van Passief

Bouwen De bestaande woningen werden gekenmerkt door enkel glas verouderde

installatie waaronder het ventilatiesysteem De maximale warmtevraag van de

woningen is door de bouwwijze Passief Bpouwen teruggebracht tot maximaal van 25

kWhm2sup2 per jaar goed voor een energiebesparing van 70 procent Hiervoor zijn de

gevels voorzien van houtskeletbouwelementen met isolatiediktes van ruim 40

centimeter opgevuld met cellulose Deze elementen zijn in eacuteeacuten dag aangebracht met

ingebouwd drievoudig HR++ glas en kozijnen Het dakbeschot bleef bewaard maar

daarop werd een geiumlsoleerd prefabelement geplaatst De spouw die daardoor

ontstond werd ook geiumlsoleerd De vloer op zand daarentegen bleek moeilijker te

isoleren Alleen het warmteverlies ter plaatse van de fundering is vermindert

Elk huis beschikt over een gebalanceerd ventilatiesysteem en een zonneboiler Vier

vierkante meter zonnecollectoren op het dak volstaan meestal om de 200 liter water

in de boiler voor te verwarmen In geval van nood is er altijd de kleine cv-installatie

amper 35 kilowatt sterk ldquoDie levert niet alleen warmte aan het tapwater maar helpt

het huis ook verwarmen mocht dat nodig zijn Sommige kamers hebben nieuwe

kleine radiatoren gekregen Maar in andere ruimtes zijn de oude radiatoren

behouden

-

Overzichtstabel - Passiefhuisrenovatie Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 16 woningen Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

opdrachtgever Woonveste Nieuwkuijk

uitvoering renovatie 20102011

Doelstelling Passiefhuis renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer vloer (obv bouwjaar 1965 - 1975) Rc= 807 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 644 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 894 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

plat dak houten dakbeschot ongeisoleerd Rc= 826 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houtenaluminium kozijnen - U le 080 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 100 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen - n50 lt 10 h

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

portiekwoningen Energie Index (EI) = 192 - 217 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D - E Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro100000-

huurprijs euro350 maand euro500 maand

Gemiddelde gasbesparingmaand euro50-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 16 woningen uit de jaren 70 naar het niveau Passief Bouwen met ketensamenwerking

Energiekenmerken - Acacia- en Magnoliastraatxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Acacia- en Magnoliastraat EI 058 063

Aan de Acacia- en Magnoliastraat te Nieuwkuijk staan 2 blokken met 8

huurappartementen Stichting Woonveste te Drunen heet deze woningen energetisch

verbeterd naar het niveau Passief renovatie

De appartementen hebben na renovatie een marginale energiebehoefte voor

ruimteverwarming van maximaal 25 kWhm2 en een gerealiseerde luchtdichtheid van

n50 le 10 h-1 (oftewel qv10 le 025 dm3sm2)

Om tot deze resultaten te komen is de totale gebouwschil uitermate goed geiumlsoleerd

(Rc ge 8 m2KW en geiumlsoleerde kozijnen met 3-voudig glas) zijn de details volledig

luchtdicht uitgevoerd en is er extra aandacht besteed aan de beperking van lineaire

transmissieverliezen over de onderlinge aansluiting van bouwdelen (zgn

koudebruggen) Daarnaast zijn de appartementen geventileerd dmv een

gebalanceerd ventilatiesysteem met een hoog rendement op de warmteterugwinning

en is vanwege de lage transmissie verliezen slechts een CV-installatie benodigd met

eacuteeacuten centrale radiator

Woonveste koos voor een ketensamenwerking tussen opdrachtgever architect

adviesbureau en installateur Openheid en vertrouwen zijn daarbij belangrijke

onderdelen

-

Overzichtstabel - Boostenwijk te Maastricht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Boostenwijk te Maastricht

opdrachtgever Servatius Ontwikkeling

uitvoering renovatie 2008-2009

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel elektrische warmtepomp met individuele bodemwisselaar

koeling nvt HT-koeling geiumlntegreerd in wand- en plafondpanelen

warmtapwater combitap VR combiwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A+

bouwkosten ca euro5400000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Boostenwijkxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

figuur 11 cv + WTW-unit De Kroeven

24 Ventilatie

Bij 12 van de 25 onderzochte projecten is een gebalanceerde ventilatiesysteem met warmteterugwinning

toegepast Bij de projecten met de ambitie Passief renoveren geldt een eis aan de warmtevraag van

maximaal 25 kWhm2 Om te voldoen aan deze eis is de toepassing van een gebalanceerd

ventilatiesysteem noodzakelijk Bij toepassing van natuurlijke toevoer en mechanische afvoer wordt de

warmtevraag van 25 kWhm2 al snel overschreden In 12 projecten vindt ventilatie plaats door middel

van natuurlijke toevoer (ventilatieroosters in de gevel) en mechanische afvoer Van de projecten met

natuurlijke toevoer en mechanische afvoer wordt bij 8 projecten vraaggestuurde ventilatie toegepast op

basis van tijd of CO2 Dit betekent dat veelal in de woonkamer een CO2-sensor wordt toegepast die

afhankelijk van het aantal personen in de woonkamer de mechanische ventilatie aanstuurt Uit onderzoek

van Monicair blijkt dat met name in de slaapkamers sprake is van een slechtere luchtkwaliteit Om ook in

de slaapkamer een goede luchtkwaliteit te realiseren een mechanische component nodig al dan niet op

basis van CO2-meting

Bij het project Prinses Margrietstraat te Loosdrecht wordt een decentrale-WTW unit toegepast in de

woonkamerkeuken en natuurlijke toevoer met mechanische afvoer in de overige vertrekken van de

woning Het voordeel van decentrale-WTW unit in de bestaande bouw is dat het minder ventilatiekanalen

vergt

figuur 12 Decentrale WTW unit

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 8

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

25 Zonne-energie

Bij de onderzochte renovatieprojecten wordt zonne-energie zowel ingezet voor de opwekking van

elektriciteit als de opwekking van warmtapwater Bij 17 van de 25 projecten wordt gebruik gemaakt van

PV-panelen voor de opwekking van elektriciteit De toe te passen aantal m2 PV-panelen is afhankelijk van

de energieambitie A+ A++ nul op de meter

Om de tapwatervraag te beperken wordt bij 10 renovatieprojecten een zonneboiler toegepast De grootte

van het collectoroppervlak ligt rond de 23 m2 per woning voor tapwater

Figuur 13 voorbeeld gebruik zonne- energie Montfoort en Kerkrade-West

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 9

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 3 Aanpak renovatieprojecten

Uit de onderzochte projecten blijkt dat er verschil is in aanpak tussen projecten met een ambitie label

AB en projecten met een hogere ambitie label A+ en hoger Bij de woningprojecten met een label B

worden veelal maatregelen gekozen die net voldoen aan label B maar niet gericht zijn op de

toekomstWoningcorporaties geven bij zeer energiezuinige projecten (ambitie A+ en hoger) voor het

merendeel de voorkeur aan een sprongsgewijze aanpak in een keer een grote stap

Sprongsgewijs

Doel van een sprongsgewijze aanpak is om de aanpak niet in meerdere stappen te verdelen maar per

complex een grote stap te maken naar Passief Bouwen Active House of nul op de meter

Bij drie projecten is nu de stap gemaakt naar Passief renoveren waarbij in de toekomst door het gebruik

van duurzame energie relatief eenvoudig de stap naar energieneutraliteit te behalen is De volgende

denkrichtingen voor de sprongsgewijze aanpak worden in de volgende paragrafen nader toegelicht

Nul op de meter Nul op de nota

Passief Renoveren

Active House

Autarkisch (komt niet in de onderzochte projecten voor)

Figuur 14 stapsgewijze aanpak (label B) en sprongsgewijze aanpak (label A+A++)

(bron Taskforce CO2)

Bij een aantal projecten is de aanpak van de thermische schil beperkt tot het na-isoleren van de

spouwmuur en het matig isoleren van de vloer en het dak Om tot een label A+A++ te komen wordt het

warmteverlies van de schil gecompenseerd door het gebruik van actieve zonne-energie (veelal PV) Door

nu gebruik te maken van PV-panelen wordt de woning beperkt in de mogelijkheden om op termijn te

komen tot energieneutraliteit Geredeneerd vanuit het einddoel energieneutraliteit in 2050 is het

verstandig om nu te investeren in de thermische schil en mogelijkheden te behouden om te komen tot

energieneutraal

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 10

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

31 Nul op de meter

Belangrijk voorbeeld van gerealiseerde nul-op-de-meter projecten zijn de projecten die in het kader van

de Stroomversnelling zijn aangepakt De Stroomversnelling is een landelijke samenwerking tussen zes

corporaties en vier bouwers zie httpwwwstroomversnellingnet Het doel is om een concept te

ontwikkelen voor de renovatie van jaren rsquo50 jarenrsquo60 en jaren rsquo70 woningen tot nul-op-de-meter

woningen Het concept draagt ertoe bij dat woningcorporaties hun woningvoorraad kunnen verbeteren

kunnen voldoen aan de landelijke doelstellingen voor het verduurzamen van woningen egraven de woonlasten

voor hun huurders zo laag mogelijk kunnen houden

Het idee achter de Stroomversnelling is dat de maandelijkse energierekening van bewoners ingezet wordt

om de kosten voor de renovatie te betalen In de proef bouwt iedere bouwer in eerste instantie een serie

prototypes een grondgebonden woning uit de jaren rsquo60 een grondgebonden woning uit de jaren rsquo70 en

een appartement in gestapelde bouw Een ongeiumlsoleerde woning uit de jaren rsquo60 biedt andere

mogelijkheden dan een matig geiumlsoleerde woningen uit de jaren rsquo70 Wanneer de prototypes uitwijzen

dat het concept financieel haalbaar is mogen de vier bouwers in totaal 10000 woningen renoveren

Daarna stellen de zes corporaties nog eens 100000 woningen beschikbaar aan de markt

In dit onderzoek zijn twee prototypen van projecten uit de stroomversnelling opgenomen

Figuur 15 Nul op de meter Stroomversnelling te Arnhem en Melick

Arnhem

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96

huurhuizen in de wijk Presikhaaf in Arnhem

De woningen krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat

uit geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de

woning zorgt een cv-ketel voor verwarming en

warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de

zonzijde PV-panelen voor de opwekking van elektriciteit

en een zonneboiler voor warmtapwater

Figuur 16 voorbeeld energieconcept

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 11

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Insteek van de Stroomversnelling is dat de maandelijkse woonlasten voor de huurders gelijk blijven Zij

betalen hun energierekening niet meer aan het energiebedrijf maar aan de woningbouwcorporatie Voor

dat geld knapt de corporatie met het bouwbedrijf de woning op De woning wordt zo goed verbeterd dat

de energiemeter over een jaar gemiddeld op nul uitkomt De bewoner betaalt alleen nog voor energie als

hij bovengemiddeld energie verbruikt Gebruikt de bewoner minder energie dan krijgt hij geld terug

Melick

In Melick is een blokje van vier jaren rsquo60

rijtjeswoningen gerenoveerd Deze woningen zijn

uitgevoerd als all-electric woningen De installaties

van de woningen zijn samengebracht in een extern

portaal

In de vier huizen zijn bekende technieken toegepast

zoals gebalanceerde ventilatie PV warmtepomp

gecombineerd met innovaties zoals 3D woningshy

inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in

plaats van wisselstroom

32 Passief Renovatie

Passief renoveren is een bouwwijze die gekenmerkt wordt door een optimale thermische schil en een

efficieumlnt gebruik van zonne-energie De nadruk ligt op de eerste stap van de Trias Energetica het

beperken van de energievraag Door het warmteverlies en de luchtdoorlatendheid van de woning sterk te

beperken te optimaliseren ontstaat een comfortabele en energiezuinige woning in de winter- en

zomerperiode Dit wordt gerealiseerd door een hoge warmteweerstand van vloer gevel en dak van 65 aacute

100 m2KW drievoudige beglazing geen koudebruggen gebalanceerde ventilatie en zomernacht-

ventilatie Doordat een groot deel van de energievraag gedekt wordt door passieve zonne-energie wordt

de term lsquoPassiefrsquo gebruikt Het concept vergt een hoge kwaliteit in het ontwerp- en uitvoeringsproces

Figuur 17 voorbeeld energieconcept

Figuur 18 Renovatie met Passief ambitie te Kaalheide Kerkrade West en Nieuwkuijk

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 12

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

33 Active House

Het Active House concept is een visie die inzet op comfortabel gebouw en een intergrale kijk op het

totaalbeeld van de aspecten energie binnenklimaat en omgeving Naast energiebesparing maken

ruimte licht beleving comfort en energieopwekking onderdeel uit van de oplossing en visie op de

toekomst

Een Active House concept combineert een thermisch schil zoals hoge isolatiewaarden en hoge

luchtdichtheid zuid orieumlntatie met zonwering enof zomernachtventilatie met meer actieve componenten

Voorbeelden van actieve componenten zijn zonneboiler warmtepomp PV-panelen natuurlijke of

vraaggestuurde ventilatie en domotica Hierdoor ontstaat een woning die vrijwel energieneutraal of zelfs

energieleverend is

Figuur 19 Active House renovatie Montfoort

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 13

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 4 Proces

Het proces om tot een energiezuinige renovatie te komen verschilt en is afhankelijk van onder andere de

volgende factoren

energiebeleid corporatie

bouwkundige en installatietechnische staat huidige voorzieningen

investeringsbudget

wensen bewoners

projectspecifieke factoren

In de traditionele aanpak is over het algemeen een proces eraan voorafgegaan om het renovatieproject

te realiseren Veelal zijn er voor start van de renovatie diverse onderzoeken verricht huidige

constructieve en energetische staat asbest inventarisatie bouwfysische klachten en bewonersavonden

en enquecirctes onder de bewoners Vervolgens dient draagvlak onder de bewoners te worden gecreeumlerd en

worden de ideeeumln omgezet in een ontwerp Daarna volgt de aanbesteding en het uitvoeringsproces

waarbij veel werkzaamheden in en om de woning worden uitgevoerd Het doel van De Stroomversnelling

is onder andere om dit traditionele proces te versnellen en te industrialiseren

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen

uit de jaren rsquo50-rsquo70 De grote aantallen van de corporaties stellen de

bouwers in staat om te investeren in een forse innovatie die nodig is om

de gestelde ambitie van prijs en kwaliteit te realiseren Met de bestaande

conventionele bouwprocessen levert een kwaliteitsrenovatie die leidt tot

woningen zonder energiekosten geen sluitende business-case op Door

het bouwproces te industrialiseren wordt verwacht dat woningen worden

verbeterd tegen lagere kosten

Voor bouwpartijen is de sprong van de gangbare energienorm naar een

gegarandeerde nul-op-de-meter in technische zin mogelijk Echter om

van deze deal een businesscase te maken moeten renovatieprijzen nog

fors dalen En dat is de deal die de Stroomversnelling de belofte van

schaalgrootte stelt de bouwers namelijk in staat te innoveren op product

en proces samen met co-makers en de toeleverende

industrie Woningrenovatie zal stapsgewijs een industrieel karakter

krijgen op basis van prototyping van totale-woningconcepten Deze

sprong in prijs is alleen mogelijk door een forse proces- en ook

productinnovatie in de sector Momenteel wordt het bouwproces

gekenmerkt door gebrek aan samenwerking in de keten

projectgebonden aanpakken en hoge faalkosten

Voor de bewoner heeft deze aanpak de volgende voordelen

De thermische schil wordt verbeterd en de woning wekt net zoveel energie op als

normaalgesproken wordt gebruikt inclusief een gemiddeld huishoudelijk verbruik

Figuur 20 tijdlijn

Stroomversnelling

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 14

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Het uiterlijk van de woning wordt gemoderniseerd

De woning is na renovatie voorzien van nieuwe keuken badkamer en toilet

Doel is dat de renovatie plaats vindt in minder dan twee weken

Geen extra woonlasten Het totale bedrag van huur en energie blijft hetzelfde

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 15

-

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 1

Overzicht 25 projecten

Project Woningtype Renovatie

jaar

Aantal

woningen

Voor renovatie Na renovatie

1 Hof van Egmond te Haarlem Rijwoningen 2015 6 EI = 275 - label F EI = -008 - label A++

2 Sleephellingstraat te Rotterdam Rijwoningen 2010 14 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

3 De Kroeven te Roosendaal Rijwoningen 2012 246 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

4 Dolomietenlaan te Tilburg Rijwoningen 2011 8 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

5 Acacia-Magnoliastraat te Nieuwkuijk Woongebouw 20102011 16 EI = 192217 - label DE EI = 058 - label A+

6 Boostenwijk te Maastricht Rijwoningen 20082009 31 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

7 Lucellestraat te Amsterdam Woongebouw 20132014 179 EI = 242322 - label FG EI = 066112 - label A+B

8 Prinses Margrietstraat te Loosdrecht Rijwoningen 2013 38 EI = onbekend EI = 110069 - label A+B

9 Jan Lelsstraat te Hoek van Holland Rijwoningen 2013 52 EI = 218310 - label EG EI = -019-077 - label A++

10 Poorterstraat te Montfoort Rijwoningen 2013 92 EI = onbekend EI = 052051 - label A+

11 Surinamelaan te Amersfoort Woongebouw 20122013 55 EI = 246278 - label F EI = 061096 - label A+A

12 St Walburg Buitensingel te Tiel Rijwoningen 2013 11 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

13 s Gravenhagestraat te Den Bosch Rijwoningen 2012 15 EI = 173 - label D EI = 065 - label A+

14 Kaalheide te Kerkrade West Rijwoningen 2012 153 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

15 Past Astenhof te Millingen ad Rijn Woongebouw 2014 24 EI = onbekend EI = 076115 - label AB

16 Van Speykstraat te Arnhem Rijwoningen 2014 1 (van 96) EI = 236 - label E EI = 021 - label A++

17 Eksterstraat te Ulft Rijwoningen 20122013 9 EI = 234265 - label EF EI = 029071 - label A++A

18 Groot Lochter te Nijverdal Rijwoningen 2014 79 EI = 155220 - label CE EI = 053122 - label A+B

19 Noord Esmarkerrondweg Enschede 2^1 kapwoning 2012 10 EI = onbekend EI = 059 - label A+

20 Binnengasthuisstraat te Zwolle Rijwoningen 2012 24 EI = 314 - label G EI = 056 - label A+

21 Ruyterstraat te Nijkerk Rijwoningen 2015 13 EI = 165 - label D EI = 061 - label A+

22 Schouwstraat te Leeuwarden Rijwoningen 2013 14 EI = 156 - label C EI = 046 - label A++

23 Parallelweg te Melick Rijwoningen 20132014 4 EI = onbekend EI = 017 - label A++

24 Pierik Zuid te Zwolle Rijwoningen 20132014 46 EI = 190 - label D EI = 018 - label A++

25 Anjerhof te Wageningen Rijwoningen 2014 8 EI = 179 - label D EI = onbekend - label A+

Wn140922aaA0tha - 10 augustus 2015

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 2

Energiekenmerken per project

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015

-

Overzichtstabel - Hof van Egmond te Haarlem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Hof van Egmond

opdrachtgever PreWonen

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd vloer voorzien van 170 mm isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 200 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie oostwest oostwest

installatietechnisch

verwarming lokaal gasolie individuele warmtepomp (bron bodem)

warmtapwater badgeiser warmteboiler

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 384 msup2 PV-panelen

resultaat

Pladellastraat 4 Energie Index (EI) = 275 Energie Index (EI) = -008

Energielabel F Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Hof van Egmondxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Hof van Egmond te Haarlem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Hof van Egmond EI 008

Het complex Hof van Egmond is gelegen in de wijk Slachthuisbuurt in Haarlem en telt

154 sociale huurwoningen Het complex heeft sinds 2009 de gemeentelijke

monumenten status De woningen zijn gebouwd in de jaren 1924 -1928 Door te

funderen op een uitdrogende veenlaag (dus geen paalfundering) is in 1991 al

geconstateerd dat de aanwezige verzakkingen zo structureel zijn dat een grote

ingreep onvermijdelijk is De voorkeur viel op de aanpak gebaseerd op een

zogenoemd hoogniveau monumentenrenovatie met behoud van de monumentaal

waardige gevels Het project wordt opgedeeld in 11 fases

De bouwkundige schil wordt op een economisch verantwoorde manier

geoptimaliseerd door de woningen in zijn geheel te strippen de monumentale gevels

en de begane grondvloer worden nageiumlsoleerd de dak- en tussenvloer worden

vervangen door prefabbeton waarvan de dakvloer hoogwaardig wordt geiumlsoleerd de

roederamen worden in oude luister hersteld en voorzien van HR++ beglazing de

luchtdichtheid wordt verhoogd en bovendien zal de bestaande verouderde VR-ketel en

gaskachels vervangen worden door een HR-107 ketel of een bodemwarmtepomp

De 6 proefwoningen in de Pladellastraat zijn energieneutrale woningen De

CV gasketels zijn vervangen door een elektrische warmtepomp die gebruik

maakt van aardwarmte Verder is het platte dak voorzien van PV-panelen De

huurders van deze woningen betalen nu en in de toekomst bij normaal gebruik geen

energiekosten

-

Overzichtstabel - Sleephelling te Rotterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Sleephelling te Rotterdam

opdrachtgever Woonstad Rotterdam

uitvoering renovatie 2010

Doelstelling label A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde betonvloer Rc= 520 m2KW (xx mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk (voorzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - binnengevelisolatie

langsgevels metselwerk (achterzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 100 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 530 m2KW ge 230 mm cf ISSO 821)

plat dak dakkapel ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 880 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

wang dakkapel ongeisoleerd paneel Rc= 720 m2KW (ge 230 mm c ISSO 821)

plat dak dakterras ongeisoleerd dak Rc= 740 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel glas bestaande ramen voorzien van voorzetramen met HR++

-glas (voorzijde)

glas gehele woning vervangen door triple-glas (achterzijde)

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 556 msup2 collectorvlak

resultaat

woonblok onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 9 historische panden tot 14 koopwoningen en een kleine voorziening voor begeleid wonen volgens Passiefhuisconcept met energielabel A++

Energiekenmerken - Sleephellingxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Sleephelling te Rotterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Sleephelling EI onbekend

Het project Sleephelling in Rotterdam bestond uit 9 historische panden uit 1903 die

gerenoveerd zijn tot 14 energiezuinige koopwoningen en een voorziening bestemd

voor begeleid wonen De energie ambitie lag op het niveau Passief renoveren met 2

een warmtevraag lt 25 kWhm

Het project wordt gekenmerkt door zeer goede isolatie van vloer wanden en plafonds

op passiefniveau De gevelkozijnen van het monumentale woonblok met beschermd

stadsgezicht blijven gehandhaafd De extra zware kozijnen met drievoudige

beglazing zorgen voor een goede kierdichting Daarnaast worden de aansluitingen

tussen gevel en kozijn rondom luchtdicht afgeplakt zodat het mogelijk is een hoge

mate van luchtdichtheid te realiseren

De woningen worden uitgerust met een gebalanceerd ventilatiesysteem met

warmteterug-winning De energie van de afgezogen lucht wordt overgedragen aan de

toegevoerde lucht waardoor er geen energie verloren gaat Zonneboilers zorgen

voor warm tapwater Een HR-combiketel zal alleen tijdens extreme situaties als

bijverwarming nodig zijn dan wel om het tapwater na te verwarmen De grote

energieverbruikers zoals wasmachine en vaatwasser krijgen een hotfill Waardoor de

apparaten standaard worden voorzien van warmwater dat is opgewarmd door de

zonneboiler Voor de gasgestookte droger is een gasaansluiting opgenomen

-

Overzichtstabel - De Kroeven te Roosendaal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project De Kroeven Roosendaal complex 505

opdrachtgever Aramis AlleeWonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde vloer Rc= 410 m2KW (isolatiedikte 100 mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 949 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel Brink passiefhuis toestel

warmtapwater combitap VR Brink passiefhuis toestel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie Kro zonneboiler met 228 msup2 collectorvlak

resultaat

hoekwoning De Kroeven onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - De Kroevenxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - De Kroeven te Roosendaal

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie De Kroeven EI onbekend

In de Roosendaalse wijk Kroeven zijn 244 eengezinswoningen hoogefficieumlnt

gerenoveerd volgens het Passiefhuisconcept Om aan de Passiefhuiseisen te voldoen

is de schil van de huizen optimaal geiumlsoleerd en kierdicht gemaakt De schil is volledig

gestript tegen de afgepelde buitenkant van de woningen komt een

houtskeletbouwconstructie van houten I-profielen gevuld met een 36 cm dikke laag

cellulose De buitengevels is voorzien van leistenen De warmteweerstand (Rcshy

waarde) van de dichte delen van de thermische schil bedraagt circa 10 msup2KW

De warmtebehoefte van de huizen in Kroeven is minimaal en kan gemakkelijk

aangevuld worden met een eenvoudige installatie De woning wordt voorzien van

luchtverwarming Bij de renovatie van de woningen blijven de bestaande cv-ketel een

groot deel van de radiatoren behouden Om te voorkomen dat het te warm wordt

beperkt een buffervat zo nodig het vermogen van de cv Dit wordt gecombineerd met

een zomerbypass

In de woning wordt een Passiefhuistoestel geplaatst waarin het ventilatie-

warmwater- en verwarmingsysteem zijn geiumlntegreerd Het tapwater wordt door de cv-

ketel en de zonneboiler gerealiseerd In de zomer garanderen passieve strategieeumln

zoals thermische massa zonwering en nachtventilatie een comfortabel binnenklimaat

-

Overzichtstabel - Dolomietenlaan te Tilburg

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Passief renovatie sociale huurwoningen Tilburg

opdrachtgever Woningcorporatie TBV Wonen

uitvoering renovatie 2011

Doelstelling A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van 20 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

paneel ongeiumlsoleerd voorzien van 230 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 ketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 400 msup2 collectorvlak

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

investering per woning euro 120000

subsidie per woning euro 11875

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Acht bestaande woningen uit 1976 zijn omgebouwd tot Passiefwoningen

Energiekenmerken - Dolomietenlaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Dolomietenlaan te Tilburg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Dolomietenlaan EI 063 068

In Tilburg zijn acht woningen uit 1976 gerenoveerd volgens de principes van Passief

Bouwen De bestaande woningen werden gekenmerkt door enkel glas verouderde

installatie waaronder het ventilatiesysteem De maximale warmtevraag van de

woningen is door de bouwwijze Passief Bpouwen teruggebracht tot maximaal van 25

kWhm2sup2 per jaar goed voor een energiebesparing van 70 procent Hiervoor zijn de

gevels voorzien van houtskeletbouwelementen met isolatiediktes van ruim 40

centimeter opgevuld met cellulose Deze elementen zijn in eacuteeacuten dag aangebracht met

ingebouwd drievoudig HR++ glas en kozijnen Het dakbeschot bleef bewaard maar

daarop werd een geiumlsoleerd prefabelement geplaatst De spouw die daardoor

ontstond werd ook geiumlsoleerd De vloer op zand daarentegen bleek moeilijker te

isoleren Alleen het warmteverlies ter plaatse van de fundering is vermindert

Elk huis beschikt over een gebalanceerd ventilatiesysteem en een zonneboiler Vier

vierkante meter zonnecollectoren op het dak volstaan meestal om de 200 liter water

in de boiler voor te verwarmen In geval van nood is er altijd de kleine cv-installatie

amper 35 kilowatt sterk ldquoDie levert niet alleen warmte aan het tapwater maar helpt

het huis ook verwarmen mocht dat nodig zijn Sommige kamers hebben nieuwe

kleine radiatoren gekregen Maar in andere ruimtes zijn de oude radiatoren

behouden

-

Overzichtstabel - Passiefhuisrenovatie Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 16 woningen Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

opdrachtgever Woonveste Nieuwkuijk

uitvoering renovatie 20102011

Doelstelling Passiefhuis renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer vloer (obv bouwjaar 1965 - 1975) Rc= 807 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 644 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 894 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

plat dak houten dakbeschot ongeisoleerd Rc= 826 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houtenaluminium kozijnen - U le 080 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 100 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen - n50 lt 10 h

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

portiekwoningen Energie Index (EI) = 192 - 217 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D - E Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro100000-

huurprijs euro350 maand euro500 maand

Gemiddelde gasbesparingmaand euro50-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 16 woningen uit de jaren 70 naar het niveau Passief Bouwen met ketensamenwerking

Energiekenmerken - Acacia- en Magnoliastraatxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Acacia- en Magnoliastraat EI 058 063

Aan de Acacia- en Magnoliastraat te Nieuwkuijk staan 2 blokken met 8

huurappartementen Stichting Woonveste te Drunen heet deze woningen energetisch

verbeterd naar het niveau Passief renovatie

De appartementen hebben na renovatie een marginale energiebehoefte voor

ruimteverwarming van maximaal 25 kWhm2 en een gerealiseerde luchtdichtheid van

n50 le 10 h-1 (oftewel qv10 le 025 dm3sm2)

Om tot deze resultaten te komen is de totale gebouwschil uitermate goed geiumlsoleerd

(Rc ge 8 m2KW en geiumlsoleerde kozijnen met 3-voudig glas) zijn de details volledig

luchtdicht uitgevoerd en is er extra aandacht besteed aan de beperking van lineaire

transmissieverliezen over de onderlinge aansluiting van bouwdelen (zgn

koudebruggen) Daarnaast zijn de appartementen geventileerd dmv een

gebalanceerd ventilatiesysteem met een hoog rendement op de warmteterugwinning

en is vanwege de lage transmissie verliezen slechts een CV-installatie benodigd met

eacuteeacuten centrale radiator

Woonveste koos voor een ketensamenwerking tussen opdrachtgever architect

adviesbureau en installateur Openheid en vertrouwen zijn daarbij belangrijke

onderdelen

-

Overzichtstabel - Boostenwijk te Maastricht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Boostenwijk te Maastricht

opdrachtgever Servatius Ontwikkeling

uitvoering renovatie 2008-2009

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel elektrische warmtepomp met individuele bodemwisselaar

koeling nvt HT-koeling geiumlntegreerd in wand- en plafondpanelen

warmtapwater combitap VR combiwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A+

bouwkosten ca euro5400000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Boostenwijkxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

25 Zonne-energie

Bij de onderzochte renovatieprojecten wordt zonne-energie zowel ingezet voor de opwekking van

elektriciteit als de opwekking van warmtapwater Bij 17 van de 25 projecten wordt gebruik gemaakt van

PV-panelen voor de opwekking van elektriciteit De toe te passen aantal m2 PV-panelen is afhankelijk van

de energieambitie A+ A++ nul op de meter

Om de tapwatervraag te beperken wordt bij 10 renovatieprojecten een zonneboiler toegepast De grootte

van het collectoroppervlak ligt rond de 23 m2 per woning voor tapwater

Figuur 13 voorbeeld gebruik zonne- energie Montfoort en Kerkrade-West

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 9

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 3 Aanpak renovatieprojecten

Uit de onderzochte projecten blijkt dat er verschil is in aanpak tussen projecten met een ambitie label

AB en projecten met een hogere ambitie label A+ en hoger Bij de woningprojecten met een label B

worden veelal maatregelen gekozen die net voldoen aan label B maar niet gericht zijn op de

toekomstWoningcorporaties geven bij zeer energiezuinige projecten (ambitie A+ en hoger) voor het

merendeel de voorkeur aan een sprongsgewijze aanpak in een keer een grote stap

Sprongsgewijs

Doel van een sprongsgewijze aanpak is om de aanpak niet in meerdere stappen te verdelen maar per

complex een grote stap te maken naar Passief Bouwen Active House of nul op de meter

Bij drie projecten is nu de stap gemaakt naar Passief renoveren waarbij in de toekomst door het gebruik

van duurzame energie relatief eenvoudig de stap naar energieneutraliteit te behalen is De volgende

denkrichtingen voor de sprongsgewijze aanpak worden in de volgende paragrafen nader toegelicht

Nul op de meter Nul op de nota

Passief Renoveren

Active House

Autarkisch (komt niet in de onderzochte projecten voor)

Figuur 14 stapsgewijze aanpak (label B) en sprongsgewijze aanpak (label A+A++)

(bron Taskforce CO2)

Bij een aantal projecten is de aanpak van de thermische schil beperkt tot het na-isoleren van de

spouwmuur en het matig isoleren van de vloer en het dak Om tot een label A+A++ te komen wordt het

warmteverlies van de schil gecompenseerd door het gebruik van actieve zonne-energie (veelal PV) Door

nu gebruik te maken van PV-panelen wordt de woning beperkt in de mogelijkheden om op termijn te

komen tot energieneutraliteit Geredeneerd vanuit het einddoel energieneutraliteit in 2050 is het

verstandig om nu te investeren in de thermische schil en mogelijkheden te behouden om te komen tot

energieneutraal

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 10

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

31 Nul op de meter

Belangrijk voorbeeld van gerealiseerde nul-op-de-meter projecten zijn de projecten die in het kader van

de Stroomversnelling zijn aangepakt De Stroomversnelling is een landelijke samenwerking tussen zes

corporaties en vier bouwers zie httpwwwstroomversnellingnet Het doel is om een concept te

ontwikkelen voor de renovatie van jaren rsquo50 jarenrsquo60 en jaren rsquo70 woningen tot nul-op-de-meter

woningen Het concept draagt ertoe bij dat woningcorporaties hun woningvoorraad kunnen verbeteren

kunnen voldoen aan de landelijke doelstellingen voor het verduurzamen van woningen egraven de woonlasten

voor hun huurders zo laag mogelijk kunnen houden

Het idee achter de Stroomversnelling is dat de maandelijkse energierekening van bewoners ingezet wordt

om de kosten voor de renovatie te betalen In de proef bouwt iedere bouwer in eerste instantie een serie

prototypes een grondgebonden woning uit de jaren rsquo60 een grondgebonden woning uit de jaren rsquo70 en

een appartement in gestapelde bouw Een ongeiumlsoleerde woning uit de jaren rsquo60 biedt andere

mogelijkheden dan een matig geiumlsoleerde woningen uit de jaren rsquo70 Wanneer de prototypes uitwijzen

dat het concept financieel haalbaar is mogen de vier bouwers in totaal 10000 woningen renoveren

Daarna stellen de zes corporaties nog eens 100000 woningen beschikbaar aan de markt

In dit onderzoek zijn twee prototypen van projecten uit de stroomversnelling opgenomen

Figuur 15 Nul op de meter Stroomversnelling te Arnhem en Melick

Arnhem

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96

huurhuizen in de wijk Presikhaaf in Arnhem

De woningen krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat

uit geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de

woning zorgt een cv-ketel voor verwarming en

warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de

zonzijde PV-panelen voor de opwekking van elektriciteit

en een zonneboiler voor warmtapwater

Figuur 16 voorbeeld energieconcept

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 11

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Insteek van de Stroomversnelling is dat de maandelijkse woonlasten voor de huurders gelijk blijven Zij

betalen hun energierekening niet meer aan het energiebedrijf maar aan de woningbouwcorporatie Voor

dat geld knapt de corporatie met het bouwbedrijf de woning op De woning wordt zo goed verbeterd dat

de energiemeter over een jaar gemiddeld op nul uitkomt De bewoner betaalt alleen nog voor energie als

hij bovengemiddeld energie verbruikt Gebruikt de bewoner minder energie dan krijgt hij geld terug

Melick

In Melick is een blokje van vier jaren rsquo60

rijtjeswoningen gerenoveerd Deze woningen zijn

uitgevoerd als all-electric woningen De installaties

van de woningen zijn samengebracht in een extern

portaal

In de vier huizen zijn bekende technieken toegepast

zoals gebalanceerde ventilatie PV warmtepomp

gecombineerd met innovaties zoals 3D woningshy

inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in

plaats van wisselstroom

32 Passief Renovatie

Passief renoveren is een bouwwijze die gekenmerkt wordt door een optimale thermische schil en een

efficieumlnt gebruik van zonne-energie De nadruk ligt op de eerste stap van de Trias Energetica het

beperken van de energievraag Door het warmteverlies en de luchtdoorlatendheid van de woning sterk te

beperken te optimaliseren ontstaat een comfortabele en energiezuinige woning in de winter- en

zomerperiode Dit wordt gerealiseerd door een hoge warmteweerstand van vloer gevel en dak van 65 aacute

100 m2KW drievoudige beglazing geen koudebruggen gebalanceerde ventilatie en zomernacht-

ventilatie Doordat een groot deel van de energievraag gedekt wordt door passieve zonne-energie wordt

de term lsquoPassiefrsquo gebruikt Het concept vergt een hoge kwaliteit in het ontwerp- en uitvoeringsproces

Figuur 17 voorbeeld energieconcept

Figuur 18 Renovatie met Passief ambitie te Kaalheide Kerkrade West en Nieuwkuijk

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 12

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

33 Active House

Het Active House concept is een visie die inzet op comfortabel gebouw en een intergrale kijk op het

totaalbeeld van de aspecten energie binnenklimaat en omgeving Naast energiebesparing maken

ruimte licht beleving comfort en energieopwekking onderdeel uit van de oplossing en visie op de

toekomst

Een Active House concept combineert een thermisch schil zoals hoge isolatiewaarden en hoge

luchtdichtheid zuid orieumlntatie met zonwering enof zomernachtventilatie met meer actieve componenten

Voorbeelden van actieve componenten zijn zonneboiler warmtepomp PV-panelen natuurlijke of

vraaggestuurde ventilatie en domotica Hierdoor ontstaat een woning die vrijwel energieneutraal of zelfs

energieleverend is

Figuur 19 Active House renovatie Montfoort

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 13

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 4 Proces

Het proces om tot een energiezuinige renovatie te komen verschilt en is afhankelijk van onder andere de

volgende factoren

energiebeleid corporatie

bouwkundige en installatietechnische staat huidige voorzieningen

investeringsbudget

wensen bewoners

projectspecifieke factoren

In de traditionele aanpak is over het algemeen een proces eraan voorafgegaan om het renovatieproject

te realiseren Veelal zijn er voor start van de renovatie diverse onderzoeken verricht huidige

constructieve en energetische staat asbest inventarisatie bouwfysische klachten en bewonersavonden

en enquecirctes onder de bewoners Vervolgens dient draagvlak onder de bewoners te worden gecreeumlerd en

worden de ideeeumln omgezet in een ontwerp Daarna volgt de aanbesteding en het uitvoeringsproces

waarbij veel werkzaamheden in en om de woning worden uitgevoerd Het doel van De Stroomversnelling

is onder andere om dit traditionele proces te versnellen en te industrialiseren

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen

uit de jaren rsquo50-rsquo70 De grote aantallen van de corporaties stellen de

bouwers in staat om te investeren in een forse innovatie die nodig is om

de gestelde ambitie van prijs en kwaliteit te realiseren Met de bestaande

conventionele bouwprocessen levert een kwaliteitsrenovatie die leidt tot

woningen zonder energiekosten geen sluitende business-case op Door

het bouwproces te industrialiseren wordt verwacht dat woningen worden

verbeterd tegen lagere kosten

Voor bouwpartijen is de sprong van de gangbare energienorm naar een

gegarandeerde nul-op-de-meter in technische zin mogelijk Echter om

van deze deal een businesscase te maken moeten renovatieprijzen nog

fors dalen En dat is de deal die de Stroomversnelling de belofte van

schaalgrootte stelt de bouwers namelijk in staat te innoveren op product

en proces samen met co-makers en de toeleverende

industrie Woningrenovatie zal stapsgewijs een industrieel karakter

krijgen op basis van prototyping van totale-woningconcepten Deze

sprong in prijs is alleen mogelijk door een forse proces- en ook

productinnovatie in de sector Momenteel wordt het bouwproces

gekenmerkt door gebrek aan samenwerking in de keten

projectgebonden aanpakken en hoge faalkosten

Voor de bewoner heeft deze aanpak de volgende voordelen

De thermische schil wordt verbeterd en de woning wekt net zoveel energie op als

normaalgesproken wordt gebruikt inclusief een gemiddeld huishoudelijk verbruik

Figuur 20 tijdlijn

Stroomversnelling

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 14

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Het uiterlijk van de woning wordt gemoderniseerd

De woning is na renovatie voorzien van nieuwe keuken badkamer en toilet

Doel is dat de renovatie plaats vindt in minder dan twee weken

Geen extra woonlasten Het totale bedrag van huur en energie blijft hetzelfde

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 15

-

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 1

Overzicht 25 projecten

Project Woningtype Renovatie

jaar

Aantal

woningen

Voor renovatie Na renovatie

1 Hof van Egmond te Haarlem Rijwoningen 2015 6 EI = 275 - label F EI = -008 - label A++

2 Sleephellingstraat te Rotterdam Rijwoningen 2010 14 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

3 De Kroeven te Roosendaal Rijwoningen 2012 246 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

4 Dolomietenlaan te Tilburg Rijwoningen 2011 8 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

5 Acacia-Magnoliastraat te Nieuwkuijk Woongebouw 20102011 16 EI = 192217 - label DE EI = 058 - label A+

6 Boostenwijk te Maastricht Rijwoningen 20082009 31 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

7 Lucellestraat te Amsterdam Woongebouw 20132014 179 EI = 242322 - label FG EI = 066112 - label A+B

8 Prinses Margrietstraat te Loosdrecht Rijwoningen 2013 38 EI = onbekend EI = 110069 - label A+B

9 Jan Lelsstraat te Hoek van Holland Rijwoningen 2013 52 EI = 218310 - label EG EI = -019-077 - label A++

10 Poorterstraat te Montfoort Rijwoningen 2013 92 EI = onbekend EI = 052051 - label A+

11 Surinamelaan te Amersfoort Woongebouw 20122013 55 EI = 246278 - label F EI = 061096 - label A+A

12 St Walburg Buitensingel te Tiel Rijwoningen 2013 11 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

13 s Gravenhagestraat te Den Bosch Rijwoningen 2012 15 EI = 173 - label D EI = 065 - label A+

14 Kaalheide te Kerkrade West Rijwoningen 2012 153 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

15 Past Astenhof te Millingen ad Rijn Woongebouw 2014 24 EI = onbekend EI = 076115 - label AB

16 Van Speykstraat te Arnhem Rijwoningen 2014 1 (van 96) EI = 236 - label E EI = 021 - label A++

17 Eksterstraat te Ulft Rijwoningen 20122013 9 EI = 234265 - label EF EI = 029071 - label A++A

18 Groot Lochter te Nijverdal Rijwoningen 2014 79 EI = 155220 - label CE EI = 053122 - label A+B

19 Noord Esmarkerrondweg Enschede 2^1 kapwoning 2012 10 EI = onbekend EI = 059 - label A+

20 Binnengasthuisstraat te Zwolle Rijwoningen 2012 24 EI = 314 - label G EI = 056 - label A+

21 Ruyterstraat te Nijkerk Rijwoningen 2015 13 EI = 165 - label D EI = 061 - label A+

22 Schouwstraat te Leeuwarden Rijwoningen 2013 14 EI = 156 - label C EI = 046 - label A++

23 Parallelweg te Melick Rijwoningen 20132014 4 EI = onbekend EI = 017 - label A++

24 Pierik Zuid te Zwolle Rijwoningen 20132014 46 EI = 190 - label D EI = 018 - label A++

25 Anjerhof te Wageningen Rijwoningen 2014 8 EI = 179 - label D EI = onbekend - label A+

Wn140922aaA0tha - 10 augustus 2015

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 2

Energiekenmerken per project

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015

-

Overzichtstabel - Hof van Egmond te Haarlem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Hof van Egmond

opdrachtgever PreWonen

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd vloer voorzien van 170 mm isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 200 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie oostwest oostwest

installatietechnisch

verwarming lokaal gasolie individuele warmtepomp (bron bodem)

warmtapwater badgeiser warmteboiler

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 384 msup2 PV-panelen

resultaat

Pladellastraat 4 Energie Index (EI) = 275 Energie Index (EI) = -008

Energielabel F Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Hof van Egmondxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Hof van Egmond te Haarlem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Hof van Egmond EI 008

Het complex Hof van Egmond is gelegen in de wijk Slachthuisbuurt in Haarlem en telt

154 sociale huurwoningen Het complex heeft sinds 2009 de gemeentelijke

monumenten status De woningen zijn gebouwd in de jaren 1924 -1928 Door te

funderen op een uitdrogende veenlaag (dus geen paalfundering) is in 1991 al

geconstateerd dat de aanwezige verzakkingen zo structureel zijn dat een grote

ingreep onvermijdelijk is De voorkeur viel op de aanpak gebaseerd op een

zogenoemd hoogniveau monumentenrenovatie met behoud van de monumentaal

waardige gevels Het project wordt opgedeeld in 11 fases

De bouwkundige schil wordt op een economisch verantwoorde manier

geoptimaliseerd door de woningen in zijn geheel te strippen de monumentale gevels

en de begane grondvloer worden nageiumlsoleerd de dak- en tussenvloer worden

vervangen door prefabbeton waarvan de dakvloer hoogwaardig wordt geiumlsoleerd de

roederamen worden in oude luister hersteld en voorzien van HR++ beglazing de

luchtdichtheid wordt verhoogd en bovendien zal de bestaande verouderde VR-ketel en

gaskachels vervangen worden door een HR-107 ketel of een bodemwarmtepomp

De 6 proefwoningen in de Pladellastraat zijn energieneutrale woningen De

CV gasketels zijn vervangen door een elektrische warmtepomp die gebruik

maakt van aardwarmte Verder is het platte dak voorzien van PV-panelen De

huurders van deze woningen betalen nu en in de toekomst bij normaal gebruik geen

energiekosten

-

Overzichtstabel - Sleephelling te Rotterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Sleephelling te Rotterdam

opdrachtgever Woonstad Rotterdam

uitvoering renovatie 2010

Doelstelling label A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde betonvloer Rc= 520 m2KW (xx mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk (voorzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - binnengevelisolatie

langsgevels metselwerk (achterzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 100 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 530 m2KW ge 230 mm cf ISSO 821)

plat dak dakkapel ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 880 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

wang dakkapel ongeisoleerd paneel Rc= 720 m2KW (ge 230 mm c ISSO 821)

plat dak dakterras ongeisoleerd dak Rc= 740 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel glas bestaande ramen voorzien van voorzetramen met HR++

-glas (voorzijde)

glas gehele woning vervangen door triple-glas (achterzijde)

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 556 msup2 collectorvlak

resultaat

woonblok onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 9 historische panden tot 14 koopwoningen en een kleine voorziening voor begeleid wonen volgens Passiefhuisconcept met energielabel A++

Energiekenmerken - Sleephellingxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Sleephelling te Rotterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Sleephelling EI onbekend

Het project Sleephelling in Rotterdam bestond uit 9 historische panden uit 1903 die

gerenoveerd zijn tot 14 energiezuinige koopwoningen en een voorziening bestemd

voor begeleid wonen De energie ambitie lag op het niveau Passief renoveren met 2

een warmtevraag lt 25 kWhm

Het project wordt gekenmerkt door zeer goede isolatie van vloer wanden en plafonds

op passiefniveau De gevelkozijnen van het monumentale woonblok met beschermd

stadsgezicht blijven gehandhaafd De extra zware kozijnen met drievoudige

beglazing zorgen voor een goede kierdichting Daarnaast worden de aansluitingen

tussen gevel en kozijn rondom luchtdicht afgeplakt zodat het mogelijk is een hoge

mate van luchtdichtheid te realiseren

De woningen worden uitgerust met een gebalanceerd ventilatiesysteem met

warmteterug-winning De energie van de afgezogen lucht wordt overgedragen aan de

toegevoerde lucht waardoor er geen energie verloren gaat Zonneboilers zorgen

voor warm tapwater Een HR-combiketel zal alleen tijdens extreme situaties als

bijverwarming nodig zijn dan wel om het tapwater na te verwarmen De grote

energieverbruikers zoals wasmachine en vaatwasser krijgen een hotfill Waardoor de

apparaten standaard worden voorzien van warmwater dat is opgewarmd door de

zonneboiler Voor de gasgestookte droger is een gasaansluiting opgenomen

-

Overzichtstabel - De Kroeven te Roosendaal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project De Kroeven Roosendaal complex 505

opdrachtgever Aramis AlleeWonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde vloer Rc= 410 m2KW (isolatiedikte 100 mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 949 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel Brink passiefhuis toestel

warmtapwater combitap VR Brink passiefhuis toestel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie Kro zonneboiler met 228 msup2 collectorvlak

resultaat

hoekwoning De Kroeven onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - De Kroevenxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - De Kroeven te Roosendaal

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie De Kroeven EI onbekend

In de Roosendaalse wijk Kroeven zijn 244 eengezinswoningen hoogefficieumlnt

gerenoveerd volgens het Passiefhuisconcept Om aan de Passiefhuiseisen te voldoen

is de schil van de huizen optimaal geiumlsoleerd en kierdicht gemaakt De schil is volledig

gestript tegen de afgepelde buitenkant van de woningen komt een

houtskeletbouwconstructie van houten I-profielen gevuld met een 36 cm dikke laag

cellulose De buitengevels is voorzien van leistenen De warmteweerstand (Rcshy

waarde) van de dichte delen van de thermische schil bedraagt circa 10 msup2KW

De warmtebehoefte van de huizen in Kroeven is minimaal en kan gemakkelijk

aangevuld worden met een eenvoudige installatie De woning wordt voorzien van

luchtverwarming Bij de renovatie van de woningen blijven de bestaande cv-ketel een

groot deel van de radiatoren behouden Om te voorkomen dat het te warm wordt

beperkt een buffervat zo nodig het vermogen van de cv Dit wordt gecombineerd met

een zomerbypass

In de woning wordt een Passiefhuistoestel geplaatst waarin het ventilatie-

warmwater- en verwarmingsysteem zijn geiumlntegreerd Het tapwater wordt door de cv-

ketel en de zonneboiler gerealiseerd In de zomer garanderen passieve strategieeumln

zoals thermische massa zonwering en nachtventilatie een comfortabel binnenklimaat

-

Overzichtstabel - Dolomietenlaan te Tilburg

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Passief renovatie sociale huurwoningen Tilburg

opdrachtgever Woningcorporatie TBV Wonen

uitvoering renovatie 2011

Doelstelling A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van 20 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

paneel ongeiumlsoleerd voorzien van 230 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 ketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 400 msup2 collectorvlak

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

investering per woning euro 120000

subsidie per woning euro 11875

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Acht bestaande woningen uit 1976 zijn omgebouwd tot Passiefwoningen

Energiekenmerken - Dolomietenlaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Dolomietenlaan te Tilburg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Dolomietenlaan EI 063 068

In Tilburg zijn acht woningen uit 1976 gerenoveerd volgens de principes van Passief

Bouwen De bestaande woningen werden gekenmerkt door enkel glas verouderde

installatie waaronder het ventilatiesysteem De maximale warmtevraag van de

woningen is door de bouwwijze Passief Bpouwen teruggebracht tot maximaal van 25

kWhm2sup2 per jaar goed voor een energiebesparing van 70 procent Hiervoor zijn de

gevels voorzien van houtskeletbouwelementen met isolatiediktes van ruim 40

centimeter opgevuld met cellulose Deze elementen zijn in eacuteeacuten dag aangebracht met

ingebouwd drievoudig HR++ glas en kozijnen Het dakbeschot bleef bewaard maar

daarop werd een geiumlsoleerd prefabelement geplaatst De spouw die daardoor

ontstond werd ook geiumlsoleerd De vloer op zand daarentegen bleek moeilijker te

isoleren Alleen het warmteverlies ter plaatse van de fundering is vermindert

Elk huis beschikt over een gebalanceerd ventilatiesysteem en een zonneboiler Vier

vierkante meter zonnecollectoren op het dak volstaan meestal om de 200 liter water

in de boiler voor te verwarmen In geval van nood is er altijd de kleine cv-installatie

amper 35 kilowatt sterk ldquoDie levert niet alleen warmte aan het tapwater maar helpt

het huis ook verwarmen mocht dat nodig zijn Sommige kamers hebben nieuwe

kleine radiatoren gekregen Maar in andere ruimtes zijn de oude radiatoren

behouden

-

Overzichtstabel - Passiefhuisrenovatie Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 16 woningen Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

opdrachtgever Woonveste Nieuwkuijk

uitvoering renovatie 20102011

Doelstelling Passiefhuis renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer vloer (obv bouwjaar 1965 - 1975) Rc= 807 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 644 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 894 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

plat dak houten dakbeschot ongeisoleerd Rc= 826 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houtenaluminium kozijnen - U le 080 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 100 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen - n50 lt 10 h

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

portiekwoningen Energie Index (EI) = 192 - 217 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D - E Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro100000-

huurprijs euro350 maand euro500 maand

Gemiddelde gasbesparingmaand euro50-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 16 woningen uit de jaren 70 naar het niveau Passief Bouwen met ketensamenwerking

Energiekenmerken - Acacia- en Magnoliastraatxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Acacia- en Magnoliastraat EI 058 063

Aan de Acacia- en Magnoliastraat te Nieuwkuijk staan 2 blokken met 8

huurappartementen Stichting Woonveste te Drunen heet deze woningen energetisch

verbeterd naar het niveau Passief renovatie

De appartementen hebben na renovatie een marginale energiebehoefte voor

ruimteverwarming van maximaal 25 kWhm2 en een gerealiseerde luchtdichtheid van

n50 le 10 h-1 (oftewel qv10 le 025 dm3sm2)

Om tot deze resultaten te komen is de totale gebouwschil uitermate goed geiumlsoleerd

(Rc ge 8 m2KW en geiumlsoleerde kozijnen met 3-voudig glas) zijn de details volledig

luchtdicht uitgevoerd en is er extra aandacht besteed aan de beperking van lineaire

transmissieverliezen over de onderlinge aansluiting van bouwdelen (zgn

koudebruggen) Daarnaast zijn de appartementen geventileerd dmv een

gebalanceerd ventilatiesysteem met een hoog rendement op de warmteterugwinning

en is vanwege de lage transmissie verliezen slechts een CV-installatie benodigd met

eacuteeacuten centrale radiator

Woonveste koos voor een ketensamenwerking tussen opdrachtgever architect

adviesbureau en installateur Openheid en vertrouwen zijn daarbij belangrijke

onderdelen

-

Overzichtstabel - Boostenwijk te Maastricht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Boostenwijk te Maastricht

opdrachtgever Servatius Ontwikkeling

uitvoering renovatie 2008-2009

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel elektrische warmtepomp met individuele bodemwisselaar

koeling nvt HT-koeling geiumlntegreerd in wand- en plafondpanelen

warmtapwater combitap VR combiwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A+

bouwkosten ca euro5400000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Boostenwijkxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 3 Aanpak renovatieprojecten

Uit de onderzochte projecten blijkt dat er verschil is in aanpak tussen projecten met een ambitie label

AB en projecten met een hogere ambitie label A+ en hoger Bij de woningprojecten met een label B

worden veelal maatregelen gekozen die net voldoen aan label B maar niet gericht zijn op de

toekomstWoningcorporaties geven bij zeer energiezuinige projecten (ambitie A+ en hoger) voor het

merendeel de voorkeur aan een sprongsgewijze aanpak in een keer een grote stap

Sprongsgewijs

Doel van een sprongsgewijze aanpak is om de aanpak niet in meerdere stappen te verdelen maar per

complex een grote stap te maken naar Passief Bouwen Active House of nul op de meter

Bij drie projecten is nu de stap gemaakt naar Passief renoveren waarbij in de toekomst door het gebruik

van duurzame energie relatief eenvoudig de stap naar energieneutraliteit te behalen is De volgende

denkrichtingen voor de sprongsgewijze aanpak worden in de volgende paragrafen nader toegelicht

Nul op de meter Nul op de nota

Passief Renoveren

Active House

Autarkisch (komt niet in de onderzochte projecten voor)

Figuur 14 stapsgewijze aanpak (label B) en sprongsgewijze aanpak (label A+A++)

(bron Taskforce CO2)

Bij een aantal projecten is de aanpak van de thermische schil beperkt tot het na-isoleren van de

spouwmuur en het matig isoleren van de vloer en het dak Om tot een label A+A++ te komen wordt het

warmteverlies van de schil gecompenseerd door het gebruik van actieve zonne-energie (veelal PV) Door

nu gebruik te maken van PV-panelen wordt de woning beperkt in de mogelijkheden om op termijn te

komen tot energieneutraliteit Geredeneerd vanuit het einddoel energieneutraliteit in 2050 is het

verstandig om nu te investeren in de thermische schil en mogelijkheden te behouden om te komen tot

energieneutraal

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 10

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

31 Nul op de meter

Belangrijk voorbeeld van gerealiseerde nul-op-de-meter projecten zijn de projecten die in het kader van

de Stroomversnelling zijn aangepakt De Stroomversnelling is een landelijke samenwerking tussen zes

corporaties en vier bouwers zie httpwwwstroomversnellingnet Het doel is om een concept te

ontwikkelen voor de renovatie van jaren rsquo50 jarenrsquo60 en jaren rsquo70 woningen tot nul-op-de-meter

woningen Het concept draagt ertoe bij dat woningcorporaties hun woningvoorraad kunnen verbeteren

kunnen voldoen aan de landelijke doelstellingen voor het verduurzamen van woningen egraven de woonlasten

voor hun huurders zo laag mogelijk kunnen houden

Het idee achter de Stroomversnelling is dat de maandelijkse energierekening van bewoners ingezet wordt

om de kosten voor de renovatie te betalen In de proef bouwt iedere bouwer in eerste instantie een serie

prototypes een grondgebonden woning uit de jaren rsquo60 een grondgebonden woning uit de jaren rsquo70 en

een appartement in gestapelde bouw Een ongeiumlsoleerde woning uit de jaren rsquo60 biedt andere

mogelijkheden dan een matig geiumlsoleerde woningen uit de jaren rsquo70 Wanneer de prototypes uitwijzen

dat het concept financieel haalbaar is mogen de vier bouwers in totaal 10000 woningen renoveren

Daarna stellen de zes corporaties nog eens 100000 woningen beschikbaar aan de markt

In dit onderzoek zijn twee prototypen van projecten uit de stroomversnelling opgenomen

Figuur 15 Nul op de meter Stroomversnelling te Arnhem en Melick

Arnhem

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96

huurhuizen in de wijk Presikhaaf in Arnhem

De woningen krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat

uit geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de

woning zorgt een cv-ketel voor verwarming en

warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de

zonzijde PV-panelen voor de opwekking van elektriciteit

en een zonneboiler voor warmtapwater

Figuur 16 voorbeeld energieconcept

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 11

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Insteek van de Stroomversnelling is dat de maandelijkse woonlasten voor de huurders gelijk blijven Zij

betalen hun energierekening niet meer aan het energiebedrijf maar aan de woningbouwcorporatie Voor

dat geld knapt de corporatie met het bouwbedrijf de woning op De woning wordt zo goed verbeterd dat

de energiemeter over een jaar gemiddeld op nul uitkomt De bewoner betaalt alleen nog voor energie als

hij bovengemiddeld energie verbruikt Gebruikt de bewoner minder energie dan krijgt hij geld terug

Melick

In Melick is een blokje van vier jaren rsquo60

rijtjeswoningen gerenoveerd Deze woningen zijn

uitgevoerd als all-electric woningen De installaties

van de woningen zijn samengebracht in een extern

portaal

In de vier huizen zijn bekende technieken toegepast

zoals gebalanceerde ventilatie PV warmtepomp

gecombineerd met innovaties zoals 3D woningshy

inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in

plaats van wisselstroom

32 Passief Renovatie

Passief renoveren is een bouwwijze die gekenmerkt wordt door een optimale thermische schil en een

efficieumlnt gebruik van zonne-energie De nadruk ligt op de eerste stap van de Trias Energetica het

beperken van de energievraag Door het warmteverlies en de luchtdoorlatendheid van de woning sterk te

beperken te optimaliseren ontstaat een comfortabele en energiezuinige woning in de winter- en

zomerperiode Dit wordt gerealiseerd door een hoge warmteweerstand van vloer gevel en dak van 65 aacute

100 m2KW drievoudige beglazing geen koudebruggen gebalanceerde ventilatie en zomernacht-

ventilatie Doordat een groot deel van de energievraag gedekt wordt door passieve zonne-energie wordt

de term lsquoPassiefrsquo gebruikt Het concept vergt een hoge kwaliteit in het ontwerp- en uitvoeringsproces

Figuur 17 voorbeeld energieconcept

Figuur 18 Renovatie met Passief ambitie te Kaalheide Kerkrade West en Nieuwkuijk

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 12

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

33 Active House

Het Active House concept is een visie die inzet op comfortabel gebouw en een intergrale kijk op het

totaalbeeld van de aspecten energie binnenklimaat en omgeving Naast energiebesparing maken

ruimte licht beleving comfort en energieopwekking onderdeel uit van de oplossing en visie op de

toekomst

Een Active House concept combineert een thermisch schil zoals hoge isolatiewaarden en hoge

luchtdichtheid zuid orieumlntatie met zonwering enof zomernachtventilatie met meer actieve componenten

Voorbeelden van actieve componenten zijn zonneboiler warmtepomp PV-panelen natuurlijke of

vraaggestuurde ventilatie en domotica Hierdoor ontstaat een woning die vrijwel energieneutraal of zelfs

energieleverend is

Figuur 19 Active House renovatie Montfoort

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 13

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 4 Proces

Het proces om tot een energiezuinige renovatie te komen verschilt en is afhankelijk van onder andere de

volgende factoren

energiebeleid corporatie

bouwkundige en installatietechnische staat huidige voorzieningen

investeringsbudget

wensen bewoners

projectspecifieke factoren

In de traditionele aanpak is over het algemeen een proces eraan voorafgegaan om het renovatieproject

te realiseren Veelal zijn er voor start van de renovatie diverse onderzoeken verricht huidige

constructieve en energetische staat asbest inventarisatie bouwfysische klachten en bewonersavonden

en enquecirctes onder de bewoners Vervolgens dient draagvlak onder de bewoners te worden gecreeumlerd en

worden de ideeeumln omgezet in een ontwerp Daarna volgt de aanbesteding en het uitvoeringsproces

waarbij veel werkzaamheden in en om de woning worden uitgevoerd Het doel van De Stroomversnelling

is onder andere om dit traditionele proces te versnellen en te industrialiseren

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen

uit de jaren rsquo50-rsquo70 De grote aantallen van de corporaties stellen de

bouwers in staat om te investeren in een forse innovatie die nodig is om

de gestelde ambitie van prijs en kwaliteit te realiseren Met de bestaande

conventionele bouwprocessen levert een kwaliteitsrenovatie die leidt tot

woningen zonder energiekosten geen sluitende business-case op Door

het bouwproces te industrialiseren wordt verwacht dat woningen worden

verbeterd tegen lagere kosten

Voor bouwpartijen is de sprong van de gangbare energienorm naar een

gegarandeerde nul-op-de-meter in technische zin mogelijk Echter om

van deze deal een businesscase te maken moeten renovatieprijzen nog

fors dalen En dat is de deal die de Stroomversnelling de belofte van

schaalgrootte stelt de bouwers namelijk in staat te innoveren op product

en proces samen met co-makers en de toeleverende

industrie Woningrenovatie zal stapsgewijs een industrieel karakter

krijgen op basis van prototyping van totale-woningconcepten Deze

sprong in prijs is alleen mogelijk door een forse proces- en ook

productinnovatie in de sector Momenteel wordt het bouwproces

gekenmerkt door gebrek aan samenwerking in de keten

projectgebonden aanpakken en hoge faalkosten

Voor de bewoner heeft deze aanpak de volgende voordelen

De thermische schil wordt verbeterd en de woning wekt net zoveel energie op als

normaalgesproken wordt gebruikt inclusief een gemiddeld huishoudelijk verbruik

Figuur 20 tijdlijn

Stroomversnelling

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 14

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Het uiterlijk van de woning wordt gemoderniseerd

De woning is na renovatie voorzien van nieuwe keuken badkamer en toilet

Doel is dat de renovatie plaats vindt in minder dan twee weken

Geen extra woonlasten Het totale bedrag van huur en energie blijft hetzelfde

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 15

-

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 1

Overzicht 25 projecten

Project Woningtype Renovatie

jaar

Aantal

woningen

Voor renovatie Na renovatie

1 Hof van Egmond te Haarlem Rijwoningen 2015 6 EI = 275 - label F EI = -008 - label A++

2 Sleephellingstraat te Rotterdam Rijwoningen 2010 14 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

3 De Kroeven te Roosendaal Rijwoningen 2012 246 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

4 Dolomietenlaan te Tilburg Rijwoningen 2011 8 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

5 Acacia-Magnoliastraat te Nieuwkuijk Woongebouw 20102011 16 EI = 192217 - label DE EI = 058 - label A+

6 Boostenwijk te Maastricht Rijwoningen 20082009 31 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

7 Lucellestraat te Amsterdam Woongebouw 20132014 179 EI = 242322 - label FG EI = 066112 - label A+B

8 Prinses Margrietstraat te Loosdrecht Rijwoningen 2013 38 EI = onbekend EI = 110069 - label A+B

9 Jan Lelsstraat te Hoek van Holland Rijwoningen 2013 52 EI = 218310 - label EG EI = -019-077 - label A++

10 Poorterstraat te Montfoort Rijwoningen 2013 92 EI = onbekend EI = 052051 - label A+

11 Surinamelaan te Amersfoort Woongebouw 20122013 55 EI = 246278 - label F EI = 061096 - label A+A

12 St Walburg Buitensingel te Tiel Rijwoningen 2013 11 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

13 s Gravenhagestraat te Den Bosch Rijwoningen 2012 15 EI = 173 - label D EI = 065 - label A+

14 Kaalheide te Kerkrade West Rijwoningen 2012 153 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

15 Past Astenhof te Millingen ad Rijn Woongebouw 2014 24 EI = onbekend EI = 076115 - label AB

16 Van Speykstraat te Arnhem Rijwoningen 2014 1 (van 96) EI = 236 - label E EI = 021 - label A++

17 Eksterstraat te Ulft Rijwoningen 20122013 9 EI = 234265 - label EF EI = 029071 - label A++A

18 Groot Lochter te Nijverdal Rijwoningen 2014 79 EI = 155220 - label CE EI = 053122 - label A+B

19 Noord Esmarkerrondweg Enschede 2^1 kapwoning 2012 10 EI = onbekend EI = 059 - label A+

20 Binnengasthuisstraat te Zwolle Rijwoningen 2012 24 EI = 314 - label G EI = 056 - label A+

21 Ruyterstraat te Nijkerk Rijwoningen 2015 13 EI = 165 - label D EI = 061 - label A+

22 Schouwstraat te Leeuwarden Rijwoningen 2013 14 EI = 156 - label C EI = 046 - label A++

23 Parallelweg te Melick Rijwoningen 20132014 4 EI = onbekend EI = 017 - label A++

24 Pierik Zuid te Zwolle Rijwoningen 20132014 46 EI = 190 - label D EI = 018 - label A++

25 Anjerhof te Wageningen Rijwoningen 2014 8 EI = 179 - label D EI = onbekend - label A+

Wn140922aaA0tha - 10 augustus 2015

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 2

Energiekenmerken per project

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015

-

Overzichtstabel - Hof van Egmond te Haarlem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Hof van Egmond

opdrachtgever PreWonen

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd vloer voorzien van 170 mm isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 200 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie oostwest oostwest

installatietechnisch

verwarming lokaal gasolie individuele warmtepomp (bron bodem)

warmtapwater badgeiser warmteboiler

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 384 msup2 PV-panelen

resultaat

Pladellastraat 4 Energie Index (EI) = 275 Energie Index (EI) = -008

Energielabel F Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Hof van Egmondxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Hof van Egmond te Haarlem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Hof van Egmond EI 008

Het complex Hof van Egmond is gelegen in de wijk Slachthuisbuurt in Haarlem en telt

154 sociale huurwoningen Het complex heeft sinds 2009 de gemeentelijke

monumenten status De woningen zijn gebouwd in de jaren 1924 -1928 Door te

funderen op een uitdrogende veenlaag (dus geen paalfundering) is in 1991 al

geconstateerd dat de aanwezige verzakkingen zo structureel zijn dat een grote

ingreep onvermijdelijk is De voorkeur viel op de aanpak gebaseerd op een

zogenoemd hoogniveau monumentenrenovatie met behoud van de monumentaal

waardige gevels Het project wordt opgedeeld in 11 fases

De bouwkundige schil wordt op een economisch verantwoorde manier

geoptimaliseerd door de woningen in zijn geheel te strippen de monumentale gevels

en de begane grondvloer worden nageiumlsoleerd de dak- en tussenvloer worden

vervangen door prefabbeton waarvan de dakvloer hoogwaardig wordt geiumlsoleerd de

roederamen worden in oude luister hersteld en voorzien van HR++ beglazing de

luchtdichtheid wordt verhoogd en bovendien zal de bestaande verouderde VR-ketel en

gaskachels vervangen worden door een HR-107 ketel of een bodemwarmtepomp

De 6 proefwoningen in de Pladellastraat zijn energieneutrale woningen De

CV gasketels zijn vervangen door een elektrische warmtepomp die gebruik

maakt van aardwarmte Verder is het platte dak voorzien van PV-panelen De

huurders van deze woningen betalen nu en in de toekomst bij normaal gebruik geen

energiekosten

-

Overzichtstabel - Sleephelling te Rotterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Sleephelling te Rotterdam

opdrachtgever Woonstad Rotterdam

uitvoering renovatie 2010

Doelstelling label A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde betonvloer Rc= 520 m2KW (xx mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk (voorzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - binnengevelisolatie

langsgevels metselwerk (achterzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 100 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 530 m2KW ge 230 mm cf ISSO 821)

plat dak dakkapel ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 880 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

wang dakkapel ongeisoleerd paneel Rc= 720 m2KW (ge 230 mm c ISSO 821)

plat dak dakterras ongeisoleerd dak Rc= 740 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel glas bestaande ramen voorzien van voorzetramen met HR++

-glas (voorzijde)

glas gehele woning vervangen door triple-glas (achterzijde)

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 556 msup2 collectorvlak

resultaat

woonblok onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 9 historische panden tot 14 koopwoningen en een kleine voorziening voor begeleid wonen volgens Passiefhuisconcept met energielabel A++

Energiekenmerken - Sleephellingxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Sleephelling te Rotterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Sleephelling EI onbekend

Het project Sleephelling in Rotterdam bestond uit 9 historische panden uit 1903 die

gerenoveerd zijn tot 14 energiezuinige koopwoningen en een voorziening bestemd

voor begeleid wonen De energie ambitie lag op het niveau Passief renoveren met 2

een warmtevraag lt 25 kWhm

Het project wordt gekenmerkt door zeer goede isolatie van vloer wanden en plafonds

op passiefniveau De gevelkozijnen van het monumentale woonblok met beschermd

stadsgezicht blijven gehandhaafd De extra zware kozijnen met drievoudige

beglazing zorgen voor een goede kierdichting Daarnaast worden de aansluitingen

tussen gevel en kozijn rondom luchtdicht afgeplakt zodat het mogelijk is een hoge

mate van luchtdichtheid te realiseren

De woningen worden uitgerust met een gebalanceerd ventilatiesysteem met

warmteterug-winning De energie van de afgezogen lucht wordt overgedragen aan de

toegevoerde lucht waardoor er geen energie verloren gaat Zonneboilers zorgen

voor warm tapwater Een HR-combiketel zal alleen tijdens extreme situaties als

bijverwarming nodig zijn dan wel om het tapwater na te verwarmen De grote

energieverbruikers zoals wasmachine en vaatwasser krijgen een hotfill Waardoor de

apparaten standaard worden voorzien van warmwater dat is opgewarmd door de

zonneboiler Voor de gasgestookte droger is een gasaansluiting opgenomen

-

Overzichtstabel - De Kroeven te Roosendaal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project De Kroeven Roosendaal complex 505

opdrachtgever Aramis AlleeWonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde vloer Rc= 410 m2KW (isolatiedikte 100 mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 949 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel Brink passiefhuis toestel

warmtapwater combitap VR Brink passiefhuis toestel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie Kro zonneboiler met 228 msup2 collectorvlak

resultaat

hoekwoning De Kroeven onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - De Kroevenxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - De Kroeven te Roosendaal

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie De Kroeven EI onbekend

In de Roosendaalse wijk Kroeven zijn 244 eengezinswoningen hoogefficieumlnt

gerenoveerd volgens het Passiefhuisconcept Om aan de Passiefhuiseisen te voldoen

is de schil van de huizen optimaal geiumlsoleerd en kierdicht gemaakt De schil is volledig

gestript tegen de afgepelde buitenkant van de woningen komt een

houtskeletbouwconstructie van houten I-profielen gevuld met een 36 cm dikke laag

cellulose De buitengevels is voorzien van leistenen De warmteweerstand (Rcshy

waarde) van de dichte delen van de thermische schil bedraagt circa 10 msup2KW

De warmtebehoefte van de huizen in Kroeven is minimaal en kan gemakkelijk

aangevuld worden met een eenvoudige installatie De woning wordt voorzien van

luchtverwarming Bij de renovatie van de woningen blijven de bestaande cv-ketel een

groot deel van de radiatoren behouden Om te voorkomen dat het te warm wordt

beperkt een buffervat zo nodig het vermogen van de cv Dit wordt gecombineerd met

een zomerbypass

In de woning wordt een Passiefhuistoestel geplaatst waarin het ventilatie-

warmwater- en verwarmingsysteem zijn geiumlntegreerd Het tapwater wordt door de cv-

ketel en de zonneboiler gerealiseerd In de zomer garanderen passieve strategieeumln

zoals thermische massa zonwering en nachtventilatie een comfortabel binnenklimaat

-

Overzichtstabel - Dolomietenlaan te Tilburg

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Passief renovatie sociale huurwoningen Tilburg

opdrachtgever Woningcorporatie TBV Wonen

uitvoering renovatie 2011

Doelstelling A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van 20 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

paneel ongeiumlsoleerd voorzien van 230 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 ketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 400 msup2 collectorvlak

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

investering per woning euro 120000

subsidie per woning euro 11875

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Acht bestaande woningen uit 1976 zijn omgebouwd tot Passiefwoningen

Energiekenmerken - Dolomietenlaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Dolomietenlaan te Tilburg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Dolomietenlaan EI 063 068

In Tilburg zijn acht woningen uit 1976 gerenoveerd volgens de principes van Passief

Bouwen De bestaande woningen werden gekenmerkt door enkel glas verouderde

installatie waaronder het ventilatiesysteem De maximale warmtevraag van de

woningen is door de bouwwijze Passief Bpouwen teruggebracht tot maximaal van 25

kWhm2sup2 per jaar goed voor een energiebesparing van 70 procent Hiervoor zijn de

gevels voorzien van houtskeletbouwelementen met isolatiediktes van ruim 40

centimeter opgevuld met cellulose Deze elementen zijn in eacuteeacuten dag aangebracht met

ingebouwd drievoudig HR++ glas en kozijnen Het dakbeschot bleef bewaard maar

daarop werd een geiumlsoleerd prefabelement geplaatst De spouw die daardoor

ontstond werd ook geiumlsoleerd De vloer op zand daarentegen bleek moeilijker te

isoleren Alleen het warmteverlies ter plaatse van de fundering is vermindert

Elk huis beschikt over een gebalanceerd ventilatiesysteem en een zonneboiler Vier

vierkante meter zonnecollectoren op het dak volstaan meestal om de 200 liter water

in de boiler voor te verwarmen In geval van nood is er altijd de kleine cv-installatie

amper 35 kilowatt sterk ldquoDie levert niet alleen warmte aan het tapwater maar helpt

het huis ook verwarmen mocht dat nodig zijn Sommige kamers hebben nieuwe

kleine radiatoren gekregen Maar in andere ruimtes zijn de oude radiatoren

behouden

-

Overzichtstabel - Passiefhuisrenovatie Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 16 woningen Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

opdrachtgever Woonveste Nieuwkuijk

uitvoering renovatie 20102011

Doelstelling Passiefhuis renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer vloer (obv bouwjaar 1965 - 1975) Rc= 807 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 644 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 894 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

plat dak houten dakbeschot ongeisoleerd Rc= 826 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houtenaluminium kozijnen - U le 080 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 100 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen - n50 lt 10 h

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

portiekwoningen Energie Index (EI) = 192 - 217 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D - E Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro100000-

huurprijs euro350 maand euro500 maand

Gemiddelde gasbesparingmaand euro50-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 16 woningen uit de jaren 70 naar het niveau Passief Bouwen met ketensamenwerking

Energiekenmerken - Acacia- en Magnoliastraatxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Acacia- en Magnoliastraat EI 058 063

Aan de Acacia- en Magnoliastraat te Nieuwkuijk staan 2 blokken met 8

huurappartementen Stichting Woonveste te Drunen heet deze woningen energetisch

verbeterd naar het niveau Passief renovatie

De appartementen hebben na renovatie een marginale energiebehoefte voor

ruimteverwarming van maximaal 25 kWhm2 en een gerealiseerde luchtdichtheid van

n50 le 10 h-1 (oftewel qv10 le 025 dm3sm2)

Om tot deze resultaten te komen is de totale gebouwschil uitermate goed geiumlsoleerd

(Rc ge 8 m2KW en geiumlsoleerde kozijnen met 3-voudig glas) zijn de details volledig

luchtdicht uitgevoerd en is er extra aandacht besteed aan de beperking van lineaire

transmissieverliezen over de onderlinge aansluiting van bouwdelen (zgn

koudebruggen) Daarnaast zijn de appartementen geventileerd dmv een

gebalanceerd ventilatiesysteem met een hoog rendement op de warmteterugwinning

en is vanwege de lage transmissie verliezen slechts een CV-installatie benodigd met

eacuteeacuten centrale radiator

Woonveste koos voor een ketensamenwerking tussen opdrachtgever architect

adviesbureau en installateur Openheid en vertrouwen zijn daarbij belangrijke

onderdelen

-

Overzichtstabel - Boostenwijk te Maastricht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Boostenwijk te Maastricht

opdrachtgever Servatius Ontwikkeling

uitvoering renovatie 2008-2009

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel elektrische warmtepomp met individuele bodemwisselaar

koeling nvt HT-koeling geiumlntegreerd in wand- en plafondpanelen

warmtapwater combitap VR combiwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A+

bouwkosten ca euro5400000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Boostenwijkxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

31 Nul op de meter

Belangrijk voorbeeld van gerealiseerde nul-op-de-meter projecten zijn de projecten die in het kader van

de Stroomversnelling zijn aangepakt De Stroomversnelling is een landelijke samenwerking tussen zes

corporaties en vier bouwers zie httpwwwstroomversnellingnet Het doel is om een concept te

ontwikkelen voor de renovatie van jaren rsquo50 jarenrsquo60 en jaren rsquo70 woningen tot nul-op-de-meter

woningen Het concept draagt ertoe bij dat woningcorporaties hun woningvoorraad kunnen verbeteren

kunnen voldoen aan de landelijke doelstellingen voor het verduurzamen van woningen egraven de woonlasten

voor hun huurders zo laag mogelijk kunnen houden

Het idee achter de Stroomversnelling is dat de maandelijkse energierekening van bewoners ingezet wordt

om de kosten voor de renovatie te betalen In de proef bouwt iedere bouwer in eerste instantie een serie

prototypes een grondgebonden woning uit de jaren rsquo60 een grondgebonden woning uit de jaren rsquo70 en

een appartement in gestapelde bouw Een ongeiumlsoleerde woning uit de jaren rsquo60 biedt andere

mogelijkheden dan een matig geiumlsoleerde woningen uit de jaren rsquo70 Wanneer de prototypes uitwijzen

dat het concept financieel haalbaar is mogen de vier bouwers in totaal 10000 woningen renoveren

Daarna stellen de zes corporaties nog eens 100000 woningen beschikbaar aan de markt

In dit onderzoek zijn twee prototypen van projecten uit de stroomversnelling opgenomen

Figuur 15 Nul op de meter Stroomversnelling te Arnhem en Melick

Arnhem

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96

huurhuizen in de wijk Presikhaaf in Arnhem

De woningen krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat

uit geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de

woning zorgt een cv-ketel voor verwarming en

warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de

zonzijde PV-panelen voor de opwekking van elektriciteit

en een zonneboiler voor warmtapwater

Figuur 16 voorbeeld energieconcept

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 11

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Insteek van de Stroomversnelling is dat de maandelijkse woonlasten voor de huurders gelijk blijven Zij

betalen hun energierekening niet meer aan het energiebedrijf maar aan de woningbouwcorporatie Voor

dat geld knapt de corporatie met het bouwbedrijf de woning op De woning wordt zo goed verbeterd dat

de energiemeter over een jaar gemiddeld op nul uitkomt De bewoner betaalt alleen nog voor energie als

hij bovengemiddeld energie verbruikt Gebruikt de bewoner minder energie dan krijgt hij geld terug

Melick

In Melick is een blokje van vier jaren rsquo60

rijtjeswoningen gerenoveerd Deze woningen zijn

uitgevoerd als all-electric woningen De installaties

van de woningen zijn samengebracht in een extern

portaal

In de vier huizen zijn bekende technieken toegepast

zoals gebalanceerde ventilatie PV warmtepomp

gecombineerd met innovaties zoals 3D woningshy

inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in

plaats van wisselstroom

32 Passief Renovatie

Passief renoveren is een bouwwijze die gekenmerkt wordt door een optimale thermische schil en een

efficieumlnt gebruik van zonne-energie De nadruk ligt op de eerste stap van de Trias Energetica het

beperken van de energievraag Door het warmteverlies en de luchtdoorlatendheid van de woning sterk te

beperken te optimaliseren ontstaat een comfortabele en energiezuinige woning in de winter- en

zomerperiode Dit wordt gerealiseerd door een hoge warmteweerstand van vloer gevel en dak van 65 aacute

100 m2KW drievoudige beglazing geen koudebruggen gebalanceerde ventilatie en zomernacht-

ventilatie Doordat een groot deel van de energievraag gedekt wordt door passieve zonne-energie wordt

de term lsquoPassiefrsquo gebruikt Het concept vergt een hoge kwaliteit in het ontwerp- en uitvoeringsproces

Figuur 17 voorbeeld energieconcept

Figuur 18 Renovatie met Passief ambitie te Kaalheide Kerkrade West en Nieuwkuijk

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 12

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

33 Active House

Het Active House concept is een visie die inzet op comfortabel gebouw en een intergrale kijk op het

totaalbeeld van de aspecten energie binnenklimaat en omgeving Naast energiebesparing maken

ruimte licht beleving comfort en energieopwekking onderdeel uit van de oplossing en visie op de

toekomst

Een Active House concept combineert een thermisch schil zoals hoge isolatiewaarden en hoge

luchtdichtheid zuid orieumlntatie met zonwering enof zomernachtventilatie met meer actieve componenten

Voorbeelden van actieve componenten zijn zonneboiler warmtepomp PV-panelen natuurlijke of

vraaggestuurde ventilatie en domotica Hierdoor ontstaat een woning die vrijwel energieneutraal of zelfs

energieleverend is

Figuur 19 Active House renovatie Montfoort

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 13

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 4 Proces

Het proces om tot een energiezuinige renovatie te komen verschilt en is afhankelijk van onder andere de

volgende factoren

energiebeleid corporatie

bouwkundige en installatietechnische staat huidige voorzieningen

investeringsbudget

wensen bewoners

projectspecifieke factoren

In de traditionele aanpak is over het algemeen een proces eraan voorafgegaan om het renovatieproject

te realiseren Veelal zijn er voor start van de renovatie diverse onderzoeken verricht huidige

constructieve en energetische staat asbest inventarisatie bouwfysische klachten en bewonersavonden

en enquecirctes onder de bewoners Vervolgens dient draagvlak onder de bewoners te worden gecreeumlerd en

worden de ideeeumln omgezet in een ontwerp Daarna volgt de aanbesteding en het uitvoeringsproces

waarbij veel werkzaamheden in en om de woning worden uitgevoerd Het doel van De Stroomversnelling

is onder andere om dit traditionele proces te versnellen en te industrialiseren

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen

uit de jaren rsquo50-rsquo70 De grote aantallen van de corporaties stellen de

bouwers in staat om te investeren in een forse innovatie die nodig is om

de gestelde ambitie van prijs en kwaliteit te realiseren Met de bestaande

conventionele bouwprocessen levert een kwaliteitsrenovatie die leidt tot

woningen zonder energiekosten geen sluitende business-case op Door

het bouwproces te industrialiseren wordt verwacht dat woningen worden

verbeterd tegen lagere kosten

Voor bouwpartijen is de sprong van de gangbare energienorm naar een

gegarandeerde nul-op-de-meter in technische zin mogelijk Echter om

van deze deal een businesscase te maken moeten renovatieprijzen nog

fors dalen En dat is de deal die de Stroomversnelling de belofte van

schaalgrootte stelt de bouwers namelijk in staat te innoveren op product

en proces samen met co-makers en de toeleverende

industrie Woningrenovatie zal stapsgewijs een industrieel karakter

krijgen op basis van prototyping van totale-woningconcepten Deze

sprong in prijs is alleen mogelijk door een forse proces- en ook

productinnovatie in de sector Momenteel wordt het bouwproces

gekenmerkt door gebrek aan samenwerking in de keten

projectgebonden aanpakken en hoge faalkosten

Voor de bewoner heeft deze aanpak de volgende voordelen

De thermische schil wordt verbeterd en de woning wekt net zoveel energie op als

normaalgesproken wordt gebruikt inclusief een gemiddeld huishoudelijk verbruik

Figuur 20 tijdlijn

Stroomversnelling

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 14

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Het uiterlijk van de woning wordt gemoderniseerd

De woning is na renovatie voorzien van nieuwe keuken badkamer en toilet

Doel is dat de renovatie plaats vindt in minder dan twee weken

Geen extra woonlasten Het totale bedrag van huur en energie blijft hetzelfde

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 15

-

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 1

Overzicht 25 projecten

Project Woningtype Renovatie

jaar

Aantal

woningen

Voor renovatie Na renovatie

1 Hof van Egmond te Haarlem Rijwoningen 2015 6 EI = 275 - label F EI = -008 - label A++

2 Sleephellingstraat te Rotterdam Rijwoningen 2010 14 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

3 De Kroeven te Roosendaal Rijwoningen 2012 246 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

4 Dolomietenlaan te Tilburg Rijwoningen 2011 8 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

5 Acacia-Magnoliastraat te Nieuwkuijk Woongebouw 20102011 16 EI = 192217 - label DE EI = 058 - label A+

6 Boostenwijk te Maastricht Rijwoningen 20082009 31 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

7 Lucellestraat te Amsterdam Woongebouw 20132014 179 EI = 242322 - label FG EI = 066112 - label A+B

8 Prinses Margrietstraat te Loosdrecht Rijwoningen 2013 38 EI = onbekend EI = 110069 - label A+B

9 Jan Lelsstraat te Hoek van Holland Rijwoningen 2013 52 EI = 218310 - label EG EI = -019-077 - label A++

10 Poorterstraat te Montfoort Rijwoningen 2013 92 EI = onbekend EI = 052051 - label A+

11 Surinamelaan te Amersfoort Woongebouw 20122013 55 EI = 246278 - label F EI = 061096 - label A+A

12 St Walburg Buitensingel te Tiel Rijwoningen 2013 11 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

13 s Gravenhagestraat te Den Bosch Rijwoningen 2012 15 EI = 173 - label D EI = 065 - label A+

14 Kaalheide te Kerkrade West Rijwoningen 2012 153 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

15 Past Astenhof te Millingen ad Rijn Woongebouw 2014 24 EI = onbekend EI = 076115 - label AB

16 Van Speykstraat te Arnhem Rijwoningen 2014 1 (van 96) EI = 236 - label E EI = 021 - label A++

17 Eksterstraat te Ulft Rijwoningen 20122013 9 EI = 234265 - label EF EI = 029071 - label A++A

18 Groot Lochter te Nijverdal Rijwoningen 2014 79 EI = 155220 - label CE EI = 053122 - label A+B

19 Noord Esmarkerrondweg Enschede 2^1 kapwoning 2012 10 EI = onbekend EI = 059 - label A+

20 Binnengasthuisstraat te Zwolle Rijwoningen 2012 24 EI = 314 - label G EI = 056 - label A+

21 Ruyterstraat te Nijkerk Rijwoningen 2015 13 EI = 165 - label D EI = 061 - label A+

22 Schouwstraat te Leeuwarden Rijwoningen 2013 14 EI = 156 - label C EI = 046 - label A++

23 Parallelweg te Melick Rijwoningen 20132014 4 EI = onbekend EI = 017 - label A++

24 Pierik Zuid te Zwolle Rijwoningen 20132014 46 EI = 190 - label D EI = 018 - label A++

25 Anjerhof te Wageningen Rijwoningen 2014 8 EI = 179 - label D EI = onbekend - label A+

Wn140922aaA0tha - 10 augustus 2015

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 2

Energiekenmerken per project

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015

-

Overzichtstabel - Hof van Egmond te Haarlem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Hof van Egmond

opdrachtgever PreWonen

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd vloer voorzien van 170 mm isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 200 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie oostwest oostwest

installatietechnisch

verwarming lokaal gasolie individuele warmtepomp (bron bodem)

warmtapwater badgeiser warmteboiler

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 384 msup2 PV-panelen

resultaat

Pladellastraat 4 Energie Index (EI) = 275 Energie Index (EI) = -008

Energielabel F Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Hof van Egmondxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Hof van Egmond te Haarlem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Hof van Egmond EI 008

Het complex Hof van Egmond is gelegen in de wijk Slachthuisbuurt in Haarlem en telt

154 sociale huurwoningen Het complex heeft sinds 2009 de gemeentelijke

monumenten status De woningen zijn gebouwd in de jaren 1924 -1928 Door te

funderen op een uitdrogende veenlaag (dus geen paalfundering) is in 1991 al

geconstateerd dat de aanwezige verzakkingen zo structureel zijn dat een grote

ingreep onvermijdelijk is De voorkeur viel op de aanpak gebaseerd op een

zogenoemd hoogniveau monumentenrenovatie met behoud van de monumentaal

waardige gevels Het project wordt opgedeeld in 11 fases

De bouwkundige schil wordt op een economisch verantwoorde manier

geoptimaliseerd door de woningen in zijn geheel te strippen de monumentale gevels

en de begane grondvloer worden nageiumlsoleerd de dak- en tussenvloer worden

vervangen door prefabbeton waarvan de dakvloer hoogwaardig wordt geiumlsoleerd de

roederamen worden in oude luister hersteld en voorzien van HR++ beglazing de

luchtdichtheid wordt verhoogd en bovendien zal de bestaande verouderde VR-ketel en

gaskachels vervangen worden door een HR-107 ketel of een bodemwarmtepomp

De 6 proefwoningen in de Pladellastraat zijn energieneutrale woningen De

CV gasketels zijn vervangen door een elektrische warmtepomp die gebruik

maakt van aardwarmte Verder is het platte dak voorzien van PV-panelen De

huurders van deze woningen betalen nu en in de toekomst bij normaal gebruik geen

energiekosten

-

Overzichtstabel - Sleephelling te Rotterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Sleephelling te Rotterdam

opdrachtgever Woonstad Rotterdam

uitvoering renovatie 2010

Doelstelling label A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde betonvloer Rc= 520 m2KW (xx mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk (voorzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - binnengevelisolatie

langsgevels metselwerk (achterzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 100 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 530 m2KW ge 230 mm cf ISSO 821)

plat dak dakkapel ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 880 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

wang dakkapel ongeisoleerd paneel Rc= 720 m2KW (ge 230 mm c ISSO 821)

plat dak dakterras ongeisoleerd dak Rc= 740 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel glas bestaande ramen voorzien van voorzetramen met HR++

-glas (voorzijde)

glas gehele woning vervangen door triple-glas (achterzijde)

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 556 msup2 collectorvlak

resultaat

woonblok onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 9 historische panden tot 14 koopwoningen en een kleine voorziening voor begeleid wonen volgens Passiefhuisconcept met energielabel A++

Energiekenmerken - Sleephellingxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Sleephelling te Rotterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Sleephelling EI onbekend

Het project Sleephelling in Rotterdam bestond uit 9 historische panden uit 1903 die

gerenoveerd zijn tot 14 energiezuinige koopwoningen en een voorziening bestemd

voor begeleid wonen De energie ambitie lag op het niveau Passief renoveren met 2

een warmtevraag lt 25 kWhm

Het project wordt gekenmerkt door zeer goede isolatie van vloer wanden en plafonds

op passiefniveau De gevelkozijnen van het monumentale woonblok met beschermd

stadsgezicht blijven gehandhaafd De extra zware kozijnen met drievoudige

beglazing zorgen voor een goede kierdichting Daarnaast worden de aansluitingen

tussen gevel en kozijn rondom luchtdicht afgeplakt zodat het mogelijk is een hoge

mate van luchtdichtheid te realiseren

De woningen worden uitgerust met een gebalanceerd ventilatiesysteem met

warmteterug-winning De energie van de afgezogen lucht wordt overgedragen aan de

toegevoerde lucht waardoor er geen energie verloren gaat Zonneboilers zorgen

voor warm tapwater Een HR-combiketel zal alleen tijdens extreme situaties als

bijverwarming nodig zijn dan wel om het tapwater na te verwarmen De grote

energieverbruikers zoals wasmachine en vaatwasser krijgen een hotfill Waardoor de

apparaten standaard worden voorzien van warmwater dat is opgewarmd door de

zonneboiler Voor de gasgestookte droger is een gasaansluiting opgenomen

-

Overzichtstabel - De Kroeven te Roosendaal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project De Kroeven Roosendaal complex 505

opdrachtgever Aramis AlleeWonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde vloer Rc= 410 m2KW (isolatiedikte 100 mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 949 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel Brink passiefhuis toestel

warmtapwater combitap VR Brink passiefhuis toestel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie Kro zonneboiler met 228 msup2 collectorvlak

resultaat

hoekwoning De Kroeven onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - De Kroevenxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - De Kroeven te Roosendaal

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie De Kroeven EI onbekend

In de Roosendaalse wijk Kroeven zijn 244 eengezinswoningen hoogefficieumlnt

gerenoveerd volgens het Passiefhuisconcept Om aan de Passiefhuiseisen te voldoen

is de schil van de huizen optimaal geiumlsoleerd en kierdicht gemaakt De schil is volledig

gestript tegen de afgepelde buitenkant van de woningen komt een

houtskeletbouwconstructie van houten I-profielen gevuld met een 36 cm dikke laag

cellulose De buitengevels is voorzien van leistenen De warmteweerstand (Rcshy

waarde) van de dichte delen van de thermische schil bedraagt circa 10 msup2KW

De warmtebehoefte van de huizen in Kroeven is minimaal en kan gemakkelijk

aangevuld worden met een eenvoudige installatie De woning wordt voorzien van

luchtverwarming Bij de renovatie van de woningen blijven de bestaande cv-ketel een

groot deel van de radiatoren behouden Om te voorkomen dat het te warm wordt

beperkt een buffervat zo nodig het vermogen van de cv Dit wordt gecombineerd met

een zomerbypass

In de woning wordt een Passiefhuistoestel geplaatst waarin het ventilatie-

warmwater- en verwarmingsysteem zijn geiumlntegreerd Het tapwater wordt door de cv-

ketel en de zonneboiler gerealiseerd In de zomer garanderen passieve strategieeumln

zoals thermische massa zonwering en nachtventilatie een comfortabel binnenklimaat

-

Overzichtstabel - Dolomietenlaan te Tilburg

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Passief renovatie sociale huurwoningen Tilburg

opdrachtgever Woningcorporatie TBV Wonen

uitvoering renovatie 2011

Doelstelling A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van 20 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

paneel ongeiumlsoleerd voorzien van 230 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 ketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 400 msup2 collectorvlak

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

investering per woning euro 120000

subsidie per woning euro 11875

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Acht bestaande woningen uit 1976 zijn omgebouwd tot Passiefwoningen

Energiekenmerken - Dolomietenlaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Dolomietenlaan te Tilburg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Dolomietenlaan EI 063 068

In Tilburg zijn acht woningen uit 1976 gerenoveerd volgens de principes van Passief

Bouwen De bestaande woningen werden gekenmerkt door enkel glas verouderde

installatie waaronder het ventilatiesysteem De maximale warmtevraag van de

woningen is door de bouwwijze Passief Bpouwen teruggebracht tot maximaal van 25

kWhm2sup2 per jaar goed voor een energiebesparing van 70 procent Hiervoor zijn de

gevels voorzien van houtskeletbouwelementen met isolatiediktes van ruim 40

centimeter opgevuld met cellulose Deze elementen zijn in eacuteeacuten dag aangebracht met

ingebouwd drievoudig HR++ glas en kozijnen Het dakbeschot bleef bewaard maar

daarop werd een geiumlsoleerd prefabelement geplaatst De spouw die daardoor

ontstond werd ook geiumlsoleerd De vloer op zand daarentegen bleek moeilijker te

isoleren Alleen het warmteverlies ter plaatse van de fundering is vermindert

Elk huis beschikt over een gebalanceerd ventilatiesysteem en een zonneboiler Vier

vierkante meter zonnecollectoren op het dak volstaan meestal om de 200 liter water

in de boiler voor te verwarmen In geval van nood is er altijd de kleine cv-installatie

amper 35 kilowatt sterk ldquoDie levert niet alleen warmte aan het tapwater maar helpt

het huis ook verwarmen mocht dat nodig zijn Sommige kamers hebben nieuwe

kleine radiatoren gekregen Maar in andere ruimtes zijn de oude radiatoren

behouden

-

Overzichtstabel - Passiefhuisrenovatie Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 16 woningen Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

opdrachtgever Woonveste Nieuwkuijk

uitvoering renovatie 20102011

Doelstelling Passiefhuis renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer vloer (obv bouwjaar 1965 - 1975) Rc= 807 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 644 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 894 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

plat dak houten dakbeschot ongeisoleerd Rc= 826 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houtenaluminium kozijnen - U le 080 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 100 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen - n50 lt 10 h

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

portiekwoningen Energie Index (EI) = 192 - 217 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D - E Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro100000-

huurprijs euro350 maand euro500 maand

Gemiddelde gasbesparingmaand euro50-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 16 woningen uit de jaren 70 naar het niveau Passief Bouwen met ketensamenwerking

Energiekenmerken - Acacia- en Magnoliastraatxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Acacia- en Magnoliastraat EI 058 063

Aan de Acacia- en Magnoliastraat te Nieuwkuijk staan 2 blokken met 8

huurappartementen Stichting Woonveste te Drunen heet deze woningen energetisch

verbeterd naar het niveau Passief renovatie

De appartementen hebben na renovatie een marginale energiebehoefte voor

ruimteverwarming van maximaal 25 kWhm2 en een gerealiseerde luchtdichtheid van

n50 le 10 h-1 (oftewel qv10 le 025 dm3sm2)

Om tot deze resultaten te komen is de totale gebouwschil uitermate goed geiumlsoleerd

(Rc ge 8 m2KW en geiumlsoleerde kozijnen met 3-voudig glas) zijn de details volledig

luchtdicht uitgevoerd en is er extra aandacht besteed aan de beperking van lineaire

transmissieverliezen over de onderlinge aansluiting van bouwdelen (zgn

koudebruggen) Daarnaast zijn de appartementen geventileerd dmv een

gebalanceerd ventilatiesysteem met een hoog rendement op de warmteterugwinning

en is vanwege de lage transmissie verliezen slechts een CV-installatie benodigd met

eacuteeacuten centrale radiator

Woonveste koos voor een ketensamenwerking tussen opdrachtgever architect

adviesbureau en installateur Openheid en vertrouwen zijn daarbij belangrijke

onderdelen

-

Overzichtstabel - Boostenwijk te Maastricht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Boostenwijk te Maastricht

opdrachtgever Servatius Ontwikkeling

uitvoering renovatie 2008-2009

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel elektrische warmtepomp met individuele bodemwisselaar

koeling nvt HT-koeling geiumlntegreerd in wand- en plafondpanelen

warmtapwater combitap VR combiwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A+

bouwkosten ca euro5400000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Boostenwijkxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Insteek van de Stroomversnelling is dat de maandelijkse woonlasten voor de huurders gelijk blijven Zij

betalen hun energierekening niet meer aan het energiebedrijf maar aan de woningbouwcorporatie Voor

dat geld knapt de corporatie met het bouwbedrijf de woning op De woning wordt zo goed verbeterd dat

de energiemeter over een jaar gemiddeld op nul uitkomt De bewoner betaalt alleen nog voor energie als

hij bovengemiddeld energie verbruikt Gebruikt de bewoner minder energie dan krijgt hij geld terug

Melick

In Melick is een blokje van vier jaren rsquo60

rijtjeswoningen gerenoveerd Deze woningen zijn

uitgevoerd als all-electric woningen De installaties

van de woningen zijn samengebracht in een extern

portaal

In de vier huizen zijn bekende technieken toegepast

zoals gebalanceerde ventilatie PV warmtepomp

gecombineerd met innovaties zoals 3D woningshy

inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in

plaats van wisselstroom

32 Passief Renovatie

Passief renoveren is een bouwwijze die gekenmerkt wordt door een optimale thermische schil en een

efficieumlnt gebruik van zonne-energie De nadruk ligt op de eerste stap van de Trias Energetica het

beperken van de energievraag Door het warmteverlies en de luchtdoorlatendheid van de woning sterk te

beperken te optimaliseren ontstaat een comfortabele en energiezuinige woning in de winter- en

zomerperiode Dit wordt gerealiseerd door een hoge warmteweerstand van vloer gevel en dak van 65 aacute

100 m2KW drievoudige beglazing geen koudebruggen gebalanceerde ventilatie en zomernacht-

ventilatie Doordat een groot deel van de energievraag gedekt wordt door passieve zonne-energie wordt

de term lsquoPassiefrsquo gebruikt Het concept vergt een hoge kwaliteit in het ontwerp- en uitvoeringsproces

Figuur 17 voorbeeld energieconcept

Figuur 18 Renovatie met Passief ambitie te Kaalheide Kerkrade West en Nieuwkuijk

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 12

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

33 Active House

Het Active House concept is een visie die inzet op comfortabel gebouw en een intergrale kijk op het

totaalbeeld van de aspecten energie binnenklimaat en omgeving Naast energiebesparing maken

ruimte licht beleving comfort en energieopwekking onderdeel uit van de oplossing en visie op de

toekomst

Een Active House concept combineert een thermisch schil zoals hoge isolatiewaarden en hoge

luchtdichtheid zuid orieumlntatie met zonwering enof zomernachtventilatie met meer actieve componenten

Voorbeelden van actieve componenten zijn zonneboiler warmtepomp PV-panelen natuurlijke of

vraaggestuurde ventilatie en domotica Hierdoor ontstaat een woning die vrijwel energieneutraal of zelfs

energieleverend is

Figuur 19 Active House renovatie Montfoort

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 13

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 4 Proces

Het proces om tot een energiezuinige renovatie te komen verschilt en is afhankelijk van onder andere de

volgende factoren

energiebeleid corporatie

bouwkundige en installatietechnische staat huidige voorzieningen

investeringsbudget

wensen bewoners

projectspecifieke factoren

In de traditionele aanpak is over het algemeen een proces eraan voorafgegaan om het renovatieproject

te realiseren Veelal zijn er voor start van de renovatie diverse onderzoeken verricht huidige

constructieve en energetische staat asbest inventarisatie bouwfysische klachten en bewonersavonden

en enquecirctes onder de bewoners Vervolgens dient draagvlak onder de bewoners te worden gecreeumlerd en

worden de ideeeumln omgezet in een ontwerp Daarna volgt de aanbesteding en het uitvoeringsproces

waarbij veel werkzaamheden in en om de woning worden uitgevoerd Het doel van De Stroomversnelling

is onder andere om dit traditionele proces te versnellen en te industrialiseren

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen

uit de jaren rsquo50-rsquo70 De grote aantallen van de corporaties stellen de

bouwers in staat om te investeren in een forse innovatie die nodig is om

de gestelde ambitie van prijs en kwaliteit te realiseren Met de bestaande

conventionele bouwprocessen levert een kwaliteitsrenovatie die leidt tot

woningen zonder energiekosten geen sluitende business-case op Door

het bouwproces te industrialiseren wordt verwacht dat woningen worden

verbeterd tegen lagere kosten

Voor bouwpartijen is de sprong van de gangbare energienorm naar een

gegarandeerde nul-op-de-meter in technische zin mogelijk Echter om

van deze deal een businesscase te maken moeten renovatieprijzen nog

fors dalen En dat is de deal die de Stroomversnelling de belofte van

schaalgrootte stelt de bouwers namelijk in staat te innoveren op product

en proces samen met co-makers en de toeleverende

industrie Woningrenovatie zal stapsgewijs een industrieel karakter

krijgen op basis van prototyping van totale-woningconcepten Deze

sprong in prijs is alleen mogelijk door een forse proces- en ook

productinnovatie in de sector Momenteel wordt het bouwproces

gekenmerkt door gebrek aan samenwerking in de keten

projectgebonden aanpakken en hoge faalkosten

Voor de bewoner heeft deze aanpak de volgende voordelen

De thermische schil wordt verbeterd en de woning wekt net zoveel energie op als

normaalgesproken wordt gebruikt inclusief een gemiddeld huishoudelijk verbruik

Figuur 20 tijdlijn

Stroomversnelling

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 14

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Het uiterlijk van de woning wordt gemoderniseerd

De woning is na renovatie voorzien van nieuwe keuken badkamer en toilet

Doel is dat de renovatie plaats vindt in minder dan twee weken

Geen extra woonlasten Het totale bedrag van huur en energie blijft hetzelfde

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 15

-

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 1

Overzicht 25 projecten

Project Woningtype Renovatie

jaar

Aantal

woningen

Voor renovatie Na renovatie

1 Hof van Egmond te Haarlem Rijwoningen 2015 6 EI = 275 - label F EI = -008 - label A++

2 Sleephellingstraat te Rotterdam Rijwoningen 2010 14 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

3 De Kroeven te Roosendaal Rijwoningen 2012 246 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

4 Dolomietenlaan te Tilburg Rijwoningen 2011 8 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

5 Acacia-Magnoliastraat te Nieuwkuijk Woongebouw 20102011 16 EI = 192217 - label DE EI = 058 - label A+

6 Boostenwijk te Maastricht Rijwoningen 20082009 31 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

7 Lucellestraat te Amsterdam Woongebouw 20132014 179 EI = 242322 - label FG EI = 066112 - label A+B

8 Prinses Margrietstraat te Loosdrecht Rijwoningen 2013 38 EI = onbekend EI = 110069 - label A+B

9 Jan Lelsstraat te Hoek van Holland Rijwoningen 2013 52 EI = 218310 - label EG EI = -019-077 - label A++

10 Poorterstraat te Montfoort Rijwoningen 2013 92 EI = onbekend EI = 052051 - label A+

11 Surinamelaan te Amersfoort Woongebouw 20122013 55 EI = 246278 - label F EI = 061096 - label A+A

12 St Walburg Buitensingel te Tiel Rijwoningen 2013 11 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

13 s Gravenhagestraat te Den Bosch Rijwoningen 2012 15 EI = 173 - label D EI = 065 - label A+

14 Kaalheide te Kerkrade West Rijwoningen 2012 153 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

15 Past Astenhof te Millingen ad Rijn Woongebouw 2014 24 EI = onbekend EI = 076115 - label AB

16 Van Speykstraat te Arnhem Rijwoningen 2014 1 (van 96) EI = 236 - label E EI = 021 - label A++

17 Eksterstraat te Ulft Rijwoningen 20122013 9 EI = 234265 - label EF EI = 029071 - label A++A

18 Groot Lochter te Nijverdal Rijwoningen 2014 79 EI = 155220 - label CE EI = 053122 - label A+B

19 Noord Esmarkerrondweg Enschede 2^1 kapwoning 2012 10 EI = onbekend EI = 059 - label A+

20 Binnengasthuisstraat te Zwolle Rijwoningen 2012 24 EI = 314 - label G EI = 056 - label A+

21 Ruyterstraat te Nijkerk Rijwoningen 2015 13 EI = 165 - label D EI = 061 - label A+

22 Schouwstraat te Leeuwarden Rijwoningen 2013 14 EI = 156 - label C EI = 046 - label A++

23 Parallelweg te Melick Rijwoningen 20132014 4 EI = onbekend EI = 017 - label A++

24 Pierik Zuid te Zwolle Rijwoningen 20132014 46 EI = 190 - label D EI = 018 - label A++

25 Anjerhof te Wageningen Rijwoningen 2014 8 EI = 179 - label D EI = onbekend - label A+

Wn140922aaA0tha - 10 augustus 2015

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 2

Energiekenmerken per project

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015

-

Overzichtstabel - Hof van Egmond te Haarlem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Hof van Egmond

opdrachtgever PreWonen

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd vloer voorzien van 170 mm isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 200 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie oostwest oostwest

installatietechnisch

verwarming lokaal gasolie individuele warmtepomp (bron bodem)

warmtapwater badgeiser warmteboiler

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 384 msup2 PV-panelen

resultaat

Pladellastraat 4 Energie Index (EI) = 275 Energie Index (EI) = -008

Energielabel F Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Hof van Egmondxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Hof van Egmond te Haarlem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Hof van Egmond EI 008

Het complex Hof van Egmond is gelegen in de wijk Slachthuisbuurt in Haarlem en telt

154 sociale huurwoningen Het complex heeft sinds 2009 de gemeentelijke

monumenten status De woningen zijn gebouwd in de jaren 1924 -1928 Door te

funderen op een uitdrogende veenlaag (dus geen paalfundering) is in 1991 al

geconstateerd dat de aanwezige verzakkingen zo structureel zijn dat een grote

ingreep onvermijdelijk is De voorkeur viel op de aanpak gebaseerd op een

zogenoemd hoogniveau monumentenrenovatie met behoud van de monumentaal

waardige gevels Het project wordt opgedeeld in 11 fases

De bouwkundige schil wordt op een economisch verantwoorde manier

geoptimaliseerd door de woningen in zijn geheel te strippen de monumentale gevels

en de begane grondvloer worden nageiumlsoleerd de dak- en tussenvloer worden

vervangen door prefabbeton waarvan de dakvloer hoogwaardig wordt geiumlsoleerd de

roederamen worden in oude luister hersteld en voorzien van HR++ beglazing de

luchtdichtheid wordt verhoogd en bovendien zal de bestaande verouderde VR-ketel en

gaskachels vervangen worden door een HR-107 ketel of een bodemwarmtepomp

De 6 proefwoningen in de Pladellastraat zijn energieneutrale woningen De

CV gasketels zijn vervangen door een elektrische warmtepomp die gebruik

maakt van aardwarmte Verder is het platte dak voorzien van PV-panelen De

huurders van deze woningen betalen nu en in de toekomst bij normaal gebruik geen

energiekosten

-

Overzichtstabel - Sleephelling te Rotterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Sleephelling te Rotterdam

opdrachtgever Woonstad Rotterdam

uitvoering renovatie 2010

Doelstelling label A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde betonvloer Rc= 520 m2KW (xx mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk (voorzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - binnengevelisolatie

langsgevels metselwerk (achterzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 100 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 530 m2KW ge 230 mm cf ISSO 821)

plat dak dakkapel ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 880 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

wang dakkapel ongeisoleerd paneel Rc= 720 m2KW (ge 230 mm c ISSO 821)

plat dak dakterras ongeisoleerd dak Rc= 740 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel glas bestaande ramen voorzien van voorzetramen met HR++

-glas (voorzijde)

glas gehele woning vervangen door triple-glas (achterzijde)

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 556 msup2 collectorvlak

resultaat

woonblok onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 9 historische panden tot 14 koopwoningen en een kleine voorziening voor begeleid wonen volgens Passiefhuisconcept met energielabel A++

Energiekenmerken - Sleephellingxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Sleephelling te Rotterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Sleephelling EI onbekend

Het project Sleephelling in Rotterdam bestond uit 9 historische panden uit 1903 die

gerenoveerd zijn tot 14 energiezuinige koopwoningen en een voorziening bestemd

voor begeleid wonen De energie ambitie lag op het niveau Passief renoveren met 2

een warmtevraag lt 25 kWhm

Het project wordt gekenmerkt door zeer goede isolatie van vloer wanden en plafonds

op passiefniveau De gevelkozijnen van het monumentale woonblok met beschermd

stadsgezicht blijven gehandhaafd De extra zware kozijnen met drievoudige

beglazing zorgen voor een goede kierdichting Daarnaast worden de aansluitingen

tussen gevel en kozijn rondom luchtdicht afgeplakt zodat het mogelijk is een hoge

mate van luchtdichtheid te realiseren

De woningen worden uitgerust met een gebalanceerd ventilatiesysteem met

warmteterug-winning De energie van de afgezogen lucht wordt overgedragen aan de

toegevoerde lucht waardoor er geen energie verloren gaat Zonneboilers zorgen

voor warm tapwater Een HR-combiketel zal alleen tijdens extreme situaties als

bijverwarming nodig zijn dan wel om het tapwater na te verwarmen De grote

energieverbruikers zoals wasmachine en vaatwasser krijgen een hotfill Waardoor de

apparaten standaard worden voorzien van warmwater dat is opgewarmd door de

zonneboiler Voor de gasgestookte droger is een gasaansluiting opgenomen

-

Overzichtstabel - De Kroeven te Roosendaal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project De Kroeven Roosendaal complex 505

opdrachtgever Aramis AlleeWonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde vloer Rc= 410 m2KW (isolatiedikte 100 mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 949 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel Brink passiefhuis toestel

warmtapwater combitap VR Brink passiefhuis toestel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie Kro zonneboiler met 228 msup2 collectorvlak

resultaat

hoekwoning De Kroeven onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - De Kroevenxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - De Kroeven te Roosendaal

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie De Kroeven EI onbekend

In de Roosendaalse wijk Kroeven zijn 244 eengezinswoningen hoogefficieumlnt

gerenoveerd volgens het Passiefhuisconcept Om aan de Passiefhuiseisen te voldoen

is de schil van de huizen optimaal geiumlsoleerd en kierdicht gemaakt De schil is volledig

gestript tegen de afgepelde buitenkant van de woningen komt een

houtskeletbouwconstructie van houten I-profielen gevuld met een 36 cm dikke laag

cellulose De buitengevels is voorzien van leistenen De warmteweerstand (Rcshy

waarde) van de dichte delen van de thermische schil bedraagt circa 10 msup2KW

De warmtebehoefte van de huizen in Kroeven is minimaal en kan gemakkelijk

aangevuld worden met een eenvoudige installatie De woning wordt voorzien van

luchtverwarming Bij de renovatie van de woningen blijven de bestaande cv-ketel een

groot deel van de radiatoren behouden Om te voorkomen dat het te warm wordt

beperkt een buffervat zo nodig het vermogen van de cv Dit wordt gecombineerd met

een zomerbypass

In de woning wordt een Passiefhuistoestel geplaatst waarin het ventilatie-

warmwater- en verwarmingsysteem zijn geiumlntegreerd Het tapwater wordt door de cv-

ketel en de zonneboiler gerealiseerd In de zomer garanderen passieve strategieeumln

zoals thermische massa zonwering en nachtventilatie een comfortabel binnenklimaat

-

Overzichtstabel - Dolomietenlaan te Tilburg

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Passief renovatie sociale huurwoningen Tilburg

opdrachtgever Woningcorporatie TBV Wonen

uitvoering renovatie 2011

Doelstelling A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van 20 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

paneel ongeiumlsoleerd voorzien van 230 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 ketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 400 msup2 collectorvlak

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

investering per woning euro 120000

subsidie per woning euro 11875

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Acht bestaande woningen uit 1976 zijn omgebouwd tot Passiefwoningen

Energiekenmerken - Dolomietenlaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Dolomietenlaan te Tilburg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Dolomietenlaan EI 063 068

In Tilburg zijn acht woningen uit 1976 gerenoveerd volgens de principes van Passief

Bouwen De bestaande woningen werden gekenmerkt door enkel glas verouderde

installatie waaronder het ventilatiesysteem De maximale warmtevraag van de

woningen is door de bouwwijze Passief Bpouwen teruggebracht tot maximaal van 25

kWhm2sup2 per jaar goed voor een energiebesparing van 70 procent Hiervoor zijn de

gevels voorzien van houtskeletbouwelementen met isolatiediktes van ruim 40

centimeter opgevuld met cellulose Deze elementen zijn in eacuteeacuten dag aangebracht met

ingebouwd drievoudig HR++ glas en kozijnen Het dakbeschot bleef bewaard maar

daarop werd een geiumlsoleerd prefabelement geplaatst De spouw die daardoor

ontstond werd ook geiumlsoleerd De vloer op zand daarentegen bleek moeilijker te

isoleren Alleen het warmteverlies ter plaatse van de fundering is vermindert

Elk huis beschikt over een gebalanceerd ventilatiesysteem en een zonneboiler Vier

vierkante meter zonnecollectoren op het dak volstaan meestal om de 200 liter water

in de boiler voor te verwarmen In geval van nood is er altijd de kleine cv-installatie

amper 35 kilowatt sterk ldquoDie levert niet alleen warmte aan het tapwater maar helpt

het huis ook verwarmen mocht dat nodig zijn Sommige kamers hebben nieuwe

kleine radiatoren gekregen Maar in andere ruimtes zijn de oude radiatoren

behouden

-

Overzichtstabel - Passiefhuisrenovatie Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 16 woningen Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

opdrachtgever Woonveste Nieuwkuijk

uitvoering renovatie 20102011

Doelstelling Passiefhuis renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer vloer (obv bouwjaar 1965 - 1975) Rc= 807 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 644 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 894 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

plat dak houten dakbeschot ongeisoleerd Rc= 826 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houtenaluminium kozijnen - U le 080 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 100 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen - n50 lt 10 h

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

portiekwoningen Energie Index (EI) = 192 - 217 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D - E Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro100000-

huurprijs euro350 maand euro500 maand

Gemiddelde gasbesparingmaand euro50-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 16 woningen uit de jaren 70 naar het niveau Passief Bouwen met ketensamenwerking

Energiekenmerken - Acacia- en Magnoliastraatxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Acacia- en Magnoliastraat EI 058 063

Aan de Acacia- en Magnoliastraat te Nieuwkuijk staan 2 blokken met 8

huurappartementen Stichting Woonveste te Drunen heet deze woningen energetisch

verbeterd naar het niveau Passief renovatie

De appartementen hebben na renovatie een marginale energiebehoefte voor

ruimteverwarming van maximaal 25 kWhm2 en een gerealiseerde luchtdichtheid van

n50 le 10 h-1 (oftewel qv10 le 025 dm3sm2)

Om tot deze resultaten te komen is de totale gebouwschil uitermate goed geiumlsoleerd

(Rc ge 8 m2KW en geiumlsoleerde kozijnen met 3-voudig glas) zijn de details volledig

luchtdicht uitgevoerd en is er extra aandacht besteed aan de beperking van lineaire

transmissieverliezen over de onderlinge aansluiting van bouwdelen (zgn

koudebruggen) Daarnaast zijn de appartementen geventileerd dmv een

gebalanceerd ventilatiesysteem met een hoog rendement op de warmteterugwinning

en is vanwege de lage transmissie verliezen slechts een CV-installatie benodigd met

eacuteeacuten centrale radiator

Woonveste koos voor een ketensamenwerking tussen opdrachtgever architect

adviesbureau en installateur Openheid en vertrouwen zijn daarbij belangrijke

onderdelen

-

Overzichtstabel - Boostenwijk te Maastricht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Boostenwijk te Maastricht

opdrachtgever Servatius Ontwikkeling

uitvoering renovatie 2008-2009

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel elektrische warmtepomp met individuele bodemwisselaar

koeling nvt HT-koeling geiumlntegreerd in wand- en plafondpanelen

warmtapwater combitap VR combiwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A+

bouwkosten ca euro5400000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Boostenwijkxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

33 Active House

Het Active House concept is een visie die inzet op comfortabel gebouw en een intergrale kijk op het

totaalbeeld van de aspecten energie binnenklimaat en omgeving Naast energiebesparing maken

ruimte licht beleving comfort en energieopwekking onderdeel uit van de oplossing en visie op de

toekomst

Een Active House concept combineert een thermisch schil zoals hoge isolatiewaarden en hoge

luchtdichtheid zuid orieumlntatie met zonwering enof zomernachtventilatie met meer actieve componenten

Voorbeelden van actieve componenten zijn zonneboiler warmtepomp PV-panelen natuurlijke of

vraaggestuurde ventilatie en domotica Hierdoor ontstaat een woning die vrijwel energieneutraal of zelfs

energieleverend is

Figuur 19 Active House renovatie Montfoort

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 13

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 4 Proces

Het proces om tot een energiezuinige renovatie te komen verschilt en is afhankelijk van onder andere de

volgende factoren

energiebeleid corporatie

bouwkundige en installatietechnische staat huidige voorzieningen

investeringsbudget

wensen bewoners

projectspecifieke factoren

In de traditionele aanpak is over het algemeen een proces eraan voorafgegaan om het renovatieproject

te realiseren Veelal zijn er voor start van de renovatie diverse onderzoeken verricht huidige

constructieve en energetische staat asbest inventarisatie bouwfysische klachten en bewonersavonden

en enquecirctes onder de bewoners Vervolgens dient draagvlak onder de bewoners te worden gecreeumlerd en

worden de ideeeumln omgezet in een ontwerp Daarna volgt de aanbesteding en het uitvoeringsproces

waarbij veel werkzaamheden in en om de woning worden uitgevoerd Het doel van De Stroomversnelling

is onder andere om dit traditionele proces te versnellen en te industrialiseren

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen

uit de jaren rsquo50-rsquo70 De grote aantallen van de corporaties stellen de

bouwers in staat om te investeren in een forse innovatie die nodig is om

de gestelde ambitie van prijs en kwaliteit te realiseren Met de bestaande

conventionele bouwprocessen levert een kwaliteitsrenovatie die leidt tot

woningen zonder energiekosten geen sluitende business-case op Door

het bouwproces te industrialiseren wordt verwacht dat woningen worden

verbeterd tegen lagere kosten

Voor bouwpartijen is de sprong van de gangbare energienorm naar een

gegarandeerde nul-op-de-meter in technische zin mogelijk Echter om

van deze deal een businesscase te maken moeten renovatieprijzen nog

fors dalen En dat is de deal die de Stroomversnelling de belofte van

schaalgrootte stelt de bouwers namelijk in staat te innoveren op product

en proces samen met co-makers en de toeleverende

industrie Woningrenovatie zal stapsgewijs een industrieel karakter

krijgen op basis van prototyping van totale-woningconcepten Deze

sprong in prijs is alleen mogelijk door een forse proces- en ook

productinnovatie in de sector Momenteel wordt het bouwproces

gekenmerkt door gebrek aan samenwerking in de keten

projectgebonden aanpakken en hoge faalkosten

Voor de bewoner heeft deze aanpak de volgende voordelen

De thermische schil wordt verbeterd en de woning wekt net zoveel energie op als

normaalgesproken wordt gebruikt inclusief een gemiddeld huishoudelijk verbruik

Figuur 20 tijdlijn

Stroomversnelling

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 14

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Het uiterlijk van de woning wordt gemoderniseerd

De woning is na renovatie voorzien van nieuwe keuken badkamer en toilet

Doel is dat de renovatie plaats vindt in minder dan twee weken

Geen extra woonlasten Het totale bedrag van huur en energie blijft hetzelfde

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 15

-

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 1

Overzicht 25 projecten

Project Woningtype Renovatie

jaar

Aantal

woningen

Voor renovatie Na renovatie

1 Hof van Egmond te Haarlem Rijwoningen 2015 6 EI = 275 - label F EI = -008 - label A++

2 Sleephellingstraat te Rotterdam Rijwoningen 2010 14 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

3 De Kroeven te Roosendaal Rijwoningen 2012 246 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

4 Dolomietenlaan te Tilburg Rijwoningen 2011 8 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

5 Acacia-Magnoliastraat te Nieuwkuijk Woongebouw 20102011 16 EI = 192217 - label DE EI = 058 - label A+

6 Boostenwijk te Maastricht Rijwoningen 20082009 31 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

7 Lucellestraat te Amsterdam Woongebouw 20132014 179 EI = 242322 - label FG EI = 066112 - label A+B

8 Prinses Margrietstraat te Loosdrecht Rijwoningen 2013 38 EI = onbekend EI = 110069 - label A+B

9 Jan Lelsstraat te Hoek van Holland Rijwoningen 2013 52 EI = 218310 - label EG EI = -019-077 - label A++

10 Poorterstraat te Montfoort Rijwoningen 2013 92 EI = onbekend EI = 052051 - label A+

11 Surinamelaan te Amersfoort Woongebouw 20122013 55 EI = 246278 - label F EI = 061096 - label A+A

12 St Walburg Buitensingel te Tiel Rijwoningen 2013 11 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

13 s Gravenhagestraat te Den Bosch Rijwoningen 2012 15 EI = 173 - label D EI = 065 - label A+

14 Kaalheide te Kerkrade West Rijwoningen 2012 153 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

15 Past Astenhof te Millingen ad Rijn Woongebouw 2014 24 EI = onbekend EI = 076115 - label AB

16 Van Speykstraat te Arnhem Rijwoningen 2014 1 (van 96) EI = 236 - label E EI = 021 - label A++

17 Eksterstraat te Ulft Rijwoningen 20122013 9 EI = 234265 - label EF EI = 029071 - label A++A

18 Groot Lochter te Nijverdal Rijwoningen 2014 79 EI = 155220 - label CE EI = 053122 - label A+B

19 Noord Esmarkerrondweg Enschede 2^1 kapwoning 2012 10 EI = onbekend EI = 059 - label A+

20 Binnengasthuisstraat te Zwolle Rijwoningen 2012 24 EI = 314 - label G EI = 056 - label A+

21 Ruyterstraat te Nijkerk Rijwoningen 2015 13 EI = 165 - label D EI = 061 - label A+

22 Schouwstraat te Leeuwarden Rijwoningen 2013 14 EI = 156 - label C EI = 046 - label A++

23 Parallelweg te Melick Rijwoningen 20132014 4 EI = onbekend EI = 017 - label A++

24 Pierik Zuid te Zwolle Rijwoningen 20132014 46 EI = 190 - label D EI = 018 - label A++

25 Anjerhof te Wageningen Rijwoningen 2014 8 EI = 179 - label D EI = onbekend - label A+

Wn140922aaA0tha - 10 augustus 2015

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 2

Energiekenmerken per project

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015

-

Overzichtstabel - Hof van Egmond te Haarlem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Hof van Egmond

opdrachtgever PreWonen

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd vloer voorzien van 170 mm isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 200 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie oostwest oostwest

installatietechnisch

verwarming lokaal gasolie individuele warmtepomp (bron bodem)

warmtapwater badgeiser warmteboiler

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 384 msup2 PV-panelen

resultaat

Pladellastraat 4 Energie Index (EI) = 275 Energie Index (EI) = -008

Energielabel F Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Hof van Egmondxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Hof van Egmond te Haarlem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Hof van Egmond EI 008

Het complex Hof van Egmond is gelegen in de wijk Slachthuisbuurt in Haarlem en telt

154 sociale huurwoningen Het complex heeft sinds 2009 de gemeentelijke

monumenten status De woningen zijn gebouwd in de jaren 1924 -1928 Door te

funderen op een uitdrogende veenlaag (dus geen paalfundering) is in 1991 al

geconstateerd dat de aanwezige verzakkingen zo structureel zijn dat een grote

ingreep onvermijdelijk is De voorkeur viel op de aanpak gebaseerd op een

zogenoemd hoogniveau monumentenrenovatie met behoud van de monumentaal

waardige gevels Het project wordt opgedeeld in 11 fases

De bouwkundige schil wordt op een economisch verantwoorde manier

geoptimaliseerd door de woningen in zijn geheel te strippen de monumentale gevels

en de begane grondvloer worden nageiumlsoleerd de dak- en tussenvloer worden

vervangen door prefabbeton waarvan de dakvloer hoogwaardig wordt geiumlsoleerd de

roederamen worden in oude luister hersteld en voorzien van HR++ beglazing de

luchtdichtheid wordt verhoogd en bovendien zal de bestaande verouderde VR-ketel en

gaskachels vervangen worden door een HR-107 ketel of een bodemwarmtepomp

De 6 proefwoningen in de Pladellastraat zijn energieneutrale woningen De

CV gasketels zijn vervangen door een elektrische warmtepomp die gebruik

maakt van aardwarmte Verder is het platte dak voorzien van PV-panelen De

huurders van deze woningen betalen nu en in de toekomst bij normaal gebruik geen

energiekosten

-

Overzichtstabel - Sleephelling te Rotterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Sleephelling te Rotterdam

opdrachtgever Woonstad Rotterdam

uitvoering renovatie 2010

Doelstelling label A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde betonvloer Rc= 520 m2KW (xx mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk (voorzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - binnengevelisolatie

langsgevels metselwerk (achterzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 100 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 530 m2KW ge 230 mm cf ISSO 821)

plat dak dakkapel ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 880 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

wang dakkapel ongeisoleerd paneel Rc= 720 m2KW (ge 230 mm c ISSO 821)

plat dak dakterras ongeisoleerd dak Rc= 740 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel glas bestaande ramen voorzien van voorzetramen met HR++

-glas (voorzijde)

glas gehele woning vervangen door triple-glas (achterzijde)

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 556 msup2 collectorvlak

resultaat

woonblok onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 9 historische panden tot 14 koopwoningen en een kleine voorziening voor begeleid wonen volgens Passiefhuisconcept met energielabel A++

Energiekenmerken - Sleephellingxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Sleephelling te Rotterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Sleephelling EI onbekend

Het project Sleephelling in Rotterdam bestond uit 9 historische panden uit 1903 die

gerenoveerd zijn tot 14 energiezuinige koopwoningen en een voorziening bestemd

voor begeleid wonen De energie ambitie lag op het niveau Passief renoveren met 2

een warmtevraag lt 25 kWhm

Het project wordt gekenmerkt door zeer goede isolatie van vloer wanden en plafonds

op passiefniveau De gevelkozijnen van het monumentale woonblok met beschermd

stadsgezicht blijven gehandhaafd De extra zware kozijnen met drievoudige

beglazing zorgen voor een goede kierdichting Daarnaast worden de aansluitingen

tussen gevel en kozijn rondom luchtdicht afgeplakt zodat het mogelijk is een hoge

mate van luchtdichtheid te realiseren

De woningen worden uitgerust met een gebalanceerd ventilatiesysteem met

warmteterug-winning De energie van de afgezogen lucht wordt overgedragen aan de

toegevoerde lucht waardoor er geen energie verloren gaat Zonneboilers zorgen

voor warm tapwater Een HR-combiketel zal alleen tijdens extreme situaties als

bijverwarming nodig zijn dan wel om het tapwater na te verwarmen De grote

energieverbruikers zoals wasmachine en vaatwasser krijgen een hotfill Waardoor de

apparaten standaard worden voorzien van warmwater dat is opgewarmd door de

zonneboiler Voor de gasgestookte droger is een gasaansluiting opgenomen

-

Overzichtstabel - De Kroeven te Roosendaal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project De Kroeven Roosendaal complex 505

opdrachtgever Aramis AlleeWonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde vloer Rc= 410 m2KW (isolatiedikte 100 mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 949 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel Brink passiefhuis toestel

warmtapwater combitap VR Brink passiefhuis toestel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie Kro zonneboiler met 228 msup2 collectorvlak

resultaat

hoekwoning De Kroeven onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - De Kroevenxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - De Kroeven te Roosendaal

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie De Kroeven EI onbekend

In de Roosendaalse wijk Kroeven zijn 244 eengezinswoningen hoogefficieumlnt

gerenoveerd volgens het Passiefhuisconcept Om aan de Passiefhuiseisen te voldoen

is de schil van de huizen optimaal geiumlsoleerd en kierdicht gemaakt De schil is volledig

gestript tegen de afgepelde buitenkant van de woningen komt een

houtskeletbouwconstructie van houten I-profielen gevuld met een 36 cm dikke laag

cellulose De buitengevels is voorzien van leistenen De warmteweerstand (Rcshy

waarde) van de dichte delen van de thermische schil bedraagt circa 10 msup2KW

De warmtebehoefte van de huizen in Kroeven is minimaal en kan gemakkelijk

aangevuld worden met een eenvoudige installatie De woning wordt voorzien van

luchtverwarming Bij de renovatie van de woningen blijven de bestaande cv-ketel een

groot deel van de radiatoren behouden Om te voorkomen dat het te warm wordt

beperkt een buffervat zo nodig het vermogen van de cv Dit wordt gecombineerd met

een zomerbypass

In de woning wordt een Passiefhuistoestel geplaatst waarin het ventilatie-

warmwater- en verwarmingsysteem zijn geiumlntegreerd Het tapwater wordt door de cv-

ketel en de zonneboiler gerealiseerd In de zomer garanderen passieve strategieeumln

zoals thermische massa zonwering en nachtventilatie een comfortabel binnenklimaat

-

Overzichtstabel - Dolomietenlaan te Tilburg

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Passief renovatie sociale huurwoningen Tilburg

opdrachtgever Woningcorporatie TBV Wonen

uitvoering renovatie 2011

Doelstelling A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van 20 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

paneel ongeiumlsoleerd voorzien van 230 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 ketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 400 msup2 collectorvlak

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

investering per woning euro 120000

subsidie per woning euro 11875

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Acht bestaande woningen uit 1976 zijn omgebouwd tot Passiefwoningen

Energiekenmerken - Dolomietenlaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Dolomietenlaan te Tilburg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Dolomietenlaan EI 063 068

In Tilburg zijn acht woningen uit 1976 gerenoveerd volgens de principes van Passief

Bouwen De bestaande woningen werden gekenmerkt door enkel glas verouderde

installatie waaronder het ventilatiesysteem De maximale warmtevraag van de

woningen is door de bouwwijze Passief Bpouwen teruggebracht tot maximaal van 25

kWhm2sup2 per jaar goed voor een energiebesparing van 70 procent Hiervoor zijn de

gevels voorzien van houtskeletbouwelementen met isolatiediktes van ruim 40

centimeter opgevuld met cellulose Deze elementen zijn in eacuteeacuten dag aangebracht met

ingebouwd drievoudig HR++ glas en kozijnen Het dakbeschot bleef bewaard maar

daarop werd een geiumlsoleerd prefabelement geplaatst De spouw die daardoor

ontstond werd ook geiumlsoleerd De vloer op zand daarentegen bleek moeilijker te

isoleren Alleen het warmteverlies ter plaatse van de fundering is vermindert

Elk huis beschikt over een gebalanceerd ventilatiesysteem en een zonneboiler Vier

vierkante meter zonnecollectoren op het dak volstaan meestal om de 200 liter water

in de boiler voor te verwarmen In geval van nood is er altijd de kleine cv-installatie

amper 35 kilowatt sterk ldquoDie levert niet alleen warmte aan het tapwater maar helpt

het huis ook verwarmen mocht dat nodig zijn Sommige kamers hebben nieuwe

kleine radiatoren gekregen Maar in andere ruimtes zijn de oude radiatoren

behouden

-

Overzichtstabel - Passiefhuisrenovatie Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 16 woningen Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

opdrachtgever Woonveste Nieuwkuijk

uitvoering renovatie 20102011

Doelstelling Passiefhuis renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer vloer (obv bouwjaar 1965 - 1975) Rc= 807 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 644 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 894 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

plat dak houten dakbeschot ongeisoleerd Rc= 826 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houtenaluminium kozijnen - U le 080 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 100 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen - n50 lt 10 h

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

portiekwoningen Energie Index (EI) = 192 - 217 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D - E Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro100000-

huurprijs euro350 maand euro500 maand

Gemiddelde gasbesparingmaand euro50-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 16 woningen uit de jaren 70 naar het niveau Passief Bouwen met ketensamenwerking

Energiekenmerken - Acacia- en Magnoliastraatxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Acacia- en Magnoliastraat EI 058 063

Aan de Acacia- en Magnoliastraat te Nieuwkuijk staan 2 blokken met 8

huurappartementen Stichting Woonveste te Drunen heet deze woningen energetisch

verbeterd naar het niveau Passief renovatie

De appartementen hebben na renovatie een marginale energiebehoefte voor

ruimteverwarming van maximaal 25 kWhm2 en een gerealiseerde luchtdichtheid van

n50 le 10 h-1 (oftewel qv10 le 025 dm3sm2)

Om tot deze resultaten te komen is de totale gebouwschil uitermate goed geiumlsoleerd

(Rc ge 8 m2KW en geiumlsoleerde kozijnen met 3-voudig glas) zijn de details volledig

luchtdicht uitgevoerd en is er extra aandacht besteed aan de beperking van lineaire

transmissieverliezen over de onderlinge aansluiting van bouwdelen (zgn

koudebruggen) Daarnaast zijn de appartementen geventileerd dmv een

gebalanceerd ventilatiesysteem met een hoog rendement op de warmteterugwinning

en is vanwege de lage transmissie verliezen slechts een CV-installatie benodigd met

eacuteeacuten centrale radiator

Woonveste koos voor een ketensamenwerking tussen opdrachtgever architect

adviesbureau en installateur Openheid en vertrouwen zijn daarbij belangrijke

onderdelen

-

Overzichtstabel - Boostenwijk te Maastricht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Boostenwijk te Maastricht

opdrachtgever Servatius Ontwikkeling

uitvoering renovatie 2008-2009

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel elektrische warmtepomp met individuele bodemwisselaar

koeling nvt HT-koeling geiumlntegreerd in wand- en plafondpanelen

warmtapwater combitap VR combiwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A+

bouwkosten ca euro5400000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Boostenwijkxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

grondgebonden woningen

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Hoofdstuk 4 Proces

Het proces om tot een energiezuinige renovatie te komen verschilt en is afhankelijk van onder andere de

volgende factoren

energiebeleid corporatie

bouwkundige en installatietechnische staat huidige voorzieningen

investeringsbudget

wensen bewoners

projectspecifieke factoren

In de traditionele aanpak is over het algemeen een proces eraan voorafgegaan om het renovatieproject

te realiseren Veelal zijn er voor start van de renovatie diverse onderzoeken verricht huidige

constructieve en energetische staat asbest inventarisatie bouwfysische klachten en bewonersavonden

en enquecirctes onder de bewoners Vervolgens dient draagvlak onder de bewoners te worden gecreeumlerd en

worden de ideeeumln omgezet in een ontwerp Daarna volgt de aanbesteding en het uitvoeringsproces

waarbij veel werkzaamheden in en om de woning worden uitgevoerd Het doel van De Stroomversnelling

is onder andere om dit traditionele proces te versnellen en te industrialiseren

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen

uit de jaren rsquo50-rsquo70 De grote aantallen van de corporaties stellen de

bouwers in staat om te investeren in een forse innovatie die nodig is om

de gestelde ambitie van prijs en kwaliteit te realiseren Met de bestaande

conventionele bouwprocessen levert een kwaliteitsrenovatie die leidt tot

woningen zonder energiekosten geen sluitende business-case op Door

het bouwproces te industrialiseren wordt verwacht dat woningen worden

verbeterd tegen lagere kosten

Voor bouwpartijen is de sprong van de gangbare energienorm naar een

gegarandeerde nul-op-de-meter in technische zin mogelijk Echter om

van deze deal een businesscase te maken moeten renovatieprijzen nog

fors dalen En dat is de deal die de Stroomversnelling de belofte van

schaalgrootte stelt de bouwers namelijk in staat te innoveren op product

en proces samen met co-makers en de toeleverende

industrie Woningrenovatie zal stapsgewijs een industrieel karakter

krijgen op basis van prototyping van totale-woningconcepten Deze

sprong in prijs is alleen mogelijk door een forse proces- en ook

productinnovatie in de sector Momenteel wordt het bouwproces

gekenmerkt door gebrek aan samenwerking in de keten

projectgebonden aanpakken en hoge faalkosten

Voor de bewoner heeft deze aanpak de volgende voordelen

De thermische schil wordt verbeterd en de woning wekt net zoveel energie op als

normaalgesproken wordt gebruikt inclusief een gemiddeld huishoudelijk verbruik

Figuur 20 tijdlijn

Stroomversnelling

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 14

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Het uiterlijk van de woning wordt gemoderniseerd

De woning is na renovatie voorzien van nieuwe keuken badkamer en toilet

Doel is dat de renovatie plaats vindt in minder dan twee weken

Geen extra woonlasten Het totale bedrag van huur en energie blijft hetzelfde

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 15

-

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 1

Overzicht 25 projecten

Project Woningtype Renovatie

jaar

Aantal

woningen

Voor renovatie Na renovatie

1 Hof van Egmond te Haarlem Rijwoningen 2015 6 EI = 275 - label F EI = -008 - label A++

2 Sleephellingstraat te Rotterdam Rijwoningen 2010 14 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

3 De Kroeven te Roosendaal Rijwoningen 2012 246 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

4 Dolomietenlaan te Tilburg Rijwoningen 2011 8 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

5 Acacia-Magnoliastraat te Nieuwkuijk Woongebouw 20102011 16 EI = 192217 - label DE EI = 058 - label A+

6 Boostenwijk te Maastricht Rijwoningen 20082009 31 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

7 Lucellestraat te Amsterdam Woongebouw 20132014 179 EI = 242322 - label FG EI = 066112 - label A+B

8 Prinses Margrietstraat te Loosdrecht Rijwoningen 2013 38 EI = onbekend EI = 110069 - label A+B

9 Jan Lelsstraat te Hoek van Holland Rijwoningen 2013 52 EI = 218310 - label EG EI = -019-077 - label A++

10 Poorterstraat te Montfoort Rijwoningen 2013 92 EI = onbekend EI = 052051 - label A+

11 Surinamelaan te Amersfoort Woongebouw 20122013 55 EI = 246278 - label F EI = 061096 - label A+A

12 St Walburg Buitensingel te Tiel Rijwoningen 2013 11 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

13 s Gravenhagestraat te Den Bosch Rijwoningen 2012 15 EI = 173 - label D EI = 065 - label A+

14 Kaalheide te Kerkrade West Rijwoningen 2012 153 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

15 Past Astenhof te Millingen ad Rijn Woongebouw 2014 24 EI = onbekend EI = 076115 - label AB

16 Van Speykstraat te Arnhem Rijwoningen 2014 1 (van 96) EI = 236 - label E EI = 021 - label A++

17 Eksterstraat te Ulft Rijwoningen 20122013 9 EI = 234265 - label EF EI = 029071 - label A++A

18 Groot Lochter te Nijverdal Rijwoningen 2014 79 EI = 155220 - label CE EI = 053122 - label A+B

19 Noord Esmarkerrondweg Enschede 2^1 kapwoning 2012 10 EI = onbekend EI = 059 - label A+

20 Binnengasthuisstraat te Zwolle Rijwoningen 2012 24 EI = 314 - label G EI = 056 - label A+

21 Ruyterstraat te Nijkerk Rijwoningen 2015 13 EI = 165 - label D EI = 061 - label A+

22 Schouwstraat te Leeuwarden Rijwoningen 2013 14 EI = 156 - label C EI = 046 - label A++

23 Parallelweg te Melick Rijwoningen 20132014 4 EI = onbekend EI = 017 - label A++

24 Pierik Zuid te Zwolle Rijwoningen 20132014 46 EI = 190 - label D EI = 018 - label A++

25 Anjerhof te Wageningen Rijwoningen 2014 8 EI = 179 - label D EI = onbekend - label A+

Wn140922aaA0tha - 10 augustus 2015

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 2

Energiekenmerken per project

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015

-

Overzichtstabel - Hof van Egmond te Haarlem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Hof van Egmond

opdrachtgever PreWonen

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd vloer voorzien van 170 mm isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 200 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie oostwest oostwest

installatietechnisch

verwarming lokaal gasolie individuele warmtepomp (bron bodem)

warmtapwater badgeiser warmteboiler

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 384 msup2 PV-panelen

resultaat

Pladellastraat 4 Energie Index (EI) = 275 Energie Index (EI) = -008

Energielabel F Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Hof van Egmondxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Hof van Egmond te Haarlem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Hof van Egmond EI 008

Het complex Hof van Egmond is gelegen in de wijk Slachthuisbuurt in Haarlem en telt

154 sociale huurwoningen Het complex heeft sinds 2009 de gemeentelijke

monumenten status De woningen zijn gebouwd in de jaren 1924 -1928 Door te

funderen op een uitdrogende veenlaag (dus geen paalfundering) is in 1991 al

geconstateerd dat de aanwezige verzakkingen zo structureel zijn dat een grote

ingreep onvermijdelijk is De voorkeur viel op de aanpak gebaseerd op een

zogenoemd hoogniveau monumentenrenovatie met behoud van de monumentaal

waardige gevels Het project wordt opgedeeld in 11 fases

De bouwkundige schil wordt op een economisch verantwoorde manier

geoptimaliseerd door de woningen in zijn geheel te strippen de monumentale gevels

en de begane grondvloer worden nageiumlsoleerd de dak- en tussenvloer worden

vervangen door prefabbeton waarvan de dakvloer hoogwaardig wordt geiumlsoleerd de

roederamen worden in oude luister hersteld en voorzien van HR++ beglazing de

luchtdichtheid wordt verhoogd en bovendien zal de bestaande verouderde VR-ketel en

gaskachels vervangen worden door een HR-107 ketel of een bodemwarmtepomp

De 6 proefwoningen in de Pladellastraat zijn energieneutrale woningen De

CV gasketels zijn vervangen door een elektrische warmtepomp die gebruik

maakt van aardwarmte Verder is het platte dak voorzien van PV-panelen De

huurders van deze woningen betalen nu en in de toekomst bij normaal gebruik geen

energiekosten

-

Overzichtstabel - Sleephelling te Rotterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Sleephelling te Rotterdam

opdrachtgever Woonstad Rotterdam

uitvoering renovatie 2010

Doelstelling label A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde betonvloer Rc= 520 m2KW (xx mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk (voorzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - binnengevelisolatie

langsgevels metselwerk (achterzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 100 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 530 m2KW ge 230 mm cf ISSO 821)

plat dak dakkapel ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 880 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

wang dakkapel ongeisoleerd paneel Rc= 720 m2KW (ge 230 mm c ISSO 821)

plat dak dakterras ongeisoleerd dak Rc= 740 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel glas bestaande ramen voorzien van voorzetramen met HR++

-glas (voorzijde)

glas gehele woning vervangen door triple-glas (achterzijde)

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 556 msup2 collectorvlak

resultaat

woonblok onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 9 historische panden tot 14 koopwoningen en een kleine voorziening voor begeleid wonen volgens Passiefhuisconcept met energielabel A++

Energiekenmerken - Sleephellingxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Sleephelling te Rotterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Sleephelling EI onbekend

Het project Sleephelling in Rotterdam bestond uit 9 historische panden uit 1903 die

gerenoveerd zijn tot 14 energiezuinige koopwoningen en een voorziening bestemd

voor begeleid wonen De energie ambitie lag op het niveau Passief renoveren met 2

een warmtevraag lt 25 kWhm

Het project wordt gekenmerkt door zeer goede isolatie van vloer wanden en plafonds

op passiefniveau De gevelkozijnen van het monumentale woonblok met beschermd

stadsgezicht blijven gehandhaafd De extra zware kozijnen met drievoudige

beglazing zorgen voor een goede kierdichting Daarnaast worden de aansluitingen

tussen gevel en kozijn rondom luchtdicht afgeplakt zodat het mogelijk is een hoge

mate van luchtdichtheid te realiseren

De woningen worden uitgerust met een gebalanceerd ventilatiesysteem met

warmteterug-winning De energie van de afgezogen lucht wordt overgedragen aan de

toegevoerde lucht waardoor er geen energie verloren gaat Zonneboilers zorgen

voor warm tapwater Een HR-combiketel zal alleen tijdens extreme situaties als

bijverwarming nodig zijn dan wel om het tapwater na te verwarmen De grote

energieverbruikers zoals wasmachine en vaatwasser krijgen een hotfill Waardoor de

apparaten standaard worden voorzien van warmwater dat is opgewarmd door de

zonneboiler Voor de gasgestookte droger is een gasaansluiting opgenomen

-

Overzichtstabel - De Kroeven te Roosendaal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project De Kroeven Roosendaal complex 505

opdrachtgever Aramis AlleeWonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde vloer Rc= 410 m2KW (isolatiedikte 100 mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 949 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel Brink passiefhuis toestel

warmtapwater combitap VR Brink passiefhuis toestel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie Kro zonneboiler met 228 msup2 collectorvlak

resultaat

hoekwoning De Kroeven onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - De Kroevenxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - De Kroeven te Roosendaal

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie De Kroeven EI onbekend

In de Roosendaalse wijk Kroeven zijn 244 eengezinswoningen hoogefficieumlnt

gerenoveerd volgens het Passiefhuisconcept Om aan de Passiefhuiseisen te voldoen

is de schil van de huizen optimaal geiumlsoleerd en kierdicht gemaakt De schil is volledig

gestript tegen de afgepelde buitenkant van de woningen komt een

houtskeletbouwconstructie van houten I-profielen gevuld met een 36 cm dikke laag

cellulose De buitengevels is voorzien van leistenen De warmteweerstand (Rcshy

waarde) van de dichte delen van de thermische schil bedraagt circa 10 msup2KW

De warmtebehoefte van de huizen in Kroeven is minimaal en kan gemakkelijk

aangevuld worden met een eenvoudige installatie De woning wordt voorzien van

luchtverwarming Bij de renovatie van de woningen blijven de bestaande cv-ketel een

groot deel van de radiatoren behouden Om te voorkomen dat het te warm wordt

beperkt een buffervat zo nodig het vermogen van de cv Dit wordt gecombineerd met

een zomerbypass

In de woning wordt een Passiefhuistoestel geplaatst waarin het ventilatie-

warmwater- en verwarmingsysteem zijn geiumlntegreerd Het tapwater wordt door de cv-

ketel en de zonneboiler gerealiseerd In de zomer garanderen passieve strategieeumln

zoals thermische massa zonwering en nachtventilatie een comfortabel binnenklimaat

-

Overzichtstabel - Dolomietenlaan te Tilburg

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Passief renovatie sociale huurwoningen Tilburg

opdrachtgever Woningcorporatie TBV Wonen

uitvoering renovatie 2011

Doelstelling A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van 20 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

paneel ongeiumlsoleerd voorzien van 230 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 ketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 400 msup2 collectorvlak

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

investering per woning euro 120000

subsidie per woning euro 11875

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Acht bestaande woningen uit 1976 zijn omgebouwd tot Passiefwoningen

Energiekenmerken - Dolomietenlaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Dolomietenlaan te Tilburg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Dolomietenlaan EI 063 068

In Tilburg zijn acht woningen uit 1976 gerenoveerd volgens de principes van Passief

Bouwen De bestaande woningen werden gekenmerkt door enkel glas verouderde

installatie waaronder het ventilatiesysteem De maximale warmtevraag van de

woningen is door de bouwwijze Passief Bpouwen teruggebracht tot maximaal van 25

kWhm2sup2 per jaar goed voor een energiebesparing van 70 procent Hiervoor zijn de

gevels voorzien van houtskeletbouwelementen met isolatiediktes van ruim 40

centimeter opgevuld met cellulose Deze elementen zijn in eacuteeacuten dag aangebracht met

ingebouwd drievoudig HR++ glas en kozijnen Het dakbeschot bleef bewaard maar

daarop werd een geiumlsoleerd prefabelement geplaatst De spouw die daardoor

ontstond werd ook geiumlsoleerd De vloer op zand daarentegen bleek moeilijker te

isoleren Alleen het warmteverlies ter plaatse van de fundering is vermindert

Elk huis beschikt over een gebalanceerd ventilatiesysteem en een zonneboiler Vier

vierkante meter zonnecollectoren op het dak volstaan meestal om de 200 liter water

in de boiler voor te verwarmen In geval van nood is er altijd de kleine cv-installatie

amper 35 kilowatt sterk ldquoDie levert niet alleen warmte aan het tapwater maar helpt

het huis ook verwarmen mocht dat nodig zijn Sommige kamers hebben nieuwe

kleine radiatoren gekregen Maar in andere ruimtes zijn de oude radiatoren

behouden

-

Overzichtstabel - Passiefhuisrenovatie Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 16 woningen Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

opdrachtgever Woonveste Nieuwkuijk

uitvoering renovatie 20102011

Doelstelling Passiefhuis renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer vloer (obv bouwjaar 1965 - 1975) Rc= 807 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 644 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 894 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

plat dak houten dakbeschot ongeisoleerd Rc= 826 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houtenaluminium kozijnen - U le 080 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 100 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen - n50 lt 10 h

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

portiekwoningen Energie Index (EI) = 192 - 217 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D - E Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro100000-

huurprijs euro350 maand euro500 maand

Gemiddelde gasbesparingmaand euro50-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 16 woningen uit de jaren 70 naar het niveau Passief Bouwen met ketensamenwerking

Energiekenmerken - Acacia- en Magnoliastraatxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Acacia- en Magnoliastraat EI 058 063

Aan de Acacia- en Magnoliastraat te Nieuwkuijk staan 2 blokken met 8

huurappartementen Stichting Woonveste te Drunen heet deze woningen energetisch

verbeterd naar het niveau Passief renovatie

De appartementen hebben na renovatie een marginale energiebehoefte voor

ruimteverwarming van maximaal 25 kWhm2 en een gerealiseerde luchtdichtheid van

n50 le 10 h-1 (oftewel qv10 le 025 dm3sm2)

Om tot deze resultaten te komen is de totale gebouwschil uitermate goed geiumlsoleerd

(Rc ge 8 m2KW en geiumlsoleerde kozijnen met 3-voudig glas) zijn de details volledig

luchtdicht uitgevoerd en is er extra aandacht besteed aan de beperking van lineaire

transmissieverliezen over de onderlinge aansluiting van bouwdelen (zgn

koudebruggen) Daarnaast zijn de appartementen geventileerd dmv een

gebalanceerd ventilatiesysteem met een hoog rendement op de warmteterugwinning

en is vanwege de lage transmissie verliezen slechts een CV-installatie benodigd met

eacuteeacuten centrale radiator

Woonveste koos voor een ketensamenwerking tussen opdrachtgever architect

adviesbureau en installateur Openheid en vertrouwen zijn daarbij belangrijke

onderdelen

-

Overzichtstabel - Boostenwijk te Maastricht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Boostenwijk te Maastricht

opdrachtgever Servatius Ontwikkeling

uitvoering renovatie 2008-2009

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel elektrische warmtepomp met individuele bodemwisselaar

koeling nvt HT-koeling geiumlntegreerd in wand- en plafondpanelen

warmtapwater combitap VR combiwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A+

bouwkosten ca euro5400000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Boostenwijkxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Het uiterlijk van de woning wordt gemoderniseerd

De woning is na renovatie voorzien van nieuwe keuken badkamer en toilet

Doel is dat de renovatie plaats vindt in minder dan twee weken

Geen extra woonlasten Het totale bedrag van huur en energie blijft hetzelfde

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015 Pagina 15

-

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 1

Overzicht 25 projecten

Project Woningtype Renovatie

jaar

Aantal

woningen

Voor renovatie Na renovatie

1 Hof van Egmond te Haarlem Rijwoningen 2015 6 EI = 275 - label F EI = -008 - label A++

2 Sleephellingstraat te Rotterdam Rijwoningen 2010 14 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

3 De Kroeven te Roosendaal Rijwoningen 2012 246 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

4 Dolomietenlaan te Tilburg Rijwoningen 2011 8 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

5 Acacia-Magnoliastraat te Nieuwkuijk Woongebouw 20102011 16 EI = 192217 - label DE EI = 058 - label A+

6 Boostenwijk te Maastricht Rijwoningen 20082009 31 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

7 Lucellestraat te Amsterdam Woongebouw 20132014 179 EI = 242322 - label FG EI = 066112 - label A+B

8 Prinses Margrietstraat te Loosdrecht Rijwoningen 2013 38 EI = onbekend EI = 110069 - label A+B

9 Jan Lelsstraat te Hoek van Holland Rijwoningen 2013 52 EI = 218310 - label EG EI = -019-077 - label A++

10 Poorterstraat te Montfoort Rijwoningen 2013 92 EI = onbekend EI = 052051 - label A+

11 Surinamelaan te Amersfoort Woongebouw 20122013 55 EI = 246278 - label F EI = 061096 - label A+A

12 St Walburg Buitensingel te Tiel Rijwoningen 2013 11 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

13 s Gravenhagestraat te Den Bosch Rijwoningen 2012 15 EI = 173 - label D EI = 065 - label A+

14 Kaalheide te Kerkrade West Rijwoningen 2012 153 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

15 Past Astenhof te Millingen ad Rijn Woongebouw 2014 24 EI = onbekend EI = 076115 - label AB

16 Van Speykstraat te Arnhem Rijwoningen 2014 1 (van 96) EI = 236 - label E EI = 021 - label A++

17 Eksterstraat te Ulft Rijwoningen 20122013 9 EI = 234265 - label EF EI = 029071 - label A++A

18 Groot Lochter te Nijverdal Rijwoningen 2014 79 EI = 155220 - label CE EI = 053122 - label A+B

19 Noord Esmarkerrondweg Enschede 2^1 kapwoning 2012 10 EI = onbekend EI = 059 - label A+

20 Binnengasthuisstraat te Zwolle Rijwoningen 2012 24 EI = 314 - label G EI = 056 - label A+

21 Ruyterstraat te Nijkerk Rijwoningen 2015 13 EI = 165 - label D EI = 061 - label A+

22 Schouwstraat te Leeuwarden Rijwoningen 2013 14 EI = 156 - label C EI = 046 - label A++

23 Parallelweg te Melick Rijwoningen 20132014 4 EI = onbekend EI = 017 - label A++

24 Pierik Zuid te Zwolle Rijwoningen 20132014 46 EI = 190 - label D EI = 018 - label A++

25 Anjerhof te Wageningen Rijwoningen 2014 8 EI = 179 - label D EI = onbekend - label A+

Wn140922aaA0tha - 10 augustus 2015

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 2

Energiekenmerken per project

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015

-

Overzichtstabel - Hof van Egmond te Haarlem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Hof van Egmond

opdrachtgever PreWonen

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd vloer voorzien van 170 mm isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 200 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie oostwest oostwest

installatietechnisch

verwarming lokaal gasolie individuele warmtepomp (bron bodem)

warmtapwater badgeiser warmteboiler

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 384 msup2 PV-panelen

resultaat

Pladellastraat 4 Energie Index (EI) = 275 Energie Index (EI) = -008

Energielabel F Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Hof van Egmondxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Hof van Egmond te Haarlem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Hof van Egmond EI 008

Het complex Hof van Egmond is gelegen in de wijk Slachthuisbuurt in Haarlem en telt

154 sociale huurwoningen Het complex heeft sinds 2009 de gemeentelijke

monumenten status De woningen zijn gebouwd in de jaren 1924 -1928 Door te

funderen op een uitdrogende veenlaag (dus geen paalfundering) is in 1991 al

geconstateerd dat de aanwezige verzakkingen zo structureel zijn dat een grote

ingreep onvermijdelijk is De voorkeur viel op de aanpak gebaseerd op een

zogenoemd hoogniveau monumentenrenovatie met behoud van de monumentaal

waardige gevels Het project wordt opgedeeld in 11 fases

De bouwkundige schil wordt op een economisch verantwoorde manier

geoptimaliseerd door de woningen in zijn geheel te strippen de monumentale gevels

en de begane grondvloer worden nageiumlsoleerd de dak- en tussenvloer worden

vervangen door prefabbeton waarvan de dakvloer hoogwaardig wordt geiumlsoleerd de

roederamen worden in oude luister hersteld en voorzien van HR++ beglazing de

luchtdichtheid wordt verhoogd en bovendien zal de bestaande verouderde VR-ketel en

gaskachels vervangen worden door een HR-107 ketel of een bodemwarmtepomp

De 6 proefwoningen in de Pladellastraat zijn energieneutrale woningen De

CV gasketels zijn vervangen door een elektrische warmtepomp die gebruik

maakt van aardwarmte Verder is het platte dak voorzien van PV-panelen De

huurders van deze woningen betalen nu en in de toekomst bij normaal gebruik geen

energiekosten

-

Overzichtstabel - Sleephelling te Rotterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Sleephelling te Rotterdam

opdrachtgever Woonstad Rotterdam

uitvoering renovatie 2010

Doelstelling label A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde betonvloer Rc= 520 m2KW (xx mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk (voorzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - binnengevelisolatie

langsgevels metselwerk (achterzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 100 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 530 m2KW ge 230 mm cf ISSO 821)

plat dak dakkapel ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 880 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

wang dakkapel ongeisoleerd paneel Rc= 720 m2KW (ge 230 mm c ISSO 821)

plat dak dakterras ongeisoleerd dak Rc= 740 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel glas bestaande ramen voorzien van voorzetramen met HR++

-glas (voorzijde)

glas gehele woning vervangen door triple-glas (achterzijde)

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 556 msup2 collectorvlak

resultaat

woonblok onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 9 historische panden tot 14 koopwoningen en een kleine voorziening voor begeleid wonen volgens Passiefhuisconcept met energielabel A++

Energiekenmerken - Sleephellingxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Sleephelling te Rotterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Sleephelling EI onbekend

Het project Sleephelling in Rotterdam bestond uit 9 historische panden uit 1903 die

gerenoveerd zijn tot 14 energiezuinige koopwoningen en een voorziening bestemd

voor begeleid wonen De energie ambitie lag op het niveau Passief renoveren met 2

een warmtevraag lt 25 kWhm

Het project wordt gekenmerkt door zeer goede isolatie van vloer wanden en plafonds

op passiefniveau De gevelkozijnen van het monumentale woonblok met beschermd

stadsgezicht blijven gehandhaafd De extra zware kozijnen met drievoudige

beglazing zorgen voor een goede kierdichting Daarnaast worden de aansluitingen

tussen gevel en kozijn rondom luchtdicht afgeplakt zodat het mogelijk is een hoge

mate van luchtdichtheid te realiseren

De woningen worden uitgerust met een gebalanceerd ventilatiesysteem met

warmteterug-winning De energie van de afgezogen lucht wordt overgedragen aan de

toegevoerde lucht waardoor er geen energie verloren gaat Zonneboilers zorgen

voor warm tapwater Een HR-combiketel zal alleen tijdens extreme situaties als

bijverwarming nodig zijn dan wel om het tapwater na te verwarmen De grote

energieverbruikers zoals wasmachine en vaatwasser krijgen een hotfill Waardoor de

apparaten standaard worden voorzien van warmwater dat is opgewarmd door de

zonneboiler Voor de gasgestookte droger is een gasaansluiting opgenomen

-

Overzichtstabel - De Kroeven te Roosendaal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project De Kroeven Roosendaal complex 505

opdrachtgever Aramis AlleeWonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde vloer Rc= 410 m2KW (isolatiedikte 100 mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 949 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel Brink passiefhuis toestel

warmtapwater combitap VR Brink passiefhuis toestel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie Kro zonneboiler met 228 msup2 collectorvlak

resultaat

hoekwoning De Kroeven onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - De Kroevenxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - De Kroeven te Roosendaal

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie De Kroeven EI onbekend

In de Roosendaalse wijk Kroeven zijn 244 eengezinswoningen hoogefficieumlnt

gerenoveerd volgens het Passiefhuisconcept Om aan de Passiefhuiseisen te voldoen

is de schil van de huizen optimaal geiumlsoleerd en kierdicht gemaakt De schil is volledig

gestript tegen de afgepelde buitenkant van de woningen komt een

houtskeletbouwconstructie van houten I-profielen gevuld met een 36 cm dikke laag

cellulose De buitengevels is voorzien van leistenen De warmteweerstand (Rcshy

waarde) van de dichte delen van de thermische schil bedraagt circa 10 msup2KW

De warmtebehoefte van de huizen in Kroeven is minimaal en kan gemakkelijk

aangevuld worden met een eenvoudige installatie De woning wordt voorzien van

luchtverwarming Bij de renovatie van de woningen blijven de bestaande cv-ketel een

groot deel van de radiatoren behouden Om te voorkomen dat het te warm wordt

beperkt een buffervat zo nodig het vermogen van de cv Dit wordt gecombineerd met

een zomerbypass

In de woning wordt een Passiefhuistoestel geplaatst waarin het ventilatie-

warmwater- en verwarmingsysteem zijn geiumlntegreerd Het tapwater wordt door de cv-

ketel en de zonneboiler gerealiseerd In de zomer garanderen passieve strategieeumln

zoals thermische massa zonwering en nachtventilatie een comfortabel binnenklimaat

-

Overzichtstabel - Dolomietenlaan te Tilburg

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Passief renovatie sociale huurwoningen Tilburg

opdrachtgever Woningcorporatie TBV Wonen

uitvoering renovatie 2011

Doelstelling A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van 20 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

paneel ongeiumlsoleerd voorzien van 230 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 ketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 400 msup2 collectorvlak

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

investering per woning euro 120000

subsidie per woning euro 11875

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Acht bestaande woningen uit 1976 zijn omgebouwd tot Passiefwoningen

Energiekenmerken - Dolomietenlaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Dolomietenlaan te Tilburg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Dolomietenlaan EI 063 068

In Tilburg zijn acht woningen uit 1976 gerenoveerd volgens de principes van Passief

Bouwen De bestaande woningen werden gekenmerkt door enkel glas verouderde

installatie waaronder het ventilatiesysteem De maximale warmtevraag van de

woningen is door de bouwwijze Passief Bpouwen teruggebracht tot maximaal van 25

kWhm2sup2 per jaar goed voor een energiebesparing van 70 procent Hiervoor zijn de

gevels voorzien van houtskeletbouwelementen met isolatiediktes van ruim 40

centimeter opgevuld met cellulose Deze elementen zijn in eacuteeacuten dag aangebracht met

ingebouwd drievoudig HR++ glas en kozijnen Het dakbeschot bleef bewaard maar

daarop werd een geiumlsoleerd prefabelement geplaatst De spouw die daardoor

ontstond werd ook geiumlsoleerd De vloer op zand daarentegen bleek moeilijker te

isoleren Alleen het warmteverlies ter plaatse van de fundering is vermindert

Elk huis beschikt over een gebalanceerd ventilatiesysteem en een zonneboiler Vier

vierkante meter zonnecollectoren op het dak volstaan meestal om de 200 liter water

in de boiler voor te verwarmen In geval van nood is er altijd de kleine cv-installatie

amper 35 kilowatt sterk ldquoDie levert niet alleen warmte aan het tapwater maar helpt

het huis ook verwarmen mocht dat nodig zijn Sommige kamers hebben nieuwe

kleine radiatoren gekregen Maar in andere ruimtes zijn de oude radiatoren

behouden

-

Overzichtstabel - Passiefhuisrenovatie Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 16 woningen Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

opdrachtgever Woonveste Nieuwkuijk

uitvoering renovatie 20102011

Doelstelling Passiefhuis renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer vloer (obv bouwjaar 1965 - 1975) Rc= 807 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 644 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 894 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

plat dak houten dakbeschot ongeisoleerd Rc= 826 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houtenaluminium kozijnen - U le 080 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 100 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen - n50 lt 10 h

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

portiekwoningen Energie Index (EI) = 192 - 217 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D - E Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro100000-

huurprijs euro350 maand euro500 maand

Gemiddelde gasbesparingmaand euro50-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 16 woningen uit de jaren 70 naar het niveau Passief Bouwen met ketensamenwerking

Energiekenmerken - Acacia- en Magnoliastraatxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Acacia- en Magnoliastraat EI 058 063

Aan de Acacia- en Magnoliastraat te Nieuwkuijk staan 2 blokken met 8

huurappartementen Stichting Woonveste te Drunen heet deze woningen energetisch

verbeterd naar het niveau Passief renovatie

De appartementen hebben na renovatie een marginale energiebehoefte voor

ruimteverwarming van maximaal 25 kWhm2 en een gerealiseerde luchtdichtheid van

n50 le 10 h-1 (oftewel qv10 le 025 dm3sm2)

Om tot deze resultaten te komen is de totale gebouwschil uitermate goed geiumlsoleerd

(Rc ge 8 m2KW en geiumlsoleerde kozijnen met 3-voudig glas) zijn de details volledig

luchtdicht uitgevoerd en is er extra aandacht besteed aan de beperking van lineaire

transmissieverliezen over de onderlinge aansluiting van bouwdelen (zgn

koudebruggen) Daarnaast zijn de appartementen geventileerd dmv een

gebalanceerd ventilatiesysteem met een hoog rendement op de warmteterugwinning

en is vanwege de lage transmissie verliezen slechts een CV-installatie benodigd met

eacuteeacuten centrale radiator

Woonveste koos voor een ketensamenwerking tussen opdrachtgever architect

adviesbureau en installateur Openheid en vertrouwen zijn daarbij belangrijke

onderdelen

-

Overzichtstabel - Boostenwijk te Maastricht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Boostenwijk te Maastricht

opdrachtgever Servatius Ontwikkeling

uitvoering renovatie 2008-2009

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel elektrische warmtepomp met individuele bodemwisselaar

koeling nvt HT-koeling geiumlntegreerd in wand- en plafondpanelen

warmtapwater combitap VR combiwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A+

bouwkosten ca euro5400000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Boostenwijkxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

-

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 1

Overzicht 25 projecten

Project Woningtype Renovatie

jaar

Aantal

woningen

Voor renovatie Na renovatie

1 Hof van Egmond te Haarlem Rijwoningen 2015 6 EI = 275 - label F EI = -008 - label A++

2 Sleephellingstraat te Rotterdam Rijwoningen 2010 14 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

3 De Kroeven te Roosendaal Rijwoningen 2012 246 EI = onbekend EI = onbekend - label A++

4 Dolomietenlaan te Tilburg Rijwoningen 2011 8 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

5 Acacia-Magnoliastraat te Nieuwkuijk Woongebouw 20102011 16 EI = 192217 - label DE EI = 058 - label A+

6 Boostenwijk te Maastricht Rijwoningen 20082009 31 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

7 Lucellestraat te Amsterdam Woongebouw 20132014 179 EI = 242322 - label FG EI = 066112 - label A+B

8 Prinses Margrietstraat te Loosdrecht Rijwoningen 2013 38 EI = onbekend EI = 110069 - label A+B

9 Jan Lelsstraat te Hoek van Holland Rijwoningen 2013 52 EI = 218310 - label EG EI = -019-077 - label A++

10 Poorterstraat te Montfoort Rijwoningen 2013 92 EI = onbekend EI = 052051 - label A+

11 Surinamelaan te Amersfoort Woongebouw 20122013 55 EI = 246278 - label F EI = 061096 - label A+A

12 St Walburg Buitensingel te Tiel Rijwoningen 2013 11 EI = onbekend EI = 063068 - label A+

13 s Gravenhagestraat te Den Bosch Rijwoningen 2012 15 EI = 173 - label D EI = 065 - label A+

14 Kaalheide te Kerkrade West Rijwoningen 2012 153 EI = onbekend EI = onbekend - label A+

15 Past Astenhof te Millingen ad Rijn Woongebouw 2014 24 EI = onbekend EI = 076115 - label AB

16 Van Speykstraat te Arnhem Rijwoningen 2014 1 (van 96) EI = 236 - label E EI = 021 - label A++

17 Eksterstraat te Ulft Rijwoningen 20122013 9 EI = 234265 - label EF EI = 029071 - label A++A

18 Groot Lochter te Nijverdal Rijwoningen 2014 79 EI = 155220 - label CE EI = 053122 - label A+B

19 Noord Esmarkerrondweg Enschede 2^1 kapwoning 2012 10 EI = onbekend EI = 059 - label A+

20 Binnengasthuisstraat te Zwolle Rijwoningen 2012 24 EI = 314 - label G EI = 056 - label A+

21 Ruyterstraat te Nijkerk Rijwoningen 2015 13 EI = 165 - label D EI = 061 - label A+

22 Schouwstraat te Leeuwarden Rijwoningen 2013 14 EI = 156 - label C EI = 046 - label A++

23 Parallelweg te Melick Rijwoningen 20132014 4 EI = onbekend EI = 017 - label A++

24 Pierik Zuid te Zwolle Rijwoningen 20132014 46 EI = 190 - label D EI = 018 - label A++

25 Anjerhof te Wageningen Rijwoningen 2014 8 EI = 179 - label D EI = onbekend - label A+

Wn140922aaA0tha - 10 augustus 2015

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 2

Energiekenmerken per project

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015

-

Overzichtstabel - Hof van Egmond te Haarlem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Hof van Egmond

opdrachtgever PreWonen

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd vloer voorzien van 170 mm isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 200 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie oostwest oostwest

installatietechnisch

verwarming lokaal gasolie individuele warmtepomp (bron bodem)

warmtapwater badgeiser warmteboiler

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 384 msup2 PV-panelen

resultaat

Pladellastraat 4 Energie Index (EI) = 275 Energie Index (EI) = -008

Energielabel F Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Hof van Egmondxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Hof van Egmond te Haarlem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Hof van Egmond EI 008

Het complex Hof van Egmond is gelegen in de wijk Slachthuisbuurt in Haarlem en telt

154 sociale huurwoningen Het complex heeft sinds 2009 de gemeentelijke

monumenten status De woningen zijn gebouwd in de jaren 1924 -1928 Door te

funderen op een uitdrogende veenlaag (dus geen paalfundering) is in 1991 al

geconstateerd dat de aanwezige verzakkingen zo structureel zijn dat een grote

ingreep onvermijdelijk is De voorkeur viel op de aanpak gebaseerd op een

zogenoemd hoogniveau monumentenrenovatie met behoud van de monumentaal

waardige gevels Het project wordt opgedeeld in 11 fases

De bouwkundige schil wordt op een economisch verantwoorde manier

geoptimaliseerd door de woningen in zijn geheel te strippen de monumentale gevels

en de begane grondvloer worden nageiumlsoleerd de dak- en tussenvloer worden

vervangen door prefabbeton waarvan de dakvloer hoogwaardig wordt geiumlsoleerd de

roederamen worden in oude luister hersteld en voorzien van HR++ beglazing de

luchtdichtheid wordt verhoogd en bovendien zal de bestaande verouderde VR-ketel en

gaskachels vervangen worden door een HR-107 ketel of een bodemwarmtepomp

De 6 proefwoningen in de Pladellastraat zijn energieneutrale woningen De

CV gasketels zijn vervangen door een elektrische warmtepomp die gebruik

maakt van aardwarmte Verder is het platte dak voorzien van PV-panelen De

huurders van deze woningen betalen nu en in de toekomst bij normaal gebruik geen

energiekosten

-

Overzichtstabel - Sleephelling te Rotterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Sleephelling te Rotterdam

opdrachtgever Woonstad Rotterdam

uitvoering renovatie 2010

Doelstelling label A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde betonvloer Rc= 520 m2KW (xx mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk (voorzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - binnengevelisolatie

langsgevels metselwerk (achterzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 100 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 530 m2KW ge 230 mm cf ISSO 821)

plat dak dakkapel ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 880 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

wang dakkapel ongeisoleerd paneel Rc= 720 m2KW (ge 230 mm c ISSO 821)

plat dak dakterras ongeisoleerd dak Rc= 740 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel glas bestaande ramen voorzien van voorzetramen met HR++

-glas (voorzijde)

glas gehele woning vervangen door triple-glas (achterzijde)

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 556 msup2 collectorvlak

resultaat

woonblok onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 9 historische panden tot 14 koopwoningen en een kleine voorziening voor begeleid wonen volgens Passiefhuisconcept met energielabel A++

Energiekenmerken - Sleephellingxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Sleephelling te Rotterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Sleephelling EI onbekend

Het project Sleephelling in Rotterdam bestond uit 9 historische panden uit 1903 die

gerenoveerd zijn tot 14 energiezuinige koopwoningen en een voorziening bestemd

voor begeleid wonen De energie ambitie lag op het niveau Passief renoveren met 2

een warmtevraag lt 25 kWhm

Het project wordt gekenmerkt door zeer goede isolatie van vloer wanden en plafonds

op passiefniveau De gevelkozijnen van het monumentale woonblok met beschermd

stadsgezicht blijven gehandhaafd De extra zware kozijnen met drievoudige

beglazing zorgen voor een goede kierdichting Daarnaast worden de aansluitingen

tussen gevel en kozijn rondom luchtdicht afgeplakt zodat het mogelijk is een hoge

mate van luchtdichtheid te realiseren

De woningen worden uitgerust met een gebalanceerd ventilatiesysteem met

warmteterug-winning De energie van de afgezogen lucht wordt overgedragen aan de

toegevoerde lucht waardoor er geen energie verloren gaat Zonneboilers zorgen

voor warm tapwater Een HR-combiketel zal alleen tijdens extreme situaties als

bijverwarming nodig zijn dan wel om het tapwater na te verwarmen De grote

energieverbruikers zoals wasmachine en vaatwasser krijgen een hotfill Waardoor de

apparaten standaard worden voorzien van warmwater dat is opgewarmd door de

zonneboiler Voor de gasgestookte droger is een gasaansluiting opgenomen

-

Overzichtstabel - De Kroeven te Roosendaal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project De Kroeven Roosendaal complex 505

opdrachtgever Aramis AlleeWonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde vloer Rc= 410 m2KW (isolatiedikte 100 mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 949 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel Brink passiefhuis toestel

warmtapwater combitap VR Brink passiefhuis toestel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie Kro zonneboiler met 228 msup2 collectorvlak

resultaat

hoekwoning De Kroeven onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - De Kroevenxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - De Kroeven te Roosendaal

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie De Kroeven EI onbekend

In de Roosendaalse wijk Kroeven zijn 244 eengezinswoningen hoogefficieumlnt

gerenoveerd volgens het Passiefhuisconcept Om aan de Passiefhuiseisen te voldoen

is de schil van de huizen optimaal geiumlsoleerd en kierdicht gemaakt De schil is volledig

gestript tegen de afgepelde buitenkant van de woningen komt een

houtskeletbouwconstructie van houten I-profielen gevuld met een 36 cm dikke laag

cellulose De buitengevels is voorzien van leistenen De warmteweerstand (Rcshy

waarde) van de dichte delen van de thermische schil bedraagt circa 10 msup2KW

De warmtebehoefte van de huizen in Kroeven is minimaal en kan gemakkelijk

aangevuld worden met een eenvoudige installatie De woning wordt voorzien van

luchtverwarming Bij de renovatie van de woningen blijven de bestaande cv-ketel een

groot deel van de radiatoren behouden Om te voorkomen dat het te warm wordt

beperkt een buffervat zo nodig het vermogen van de cv Dit wordt gecombineerd met

een zomerbypass

In de woning wordt een Passiefhuistoestel geplaatst waarin het ventilatie-

warmwater- en verwarmingsysteem zijn geiumlntegreerd Het tapwater wordt door de cv-

ketel en de zonneboiler gerealiseerd In de zomer garanderen passieve strategieeumln

zoals thermische massa zonwering en nachtventilatie een comfortabel binnenklimaat

-

Overzichtstabel - Dolomietenlaan te Tilburg

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Passief renovatie sociale huurwoningen Tilburg

opdrachtgever Woningcorporatie TBV Wonen

uitvoering renovatie 2011

Doelstelling A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van 20 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

paneel ongeiumlsoleerd voorzien van 230 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 ketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 400 msup2 collectorvlak

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

investering per woning euro 120000

subsidie per woning euro 11875

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Acht bestaande woningen uit 1976 zijn omgebouwd tot Passiefwoningen

Energiekenmerken - Dolomietenlaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Dolomietenlaan te Tilburg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Dolomietenlaan EI 063 068

In Tilburg zijn acht woningen uit 1976 gerenoveerd volgens de principes van Passief

Bouwen De bestaande woningen werden gekenmerkt door enkel glas verouderde

installatie waaronder het ventilatiesysteem De maximale warmtevraag van de

woningen is door de bouwwijze Passief Bpouwen teruggebracht tot maximaal van 25

kWhm2sup2 per jaar goed voor een energiebesparing van 70 procent Hiervoor zijn de

gevels voorzien van houtskeletbouwelementen met isolatiediktes van ruim 40

centimeter opgevuld met cellulose Deze elementen zijn in eacuteeacuten dag aangebracht met

ingebouwd drievoudig HR++ glas en kozijnen Het dakbeschot bleef bewaard maar

daarop werd een geiumlsoleerd prefabelement geplaatst De spouw die daardoor

ontstond werd ook geiumlsoleerd De vloer op zand daarentegen bleek moeilijker te

isoleren Alleen het warmteverlies ter plaatse van de fundering is vermindert

Elk huis beschikt over een gebalanceerd ventilatiesysteem en een zonneboiler Vier

vierkante meter zonnecollectoren op het dak volstaan meestal om de 200 liter water

in de boiler voor te verwarmen In geval van nood is er altijd de kleine cv-installatie

amper 35 kilowatt sterk ldquoDie levert niet alleen warmte aan het tapwater maar helpt

het huis ook verwarmen mocht dat nodig zijn Sommige kamers hebben nieuwe

kleine radiatoren gekregen Maar in andere ruimtes zijn de oude radiatoren

behouden

-

Overzichtstabel - Passiefhuisrenovatie Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 16 woningen Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

opdrachtgever Woonveste Nieuwkuijk

uitvoering renovatie 20102011

Doelstelling Passiefhuis renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer vloer (obv bouwjaar 1965 - 1975) Rc= 807 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 644 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 894 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

plat dak houten dakbeschot ongeisoleerd Rc= 826 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houtenaluminium kozijnen - U le 080 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 100 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen - n50 lt 10 h

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

portiekwoningen Energie Index (EI) = 192 - 217 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D - E Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro100000-

huurprijs euro350 maand euro500 maand

Gemiddelde gasbesparingmaand euro50-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 16 woningen uit de jaren 70 naar het niveau Passief Bouwen met ketensamenwerking

Energiekenmerken - Acacia- en Magnoliastraatxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Acacia- en Magnoliastraat EI 058 063

Aan de Acacia- en Magnoliastraat te Nieuwkuijk staan 2 blokken met 8

huurappartementen Stichting Woonveste te Drunen heet deze woningen energetisch

verbeterd naar het niveau Passief renovatie

De appartementen hebben na renovatie een marginale energiebehoefte voor

ruimteverwarming van maximaal 25 kWhm2 en een gerealiseerde luchtdichtheid van

n50 le 10 h-1 (oftewel qv10 le 025 dm3sm2)

Om tot deze resultaten te komen is de totale gebouwschil uitermate goed geiumlsoleerd

(Rc ge 8 m2KW en geiumlsoleerde kozijnen met 3-voudig glas) zijn de details volledig

luchtdicht uitgevoerd en is er extra aandacht besteed aan de beperking van lineaire

transmissieverliezen over de onderlinge aansluiting van bouwdelen (zgn

koudebruggen) Daarnaast zijn de appartementen geventileerd dmv een

gebalanceerd ventilatiesysteem met een hoog rendement op de warmteterugwinning

en is vanwege de lage transmissie verliezen slechts een CV-installatie benodigd met

eacuteeacuten centrale radiator

Woonveste koos voor een ketensamenwerking tussen opdrachtgever architect

adviesbureau en installateur Openheid en vertrouwen zijn daarbij belangrijke

onderdelen

-

Overzichtstabel - Boostenwijk te Maastricht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Boostenwijk te Maastricht

opdrachtgever Servatius Ontwikkeling

uitvoering renovatie 2008-2009

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel elektrische warmtepomp met individuele bodemwisselaar

koeling nvt HT-koeling geiumlntegreerd in wand- en plafondpanelen

warmtapwater combitap VR combiwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A+

bouwkosten ca euro5400000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Boostenwijkxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

Nieman Raadgevende Ingenieurs BV Onderzoek zeer energiezuinige renovatiewoningen ndash fase 2

Bijlage 2

Energiekenmerken per project

Wn140922aaA1tha - 10 augustus 2015

-

Overzichtstabel - Hof van Egmond te Haarlem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Hof van Egmond

opdrachtgever PreWonen

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd vloer voorzien van 170 mm isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 200 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie oostwest oostwest

installatietechnisch

verwarming lokaal gasolie individuele warmtepomp (bron bodem)

warmtapwater badgeiser warmteboiler

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 384 msup2 PV-panelen

resultaat

Pladellastraat 4 Energie Index (EI) = 275 Energie Index (EI) = -008

Energielabel F Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Hof van Egmondxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Hof van Egmond te Haarlem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Hof van Egmond EI 008

Het complex Hof van Egmond is gelegen in de wijk Slachthuisbuurt in Haarlem en telt

154 sociale huurwoningen Het complex heeft sinds 2009 de gemeentelijke

monumenten status De woningen zijn gebouwd in de jaren 1924 -1928 Door te

funderen op een uitdrogende veenlaag (dus geen paalfundering) is in 1991 al

geconstateerd dat de aanwezige verzakkingen zo structureel zijn dat een grote

ingreep onvermijdelijk is De voorkeur viel op de aanpak gebaseerd op een

zogenoemd hoogniveau monumentenrenovatie met behoud van de monumentaal

waardige gevels Het project wordt opgedeeld in 11 fases

De bouwkundige schil wordt op een economisch verantwoorde manier

geoptimaliseerd door de woningen in zijn geheel te strippen de monumentale gevels

en de begane grondvloer worden nageiumlsoleerd de dak- en tussenvloer worden

vervangen door prefabbeton waarvan de dakvloer hoogwaardig wordt geiumlsoleerd de

roederamen worden in oude luister hersteld en voorzien van HR++ beglazing de

luchtdichtheid wordt verhoogd en bovendien zal de bestaande verouderde VR-ketel en

gaskachels vervangen worden door een HR-107 ketel of een bodemwarmtepomp

De 6 proefwoningen in de Pladellastraat zijn energieneutrale woningen De

CV gasketels zijn vervangen door een elektrische warmtepomp die gebruik

maakt van aardwarmte Verder is het platte dak voorzien van PV-panelen De

huurders van deze woningen betalen nu en in de toekomst bij normaal gebruik geen

energiekosten

-

Overzichtstabel - Sleephelling te Rotterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Sleephelling te Rotterdam

opdrachtgever Woonstad Rotterdam

uitvoering renovatie 2010

Doelstelling label A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde betonvloer Rc= 520 m2KW (xx mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk (voorzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - binnengevelisolatie

langsgevels metselwerk (achterzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 100 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 530 m2KW ge 230 mm cf ISSO 821)

plat dak dakkapel ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 880 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

wang dakkapel ongeisoleerd paneel Rc= 720 m2KW (ge 230 mm c ISSO 821)

plat dak dakterras ongeisoleerd dak Rc= 740 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel glas bestaande ramen voorzien van voorzetramen met HR++

-glas (voorzijde)

glas gehele woning vervangen door triple-glas (achterzijde)

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 556 msup2 collectorvlak

resultaat

woonblok onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 9 historische panden tot 14 koopwoningen en een kleine voorziening voor begeleid wonen volgens Passiefhuisconcept met energielabel A++

Energiekenmerken - Sleephellingxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Sleephelling te Rotterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Sleephelling EI onbekend

Het project Sleephelling in Rotterdam bestond uit 9 historische panden uit 1903 die

gerenoveerd zijn tot 14 energiezuinige koopwoningen en een voorziening bestemd

voor begeleid wonen De energie ambitie lag op het niveau Passief renoveren met 2

een warmtevraag lt 25 kWhm

Het project wordt gekenmerkt door zeer goede isolatie van vloer wanden en plafonds

op passiefniveau De gevelkozijnen van het monumentale woonblok met beschermd

stadsgezicht blijven gehandhaafd De extra zware kozijnen met drievoudige

beglazing zorgen voor een goede kierdichting Daarnaast worden de aansluitingen

tussen gevel en kozijn rondom luchtdicht afgeplakt zodat het mogelijk is een hoge

mate van luchtdichtheid te realiseren

De woningen worden uitgerust met een gebalanceerd ventilatiesysteem met

warmteterug-winning De energie van de afgezogen lucht wordt overgedragen aan de

toegevoerde lucht waardoor er geen energie verloren gaat Zonneboilers zorgen

voor warm tapwater Een HR-combiketel zal alleen tijdens extreme situaties als

bijverwarming nodig zijn dan wel om het tapwater na te verwarmen De grote

energieverbruikers zoals wasmachine en vaatwasser krijgen een hotfill Waardoor de

apparaten standaard worden voorzien van warmwater dat is opgewarmd door de

zonneboiler Voor de gasgestookte droger is een gasaansluiting opgenomen

-

Overzichtstabel - De Kroeven te Roosendaal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project De Kroeven Roosendaal complex 505

opdrachtgever Aramis AlleeWonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde vloer Rc= 410 m2KW (isolatiedikte 100 mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 949 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel Brink passiefhuis toestel

warmtapwater combitap VR Brink passiefhuis toestel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie Kro zonneboiler met 228 msup2 collectorvlak

resultaat

hoekwoning De Kroeven onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - De Kroevenxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - De Kroeven te Roosendaal

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie De Kroeven EI onbekend

In de Roosendaalse wijk Kroeven zijn 244 eengezinswoningen hoogefficieumlnt

gerenoveerd volgens het Passiefhuisconcept Om aan de Passiefhuiseisen te voldoen

is de schil van de huizen optimaal geiumlsoleerd en kierdicht gemaakt De schil is volledig

gestript tegen de afgepelde buitenkant van de woningen komt een

houtskeletbouwconstructie van houten I-profielen gevuld met een 36 cm dikke laag

cellulose De buitengevels is voorzien van leistenen De warmteweerstand (Rcshy

waarde) van de dichte delen van de thermische schil bedraagt circa 10 msup2KW

De warmtebehoefte van de huizen in Kroeven is minimaal en kan gemakkelijk

aangevuld worden met een eenvoudige installatie De woning wordt voorzien van

luchtverwarming Bij de renovatie van de woningen blijven de bestaande cv-ketel een

groot deel van de radiatoren behouden Om te voorkomen dat het te warm wordt

beperkt een buffervat zo nodig het vermogen van de cv Dit wordt gecombineerd met

een zomerbypass

In de woning wordt een Passiefhuistoestel geplaatst waarin het ventilatie-

warmwater- en verwarmingsysteem zijn geiumlntegreerd Het tapwater wordt door de cv-

ketel en de zonneboiler gerealiseerd In de zomer garanderen passieve strategieeumln

zoals thermische massa zonwering en nachtventilatie een comfortabel binnenklimaat

-

Overzichtstabel - Dolomietenlaan te Tilburg

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Passief renovatie sociale huurwoningen Tilburg

opdrachtgever Woningcorporatie TBV Wonen

uitvoering renovatie 2011

Doelstelling A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van 20 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

paneel ongeiumlsoleerd voorzien van 230 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 ketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 400 msup2 collectorvlak

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

investering per woning euro 120000

subsidie per woning euro 11875

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Acht bestaande woningen uit 1976 zijn omgebouwd tot Passiefwoningen

Energiekenmerken - Dolomietenlaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Dolomietenlaan te Tilburg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Dolomietenlaan EI 063 068

In Tilburg zijn acht woningen uit 1976 gerenoveerd volgens de principes van Passief

Bouwen De bestaande woningen werden gekenmerkt door enkel glas verouderde

installatie waaronder het ventilatiesysteem De maximale warmtevraag van de

woningen is door de bouwwijze Passief Bpouwen teruggebracht tot maximaal van 25

kWhm2sup2 per jaar goed voor een energiebesparing van 70 procent Hiervoor zijn de

gevels voorzien van houtskeletbouwelementen met isolatiediktes van ruim 40

centimeter opgevuld met cellulose Deze elementen zijn in eacuteeacuten dag aangebracht met

ingebouwd drievoudig HR++ glas en kozijnen Het dakbeschot bleef bewaard maar

daarop werd een geiumlsoleerd prefabelement geplaatst De spouw die daardoor

ontstond werd ook geiumlsoleerd De vloer op zand daarentegen bleek moeilijker te

isoleren Alleen het warmteverlies ter plaatse van de fundering is vermindert

Elk huis beschikt over een gebalanceerd ventilatiesysteem en een zonneboiler Vier

vierkante meter zonnecollectoren op het dak volstaan meestal om de 200 liter water

in de boiler voor te verwarmen In geval van nood is er altijd de kleine cv-installatie

amper 35 kilowatt sterk ldquoDie levert niet alleen warmte aan het tapwater maar helpt

het huis ook verwarmen mocht dat nodig zijn Sommige kamers hebben nieuwe

kleine radiatoren gekregen Maar in andere ruimtes zijn de oude radiatoren

behouden

-

Overzichtstabel - Passiefhuisrenovatie Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 16 woningen Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

opdrachtgever Woonveste Nieuwkuijk

uitvoering renovatie 20102011

Doelstelling Passiefhuis renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer vloer (obv bouwjaar 1965 - 1975) Rc= 807 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 644 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 894 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

plat dak houten dakbeschot ongeisoleerd Rc= 826 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houtenaluminium kozijnen - U le 080 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 100 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen - n50 lt 10 h

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

portiekwoningen Energie Index (EI) = 192 - 217 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D - E Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro100000-

huurprijs euro350 maand euro500 maand

Gemiddelde gasbesparingmaand euro50-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 16 woningen uit de jaren 70 naar het niveau Passief Bouwen met ketensamenwerking

Energiekenmerken - Acacia- en Magnoliastraatxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Acacia- en Magnoliastraat EI 058 063

Aan de Acacia- en Magnoliastraat te Nieuwkuijk staan 2 blokken met 8

huurappartementen Stichting Woonveste te Drunen heet deze woningen energetisch

verbeterd naar het niveau Passief renovatie

De appartementen hebben na renovatie een marginale energiebehoefte voor

ruimteverwarming van maximaal 25 kWhm2 en een gerealiseerde luchtdichtheid van

n50 le 10 h-1 (oftewel qv10 le 025 dm3sm2)

Om tot deze resultaten te komen is de totale gebouwschil uitermate goed geiumlsoleerd

(Rc ge 8 m2KW en geiumlsoleerde kozijnen met 3-voudig glas) zijn de details volledig

luchtdicht uitgevoerd en is er extra aandacht besteed aan de beperking van lineaire

transmissieverliezen over de onderlinge aansluiting van bouwdelen (zgn

koudebruggen) Daarnaast zijn de appartementen geventileerd dmv een

gebalanceerd ventilatiesysteem met een hoog rendement op de warmteterugwinning

en is vanwege de lage transmissie verliezen slechts een CV-installatie benodigd met

eacuteeacuten centrale radiator

Woonveste koos voor een ketensamenwerking tussen opdrachtgever architect

adviesbureau en installateur Openheid en vertrouwen zijn daarbij belangrijke

onderdelen

-

Overzichtstabel - Boostenwijk te Maastricht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Boostenwijk te Maastricht

opdrachtgever Servatius Ontwikkeling

uitvoering renovatie 2008-2009

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel elektrische warmtepomp met individuele bodemwisselaar

koeling nvt HT-koeling geiumlntegreerd in wand- en plafondpanelen

warmtapwater combitap VR combiwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A+

bouwkosten ca euro5400000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Boostenwijkxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

-

Overzichtstabel - Hof van Egmond te Haarlem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Hof van Egmond

opdrachtgever PreWonen

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd vloer voorzien van 170 mm isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur gevel voorzien van 110 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 200 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie oostwest oostwest

installatietechnisch

verwarming lokaal gasolie individuele warmtepomp (bron bodem)

warmtapwater badgeiser warmteboiler

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 384 msup2 PV-panelen

resultaat

Pladellastraat 4 Energie Index (EI) = 275 Energie Index (EI) = -008

Energielabel F Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Hof van Egmondxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Hof van Egmond te Haarlem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Hof van Egmond EI 008

Het complex Hof van Egmond is gelegen in de wijk Slachthuisbuurt in Haarlem en telt

154 sociale huurwoningen Het complex heeft sinds 2009 de gemeentelijke

monumenten status De woningen zijn gebouwd in de jaren 1924 -1928 Door te

funderen op een uitdrogende veenlaag (dus geen paalfundering) is in 1991 al

geconstateerd dat de aanwezige verzakkingen zo structureel zijn dat een grote

ingreep onvermijdelijk is De voorkeur viel op de aanpak gebaseerd op een

zogenoemd hoogniveau monumentenrenovatie met behoud van de monumentaal

waardige gevels Het project wordt opgedeeld in 11 fases

De bouwkundige schil wordt op een economisch verantwoorde manier

geoptimaliseerd door de woningen in zijn geheel te strippen de monumentale gevels

en de begane grondvloer worden nageiumlsoleerd de dak- en tussenvloer worden

vervangen door prefabbeton waarvan de dakvloer hoogwaardig wordt geiumlsoleerd de

roederamen worden in oude luister hersteld en voorzien van HR++ beglazing de

luchtdichtheid wordt verhoogd en bovendien zal de bestaande verouderde VR-ketel en

gaskachels vervangen worden door een HR-107 ketel of een bodemwarmtepomp

De 6 proefwoningen in de Pladellastraat zijn energieneutrale woningen De

CV gasketels zijn vervangen door een elektrische warmtepomp die gebruik

maakt van aardwarmte Verder is het platte dak voorzien van PV-panelen De

huurders van deze woningen betalen nu en in de toekomst bij normaal gebruik geen

energiekosten

-

Overzichtstabel - Sleephelling te Rotterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Sleephelling te Rotterdam

opdrachtgever Woonstad Rotterdam

uitvoering renovatie 2010

Doelstelling label A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde betonvloer Rc= 520 m2KW (xx mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk (voorzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - binnengevelisolatie

langsgevels metselwerk (achterzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 100 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 530 m2KW ge 230 mm cf ISSO 821)

plat dak dakkapel ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 880 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

wang dakkapel ongeisoleerd paneel Rc= 720 m2KW (ge 230 mm c ISSO 821)

plat dak dakterras ongeisoleerd dak Rc= 740 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel glas bestaande ramen voorzien van voorzetramen met HR++

-glas (voorzijde)

glas gehele woning vervangen door triple-glas (achterzijde)

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 556 msup2 collectorvlak

resultaat

woonblok onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 9 historische panden tot 14 koopwoningen en een kleine voorziening voor begeleid wonen volgens Passiefhuisconcept met energielabel A++

Energiekenmerken - Sleephellingxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Sleephelling te Rotterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Sleephelling EI onbekend

Het project Sleephelling in Rotterdam bestond uit 9 historische panden uit 1903 die

gerenoveerd zijn tot 14 energiezuinige koopwoningen en een voorziening bestemd

voor begeleid wonen De energie ambitie lag op het niveau Passief renoveren met 2

een warmtevraag lt 25 kWhm

Het project wordt gekenmerkt door zeer goede isolatie van vloer wanden en plafonds

op passiefniveau De gevelkozijnen van het monumentale woonblok met beschermd

stadsgezicht blijven gehandhaafd De extra zware kozijnen met drievoudige

beglazing zorgen voor een goede kierdichting Daarnaast worden de aansluitingen

tussen gevel en kozijn rondom luchtdicht afgeplakt zodat het mogelijk is een hoge

mate van luchtdichtheid te realiseren

De woningen worden uitgerust met een gebalanceerd ventilatiesysteem met

warmteterug-winning De energie van de afgezogen lucht wordt overgedragen aan de

toegevoerde lucht waardoor er geen energie verloren gaat Zonneboilers zorgen

voor warm tapwater Een HR-combiketel zal alleen tijdens extreme situaties als

bijverwarming nodig zijn dan wel om het tapwater na te verwarmen De grote

energieverbruikers zoals wasmachine en vaatwasser krijgen een hotfill Waardoor de

apparaten standaard worden voorzien van warmwater dat is opgewarmd door de

zonneboiler Voor de gasgestookte droger is een gasaansluiting opgenomen

-

Overzichtstabel - De Kroeven te Roosendaal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project De Kroeven Roosendaal complex 505

opdrachtgever Aramis AlleeWonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde vloer Rc= 410 m2KW (isolatiedikte 100 mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 949 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel Brink passiefhuis toestel

warmtapwater combitap VR Brink passiefhuis toestel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie Kro zonneboiler met 228 msup2 collectorvlak

resultaat

hoekwoning De Kroeven onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - De Kroevenxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - De Kroeven te Roosendaal

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie De Kroeven EI onbekend

In de Roosendaalse wijk Kroeven zijn 244 eengezinswoningen hoogefficieumlnt

gerenoveerd volgens het Passiefhuisconcept Om aan de Passiefhuiseisen te voldoen

is de schil van de huizen optimaal geiumlsoleerd en kierdicht gemaakt De schil is volledig

gestript tegen de afgepelde buitenkant van de woningen komt een

houtskeletbouwconstructie van houten I-profielen gevuld met een 36 cm dikke laag

cellulose De buitengevels is voorzien van leistenen De warmteweerstand (Rcshy

waarde) van de dichte delen van de thermische schil bedraagt circa 10 msup2KW

De warmtebehoefte van de huizen in Kroeven is minimaal en kan gemakkelijk

aangevuld worden met een eenvoudige installatie De woning wordt voorzien van

luchtverwarming Bij de renovatie van de woningen blijven de bestaande cv-ketel een

groot deel van de radiatoren behouden Om te voorkomen dat het te warm wordt

beperkt een buffervat zo nodig het vermogen van de cv Dit wordt gecombineerd met

een zomerbypass

In de woning wordt een Passiefhuistoestel geplaatst waarin het ventilatie-

warmwater- en verwarmingsysteem zijn geiumlntegreerd Het tapwater wordt door de cv-

ketel en de zonneboiler gerealiseerd In de zomer garanderen passieve strategieeumln

zoals thermische massa zonwering en nachtventilatie een comfortabel binnenklimaat

-

Overzichtstabel - Dolomietenlaan te Tilburg

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Passief renovatie sociale huurwoningen Tilburg

opdrachtgever Woningcorporatie TBV Wonen

uitvoering renovatie 2011

Doelstelling A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van 20 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

paneel ongeiumlsoleerd voorzien van 230 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 ketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 400 msup2 collectorvlak

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

investering per woning euro 120000

subsidie per woning euro 11875

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Acht bestaande woningen uit 1976 zijn omgebouwd tot Passiefwoningen

Energiekenmerken - Dolomietenlaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Dolomietenlaan te Tilburg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Dolomietenlaan EI 063 068

In Tilburg zijn acht woningen uit 1976 gerenoveerd volgens de principes van Passief

Bouwen De bestaande woningen werden gekenmerkt door enkel glas verouderde

installatie waaronder het ventilatiesysteem De maximale warmtevraag van de

woningen is door de bouwwijze Passief Bpouwen teruggebracht tot maximaal van 25

kWhm2sup2 per jaar goed voor een energiebesparing van 70 procent Hiervoor zijn de

gevels voorzien van houtskeletbouwelementen met isolatiediktes van ruim 40

centimeter opgevuld met cellulose Deze elementen zijn in eacuteeacuten dag aangebracht met

ingebouwd drievoudig HR++ glas en kozijnen Het dakbeschot bleef bewaard maar

daarop werd een geiumlsoleerd prefabelement geplaatst De spouw die daardoor

ontstond werd ook geiumlsoleerd De vloer op zand daarentegen bleek moeilijker te

isoleren Alleen het warmteverlies ter plaatse van de fundering is vermindert

Elk huis beschikt over een gebalanceerd ventilatiesysteem en een zonneboiler Vier

vierkante meter zonnecollectoren op het dak volstaan meestal om de 200 liter water

in de boiler voor te verwarmen In geval van nood is er altijd de kleine cv-installatie

amper 35 kilowatt sterk ldquoDie levert niet alleen warmte aan het tapwater maar helpt

het huis ook verwarmen mocht dat nodig zijn Sommige kamers hebben nieuwe

kleine radiatoren gekregen Maar in andere ruimtes zijn de oude radiatoren

behouden

-

Overzichtstabel - Passiefhuisrenovatie Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 16 woningen Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

opdrachtgever Woonveste Nieuwkuijk

uitvoering renovatie 20102011

Doelstelling Passiefhuis renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer vloer (obv bouwjaar 1965 - 1975) Rc= 807 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 644 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 894 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

plat dak houten dakbeschot ongeisoleerd Rc= 826 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houtenaluminium kozijnen - U le 080 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 100 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen - n50 lt 10 h

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

portiekwoningen Energie Index (EI) = 192 - 217 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D - E Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro100000-

huurprijs euro350 maand euro500 maand

Gemiddelde gasbesparingmaand euro50-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 16 woningen uit de jaren 70 naar het niveau Passief Bouwen met ketensamenwerking

Energiekenmerken - Acacia- en Magnoliastraatxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Acacia- en Magnoliastraat EI 058 063

Aan de Acacia- en Magnoliastraat te Nieuwkuijk staan 2 blokken met 8

huurappartementen Stichting Woonveste te Drunen heet deze woningen energetisch

verbeterd naar het niveau Passief renovatie

De appartementen hebben na renovatie een marginale energiebehoefte voor

ruimteverwarming van maximaal 25 kWhm2 en een gerealiseerde luchtdichtheid van

n50 le 10 h-1 (oftewel qv10 le 025 dm3sm2)

Om tot deze resultaten te komen is de totale gebouwschil uitermate goed geiumlsoleerd

(Rc ge 8 m2KW en geiumlsoleerde kozijnen met 3-voudig glas) zijn de details volledig

luchtdicht uitgevoerd en is er extra aandacht besteed aan de beperking van lineaire

transmissieverliezen over de onderlinge aansluiting van bouwdelen (zgn

koudebruggen) Daarnaast zijn de appartementen geventileerd dmv een

gebalanceerd ventilatiesysteem met een hoog rendement op de warmteterugwinning

en is vanwege de lage transmissie verliezen slechts een CV-installatie benodigd met

eacuteeacuten centrale radiator

Woonveste koos voor een ketensamenwerking tussen opdrachtgever architect

adviesbureau en installateur Openheid en vertrouwen zijn daarbij belangrijke

onderdelen

-

Overzichtstabel - Boostenwijk te Maastricht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Boostenwijk te Maastricht

opdrachtgever Servatius Ontwikkeling

uitvoering renovatie 2008-2009

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel elektrische warmtepomp met individuele bodemwisselaar

koeling nvt HT-koeling geiumlntegreerd in wand- en plafondpanelen

warmtapwater combitap VR combiwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A+

bouwkosten ca euro5400000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Boostenwijkxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Hof van Egmond te Haarlem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Hof van Egmond EI 008

Het complex Hof van Egmond is gelegen in de wijk Slachthuisbuurt in Haarlem en telt

154 sociale huurwoningen Het complex heeft sinds 2009 de gemeentelijke

monumenten status De woningen zijn gebouwd in de jaren 1924 -1928 Door te

funderen op een uitdrogende veenlaag (dus geen paalfundering) is in 1991 al

geconstateerd dat de aanwezige verzakkingen zo structureel zijn dat een grote

ingreep onvermijdelijk is De voorkeur viel op de aanpak gebaseerd op een

zogenoemd hoogniveau monumentenrenovatie met behoud van de monumentaal

waardige gevels Het project wordt opgedeeld in 11 fases

De bouwkundige schil wordt op een economisch verantwoorde manier

geoptimaliseerd door de woningen in zijn geheel te strippen de monumentale gevels

en de begane grondvloer worden nageiumlsoleerd de dak- en tussenvloer worden

vervangen door prefabbeton waarvan de dakvloer hoogwaardig wordt geiumlsoleerd de

roederamen worden in oude luister hersteld en voorzien van HR++ beglazing de

luchtdichtheid wordt verhoogd en bovendien zal de bestaande verouderde VR-ketel en

gaskachels vervangen worden door een HR-107 ketel of een bodemwarmtepomp

De 6 proefwoningen in de Pladellastraat zijn energieneutrale woningen De

CV gasketels zijn vervangen door een elektrische warmtepomp die gebruik

maakt van aardwarmte Verder is het platte dak voorzien van PV-panelen De

huurders van deze woningen betalen nu en in de toekomst bij normaal gebruik geen

energiekosten

-

Overzichtstabel - Sleephelling te Rotterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Sleephelling te Rotterdam

opdrachtgever Woonstad Rotterdam

uitvoering renovatie 2010

Doelstelling label A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde betonvloer Rc= 520 m2KW (xx mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk (voorzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - binnengevelisolatie

langsgevels metselwerk (achterzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 100 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 530 m2KW ge 230 mm cf ISSO 821)

plat dak dakkapel ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 880 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

wang dakkapel ongeisoleerd paneel Rc= 720 m2KW (ge 230 mm c ISSO 821)

plat dak dakterras ongeisoleerd dak Rc= 740 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel glas bestaande ramen voorzien van voorzetramen met HR++

-glas (voorzijde)

glas gehele woning vervangen door triple-glas (achterzijde)

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 556 msup2 collectorvlak

resultaat

woonblok onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 9 historische panden tot 14 koopwoningen en een kleine voorziening voor begeleid wonen volgens Passiefhuisconcept met energielabel A++

Energiekenmerken - Sleephellingxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Sleephelling te Rotterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Sleephelling EI onbekend

Het project Sleephelling in Rotterdam bestond uit 9 historische panden uit 1903 die

gerenoveerd zijn tot 14 energiezuinige koopwoningen en een voorziening bestemd

voor begeleid wonen De energie ambitie lag op het niveau Passief renoveren met 2

een warmtevraag lt 25 kWhm

Het project wordt gekenmerkt door zeer goede isolatie van vloer wanden en plafonds

op passiefniveau De gevelkozijnen van het monumentale woonblok met beschermd

stadsgezicht blijven gehandhaafd De extra zware kozijnen met drievoudige

beglazing zorgen voor een goede kierdichting Daarnaast worden de aansluitingen

tussen gevel en kozijn rondom luchtdicht afgeplakt zodat het mogelijk is een hoge

mate van luchtdichtheid te realiseren

De woningen worden uitgerust met een gebalanceerd ventilatiesysteem met

warmteterug-winning De energie van de afgezogen lucht wordt overgedragen aan de

toegevoerde lucht waardoor er geen energie verloren gaat Zonneboilers zorgen

voor warm tapwater Een HR-combiketel zal alleen tijdens extreme situaties als

bijverwarming nodig zijn dan wel om het tapwater na te verwarmen De grote

energieverbruikers zoals wasmachine en vaatwasser krijgen een hotfill Waardoor de

apparaten standaard worden voorzien van warmwater dat is opgewarmd door de

zonneboiler Voor de gasgestookte droger is een gasaansluiting opgenomen

-

Overzichtstabel - De Kroeven te Roosendaal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project De Kroeven Roosendaal complex 505

opdrachtgever Aramis AlleeWonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde vloer Rc= 410 m2KW (isolatiedikte 100 mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 949 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel Brink passiefhuis toestel

warmtapwater combitap VR Brink passiefhuis toestel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie Kro zonneboiler met 228 msup2 collectorvlak

resultaat

hoekwoning De Kroeven onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - De Kroevenxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - De Kroeven te Roosendaal

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie De Kroeven EI onbekend

In de Roosendaalse wijk Kroeven zijn 244 eengezinswoningen hoogefficieumlnt

gerenoveerd volgens het Passiefhuisconcept Om aan de Passiefhuiseisen te voldoen

is de schil van de huizen optimaal geiumlsoleerd en kierdicht gemaakt De schil is volledig

gestript tegen de afgepelde buitenkant van de woningen komt een

houtskeletbouwconstructie van houten I-profielen gevuld met een 36 cm dikke laag

cellulose De buitengevels is voorzien van leistenen De warmteweerstand (Rcshy

waarde) van de dichte delen van de thermische schil bedraagt circa 10 msup2KW

De warmtebehoefte van de huizen in Kroeven is minimaal en kan gemakkelijk

aangevuld worden met een eenvoudige installatie De woning wordt voorzien van

luchtverwarming Bij de renovatie van de woningen blijven de bestaande cv-ketel een

groot deel van de radiatoren behouden Om te voorkomen dat het te warm wordt

beperkt een buffervat zo nodig het vermogen van de cv Dit wordt gecombineerd met

een zomerbypass

In de woning wordt een Passiefhuistoestel geplaatst waarin het ventilatie-

warmwater- en verwarmingsysteem zijn geiumlntegreerd Het tapwater wordt door de cv-

ketel en de zonneboiler gerealiseerd In de zomer garanderen passieve strategieeumln

zoals thermische massa zonwering en nachtventilatie een comfortabel binnenklimaat

-

Overzichtstabel - Dolomietenlaan te Tilburg

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Passief renovatie sociale huurwoningen Tilburg

opdrachtgever Woningcorporatie TBV Wonen

uitvoering renovatie 2011

Doelstelling A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van 20 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

paneel ongeiumlsoleerd voorzien van 230 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 ketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 400 msup2 collectorvlak

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

investering per woning euro 120000

subsidie per woning euro 11875

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Acht bestaande woningen uit 1976 zijn omgebouwd tot Passiefwoningen

Energiekenmerken - Dolomietenlaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Dolomietenlaan te Tilburg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Dolomietenlaan EI 063 068

In Tilburg zijn acht woningen uit 1976 gerenoveerd volgens de principes van Passief

Bouwen De bestaande woningen werden gekenmerkt door enkel glas verouderde

installatie waaronder het ventilatiesysteem De maximale warmtevraag van de

woningen is door de bouwwijze Passief Bpouwen teruggebracht tot maximaal van 25

kWhm2sup2 per jaar goed voor een energiebesparing van 70 procent Hiervoor zijn de

gevels voorzien van houtskeletbouwelementen met isolatiediktes van ruim 40

centimeter opgevuld met cellulose Deze elementen zijn in eacuteeacuten dag aangebracht met

ingebouwd drievoudig HR++ glas en kozijnen Het dakbeschot bleef bewaard maar

daarop werd een geiumlsoleerd prefabelement geplaatst De spouw die daardoor

ontstond werd ook geiumlsoleerd De vloer op zand daarentegen bleek moeilijker te

isoleren Alleen het warmteverlies ter plaatse van de fundering is vermindert

Elk huis beschikt over een gebalanceerd ventilatiesysteem en een zonneboiler Vier

vierkante meter zonnecollectoren op het dak volstaan meestal om de 200 liter water

in de boiler voor te verwarmen In geval van nood is er altijd de kleine cv-installatie

amper 35 kilowatt sterk ldquoDie levert niet alleen warmte aan het tapwater maar helpt

het huis ook verwarmen mocht dat nodig zijn Sommige kamers hebben nieuwe

kleine radiatoren gekregen Maar in andere ruimtes zijn de oude radiatoren

behouden

-

Overzichtstabel - Passiefhuisrenovatie Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 16 woningen Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

opdrachtgever Woonveste Nieuwkuijk

uitvoering renovatie 20102011

Doelstelling Passiefhuis renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer vloer (obv bouwjaar 1965 - 1975) Rc= 807 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 644 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 894 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

plat dak houten dakbeschot ongeisoleerd Rc= 826 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houtenaluminium kozijnen - U le 080 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 100 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen - n50 lt 10 h

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

portiekwoningen Energie Index (EI) = 192 - 217 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D - E Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro100000-

huurprijs euro350 maand euro500 maand

Gemiddelde gasbesparingmaand euro50-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 16 woningen uit de jaren 70 naar het niveau Passief Bouwen met ketensamenwerking

Energiekenmerken - Acacia- en Magnoliastraatxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Acacia- en Magnoliastraat EI 058 063

Aan de Acacia- en Magnoliastraat te Nieuwkuijk staan 2 blokken met 8

huurappartementen Stichting Woonveste te Drunen heet deze woningen energetisch

verbeterd naar het niveau Passief renovatie

De appartementen hebben na renovatie een marginale energiebehoefte voor

ruimteverwarming van maximaal 25 kWhm2 en een gerealiseerde luchtdichtheid van

n50 le 10 h-1 (oftewel qv10 le 025 dm3sm2)

Om tot deze resultaten te komen is de totale gebouwschil uitermate goed geiumlsoleerd

(Rc ge 8 m2KW en geiumlsoleerde kozijnen met 3-voudig glas) zijn de details volledig

luchtdicht uitgevoerd en is er extra aandacht besteed aan de beperking van lineaire

transmissieverliezen over de onderlinge aansluiting van bouwdelen (zgn

koudebruggen) Daarnaast zijn de appartementen geventileerd dmv een

gebalanceerd ventilatiesysteem met een hoog rendement op de warmteterugwinning

en is vanwege de lage transmissie verliezen slechts een CV-installatie benodigd met

eacuteeacuten centrale radiator

Woonveste koos voor een ketensamenwerking tussen opdrachtgever architect

adviesbureau en installateur Openheid en vertrouwen zijn daarbij belangrijke

onderdelen

-

Overzichtstabel - Boostenwijk te Maastricht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Boostenwijk te Maastricht

opdrachtgever Servatius Ontwikkeling

uitvoering renovatie 2008-2009

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel elektrische warmtepomp met individuele bodemwisselaar

koeling nvt HT-koeling geiumlntegreerd in wand- en plafondpanelen

warmtapwater combitap VR combiwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A+

bouwkosten ca euro5400000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Boostenwijkxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

-

Overzichtstabel - Sleephelling te Rotterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Sleephelling te Rotterdam

opdrachtgever Woonstad Rotterdam

uitvoering renovatie 2010

Doelstelling label A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde betonvloer Rc= 520 m2KW (xx mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk (voorzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - binnengevelisolatie

langsgevels metselwerk (achterzijde) massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 100 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821) - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk massieve wand ongeiumlsoleerd Rc= 750 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 530 m2KW ge 230 mm cf ISSO 821)

plat dak dakkapel ongeisoleerd houten dakbeschot Rc= 880 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

wang dakkapel ongeisoleerd paneel Rc= 720 m2KW (ge 230 mm c ISSO 821)

plat dak dakterras ongeisoleerd dak Rc= 740 m2KW (ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel glas bestaande ramen voorzien van voorzetramen met HR++

-glas (voorzijde)

glas gehele woning vervangen door triple-glas (achterzijde)

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 556 msup2 collectorvlak

resultaat

woonblok onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 9 historische panden tot 14 koopwoningen en een kleine voorziening voor begeleid wonen volgens Passiefhuisconcept met energielabel A++

Energiekenmerken - Sleephellingxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Sleephelling te Rotterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Sleephelling EI onbekend

Het project Sleephelling in Rotterdam bestond uit 9 historische panden uit 1903 die

gerenoveerd zijn tot 14 energiezuinige koopwoningen en een voorziening bestemd

voor begeleid wonen De energie ambitie lag op het niveau Passief renoveren met 2

een warmtevraag lt 25 kWhm

Het project wordt gekenmerkt door zeer goede isolatie van vloer wanden en plafonds

op passiefniveau De gevelkozijnen van het monumentale woonblok met beschermd

stadsgezicht blijven gehandhaafd De extra zware kozijnen met drievoudige

beglazing zorgen voor een goede kierdichting Daarnaast worden de aansluitingen

tussen gevel en kozijn rondom luchtdicht afgeplakt zodat het mogelijk is een hoge

mate van luchtdichtheid te realiseren

De woningen worden uitgerust met een gebalanceerd ventilatiesysteem met

warmteterug-winning De energie van de afgezogen lucht wordt overgedragen aan de

toegevoerde lucht waardoor er geen energie verloren gaat Zonneboilers zorgen

voor warm tapwater Een HR-combiketel zal alleen tijdens extreme situaties als

bijverwarming nodig zijn dan wel om het tapwater na te verwarmen De grote

energieverbruikers zoals wasmachine en vaatwasser krijgen een hotfill Waardoor de

apparaten standaard worden voorzien van warmwater dat is opgewarmd door de

zonneboiler Voor de gasgestookte droger is een gasaansluiting opgenomen

-

Overzichtstabel - De Kroeven te Roosendaal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project De Kroeven Roosendaal complex 505

opdrachtgever Aramis AlleeWonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde vloer Rc= 410 m2KW (isolatiedikte 100 mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 949 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel Brink passiefhuis toestel

warmtapwater combitap VR Brink passiefhuis toestel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie Kro zonneboiler met 228 msup2 collectorvlak

resultaat

hoekwoning De Kroeven onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - De Kroevenxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - De Kroeven te Roosendaal

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie De Kroeven EI onbekend

In de Roosendaalse wijk Kroeven zijn 244 eengezinswoningen hoogefficieumlnt

gerenoveerd volgens het Passiefhuisconcept Om aan de Passiefhuiseisen te voldoen

is de schil van de huizen optimaal geiumlsoleerd en kierdicht gemaakt De schil is volledig

gestript tegen de afgepelde buitenkant van de woningen komt een

houtskeletbouwconstructie van houten I-profielen gevuld met een 36 cm dikke laag

cellulose De buitengevels is voorzien van leistenen De warmteweerstand (Rcshy

waarde) van de dichte delen van de thermische schil bedraagt circa 10 msup2KW

De warmtebehoefte van de huizen in Kroeven is minimaal en kan gemakkelijk

aangevuld worden met een eenvoudige installatie De woning wordt voorzien van

luchtverwarming Bij de renovatie van de woningen blijven de bestaande cv-ketel een

groot deel van de radiatoren behouden Om te voorkomen dat het te warm wordt

beperkt een buffervat zo nodig het vermogen van de cv Dit wordt gecombineerd met

een zomerbypass

In de woning wordt een Passiefhuistoestel geplaatst waarin het ventilatie-

warmwater- en verwarmingsysteem zijn geiumlntegreerd Het tapwater wordt door de cv-

ketel en de zonneboiler gerealiseerd In de zomer garanderen passieve strategieeumln

zoals thermische massa zonwering en nachtventilatie een comfortabel binnenklimaat

-

Overzichtstabel - Dolomietenlaan te Tilburg

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Passief renovatie sociale huurwoningen Tilburg

opdrachtgever Woningcorporatie TBV Wonen

uitvoering renovatie 2011

Doelstelling A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van 20 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

paneel ongeiumlsoleerd voorzien van 230 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 ketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 400 msup2 collectorvlak

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

investering per woning euro 120000

subsidie per woning euro 11875

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Acht bestaande woningen uit 1976 zijn omgebouwd tot Passiefwoningen

Energiekenmerken - Dolomietenlaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Dolomietenlaan te Tilburg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Dolomietenlaan EI 063 068

In Tilburg zijn acht woningen uit 1976 gerenoveerd volgens de principes van Passief

Bouwen De bestaande woningen werden gekenmerkt door enkel glas verouderde

installatie waaronder het ventilatiesysteem De maximale warmtevraag van de

woningen is door de bouwwijze Passief Bpouwen teruggebracht tot maximaal van 25

kWhm2sup2 per jaar goed voor een energiebesparing van 70 procent Hiervoor zijn de

gevels voorzien van houtskeletbouwelementen met isolatiediktes van ruim 40

centimeter opgevuld met cellulose Deze elementen zijn in eacuteeacuten dag aangebracht met

ingebouwd drievoudig HR++ glas en kozijnen Het dakbeschot bleef bewaard maar

daarop werd een geiumlsoleerd prefabelement geplaatst De spouw die daardoor

ontstond werd ook geiumlsoleerd De vloer op zand daarentegen bleek moeilijker te

isoleren Alleen het warmteverlies ter plaatse van de fundering is vermindert

Elk huis beschikt over een gebalanceerd ventilatiesysteem en een zonneboiler Vier

vierkante meter zonnecollectoren op het dak volstaan meestal om de 200 liter water

in de boiler voor te verwarmen In geval van nood is er altijd de kleine cv-installatie

amper 35 kilowatt sterk ldquoDie levert niet alleen warmte aan het tapwater maar helpt

het huis ook verwarmen mocht dat nodig zijn Sommige kamers hebben nieuwe

kleine radiatoren gekregen Maar in andere ruimtes zijn de oude radiatoren

behouden

-

Overzichtstabel - Passiefhuisrenovatie Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 16 woningen Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

opdrachtgever Woonveste Nieuwkuijk

uitvoering renovatie 20102011

Doelstelling Passiefhuis renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer vloer (obv bouwjaar 1965 - 1975) Rc= 807 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 644 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 894 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

plat dak houten dakbeschot ongeisoleerd Rc= 826 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houtenaluminium kozijnen - U le 080 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 100 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen - n50 lt 10 h

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

portiekwoningen Energie Index (EI) = 192 - 217 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D - E Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro100000-

huurprijs euro350 maand euro500 maand

Gemiddelde gasbesparingmaand euro50-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 16 woningen uit de jaren 70 naar het niveau Passief Bouwen met ketensamenwerking

Energiekenmerken - Acacia- en Magnoliastraatxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Acacia- en Magnoliastraat EI 058 063

Aan de Acacia- en Magnoliastraat te Nieuwkuijk staan 2 blokken met 8

huurappartementen Stichting Woonveste te Drunen heet deze woningen energetisch

verbeterd naar het niveau Passief renovatie

De appartementen hebben na renovatie een marginale energiebehoefte voor

ruimteverwarming van maximaal 25 kWhm2 en een gerealiseerde luchtdichtheid van

n50 le 10 h-1 (oftewel qv10 le 025 dm3sm2)

Om tot deze resultaten te komen is de totale gebouwschil uitermate goed geiumlsoleerd

(Rc ge 8 m2KW en geiumlsoleerde kozijnen met 3-voudig glas) zijn de details volledig

luchtdicht uitgevoerd en is er extra aandacht besteed aan de beperking van lineaire

transmissieverliezen over de onderlinge aansluiting van bouwdelen (zgn

koudebruggen) Daarnaast zijn de appartementen geventileerd dmv een

gebalanceerd ventilatiesysteem met een hoog rendement op de warmteterugwinning

en is vanwege de lage transmissie verliezen slechts een CV-installatie benodigd met

eacuteeacuten centrale radiator

Woonveste koos voor een ketensamenwerking tussen opdrachtgever architect

adviesbureau en installateur Openheid en vertrouwen zijn daarbij belangrijke

onderdelen

-

Overzichtstabel - Boostenwijk te Maastricht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Boostenwijk te Maastricht

opdrachtgever Servatius Ontwikkeling

uitvoering renovatie 2008-2009

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel elektrische warmtepomp met individuele bodemwisselaar

koeling nvt HT-koeling geiumlntegreerd in wand- en plafondpanelen

warmtapwater combitap VR combiwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A+

bouwkosten ca euro5400000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Boostenwijkxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Sleephelling te Rotterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Sleephelling EI onbekend

Het project Sleephelling in Rotterdam bestond uit 9 historische panden uit 1903 die

gerenoveerd zijn tot 14 energiezuinige koopwoningen en een voorziening bestemd

voor begeleid wonen De energie ambitie lag op het niveau Passief renoveren met 2

een warmtevraag lt 25 kWhm

Het project wordt gekenmerkt door zeer goede isolatie van vloer wanden en plafonds

op passiefniveau De gevelkozijnen van het monumentale woonblok met beschermd

stadsgezicht blijven gehandhaafd De extra zware kozijnen met drievoudige

beglazing zorgen voor een goede kierdichting Daarnaast worden de aansluitingen

tussen gevel en kozijn rondom luchtdicht afgeplakt zodat het mogelijk is een hoge

mate van luchtdichtheid te realiseren

De woningen worden uitgerust met een gebalanceerd ventilatiesysteem met

warmteterug-winning De energie van de afgezogen lucht wordt overgedragen aan de

toegevoerde lucht waardoor er geen energie verloren gaat Zonneboilers zorgen

voor warm tapwater Een HR-combiketel zal alleen tijdens extreme situaties als

bijverwarming nodig zijn dan wel om het tapwater na te verwarmen De grote

energieverbruikers zoals wasmachine en vaatwasser krijgen een hotfill Waardoor de

apparaten standaard worden voorzien van warmwater dat is opgewarmd door de

zonneboiler Voor de gasgestookte droger is een gasaansluiting opgenomen

-

Overzichtstabel - De Kroeven te Roosendaal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project De Kroeven Roosendaal complex 505

opdrachtgever Aramis AlleeWonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde vloer Rc= 410 m2KW (isolatiedikte 100 mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 949 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel Brink passiefhuis toestel

warmtapwater combitap VR Brink passiefhuis toestel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie Kro zonneboiler met 228 msup2 collectorvlak

resultaat

hoekwoning De Kroeven onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - De Kroevenxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - De Kroeven te Roosendaal

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie De Kroeven EI onbekend

In de Roosendaalse wijk Kroeven zijn 244 eengezinswoningen hoogefficieumlnt

gerenoveerd volgens het Passiefhuisconcept Om aan de Passiefhuiseisen te voldoen

is de schil van de huizen optimaal geiumlsoleerd en kierdicht gemaakt De schil is volledig

gestript tegen de afgepelde buitenkant van de woningen komt een

houtskeletbouwconstructie van houten I-profielen gevuld met een 36 cm dikke laag

cellulose De buitengevels is voorzien van leistenen De warmteweerstand (Rcshy

waarde) van de dichte delen van de thermische schil bedraagt circa 10 msup2KW

De warmtebehoefte van de huizen in Kroeven is minimaal en kan gemakkelijk

aangevuld worden met een eenvoudige installatie De woning wordt voorzien van

luchtverwarming Bij de renovatie van de woningen blijven de bestaande cv-ketel een

groot deel van de radiatoren behouden Om te voorkomen dat het te warm wordt

beperkt een buffervat zo nodig het vermogen van de cv Dit wordt gecombineerd met

een zomerbypass

In de woning wordt een Passiefhuistoestel geplaatst waarin het ventilatie-

warmwater- en verwarmingsysteem zijn geiumlntegreerd Het tapwater wordt door de cv-

ketel en de zonneboiler gerealiseerd In de zomer garanderen passieve strategieeumln

zoals thermische massa zonwering en nachtventilatie een comfortabel binnenklimaat

-

Overzichtstabel - Dolomietenlaan te Tilburg

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Passief renovatie sociale huurwoningen Tilburg

opdrachtgever Woningcorporatie TBV Wonen

uitvoering renovatie 2011

Doelstelling A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van 20 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

paneel ongeiumlsoleerd voorzien van 230 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 ketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 400 msup2 collectorvlak

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

investering per woning euro 120000

subsidie per woning euro 11875

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Acht bestaande woningen uit 1976 zijn omgebouwd tot Passiefwoningen

Energiekenmerken - Dolomietenlaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Dolomietenlaan te Tilburg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Dolomietenlaan EI 063 068

In Tilburg zijn acht woningen uit 1976 gerenoveerd volgens de principes van Passief

Bouwen De bestaande woningen werden gekenmerkt door enkel glas verouderde

installatie waaronder het ventilatiesysteem De maximale warmtevraag van de

woningen is door de bouwwijze Passief Bpouwen teruggebracht tot maximaal van 25

kWhm2sup2 per jaar goed voor een energiebesparing van 70 procent Hiervoor zijn de

gevels voorzien van houtskeletbouwelementen met isolatiediktes van ruim 40

centimeter opgevuld met cellulose Deze elementen zijn in eacuteeacuten dag aangebracht met

ingebouwd drievoudig HR++ glas en kozijnen Het dakbeschot bleef bewaard maar

daarop werd een geiumlsoleerd prefabelement geplaatst De spouw die daardoor

ontstond werd ook geiumlsoleerd De vloer op zand daarentegen bleek moeilijker te

isoleren Alleen het warmteverlies ter plaatse van de fundering is vermindert

Elk huis beschikt over een gebalanceerd ventilatiesysteem en een zonneboiler Vier

vierkante meter zonnecollectoren op het dak volstaan meestal om de 200 liter water

in de boiler voor te verwarmen In geval van nood is er altijd de kleine cv-installatie

amper 35 kilowatt sterk ldquoDie levert niet alleen warmte aan het tapwater maar helpt

het huis ook verwarmen mocht dat nodig zijn Sommige kamers hebben nieuwe

kleine radiatoren gekregen Maar in andere ruimtes zijn de oude radiatoren

behouden

-

Overzichtstabel - Passiefhuisrenovatie Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 16 woningen Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

opdrachtgever Woonveste Nieuwkuijk

uitvoering renovatie 20102011

Doelstelling Passiefhuis renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer vloer (obv bouwjaar 1965 - 1975) Rc= 807 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 644 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 894 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

plat dak houten dakbeschot ongeisoleerd Rc= 826 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houtenaluminium kozijnen - U le 080 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 100 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen - n50 lt 10 h

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

portiekwoningen Energie Index (EI) = 192 - 217 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D - E Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro100000-

huurprijs euro350 maand euro500 maand

Gemiddelde gasbesparingmaand euro50-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 16 woningen uit de jaren 70 naar het niveau Passief Bouwen met ketensamenwerking

Energiekenmerken - Acacia- en Magnoliastraatxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Acacia- en Magnoliastraat EI 058 063

Aan de Acacia- en Magnoliastraat te Nieuwkuijk staan 2 blokken met 8

huurappartementen Stichting Woonveste te Drunen heet deze woningen energetisch

verbeterd naar het niveau Passief renovatie

De appartementen hebben na renovatie een marginale energiebehoefte voor

ruimteverwarming van maximaal 25 kWhm2 en een gerealiseerde luchtdichtheid van

n50 le 10 h-1 (oftewel qv10 le 025 dm3sm2)

Om tot deze resultaten te komen is de totale gebouwschil uitermate goed geiumlsoleerd

(Rc ge 8 m2KW en geiumlsoleerde kozijnen met 3-voudig glas) zijn de details volledig

luchtdicht uitgevoerd en is er extra aandacht besteed aan de beperking van lineaire

transmissieverliezen over de onderlinge aansluiting van bouwdelen (zgn

koudebruggen) Daarnaast zijn de appartementen geventileerd dmv een

gebalanceerd ventilatiesysteem met een hoog rendement op de warmteterugwinning

en is vanwege de lage transmissie verliezen slechts een CV-installatie benodigd met

eacuteeacuten centrale radiator

Woonveste koos voor een ketensamenwerking tussen opdrachtgever architect

adviesbureau en installateur Openheid en vertrouwen zijn daarbij belangrijke

onderdelen

-

Overzichtstabel - Boostenwijk te Maastricht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Boostenwijk te Maastricht

opdrachtgever Servatius Ontwikkeling

uitvoering renovatie 2008-2009

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel elektrische warmtepomp met individuele bodemwisselaar

koeling nvt HT-koeling geiumlntegreerd in wand- en plafondpanelen

warmtapwater combitap VR combiwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A+

bouwkosten ca euro5400000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Boostenwijkxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

-

Overzichtstabel - De Kroeven te Roosendaal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project De Kroeven Roosendaal complex 505

opdrachtgever Aramis AlleeWonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeisoleerde vloer Rc= 410 m2KW (isolatiedikte 100 mm cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd Rc= 858 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 949 m2KW (isolatiedikte ge 230 mm cf ISSO 821)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel Brink passiefhuis toestel

warmtapwater combitap VR Brink passiefhuis toestel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie Kro zonneboiler met 228 msup2 collectorvlak

resultaat

hoekwoning De Kroeven onbekend onbekend ivm PHPP-berekening

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - De Kroevenxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - De Kroeven te Roosendaal

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie De Kroeven EI onbekend

In de Roosendaalse wijk Kroeven zijn 244 eengezinswoningen hoogefficieumlnt

gerenoveerd volgens het Passiefhuisconcept Om aan de Passiefhuiseisen te voldoen

is de schil van de huizen optimaal geiumlsoleerd en kierdicht gemaakt De schil is volledig

gestript tegen de afgepelde buitenkant van de woningen komt een

houtskeletbouwconstructie van houten I-profielen gevuld met een 36 cm dikke laag

cellulose De buitengevels is voorzien van leistenen De warmteweerstand (Rcshy

waarde) van de dichte delen van de thermische schil bedraagt circa 10 msup2KW

De warmtebehoefte van de huizen in Kroeven is minimaal en kan gemakkelijk

aangevuld worden met een eenvoudige installatie De woning wordt voorzien van

luchtverwarming Bij de renovatie van de woningen blijven de bestaande cv-ketel een

groot deel van de radiatoren behouden Om te voorkomen dat het te warm wordt

beperkt een buffervat zo nodig het vermogen van de cv Dit wordt gecombineerd met

een zomerbypass

In de woning wordt een Passiefhuistoestel geplaatst waarin het ventilatie-

warmwater- en verwarmingsysteem zijn geiumlntegreerd Het tapwater wordt door de cv-

ketel en de zonneboiler gerealiseerd In de zomer garanderen passieve strategieeumln

zoals thermische massa zonwering en nachtventilatie een comfortabel binnenklimaat

-

Overzichtstabel - Dolomietenlaan te Tilburg

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Passief renovatie sociale huurwoningen Tilburg

opdrachtgever Woningcorporatie TBV Wonen

uitvoering renovatie 2011

Doelstelling A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van 20 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

paneel ongeiumlsoleerd voorzien van 230 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 ketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 400 msup2 collectorvlak

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

investering per woning euro 120000

subsidie per woning euro 11875

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Acht bestaande woningen uit 1976 zijn omgebouwd tot Passiefwoningen

Energiekenmerken - Dolomietenlaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Dolomietenlaan te Tilburg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Dolomietenlaan EI 063 068

In Tilburg zijn acht woningen uit 1976 gerenoveerd volgens de principes van Passief

Bouwen De bestaande woningen werden gekenmerkt door enkel glas verouderde

installatie waaronder het ventilatiesysteem De maximale warmtevraag van de

woningen is door de bouwwijze Passief Bpouwen teruggebracht tot maximaal van 25

kWhm2sup2 per jaar goed voor een energiebesparing van 70 procent Hiervoor zijn de

gevels voorzien van houtskeletbouwelementen met isolatiediktes van ruim 40

centimeter opgevuld met cellulose Deze elementen zijn in eacuteeacuten dag aangebracht met

ingebouwd drievoudig HR++ glas en kozijnen Het dakbeschot bleef bewaard maar

daarop werd een geiumlsoleerd prefabelement geplaatst De spouw die daardoor

ontstond werd ook geiumlsoleerd De vloer op zand daarentegen bleek moeilijker te

isoleren Alleen het warmteverlies ter plaatse van de fundering is vermindert

Elk huis beschikt over een gebalanceerd ventilatiesysteem en een zonneboiler Vier

vierkante meter zonnecollectoren op het dak volstaan meestal om de 200 liter water

in de boiler voor te verwarmen In geval van nood is er altijd de kleine cv-installatie

amper 35 kilowatt sterk ldquoDie levert niet alleen warmte aan het tapwater maar helpt

het huis ook verwarmen mocht dat nodig zijn Sommige kamers hebben nieuwe

kleine radiatoren gekregen Maar in andere ruimtes zijn de oude radiatoren

behouden

-

Overzichtstabel - Passiefhuisrenovatie Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 16 woningen Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

opdrachtgever Woonveste Nieuwkuijk

uitvoering renovatie 20102011

Doelstelling Passiefhuis renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer vloer (obv bouwjaar 1965 - 1975) Rc= 807 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 644 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 894 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

plat dak houten dakbeschot ongeisoleerd Rc= 826 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houtenaluminium kozijnen - U le 080 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 100 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen - n50 lt 10 h

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

portiekwoningen Energie Index (EI) = 192 - 217 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D - E Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro100000-

huurprijs euro350 maand euro500 maand

Gemiddelde gasbesparingmaand euro50-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 16 woningen uit de jaren 70 naar het niveau Passief Bouwen met ketensamenwerking

Energiekenmerken - Acacia- en Magnoliastraatxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Acacia- en Magnoliastraat EI 058 063

Aan de Acacia- en Magnoliastraat te Nieuwkuijk staan 2 blokken met 8

huurappartementen Stichting Woonveste te Drunen heet deze woningen energetisch

verbeterd naar het niveau Passief renovatie

De appartementen hebben na renovatie een marginale energiebehoefte voor

ruimteverwarming van maximaal 25 kWhm2 en een gerealiseerde luchtdichtheid van

n50 le 10 h-1 (oftewel qv10 le 025 dm3sm2)

Om tot deze resultaten te komen is de totale gebouwschil uitermate goed geiumlsoleerd

(Rc ge 8 m2KW en geiumlsoleerde kozijnen met 3-voudig glas) zijn de details volledig

luchtdicht uitgevoerd en is er extra aandacht besteed aan de beperking van lineaire

transmissieverliezen over de onderlinge aansluiting van bouwdelen (zgn

koudebruggen) Daarnaast zijn de appartementen geventileerd dmv een

gebalanceerd ventilatiesysteem met een hoog rendement op de warmteterugwinning

en is vanwege de lage transmissie verliezen slechts een CV-installatie benodigd met

eacuteeacuten centrale radiator

Woonveste koos voor een ketensamenwerking tussen opdrachtgever architect

adviesbureau en installateur Openheid en vertrouwen zijn daarbij belangrijke

onderdelen

-

Overzichtstabel - Boostenwijk te Maastricht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Boostenwijk te Maastricht

opdrachtgever Servatius Ontwikkeling

uitvoering renovatie 2008-2009

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel elektrische warmtepomp met individuele bodemwisselaar

koeling nvt HT-koeling geiumlntegreerd in wand- en plafondpanelen

warmtapwater combitap VR combiwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A+

bouwkosten ca euro5400000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Boostenwijkxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

D++

- =

Kenmerken na renovatie - De Kroeven te Roosendaal

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie De Kroeven EI onbekend

In de Roosendaalse wijk Kroeven zijn 244 eengezinswoningen hoogefficieumlnt

gerenoveerd volgens het Passiefhuisconcept Om aan de Passiefhuiseisen te voldoen

is de schil van de huizen optimaal geiumlsoleerd en kierdicht gemaakt De schil is volledig

gestript tegen de afgepelde buitenkant van de woningen komt een

houtskeletbouwconstructie van houten I-profielen gevuld met een 36 cm dikke laag

cellulose De buitengevels is voorzien van leistenen De warmteweerstand (Rcshy

waarde) van de dichte delen van de thermische schil bedraagt circa 10 msup2KW

De warmtebehoefte van de huizen in Kroeven is minimaal en kan gemakkelijk

aangevuld worden met een eenvoudige installatie De woning wordt voorzien van

luchtverwarming Bij de renovatie van de woningen blijven de bestaande cv-ketel een

groot deel van de radiatoren behouden Om te voorkomen dat het te warm wordt

beperkt een buffervat zo nodig het vermogen van de cv Dit wordt gecombineerd met

een zomerbypass

In de woning wordt een Passiefhuistoestel geplaatst waarin het ventilatie-

warmwater- en verwarmingsysteem zijn geiumlntegreerd Het tapwater wordt door de cv-

ketel en de zonneboiler gerealiseerd In de zomer garanderen passieve strategieeumln

zoals thermische massa zonwering en nachtventilatie een comfortabel binnenklimaat

-

Overzichtstabel - Dolomietenlaan te Tilburg

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Passief renovatie sociale huurwoningen Tilburg

opdrachtgever Woningcorporatie TBV Wonen

uitvoering renovatie 2011

Doelstelling A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van 20 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

paneel ongeiumlsoleerd voorzien van 230 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 ketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 400 msup2 collectorvlak

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

investering per woning euro 120000

subsidie per woning euro 11875

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Acht bestaande woningen uit 1976 zijn omgebouwd tot Passiefwoningen

Energiekenmerken - Dolomietenlaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Dolomietenlaan te Tilburg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Dolomietenlaan EI 063 068

In Tilburg zijn acht woningen uit 1976 gerenoveerd volgens de principes van Passief

Bouwen De bestaande woningen werden gekenmerkt door enkel glas verouderde

installatie waaronder het ventilatiesysteem De maximale warmtevraag van de

woningen is door de bouwwijze Passief Bpouwen teruggebracht tot maximaal van 25

kWhm2sup2 per jaar goed voor een energiebesparing van 70 procent Hiervoor zijn de

gevels voorzien van houtskeletbouwelementen met isolatiediktes van ruim 40

centimeter opgevuld met cellulose Deze elementen zijn in eacuteeacuten dag aangebracht met

ingebouwd drievoudig HR++ glas en kozijnen Het dakbeschot bleef bewaard maar

daarop werd een geiumlsoleerd prefabelement geplaatst De spouw die daardoor

ontstond werd ook geiumlsoleerd De vloer op zand daarentegen bleek moeilijker te

isoleren Alleen het warmteverlies ter plaatse van de fundering is vermindert

Elk huis beschikt over een gebalanceerd ventilatiesysteem en een zonneboiler Vier

vierkante meter zonnecollectoren op het dak volstaan meestal om de 200 liter water

in de boiler voor te verwarmen In geval van nood is er altijd de kleine cv-installatie

amper 35 kilowatt sterk ldquoDie levert niet alleen warmte aan het tapwater maar helpt

het huis ook verwarmen mocht dat nodig zijn Sommige kamers hebben nieuwe

kleine radiatoren gekregen Maar in andere ruimtes zijn de oude radiatoren

behouden

-

Overzichtstabel - Passiefhuisrenovatie Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 16 woningen Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

opdrachtgever Woonveste Nieuwkuijk

uitvoering renovatie 20102011

Doelstelling Passiefhuis renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer vloer (obv bouwjaar 1965 - 1975) Rc= 807 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 644 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 894 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

plat dak houten dakbeschot ongeisoleerd Rc= 826 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houtenaluminium kozijnen - U le 080 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 100 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen - n50 lt 10 h

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

portiekwoningen Energie Index (EI) = 192 - 217 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D - E Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro100000-

huurprijs euro350 maand euro500 maand

Gemiddelde gasbesparingmaand euro50-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 16 woningen uit de jaren 70 naar het niveau Passief Bouwen met ketensamenwerking

Energiekenmerken - Acacia- en Magnoliastraatxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Acacia- en Magnoliastraat EI 058 063

Aan de Acacia- en Magnoliastraat te Nieuwkuijk staan 2 blokken met 8

huurappartementen Stichting Woonveste te Drunen heet deze woningen energetisch

verbeterd naar het niveau Passief renovatie

De appartementen hebben na renovatie een marginale energiebehoefte voor

ruimteverwarming van maximaal 25 kWhm2 en een gerealiseerde luchtdichtheid van

n50 le 10 h-1 (oftewel qv10 le 025 dm3sm2)

Om tot deze resultaten te komen is de totale gebouwschil uitermate goed geiumlsoleerd

(Rc ge 8 m2KW en geiumlsoleerde kozijnen met 3-voudig glas) zijn de details volledig

luchtdicht uitgevoerd en is er extra aandacht besteed aan de beperking van lineaire

transmissieverliezen over de onderlinge aansluiting van bouwdelen (zgn

koudebruggen) Daarnaast zijn de appartementen geventileerd dmv een

gebalanceerd ventilatiesysteem met een hoog rendement op de warmteterugwinning

en is vanwege de lage transmissie verliezen slechts een CV-installatie benodigd met

eacuteeacuten centrale radiator

Woonveste koos voor een ketensamenwerking tussen opdrachtgever architect

adviesbureau en installateur Openheid en vertrouwen zijn daarbij belangrijke

onderdelen

-

Overzichtstabel - Boostenwijk te Maastricht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Boostenwijk te Maastricht

opdrachtgever Servatius Ontwikkeling

uitvoering renovatie 2008-2009

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel elektrische warmtepomp met individuele bodemwisselaar

koeling nvt HT-koeling geiumlntegreerd in wand- en plafondpanelen

warmtapwater combitap VR combiwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A+

bouwkosten ca euro5400000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Boostenwijkxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

-

Overzichtstabel - Dolomietenlaan te Tilburg

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Passief renovatie sociale huurwoningen Tilburg

opdrachtgever Woningcorporatie TBV Wonen

uitvoering renovatie 2011

Doelstelling A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van 20 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd gevel voorzien van 230 mm isolatie

paneel ongeiumlsoleerd voorzien van 230 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 ketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler met 400 msup2 collectorvlak

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

investering per woning euro 120000

subsidie per woning euro 11875

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Acht bestaande woningen uit 1976 zijn omgebouwd tot Passiefwoningen

Energiekenmerken - Dolomietenlaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Dolomietenlaan te Tilburg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Dolomietenlaan EI 063 068

In Tilburg zijn acht woningen uit 1976 gerenoveerd volgens de principes van Passief

Bouwen De bestaande woningen werden gekenmerkt door enkel glas verouderde

installatie waaronder het ventilatiesysteem De maximale warmtevraag van de

woningen is door de bouwwijze Passief Bpouwen teruggebracht tot maximaal van 25

kWhm2sup2 per jaar goed voor een energiebesparing van 70 procent Hiervoor zijn de

gevels voorzien van houtskeletbouwelementen met isolatiediktes van ruim 40

centimeter opgevuld met cellulose Deze elementen zijn in eacuteeacuten dag aangebracht met

ingebouwd drievoudig HR++ glas en kozijnen Het dakbeschot bleef bewaard maar

daarop werd een geiumlsoleerd prefabelement geplaatst De spouw die daardoor

ontstond werd ook geiumlsoleerd De vloer op zand daarentegen bleek moeilijker te

isoleren Alleen het warmteverlies ter plaatse van de fundering is vermindert

Elk huis beschikt over een gebalanceerd ventilatiesysteem en een zonneboiler Vier

vierkante meter zonnecollectoren op het dak volstaan meestal om de 200 liter water

in de boiler voor te verwarmen In geval van nood is er altijd de kleine cv-installatie

amper 35 kilowatt sterk ldquoDie levert niet alleen warmte aan het tapwater maar helpt

het huis ook verwarmen mocht dat nodig zijn Sommige kamers hebben nieuwe

kleine radiatoren gekregen Maar in andere ruimtes zijn de oude radiatoren

behouden

-

Overzichtstabel - Passiefhuisrenovatie Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 16 woningen Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

opdrachtgever Woonveste Nieuwkuijk

uitvoering renovatie 20102011

Doelstelling Passiefhuis renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer vloer (obv bouwjaar 1965 - 1975) Rc= 807 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 644 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 894 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

plat dak houten dakbeschot ongeisoleerd Rc= 826 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houtenaluminium kozijnen - U le 080 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 100 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen - n50 lt 10 h

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

portiekwoningen Energie Index (EI) = 192 - 217 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D - E Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro100000-

huurprijs euro350 maand euro500 maand

Gemiddelde gasbesparingmaand euro50-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 16 woningen uit de jaren 70 naar het niveau Passief Bouwen met ketensamenwerking

Energiekenmerken - Acacia- en Magnoliastraatxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Acacia- en Magnoliastraat EI 058 063

Aan de Acacia- en Magnoliastraat te Nieuwkuijk staan 2 blokken met 8

huurappartementen Stichting Woonveste te Drunen heet deze woningen energetisch

verbeterd naar het niveau Passief renovatie

De appartementen hebben na renovatie een marginale energiebehoefte voor

ruimteverwarming van maximaal 25 kWhm2 en een gerealiseerde luchtdichtheid van

n50 le 10 h-1 (oftewel qv10 le 025 dm3sm2)

Om tot deze resultaten te komen is de totale gebouwschil uitermate goed geiumlsoleerd

(Rc ge 8 m2KW en geiumlsoleerde kozijnen met 3-voudig glas) zijn de details volledig

luchtdicht uitgevoerd en is er extra aandacht besteed aan de beperking van lineaire

transmissieverliezen over de onderlinge aansluiting van bouwdelen (zgn

koudebruggen) Daarnaast zijn de appartementen geventileerd dmv een

gebalanceerd ventilatiesysteem met een hoog rendement op de warmteterugwinning

en is vanwege de lage transmissie verliezen slechts een CV-installatie benodigd met

eacuteeacuten centrale radiator

Woonveste koos voor een ketensamenwerking tussen opdrachtgever architect

adviesbureau en installateur Openheid en vertrouwen zijn daarbij belangrijke

onderdelen

-

Overzichtstabel - Boostenwijk te Maastricht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Boostenwijk te Maastricht

opdrachtgever Servatius Ontwikkeling

uitvoering renovatie 2008-2009

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel elektrische warmtepomp met individuele bodemwisselaar

koeling nvt HT-koeling geiumlntegreerd in wand- en plafondpanelen

warmtapwater combitap VR combiwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A+

bouwkosten ca euro5400000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Boostenwijkxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Dolomietenlaan te Tilburg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Dolomietenlaan EI 063 068

In Tilburg zijn acht woningen uit 1976 gerenoveerd volgens de principes van Passief

Bouwen De bestaande woningen werden gekenmerkt door enkel glas verouderde

installatie waaronder het ventilatiesysteem De maximale warmtevraag van de

woningen is door de bouwwijze Passief Bpouwen teruggebracht tot maximaal van 25

kWhm2sup2 per jaar goed voor een energiebesparing van 70 procent Hiervoor zijn de

gevels voorzien van houtskeletbouwelementen met isolatiediktes van ruim 40

centimeter opgevuld met cellulose Deze elementen zijn in eacuteeacuten dag aangebracht met

ingebouwd drievoudig HR++ glas en kozijnen Het dakbeschot bleef bewaard maar

daarop werd een geiumlsoleerd prefabelement geplaatst De spouw die daardoor

ontstond werd ook geiumlsoleerd De vloer op zand daarentegen bleek moeilijker te

isoleren Alleen het warmteverlies ter plaatse van de fundering is vermindert

Elk huis beschikt over een gebalanceerd ventilatiesysteem en een zonneboiler Vier

vierkante meter zonnecollectoren op het dak volstaan meestal om de 200 liter water

in de boiler voor te verwarmen In geval van nood is er altijd de kleine cv-installatie

amper 35 kilowatt sterk ldquoDie levert niet alleen warmte aan het tapwater maar helpt

het huis ook verwarmen mocht dat nodig zijn Sommige kamers hebben nieuwe

kleine radiatoren gekregen Maar in andere ruimtes zijn de oude radiatoren

behouden

-

Overzichtstabel - Passiefhuisrenovatie Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 16 woningen Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

opdrachtgever Woonveste Nieuwkuijk

uitvoering renovatie 20102011

Doelstelling Passiefhuis renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer vloer (obv bouwjaar 1965 - 1975) Rc= 807 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 644 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 894 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

plat dak houten dakbeschot ongeisoleerd Rc= 826 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houtenaluminium kozijnen - U le 080 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 100 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen - n50 lt 10 h

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

portiekwoningen Energie Index (EI) = 192 - 217 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D - E Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro100000-

huurprijs euro350 maand euro500 maand

Gemiddelde gasbesparingmaand euro50-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 16 woningen uit de jaren 70 naar het niveau Passief Bouwen met ketensamenwerking

Energiekenmerken - Acacia- en Magnoliastraatxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Acacia- en Magnoliastraat EI 058 063

Aan de Acacia- en Magnoliastraat te Nieuwkuijk staan 2 blokken met 8

huurappartementen Stichting Woonveste te Drunen heet deze woningen energetisch

verbeterd naar het niveau Passief renovatie

De appartementen hebben na renovatie een marginale energiebehoefte voor

ruimteverwarming van maximaal 25 kWhm2 en een gerealiseerde luchtdichtheid van

n50 le 10 h-1 (oftewel qv10 le 025 dm3sm2)

Om tot deze resultaten te komen is de totale gebouwschil uitermate goed geiumlsoleerd

(Rc ge 8 m2KW en geiumlsoleerde kozijnen met 3-voudig glas) zijn de details volledig

luchtdicht uitgevoerd en is er extra aandacht besteed aan de beperking van lineaire

transmissieverliezen over de onderlinge aansluiting van bouwdelen (zgn

koudebruggen) Daarnaast zijn de appartementen geventileerd dmv een

gebalanceerd ventilatiesysteem met een hoog rendement op de warmteterugwinning

en is vanwege de lage transmissie verliezen slechts een CV-installatie benodigd met

eacuteeacuten centrale radiator

Woonveste koos voor een ketensamenwerking tussen opdrachtgever architect

adviesbureau en installateur Openheid en vertrouwen zijn daarbij belangrijke

onderdelen

-

Overzichtstabel - Boostenwijk te Maastricht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Boostenwijk te Maastricht

opdrachtgever Servatius Ontwikkeling

uitvoering renovatie 2008-2009

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel elektrische warmtepomp met individuele bodemwisselaar

koeling nvt HT-koeling geiumlntegreerd in wand- en plafondpanelen

warmtapwater combitap VR combiwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A+

bouwkosten ca euro5400000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Boostenwijkxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

-

Overzichtstabel - Passiefhuisrenovatie Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 16 woningen Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

opdrachtgever Woonveste Nieuwkuijk

uitvoering renovatie 20102011

Doelstelling Passiefhuis renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer vloer (obv bouwjaar 1965 - 1975) Rc= 807 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 644 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm na-geiumlsoleerd Rc= 894 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

plat dak houten dakbeschot ongeisoleerd Rc= 826 m2KW (gt 230 mm isolatie cf ISSO 821)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houtenaluminium kozijnen - U le 080 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 100 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen - n50 lt 10 h

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

portiekwoningen Energie Index (EI) = 192 - 217 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D - E Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro100000-

huurprijs euro350 maand euro500 maand

Gemiddelde gasbesparingmaand euro50-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 16 woningen uit de jaren 70 naar het niveau Passief Bouwen met ketensamenwerking

Energiekenmerken - Acacia- en Magnoliastraatxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Acacia- en Magnoliastraat EI 058 063

Aan de Acacia- en Magnoliastraat te Nieuwkuijk staan 2 blokken met 8

huurappartementen Stichting Woonveste te Drunen heet deze woningen energetisch

verbeterd naar het niveau Passief renovatie

De appartementen hebben na renovatie een marginale energiebehoefte voor

ruimteverwarming van maximaal 25 kWhm2 en een gerealiseerde luchtdichtheid van

n50 le 10 h-1 (oftewel qv10 le 025 dm3sm2)

Om tot deze resultaten te komen is de totale gebouwschil uitermate goed geiumlsoleerd

(Rc ge 8 m2KW en geiumlsoleerde kozijnen met 3-voudig glas) zijn de details volledig

luchtdicht uitgevoerd en is er extra aandacht besteed aan de beperking van lineaire

transmissieverliezen over de onderlinge aansluiting van bouwdelen (zgn

koudebruggen) Daarnaast zijn de appartementen geventileerd dmv een

gebalanceerd ventilatiesysteem met een hoog rendement op de warmteterugwinning

en is vanwege de lage transmissie verliezen slechts een CV-installatie benodigd met

eacuteeacuten centrale radiator

Woonveste koos voor een ketensamenwerking tussen opdrachtgever architect

adviesbureau en installateur Openheid en vertrouwen zijn daarbij belangrijke

onderdelen

-

Overzichtstabel - Boostenwijk te Maastricht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Boostenwijk te Maastricht

opdrachtgever Servatius Ontwikkeling

uitvoering renovatie 2008-2009

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel elektrische warmtepomp met individuele bodemwisselaar

koeling nvt HT-koeling geiumlntegreerd in wand- en plafondpanelen

warmtapwater combitap VR combiwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A+

bouwkosten ca euro5400000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Boostenwijkxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Acacia- en Magnoliastraat Nieuwkuijk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Acacia- en Magnoliastraat EI 058 063

Aan de Acacia- en Magnoliastraat te Nieuwkuijk staan 2 blokken met 8

huurappartementen Stichting Woonveste te Drunen heet deze woningen energetisch

verbeterd naar het niveau Passief renovatie

De appartementen hebben na renovatie een marginale energiebehoefte voor

ruimteverwarming van maximaal 25 kWhm2 en een gerealiseerde luchtdichtheid van

n50 le 10 h-1 (oftewel qv10 le 025 dm3sm2)

Om tot deze resultaten te komen is de totale gebouwschil uitermate goed geiumlsoleerd

(Rc ge 8 m2KW en geiumlsoleerde kozijnen met 3-voudig glas) zijn de details volledig

luchtdicht uitgevoerd en is er extra aandacht besteed aan de beperking van lineaire

transmissieverliezen over de onderlinge aansluiting van bouwdelen (zgn

koudebruggen) Daarnaast zijn de appartementen geventileerd dmv een

gebalanceerd ventilatiesysteem met een hoog rendement op de warmteterugwinning

en is vanwege de lage transmissie verliezen slechts een CV-installatie benodigd met

eacuteeacuten centrale radiator

Woonveste koos voor een ketensamenwerking tussen opdrachtgever architect

adviesbureau en installateur Openheid en vertrouwen zijn daarbij belangrijke

onderdelen

-

Overzichtstabel - Boostenwijk te Maastricht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Boostenwijk te Maastricht

opdrachtgever Servatius Ontwikkeling

uitvoering renovatie 2008-2009

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel elektrische warmtepomp met individuele bodemwisselaar

koeling nvt HT-koeling geiumlntegreerd in wand- en plafondpanelen

warmtapwater combitap VR combiwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A+

bouwkosten ca euro5400000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Boostenwijkxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

-

Overzichtstabel - Boostenwijk te Maastricht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Boostenwijk te Maastricht

opdrachtgever Servatius Ontwikkeling

uitvoering renovatie 2008-2009

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer vloer voorzien van isolatie

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde muur doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen doos-in-doos principe (Rc = 3 msup2KW)

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel elektrische warmtepomp met individuele bodemwisselaar

koeling nvt HT-koeling geiumlntegreerd in wand- en plafondpanelen

warmtapwater combitap VR combiwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A+

bouwkosten ca euro5400000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Boostenwijkxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Boostenwijk te Maastricht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Boostenwijk EI onbekend

Bij de samenvoeging van 57 naar 31 woningen is gekozen voor een

innovatief renovatiesysteem Daarin is letterlijk en figuurlijk een

centrale rol weggelegd voor een state-of-the-art klimaatsysteem voor

verwarmen eacuten koelen dat resulteert in een aanzienlijke

energiebesparing en comfortverbetering Hiermee laten we zien dat er

zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop

In deze woningen het Comfort+ systeem toegepast Dat houdt in dat

de woningen eerst zijn gestript tot op het casco Vervolgens zijn

nieuwe wanden en plafonds geplaatst met speciale platen waarin

slangen zijn verwerkt voor het klimaatsysteem

Hiermee werden de woningen niet alleen opnieuw ingedeeld maar

ontstond eigenlijk een doos-in-een-doos die je perfect kunt isoleren

niet alleen thermisch maar ook akoestisch

De isolatie is zelfs zo goed dat rsquos zomers de woningen te warm zouden

kunnen worden Daarom krijgt iedere woning een individuele

warmtepomp aangesloten op twee verticale bodemwarmtewisselaars

Hiermee kunnen de woningen niet alleen op lage lemperatuur worden

verwarmd maar in de zomer ook worden gekoeld

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

-

Overzichtstabel - Lucellestraat te Amsterdam

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie Bosleeuw te Amsterdam

opdrachtgever gemeente Amsterdam - stadsdeel west

uitvoering renovatie 2013 - 2014

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label B A en A+

begane grondvloer (boven bergingen) betonvloer ongeiumlsoleerd 100 mm Isover Sonepanel - Rc= 285 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 50 mm Kingspan Unidek 60EPS - Rc = 162 msup2KW - buitengevelisolatie

plat dak ongeiumlsoleerd plat dak voorzien van 50 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas dubbel glas en HR++

-glas aanwezig

kozijnen houten kozijnen Houten of kunststof en metaal - thermisch onderbroken

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel west voorgevel west

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR (kwaliteitsverklaring)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen (aantal appartementen)

resultaat

appartement Energie Index (EI) = 242 - 322 Energie Index (EI) = 066 - 112

Energielabel F - G Energielabel A+

Energielabel A

Energielabel B

Totale renovatiekosten excl BTW euro8037000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Lucellestraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Lucellestraat te Amsterdam

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Lucellestraat EI 111 066

De Amsterdamse wijk Bosleeuw Midden wordt sociaal en fysiek verbeterd In een

paar jaar tijd worden 600 woningen gerenoveerd De binnenhoven van de vier grote

bouwblokken worden opnieuw aangelegd straten en pleinen opnieuw ingericht

De plannen voor de stadsuitbreiding Bosch en Lommer dateren van 1935 In die tijd

zwaaide de bekende architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren de

scepter over de afdeling Stadsontwikkeling van de dienst Publieke Werken

De bouwblokken in Bosleeuw Midden droegen met hun dakoverstekken en ranke

stalen kozijnen in hoge mate bij aan het Amsterdamse stadsbeeld uit de van Eesteren

periode Uitgangspunt bij de huidige gevelrenovatie is om met inzet van innovatieve

producten en werkwijzen dat oorspronkelijke beeld te herstellen Het isolatiepakket

met keramische steenstrips en de nieuwste typen aluminium kozijnen zijn duidelijk

anno nu Toch heeft het gebouw met de toepassing van deze hightech middelen zijn

jaren 40 looks herwonnen

De woningverbetering vindt plaats in bewoonde toestand Binnen- en buitenrenovatie

lopen gelijk op In een bouwtempo van minder dan 15 dagen per woning trekt de

renovatierups door het woonblok Deze zeer efficieumlnte woningverbetering bestaat uit

gevelrenovatie dak verbetering portieken en entrees isoleren en verbeteren

gebouwplint nieuwe gebouwinstallaties nieuwe badkamer keuken en toilet

(bewonersopties) en plattegrondverbetering bij mutatiewoningen

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

-

Overzichtstabel - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Projectmatig renoveren en uitvoeren van energetische maatregelen van 38 woningen te Loosdrecht

opdrachtgever Alliantie

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling onbekend

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer houten vloer ongeiumlsoleerd houten vloeren aan onderzijde voorzien van Tonzon

betonvloer ongeiumlsoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

gevel aanbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd geen maatregelen

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dakisolatie 80 mm isolatie

plat dak uitbouw ongeiumlsoleerd geen maatregelen

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 50 mm isolatie

wang dakkapel onbekend voorzien van 90 mm isolatie

plat dak dakkapel onbekend voorzien van 120 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer decentrale mech Ventilatie icm vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt PV-panelen tm 151 msup2 - zuid 30deg per woning (bewonerskeuze)

resultaat

Prinses Margrietstraat 31 onbekend Energie Index (EI) = 110 - 069

Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Prinses Margrietstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Prinses Margrietstraat te Loosdrecht

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Prinses Margrietstraat EI 110 069

De 38 woningen aan de Prinses Margrietstraat te Loosdrecht zijn gerenoveerd

waarbij de kozijnen zijn vervangen de daken gevels en vloeren geisoleerd en er is

een ventilatiesysteem aangebracht In de woonkamer is een decentraal mechanisch

ventilatiesysteem aangebracht van climarad Een enkele woningen heeft een label

A++ als gevolg van de toepassing van PV-panelen Het aanbrengen van PV-panelen

was een individuele bewonerskeuze

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

-

Overzichtstabel - President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project President Jan Lelstraat te Hoek van Holland

opdrachtgever Woningbouwvereniging Hoek van Holland

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer betonvloer ongeiumlsoleerd vloerisolatie onbekend gt 1992

langsgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeiumlsoleerde spouwmuur gevel voorzien van 230 mm isolatie

plat dak houten dakbeschot met 20 mm isolatie nvt

hellend dak nvt dak voorzien van 230 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel 11 woningen voorzien van warmtepomp

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt zonneboiler 33 msup2 (tapwater + verwarming)

422 msup2 PV-panelen conform labelberekening

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 218 - 310 Energie Index (EI) = -019 - -077

Energielabel E tm G Energielabel A++

Investeringskosten euro150000-woning

Energiebesparing euro100-maand

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie waarbij de woningen voorzien worden van een zadeldak en de bewoner de keuze heeft uit verschillende installatieconcepten

Energiekenmerken - President Jan Lelsstraatxlsx 27-3-2015

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

D++

- = - - -

Kenmerken na renovatie - President Jan Lelstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie President Jan Lelstraat EI 019 077

In de President Jan Lelsstraat in Hoek van Holland zijn 52 naoorlogse woningen uit het bouwjaar 1964 gerenoveerd Het complex moest

volledig worden geherpositioneerd op het gebied van energetische prestaties wooncomfort uitstraling en verhuurbaarheid Bovendien moest

het complex geschikt worden gemaakt voor bewoning door verschillende doelgroepen

Verder wilde de opdrachtgever met het complex ervaringen op doen met verschillende soorten verwarmingssystemen en met

energieopwekking Zo hebben alle bewoners mogen kiezen voor energiezuinige installaties met een HR-ketel of een warmtepomp Tenslotte

moesten de sterke kanten van het complex behouden blijven zoals de grote tuinen en sociale cohesie in de buurt Het uitplaatsen van

bewoners tijdelijk of definitief was gezien de laatste eis onmogelijk dus diende het project in bewoonde toestand te worden uitgevoerd

De huizen zijn voorzien van een volledig nieuwe isolatieschil drievoudig glas en een nieuw zadeldak Daarvoor veranderde de woning van een

plat dak naar een zadeldak Alle woningen zijn voorzien van energiezuinige installaties een HR-ketel of warmtepomp zonneboiler en PV-

panelen Zo is het energielabel van de woningen van label G verbeterd naar label A++

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

-

Overzichtstabel - Poorterstraat te Montfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Active House - renovatie 10 woningen (label A+)

opdrachtgever BAM woningbouw

uitvoering renovatie 2013-2013

Doelstelling label A+

bouwkundig

Begane grondvloer

Voor renovatie

houten vloer ongeisoleerd

Na renovatie

isolatiedikte 120 mm

label A+

Langsgevel (bg en 1e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Langsgevel (2e) spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 110 mm

Kopgevel spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 70 mm (met verklaring Rc-waarde 340 m2KW)

Gevel uitbouw spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd isolatiedikte 140 mm

Hellend dakconstructie (tpv dakramen achter) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 110 mm

Hellend dakconstructie houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 170 mm

Hellend dakconstructie (nok) houten dakbeschot met betondakpannen isolatiedikte 235 mm

Beglazing enkel glas type beglazing triple glas

Dakramen enkel glas type beglazing HR++ glas

Kozijnen houten kozijnen hout kunststof

Paneel in kozijnen ongeisoleerd isolatiedikte 70 mm

Voordeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Achterdeur standaard deur ongeiumlsoleerd standaard deur ongeiumlsoleerd

Infiltratie matig tot slecht kierdichting aanwezig

installatietechnisch

Verwarming VR-ketel Warmtepomp - bodem (LT)

Warmtapwater combitap VR Warmtepomp - bodem (LT)

Leidinglengten gt 5 meter Leidinglengte tot keuken gt 5m

Ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer Vraaggestuurde ventilatie

Type ventilator nvt gelijkstroom

Zonne-energie nvt 45 msup2 zonnecollector (noord-oost 60 graden)

Zonne-energie nvt 195 msup2 PV-cellen (zuid-west 30 graden)

resultaat

tussenwoning onbekend Energie Index (EI) = 052

Energielabel A+

hoekwoning onbekend Energie Index (EI) = 051

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Tien woningen in Montfoort zijn gerenoveerd tot Active Houses

Energiekenmerken - Poorterstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Poorterstraat te Montfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Poorterstraat EI 051 052

De tien jaren lsquo70 sociale huurwoningen van woningcorporatie GroenWest die samen

De Poorters van Montfoort vormen zijn de eerste in Nederland die volgens de

principes van Active House duurzaam zijn gerenoveerd tot energieopwekkende

woningen Door het unieke renovatieconcept ontstaat een goede balans tussen

energieontwerp binnenklimaat en omgeving waarbij het wooncomfort en de

gezondheid van de bewoners centraal staat Dit vormt de kern van de Active House

visie

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort waren veertig jaar oud en hadden

energielabel E Vanwege hun goede ligging maar vooral omdat het ruime woningen

zijn met een hoge toekomstwaarde besloot woningcorporatie GroenWest tien

woningen naar een zeer hoge energieprestatie te brengen van energielabel A++

Door de manier van renoveren is de totale vraag naar energie en de CO2-uitstoot nu

zeer beperkt

Alle delen van de woningen zijn opnieuw geiumlsoleerd Er is een geheel nieuw dak

geplaatst de bestaande gevels kregen nieuwe isolatie en een bakstenen muur De

oude slecht geiumlsoleerde ramen met hun dunne aluminium kozijnen zijn vervangen

door drievoudige beglazing in houten kozijnen En de bestaande vloer is vervangen

door een nieuwe betonvloer met een hoge isolatiewaarde Om de woningen van

energie te voorzien zijn op het dak pv-panelen en zonnecollectoren aangebracht In

de woning is een warmtepomp geiumlnstalleerd

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

- -

Overzichtstabel - Surinamelaan te Amersfoort

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Surinamelaan Amersfoort

opdrachtgever De Alliantie

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label AA+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A+

begane grondvloer betonvloer ongeisoleerd HR Isofoil 81 mm (kwaliteitsverklaring) - Rc = 383 msup2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

na-isoleren spouwmuur 90 mm (tpv borstwering)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak ongeiumlsoleerd houten dakbeschot 100 mm minerale wol binnenzijde

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel en HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel (kwaliteitsverklaring)

leidinglente lt 5 meter lt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt PV-panelen 104 msup2 en 118 msup2 per woning

resultaat

appartementen Energie Index (EI) = 246 - 278 Energie Index (EI) = 061 - 096

Energielabel F Energielabel A - A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Surinamelaanxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Surinamelaan te Amersfoort

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Surinamelaan EI 061 096

Dit project bestaat uit 5 flatgebouwen Deze zijn deels eigendom van de Alliantie en

deels eigenaar-bewoners die hun krachten gebundeld hebben in VvE

De energielabeling is van label G verlaagd naar label A Het werk bestond onder

andere uit asbestsanering aanbrengen dubbele beglazing spouwisolatie aanbrengen

van mechanische ventilatie plaatsen van nieuwe goten plafondisolatie bergingen

nieuwe lichtstraten boven het trappenhuis aanbrengen en aanbrengen dakisolatie met

nieuwe pannen Daarnaast zijn de woongebouwen voorzien van PV-panelen

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

-

Overzichtstabel - St Walburg Buitensingel te Tiel

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie St Walburg Buitensingel te Tiel

opdrachtgever SCW Tiel

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd schuimbeton isolatiedikte onbekend gt= 1992

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd HSB-gevel voorzien van 240 mm isolatie (buitenzijde)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 240 mm minerale wol binnenzijde (renovatiedakplaten)

plat dak ongeisoleerd 120 mm minerale wol

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming CR-ketel of moederhaard vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater keukengeiser combitap HR

leidinglente nvt gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt nvt

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = 063 - 068

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Elf woningen zijn behoudens de fundering en voorgevel nieuw gebouwd met een HSB casco

Energiekenmerken - St Walburgbuitensingelxlsx 27-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - St Walburg Buitensingel te Tiel

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie St Walburg Buitensingel EI 063 068

In de oude binnenstad van Tiel zijn 11 lsquonieuwersquo woningen gerealiseerd met als

oorspronkelijk bouwjaar 1935

Het beoogde doel was om de details van vroeger weer terug te laten komen

aangevuld met de huidige technieken en uitgangspunten Tevens zijn de prestatie-

eisen vanuit dan opdrachtgever hoger gelegd dan het op dat moment geldende

bouwbesluit voor Nieuwbouw

Een blok van 11 woningen is nagenoeg volledig gesloopt waarbij alleen de fundering

en de huidige voorgevel zijn blijven bestaan De woningen zijn aan de achterkant 3

meter verlengd Tijdens de renovatie is op de nieuwe schuimbeton ondervloer een

volledig houtskeletbouw casco geplaatst met gevelkozijnen en drievoudige beglazing

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

-

Overzichtstabel - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Nederlandse buurt te s Hertogenbosch

opdrachtgever Brabant wonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer onderzijde vloer voorzien van 90 mm PUR

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeisoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen opstalan dakplaten voorzien van 90 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw isolatiedikte onbekend gt= 1992

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur standaard ongeiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel individuele warmtepomp

warmtapwater cimbitap HR cimbitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechanische afvoer

zonne-energie nvt nvt

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 173 Energie Index (EI) = 065

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

65 woningen zijn gerenoveerd naar label A+ door toepassing van onder andere een ventilatiewarmtepomp

Energiekenmerken - s Gravenhagestraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

D++

- =

Kenmerken na renovatie - s Gravenhagestraat te s Hertogenbosch

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 Hybride extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie s Gravenhagestraat EI 065

De woningen in de Bosche wijk Kruiskamp zijn 65 woningen van een label D geuumlpgrade naar een label A+ Dit komt onder andere doordat de volledige schil van de woning is geiumlsoleerd (vloer gevel en dak) Ook is er een ventilatiewarmtepomp toegepast Inventum Ecolution die warme lucht in de woning gebruikt om tapwater te verwarmen

Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd - vervangen van daken aanbrengen dakplaten (Rc= 35) in combinatie met dakpannen - aanpassen spanten ivm aansluiting naastgelegen koopwoningen - vernieuwen goten - plaatsen van nieuwe houten gevelkozijnen - vervangen van kozijnen met HR++ -glas en geiumlsoleerde borstwering - vervangen van voegwerk en aanbrengen 3-laags Sto-verg systeem metselwerk - naiumlsoleren van borstwering op de verdieping dmv steenwol - aanbrengen vloerisolatie - renoveren van de badkamer de keuken en het toilet

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

- -

Overzichtstabel - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de Rijn

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 24 woningen Pastoor van Astenhof

opdrachtgever Waard wonen

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer 80 mm isolatie aanwezig

langsgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

kopgevels metselwerk ongeisoleerde gevel gevels voorzien van 30 mm isolatie

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Opstalan voorzien van 30 mm isolatie

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw paneel voorzien van 40 mm isolatie

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder nvt onverwarmde zolder nvt verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie

zonne-energie nvt 114 msup2 PV-panelen

resultaat

onder- en bovenwoningen Energie Index (EI) = onbekend Energie Index (EI) = 076 - 115

onbekend Energielabel A - B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Renovatie van 24 woningen naar label A

Energiekenmerken - Pastoor van Astenhofxlsx 27-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Pastoor van Astenhof te Millingen aan de

Rijn

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pastoor van Astenhof EI = 076 115

In 2013 zijn 24 woningen aan de Pastoor van Astenhof in Millingen aan de Rijn

verbeterd van label D naar label A In het project zijn begane-grondvloeren

geiumlsoleerd kunststof kozijnen met HR++ glas geplaatst en is de mechanische

ventilatie aangepast Dankzij een BWS-subsidie van de gemeente Millingen aan de

Rijn zijn PV-panelen op de woningen geplaatst waardoor het energielabel van deze

24 woningen tot label A is verbeterd

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

-

Overzichtstabel - Van Speykstraat te Arnhem

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Van Speykstraat te Arnhem

opdrachtgever Woningcorporatie Portaal

uitvoering renovatie 2014

doelstelling Nul op de meter (Stroomversnelling)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer ongeisoleerd vloer voorzien van 50 mm isolatie (Rc = 3 msup2KW)

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm ongeiumlsoleerd gevels isoleren met 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 230 mm isolatie (Rc = 7 msup2KW)

panelen niet aanwezig paneel voorzien van 100 mm isolatie (Rc = 4 msup2KW)

beglazing enkel en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen (U le 100 Wmsup2K)

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur (U le 090 Wmsup2K)

kierdichting matig tot slecht optimaliseren

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming HR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR - HRww-label combitap HR (kwaliteitsverkling Intergas Hre 28-24)

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector - oppervlak 30 msup2

324 msup2 PV-panelen

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 236 Energie Index (EI) = 021

Energielabel E Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Van Speykstraat 31-3-2015

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

D++

-

Kenmerken na renovatie - Van Speykstraat te Arnhem

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Van Speykstraat EI = 021

In 2014 is gestart met de duurzame renovatie van 96 huurhuizen in de wijk

Presikhaaf in Arnhem De huurhuizen worden verduurzaamt in het kader van De

Stroomversnelling

De Stroomversnelling richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren

rsquo50-rsquo70 De 96 huurhuizen in Arnhem zijn gebouwd in de jaren 60 De ontwikkeling

van de prototypes is medio 2013 gestart de eerste huizen worden in 2014

aangepakt

Concreet zijn de energieambities mogelijk door een combinatie van hoogwaardige

isolatie slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie Dit om in de

bestaande bouw nul op de meter woningen te realiseren

De woningen in Arnhem krijgen een geheel nieuwe schil die bestaat uit

geprefabriceerde gevel- en dakelementen In de woning zorgt een cv-ketel voor

verwarming en warmtapwater Tevens wordt de woning voorzien van een

gebalanceerd ventilatiesysteem Het dak heeft aan de zonzijde PV-panelen voor de

opwekking van elektriciteit en een zonneboiler voor warmtapwater

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

- -

Overzichtstabel - Eksterstraat te Ulft

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 115 woningen Parkbuurt De Gaarden te Ulft

opdrachtgever Wonion

uitvoering renovatie 20122013

Doelstelling label A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A A++

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd vloer aan onderzijde voorzien van 110 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd 180 mm isolatie aanwezig

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak voorzien van 220 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordoost voorgevel noordoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt 0 - 244 msup2 PV-panelen (bewonerskeuze)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 234 - 265 Energie Index (EI) = 029 - 071

Energielabel E - F Energielabel A - A++

Investeringskosten euro94 miljoen

Kosten per woning euro80000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

115 woningen zijn voorzien van een volledig gerenoveerd met nieuwe gevel en dakelementen door goede ketensamenwerking

Energiekenmerken - Eksterstraat 31-3-2015

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

D++

- = -

Kenmerken na renovatie - Eksterstraat te Ulft

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Eksterstraat EI 029 071

In Ulft zijn 115 woningen verspreid over 2 buurten binnen de wijk

VogelbuurtBiezenakker de Parkbuurt en De Gaarden gerenoveerd Voor dit

renovatieproject werden drie consortia uitgedaagd met een plan te komen op basis

van de eisen eacuten het budget van 80000 euro per woning Voor de keuze waren niet

alleen de (energetische) prestaties van belang maar ook het ontwerp de innovatie

en de samenwerking

De Vaneg-woningen zijn in de jaren zestig gebouwd met betonnen cascorsquos en

gevelvullende elementen De woningen zijn relatief ruim met 120 m2 vloeroppervlak

De huizen zijn tijdens de renovatie gestript tot op het beton casco en vervolgens

voorzien van nieuwe HSB elementen metselwerk en dakelementen Iedere woning

werd binnen 16 dagen compleet gerenoveerd Uiteindelijk is een gemiddeld label A+

gerealiseerd

Energetische kenmerken

- Rc gevels 560 m2KW dak 540 m2KW begane grondvloer 422 m2KW

- Deuren geiumlsoleerd 100 m2KW overige massief hout

- Uw dakvenster 16 Wm2K overige kozijnen 103 Wm2K

- Beglazing in deuren Ug 06 Wm2K

- Infiltratie qv10 ten hoogste 020 dmsup3sm2

- HR-107 combiketel

- Temperatuurniveau Laag temperatuursysteem (LTV)

- Ventilatie gebalanceerde ventilatie met WTW

- PV-panelen

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

-

Overzichtstabel - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat te Nijverdal

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Groot Lochter blok 3300

opdrachtgever Woningstichting Hellendoorn

uitvoering renovatie 2014

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+ tm B

begane grondvloer ongeisoleerde vloer vloer voorzien van 90 mm isolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen hellend dak voorzien van 110 mm isolatie

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie diverse orieumlntaties diverse orieumlntaties

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel handhaven cv-ketel

warmtapwater combitap HR combitap HR met HRww-label

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer - mechaninsche afvoer

zonne-energie nvt keuze bewoner voor plaatsing 12 PV-panelen (+- 70 heeft dit gedaan)

resultaat

rijwoningen Energie Index (EI) = 155 - 220 Energie Index (EI) = 053 - 122

Energielabel C - E Energielabel A+ tm B

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat 31-3-2015

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

D++

- -

Kenmerken na renovatie - Bachlaan Verdistraat en Sweelinckstraat

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Bachlaan Verdistraat en

Sweelinckstraat EI = 053 122

In opdracht voor de Woningstichting Hellendoorn heeft Bouwbedrijf Timmerman Nijverdal de daken en ramen van 79

huurwoningen aan de Verdistraat Bachlaan en Sweelinckstraat in de wijk Groot Lochter te Nijverdal vervangen

Alle woningen zijn voorzien van geiumlsoleerde dakplaten met witte zichtzijde aluminium gotenoverstekken inclusief

hemelwaterafvoeren en nieuwe betonnen dakpannen Tevens zijn voor al deze woningen de ramen en schuifpuien vervangen

Het enkel glas is vervangen voor isolatieglas en de deuren ramen en kozijnen zijn aan de buitenzijde geschilderd

Ruim 70 procent van de huurders heeft gekozen tegen een geringe huurverhoging voor het plaatsen van zonnepanelen op het

dak De stroom die zij opwekken kunnen ze zelf gebruiken Hiermee besparen ze tussen de 180 en 200 euro per jaar

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

-

Overzichtstabel - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraat te Kerkrade

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project de bestaande wijk van morgen

opdrachtgever HEEMwonen

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A++ (passiefhuisniveau)

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer ongeiumlsoleerde vloer Rc= 500 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur ongeiumlsoleerd Rc= 1000 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen Rc= 800 m2KW

beglazing enkel glas en dubbel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeiumlsoleerde deur geiumlsoleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie divers divers

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonneboiler + PV-panelen

resultaat

rijwoningen onbekend Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Begoniastraat Heiveldplein en Kasperenstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Begoniastraat Heiveldplein en

Kasperenstraat te Kerkrade

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Begoniastraat

Heiveldplein en Kasperenstraat EI onbekend

Een belangrijk uitgangspunt was dat bewoners gedurende de werkzaamheden in hun

woning konden blijven Dit heeft geleid tot een innovatief concept voor grootschalige

renovatie waarbij complete gevels vervangen werden Een verkorte bouwtijd was een

belangrijke voorwaarde namelijk zo min mogelijk overlast voor de bewoners Een

geoptimaliseerd proces en een innovatieve prefabricatie zorgen hiervoor Een

complete transformatie van een woning in slechts 10 dagen De woning wordt

volledig passief en gaat van een energielabel F naar A++ Door de grootschalige

toepassing van PV-panelen ontstaat er een terugverdienmodus welke de

huurverhoging van de renovatie meer dan tenietdoetDeze insteek heeft voor veel

goodwill ge-zorgd bij de bewoners Ze kunnen genieten van een uiterst laag

energieverbruik een fijnere leefomgeving en financieel voordeel

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

-

Overzichtstabel - Noord Esmarkerrondweg te Enschede

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Noord Esmarkerrondweg Enschede

opdrachtgever De Woonplaats

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 70 mm isolatie - Rc= 190 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd 120 mm isolatie - Rc= 400 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 80 mm isolatie - Rc= 500 msup2KW

plat dak dakkapel houten dakbeschot met betondakpannen 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

wang dakkapel ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 120 mm minerale wol - Rc= 253 m2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel noordwest voorgevel noordwest

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt zonnecollector 18 msup2

96 msup2 PV-panelen - 6 panelen

resultaat

2^1-kapwoning type A onbekend Energie Index (EI) = 059

Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Noord Esmarkerrondwegxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Noord Esmarkerrondweg

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning lt15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Noord Esmarkerrondweg EI 063

Het project Noord Esmarkerrondweg bestaat uit de renovatie van 25 woningen Deze

zijn onder te verdelen in twee soorten

- Aireywoningen een prefab bouwsysteem opgebouwd uit dragende gevels van lichte

betonstijlen met dunne betonplaatjes aan de buitenzijde en kunststof kozijnen Deze

woningen zijn gerenoveerd naar label B

- Roodbouwwoningen zoals hiernaast weergegeven Dit zijn 2^1-kapwoningen met

metselwerk gevels en een Mansarde kap met rode dakpannen Op het voor- en

achtedakvlak zitten dakkapellen Deze woningen zijn gerenoveerd naar label A+

De 2^1-kapwoningen zijn tijdens de renovatie voorzien van vloer- gevel - en

dakisolatie De gevel bestaat uit buitengevelisolatie met steenstrips

Installatietechnisch wordt een HR-107-ketel een gebalanceerd ventilatiesysteem

zonneboiler en PV-panelen toegepast

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

-

Overzichtstabel - Binnengasthuizen Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Binnengasthuizen Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 2012

Doelstelling Label A+ Passief Bouwen renovatie

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer houten vloer ongeisoleerd 220 mm minerale wol tussen balken - Rc= 625 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + 140 mm PIR + 50 mm wol in MS-wand - Rc= 875 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm ongeiumlsoleerd na-isoleren spouwmuur 60 mm + wallin one 70 mm wol in MS-wand - Rc= 450 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 125 mm minerale wol binnenzijde + 125 mm PUR buitenzijde - Rc= 935 m2KW

plat dak uitbouw houten dakbeschot met betondakpannen 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

panelen ongeiumlsoleerd voorzien van spouw 150 mm minerale wol - Rc= 500 m2KW

beglazing enkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen - U le 100 Wm2K

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur - U le 080 Wm2K

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuidoost voorgevel zuidoost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW

zonne-energie nvt vacuuumlm buiscollector - oppervlak 3 m2

resultaat

hoekwoning Binnengasthuisstraat Energie Index (EI) = 314 Energie Index (EI) = 056

Energielabel G Energielabel A+

Totale renovatiekosten per woning incl BTW euro90000-

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

De woningen aan de Binnengasthuisstraat zijn historische ouderenhuizen die gerenoveerd zijn op het niveau Passief Bouwen

Energiekenmerken - Binnengasthuisstraatxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Binnengasthuizen Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Binnengasthuizen EI 056

De historische ouderenhuizen aan de Binnengasthuisstraat in Zwolle zijn passief

gerenoveerd De voorgevels zijn daarbij in historische staat teruggebracht Na de

oplevering wordt het complex een gemeentelijk monument

2Een passief renovatiepand mag niet meer dan 25 kWhm per jaar voor verwarming

verbruiken Dat is frac14 van het gebruik van een label A woning Dat wordt vooral

bereikt door een zeer goede isolatie en kierdichting van de schil met drievoudig glas

in de kozijnen Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt daarnaast voor een

comfortabel binnenklimaat

Bij de Binnengasthuizen is het geluid van de installaties tot een minimum

teruggebracht Ook de geluidsisolatie naar de buren ligt op een zeer hoog niveau

(+15-25dB(A)) Het comfort van passiefhuizen scoort heel hoog bij bewoners

De Gasthuizen werden in 1923 gebouwd door de gelijknamige stichting als woningen

voor ouderen De kosten voor de renovatie liggen op circa euro2900000-

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

-

Overzichtstabel - Ruyterstraat te Nijkerk

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project 13 woningen De Ruyterstraat te Nijkerk

opdrachtgever Woningstichting Nijkerk

uitvoering renovatie 2015

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer betonvloer 50 mm isolatie (tussen) en ongeisoleerd (hoek) geen maatregelen (50 mm isolatie)

langsgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

kopgevels metselwerk spouwmuur nageiumlsoleerd met 50 mm glaswolvlokken handhaven bestaande spouwmuur

panelen isolatie op basis van bouwjaar lt 1965 nieuwe isolatie in panelen 60 mm PIR

hellend dak houten dakbeschot 50 mm isolatie (glaswol) dak aan binnenzijde na-isoleren met 120 mm PIR (Kingspan Kooltherm)

beglazing dubbel glas enkel glas glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen kunststof kozijnen handhaven kunststof kozijnen

voordeur standaard deur geisoleerde voordeur

achterdeur standaard deur geen maatregelen

kierdichting aanwezig aanwezig

orieumlntatie voorzijde ZW voorzijde ZW

installatietechnisch

verwarming HR-107 combiketel HR-107 combiketel

warmtapwater combitap met HRww-label Intergas HRE 2824

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2

zonneboiler nvt zonneboiler 25 m2 ZW (alleen hoekwoning)

PV-panelen nvt 10 PV-panelen monokristallijn ZW

resultaat

hoekwoning Energie Index (EI) = 165 Energie Index (EI) = 058

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Ruyterstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Ruyterstraat te Nijkerk

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Ruyterstraat EI 061

De woningen aan de Ruijterstraat te Nijkerk zijn gebouwd in de jaren

rsquo60 en toe aan een opknapbeurt Woningstichting Nijkerk gaat

onderhoud aan deze woningen verrichten om de woningen weer 25 tot

40 jaar te kunnen verhuren

In de huurwoningen zijn 30 jaar geleden kunststof kozijnen

aangebracht Er zijn voor renovatie veel klachten van bewoners over

tocht bij de kozijnen Daarnaast is de huidige woning matig tot

ongeisoleerd en voorzien van verouderde cv-ketels Tijdens renovatie

wordt het dak geisoleerd de cv-ketel vervangen vraaggestuurde

ventilatie zonneboiler (alleen hoekwoning) en PV-panelen toegepst

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

-

Overzichtstabel - Schouwstraat te Leeuwarden

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project renovatie Schepenbuurt te Leeuwarden

opdrachtgever Elkien

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer vloer voorzien van 100 mm isolatie vloer voorzien van 100 mm isolatie

langsgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

kopgevels metselwerk gevel voorzien van 70 mm isolatie gevel voorzien van 70 mm isolatie

plathellend dak dak voorzien van 40 mm isolatie dak voorzien van 40 mm isolatie

panelen 80 mm isolatie aanwezig 90 mm isolatie aanwezig

beglazing -glas -glas HR++

HR++

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht matig tot slecht

zolder nvt nvt

orieumlntatie voorgevel oost voorgevel oost

installatietechnisch

verwarming VR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR combitap HR

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer natuurlijke toevoer mechanische afvoer

zonne-energie nvt 18 msup2 PV-panelen zuid 15deg

201 msup2 PV-panelen zuid 45deg

resultaat

Schouwstraat 24 Energie Index (EI) = 156 Energie Index (EI) = 046

Energielabel C Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Twee laags woningen met een lessenaarsdak zijn gerenoveerd naar label A++

Energiekenmerken - Schouwstraat 31-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Schouwstraat te Leeuwarden

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Schouwstraat EI 046

In de Schepenbuurt in Leeuwarden zijn 42 geschakelde woningen gerenoveerd De

vloer gevel en dakconstructie zijn tijdens de renovatie geisoleerd De woning is

voorzien van HR++-glas Installatietechnisch is een HR-107 combiketel toegepast en

mechanische afvoer Op het dak zijn PV-panelen toegepast die de stap naar label

A++ realiseren

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

-

Overzichtstabel - Parallelweg Melick

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Parallelweg te Melick

opdrachtgever Wonen Limburg

uitvoering renovatie 20132014

Doelstelling label A++ Nul opde meter stroomversnelling

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer houtenbeton vloer ongeisoleerd 180 mm PIR isolatie - Rc= 872 m2KW

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 893 msup2KW

hellend dak houten dakbeschot obv bouwjaar 1965-1975 180 mm PIR isolatie - Rc= 879 msup2KW

beglazing dubbelenkel glas glas gehele woning vervangen door triple-glas

kozijnen houten kozijnen kunststof kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur geisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

orieumlntatie voorgevel zuid voorgevel zuid

installatietechnisch

verwarming VR-ketel met HT verwarming individuele luchtwarmtepomp

warmtapwater combitap VR individuele luchtwarmtepomp

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer gebalanceerde ventilatie met WTW (Renovent SKY 300)

zonne-energie nvt 294 msup2 PV-panelen zuid 30deg

resultaat

Parallelweg 9 onbekend Energie Index (EI) = 017

Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Melickxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Parallelweg te Melick

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Parallelweg Melick EI 017

In het blokje van vier jaren rsquo60 rijtjeswoningen zijn onder meer de volgende

technieken toegepast - De woningen zijn all-electric - Alle installaties zijn samengebracht in een extern portaal - Er is een sandwich constructie toegepast voor de gevel Doordat de binnen- en buitenplaat van een sandwichpaneel niet met elkaar in verbinding staan is er geen sprake van koudebruggen en zijn de thermische prestaties hoog - Er is gewerkt met een gelijmde constructie met plaatmateriaal (ipv houtskeletbouw) - De PV-panelen zijn geiumlntegreerd in de daken - De gevels zijn per woning verschillend - Gelijkstroom in plaats van wisselstroom

In de vier huizen zijn bekende technieken gecombineerd met innovaties zoals 3D woning-inmeting extern installatieportaal gelijkstroom in plaats van wisselstroom De kant-en-klare-gevels en daken dragen bij aan een minimale bouwtijd

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

-

Overzichtstabel - Pierik Zuid te Zwolle

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Renovatie 46 woningen Pierik Zuid te Zwolle

opdrachtgever Openbaar Belang

uitvoering renovatie 20132014

doelstelling Label A++

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A++

begane grondvloer woonkamer houten vloer ongeisoleerd vloer isoleren - Rc= 300 m2KW

begane grondvloer entree betonvloer op zand ongeisoleerd geen maatregelen

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 60 mm nageiumlsoleerd isoleren spouwmuur met Utherm Wall - Rc= 517 m2KW

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen dak isoleren - Rc= 600 m2KW

plat dak uitbouw ca 50 mm isolatie dak isoleren - Rc= 600 m2KW

beglazing dubbel glas (bgg) enkel glas (verdieping) glas gehele woning vervangen door HR++

-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur gesioleerde deur

kierdichting matig tot slecht luchtdichtheid niveau Passief Bouwen

installatietechnisch

verwarming lokaal tot VRHR-ketel vervangen huidige ketel door HR-107 combiketel

warmtapwater combitap VR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer vraaggestuurde ventilatie met CO2-sturing

zonne-energie nvt PV-panelen - oppervlak 19 m2

resultaat

tussenwoning Energie Index (EI) = 190 Energie Index (EI) = 018

Energielabel D Energielabel A++

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Pierik Zuidxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Pierik Zuid te Zwolle

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Pierik Zuid te Zwolle EI 019

De 46 woningen behoren tot de laatste woningblokken die in de jaren vijftig van de

vorige eeuw in Pierik zijn gebouwd De woningen bestaat grotendeels uit

gelijksoortige woningen gebouwd in de stijl van de Delftse School

Prettig wooncomfort en een lage energierekening lag ten grondslag aan het groot

onderhoud in de wijk Pierik te Zwolle De woningen in de straten Korenbloem

Violierenstraat Campanulastraat en Fresiastraat zijn in de jaren 80 voorzien van

spouwmuurisolatie en aan de achterzijde van een uitbouw Na 30 jaren worden de

woningen opnieuw aangepakt Door onder andere nieuwe isolatie van gevels daken

en vloeren het vervangen van kozijnen en metselwerk het plaatsen van

zonnepanelen het plaatsen van een mechanische ventilatie en het vervangen van de

cv-ketel kregen de woningen het energielabel A++

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

-

Overzichtstabel - Anjerhof te Wageningen

berekening conform ISSO 821

projectgegevens

project Anjerhof

opdrachtgever De Woningstichting

uitvoering renovatie 2013

Doelstelling A+

bouwkundig Voor renovatie Na renovatie label A+

begane grondvloer beton vloer ongeisoleerd 100 mm vloerisolatie

langsgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

kopgevels metselwerk spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd spouwmuur diepte ca 50 mm geiumlsoleerd

hellend dak houten dakbeschot met betondakpannen 100 mm dakisolatie

beglazing dubbel glas glas gehele woning vervangen door HR++-glas

kozijnen houten kozijnen houten kozijnen

voordeur standaard ongeisoleerde deur standaard ongeisoleerde deur

kierdichting matig tot slecht kierdichting aanwezig

zolder onverwarmde zolder verwarmde zolder

installatietechnisch

verwarming HR-107 ketel behouden HR-107 combiketel

warmtapwater combitap HR HR-107 combiketel

leidinglente gt 5 meter gt 5 meter

ventilatiesysteem natuurlijke toevoer mechanische afvoer vraaggestuurde ventilatie obv CO2-sturing

zonne-energie nvt 9 PV-panelen

resultaat

Anjerhof 1 Energie Index (EI) = 179 Energie Index (EI) = onbekend

Energielabel D Energielabel A+

visualisatie + korte omschrijving (na renovatie)

Energiekenmerken - Anjerhofxlsx 27-3-2015

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

D++

- =

Kenmerken na renovatie - Anjerhof te Wageningen

Thermische schil

R c -gevel 10 - 25 25 - 40 40 - 55 55 - 70 gt70

Kierdichting

aanwezig niet aanwezig

Type glas

Isolerend effect HR++ triple

PV-panelen

m 2

PV-panelen woning 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 40 gt 40

Verwarming

Type opwekking CV Hybride WP-water WP-lucht Extern

Tapwater

Type tapwater HR-107 WP extern douche-WTW zonneboiler

Ventilatiesysteem

systeem C C+ (sturing) D D+ (sturing) (sturingzone)

Energielevering

gas elektra extern gaselectra extern all-electric

Samenvatting karakteristieken

Na renovatie Anjerhof EI onbekend

De woningen zijn tijdens renovatie voorzien van vloer gevel- en dakisolatie en HR++shy

glas Tevens is er een vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast en zijn de woningen

voorzien van PV-panelen om de stap naar label A+ te realiseren

Voor deze investeringen is door de corporatie geen huurverhogingen in rekening

gebracht De corporatie neemt een deel van de investering voor haar rekening en de

provincie Gelderland subsidieert eveneens door de Robuuste investeringsimpuls een

gedeelte Het pakket dat aangebracht wordt door de Woningstichting is gebaseerd op

het aanbrengen van een goede buitenschil (dak spouw- en isolatieglas) De provincie

subsidieert de vloerisolatie en de zonnepanelen

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

Ogravemiddotraquosup3iquestsup2 Icirciquestiquestfrac14sup1raquoordfraquosup2frac14raquo timessup2sup1raquosup2middotraquolaquoregshy THORNograveEcircograve

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 Eumlnotregraquofrac12cedilnot

szlignotplusmnplusmnsup3copyraquosup1 igraveetheth

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethicirciumleacute

iacuteeumlethigrave szligszlig Eumlnotregraquofrac12cedilnot

Igrave ethiacuteethoacuteicircigraveiuml iacuteigrave icirceacute

Ecircraquoshynotmiddotsup1middotsup2sup1 AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Uumlregograve Ecirciquestsup2 Ocircplusmnplusmnmicroraquoregraquosup2 oacute

Yacuteiquestsup3degiquestsup1sup2raquocopyraquosup1 iumlecirc

ETHplusmnshynotfrac34laquoshy igraveethiumligraveeacute

egraveethethigrave UumlYacute AEligcopyplusmnacuteacuteraquo

Igrave ethiacuteegraveoacuteigraveecirceacute etheth iacuteeth

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken

Dit is een publicatie van

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Croeselaan 15 | 3521 BJ Utrecht

Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht

T +31 (0) 88 042 42 42

E klantcontactrvonl

wwwrvonl

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

copy Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | augustus 2015

Publicatienummer RVO-195-1501RP-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVOnl) stimuleert

duurzaam agrarisch innovatief en internationaal ondernemen Met

subsidies het vinden van zakenpartners kennis en het voldoen aan wet- en

regelgeving RVOnl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie

RVOnl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken