onderzoek mijten in riet monsters(juni 2007)

Uitgevoerd door: M.D. BrooksKenniscentrum Dierplagen (KAD)Vadaring 816702 EB Wageningen

Dit onderzoek is uitgevoerd metfinanciele ondersteuning van het HBA

Ambachten

Vakfederatie RietdekkersPostbus 10033860 BA NIJKERK

RAPPORT

Fax (03 17) 414595

E-mail info@kad.nl

BTW-nr. NL8127 .91.976 .8 ,01

KvK 09138519

Internet "'WW.kad .nl

PostbuI 350

6700 AJ Wage ninge n

Vadaring 8 1

6702 EB Wagen inge n

Tel. (0317) 41 9660

Opdrachtgever:

Hoofdbedrijfschap

•

•

•••••••••••••••••••

Onderzoek naar beestjes (mijten) probleem bij rietdekkers. In 2005 heeft de rietbranche een aantal gevallen van overlast van mijten gekend. Het riet waarin deze voorkwamen was afkomstig uit Hongarije/Oostenrijk van de Neusiedlersee. Rietdekkers die met dit Oostenrijks/Hongaars riet aan het dekken waren kregen ineens over het gehele lichaam uitslag in de vorm van kleine bultjes. De bultjes jeukten verschrikkelijk. Het gevolg hiervan was dat het rietdekkers personeel zich ziek meldt.

De foto's tonen het probleem: Vele kleine, jeukende bultjes. Deze kunnen op iedere plek op het lichaam voorkomen. Maar vooral op de bedekte plaatsen.

De toen ondernomen acties waren: - Als eerst naar de huisarts, vervolgens ook contact opgenomen met Arts Arbo-duo te Deventer - Via deze door gestuurd naar: Centrum voor huid en arbeid. (advies en expertise voor werkgerelateerde huidaandoeningen) te Arnhem. Het beeld wat de dermatologen zagen heet parasitaire purigo of te wel jeukbulten veroorzaakt door parasieten. Op grond van de bulten alleen is niet te zien om welke parasieten het hier gaat. Vandaar dat gezamenlijk werd besloten monsters van het riet te laten onderzoeken bij: Allergo consult van Bronswijk, via de technische Universiteit te Eindhoven. Determinaties zijn uitgevoerd door: Plantenziektenkundige Dienst, sectie entomologie en het KAD (Kennis en Advies centrum Dierplagen) beide te Wageningen. De onderzoekers vonden een veelheid aan organismen waaronder diverse insecten en mijten. Helaas waren hieronder niet direct typen die bekend staan als veroorzakers van dit soort problemen. De voorzichtige conclusie was dat het zou gaan om een parasitaire mijt. Het riet wordt in Nederland doorgaans geleverd door de riethandel. In deze gevallen dus zelfs met beestjes. Beestjesoverlast is voor de riethandel natuurlijk even schadelijk en vervelend als voor de rietdekker. Daarom hebben met name in het recente verleden individuele riethandelaren experimenten uitgevoerd met allerlei bestrijdingsmiddelen en allerlei manieren van behandelen van de rietrollen. Daarbij is helaas geen goede, goedkope maar toch werkzame behandelings-methode gevonden. Waarschijnlijk is de enig werkzame behandeling het vergassen van het riet in containers met methylbromide, formaldehyde of fosfine. In Nederland is methylbromide verboden. Dan blijven er nog 2 goede alternatieven over namelijk: een tijdje de koelcel in, want komt het hele pak echt onder nul is alles dood, ook de eitjes. We zullen kijken of we een proef daarmee zinvol is. Het schijnt dat het riet ook opgeslagen kan worden tot het kouder wordt: Bart Verhoek: "als je het na augustus verwerkt dan heb je weinig tot geen last meer. De uitgekomen eitjes zijn al verhongerd en er komen bij de lagere temperaturen in het najaar geen nieuwe eitjes meer uit". Als dat klopt zou wachten natuurlijk de allerbeste oplossing zijn. Milieuvriendelijk en niet kosten verhogend.

In geheel 2006 zijn bij de riethandelaren geen problemen gemeld met mijten cq met het soort huiduitslag als hiervoor beschreven. Waarschijnlijk komen deze mijten vooral na zachte winters veel voor. Vandaar dat 2007 "een topjaar" zou kunnen worden. De zachtste winter ooit, ook in Hongarije/Oostenrijk, gecombineerd met heet weer in april, is blijkbaar een slechte combinatie. Nu, op 4 juni 2007 komt bij de Vakfederatie het eerste geval binnen. Verrassender wijze is het echter niet de rietdekker die belt maar een klant. De klant heeft in januari - februari een groot nieuw dakvlak ingedekt gekregen met Hongaars riet. Na een beetje last gehad te hebben van allerlei verschillende soorten beestjes, waaronder stofluizen, ontstaan bij 3 dames die op zolder (direct onder het rieten dak) werken, allemaal kleine jeukende bultjes. De eerste gaat naar de huisarts, deze constateert waterpokken. Dus de dame meld zich ziek. 3 dagen later is dit ook de constatering van een andere huisarts bij dame 2. Als vervolgens nog 2 dagen later ook de derde kracht zich ziek meld (volgens haar huisarts is er sprake van galbulten) is de gehele bovenverdieping ontvolkt. Uiteindelijk is het gehele personeel na 10 dagen weer beter en men gaat weer vrolijk aan de slag. Tot ieders verbazing krijgen de medewerkers acuut weer last van allemaal rode jeukende bultjes (en zitten dus weer ziek thuis). Uiteindelijk komt men natuurlijk op de vraag of dit mogelijk iets te maken heeft met alle beestjes die mogelijk uit het riet komen. Dus de Vakfederatie en de rietdekker maar eens gebeld. 's Middags belde de rietdekker niet wetende dat wij 's morgens al door zijn klant waren gebeld. De volgende morgen (5 juni) heeft de Vakfederatie het pand bezocht, samen met de rietdekker. Op 6 juni heeft een ongediertebestrijder de hele zolder, het rieten dak en de kozijnen en ramen zo goed als het maar gaat behandeld tegen dit soort ongedierte. Navraag bij de riethandel levert nog meer gevallen op. Helaas zijn beestjes afkomstig uit daken die reeds veel eerder dit jaar gedekt zijn. Hierdoor is het nemen van rietmonsters niet mogelijk. De afspraak met de riethandel is vernieuwd: zodra een rietdekker aan het dekken is en (erge) last van bultjes krijgt, gaan wij een monster halen voor een definitieve determinatie van de boosdoener. Een week later was dit reeds het geval Ondertussen heeft men uitgevonden dat rietdekkers die onder de bultjes zitten baat hebben bij een middel Zyrtec. Dit zijn pilletjes die de jeuk behoorlijk verzachten. Het medicament is alleen op recept verkrijgbaar. Dus bij de genoemde symptomen: ga met dit stuk naar uw huisarts en overtuig hem ervan dat u geen waterpokken of galbulten heeft. (zie ook: www.zyrtec.com) In de praktijk kan ook de rietdekker (in minder erge gevallen) eventueel zelf een bespuiting uit voeren. Het middel Fendona van BASF lijkt zeer effectief te zijn. Natuurlijk niet als u aan het dekken bent, dan wordt er zo met riet gegooid dan helpt spuiten helemaal niets. Het riet terug sturen, is bij een echt grote klus feitelijk de enige oplossing. Het riet kan dan na de winter rustig verwerkt worden. Ten minste als er aanstaande winter wel genoeg vorst zal zijn. De resultaten van de bespuiting van bovenstaande zolder alleen was niet afdoende. De beestjes zijn zo kleinen licht, ramen open en dan een beetje tocht en de beestjes dwarrelen zo de hele ruimte door. Buro's verplaatsen, plastic spannen, niet op de tocht gaan zitten, etc zijn dan goede flankerende maatregelen.

Fendona 500 ml Toelatingsnr.: 12635N Toepassing: Fendona werkt tegen vliegende en kruipende insekten woon- en verblijfsruimten, stallen e.d.. Lengtewerking tegen vliegen van 4-6 weken en in woonhuizen zelfs tot 12 weken. Zeer aantrekkelijke prijs, lage kosten per m². Geur- en kleurloos. Werkt ook tegen vliegen, vlooien, tempexkevers, krekels, graanklanders, pissebedden, kakkerlakken, ovenvisjes, teken, mieren, huiskrekels etc.

De mijten: Het algemene verhaal over mijten: Algemeen: In ons land komen de oogst- en grasmijten algemeen voor in lage vegetatie. Meest op klei of loss houdende grond. Deze beestjes zijn tevens bekend uit de meeste West-Europese landen. En kunnen dus ook rustig in riet mee aangevoerd worden. Deze mijten behoren ook bij de groep der huidirriterende larven. Ze kunnen dus onder andere jeuk veroorzaken. Uiterlijk: De imago is een roodoranjeachtige mijt van ongeveer 0,3 mm lang. Deze is zeer klein en daardoor bijna niet te zien. Leefwijze: De volwassen mijten leven in of op een bodem, bij voorkeur graslanden of in een strooisel laag. De eitjes worden door de vrouwelijke mijt tussen de bodemdeeltjes gedeponeerd in de maand juni. Hieruit ontstaan de 6-potige larve, die voor zijn verdere ontwikkeling een eiwitrijke maaltijd nodig hebben. Daartoe wordt een zoogdier of een vogel uitverkoren. Vooral in de maanden juli en augustus en tot september/oktober zijn deze larven onder zonnige en droge weersomstandigheden actief. Als ze eenmaal voedsel opnemen dan verandert de 6 potige larf in een 8 potige nimf. De leefwijze van de nimf loopt gelijk aan de levenswijze van een volwassen mijt. Voedsel: De larven eten weefselvocht of bloed van zoogdieren of vogels. Daarbij boren de monddelen zich in de huid. Waarbij speeksel wordt ingebracht. Door de inwerking van dit speeksel worden de weefsels vloeibaar en kunnen dan dus opgezogen worden. Nimfen en imago's eten daarentegen kleine insecten en andere mijten. Schade/overlast: Wanneer een larve dus weefsel of bloed opgezogen heeft kan er rond die plek een niet ernstige huidirritatie ontstaan. (als het er veel zijn, is dit wel super vervelend) Ongeveer 6 tot 12 uur na het contact treedt uitslag op met een onbedwingbare jeuk. Vooral op plaatsen waar de kleding drukt. Het is wel zo dat de huidirritatie (trombidiose) per individu sterk kan verschillen. Deze trombidiose treedt in ons land vooral op in de periode van half juli tot half oktober. Verspreiding: Ze kunnen verspreid worden via allerlei soorten vogels, zoogdieren, zoals muizen, woelmuizen, vossen, konijnen, hazen, honden, geiten en paarden. Om de oogstmijten op te sporen zoekt men bij voorkeur op onbehaarde delen van het lichaam, daar waar de huid dun is. Dit kan bijvoorbeeld tussen de tenen van een hond zijn. Op de mens is het diertje echter vrijwel niet aan te tonen (te klein). De mijten die op dit moment (juni 2007) met het riet meegeleverd worden zijn van een iets andere stam namelijk van het geslacht Pyemotes. In het Nederland noemen de instanties deze: de rietmijt of rietdekkers mijt (omdat zij er het meeste last van hebben) De hele cyclus van eitje tot volwassen vrouwtje duurt ± 1 tot 2 weken. Een vrouwtje brengt daarna per worp tot 250 levende jongen ter wereld. Vandaar dat echte "bevolkings explosies" voor kunnen komen.

Rietmijten (Pyemotes tritici) Engels: Straw itch mite (Pyemotes ventricosis) Deze mijten leven meestal in opgeslagen granen of bonen, stro, hooi, en andere gedroogde grassen, een enkele keer op hout. Ze zijn microscopisch klein, en kunnen niet worden waargenomen met het blote oog. Ze leven van insecten; de vrouwelijke mijt zal eieren produceren nadat ze zich gevoed heeft. Deze eieren worden niet onmiddellijk gelegd, maar blijven in het lichaam van de mijt tot ze klaar zijn om uit te komen. (de meest rechtse tekening) Hoe word je blootgesteld aan rietmijten ? Wanneer onvoldoende insecten aanwezig zijn, kan het gebeuren dat de mijten dieren of mensen bijten voor hun voeding. Mensen die werken met stro, hooi, gedroogde planten of hout dat geïnfesteerd is met insecten lopen enig risico om gebeten te worden. De meeste beten krijgt men op de bedekte delen van het lichaam. Ook bewoners van het onderliggende pand kunnen maanden na het dekken nog last krijgen van deze mijt. Veelal zullen ze met de mijt in aanraking komen op plaatsen waar de mijt zich rechtstreeks kan laten vallen op de persoon (onder dakramen, dakdoorbrekingen, etc) rietmijt, hierboven op een rups Ga in dat geval na waar ze binnen komen en ga daar niet onder zitten. Hoe kan de blootstelling aan rietmijt je gezondheid beïnvloeden ? De beet zelf is niet voelbaar. Het kan van 2 tot 24 uur duren eer de gevolgen zichtbaar zijn: een grote rode vlek met een klein blaasje op de plek van de beet. Deze verschijnselen lijken erg op vlooienbeten. De beten kunnen erg jeuken, vandaar de Engelse benaming “straw itch mite” voor de mijten (straw = stro en itch = jeuken). Vaak heeft men een groot aantal beten, meestal op de romp, nek, armen en soms in de liesstreek. Een zeer heftige reactie op de beten bij sommige individuen kan ook leiden tot hoofdpijn misselijkheid en overgeven. De rode plekjes verdwijnen met en zonder behandeling meestal in 1 tot 2 weken. (gewoon uitzieken dus). Hoe kan je het risico op blootstelling aan rietmijten beperken ? Iedereen komt wel eens in contact met deze mijten, zeker alle rietdekkers. Toch is de kans op beten normaal gesproken zeer klein, omdat hun voorkeur uitgaat naar insecten voor hun voeding. In de zeldzame gevallen waar er een probleem is met deze mijten bieden insecten-werende middelen die DEET bevatten een oplossing. Is men al gebeten dan geven Zyrtec en/of Xyzal verlichting tegen de jeuk (pillen alleen op doktersrecept verkrijgbaar, neem in voorkomend geval dus dit verhaal mee naar de dokter). De omgeving kan worden behandeld met stoffen die actief zijn tegen zowel insecten als tegen mijten, zoals deltamethrin. De diep in het riet aanwezige mijten bereikt men slecht. Behandeling is daardoor slechts matig succesvol. De mijten overleven niet meer dan 24 uur zonder voeding. Ze worden niet doorgegeven van mens tot mens, maar kunnen wel via de lucht verspreid worden. Rietmijten kunnen een normale Nederlandse winter niet in de open lucht overleven. Problemen zijn mede daarom bij ons altijd van tijdelijke aard. 9zodra het in het najaar echt wat kouder wordt moet het probleem over zijn. Na het werken met materialen die mijten kunnen bevatten, zoals stro, hooi, of riet zijn een douche met veel zeep en een wasbeurt voor de kleren goede voorzorgsmaatregelen. Zijn er normen om je gezondheid te beschermen ? Neen. Er zijn geen gevallen bekend van structurele gezondheidsschade noch van het overdragen door de mijt van secundaire ziektes en of aandoeningen. Het is alleen vreselijk vervelend. Er zijn geen gevallen bekend dat de mijt overgedragen wordt van de ene op de andere persoon. (deze info is voor uw klanten ook te downloaden van internet: zie www.riet.com trefwoord: downloads, zie nr.24)

voorbladmijtenKADocrrapportvoorbladRietmijten25-6-2007

KADraprietmijtencomp25-6-2007KADmijt1KADmijt2KADrietmijten 1 25-6-2007zwcopyKADrietmijten 2 25-6-2007zwKADstofluizen1 25-6-2007zwKADstofluizen 2 25-6-2007zwKADspringstaarten25-6-2007zwKADmosmijten25-6-2007zwKADdiversen25-6-2007zw

stukmijten18-6-2007