ONDERZEEDIENST REÜNISTENVERENIGING KLAAR VOOR … · 2018-12-17 · PAGINA 2 REDACTIE Zoals in de...
23
ONDERZEEDIENST REÜNISTENVERENIGING KLAAR VOOR ONDERWATER NUMMER 127 JAARGANG 37 MAART 2014
Transcript of ONDERZEEDIENST REÜNISTENVERENIGING KLAAR VOOR … · 2018-12-17 · PAGINA 2 REDACTIE Zoals in de...
ONDERZEEDIENST REÜNISTENVERENIGING
KLAAR VOOR ONDERWATER
NUMMER 127 JAARGANG 37 MAART 2014
PAGINA 1
Redactie 2 Zwaardvis eerste trimduik 3 HMS Ocelot - Britse ’cold war’ veteraan 5 Wat deden de boten in 2013 11 Reünie 2014 13 Concept jaarverslag financiën 2013 14 Schending oorlogsgraf (O 16) 15 Arabische lente 17 Minister wil vrouwentoilet op ozbt 21 Vrienden van Marinemuseum (advertentie) 22
Contributie
De minimale contributie bedraagt € 7,50 per jaar, buitenland
leden € 10 per jaar i.v.m. de hoge porto kosten.
IBAN: NL57INGB0003928464 BIC: INGBNL2A
Betaling moet voor 1 maart overgeschreven zijn, wil men als
lid ingeschreven blijven. Zij die reeds lid zijn, krijgen in de
december KVO een acceptgiro bijgesloten.
Gironummer vereniging: 39.28.464
t.n.v. Onderzeedienst Reünistenvereniging Jolstraat 74 1784 NL Den Helder
Colofon
Verschijnt 4 maal per jaar in
oplage van 1200 exemplaren.
Voorzitter
D. Heij
Bremlaan 14
6866 DP Heelsum
0317-317063
Secretaris
W.R. Segaar
Laan van Oud Poelgeest 30
2341 NL Oegstgeest
071-5726472
Redactie & vormgeving
E.E. van Kesteren
Zoomstraat 78
1784 GL Den Helder
06-44708032
Redactie
Jhr. R.A. Snouck Hurgronje
Molenweg 9
1766 HL Wieringerwaard
0224-221884 [email protected]
1e Penningmeester
W.P. van der Veeken
Jolstraat 74
1784 NL Den Helder
0223-630265
2e Penningmeester
A. Schouten
Langevliet 7
1759 LE Callantsoog
0223-643848
Vert. COZD
LTZ2OC Eric Duenk
Onderzeedienst/BUOPS
Postbus 10000
1780 CA Den Helder
0223-658195
Contactpersoon voor bestuurs-
aangelegenheden, waaronder
aanmelding nieuwe leden,
adreswijzigingen en overlijden
is de 1e penningmeester
W.P. van der Veeken
Contactpersoon voor
contributie betaling is de
2e penningmeester
A. Schouten
De redactie behoudt zich het
recht voor om artikelen in te
korten, te weigeren of te ver-
plaatsen naar een andere
editie. Tevens is zij niet ver-
antwoordelijk voor de inhoud
van ingezonden kopij.
Erelid van de vereniging
J.H. van Rede
A. Prins
W.P.P. Falkmann
In Memoriam
Met leedwezen geeft het bestuur kennis van het overlijden van onze leden;
Maart 2013 H.Perridon 77 jaar Harlingen
8 januari 2014 J. Schagen 94 jaar Berkenwoude
Wij zullen hen in eerbiedige herinnering blijven gedenken
Rectificatie: In KVO 126 is abusiefelijk vermeld dat wijlen Dhr P. Kools afkomstig was uit Breukelen.
Dit had Raamsdonksveer moeten zijn.
PAGINA 2
REDACTIE
Zoals in de vori-
ge uitgave heeft
kunnen lezen,
ben ik momen-
teel nog in active
dienst. Ik vaar op
dit moment met
de Zr.Ms. Evert-
sen voor anti
piraterij in de Indische Oceaan. Op onze
weg er naartoe was een apparaat om de
helikopter te rangen kapot. Gelijk wer-
den er 3 man ingevlogen van de fabri-
kant. Met een van de monteurs stond ik
op de brug een praatje te maken toen hij
mijn flipper zag. “Hoe is het nu om bo-
venwater te varen?” vroeg hij mij. Hij
had mijn aandacht volledig. Al snel bleek
ik te doen te hebben met Ignas Burgers,
die rond 1980 op de Dolfijn had gevaren.
Al snel herkende hij mij van de vorige
editie van de KVO en de toon was gezet.
Onderzeebootmannen onder elkaar heb-
ben we het nog maar even gehad over die
‘apenkano’s’. Helaas kan ik er tijdens de
ledenvergadering niet bij zijn om velen
van u te ontmoeten. Maar ik ga er vanuit
dat u net zulke leuke ontmoetingen zult
hebben als ik hier aan boord had.
Alle begin is moeilijk. Dit is een veel
gehoorde uitspraak. Het nieuwe jaar is
begonnen. Het oude heb ik afgesloten
met mijn eerste editie van “Klaar voor
Onderwater”. Als de nieuwe redacteur
heb Ik ondervonden dat de uitspraak
“alle begin is moeilijk” maar al te waar
is. Enthousiast begonnen aan de nieuwe
uitgave van KVO werd ik na het in de
bus vallen van de eerste uitgave al snel
gewezen op de fouten die er in stonden.
Paginanummering die niet klopte. Door
het veel verplaatsen van artikelen is de
paginanummering soms niet mee gegaan.
En als je dan toch pagina’s aan het ver-
plaatsen bent, dien je ook de inhoudsop-
gave mee te wijzigen. Vanwege een
deadline om het blad bij de drukker te
krijgen, is er niet goed meer gecontro-
leerd. Daar is mijn aandachtspuntje voor
de volgende editie. Helaas is er ook een
foutje geslopen in de overlijdensberich-
ten. Een verkeerde woonplaats is ver-
meld bij Dhr. P. Kools. Daar waar Breu-
kelen staat vermeld, had Raamsdonks-
veer moeten staan. Mijn excuses daar-
voor. Het leerpuntje voor mij is dat ik
berichten moet checken met de ledenad-
ministratie.
Gelukkig ben ik niet alleen gewezen op
de foutjes in het blad. Er zijn ook com-
plimenten binnen gekomen. Er zijn nog
lezers voor wie de inhoud er meer toe
doet dan de bladzijdennummering. Heel
hartelijk dank daarvoor. Toch zal ik pro-
beren om ook de details goed in orde te
krijgen voordat deze editie weer bij u op
de mat valt.
Wat vindt u in deze editie? Een verhaal
van de HMS Ocelot, heel herkenbaar
voor de meesten van ons die ook in de
koude oorlog hebben gediend.
Deze editie nog een verhaal over de Brit-
se onderzeedienst. Nu een wat moderner
verhaal over hoe een onderzeeboot bij-
droeg aan de val van de Libische leider
Kadaffi tijdens de Arabische lente van
2011. Ook hier weer herkenning voor de
mensen die hun fishplay’s in de Middel-
landse zee doorbrachten.
Naar aanleiding van het verhaal over de
Zeeleeuw vorige editie, kreeg ik nu kopij
binnen over de eerste trimduik van de
Zwaardvis.
In de media kwam ik wat tegen over de
O 16. Daarin werd vermeldt dat de O 16,
aangemerkt als oorlogsgraf, van de zee-
bodem wordt geplukt voor het oud ijzer.
We hopen natuurlijk dat hier spoedig een
stokje voor gestoken wordt. Dit is een
schending van oorlogsgraven.
Rest mij nog u veel leesplezier te wensen
en een enorm leuke dag tijdens de leden-
vergadering.
Eddy van Kesteren
Redactie
PAGINA 3
Zwaardvis eerste Trimduik
wege de nucleaire torpedo’s, die toen
klaar werden gemaakt om te lossen in de
haven!
Voor de eerste Trimduik met de Zwaard-
vis wisten wij waar we aan toe waren.
Op 15 september 1971 vertrokken we
van de RDM, met in de longroom een
speciaal kastje voor de RDM sigaren. We
voeren eerst elektrisch, later op de Wa-
terweg op de diesel. Het ging allemaal
goed, lees ik in mijn dagboekje. We
doen allerlei testen vooral op het onder-
waterbedrijf gericht: roeren, Hoofdbal-
lasttanks blazen, bloweren, trimmen en
batterij laden. Ten slotte komen we op 17
september voor anker.
Op 20 september gaan we naar zee voor
de eerste Trimduik.
Op 21 september om 16:14 gaat alles
dicht, “drie claxons” en na 21 minuten
zijn we afgetrimd op sluipvaart, pe-
riscoop diepte!
Een geweldig succes voor onze scheeps-
bouwingenieur Jaap van Rijn.
We hadden de eerste duik van de Dolfijn
nog in herinnering, toen zelfs het
Van 14 februari tot en met 5 maart 1971
voeren de aangewezen commandant van
de “Zwaardvis”, Ben Fanoy, en onderge-
tekende, hoofd toezicht op de RDM en
aangewezen HMK (Hoofd Machineka-
mer), mee met USS “Barbel” (SS 580)
van Manilla naar Hawaï, onderwater.
De Zwaardvis moest een kopie worden
van de Barbel, dat betekende een opti-
male druppelvorm met één schroef voor
de voortstuwing. Uiterlijk leek de
Zwaardvis nog wel op de Barbel, van
binnen niet meer; Nederlandse appara-
tuur en scheepsinrichting veroorzaakten
dat natuurlijk. Eén schroef en die vorm
van de boot, waren nieuw voor ons en
dus was het een goed idee om te gaan
kijken hoe e.e.a. bij de US Navy was
aangepakt, vandaar die tocht.
We leerden er enorm veel van en dachten
soms: dat had iets eerder gemoeten,
waardoor die kennis nog meer bruikbaar
was geweest. Onderweg hielden Ben en
ik een soort herdenking. Op 27 februari,
herdachten we “Slag in de Javazee”,
waar de Amerikanen niets van wisten.
Vlak voor aankomst in Honolulu moch-
ten wij niet meer in de BBK komen, van-
PAGINA 4
Zwaardvis eerste Trimduik
scheepsvlak nog bijgevuld moest worden
om de boot onder water te krijgen in
1961.
Op 22 september snuiverden we voor het
eerst op de 3 diesels. Het snuiversysteem
was buitenboord toch nog niet 100%: de
elektrodes op de topklep, de afdichtingen
van de mast. Het wa-
ren kleine zaken die
wel goed moesten
komen. Maar eigen-
lijk waren we erg te-
vreden toen we op 23
september in den
Helder terug keerden.
Tien dagen later de-
den we de diepduik
bij Stavanger. We
gingen tot 220 meter,
in 10 runs van steeds
20 meter dieper. Met
een zwetende direc-
teur Leen van der
Tas, van de RDM
achter de stoel van de
Chef Onderwaterbe-
drijf, mompelend:
“Mijnheer de Graeff,
gaat het allemaal wel
goed?” Waarop ik
antwoordde; “Zeker mijnheer, er lekt
nergens iets. Het is toch een boot van de
RDM?”
Toen we op 18 november terugkeerden
van het eerste gedeelte van de proeftocht,
was er maar één lijstje met 10 punten, die
hersteld moesten worden. Het hydrau-
lieksysteem, als totaal, was niet bevredi-
gend. De olie werd te warm, vooral bij
automatisch sturen met de roeren. Daar-
door lekte er veel olie, en sloegen de
pompen niet eens meer af!
Verder was de Zwaardvis klaar om in het
nieuwe jaar, 1972, door te gaan met de
werfproeftocht.
Hr.Ms. “Zwaardvis” is een goede boot
gebleken om later tot het nieuwe Walrus-
ontwerp te komen.
Pieter de Graeff.
PAGINA 5
Op het hoogtepunt van de koude oorlog,
deed de HMS Ocelot (S 17) dienst aan de
fontlinie. In het kat-en-muis spel met de
marine van de Sovjet-Unie verbleef ze
soms weken aan een stuk onderwater.
Wachtend, luisterend naar een teken van
de “vijand”. Vijf van haar bemanningsle-
den uit deze roemruchte jaren 60, halen
na jaren herinneringen op aan deze tijd.
Het was een bijzondere ervaring om te
leven onderwater.
Brian Defurey (Billy), Ron Hitchin
(Ted), Norman Hart (Nobby), Richard
Dixon (Dixie) and John Wakelin
(Wacker) zijn nu allen gepensioneerd.
Na jaren spreken ze elkaar nog steeds
aan met hun bijnamen die zij 50 jaar ge-
leden ook gebruikten. Ze houden regel-
matig reünies en halen dan herinneringen
op uit de oncomfortabele maar bijzonder
kameraadschappelijke tijd van werken,
leven en ademhalen met 65 anderen in
een pijp.
“Je liep elkaar tegen het lijf. Het was bij-
na onmogelijk om elkaar te passeren
zonder elkaar aan te raken” zegt Billy.
Niemand had hier moeite mee. “De
meesten van ons beschouwden de Ocelot
in zijn geheel als een kamer in je huis”.
Elke vorm van claustrofobie werd overi-
gens snel de kop ingedrukt door de Mari-
ne.
De ontmoedigende opleiding voor Britse
onderzeeboot bemanningen - historisch
gezien als "piraten" door andere marine-
mannen – hield onder ander in, ontsnap-
pen uit de diepte, verblijf in een afgeslo-
ten kamer zonder luchtverversing, en
worden opgesloten in een onderwater
geplaatste, verduisterde "druk pot".
Nobby herinnert zich ineens een zeld-
zaam incident. Een van de opvarenden
kreeg een paniekaanval terwijl de Ocelot
onderwater voer. “Hij schreeuwde – ‘Ik
wil eruit, Ik wil eruit’, en begon aan het
wiel van het ontsnappingsluik te draai-
en.” Voor hij dit daadwerkelijk kon
doen, werd hij overmeesterd en plat ge-
spoten. Uiteraard voor zijn eigen veilig-
heid, maar zeker ook voor die van de rest
van de bemanning. We hebben hem rus-
tig gehouden en verzorgd totdat we hem
over konden zetten op een passagier-
schip.
Het opgesloten zijn deerde de bemanning
schijnbaar niet. Wat ze wel goed herinne-
ren is de geur die er hing.
“De boot stonk”, zei Dixie. “Het stonk er
naar diesel, zweet, sigarettenrook en
etenswaar. Water was op rantsoen, zeker
HMS Ocelot Britse ‘Cold War’ veteraan
PAGINA 6
als we een fish-play (geheime operatie)
maakte. Je wist immers niet hoe lang je
met het water moest doen. Van tevoren
wist je niet wanneer je weer terug zou
zijn. Eén keer per week kreeg je een em-
mertje met water om te wassen en te
scheren. Dus uiteindelijk maakte ook
niemand zich daar druk om”.
Wat een grotere ergernis was, waren de
zakken vuil die zich opstapelden tijdens
lange patrouilles. Die werden gewoon in
het gangpad geplaatst. “We konden het
niet dumpen tijdens een patrouille. Het
zou onze positie aan de Russen kunnen
prijs geven als het opdreef of gevonden
werd”. Legt Billy uit. “Het bleef dus aan
boord tot het veilig kon worden ge-
dumpt”.
Aan boord werd het niet zo nauw geno-
men met tenues tijdens het varen. Ieder-
een droeg wat hij prettig vond. Deze pi-
raten tenues, zoals ze werden genoemd,
bestonden veelal uit spijkerbroek of korte
broek met een T-shirt. Wat je aan het
begin van de reis aan had, had je weken
later meestal nog aan. Billy kan zich nog
herinneren dat de sokken van Dixie tegen
de wanden plakten als je ze
er tegenaan gooide. Som-
migen menen zich te herin-
neren dat Dixie een soort
Rock-N-Roll feestjasje
droeg met bordeelsluipers
aan zijn voeten. Maar dit
wordt door Dixie ten stel-
ligste ontkend.
De officiële vaarbewegin-
gen van de Ocelot zijn door
het Britse ministerie van
Defensie nooit vrij gege-
ven. In de jaren 60 van de
vorige eeuw werd de
Ocelot veelvuldig ingezet
voor deze spionage missies,
maar ook voor NATO oefe-
ningen die regelmatig werden gehouden
(dekmantel) en het testen van nieuwe
wapensystemen. De meeste operaties
bleven geheim, soms zelfs voor de be-
manning van de boot. Zij kregen dan te
horen dat ze deelnamen aan een grote
oefening of een zogenoemde “wargame”.
“We wisten echt wel als we iets echts
geheims gingen doen”, zegt Nobby “het
pennantnummer op het sail werd dan
zwart gemaakt”.
Een van de “oefeningen” waaraan de
boot deelnam was dat ze ongedetecteerd
op de bodem van de oceaan moesten
gaan liggen. Op deze manier konden ze
geruisloos informatie verzamelen van
alles dat over hen heen voer. De boot
was dan in een soort geruisloze status,
“silent routine”. De sonaroperators van
andere onderzeeboten zouden anders
misschien iets aan boord van de Ocelot
kunnen horen. Ze communiceerden al-
leen nog fluisterend en ze legden rubber
matten op de vloer. En als je wilde ver-
plaatsen, moest je rubber zolen onder je
schoenen hebben.
HMS Ocelot Britse ‘Cold War’ veteraan
PAGINA 7
HM Submarine Ocelot
In dienst gesteld: 31 januari 1964
Uit dienst: augustus 1991 (27 jaar)
De Britten stopten met diesel boats.
Voorstuwing: diesel-electrisch
Bemanning: 70 koppen
Bewapening: 6 boegbuizen en 2 hek-
buizen, 20 torpedo’s (Mk8 of Mk24
tigerfish) of 50 mijnen
Waterverplaatsing: 2000 ton (2370 ton
onderwater)
Afmetingen: Lang 90 meter;
breed 8,1 meter; diepgang 5,5 meter
Duikdiepte: 200 meter
Klasse bestond uit 27 boten
(13 voor de Britse Marine)
De klasse staat bekend al een van de stil-
ste boten van haar tijd.
De bemanning had meestal geen idee
waar ze voeren. De enige indicatie was
de temperatuur aan boord. Kou beteken-
de dat ze mogelijk in Russische wateren
waren en als het warm werd, kon het
Caribisch water zijn. De mannen herin-
neren zich goed dat, zodra ze bij de
Onderzeedienst werden aangenomen, ze
een geheimhoudingsverklaring moesten
tekenen. Deze “Secret Act” verbood ze
om over hun werk te praten.
Iedereen had zijn eigen specialisme aan
boord. Voor de een was het torpedo’s
laden en onderhouden, de ander was so-
naroperator. Wat de mannen gemeen
hadden was dat iedereen een praktische
kennis had van hoe de boot geconstru-
eerd was. ’s Nachts werd in de boot ge-
dimd, rood licht gevoerd. De wacht
werd gelopen in 3 ploegen en elke dag
kende een vaste routine van wachtlopen,
schoonmaken, slapen en eten.
“De voeding was over het algemeen be-
ter dan op oppervlakte schepen”, kan
Wacker zich herinneren. “Ik heb nooit
een slechte maaltijd gehad” biefstuk, kid-
neypudding, “train smash” (tomaten in
blik met bacon) en andere heerlijke
maaltijden werden door de chef kok be-
reid in het kleine kombuis.
De maaltijden werden genuttigd in kleine
ruimtes op het messdeck, terwijl de offi-
cieren in de longroom aten. Vers voedsel
bleef niet langer houdbaar dan 2 of 3 we-
ken na vertrek uit een haven. Daarna
kwam alles uit blik.
Naast thee en koffie, werd de dagelijkse
behoefte aan vocht aangevuld met de be-
roemde oorlam, een “rum ration”. 70 cl
rum die dagelijks rond het middaguur
werd geserveerd tot 1970. De meeste be-
manningsleden keken uit naar deze dage-Tot time: Ted (back, second left) and Billy (back right)
PAGINA 8
lijkse slok alcohol die uitgereikt werd op
“tot-time” (time on target). Billy weet
nog maar al te goed hoe opgewonden
iedereen was als “up-spirits” werd aange-
kondigd. “De rum was als honing, ieder-
een juichte”.
Als ze niet op post stonden, deden de
mannen hun best om wat afleiding te
krijgen van de dagelijkse werkzaamhe-
den en te ontspannen. Er was immers
geen Tv, muziek en zeker geen internet.
Kaarten en gezelschapspellen waren erg
populair. Anderen verslonden boeken,
veel boeken. Gespannen wachtte ieder-
een op het moment dat de voetbaluitsla-
gen binnen kwamen.
Gesprekken waren altijd van algemene
aard en luchtig. De missie zelf werd
nooit besproken. Ook politiek en ge-
loofsovertuiging brachten de gespreks-
partners op glad ijs en werden gemeden.
De mannen hadden elkaar gewoon te to-
lereren, en terwijl de gemoederen natuur-
lijk oplopen, vooral tegen het einde van
lange patrouilles, werden geschillen snel
onderdrukt voor de veiligheid van ieder-
een.
Wacker herinnert zich de quizzen die
over het scheepsomroepsysteem worden
gehouden. Tijdens de zondag kerkdien-
sten in het voorschip, voorgegaan door
een officier, werd het lied voor degenen
die in nood op zee waren vaak gezongen
door een koor dat zich een plek had vero-
verd, samengedrukt naast de torpedo's.
Het mess-deck was ook het slaapgedeel-
te, algemene ontspanningsruimte en bio-
scoop. Film rollen werden in haven ge-
leend van de Navy library - Tom en Jerry
waren zeer populair ("de door Fred
Quimby geproduceerde," merkt Wacker
op), maar ook films als The Magnificent
Seven deden het goed. “Als de films
meerdere keren waren gedraaid, werd het
geluid uitgezet en nam iedereen een stuk
tekst voor zijn rekening”, lacht Nobby.
Zo werden de films, de een na de ander,
nog een keer bekeken terwijl de rest lag
te slapen achter het filmdoek.
De kooien waren zo klein dat als je er
eenmaal in lag, je je niet kon omdraaien.
Dixie weet nog dat zijn voeten perma-
nent uit zijn kooi staken. Ieder beman-
John "Wacker" Wakelin (left) on HM Submarine Tiptoe
PAGINA 9
ningslid is uitgerust met zijn eigen slaap-
zak en kussen, maar de kooien waren
vaak "hot bunks" – de een zijn bed uit,
een ander er in. "We waren zo moe, dat
je regelrecht je bunk indook na je wacht,
kleren en alles aan", herinnert hij zich.
Zoals velen had ook Wacker een foto van
zijn vrouw en dochter boven zijn hoofd
vastgespeld. Anderen waren niet zo ro-
mantisch. Een van de jongens had een
foto van zijn droomauto, een Aston Mar-
tin DB5 - de Bond auto in Goldfinger - in
zijn radarhut hangen.
Of ze hun vrouwen en vriendinnen mis-
ten? Nobby geeft toe dat het naar het
eind van de vaarperiode steeds moeilijker
werd. Ook naarmate hij langer geplaatst
was bij de Onderzeedienst vond hij het
steeds moeilijker worden. Wacker kreeg
het vooral moeilijk toen hij en zijn vrouw
kinderen kregen.
The 'Queen's pirates'
Onderzeese oorlogsvoering werd
aanvankelijk beschouwd als "niet-
beschaafd", en heeft geleid tot ver-
gelijkingen met piraten
Royal Navy onderzeeërs die terug-
keer van actie hijsen nog altijd de
Jolly Roger (Foto: Triumph 2011)
De "silent service" is betrokken
geweest bij iedere belangrijke ope-
ratie sinds 1902
Het Victoria Cross (hoogste Britse
militaire onderscheiding) is zeven-
maal toegekend aan bemanningsle-
den van onderzeeboten
De mannen vonden dat het werk door
moest gaan, en de totale isolatie - geen
telefoons, geen telegrammen, geen mail
– kon daar geen belemmering in zijn.
Persoonlijke telegram en berichten kun-
nen worden ontvangen door de boot,
maar alleen wanneer in de buurt van of
aan de oppervlakte, en vaak deze werden
ze vast gehouden totdat een operatie af-
gerond was.
Als radio-operator, kreeg Nobby de be-
richten binnen, soms was het goed
nieuws. "We hebben een flink aantal
'dear Johns'," zei hij, "maar het ergste
bericht dat ik ooit onder ogen kreeg was
voor een vriend wiens vrouw een mis-
kraam had gehad. De commandant ver-
bood me het te vertellen tot het einde van
de operatie, wetende hoe erg hij in pa-
niek zou zijn." Eenmaal in de haven,
werd het de man verteld, en werd hij naar
huis gestuurd. "Hij was ontroostbaar. Ik
heb hem nooit meer gezien."
Degenen die vrijwillig dienden wisten
dat het oncomfortabel en gevaarlijk werk
was. Billy (left), Dixie (centre), Ted (third right) and Nobby (second right)
with crewmates in 2012 at the 50th anniversary of the Ocelot's launch
PAGINA 10
Wat bezielde hen het toch te doen?
Aantrekkelijk was de unieke kameraad-
schap van bemanningsleden van onder-
zeeboten, gedeeltelijk gegenereerd door
de kleinere scheiding tussen officieren en
waarderingen en de mildere discipline en
kleding voorschriften in vergelijking met
de bovenwaterschepen.
Maar voor veel van deze jonge mannen
was de "operationele beloning" - de zeld-
zame kans in de koude oorlog face-to-
face te komen met de vijand, in een we-
reldklasse oorlogsschip.
Of, zoals Wacker stelt, "het was een
beetje een eigen geregisseerde jongens-
boek, een eigen avontuur".
De jongens van de Ocelot hebben regel-
matig een reünie om de herinneringen
aan hun opmerkelijke dagen van moed
op en onder zee te herleven. Hoewel de
tatoeages door de jaren wazig zijn ge-
worden, de kameraadschap is nog steeds
helder.
"Je maakt vriendschappen als deze niet
in een winkelstraat, " zegt Billy, “daar is
meer voor nodig”.
BBC History 12/12/13
By Sarah-Jane Hughes
PAGINA 11
2014 is al ruimschoots begonnen. De bo-
ten zijn allang weer naar zee vertrokken
met diverse bestemmingen. 2013 gaat de
boeken in als een jaar waarin alle doelen
die we ons gesteld hebben in het operati-
oneel jaarplan behaald hebben. Het is
goed om terug te kijken op een jaar
waarin de Onderzeedienst gedaan heeft
wat van haar gevraagd werd.
2013 begint voor Zr. Ms. Wal-
rus op maandag 7 januari met
een bemanningswissel. Ofte-
wel de Zr. Ms. Walrus wordt
bemand, en Zr. Ms. Zeeleeuw
wordt in goede handen achtergelaten bij
het marinebedrijf. De Walrus wordt na
een periode van ruim 2 jaar groot onder-
houd bij het marinebedrijf weer bemand
met marinepersoneel. De boot is onder
andere voorzien van nieuwe batterijen,
en een veelvoud aan nieuwe kleppen,
doorvoeringen en wat dies meer zij. Spik
en span ligt de boot eind april langszij
steiger 19. Boot en bemanning hunkeren
er naar om het zeegat uit te gaan. Toch
duurt het nog tot maandag 16 september
voordat de boot naar zee vertrekt. Voor-
afgaand aan deze vertrekdatum hebben
boot en bemanning een scala van trainin-
gen afgerond. Onder leiding van Com-
mandant Pieter Bas Peters wordt het
zeegat gekozen op die bewuste 16de sep-
tember. Het zal u niet verbazen dat een
serie van varende materieels beproevin-
gen moeten worden afgerond. Wateren
aan de Noorse zuidkust zijn bij uitstek
geschikt om alle beproevingen grondig af
te werken. Stavanger als uitvalshaven is
zeker geen straf. De beproevingen gaan
goed en op 15 oktober meert de boot af
te Den Helder. Veel rust worden boot en
bemanning niet gegund. Op 13 november
vertrekt de Walrus wederom naar zee.
Ditmaal niet om de boot te beproeven,
maar de bemanning. Eerst naar Faslane,
om daarna circa 5 weken een veelvoud
van complexe oefeningen af te werken.
Een opwerkteam van Britse en Neder-
landse collega submariners is aan boord
om e.e.a. te beoordelen. De walrus crew
doet het uitstekend en op 19 december is
de boot volledig operationeel.
Zoals u net las is de Zeeleeuw
in goede handen achtergelaten
bij het marinebedrijf. Op dit
moment ligt de boot, zoals ge-
pland, nog steeds bij het mari-
nebedrijf. Groot onderhoud en het in-
standhoudingsprogramma Walrus klasse
(IPW) zorgen ervoor dat de boot nog ze-
ker tot medio 2015 niet gaat varen.
Zr. Ms. Dolfijn begint 2013
met een dokking. De boot is
aan de beurt om geknipt en ge-
schoren te worden. Kort voor-
dat de boot naar het marinebe-
drijf wordt verhaald worden bemannin-
gen van Dolfijn en Bruinvis gewisseld.
Bemanningswissels worden met enige
regelmaat toegepast om de bootsbeman-
ningen wat rust te gunnen, en de platfor-
men onverminderd naar zee te sturen.
Over effectiviteit gesproken! Op 5 juni
vertrek de Dolfijn naar zee. Op dat mo-
ment voert LTZ1 Pim Hol het comman-
do. De reis duurt circa zes weken. Nadat
een havenbezoek Kiel succesvol is afge-
rond wordt koers gezet naar de Oostzee.
Wat deden de boten in 2013
PAGINA 12
De oefening US BALTOPS staat op het
programma. Aan interesse geen gebrek.
Aansluitend hierop legt de boot een be-
zoek af aan het Russische Sint Peters-
burg. Niet alledaags kan ik u zeggen. Op
13 juni meert de boot wederom af te Den
Helder. Steiger 19. Oud en vertrouwd. 2
september is de vertrekdatum van de vol-
gende reis. Het commando is overgeno-
men door LTZ1 Bastiaan Ruizeveld de
Winter. Het eerste commitment is deel-
name aan de wereldhavendagen te Rot-
terdam. Zondag 8 september kiest de
Dolfijn weer zee vanuit Rotterdam, rich-
ting zuid Engelse wateren. De komende
6 weken staan volledig in het teken om
FOST te ondersteunen. Diverse boven-
waterschepen worden gedurende deze
periode opgewerkt, en de Dolfijn is een
geduchte tegenstander. Tussen de inten-
sieve FOST weken door legt de boot ha-
venbezoeken af aan Plymouth, Cardiff en
Cork. Op 19 oktober keert de boot terug
naar Den Helder om vervolgens op 4 no-
vember alweer naar zee te vertrekken.
Voordat de boot vertrekt op 4 november
worden nogmaals de bemanningen ge-
wisseld. Onder leiding van Commandant
Welmer Veenstra wordt de boot ingezet
voor een operationele periode. Die duurt
uiteindelijk tot 24 december. Dan keert
Zr. Ms. Dolfijn, kort voor kerstavond,
weer terug in Den Helder.
De Bruinvis heeft per 14 janua-
ri een nieuwe bemanning. Boot
en bemanning hebben in het
jaar 2012 vele zeemijlen afge-
legd. Maar het platform is in
goede conditie, en dus wordt een beman-
ningswissel met Dolfijn toegepast om de
bemanning wat rust te gunnen. De nieu-
we bemanning van de Bruinvis staat te
trappelen om naar zee te gaan. Het gehe-
le voorjaar staat voor de Bruinvis in het
teken van de commandantenopleiding.
Reis 1-2013 begint op 5 februari en duurt
circa 3 weken. Onder leiding van LTZ1
Welmer Veenstra wordt veelal geope-
reerd in de Sognefjord en word de peris-
hers het vuur aan de schenen gelegd.
Twee Nederlandse kandidaten hebben
eveneens de handschoen opgepakt. Noor-
se wateren betekent veelal een havenbe-
zoek Bergen. Zo ook ditmaal. Op 22 fe-
bruari keert de boot terug in Den Helder.
Na een binnenligperiode van circa 2 we-
ken wordt op 3 maart alweer zee geko-
zen. Het vervolg van de commandanten
opleiding staat op het programma. De
reis gaat aanvankelijk richting Zuid En-
geland. Via Portsmouth en Plymouth
wordt de koers verlegd naar Faslane. In
schotse wateren word het pleit beslecht
voor de perishers tijdens de finale fase
van de submarine command course. Op
zondag 28 april wordt het perishers
breakfast genuttigd. Traditioneel, en o zo
mooi om mee te maken denk ik. De boot
keert op 4 mei terug in Den Helder. Op 3
juli gaat de boot een dag naar zee om
deel te nemen aan de kranslegging ter
nagedachtenis aan de O-13. Daarna staat
de boot gepland voor een dokking bij het
marinebedrijf. Door technische tegenslag
vertrekt de boot het resterende deel van
2013 niet meer naar zee.
Eric Duenk
Hoofd buro Operaties OZD
Wat deden de boten in 2013
PAGINA 13
De jaarlijkse reünie van onze vereniging zal worden gehouden op
woensdag 23 april 2014.
Dit jaar is gekozen voor het
Evenementen Centrum op de Marinekazerne Amsterdam.
Programma 23 april 2014
10.00 - 10.45 uur Aankomst Reünisten, koffie met cake
11.00 - 11.45 uur Algemene Vergadering
Agenda:
1. Opening door de Voorzitter
2. Mededeling van het Bestuur
3. Financieel verslag over het jaar 2013
3a. Bevindingen van de kascontrolecommissie
4. Rondvraag
5. Gastspreker : Groepsoudste Onderzeedienst KTZ H.L.J. Ammerlaan
Onderwerp : Heden en toekomst van de Onderzeedienst
6. Sluiting door de Voorzitter
11.45 - 13.30 uur Bijpraten onder het genot van een drankje
13.30 uur Uitgebreide nasi-maaltijd (u wordt uitgenodigd om aan tafel te gaan)
16.00 uur Tap dicht - Einde reünie.
De kosten zijn gesteld op € 7,50 per deelnemer over te maken op
rekeningnummer NL57 INGB 0003 9284 64 t.n.v.:
Reünistenvereniging Onderzeedienst
Jolstraat 74,
1784 NL Den Helder
Onder vermelding van “Reünie 2014”.
Mocht u uw overschrijving elektronisch doen, dan verzoeken wij u uitdrukkelijk in de
ruimte voor de mede-delingen duidelijk uw naam aan te geven, dit om te voorkomen
dat niet te achterhalen is van wie de betaling voor deelname is. Ook wanneer u een an-
der laat betalen, vermeld dan de naam van de deelnemer. Na betaling komt u op de
deelnemerslijst. Uiterste datum betaling is 9 april 2014, uw betaling moet dan bin-
nen zijn!
Let op: U ontvangt geen uitnodiging zoals in het verleden gebruikelijk was.
REÜNISTENVERENIGING ONDERZEEDIENST Reünie 2014
PAGINA 14
REÜNISTENVERENIGING ONDERZEEDIENST Reünie 2014
N.B.: Deze reünie is alleen voor Heren en leden van onze vereniging, medische bege-
leiding is toegestaan.
Huishoudelijke mededelingen:
Parkeren: Er is voldoende parkeergelegenheid op het terrein van de Marine-
kazerne Amsterdam (Zorg voor een goede legitimatie en volg de
aanwijzingen van het Bewakingskorps)
Openbaar vervoer:Trein Amsterdam Centraal, bus lijn 48 (busstation voor het
Victoria Hotel) richting R.J.H. Fortuynplein, uitstappen bij halte
Kattenburgerstraat, vertrekt om de 10 minuten.
Terug naar Centraal Station bus lijn 22 opstappen bij het Scheep-
vaartmuseum.
Er is geen bootje beschikbaar
Naambadges: Bij binnenkomst zal uw naambadge worden uitgereikt. U wordt
vriendelijk verzocht deze na afloop weer in te leveren.
Consumpties: U ontvangt 3 consumptiemunten. Verdere consumpties kosten on-
geveer € 1,50 per stuk en kunnen contant afgerekend worden.
CONCEPT Jaarverslag 2013 over de financiën van de vereniging Inkomsten over
2013 Uitgaven over 2013 Contributies 12.290,00 Bestuurkosten 2.162,01 Reünie 1.478,00 Representatie 495,00 Rente 596,54 Reünie 273,06 Diversen 15,00 KVO 5.971,94 Contributie restitutie 30,00 + Diversen 318,51
Totaal: 14.379,54 Totaal: 9.250,52
Inkomsten - Uitgaven
= Winst 14.379,54 - 9.250,52 = 5.129,02
Vermogen van de vereniging per 31 december 2012 38.990,82 Saldo winst: 5.129,02 Vermogen van de vereniging per 31 december 2013 44.119,84
PAGINA 15
Een Nederlandse onderzeeboot die tij-
dens de Tweede Wereldoorlog zonk voor
de kust van Maleisië is mogelijk door
bergers aangetast. De boot, de O16, is
een oorlogsgraf en de laatste rustplaats
van tientallen opvarenden. Op de plek
van het wrak is een kraanvaartuig gezien
met aan op het dek een grote hoeveelheid
roestig oud ijzer.
Het is de vrees van ieder nabestaande:
duikers die met snijbranders de stalen
sarcofaag te lijf gaan waar de stoffelijke
resten van hun familielid al 72 jaar in lig-
gen.
Het ministerie van Defensie kan niet be-
vestigen of de boot of delen van het vaar-
tuig daadwerkelijk zijn geborgen. Een
woordvoerster spreekt wel van een 'zeer
verontrustende melding', met name voor
de nabestaanden van de omge-komen op-
varenden.
Defensie bevestigt dat de positie van het
wrak van de Nederlandse onderzeeër
overeenkomt met de plek waar het moge-
lijke bergingsvaartuig is gezien. Het mi-
nisterie is daarover ingelicht door derden.
De Hr. Ms. O16 was onderweg naar Sin-
gapore en voer aan de oppervlakte. Ze
liep op 15 december 1941 op een mijn,
waardoor de onderzeeër zonk. In de da-
gen daarvoor had de Nederlandse boot
meerdere Japanse schepen getorpedeerd.
De oorlog met Japan was toen nog maar
een paar dagen oud.
Van de opvarenden van de onderzeeër
overleefde slechts één man: bootsman
Cor de Wolf. De 41 andere zeelieden
kwamen om het leven, onder wie com-
mandant Anton Bussemaker.
“De ondergang was dramatisch. De O16
voer aan de oppervlakte richting Singa-
pore. Cor de Wolf stond samen met
Commandant Bussemaker en 4 collega´s
als uitkijk op de brug. Aan de horizon
waren flitsen van vuurgevechten en ont-
ploffingen te zien. Om 02:30 ´s nachts
klonk een explosie die de boot hevig
deed schudden. De O16 was op een Ja-
panse mijn gelopen. `Onze trouwe O16
verdween in minder dan een minuut on-
der water` vertelde de Wolf. 36 beman-
ningsleden zaten in de val.
De Wolf verteld “De commandant pro-
beerde het luik dicht te schoppen zodat
het water niet naar binnen zou stromen.
Opeens bevond ik me in zee. Ik zag niets
door de duisternis en de hoge golven.
Toen ik anderen hoorde schreeuwen,
zwom ik er heen. Commandant Bussema-
ker was er niet bij. We riepen naar de
commandant en hoorden een vaag ant-
A salvage crane was caught stripping the wreck of a Dutch subma-
rine in October 2012.
Schending Oorlogsgraf
PAGINA 16
woord, maar hij was helaas te ver weg”.
De 5 mannen zwommen richting het vas-
te land, maar dat was ver weg en de
stroom zat tegen. Vier redden het niet.
Bram de Bos verdween rond 17:00 uur ’s
middags als voorlaatste onder water.
Toen was Cor de Wolf alleen. De nacht
viel en hoewel de bootsman verging van
de dorst en hallucineerde, spoelde hij na
38 uur op een eiland aan. Hij moet be-
resterk zijn geweest, want hij bleek ruim
80 kilometer te hebben afgelegd. De
Wolf ging na te zijn hersteld weer bij de
Marine aan de slag.
De O-16 werd in 1995 teruggevonden op
een diepte van 53 meter. Het is officieel
als oorlogsgraf aangemerkt. Volgens
KLTZ Robin Middel, woordvoerder van
de Koninklijke Marine, is het probleem
dat de meeste oorlogsgraven in internati-
onale wateren liggen. Er is dus geen ge-
biedsverantwoordelijke die de status kan
beschermen.
Enkele dagen voor het zinken van de
O16, had de boot aktie ondernomen tegen
de Japanners in dit gebied. Op 11 dec
1941, enkele dagen na het uitbreken van
de oorlog tegen Japan, torpedeerde de
O16 vier Japanse troepenschepen die
voor anker lagen. De schepen werden
allen geraakt. Deze aktie werd in de me-
dia, en niet in de laatste plaats de Ameri-
kaanse media, breed uitgemeten. Com-
mandant A.J. Bussemaker kreeg o.a.
hiervoor dan ook de (Distinguised Servi-
ce Medal) Militaire Willemsorde.
In Australië ontstond ophef toen bleek
dat commerciële bergers het oorlogsschip
HMAS Perth ernstig hebben beschadigd.
De bergers waren waarschijnlijk uit op
het metaal van het schip. Het Australi-
sche schip werd in 1942 tot zinken ge-
bracht in de oorlog met Japan. Het is de
laatste rustplaats van meer dan 350 opva-
renden en ligt in Indonesische wateren
14-12-2013 Bron ANP
Originele tekst uit de website
van ABC
'Extensive' wreck damage reported
by divers
Several salvage barges have been
spotted in the area, and one was pho-
tographed in October dredging up the
carcass of a Dutch submarine - the
O-16 - which sank off the coast of Ma-
laysia.
PAGINA 17
Arabische lente & de val van Kadaffi
Dit is het verhaal over hoe een Britse on-
derzeeboot bijdroeg aan de val van de
Libische leider Muammar Gadaffi. In
december 2010 begon de Arabische lente
in Tunesië Op 15 februari 2011 begon-
nen ook de vreedzame protesten en ge-
welddadige opstanden. In Augustus
vluchtte hij en zijn familie uit Tripoli
naar Sirte. Voor Nederlandse onderzee-
bootmannen uit de “koude oorlog” geen
onbekend gebied. Na een lange zoek-
tocht werd hij op 20 oktober 2011 gevon-
den en zonder proces kort daarna ver-
moord.
De rebellen die wrede tiran kolonel Gad-
dafi van zijn troon stootten hadden een
geheime bondgenoot. Een machtige
bondgenoot die ze nooit zagen maar die
ontzagwekkend veel respect kreeg.
Nu is het conflict voorbij is kan onthult
worden dat de Britse nucleair aangedre-
ven onderzeeër HMS Triumph gestatio-
neerd was onder de golven vlak voor Li-
bië en raketten afvuurde. De hi-tech boot
vertrok zoals altijd rustig uit Devonport
vlak nadat VN-Veiligheidsraad op 17
maart 2011 resolutie 1973 had aangeno-
men. Ze zette koers naar de Middelland-
se zee met als missie een no-fly zone af
te dwingen ter bescherming van burgers
die door Gaddafi massaal werden afge-
slacht met zwaar militair materieel. De
130-koppige bemanning van HMS Tri-
umph mocht hun thuisfront niet vertellen
wat de reis inhield. In plaats daarvan
moesten ze brieven schrijven die vlak
voor vertrek op de post werden gedaan.
Terwijl de opstandelingen de opstand in
een stroomversnelling brachten, vuurde
de HMS Triumph met succes Toma-
hawk kruisraketten af op tientallen be-
langrijke Libische doelen.
Dicht onder de kust opererend, geholpen
door de uitstekende surveillance eigen-
schappen van de boot, wisten ze de po-
gingen van de special forces van Gaddafi
om de havenuitgang van Misrata van
mijnen te voorzien, te voorkomen. Zo
zijn de levens van honderden burgers
gered die zouden zijn omgekomen bij het
zinken van de schepen met vluchtelingen
die het geweld trachtten te ontvluchten.
Op 18 maart 2011, slechts zeven dagen
nadat ze opnieuw naar Libië waren gedi-
rigeerd, werd onder codenaam ´Operatie
Ellamy`, eerste aanval vanaf de hunter-
killer onderzeeër, en de eerste van een
Britse eenheid, uitgevoerd
Commandant van HMS Triumph, Rob
Dunn (48), zei: "Sinds de Tweede We-
reldoorlog is een onderzeeër niet zo ef-
fectief en flexibel ingezet. We zaten on-
gelooflijk dicht onder de kust, kijkend en
luisterend naar de strijd rondom Misrata.
Tegelijkertijd verstrekten we de meest up
-to-date informatie en gaven vroegtijdige
waarschuwingen voor dreigende aanval-
len op de haven en de NAVO-schepen."
CDR Dunn, voegt eraan toe: "Wij zijn de
speciale troepen van de maritieme we-
reld. We doen dingen die een ander krul-
lende tenen zou geven."
PAGINA 18
Arabische lente & de val van Kadaffi
Om onopgemerkt te blijven moest Cdr
Dunns bemanning leven in een omgeving
van stilte.
Ingebouwde zaken zoals dekken met
vloerbedekking en een wasmachine die
op blokken de schokken absorbeert, ver-
minderde uitgestraalde ruis. Periscoopge-
bruik was tot een minimum beperkt. En
bij een aktie stopten de mannen acuut
met douchen werd toilet doortrekken be-
perkt. Als het afvalwater buitenboord
gespoeld werd, zou dat hun aanwezig-
heid verraadden kunnen hebben.
Een van de bemanningsleden van onder-
zeeër die in deze stressvolle periode bij-
na continu met zijn vinger op de lanceer-
knop zat was Mick Troth (29), wiens
taak het is om elke Tomahawk exact op
het gewenste doel te krijgen. Hij moet er
voor zorgen dat de missileluiken open
zijn, de lanceersilo´s vol zijn met zeewa-
ter voordat de lanceersleutel wordt om-
gedraaid. En als de commandant de op-
dracht geeft om te vuren, drukt hij op de
lanceerknop.
Mick Derbys, zegt: "Voor de kust van
Libië opereren was heel spannend. Wij
deden het voor echt en iedereen was
daarvan doordrongen en dus scherp.
"Alles werd steeds opnieuw gecontro-
leerd en gecheckt. Maar toen ik we de
eerste keer voor echt op de vuurknop
drukte, ging er een siddering door me
heen. "Ik vind het niet erg dat ons werk
geheim is en we niet veel erkenning krij-
gen. Wij weten met ze allen dat we goed
werk hebben gedaan." De raketten heb-
ben een groot bereik en het kan enige tijd
duren voordat ze hun doelen bereiken.
Wanneer de mannen klaar met het afvu-
ren en de normale routine weer wordt
opgepakt gaan ze te eten. Pas dan, terwijl
ze de pizzapunten wegkauwen, worden
ze zich bewust van de aanval die ze zo-
juist hebben uitgevoerd.
Leven op een onderzeeër, vanwege de
speciale omstandigheden, wijkt af van
dat aan boord van een oppervlakte oor-
logsschip. Luiken, compartimenten en
luchtdruk worden elk per uur gecontro-
leerd. Snelle reacties op brand en over-
stromingen zijn noodzakelijk en worden
eindeloos geoefend. Er is aan boord niet
genoeg ruimte om voor iedereen een ei-
gen bed te hebben. Er zijn slechts 80
bedden aan boord voor de 130 koppen.
Een derde van de bemanning slaap om-
en-om in hetzelfde bed in de benauwde
slaapzaal, hot-bunking.
Bezoekers van alle rangen slapen tussen
missiles en torpedo's in het wapencom-
partiment. Zij weten dat wanneer hun
onderzeeër niet meer aan de oppervlakte
kan komen in gebieden waar de oceaan
kilometers diep is, ze daar hun einde vin-
den.
Verenigd door het geheim van hun werk
en de gevaren die zij lopen, hebben on-
derzeeboot bemanningen een hechte
band met elkaar. Ook de bijzondere,
soms cynische of harde humor die ze
hoog houden geeft ze de motivatie om
het routine van wachtlopen vol te hou-
den. Eten is echt een obsessie voor de
meesten. Ze geven eten dan ook bijna-
PAGINA 19
men zoals ‘snorkers’ voor worstjes.
(‘dikke dakko’s’ voor frikadellen bij de
Nederlandse Onderzeedienst. (Red)) En
‘Nellies Wellies’ gefrituurde beignets.
De menulijst is meer dan slechts een op-
somming van de maaltijden. Het helpt de
bemanning niet vergeten welke dag het is
als maanden bezig zijn geweest onderwa-
ter. Als het is ‘fish and chips’ is moet het
vrijdag zijn. Er is in het weekend een
goed gebraden dish en op zaterdagavond
kijkt iedereen reikhalzend uit naar de
steak.
Recente plannen op HMS Triumph om
over te stappen op woensdag van een
curry naar een mixed grill resulteerde
bijna in "muiterij" en werd snel getorpe-
deerd.
Er is alcohol aan boord maar er wordt
niet veel gedronken omdat de mannen
alert dienen te blijven. Elke nacht, diep
in de ingewanden van de sub, bakken de
stokers aardappelen. Gezeten naast ande-
re machines houden ze toezicht op de
nucleaire reactor.
Bemanningslid Graham "Scouse" Finley
(30), zei: "Ik weet niet wat de juiste tem-
peratuur voor spuds (kleine aardappel-
tjes) is maar als we ze om 22.30 uur op
zetten zijn ze 3 uur later perfect, krokant
aan de buitenkant en zacht van binnen.
"persoonlijk vind Ik ze het lekkerst met
een beetje boter, kaas en curry pasta.
Sommigen doen er van alles op, vooral
veel van alles." De Chef Technische
Dienst voegt toe: "je kan waarschijnlijk
wel andere voedsel zoals forel klaar ma-
ken, maar je wilt niet de machinekamer
uit stinken."
Onderzeeërs zijn overigens berucht voor
hun minder fris ruikende interieur en het
gebrek aan luxe. Een compensatie hier-
voor is dat de matrozen de best betaalde
zijn in de Royal Navy. Een trip op zee
verhoogt het salaris met ongeveer 30%
oplopend tot ongeveer 40.000 pond per
jaar
.Bij de Britse Onderzeedienst zijn veel
minder mensen hun baan verloren dan op
andere gebieden van de Marine. Dit om-
dat er geen subs zijn geschrapt in de re-
cente militaire bezuinigingen.
De 8.000 man sterke gemeenschap van
bemanningsleden van onderzeeboten was
diep geschokt door de bekentenis van
Ryan Donovan voor de moord op Lt Cdr
Ian Molyneux op HMS Astute afgelopen
April.
Als de mannen op een geheime missie
zijn, en een familielid overlijdt, kunnen
ze niet afstappen of contact opnemen met
hun familie.
In een aantal gevallen kan de comman-
dant het stilzwijgen verbreken en het
nieuws net vóór het volgende havenbe-
zoek meedelen. Het bemanningslid reist
vervolgens af naar huis. Vrouwen heb-
ben nooit gediend op Britse onderzeebo-
ten. Vanwege de vrees voor giftige stof-
fen in de atmosfeer van de boot kunnen
vruchtbaarheidsschade of schade toe-
brengen aan de foetus in een vroeg stadi-
um. Maar in andere marines werken ze al
wel op onderzeeboten. De Australiërs,
Zweden en de Canadezen hebben zelfs
gemengde slaapruimten. Medisch onder-
zoek heeft nu eindelijk ook in het Vere-
nigd Koninkrijk de weg vrijgemaakt. Het
is aan het ‘Ministry of Defence’ om een
besluit te nemen vrouwen toe te laten tot
de Vanguard-klasse in 2014.
Onderofficier Paul Foran (47), zei:
"Niemand twijfelt er aan dat vrouwen het
werk kunnen doen. Maar ik vraag me af
hoeveel zullen het willen doen en wat is
de verhoudingen die nodig zou is zodat
ze zich comfortabel voelen aan boord."
Onderofficier Foran, al 31 jaar onderzee-
bootman is en die de mannen JK noe-
men, voegt er aan toe: "Ik zou het ver-
welkomen. We hebben al homoseksuele
mannen aan boord. We zijn er een beetje
Brits-stug over." 24 oktober 2011
By Daily Mirror
Foto’s: Tony Spencer
PAGINA 20
PAGINA 21
Minister van Defensie, Jeanine Hennis-
Plasschaert, wil dat onderzeeboten
gescheiden ruimten krijgen voor mannen
en vrouwen, zodat op den duur ook
vrouwen in de gevechtsfuncties kunnen
gaan werken bij het Korps Mariniers en
de Onderzeedienst. Nu worden vrouwen
geweerd in die functies, wegens gebrek
aan privacy aan boord.
Geslachtsbepaalde' activiteiten
De minister zegt in een interview met
Elsevier dat ze heeft onderzocht hoe
'geslachtsbepaald' de beroepsactiviteiten
zijn bij het Korps Mariniers en de
Onderzeedienst. "Gescheiden slaapruim-
ten en gescheiden sanitaire voorzienin-
gen zijn onmogelijk", zegt ze. Uit prak-
tische overwegingen worden daarom nu
geen vrouwen toegelaten. Dat moet
veranderen, vindt de minister.
Vrouwentoilet in OZBTN
In VS verbod voor vrouwen opgeheven
In Amerika was het voor vrouwen lange
tijd verboden een gevechtsrol in het leger
te bekleden. Eind vorige maand (aug
2013) werd dit verbod afgeschaft door
minister van Defensie, Leon Panetta. In
Nederland mogen vrouwen wel al
gevechtsfuncties bekleden, bijvoorbeeld
bij de luchtmacht. Tot nu toe werden
vrouwen echter in onderzeeërs nog
geweerd. Hennis-Plasschaert: "Als bij de
bouw van een nieuwe generatie
onderzeeboten rekening kan worden
gehouden met gescheiden voorzieningen,
kan dat tot een wijziging leiden."
Minister op werkbezoek
De minister ging de vorige weken op
werkbezoek om 'beeld en geluid te
krijgen bij wat militairen moeten
doorstaan'. Zo bracht ze vorige week de
nacht door in een 'sneeuwhol' omdat ze
met militairen op trainingsmissie in
Noorwegen was. Ze kreeg meteen een
nieuwe uitnodiging:
CATRIEN SPIJKERMAN
Foto ANP/ Lex van Lieshout
PAGINA 22
