Theoretische verantwoording DOT

Vak: Specialisatie oude kindToetscode: T.APO.43212Naam: Esther, Daphne, Sanne, Anescka, Battice, JensAllison, Lindi, Marjolein, Tess, Maurice. Klas: ELB3VOKBStudiejaar: Werkplekbekwaam, leerjaar 3Naam Docent: Pieter BlankenInleverdatum: 01-11-2016

Inhoudsopgave

Inleiding.................................................................................................................................................3

De ontwikkelingsgebieden..................................................................................................................4

Het informatieverwerkingsmodel.......................................................................................................5

Metacognitie.........................................................................................................................................7

Eigen metacognitieve kennis en vaardigheden...............................................................................8

De breinprincipes...............................................................................................................................13

De onderzoekende didactiek............................................................................................................15

De theorie van Marzano...................................................................................................................17

Maatschappelijke ontwikkelingen in relatie tot het vormgeven van onderwijs...........................18

Hoe wordt er rekening gehouden met de actuele beeldcultuur?.................................................20

De kerndoelen....................................................................................................................................21

Hoe worden de leeropbrengsten in kaart gebracht?.....................................................................24

21st Century Skills.............................................................................................................................25

Bibliografie..........................................................................................................................................28

2

Inleiding

De opdracht voor het DOT (docent ontwikkel team) voor dit kwartiel was om onderwijsmateriaal te ontwerpen dat bruikbaar is voor de bovenbouw. Het onderwijsmateriaal moest aansluiten op de 21ste century skills en op de vakken PO, OJW en KO. Het onderwijsmateriaal is te vinden op onze ontworpen website. De website is ontwikkelt voor leerkrachten. Wanneer ons onderwijsontwerp echt verkocht zou worden zou er een inlogcode aan de site kunnen worden gekoppeld zodat leerkrachten kunnen inloggen om het materiaal te kunnen bekijken. Het onderwijsmateriaal heeft als onderwerp mediawijsheid. Ook dit leest u terug in dit verslag. Het onderwijsmateriaal bestaat uit 4 challenges van ongeveer 2,5 uur per challenge. We hebben gekozen voor deze challenges om de kinderen ervan bewust te maken, hoe ze op de juiste manier met media om moeten gaan. De challenges hebben verschillende onderwerpen zoals de actualiteit en gezond en redzaam gedrag. In dit verslag leest u de verantwoording van ons onderwijsmateriaal.

We wensen u veel plezier met het lezen van dit verslag!

3

De ontwikkelingsgebieden

Neurologisch: Rond je zesde levensjaar hebben de hersenen ongeveer 90 procent van het gewicht van volwassen hersenen bereikt (Römgens, 2011). Als je 10 jaar bent, is het ongeveer 95% procent. Door de toename van synaptogenese zit het kinderbrein vol met kansen en mogelijkheden om van alles te leren, de plasticiteit is groot. Het is afhankelijk van wat je ermee doet, hoe groot het netwerk van neuronen wordt. Hoe meer er wordt geoefend, hoe sterker de verbindingen worden. In de kindertijd ontwikkelen zich eerst vaardigheden zoals horen, zien, motorische vaardigheden en taal. Vanaf ongeveer het 10e levensjaar komt de ontwikkeling van het abstract denken, logische denken en redeneren goed op gang. Bij ons onderwijsontwerp zie je vooral terug dat leerlingen abstract moeten denken en bezig zijn met logisch redeneren en denken. Bij het logisch redeneren en denken leggen de kinderen verbindingen tussen bijv. gewenst gedrag op facebook (een vlog maken met de kennis die ze van ons hebben gehad over mediawijsheid). Ook zijn kinderen bezig met horen, zien en taal doordat ze zelf een actieve rol hebben in het ontwerpen en het ontwikkelen van hun eigen concepten. Kortom: vanaf groep 4 is ons onderwijsontwerp al zeer goed bruikbaar.

Cognitief: De leerlingen leren bij ons onderwijsontwerp over mediawijsheid. Mediawijsheid past erg goed bij de 21st century skills (probleem oplossend denken, kritisch denken, ICT vaardigheden). Hierbij leren de kinderen hoe ze zichzelf moeten presenteren op het internet, hoe ze een eigen vlog moeten maken (vorm, betekenis en materiaalgebruik in je vlog). De kinderen leren wat sociale media voor invloed kan hebben op jezelf maar ook op anderen. Wat gebeurt er bijvoorbeeld als je een foto deelt op facebook? Waar komt de foto terecht en wie krijgt het te zien? De kinderen zijn dus veel bezig met abstract denken, logisch denken/redeneren en het presenteren van zichzelf en hun concepten.

Creatief: De kinderen leren vooral bij het maken van een eigen vlog hoe ze hun creativiteit moeten gebruiken. Wat willen ze vertellen, wat brengen ze in beeld, welke kleuren gebruiken ze, hoe moeten ze gaan staan om goed in beeld te zijn, wat voor kleuren spreken andere mensen aan. Hierbij leren kinderen dat ze out off the box moeten denken en met originele ideeën moeten komen. Ook bij het maken en ontwerpen van een eigen jeugdjournaal zijn kinderen actief bezig. Welke onderwerpen laten ze bijvoorbeeld aan bod komen en hoe presenteren ze dit? Al met al staat creativiteit en logisch denken en redeneren veel met elkaar in verband. Dit maakt dat het onderwijsconcept erg ‘breed’ is en veel ontwikkelingsgebieden zal stimuleren.

Sociaal-Emotioneel: De gevoelige periode voor de emotionele ontwikkeling ligt tussen 2 maanden en dertig maanden. Het is mede van de opvoeding van ouders afhankelijk hoe kinderen zich emotioneel ontwikkelen. Wat al vroeg is ingeslepen tijdens de gevoelige periode is moeilijk af te leren. Vanaf de geboorte ontwikkelt zich een ongelijke strijd tussen het limbisch systeem (de emoties) en de prefrontale cortex (het rationele brein). Het limbische gebied is rond 12 jaar volgroeid terwijl de prefrontale cortex dan nog volop in ontwikkeling is. Emoties spelen dan ook voorlopig nog lang een hoofdrol. Voor leerkrachten is het van belang om professioneel om te gaan met emoties van kinderen. In ons onderwijsmateriaal zie je vooral terug dat kinderen met elkaar moeten samenwerken en de emoties die hier soms bij komen moeten accepteren en gaan ervaren. Kinderen moeten inlevingsvermogen tonen bij het maken van het journaal maar ook bij het maken van vlogs.

4

Van leerkrachten vraagt dit stimulatie om met elkaar samen te werken en deze samenwerking te bevorderen. Ook moet de leerkracht in gesprek gaan met de kinderen wanneer er frustraties komen over bijv. de samenwerking. Het limbische systeem en de prefrontale cortex komen in ons onderwijsontwerp allebei uitgebreid aan bod. Dit omdat de kinderen voor wie het onderwijsontwerp bedoeld is nog in beide ontwikkelingsfasen zitten.

5

Het informatieverwerkingsmodel

Alles wat we waarnemen, komt binnen via de verschillende zintuigen: zien, voelen, horen, proeven en ruiken (Römgens, 2011). Ons informatieverwerkingsproces start dan ook met waarnemingen vanuit de omgeving. Wanneer de omgevingsprikkels voldoende sterk en betekenisvol zijn, zorgen ze voor nieuwe neurale verbindingen. Je neemt niet alle prikkels even sterk waar. Prikkels worden selectief toegelaten, afhankelijk van de ervaringen die je hebt gedaan in je persoonlijke verleden en dus opgeslagen liggen in het lange termijngeheugen.

Elk zintuig slaat informatie op in het daarbij behorende deel van het brein. Bewegingsprikkels in de motorische cortex, auditieve prikkels in de auditieve cortex en visuele prikkels in de visuele cortex. Hoe meer zintuigen er tegelijkertijd worden ingeschakeld tijdens de opname van de leerstof, hoe meer mogelijkheden de leerlingen hebben om de informatie weer terug te halen.

De kinderen worden zintuigelijk geprikkeld tijdens de eerste challenge met een beginvlog. In deze vlog worden de kinderen gemotiveerd en gestimuleerd om na te denken over hoe ze zichzelf moeten presenteren op het internet. De kinderen zullen selectief informatie gaan opnemen uit de vlog. Kinderen leggen misschien wel verbindingen tussen wat ze nu zelf doen op het internet en wat ze zouden moeten en kunnen doen op het internet. Welk gedrag laten ze zien en welke gevolgen heeft dit voor later?

Het zou zo kunnen zijn dat de kinderen in het langetermijngeheugen al informatie hebben opgeslagen over hoe ze zich moeten/kunnen gedragen op het internet. De nieuwe informatie wordt dan gekoppeld aan bestaande informatie. Dit is voor elk kind verschillend, maar wel een zeer aantrekkelijk onderwerp om mee te nemen in het onderwijsontwerp.

In de beginvlog worden de kinderen gemotiveerd en geprikkeld voor de komende lessen. Er wordt informatie verteld over de komende lessen. Deze informatie zullen de kinderen waarschijnlijk niet allemaal onthouden. Een groot deel van de informatie komt binnen in het kortetermijngeheugen. Wanneer de informatie aansluit bij reeds verworven kennis, dan zou de hippocampus de informatie toe laten tot het langetermijngeheugen. In de vlog wordt dan ook vooral aangesloten bij reeds verworven kennis. Veel kinderen weten wat facebook is, hebben mensen die ze volgen op Youtube en kijken naar vlogs. De kinderen gaan waarschijnlijk de informatie over wat ze gaan doen de komende weken onthouden.

6

Het werkgeheugen van de kinderen kun je vergelijken met een soort werktafel of kladblok. Delen van informatie die de kinderen krijgen, houden ze maar een les vast en bepaalde informatie beklijft. Bepaalde informatie wordt vastgehouden, daarna worden er verbindingen gelegd met de reeds aanwezige kennis.

In ons onderwijsmateriaal sluiten wij aan bij de kennis die de kinderen al hebben over facebook, het journaal en vloggen. De kennis over mediawijsheid wordt uitgebreid en wij hopen dat uiteindelijk de nieuwe, aangeboden stof in het langetermijngeheugen blijft kleven. We willen bereiken dat de leerlingen het geleerde kunnen toepassen en dus voor de verbinding in andere situaties kunnen zorgen. Dit zal getest en getoetst worden in de laatste challenge van ons onderwijsontwerp.

7

Metacognitie

Metacognitie wordt ook wel kennis over kennis genoemd. Het gaat hierbij om kennis over je eigen kennis in het algemeen. Bij de taxonomie van Brown hebben we het over 2 dimensies (Meta cognitie) . - Kennis over de eigen cognitieve activiteit: kennis over kennis.- Regulatie van de eigen cognitieve activiteit: vaardigheden die je inzet tijdens verwerken van kennis (samenvatten, samenvatting van ander bekijken).

Bij kennis over de vaardigheden kun je denken aan: - voorspellen: hoe moeilijk is deze opdracht?- plannen: wat zal ik precies doen om deze taak uit te werken?- monitoren: wat weet ik nog niet, maar moet ik echt weten om mijn doel te bereiken?- Evalueren: in welke mate ben ik erin geslaagd om de kern uit het verhaal te halen?

In ons onderwijsmateriaal gaat het veelal over de regulatie van de eigen cognitieve activiteit. De leerlingen moeten veel activiteiten zelfstandig en in samenwerkingsverband uitvoeren. Hierbij is het van belang dat kinderen kennis hebben over de vaardigheden waarover zij beschikken. Zo moeten ze bij zichzelf nagaan: wat heb ik nodig om deze opdracht uit te voeren? Wat kan ik precies doen om deze opdracht uit te werken? De kinderen werken in groepjes, dus zouden ook bij elkaar moeten kijken wie waar goed in is. Leerlingen kunnen elkaar versterken in bijv. het plannen of het evalueren. Hoe is het maken van het journaal gegaan? Hebben we ons aan de planning gehouden? Wat hebben we geleerd en wat onthouden we hiervan? Doordat de kinderen leren samenwerken en hierdoor achter hun eigen mogelijkheden komen, zullen ze ook kennis over kennis ontwikkelen. Een aantal leerlingen zullen al over kennis over kennis beschikken. Deze kennis kan dan goed ingezet worden tijdens het samenwerkingsproces.

8

Eigen metacognitieve kennis en vaardigheden

Tijdens het ontwikkelen van ons onderwijsontwerp zijn we ons zeer bewust van onze eigen meta cognitieve kennis en vaardigheden. Meta cognitieve kennis vooral omdat we kennis hebben over ons eigen functioneren. We weten waarom we bepaalde strategieën bij bepaalde lessen inzetten en we weten ook waarom we kiezen voor bepaalde breinprincipes. Dit omdat we de lessen hebben gevolgd op het Saxion. We kunnen verantwoorden waarom we kiezen voor bepaalde onderwijsorganisaties en waarom we kiezen voor bepaalde onderwijsleermiddelen. Niet alleen wij zijn tijdens het ontwikkelen van ons onderwijsontwerp bezig met het bewust worden van onze meta cognitieve vaardigheden, maar ook de leerlingen die uiteindelijk aan de slag gaan met ons onderwijsontwerp zijn bezig met het ontwikkelen en versterken van hun meta cognitieve vaardigheden. Ze zullen tijdens het onderwijsontwerp bewust worden van hun eigen kennis over bepaalde (sociale) onderwerpen en ze zullen erachter komen dat het leren op deze manier (in groepen en interactief) zeer effectief werkt. We zijn ons bewust van onze meta cognitieve vaardigheden doordat we cognitieve processen kunnen toepassen. Onze kennis passen we toe op ons onderwijsmateriaal en dit zal uiteindelijk te zien zijn in het uiteindelijke ontwerp. We leren beslissingen nemen op het gebied van onderwijs: waarom kiezen we voor dit concept, waarom kiezen we voor deze opstelling, waarom kiezen we voor deze leeractiviteit enz. We kunnen hoofd- en bijzaken onderscheiden en in feite is ons onderwijsontwerp een soort van verhaallijn: de bestaande kennis met nieuwe kennis helpt om de lijn van het verhaal vast te houden, dus tijdens elk deelonderwerp blikken we kort terug naar het vorige deelonderwerp. Dit doen ook de leerlingen die bezig zijn met ons onderwijsontwerp, dus ook de leerlingen voor wie we het ontwerp maken zijn hun meta cognitieve vaardigheden aan het ontwikkelen. Dit versterkt het leerproces en hierdoor zal het rendement van de leerprestatie hoger komen te liggen.

Sanne: Ons onderwijsontwerp bestaat voor een groot deel uit vaardigheden die te maken hebben met leren in de 21e eeuw. Omdat deze manier van leren tegenwoordig steeds populairder wordt, kom ik zelf ook steeds vaker en steeds meer in aanraking met leren in de 21e eeuw. Persoonlijk vind ik het heel interessant om kritisch en creatief te denken. Van mentoren krijg ik dan ook vaak te horen dat ik goed ben in het geven van een creatieve draai aan de methodelessen. Ik vind het belangrijk dat kinderen worden uitgedaagd en dat de lessen die ik geef passen bij de belevingswereld van de kinderen. Van mezelf weet ik dat ik soms zelfs iets te lang naar uitdagende werkvormen kan zoeken. Dit kost me veel tijd, maar wanneer ik dan een les klaar heb kan ik ook trots zijn op het resultaat. Doordat sociale mediavaardigheden steeds meer opkomen, vind ik het heel erg leuk dat we als groep inspelen op dit onderwerp. Bijna alle kinderen kennen en gebruiken social media (wij als groep ook) dus vind ik het belangrijk om hier lessen aan te koppelen. Zelf weet ik wel wat social media is, maar ik weet van mezelf ook dat er op het gebied van sociale mediavaardigheden bij mijzelf ook nog heel wat kennis valt bij te spijkeren. Hoe mooi is het dan dat ik d.m.v. dit project zelf ook nog kennis op doe over dit onderwerp!? Doordat er veel (ongepaste) dingen gebeuren en voorbij komen op social media, is het belangrijk om leerlingen hier bewust van te maken. Dit leer ik d.m.v. ons project te doen en ik leer hier zelf mee omgaan. Ik weet van mezelf dat ik liever individueel werk dan in een groep. Bij de 21e eeuwse vaardigheden horen vaardigheden als samenwerken, sociale en culturele vaardigheden, problemen oplossen en communiceren. Dit zijn allemaal vaardigheden die in een groepsverband heel erg mooi naar voren komen en het zijn vaardigheden die je in groepsverband goed kunt ontwikkelen. Doordat de DOT opdracht een grote groepsopdracht

9

is, ben ik wel verplicht om samen te werken, samen tot oplossingen te komen en samen een project uit te voeren. Doordat ik heel gedreven ben, heb ik hier nog wel eens moeite mee. Doordat we tijdens onze DOT opdracht alle deelopdrachten goed hebben verdeeld, leer ik goed communiceren en samenwerken. Deze aspecten van samenwerken leer ik dus zelf beter beheersen, maar ook tijdens ons onderwijsontwerp komen deze vaardigheden aan bod. De kinderen aan wie we ons onderwijsontwerp aanbieden zullen ook moeten communiceren, samenwerken, samen tot oplossingen komen en samen informatie moeten verkrijgen. Hier hoort het aspect zelfregulering ook bij. Doordat er taken worden verdeeld (bij ons en bij de kinderen), wordt er ook afgesproken wanneer deze taken klaar zijn. Als individu is het dan belangrijk om zelf je taken en je proces goed te plannen, zodat je tegemoet kunt komen aan de behoeften van je groep. Persoonlijk weet ik dat ik met zelfregulering geen moeite heb. Ik ben een echte planner en ik zal ook niet snel van mijn planning afwijken. Ik vind het dan ook mooi om te zien hoe ik sommige leerlingen hierin kan begeleiden. Al met al ben ik mezelf bewust van het feit dat ik van alle vaardigheden van de 21e eeuwse vaardigheden kennis heb. Ook kan ik elke vaardigheid toepassen, alleen de een wat beter dan de ander. Van vloggen heb ik bijvoorbeeld weinig tot geen verstand, maar doordat we dit toch meenemen in ons onderwijsontwerp, leer ik hoe dit tot stand komt en leer ik van het proces dat de kinderen doormaken. De ene vaardigheid van de 21e eeuwse vaardigheden zal ik beter beheersen dan de andere. Wel ben ik mezelf bewust dat alle 21e eeuwse vaardigheden terugkomen in ons onderwerp en dat we door het aanleren van deze vaardigheden bij de leerlingen zelf ook veel meer kennis over de vaardigheden zullen opdoen en deze vaardigheden ook beter gaan beheersen en breder kunnen gaan inzetten. Met andere woorden: door de leerlingen te onderwijzen leren we zelf ook. Niet alleen van het product, maar voornamelijk van het proces. Bewust hebben we gekozen voor deelopdrachten en heel bewust hebben we gekozen voor samenwerkingsopdrachten. Aan de hand van de 21e eeuwse vaardigheden hebben we onze challenges opgesteld. Allemaal in overleg met elkaar. Zo is het een echt groepswerk en weten we van elkaar wat er gaat gebeuren en waar we als groep aan gaan werken. Niet alleen bij de leerlingen, maar ook bij onszelf. Ik ben van mening dat we allemaal een heel stuk wijzer zijn na de uitvoering van onze DOT opdracht. Ik hoop dat dit aan het eind van kwartiel 2 bevestigd kan worden.

10

Esther: Als ik naar mezelf kijk, heb ik best veel kennis over mijn eigen kennis en vaardigheden. Ik weet bijvoorbeeld van mezelf dat ik qua vaardigheden erg sterk ben in het plannen van een taak. Ik overzie snel wat ik moet doen en hoe ik dit ga doen. Vervolgens pas ik een bepaalde strategie toe op mijn geplande taak, ga ik een schema maken? maak ik een mindmap? ga ik de tekst samenvatten en dan leren? Hierover denk ik bewust na voordat ik begin aan de taak/opdracht. Ook voorspel ik vaak hoe ik de opdracht zou gaan ervaren. Bijv. voor de opdracht van het DOT, hoe lang hebben we nodig voor het verzamelen van theorie, wie kan er het beste theorie opzoeken en wie is er sterker in het uitwerken van de lessen/activiteiten? wat spreekt de kinderen aan en wat gaan we maken willen we aan alle eisen voldoen? Ik kreeg de taak om theorie op te zoeken en om dit samen te vatten in een theoretisch verslag. Ik weet van mezelf dat ik het beste presteer in de ochtenden, het opzoeken en verwerken van theorie heb ik dan ook gedaan in de ochtenden. Vervolgens moet ik me gaan voorbereiden op de pitch, ik moet me inlezen en de stof mezelf eigen maken voordat de presentatie eraan komt. Ik weet dat ik het voorbereiden in de ochtend ga doen, ik leg verbindingen met de theorie en de praktijk, zet kort dingen op papier zodat ik alles beter onthoud en probeer mezelf vragen te stellen die de docenten tijdens de pitch ook zouden kunnen gaan stellen. Ik ben mezelf bewust van hoe ik leer en in welke vaardigheden ik goed ben zodat ik goed kan presteren, wanneer ik dit niet van mezelf zou weten dan zou ik mezelf tegen komen bij bepaalde punten en dit zou waarschijnlijk een negatief gevolg hebben zoals bijv. een slechte beoordeling voor ons DOT.

Daphne: Wanneer het om mijn metacognitie gaat, weet ik dat ik goed ben in plannen en structuur geven aan opdrachten. Bij de start van de opdracht DOT (docent ontwikkel team) wist ik echter niet wat nu precies de bedoeling was en wat de verwachtingen waren vanuit de PABO. Hier kwam gelukkig later meer duidelijkheid over. Het kunnen plannen is erg belangrijk bij een samenwerkingsopdracht. Je bent immers onderdeel van een team en je moet afspraken kunnen maken met elkaar. Hiernaast weet ik van mezelf dat ik het leren op zich erg interessant vindt. Ik ben altijd erg ontvankelijk geweest, wanneer het aankomt op het binnenkrijgen van informatie. Ook weet ik dat ik het prettig vindt om met schema’s te werken, waarin ik kan afvinken wat ik al gedaan heb en wat nog moet gebeuren. Samen met Sanne en Esther heb ik het deel; de theorie/verantwoording op me genomen. Bij de verantwoording heb ik gebruik kunnen maken van de theorie die in de colleges PO, OJW en KO heb gekregen. Hiernaast weet ik dat ik creatief kan zijn. Het principe van ‘out of the box’ denken is ook erg belangrijk, wanneer het aankomt op de opdracht van het DOT. We moesten immers, als docententeam, zelf ontworpen materiaal ontwikkelen, dat elke leerkracht in kan zetten in zijn/haar klas.

Anescka: Voor dot heb ik geleerd om mijn geleerde kennis te verwerken in opdrachten. Samen met Tess heb ik challenge 2 gemaakt, deze challenge gaat over onderzoekend leren. Aan het eind van pabo 2 heb ik hier veel over geleerd waardoor ik er veel over te weten ben gekomen. Deze bestaande kennis heb ik nu, samen met Tess, voor het eerst zelf verwerkt in een les.Door de dot lessen heb ik veel geleerd op het gebied van metacognitie, de meeste dingen wist ik nog helemaal niet. Een erg interessant onderwerp waar ik dus nu wel best wat over te weten ben gekomen.

11

Maurice: Ik leer het beste in wisselende omstandigheden. Wanneer ik bijvoorbeeld telkens op één plek zou leren is er op het gegeven moment een punt waarbij ik niet meer verder kan. Dit komt dan vaak ook door de hoeveelheid tijd die ik erin steek, maar vaak helpt het ook bij mij om op een andere plek te gaan leren. Daarbij is bijvoorbeeld het leren met muziek of zonder muziek wisselend. Bij leerstof waarbij ik alles echt in mijn hoofd moet proppen, is leren met muziek bijvoorbeeld niet de beste optie.

Mijn manier leren heb ik ook ingezet tijdens de DOT opdracht. Er moet worden gewerkt op wisselende omstandigheden. Tijdens het vloggen is er een andere omstandigheid dan tijdens de vergadering elke dinsdag. Ook de manier waarop je bezig bent met het werken is af en toe wel anders geweest en dat vind ik belangrijk.

Jens: Ik leer het beste door een overzichtelijk schema te maken van de kennis die ik moet hebben voor bijvoorbeeld een toets. Dit kan op verschillende manieren zijn bijvoorbeeld een relatieschema, woordweb, begrippenlijst etc. Ik vind het handig om hiermee te leren, omdat ik ze zelf heb gemaakt. Zodra ik de schema’s dus leer herinner ik me de stof ook beter, omdat ik de schema’s zelf heb gemaakt.

Tijdens DOT gaan de leerlingen veel eigen producten maken. Bijvoorbeeld zelf een vlog of een onderzoek. Omdat de leerlingen zelf actief bezig gaan met de stof en ook producten maken, onthouden ze de stof ook beter.

Battice: Ik leer het best door dingen zelfstandig uit te zoeken en te verwerken, ik volg bijvoorbeeld ook niet graag lessen omdat de kennis me dan letterlijk wordt aangeboden. Ik ga bestudeer liever het boek en lees de artikelen. Ik kan niet goed samenwerken omdat ik dingen graag op mijn eigen manier en eigen tempo doe. 

Lindi: Voordat ik ergens mee begon voor de DOT opdracht moest het voor mij allemaal eerst duidelijk zijn wat mijn taak hierin is en wat precies de bedoeling is. Ik vind het fijn als ik weet wat er van mij wordt verwacht en wat ik moet doen. Onderling hebben we goed afgesproken wie wat zou doen en dit werd ook vastgelegd en op blackboard gedeeld. Dit vond ik erg fijn, zo wist ik wat ik precies moest doen en voor wanneer ik dit klaar moest hebben en wat anderen deden.

Als ik eenmaal weet wat ik moet doen en weet wanneer dit af moet ben ik ook altijd zo’n iemand die het altijd snel af wil hebben zodat je snel weer verder kan met het volgende. Ik ga dan ook altijd of onder schooltijd of in de ochtend al aan de slag met dit soort dingen. Ik weet van mezelf dat ik na school weinig tijd heb om dit soort dingen af te krijgen i.v.m. trainingen en lesgeven. Dan zou ik in de avond nog bezig moeten gaan voor school waarbij mijn concentratieboog een stuk minder is dan in de ochtend. Dus zorg ik er altijd voor dat ik of op school mijn deel/taak af heb of dit in de ochtend thuis maak.

12

Allison: Voordat ik met DOT begon, heb ik eerst de studiehandleiding gelezen. Zo wist ik precies wat het DOT inhield en wat ik er van kon verwachten. Zo probeer ik meestal te werk te gaan: mezelf eerst inlezen wat de precieze bedoeling is en hoe ik dit voor mezelf kan gaan waar maken. Een goede communicatie tijdens het werken in een grote groep is voor mij ook erg belangrijk, daarom vond ik de groepsapp op Whatsapp een fijn hulpmiddel om afspraken te bespreken. Ik vind het fijn om te weten waar ik aan toe ben, dus een goede taakverdeling helpt voor mij ook altijd.

’s Avonds aan de slag gaan voor DOT, of voor een ander vak studeren, is voor mijn geen optie. Ik heb dan weinig concentratie en in de avond wil ik gewoon vrij zijn. Als ik lessen moest maken voor DOT, of mezelf in moest lezen deed ik dit dan ook altijd in de ochtend of middag.

Marjolein: Van mezelf weet ik dat ik pas presteer wanneer er veel druk op mij ligt. Laat in de avond wanneer ik eigenlijk tijd te kort kom werk ik op mijn best. Ik heb druk nodig, deze druk kan verschillen in tijdsdruk of de opdracht zelf. Ook weet ik dat wanneer ik mij afzonder van drukte dat ik veel beter werk dan wanneer ik in groepen ben, ik heb een hele korte aandacht span en ben erg impulsief. Ik weet van mezelf dat ik best veel kennis heb over veel onderwerpen, maar ik neem niet altijd de tijd om daar wat mee te doen. Ik ben goed met het bedenken van dingen en oplossingen. Ook heb ik ruimtelijk inzicht en kan ik goed omdenken. Ik heb graag inspraak over dingen maar hou me liever niet vast aan een vast plan. Ik kom tot mooiere dingen wanneer ik mij niet vast houd aan een vaste planning, enkel een deadline werkt voor mij beter.    

Tess: Wanneer ik een opdracht moet maken of moet leren voor een toets begin ik hier altijd in de ochtend mee. In de ochtend kan ik me het beste concentreren en altijd goed richten op het leerwerk. Wanneer ik laat op de avond bezig ga met school wordt ik eerder moe en kan ik mijn aandacht er minder bij houden. Bij de opdracht van DOT ben ik ook te werk gegaan zoals ik hierboven heb aangegeven. Doordat we elke maandag vrij waren ben ik meestal op deze dag in de ochtend bezig gegaan voor zowel DOT als andere vakken. Veel theorie die in de lessen aan bod zijn gekomen zowel van dit jaar als van vorig jaar (7 stappenplan) waren bij de DOT opdracht goed toe te passen. Ook de theorie die bij de pedagogiek colleges aan bod zijn gekomen hebben wij toegepast op onze lessen. Deze theorie heb ik ook toegepast in het maken van mijn les voor de DOT opdracht. Doordat ik tijdens de colleges mee heb getypt, sla ik deze informatie voor mezelf sneller op en kan ik het ook makkelijker terug vinden en toepassen bij de opdracht.

13

De breinprincipes

Ons onderwijsmateriaal heeft een groot aandeel in de relatie met het zintuigelijk rijk. Terwijl de leerlingen bezig zijn met ons onderwijsmateriaal, nemen ze de informatie voornamelijk op door de zintuigen: horen en zien. De leerlingen krijgen veel visuele prikkels voorgelegd: video’s, vlogs, beelden van (social) media enz. Ook auditieve prikkels spelen hierbij een rol. Mondelinge uitleg is lang niet zo interessant als uitleg via een auditief middel, dus kiezen we hier bewust voor. Bij het gebruik van beelden houden we ook rekening met het kleurgebruik. Volgens Römgens (2011) is het zo dat fluoriserende beelden grote impact hebben op de verbindingen van neuronen in ons brein. Doordat breinonderzoek aantoont dat het geheugen voor kleuren veel sterker is dan het geheugen voor woorden, houden we hier niet alleen rekening mee met de beelden die we de kinderen ‘voorschotelen’, maar laten we de kinderen dit ook zelf ervaren door challenges aan te gaan waarbij ze inzicht verwerven in het gebruik van kleuren. Door relatiecirkels, vormgevers en andere patronen te gebruiken in ons onderwijsmateriaal stimuleren we de visuele prikkels. De eindproducten en onderwijsresultaten worden dan ook getoond en bekeken. Doordat we veel gebruik maken van het zintuigelijk rijk, wordt ook de breinprincipe emotie ondersteund in ons onderwijsmateriaal. Ons thema is mediawijsheid, dus brengen we de kinderen veel in aanraking met (social) media. We laten de kinderen niet alleen ervaren wat sociaal redzaam gedrag is, maar we zullen ze ook laten werken met de actualiteit van deze tijd. De actualiteiten op het nieuws zullen bij sommige leerlingen bepaalde emoties oproepen. Ook sociaal redzaam gedrag is voor elk kind anders en sommige kinderen zullen de relatie leggen met pesten en/of andere nare dingen die ze hebben meegemaakt via (social) media. Door met hun zintuigen dingen op te nemen, roepen ze bepaalde emoties op. Dit is dan ook het doel van ons onderwijsmateriaal: emoties moeten geuit kunnen worden. Emotie en veiligheid is volgens ons de basis om te kunnen en te durven leren. Wanneer leerlingen hebben ervaren hoe het is om emoties te hebben en deze te kunnen uiten, zullen ze ook hun sociale vaardigheden ontwikkelen. Dit is volgens ons weer een belangrijk aspect van de 21e eeuwse vaardigheden. Emoties zijn herinneringen en zorgen ervoor dat informatie en gebeurtenissen beter in het geheugen worden opgeslagen. Vandaar dat we emoties koppelen aan ons onderwijsmateriaal. Hierbij houden we ook rekening met het geven van feedback. Positieve feedback geeft een gevoel van trots en dit stimuleert doorzettingsvermogen. Door het samenwerken dat de kinderen doen in ons onderwijsmateriaal maken wij gebruik van coöperatief leren. Hierdoor worden kinderen sociaal en ze leren hoe het is om te werken in een groep. Herhaling passen we toe doordat elk deelonderwerp van ons onderwijsontwerp met elkaar samenhangt. In elk deelonderwerp komen de breinprincipes van het zintuigelijk rijk, emotie, creatie, focus en voortbouwen aan bod. We maken gebruik van voorgaande informatie omdat de kans dan groter is dat het geleerde wordt opgeslagen in het lange termijngeheugen. We brengen de kinderen in aanraking met zoveel mogelijk middelen die ze zelf moeten gaan inzetten bij de informatie. We prikkelen nieuwsgierigheid, we stellen gerichte vragen, we maken informatie betekenisvol en we bevorderen de motivatie en de concentratie. We maken gebruik van de linker- en rechter hersenheft door verschillende soorten opdrachten aan te bieden. Bij de ene opdracht is het nodig om logisch te denken, bezig te zijn met lijstjes en analyse en bij de andere opdracht is het nodig om relaties te kunnen leggen, fantasie te gebruiken, kleuren in te zetten en bewust te worden van alles wat er om de leerlingen heen gebeurt. Kinderen leren het meeste door het zelf uitleggen en toepassen van het geen wat ze geleerd hebben. Vandaar dat wij in ons onderwijsontwerp de kinderen laten leren door te doen. Een mindmap maken is een effectief middel om te herhalen. Deze vorm van onderwijs komt dan ook veel terug in ons onderwijsontwerp. Verschillende geheugentechnieken komen ook aan bod in ons onderwijsontwerp. Doordat het beter is om op meerdere momenten leerstof op te nemen dan één keer heel lang, bieden wij deelonderwerpen aan. De leerlingen zijn zo op korte momenten bezig met hetzelfde onderwijs, zo herhalen ze veel en zullen ze de leerstof beter

14

opnemen. Het breinprincipe focus komt ook terug in ons onderwijsontwerp. De leerlingen leren d.m.v. hun zintuigen, d.m.v. hun emoties en d.m.v. hun creatieve brein waardoor ze leren met het hele lijf; hoofd, hart en handen. Motivatie is belangrijk om zaken in het langetermijngeheugen op te slaan. Wij zijn er van overtuigd dat betekenisvol onderwijs meer motiveert dan onderwijs uit ‘de boeken’. Hierdoor maken wij ook gebruik van betekenisvolle onderwerpen. Doordat leerlingen gemotiveerd zijn om te leren, zullen ze zich beter kunnen concentreren. De doelstellingen van de lessen maken we dan ook uitdagend: dit leidt tot dopamine en dit geeft energie om de doelstelling ook daadwerkelijk te behalen. Succeservaringen leiden ook tot het vrijkomen van dopamine. Hierdoor creëren wij bij elk deelonderwijs een succeservaring die leidt tot de vraag: wat gaan we de volgende keer weer leren? Ook creatie passen we toe in ons onderwijsontwerp. We laten de bestaande kaders los en durven anders te denken. We laten kinderen doen en treden zelf naar de achtergrond. Iemand met veel creativiteit beschikt over een goed werkgeheugen. We begeleiden in ons onderwijsontwerp de kinderen dan ook zoveel mogelijk om zelf actief aan de slag te gaan zodat ze leren hoe ze van informatie kennis kunnen maken. We creëren een zogenoemd ‘lopend buffet’: we richten de onderwijsleersituaties zo in dat ze persoonlijk relevant zijn waarbij het brein van de kinderen op allerlei gebieden actief is. We maken gebruik van de drie elementen van creatie: het individu, het culturele domein en het sociale veld. Iedereen heeft een aandeel in een groep en iedereen heeft andere kwaliteiten. Elke groep is bezig met een bepaalde wetenschap of een bepaald onderwerp waardoor ze zich ontwikkelen en waardoor ze kunnen laten zien wat ze kunnen. Binnen de groepen waarin kinderen samenwerken, brengen ze ideeën met elkaar in verband. We besteden dan ook veel aandacht aan vakken als muziek, drama en handvaardigheid. Dit zijn creatieve vakken en deze zullen de creatieve groei beïnvloeden. Wel staat dit alles dan weer in verband met de andere breinprincipes. Het creatieve proces wordt beïnvloedt door emoties, zintuigelijke waarnemingen, herhalingen, focus en het voortbouwen. Wij bouwen tijdens ons onderwijsontwerp voort op informatie die al bekend is. Deze kennis zullen we verder uitbreiden waardoor leerlingen optimaal ontwikkeld zijn op het gebied van visuele waarneming, motorische ontwikkeling, emotionele ontwikkeling, taalontwikkeling, ontwikkeling van de auditieve waarneming, mathematisch en logische ontwikkeling en de muzikale ontwikkeling. Al deze ontwikkelingen komen in ons onderwijsontwerp naar voren. Al met al staan alle breinprincipes met elkaar in verband. Er is niet maar één breinprincipe of een paar breinprincipes die in ons onderwijsontwerp aan bod komen. Het ene principe zal misschien wel meer naar voren komen dan de ander, maar ze staan allemaal in verband. Dit vinden wij zelf erg mooi aan ons onderwijsontwerp. Het is zo breed vormgegeven dat er heel veel mee gedaan kan worden. In onze ogen zeer effectief (Romgens, 2011).

15

De onderzoekende didactiek

In ons onderwijsmateriaal hebben we de onderzoekend leren theorie toegepast. De didactiek van onderzoekend leren is gebaseerd op de methode van natuurwetenschappelijk onderzoek. In zeven stappen doorlopen de kinderen een onderzoekscyclus (van Graft, M. & Kemmers, P. (2007) Den Haag: Stichting Platform Bèta Techniek. Wetenschapsknooppunt Radbout Universiteit).

Onderstaand figuur is het zogenaamde zevenstappenplan.

Stap 1: Introductie/confrontatie In deze stap maken de leerlingen kennis met een onderwerp of een probleem. Dit onderwerp of probleem is nieuw, maar sluit aan bij de wereld van de kinderen. Verwondering of nieuwsgierigheid worden gestimuleerd door objecten en verschijnselen aan te bieden die net boven het kennisniveau van het kind zitten. (zone van naaste ontwikkeling, Vygotsky,1978)

Stap 2: VerkennenIn deze stap verkennen de leerlingen het onderwerp in de breedte.In de dit geval wordt er vaak over de aanrommelfase gesproken. Deze creatieve fase roept vragen, ideeën, en/of voorspellingen op en is belangrijk voor het kennisnemen van leren en elkaars concepten.

Stap 3: Onderzoek opzettenDe leerlingen zetten een onderzoek op aan de hand van een (eigen) onderzoeksvraag. Er wordt een plannetje gemaakt over wat er in het experiment bekeken of gemeten gaat worden, welke materialen en meetinstrumenten ervoor nodig zijn, en wie wat wanneer doet.

Stap 4:Onderzoek uitvoerenHet onderzoek gaan ze uitvoeren naar aan leiding van de onderzoeksvraag. Ze voeren het onderzoek uit zoals van te voren is bedacht in het plannetje. Waarnemingen worden vastgelegd in een logboek en de betekenis ervan wordt besproken in het groepje (eventueel met de leraar erbij). Ze leiden uiteindelijk tot resultaten.

Stap 5: ConcluderenDe leerlingen trekken een conclusie op basis van hun resultaten, dit is hun antwoord op de onderzoeksvraag. Dit leidt tot oplossingen en vervolgvragen, waarna opnieuw de stappen 1 t/m 4 kan worden uitgevoerd.

16

Stap 6: PresenterenDe leerlingen presenteren hun onderzoeksresultaten aan de andere leerlingen. Ze verwerken het geleerde in hun presentatie door middel van foto’s, filmpjes, grafieken, tekeningen, teksten etc.

Stap 7: Verdiepen/VerbredenDe leerkracht brengt verdieping of verbreding aan door het geleerde toe te passen in andere contexten of door verbinding te leggen met andere concepten.(M. & P., 2007)

Met de theorie van onderzoekend leren stimuleer je de ontwikkeling van vaardigheden bij leerlingen op een leuke en interactieve manier. Onderzoekend leren stimuleert samenwerken, creatief en innovatief denken en draagt bij aan een onderzoekende en kritische houding bij leerlingen. Leerlingen ontwikkelen onderzoeksvaardigheden, zoals goed waarnemen, vragen stellen, experimenten opzetten en uitvoeren, voorspellingen doen, problemen verkennen en oplossingen bedenken.(Expedition Chemistry, 2014)

In ons onderwijsmateriaal zie je de onderzoekende theorie terug tijdens de challenges. De challenges zijn ontworpen aan de hand van de onderzoekend leren theorie. Op de website van ons onderwijsmateriaal zie je onder het kopje challenges steeds de lessen die ontworpen zijn aan de hand van het zevenstappenplan. Bij iedere challenge wordt het lesdoel genoemd en vervolgens lees je de les compleet uitgewerkt volgens de het zevenstappenplan. De onderzoekende houding van kinderen wordt tijdens de challenges geprikkeld en de kinderen werken aan verschillende 21eeuwse vaardigheden. Ook wordt er gewerkt aan verschillende kerndoelen.

17

De theorie van Marzano

De didactische aanpakstrategie; non-verbale representatie, komt veel terug bij het vloggen door de leerlingen. De kinderen zetten verschillende zintuigen in bij het maken van een vlog. Bewegingen die zij zelf maken kunnen gekoppeld worden aan de leerinhoud. Op deze manier onthouden de leerlingen veel beter wat zij geleerd hebben.

Hiernaast komt het coöperatief leren aan bod bij de verschillende activiteiten die de leerlingen gaan uitvoeren. Leerlingen leren hoe ze moeten samenwerken door het te doen! Bij het samenwerken komt ook het zelfvertrouwen om de hoek kijken. Kinderen moeten initiatieven durven in te brengen in een groep. Dit kan gekoppeld worden aan het breinprincipe emotie.

Uiteraard is het ook belangrijk dat de voorkennis van de leerlingen geactiveerd wordt. Wanneer kinderen het gevoel hebben dat ze veel kennis hebben, worden ze enthousiast om deze kennis met anderen te delen. Door de voorkennis te activeren worden de leerlingen geprikkeld. Als leerkracht is het ook belangrijk dat je de voorkennis van de leerlingen activeert. Op deze manier zijn de kinderen zich bewust van de doelen waaraan ze werken en zijn ze taakgericht.

Schoolniveau:Op schoolniveau gaat het bij Marzano over de factoren die binnen het schoolbeleid aangesproken worden, zoals: een haalbaar en goed onderwijsprogramma, uitdagende doelen, goede ouderbetrokkenheid en een veilige en ordelijke sfeer. Ons onderwijsontwerp is naar ons idee haalbaar en biedt een goede sfeer.

Docentenniveau:Wanneer we het over het docentenniveau hebben, dan hebben we het over de zaken die onder de directe controle van de docenten liggen, zoals: de didactische aanpak van de leerkracht, het pedagogisch handelen en het klassenmanagement maar ook de sturing en het ontwerpen van het programma passen bij het docentenniveau. In ons onderwijsontwerp is aandacht voor de didactische aanpak. Leerkrachten kunnen de didactiek zo van de website halen en dit past bij het docentniveau.

Leerling niveau:Bij het leerling niveau gaat het om zaken die van belang zijn voor het schoolsucces, voorbeelden van dit soort zaken zijn: thuissituatie en motivatie. In ons onderwijsontwerp zullen dan ook niet alleen leerkrachten en leerlingen een rol hebben. Ook de thuissituatie en motivatie van kinderen spelen mee. De beginsituatie van leerlingen wordt hier bijvoorbeeld door bepaald. Welke kind krijgt veel informatie over social media en welk kind wordt ‘losgelaten’ op het internet? Al deze aspecten zijn van belang.

Bronvermelding; colleges PO. College 4- Elsbeth Ruiterkamp

18

Maatschappelijke ontwikkelingen in relatie tot het vormgeven van onderwijs

Binnen ons onderwijsmateriaal zijn er zowel maatschappelijke als actuele ontwikkelingen verwerkt. De lessen zijn onderverdeeld in verschillende challenges, deze challenges zijn gekoppeld aan onderwerpen die de leerlingen aanspreken en voor de leerlingen belangrijk zijn. Elke les wordt geïntroduceerd met een vlog, een welbekend fenomeen bij de leerlingen van de basisschool. Op deze manier zijn de leerlingen direct gemotiveerd om aan de slag te gaan, want ze krijgen een les aangeboden op een manier die de leerlingen aanspreekt.

Elke les is op dezelfde manier opgebouwd, namelijk op de manier van onderzoekend leren. Op deze manier worden de leerlingen gestimuleerd om zelf kennis op te zoeken om zo tot een antwoord (of product) te komen. Het op doen van deze kennis gaat doormiddel van vragen stellen, informatie opzoeken op het internet, zelf onderzoek te doen etc. Het is belangrijk dat leerlingen al vroeg in aanraking komen met het onderzoeken, omdat dit ook in de toekomst belangrijk blijft.

Bij het lesgeven doormiddel van het model onderzoekend leren, wordt er ook veel gedaan aan de 21st century skills. Deze skills zijn belangrijk voor de leerlingen om goed te kunnen functioneren in de hedendaagse maatschappij.

Samenwerken: De leerlingen moeten bij elke challenge met elkaar samenwerken, hier is voor gekozen omdat de student van de 21e eeuw in staat moet zijn om te kunnen samenwerken. Als kinderen daar op de basisschool al mee in aanraking komen, hebben ze hier in de toekomst alleen maar profijt van.

Probleemoplossend vermogen: De leerlingen worden gestimuleerd om probleemoplossend te denken, dit is meteen ook de reden dat er is gekozen voor het model onderzoekend leren. De leerlingen zijn in staat om zelf problemen op te lossen die ze tijdens het proces tegen komen. Het is belangrijk dat leerlingen zelf met oplossingen kunnen komen. I.p.v. dat leerlingen maar alles voorgekauwd krijgen.

ICT-geletterdheid: Het internet is een plek waar de hedendaagse leerlingen steeds meer mee te maken krijgen, het is een bron van informatie maar ook wordt het gebruikt voor sociale contacten. Tijdens de challenges worden de leerlingen bijgebracht hoe ze ICT kunnen gebruiken voor het vergaren van kennis, maar ook hoe de leerlingen zich moeten redden op het sociale vlak van internet. Hoe moeten ze bijvoorbeeld omgaan met vriendschapsverzoeken van mensen die ze niet goed kennen, internetpesten etc.

Creativiteit: Tijdens de challenges worden de leerlingen gestimuleerd om creatief te zijn. Ze moeten bijvoorbeeld zelf een journaal maken, hierbij moeten ze zelf een goed verhaal op zetten en denken aan licht en geluid. Maar ook tijdens het onderzoekend leren moeten leerlingen creatief denken met het oplossen van een probleem. Ook is creativiteit een belangrijk aspect voor de 21e eeuw.

19

Kritisch denken: De challenges dagen de leerlingen uit om kritisch te gaan denken. De leerlingen krijgen een probleem waarbij ze zelf een oplossing moeten gaan bedenken, wat dan ook uitmond tot een product. De leerlingen moeten dan zelf gaan overleggen of ze vervolgens tevreden zijn met dit product. Ook in de toekomst is het belangrijk om kritisch te blijven denken.

Communiceren: Zoals al eerder is gezegd gebruiken kinderen ICT om te communiceren met elkaar. En het communiceren op internet gaat heel anders dan communiceren in het echt. Daarom worden in de challenges ook veel aandacht besteed aan hoe leerlingen om moeten gaan met sociale media. Want veel leerlingen hebben op die leeftijd nog te weinig ervaring en kennis om op moeilijke situaties te reageren. Tijdens deze challenges gaan de leerlingen met elkaar op zoek naar oplossingen voor bepaalde problemen.

Sociale en culturele vaardigheden: Tijdens de challenges wordt er veel samengewerkt, op deze manier leren de leerlingen zelf sociale vaardigheden aan. Ook leren de leerlingen sociale vaardigheden die ze kunnen gebruiken op het internet.

20

Hoe wordt er rekening gehouden met de actuele beeldcultuur?

De leerlingen krijgen tijdens de challenges veel te maken met de digitale omgeving waar ze zich in bevinden. Ze krijgen te maken met verschillende soorten media namelijk:

Een vlog: Leerlingen kijken thuis naar vloggers en daarom hebben vloggers een grote invloed op het gedrag en de kijk op de wereld van de leerlingen. Elke leraar heeft vast wel een keer meegemaakt dat leerlingen een bepaalde slogan of actie gaan kopiëren van een beroemde vlogger. Tijdens deze lessenserie worden de leerlingen daarom ook gemotiveerd door een vlog, omdat dit herkenbaar is voor de leerling en dus aansluit bij hun omgeving.

Jeugdjournaal: De leerlingen krijgen de dingen die in de wereld gebeuren via het jeugdjournaal te zien, dit omdat tijdens het jeugdjournaal moeilijke onderwerpen worden teruggebracht naar het niveau van de basisschoolleerling. Op deze manier krijgen de leerlingen dus ook mee wat er om hen heen gebeurt. Een van de challenges is dat de leerlingen zelf een jeugdjournaal moeten gaan maken met een actueel onderwerp die de leerlingen zelf hebben gekozen. Op deze manier gaan de leerlingen zoeken naar een onderwerp dat ze zowel interessant vinden als dat het dicht bij hun staat.

Sociale media: de leerlingen krijgen via sociale media van alles mee. Ze zien wat vriendjes en vriendinnetjes doen, maar ook komen ze in allerlei situaties waarbij de leerlingen vaak onervaren in zijn. Tijdens de challenges wordt ook hier veel aandacht aan besteed. Hoe gaan ze om met ongewenste vriendschapsverzoeken, wie kunnen allemaal een foto van jou zien als je die op je Facebook pagina zet? Op deze manier zorgen de challenges ervoor dat de leerlingen zich bewuster worden van de digitale wereld waarin ze zich bevinden.

21

De kerndoelen

Ons onderwijsmateriaal sluit aan bij de kerndoelen van tule. Hieronder leest u bij welke kerndoelen ons materiaal aansluit en hoe u dit terug ziet in het materiaal.

Nederlands

Kerndoel 1De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven.

Aan dit kerndoel wordt gewerkt doordat leerlingen uit gesproken taal veel informatie verwerven tijdens de challenges. Ze leren luisteren naar verhalende en instructieve teksten en ze leren verschillende luisterstrategieën inzetten.

Kerndoel 2De leerlingen leren zich naar vorm en inhoud uit te drukken bij het geven en vragen van informatie, het uitbrengen van verslag, het geven van uitleg, het instrueren en bij het discussiëren.

Aan dit kerndoel wordt gewerkt doordat leerlingen zich gaan bezighouden met bijvoorbeeld het presenteren van een nieuwsbericht. Hierbij houden ze zich bezig met spreekdoelen en complexe cognitieve taalfuncties. Doordat ze veel samenwerken leren ze beurten verdelen en voortgang bewaken.

Kerndoel 3De leerlingen leren informatie te beoordelen in discussies en in een gesprek dat informatief of opiniërend van karakter is en leren met argumenten te reageren.

Aan dit doel wordt gewerkt doordat leerlingen tijdens alle challenges kritisch leren luisteren naar informatie en informatie leren te beoordelen en een reactie te geven doordat ze bij elke challenge te maken krijgen met een vlog en een betekenisvol onderwerp/probleem. Door de vele samenwerkingsopdrachten leren ze kritisch te luisteren naar meningen en opvattingen van hun groepsleden en van de (elektronische) bronnen die ze gebruiken bij de challenges. Ze leren hierdoor ook meningen beoordelen en reacties te geven op dat wat ze hebben gezien, onderzocht en tot stand hebben gebracht.

Kerndoel 4De leerlingen leren informatie te achterhalen in informatieve en instructieve teksten, waaronder schema's, tabellen en digitale bronnen.

Leerlingen leren om te gaan met het aanbod van teksten. Dit kunnen instructieve, maar ook betogende teksten zijn. Ze leren d.m.v. de vlogs en de onderwerpen die aan bod komen veelal omgaan met het inzetten van technieken en strategieën voor informatieverwerving en ze krijgen inzicht in de betekenis en functie van verschillende informatiebronnen die ze raadplegen.

22

Kerndoel 12De leerlingen verwerven een adequate woordenschat en strategieën voor het begrijpen van voor hen onbekende woorden. Onder 'woordenschat' vallen ook begrippen die het leerlingen mogelijk maken over taal te denken en te spreken.

Doordat de leerlingen met veel (nieuwe) geschreven en gesproken bronnen aan de slag gaan, leren ze nieuwe woordbetekenissen en bereiden ze hun woordenschat uit. Doordat we veel gebruik maken van relatiecirkels, worden er betekenisrelaties tussen woorden gelegd. Ze leren om te gaan met formeel en informeel taalgebruik.

Oriëntatie op jezelf en de wereld

Kerndoel 34De leerlingen leren zorg te dragen voor de lichamelijke en psychische gezondheid van henzelf en anderen.

Tijdens ons onderwijsontwerp worden kinderen zich bewust van sociaal redzaam gedrag en sociale mediavaardigheden. Hierdoor leren ze opkomen voor zichzelf maar ook rekening houden met anderen.

Kerndoel 37De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen.

Door alle bronnen en vaardigheden die aan bod komen, leren kinderen over samenleven, waarden en normen. Doordat ze zich verdiepen in deze aspecten zullen ze hun kennis verbreden.

Kerndoel 38De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingendie in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met seksualiteit en met diversiteit binnen de samenleving, waaronder seksuele diversiteit.

Kinderen leren tijdens ons onderwijsontwerp vooral over sociale en culturele invloeden. Dit kunnen onderwerpen zijn als: invloed van sociale druk van anderen, media, cultuur, religie, sekserolopvattingen en sekserolverwachtingen, wetten en sociaaleconomische status.

Kunstzinnige oriëntatie

Kerndoel 54leerlingen leren beelden, muziek, taal, spel en beweging te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren.

Kinderen leren over betekenisvolle onderwerpen en thema’s doordat we tijdens ons onderwerp aansluiten bij de leefwereld van kinderen en de kinderen moeten zelf ook betekenisvolle onderwerpen en thema’s presenteren d.m.v. bijvoorbeeld een journaal. Kinderen leren omgaan met beeldaspecten doordat ze tijdens het vloggen rekening moeten houden met kleurgebruik, ruimte, vorm, achtergronden e.d. Doordat ze moeten vloggen en een journaal moeten maken ontwikkelen ze hun digitale kennis en leren ze gebeurtenissen vastleggen en hier een multimediapresentatie van maken.

23

Kerndoel 55De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren.

Aan dit doel wordt gewerkt doordat er tijdens het gehele groepsproces bij alle challenges wordt gepresenteerd op het proces en het product.

Kerndoel 56De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed.

Kinderen leren gebruiken, gewoonten en rituelen uit verschillende culturen, maar ook rituelen als waarden en normen van jezelf, de groep, de maatschappij enz. te gebruiken en hun kennis hierover in te zetten tijdens de challenges.

(Tule.slo, )

24

Hoe worden de leeropbrengsten in kaart gebracht?

De leeropbrengsten worden in de laatste les in kaart gebracht door middel van een eindvlog. In de laatste challenge wordt er gewerkt aan alle aspecten die in de voorgaande 3 challenges aan bod zijn gekomen. De kinderen gaan door middel van beeld, compositie, een storyboard, sociaal gedrag en hun eigen manier van presenteren een vlog ontwikkelen. De vlog wordt aan het einde van de challenge beoordeelt door de andere kinderen uit de klas, voldoet het aan de criteriums:- Komt de kennis van challenge 1 over mediawijsheid aan bod. - Komt de kennis van challenge 2 over het ontwikkelen van een eigen jeugdjournaal met behulp van vorm, betekenis en materiaal terug in de vlog. - Komt de kennis van challenge 3 over hoe ze zich moeten gedragen op het internet aan bod.

Ook kijken we of de kinderen in de vlog rekening hebben gehouden met de volgende eisen: - Is er rekening gehouden met waar de kinderen staan?- Hebben de kinderen gelet op hun kleding?- Hebben de kinderen rekening gehouden met de manier van filmen (hoe film je?)?- Hebben de kinderen rekening gehouden met kleurgebruik in hun vlog?

We evalueren klassikaal de vlogs, zijn er tips en tops voor de verschillende groepjes. Wat vinden de kinderen goed? Wat vinden de kinderen minder goed (opbouwende kritiek)?

We maken bij het beoordelen gebruik van een reflectieformulier waarbij de kinderen zelf plaatjes moeten kleuren en moeten invullen waar ze het meest/minst trots op zijn. Wanneer we de vlogs gaan bekijken, vullen de kinderen voor elkaar het reflectieformulier in. Zo zijn we niet alleen mondeling aan het nabespreken maar kan de leerkracht de ingevulde reflectieformulieren na de tijd ook bekijken. Dit is een goede manier van beoordelen omdat kinderen bezig zijn met zelfreflectie en met het beoordelen van elkaar, ze denken dan bewust na over de producten van de andere groepjes. Ook beoordeelt de leerkracht dan niet altijd maar hebben de leerlingen hier ook een actieve stem in, dit past weer ontzettend goed bij de 21ste century skills.

Wanneer de kinderen elkaar beoordelen middels het reflectieformulier, is de tweede stap van het reflecteren, dat de kinderen in groepjes uit elkaar gaan, van ieder vlog groepje gaat er een leerling naar een ander groepje. Vervolgens wordt er met elkaar gedeeld wat de beoordeling is: wat vonden de leerlingen goed aan de vlog en wat vonden ze minder goed? Vervolgens moet de leerling die de beoordeling krijgt, vertellen wat hij/zij van de beoordeling vindt (past dit wel/niet bij wat ze zelf over hun vlog vinden/denken).

In de colleges van OJW en KO hebben we vooral gezien dat de beoordeling eerlijk moet zijn en dat je criteriums moet stellen. De beoordeling is eerlijk als je criteriums stelt en samen met de kinderen kijkt of het voldoet aan deze criteriums. Natuurlijk moeten de kinderen van te voren weten welke eisen/criteriums er zijn.

25

26

21st Century Skills

Het onderwijsmateriaal dat wij ontwikkelen voor de opdracht van DOT heeft op alle aspecten een relatie met de 21’st century skills.

Samenwerken: De leerlingen moeten tijdens de verschillende deelopdrachten veel met elkaar samenwerken. De deelopdrachten zijn allemaal gericht op het onderwerp mediawijsheid. De leerlingen moeten educatieve spellen met elkaar uitvoeren, ze gaan challenges met elkaar aan, ze gaan samen oplossingen en ontwerpen bedenken en uitvoeren en ze moeten elkaar ondersteunen om de verschillende challenges goed uit te kunnen voeren. Geen enkele opdracht is gericht op het individuele persoon. Hier hebben we bewust voor gekozen. In de tijd van tegenwoordig zitten de meeste leerlingen op een Ipad, een laptop, een smartphone of iets dergelijks en gezelschapsspelen en buitenspelen wordt bijna niet meer gedaan. Wij vinden het belangrijk dat kinderen met elkaar leren samenwerken. Hier worden ze sociaal redzaam van en dit is nodig voor een goede functionering in de maatschappij van nu en de 21e eeuw. Op het gebied van kunstzinnige oriëntatie gaan de leerlingen bijvoorbeeld samen vloggen, ze gaan een eigen jeugdjournaal ‘ontwerpen’ en opnemen, ze gaan kijken naar beeldaspecten van het vloggen, ze leren hoe ze zichzelf het beste kunnen presenteren met behulp van een video en ze leren hierbij ook te kijken naar vorm betekenis en materiaal. Welke materialen moeten we gebruiken, welke kleuren moeten we gebruiken? Wat valt op en waar kijkt een ‘kijker’ naar? Wat is minder prettig om naar te kijken? enz. Ook een stukje drama komt aan bod. Doordat ze een eigen journaal gaan maken en presenteren, leren ze hoe het is om in de schoenen van een presentator te staan. Op het gebied van OJW is dit aspect ook erg effectief. De leerlingen leren door een gezamenlijke bril naar de wereld te kijken. Wat gebeurt er allemaal in de wereld en in de media? Welke aspecten zijn belangrijk op het nieuws en wat is minder belangrijk? Hoe gedraag ik mezelf tegenover anderen in de media en in de samenleving? Hier gaan de leerlingen niet zelf over nadenken, maar allemaal in groepsverband. Dit draagt bij aan socialiteit en dit is in de tijd van nu erg belangrijk.

Probleemoplossend vermogen: Doordat de leerlingen bij elke deelopdracht een challenge of een probleem voorgelegd krijgen, moeten ze met elkaar samenwerken om dit probleem op te lossen en de challenge aan te gaan. Doordat ze bijvoorbeeld nadenken over beeldaspecten bij het opnemen van een vlog, zijn ze hun probleemoplossende vaardigheden aan het verbreden op het gebied van KO. Ook het nadenken over social media, zelfredzaam gedrag op het internet en de actualiteit in de wereld laat kinderen nadenken en inzicht krijgen in hun probleemoplossend vermogen op het gebied van OJW. De leerlingen zullen bij elke challenge een ontwerp/oplossing moeten bedenken zodat ze verder kunnen met de volgende challenge. Het probleemoplossende vermogen staat dus eigenlijk centraal tijdens ons hele ‘project’.

ICT- geletterdheid: ICT-geletterdheid maken de leerlingen zich eigen doordat ze veel ‘online’ bezig zijn. Ze leren om te gaan met multimedia, ze leren de regels van multimedia en ze leren hoe ze deze ICT-vaardigheden kunnen inzetten in het dagelijks leven.

Creativiteit: Creativiteit wordt tijdens ons gehele project gestimuleerd. De leerlingen worden d.m.v. allerlei challenges op allerlei verschillende vakgebieden uitgedaagd om hun creativiteit te gebruiken en in te zetten. Zo moeten de leerlingen d.m.v. samenwerken creatieve oplossingen bedenken en ontwerpen, ze moeten creatieve

27

producten kunnen aanleveren en dit alles moet dan ook aan bepaalde eisen voldoen. Zo moeten de ‘vlogs’ die de leerlingen aanleveren voldoen aan eisen op het gebied van media, geluid e.d. De leerlingen moeten dus creatief nadenken over hoe ze zichzelf gaan presenteren, in welke omgeving ze staan, welke middelen en materialen ze gebruiken enz. Doordat de challenges die de leerlingen aangaan van zichzelf al creatief zijn, zijn de resultaten van de leerlingen ook creatief. De leerlingen leren hoe leren leuk kan zijn. Dit is niet alleen bij kunstzinnige oriëntatie en OJW, maar bij alle vakgebieden. Allerlei vakgebieden staan centraal en de leerlingen kunnen dan ook optimaal gebruik maken van hun voorkennis die ze al hebben van de vakgebieden. Deze voorkennis zullen ze creatief in moeten zetten om tot een uiteindelijk creatief eindproduct te komen.

Kritisch denken: Het kritisch denken wordt gestimuleerd doordat de leerlingen onder andere werken aan hun vaardigheden probleemoplossend vermogen. Doordat de leerlingen problemen/situaties voorgeschoteld krijgen, zullen ze kritisch moeten nadenken over een oplossing. Ze zullen een open en nieuwsgierige houding aan moeten nemen om dit kritisch denken goed neer te kunnen zetten. Op het gebied van KO zullen ze door kritisch na te denken een aantal beslissingen moeten maken op het gebied van kunstzinnige disciplines (kerndoel 56), betekenisvolle onderwerpen en thema’s (kerndoel 56), het reflecteren op zichzelf, op een groepsgenoot of op een andere groep (kerndoel 55) en ze zullen leren om met beelden, muziek, taal, spel en bewegingen gevoelens, ervaringen en emoties uit te drukken en ermee te communiceren (kerndoel 54). Dit alles vergt een onderzoekende houding. Kinderen moeten op onderzoek uitgaan om te onderzoeken welke middelen ze moeten gebruiken en wat ze moeten doen. Ze zullen in ons project leren door te doen en te ondervinden. Op het gebied van OJW zullen de leerlingen kritisch moeten nadenken over de standen in de samenleving. Ze zullen zich afvragen waarom mensen bepaalde uitingen doen, wat deze uitingen met andere mensen doen en waarom zijn waarden, normen en respect eigenlijk zo belangrijk? Al met al staan kerndoel 34, 35 en 36 dan centraal.

Communiceren: Op het gebied van communiceren zijn de leerlingen erg actief. Bij de deelonderwerpen leren de leerlingen bijvoorbeeld hoe ze zich moeten gedragen op internet en wat sociaal redzaam gedrag is. Ze leren wat ze wel en niet kunnen plaatsen op social media en wat de effecten van social media zijn. Dit heeft te maken met OJW. Ze worden zich bewust van het effect dat social media op een mens heeft en wat de positieve en de negatieve kanten van social media zijn. Hier denken ze natuurlijk niet alleen over na, maar dit gebeurt natuurlijk d.m.v. samenwerken. Wanneer je dit zou moeten koppelen aan kerndoelen, zijn het voornamelijk kerndoel 34, 35 en 36 die op het gebied van communiceren aan bod komen. Op het gebied van KO leren de leerlingen kritisch nadenken over vormgeving. Wat voor effecten hebben bijvoorbeeld kleuren op een beeldscherm of welke effecten heeft het als een foto wordt bewerkt voordat hij op het social media geplaatst wordt. Ze leren hoe het is om in de schoenen van een ander te staan doordat ze d.m.v. drama zelf een soort ‘rol’ neerzetten. Ze leren vlogs en video’s te maken waarbij ze rekening houden met vormgeving en creatie. Ze leren welke (muziek)effecten ze het beste kunnen gebruiken en ga zo maar door. Doordat ze challenges aangaan met klasgenoten en/of andere leerlingen van school, leren ze ook te reflecteren op het werk van anderen.

28

Sociale en culturele vaardigheden: Sociale vaardigheden komen tijdens het gehele project terug. Niet alleen op het gebied van samenwerking, maar ook op het gebied van sociaal redzaam gedrag en reflectie komen de sociale vaardigheden terug. Kerndoel 34 t/m 39 komen tijdens ons project duidelijk naar voren. Al deze kerndoelen zullen tijdens een van de deelonderwerpen aan bod komen. De leerlingen leren dus d.m.v. samenwerking sociale vaardigheden te verwerven. Reflectie valt voornamelijk onder OJW kerndoel 55. Dit zullen ze dan ook veel en effectief doen. Ook culturele vaardigheden worden verworven. Door de actualiteiten waar de leerlingen mee te maken krijgen, leren en verwerven ze kennis over en krijgen ze waardering voor aspecten van cultureel erfgoed (kerndoel 56).

29

Bibliografie

Expedition Chemistry. (2014). Opgeroepen op oktober 8, 2016, van http://www.expeditionchemistry.nl/onderzoekend-leren/

M., G. v., & P., K. (2007). Onderzoekend en ontwerpend leren. VTB, 50.

Meta cognitie. (sd). Opgeroepen op oktober 11, 2016, van wijleren.nl: http://wij-leren.nl/metacognitie.php

Romgens, T. (2011). Vuurwerk. In T. Romgens, Vuurwerk (pp. 13-245). Maastricht: Jan Jutten training en ontwikkeling.

Römgens, T. (2011). Vuurwerk. Maastricht : Natuurlijk leren.

Römgens, T. (2011). Vuurwerk. Maastricht: Natuurlijk Leren.

Tule.slo. ( , ). Tule inhouden en activiteiten. Opgeroepen op oktober 17, 2016, van Tule.slo: http://tule.slo.nl

30