@OKRA magazine · NOOIT TE OUD VOOR EEN TRAP. Altijd een traplift op maat van uw behoeften. Meest...

magazinemaandblad van OKRA, verschijnt niet in januari en augustus • oktober 2020 • jaargang 53 nr. 7

www.okra.be @OKRAvzw okravzw

“Verdriet en “Verdriet en tegenslag horen tegenslag horen

bij het leVen, bij het leVen, maar je moet maar je moet genieten als genieten als

je kan.” je kan.” Cath luytenCath luyten

248 30ERIKA VLIEGHE: HOOG TIJD OM DE VRIENDSCHAP TE HERSTELLEN

IN GESPREK MET FILIP LARDON: NAAR EEN WERELD ZONDER KANKER?

SELMA FRANSSEN OVER VRIENDEN VOOR HET GOEDE LEVEN

NOOIT TE OUD VOOR

EEN TRAP.

Altijd een traplift op maat van uw behoeften.

Meest complete gamma t rapliften in België

Maatwerk

Service 24/7

Lokale, ervaren medewerkers

Betaalbaar onderhoud

20.000 geïnstalleerde trapliften

0800 20 950 [email protected] www.comfortlift.be Mannebeekstraat 3, 8790 Waregem

I-d

epo

t 11

9416

dd

s

OFF_2006-10309_COMFORTLIFT_adv_Okra_210x275.indd 1OFF_2006-10309_COMFORTLIFT_adv_Okra_210x275.indd 1 28/08/2020 09:4128/08/2020 09:41

o k r a

𝐙𝐙𝐙𝐙𝐙𝐙𝐙𝐙𝐙𝐙𝐙𝐙𝐙𝐙𝐙𝐙𝐙𝐙𝐙𝐙𝐙𝐙𝐙𝐙Mijn vader had een lang uur zitten zwijgen bij mijn bed.Toen hij zijn hoed had opgezetzei ik, nou, dit gesprekis makkelijk te resumeren.Nee, zei hij, nee toch niet,je moet het maar eens proberen.

Judith Herzberg

NOOIT TE OUD VOOR

EEN TRAP.

Altijd een traplift op maat van uw behoeften.

Meest complete gamma t rapliften in België

Maatwerk

Service 24/7

Lokale, ervaren medewerkers

Betaalbaar onderhoud

20.000 geïnstalleerde trapliften

0800 20 950 [email protected] www.comfortlift.be Mannebeekstraat 3, 8790 Waregem

I-d

epo

t 11

9416

dd

s

OFF_2006-10309_COMFORTLIFT_adv_Okra_210x275.indd 1OFF_2006-10309_COMFORTLIFT_adv_Okra_210x275.indd 1 28/08/2020 09:4128/08/2020 09:41

6 VRAAG HET AAN OKRA Verlof voor mantelzorgers

8 GEZONDHEID In gesprek met kankerspecialist

Filip Lardon

12 OVER WAT TELT Solange Peirsegaele: “Rieke en

Toon leren me van dag tot dag te leven”

16 AAN TAFEL Doe maar gewoon!

20 UIT Wandelen van station naar station

24 STANDPUNT Herstel van vriendschap, met

extra woordje van Erika Vlieghe

44

2018

Abonnement: Abonneren op OKRA-magazine gaat snel en eenvoudig , stuur je naam en adres aan Katrien Vandeveegaete, Postbus 40, 1031 Brussel of [email protected]. Een jaarabonnement kost slechts 25 euro.

Algemeen secretariaat: www.okra.be | [email protected] | 02 246 44 41

OKRA-magazine ledenmagazine van OKRA vzw • PB 40, 1031 Brussel, 02 246 44 37, fax 02 246 44 42, www.okra.be, [email protected]

Redactie Katrien Vandeveegaete, Lies Kiekens

Redactieraad Herman De Leeuw, Marijn Loozen, Hilde Masui, Dirk Van Beveren, Mark De Soete, Jan Rolies, Lieven Rijckoort, Jan Denil, Marc Pattyn, Anne-Marie Vandenbossche

Verantw. uitgever Mark De Soete, Haachtsesteenweg 579, 1030 Brussel

Vormgeving Gevaert Graphics nv

Druk Dessain Printing, Mechelen

OKRA-magazine wordt op een milieuvriendelijke manier gedrukt.

Reclameregie Publicarto, Driehoekstraat 18, 9300 Aalst, 053 82 60 80, fax 053 82 60 90, [email protected]

Oplage: 163 620 exemplaren. Zonder schriftelijke toestemming van de uitgever mag geen enkele tekst of illustratie geheel of gedeeltelijk wor-den gereproduceerd. Advertenties val-len niet onder de verantwoordelijk-heid van de uitgever.

Coverfoto: Frank BahnmüllerHet novembernummer verschijnt uiterlijk op 27 oktober 2020.

OKRA-magazine, trefpunt 55+ is aangesloten bij We Media.

Je kan OKRA-magazine ook lezen via www.okra.be.

50

inh

ou

d

44

20

26 DE WERELD VOLGENS GUY POPPE Libanon, de explosie van een staat

30 EXPERT AAN HET WOORD Selma Franssen over vrienden

voor het goede leven.

34 Interview Cath Luyten: “Een nieuwe dans na tegenslag”

38 HERBELEEF DE GLORIE Gaston Reiff wint goud op de

Olympische Spelen van 1948

41 HET CULTURELE EN CULINAIRE LEVEN Actrice Ellen Verest:

creativiteit in vele vormen

“We wandelen langs beekjes, over brugjes, langs weidse vergezichten en door dreven, zeggen vele koeien goeiedag.”

42 TIEN OM NIET TE MISSEN

44 KUNSTIG GESPREK Denis De Gloire: een explosie

van kleuren

46 GROEN De enige echte tuinchrysant

50 LANGS VLAAMSE WEGEN Familiebedrijf Moernaut:

“Als kind ging ik al mee schoenen bekijken op beurzen”

53 Prijzenpagina

54 Kruiswoordraadsel

46

30

5

Haasje-overStoel klaar, drankje bij de hand, kwart voor negen ’s avonds. Alsof ik in de bioscoop zit. In werkelijkheid kijk ik over de vallei naar de zonsondergang – een kleurrijk haasje-over tussen wolken en zon. De dag daarna: zelfde ritueel, ander kleurenspel. De dag nadien moet ik me reppen om op tijd te zijn maar ja, daar spelen zon en wolken weer een haasje-over-spel. Wat een geruststelling: elke dag gaat de zon onder, elke dag komt de zon op.

De afgelopen maanden met coronamaatregelen hebben een impact op mijn welbevinden. Akkoord, ik maakte minder woonwerkverplaatsing, had minder prikkels, leed amper loonverlies en in mijn omgeving waren geen zieken; ik besef dat ik tot de gelukkigen behoor. Tegelijk geven de onzekerheid over de toekomst en het gemis aan vrienden en familie ook stress. Bovendien kan ik soms zo ongelukkig zijn over wat mensen elkaar aandoen – brandweermannen die bekogeld worden bij het uitoefenen van hun job, privégegevens die zomaar te grabbel worden gegooid, een vluchtelingenkamp dat uitbrandt, een vrouw vermoord enzovoort enzovoort. Gelukkig las ik het boek De meeste mensen deugen van Rutger Bregman. De titel verklaart helemaal zijn betoog, dat helpt om minder ongelukkig te zijn.

En daar, op die heuveltop, terwijl de zon ondergaat, voel ik de relativiteit van mijn stress en kan ik de grote zaken weer in perspectief zien. Hoe klein ben ik in het universum. Die nietigheid zou me kunnen onderuit halen maar mij geeft het net hoop en toekomst. Of de mens als soort zal overleven, is lang niet zeker, maar de natuur zal uiteindelijk het universele evenwicht herstellen. Met of zonder mens.

Katrien

“Je hoeft de sociale media niet altijd

negatief te bekijken. Het is een handig

middel om gelijkgestemden te vinden.”

OKRA-MAGAZINE OKTOBER 2020VRAAG HET AAN OKRA

6

VERLOF VOOR MANTELZORGERS

Tekst Marijn Loozen // illustratie Shutterstock

Beste OKRA,Hier Jos terug. Een aantal maanden geleden kwam ik met de vraag of je als mantelzorger recht hebt op extra verlof. Jullie gaven aan dat er een nieuw soort verlof in de steigers staat wanneer je zorg draagt voor je naaste. Ik zorg voor mijn moeder die ondertussen 87 jaar is en nog zelfstandig thuis woont. Ik werk nog voltijds en plan op pensioen te gaan in 2025. Is er ondertussen al meer nieuws over het mantelzorgverlof?

Jos

Beste Jos,Fijn om terug iets van je te horen. Je hebt er lang op moeten wachten maar nu is er duidelijkheid. Hoewel het belang van mantelzorg al jaren overduidelijk is, bestond er nog geen statuut voor mantelzorgers. Vanaf 1 september 2020 kunnen mantelzorgers een officiële erkenning verkrijgen. Er zijn twee soorten erkenningen die je kan aanvragen bij je ziekenfonds: een algemene erkenning en een erkenning waar sociale rechten aan gekoppeld zijn. Aan deze laatste erkenning hangt alvast één sociaal voordeel vast, namelijk het recht op mantelzorgverlof. Je moet wel voldoen aan een aantal voorwaarden.

Type 1 de eenvoudige algemene erkenning zonder sociale rechten Deze erkenning opent voorlopig geen sociale rechten of voordelen. De aanvraag gebeurt op basis van een ondertekende verklaring op eer door de mantelzorger en de zorgvrager. Met deze verklaring geef je aan dat je voldoet aan de nodige criteria. Je ziekenfonds verwerkt de gegevens en geeft je een attest. Op zich heb je aan dit attest op dit moment nog niets, maar het zou kunnen dat in de toekomst hier wel voordelen aan verbonden zijn.

Type 2 erkenning met sociale rechten (voorlopig enkel het mantelzorgverlof) Naast de erkenning als mantelzorg zonder sociaal recht, kan je bij het ziekenfonds ook de erkenning als mantelzorger aanvragen om een sociaal recht te bekomen. Op dit moment is dit sociaal recht beperkt tot het mantelzorgverlof. Aan deze erkenning zijn bijkomende, medische, voorwaarden verbonden.

7

Elke maand tracht de redactie hier een vraag van een lezer te beantwoorden. Deze maand heeft Jos een vraag.

Heb jij ook een vraag die je in deze rubriek beantwoord wil zien? Mail dan je vraag naar [email protected].

De aanvraag tot erkenning met sociaal recht is op dit moment enkel zinvol indien je binnen het jaar mantelzorgverlof aanvraagt bij je werkgever. De erkenning is namelijk slechts een jaar geldig.

Voor deze erkenning gelden specifieke voorwaarden.

Voor de mantelzorger:• de mantelzorger geeft gratis

steun en hulp met niet-professionele doeleinden en in samenspraak met minstens één professionele betrokkene;

• hij eerbiedigt de vrije keuze van de geholpen persoon;

• hij biedt hulp en bijstand gedurende minstens 50 uur per maand of 600 uur per jaar;

• per zorgvrager kunnen maximaal drie personen erkend worden als mantelzorger type 2.

Voor de zorgvrager of geholpen persoon geldt: • hoofdverblijfplaats in België

hebben; • met een onderbreking van

maximum 29 dagen per kalenderjaar in het buitenland;

• tijdelijk verblijf in buitenland mogelijk bij verblijf in buitenlands ziekenhuis of andere zorginstelling;

• voldoen aan de medische criteria inzake zorgbehoevendheid.

Het mantelzorgverlof Met het type 2 erkenningsattest kan je vervolgens bij je werkgever het mantelzorgverlof aanvragen. Als werknemer (privé of openbare sector) breng je zeven dagen voordat je het mantelzorgverlof wil opnemen, je werkgever schriftelijk op de hoogte. Dat kan per brief of via een aangetekende zending. In de aanvraag vermeld je de periode van het mantelzorgverlof en voeg je

het bewijs van de erkenning als mantelzorger toe. Je vraagt de onderbrekingsuitkering aan via de RVA.

Een maand zorgverlofJe kan het mantelzorgverlof één volledige maand opnemen. Als je voltijds werkt, kan je er ook voor kiezen om een halftijdse of een vijfde vermindering op te nemen gedurende twee maanden. Het recht op volledige schorsing bedraagt maximaal 6 maanden over de gehele beroepsloopbaan. Wanneer de werknemer dit verlof opneemt onder de vorm van een vermindering van prestaties (halftijds of 1/5) is dit 12 maanden. Op die manier kan je als mantelzorger voor verschillende zorgvragers zorgen gedurende je loopbaan.

De uitkering wordt toegekend volgens de bepalingen van de uitkeringen voor het thematisch verlof voor medische bijstand. Als je voltijds werknemer bent en stopt met werken, krijg je momenteel bruto 851,59 euro of netto 765,33 euro per maand als je voltijds mantelzorgverlof neemt.

Voor wie alleen woont, is dat respectievelijk 1400,01 euro en 1258,19 euro. Voor wie deeltijds gaat werken, hangt het bedrag af van de gezinssituatie en de leeftijd.

Meteen naar het ziekenfonds?Jos, we hopen je hiermee wat meer duidelijkheid te hebben gegeven. Ben je van plan om op korte termijn mantelzorgverlof op te nemen om voor je moeder te zorgen? Ga dan zeker naar je ziekenfonds voor het type 2 attest. Met dit attest kan je bij je werkgever het mantelzorgverlof aanvragen. Ben je niet van plan mantelzorgverlof op te nemen? Dan hoef je niet naar je ziekenfonds te lopen om een attest op te vragen. Op dit ogenblik heeft dat attest immers geen enkel ander voordeel dan het mantelzorgverlof.

Groeten,

Meer info vind je via www.cm.be/mantelzorgverlof of www.okra.be Nog vragen? Contacteer [email protected] - 02 246 57 72

Marijn

De aanvraag tot erkenning met sociaal recht is op dit moment enkel zinvol indien je

binnen het jaar mantelzorgverlof aanvraagt bij je

werkgever.

Kankerspecialist en professor Filip Lardon

OKRA-MAGAZINE OKTOBER 2020GEZONDHEID

8

Naar een wereld zonder kanker?

Weinig diagnoses zijn ingrijpender dan een kankerdiagnose. Kanker treft vooral ouderen: van alle kankerpatiënten is 67 procent van de vrouwen en 78 procent van de mannen minstens zestig jaar op het ogenblik van de diagnose. Professor Filip Lardon, kankerspecialist aan de Universiteit Antwerpen, voorspelt dat tussen dit en tien jaar 80 procent van de mensen met kanker niet meer aan de ziekte zal overlijden.

Tekst Tine Vandecasteele // Foto’s Filip Lardon

9

Hoe krijg je kanker? “Kanker is een ziekte van de cel. Ons lichaam is opgebouwd uit 40.000 miljard cellen met een beperkte levensduur. Zo leeft een rode bloed-cel gemiddeld slechts 100 dagen. Er worden in ons lichaam dus voortdu-rend nieuwe cellen bijgemaakt. Dit gebeurt door celdeling, waarbij een moedercel zich deelt in twee gelijke dochtercellen die zich op hun beurt verder delen. Normaliter gebeurt dat feilloos, maar een zeldzame keer gaat die celdeling mis. De dochtercel ontspoort, wordt boosaardig en agressief en deelt zich veel sneller dan de andere cellen. In dat geval spreken we van het ontstaan van een kankercel.”

Waarom vormt die ontspoorde cel zo’n probleem?“Omdat die kankercel eigenwijs is en zich door ons lichaam niet meer laat controleren. In normale omstandig-heden weten de cellen van pakweg onze nieren perfect wanneer ze vol-doende in aantal zijn en moeten stoppen met delen. Een kankercel negeert die info en deelt lustig verder. Hierdoor vormt er zich een steeds groter wordende opho-ping van cellen. Zo ontstaat een gezwel of een tumor. Als dat gezwel kwaadaardig is, spreken we van kanker.”

“Minstens 1 man op 3 en 1 vrouw op 4 zal een vorm van kanker krijgen voor zijn of

haar 75ste verjaardag.”Wat is het verschil tussen een goedaardig en kwaadaardig gezwel?“Ook bij een goedaardig gezwel gebeurt de celdeling te snel, maar die ophoping van cellen blijft dan netjes bij elkaar en is dus makkelijk te verwijderen. Een kwaadaardig gezwel groeit woekerend verder in het omliggende weefsel of kan zich verder verspreiden via de bloed- >>

Waaraan merk je dat je kanker hebt? “Ofwel merk je een gezwel op, maar dit kan enkel als dit aan de opper-vlakte van je lichaam is. Ofwel cre-eert dat gezwel symptomen omdat het door zijn grootte het lichaam belast. Meestal echter duurt het een hele tijd vooraleer een tumor symp-tomen geeft. Nochtans is het belangrijk om symptomen als moei-lijkheden met slikken, pijn in de borst, bloed in de stoelgang, plots gewichtsverlies, een aanhoudende hoest… zo snel mogelijk te herken-nen en naar de dokter te gaan.”

Hoe wordt kanker vandaag behan-deld? “Chirurgie - waarbij we het gezwel wegsnijden - is de oudste therapie, en nog steeds de belangrijkste. Daarmee kunnen we in principe de tumor helemaal verwijderen. Het probleem is dat kankercellen vaak woekeren of in de bloedbaan circu-leren. We kunnen ze dus meestal niet allemaal wegsnijden. Bijkomende therapie is nodig. Een van die therapieën, chemotherapie, vond zijn oorsprong in de Eerste Wereldoorlog. Toen werd mosterd-gas als aanvalswapen ingezet. Bij de behandeling van soldaten die derge-lijke gasaanvallen overleefden, merkte men dat het gas de deling van rode bloedcellen blokkeerde. Zo ontstond de idee om derivaten van dat mosterdgas in te zetten tegen de snelle celdeling van kankercellen. Tot op vandaag gebruiken we die stoffen binnen de chemotherapie.” Nochtans bent u geen grote pleit-bezorger van chemotherapie?“Laat het duidelijk zijn dat chemo-therapie een heel goed geneesmid-del is dat al vele levens gered heeft. Maar helaas remt chemotherapie niet enkel de celdeling van kanker-cellen. Ook andere, normale cellen ondervinden er grote hinder van. Tijdens een behandeling met chemo stoppen eveneens de cellen in ons

baan, waarna het zich ook elders gaat vestigen. Zo ontstaan de zoge-naamde uitzaaiingen.”

Is het krijgen van kanker een kwes-tie van brute pech? “Ja, meestal wel, want op miljoenen celdelingen per seconde kan er al eens iets foutgaan. Toch mogen we onze verantwoordelijkheid niet ont-lopen. We weten dat er fouten kun-nen gebeuren tijdens de celdeling dus is het onze taak om die celde-ling in zo’n gunstig mogelijke omstandigheden te laten verlopen. Ik geef het voorbeeld van de longen: om de celdeling daar vlot te laten verlopen, houden we ze het best zo zuiver mogelijk. Daarom is roken zo nefast, want de verbranding van tabak brengt chemische stoffen in de longen binnen die een foute cel-deling bewerkstelligen.”

“Het is belangrijk om symptomen als moeilijkheden met slikken, pijn in de borst, bloed in de stoelgang, plots

gewichtsverlies,een aanhoudende hoest…zo snel

mogelijk te herkennen.”Speelt genetische aanleg een rol?“Genetische aanleg zien we in een heel kleine proportie van bepaalde kankers, bijvoorbeeld borstkanker. Ook bij darmkanker zien we een zekere erfelijkheid door fouten in de celdeling die reeds bij de ouders ontstonden. Dit zijn echter zeer zeldzame gevallen. Vroeger dacht men dat één fout tijdens de celdeling daarvoor volstond. Sinds de jaren zeventig weten we dat er tien tot twintig fouten in de celde-ling nodig zijn vooraleer dit tot kan-ker leidt. Dus, hoe ouder je wordt, hoe meer fouten er zich kunnen opstapelen. Daarom heeft kanker het aspect van een ouderdomsziek-te. Foute keuzes in het verleden laten zich pas jaren later voelen.”

OKRA-MAGAZINE OKTOBER 2020GEZONDHEID

10

spijsverteringsstelsel en de cellen in onze haarwortels met hun deling. Dat is de oorzaak van misselijkheid en haaruitval bij mensen die chemo krijgen. Chemotherapie blijft cruci-aal in de kankerbehandeling, maar is niet zonder bijwerkingen.”

Naast chirurgie en chemotherapie is er ook radiotherapie? “Die therapie hebben we te danken aan het wetenschappelijk onderzoek van Marie Curie. Zij ontdekte dat ook radioactiviteit celdeling stopzet. Helaas heeft zij voor die ontdekking zelf de hoogste prijs betaald, want door haar blootstelling aan te hoge stralingswaarden overleed ze op 66-jarige leeftijd aan leukemie. Vandaag gebruiken we haar ontdek-king om kankercellen te bestralen en te doden. Ook hier is er ongewil-de schade, want gezonde omliggen-de cellen worden mee bestraald. Niettemin slagen we er dankzij die drie klassieke therapieën, chirurgie, chemotherapie en radiotherapie, in

om 65 procent van de kankerpatiën-ten te genezen.”

“We slagen er dankzij die drie klassieke therapieën,

chirurgie, chemotherapie en radiotherapie, in om 65

procent van de kankerpatiënten te genezen.”

Dat is een mooi resultaat!“De kans op genezing hangt van het stadium en van het type kanker af. Borst- en huidkanker kunnen we nu makkelijker genezen dan vroeger. Pancreaskanker is nog steeds zeer slecht behandelbaar en bijna niet geneeslijk. Ik weet wel zeker dat we er met de huidige drie therapieën niet gaan komen. Het chirurgisch werk staat dankzij onder andere de inzet van robots volledig op punt, in de che-motherapie zie ik niet veel evolutie meer mogelijk en ook de radiothera-

pie verloopt reeds zeer nauwkeurig. Er is dus een andere aanpak nodig.”

Wat houdt die andere aanpak in? “Doelgerichte moleculaire genees-middelen slaan veel gerichter toe. Cellen hebben energie uit voedings-stoffen nodig om zich te delen. Kankercellen hebben heel veel ener-gie nodig omdat ze agressiever zijn. Een aantal jaar geleden ontdekten we het grote belang van die voe-dingsstoffen. We ontwikkelden geneesmiddelen die lijken op nor-male voedingsstoffen. Doordat kan-kercellen ze nietsvermoedend en gretig opnemen, raakt hun celdeling geblokkeerd en sterven ze af.”

Wat houdt immuuntherapie in?“Immuuntherapie is nog veelbelo-vender, hiermee helpen we ons eigen afweersysteem om kankercel-len aan te vallen. De soldaten van ons afweersysteem gingen al het gevecht aan met kankercellen, maar waren niet krachtig genoeg. Bij immuun-therapie halen we zowel cellen uit ons afweersysteem als kankercellen uit het lichaam van de patiënt. We laten ze in een petri-schaaltje in ons labo strijd voeren en plaatsen de cellen uit ons afweersysteem daarna terug in het lichaam van de patiënt. Die cellen zijn nu getraind, verliezen hun weg niet meer in het lichaam en herken-nen hun vijand veel beter.”

Kwam die positieve evolutie in wetenschappelijke kennis er mede dankzij de sponsoring van het onderzoek door acties als Kom op tegen Kanker? “Absoluut! In mijn Centrum voor Oncologisch Onderzoek van de Universiteit Antwerpen werken we met meer dan dertig onderzoekers. Een aanzienlijk deel van de financie-ring die we krijgen, komt van Kom op tegen Kanker. De steun die men-sen geven, komt met andere woor-den heel goed terecht.”

>>

11

Naar een wereld zonder kanker? Hoe wetenschap de ziekte overwint. Filip Lardon, Uitgeverij Manteau, 19.99 euro. > Win een exemplaar zie pag. 53 >>

U gelooft in een wereld zonder kanker? “De titel van mijn boek is Naar een wereld zonder kanker? Dat vraagteken op het einde is heel belangrijk. Kanker zal altijd in de wereld blijven en het aantal gevallen zal nog toenemen door de bevolkingstoe-name en de vergrijzing. Wij gaan er echter voor zorgen dat we kanker sneller kunnen opsporen én beter genezen.”

Preventief hebben we nog een hele weg af te leggen? “Voorkomen blijft beter dan genezen. Ik wees al op de kwalijke gevolgen van roken. En laat je niet misleiden: zelfs een sigaret per week is schadelijk. Ik pleit voor een absolute nultolerantie wat roken betreft. Ook alcohol is schadelijk, al moet ik dit wat nuanceren. Het kan in beperkte mate: maximaal tien consumpties per week. Als je je aan die norm houdt, is er geen weten-schappelijke studie die aantoont dat je dan een verhoogd risico op kanker hebt.”

“Ondanks het feit dat er veel minder wetenschappelijk bewijs voor is, blijf ik overtuigd van de heilzame werking van gezonde en afwisselende voeding met veel groenten en fruit. Probeer ook overgewicht te vermijden, daarvan is wel wetenschap-pelijk bewezen dat het een risicofactor is voor kanker. Beweeg dus voldoende. Begrijp me niet verkeerd: dit hoeft geen topsport te zijn, ga bijvoorbeeld op regel-matige basis wandelen in de natuur.”

“Rieke en Toon leren me van dag tot dag te leven”

Solange Peirsegaele

Solange Peirsegaele (54) en Johan De Maersschaelck leerden elkaar kennen bij jeugdvereniging KAJ. Ze hebben twee kinderen: Rieke (25) en Toon (23). Rieke en Toon zijn allebei te vroeg geboren en hebben een beperking. “Het zijn schatten van kinderen,” vertelt Solange, “met een uitzonderlijk talent: ze verbinden mensen. En ze proberen zo zelfstandig mogelijk te wonen en hun eigen leven te leiden.”

Tekst Dominique Coopman // Foto’s Frank Bahnmüller

OKRA-MAGAZINE OKTOBER 2020OVER WAT TELT

12

Het is een zonovergoten, zomerse middag. We zitten in de tuin, op veilige corona-afstand van elkaar. Toon is

thuis en komt even goeiedag zeggen. Hij straalt. Toon is motorisch beperkt. Voor grotere verplaatsingen heeft hij een rolstoel nodig. Overdag gaat hij naar het dagcentrum van vzw Eindelijk in Buggenhout, daarna gaat hij naar zijn appartement. Hij heeft een fantastische woonbege-leidster. Maar omdat hij ten gevolge van de coronamaatregelen alleen in zijn appartement zit, hebben zijn ouders hem naar huis gehaald. Toon is een fervente lezer. Geen romans, wel boeken over politiek.

Rieke is motorisch en mentaal beperkt. Ze kan beter stappen dan Toon. Maar ze leest andere boeken. En ook Dag allemaal en alles over de showbizz. Rieke is vandaag wel naar het dagcentrum in Sint-Niklaas. Een vrijwilliger brengt haar tegen de avond naar huis. Dan vertelt ze hon-derduit over de leuke dingen die ze gedaan heeft. Ook Rieke gaat bin-nenkort zelfstandig wonen.

Met de paplepel

Solange en ik hebben allebei een KAJ-verleden. Gespreksstof genoeg: hoe het gaat, de gemeenschappelij-ke vrienden en kennissen, gezin, werk en engagement. Solange is geen haar veranderd: een heel gedreven vrouw, echtgenote, mama, leerkracht en vrijwilliger die door het vuur gaat voor de meest kwets-baren.

“Ik kan niet tegen onrecht,” vertelt ze. “Ik heb dat van thuis. We waren met zeven: onze ouders en vijf kin-deren. Mijn papa was bierhandelaar en had een sterk gevoel van recht-vaardigheid. Bij ons thuis kwam iedereen over de vloer. Toen ik als klein meisje eens van school thuis kwam, vertelde ik over een klasge-nootje dat in armoede leefde en dat van het katholiek onderwijs naar het

rijksonderwijs zou overstappen omdat dat goedkoper was. De juf-frouw zei haar dat ze zo nog dommer zou worden. Mijn vader was razend. ‘Hoe durft ze, die juf,’ zei hij, ‘ze zit elke week in de kerk en boort dat kind de grond in.’

Bende samen houden

“Ook mijn mama was enorm sociaal. Een moederkloek die nooit klaagde. Voor haar was het glas altijd halfvol. Zelfs toen haar been werd afgezet, en ze in een rolstoel terecht kwam, had ze meer oog voor anderen dan voor zichzelf. ‘Kijk eens, dat menske, hoe slecht te been,’ hoor ik haar nog zeggen. Ze hield de bende ook samen. Toen ze in het ziekenhuis lag, vatte ik het plan op om een stukje living om te bouwen tot een badka-mer beneden. Maar mama was niet akkoord. ‘Waar ga ik mijn volk dan ontvangen,’ vroeg ze.

Mijn moeder speelde een gouden rol bij het

aanvaarden van mijn verdriet. ‘Solange,’ zei

mama, ‘het is ons Rieke. We gaan die heel graag zien en er heel goed voor zorgen.’

Mijn papa is gestorven in 2006, hij werd 81. Mijn mama overleed in 2019, zij werd 92. Mama las het OKRA-boekje van voor naar achter en omgekeerd. We missen haar, we mis-sen het boekje, en we missen het woonzorgcentrum van Ledegem want daar was het goed.”

Allebei in tranen

“Mama en papa leefden voor hun kinderen. We kregen alle kansen, mochten studeren. Ik ben docent en stagebegeleider in de bachelor- en >>

13


14

de graduaatsopleiding sociaal werk aan Vives in Kortrijk. Er zijn veel stu-denten die het met veel minder moeten doen. Onlangs was ik, scherm tegenover scherm, in gesprek met zo’n studente. We zaten allebei in tranen. Zij had helemaal geen warme thuis en moest haar studies zelf bekostigen. Maar ze is wel geslaagd eind juni. Ik was dolblij. ”

Versterkt door jeugdbeweging

Wat opkomen tegen onrecht is, leer-de Solange van thuis, en werd ver-sterkt door de jeugdbeweging. “Ik was een Chiromeisje, maar deed als student sociaal werk mijn stage bij KAJ. Daarna werd ik er nationaal stafmedewerker en voorzitter. Het is bij KAJ dat Johan en ik elkaar hebben leren kennen. Dat we een sterke band hebben als koppel, vloeit mee voort uit de bezieling en waarden die we bij de Kajotters al deelden. Zoiets draag je ook over op je kinde-ren. Rieke en Toon kunnen er niet tegen als iemand gepest of uitgeslo-ten worden. En als ze dromen van een lief, gaat het niet om het uiter-lijk maar om de binnenkant. ‘Ik wil geen racist en geen homofoob,’ zegt Rieke klaar en duidelijk.”

Te vroeg geboren

“Rieke is eind 1995 geboren. Ik was acht maanden zwanger, toen ik haar niet meer voelde bewegen. Een huis-arts nam een echo en zei dat hij nog een hartje hoorde kloppen, maar dat de bevalling moest worden ingezet. Het kindje in mijn buik had een her-senbloeding gekregen. De rest was bang afwachten. Rieke verbleef een maand in het ziekenhuis, kwam op 16 december thuis. Intussen lieten we onderzoek doen, maar er was niets aan de hand dat erfelijk bleek te zijn.

Toon is eind 1997 geboren. Ik was zeven maanden zwanger, toen bleek dat de moederkoek zich had losge-maakt van de vrucht. De baby en

“Vandaag zijn we heel gelukkig om Rieke en Toon. Het zijn twee ongelooflijke schatten van kinderen. Ze brengen de zon binnen.”

15

ikzelf waren allebei in gevaar, waar-door ook deze keer de bevalling meteen moest worden ingeleid. Ik wou niet, verzette me. Moet dit nog een keer, dacht ik? Maar het was vijf voor twaalf. Toen is Toon geboren. Toon verbleef twee maanden in het ziekenhuis, en kwam, net als Rieke twee jaar tevoren, op 16 december thuis. 16 december is een heel belangrijke dag in ons gezin.”

Groot verdriet

“En dan zit je daar, met je kind, je angst, je onzekerheid en je groot verdriet. Ik weet niet hoe we dat allemaal doorgeworsteld hebben. Ik had ook een schuldgevoel. Ik ver-weet mezelf dat ik mijn kinderen geen gezonde start kon geven. Mijn moeder speelde een gouden rol. ‘Solange,’ zei mijn mama, ‘het is ons Rieke. We gaan die heel graag zien en er heel goed voor zorgen.’ Ze hebben dat ook gedaan. Mijn ouders, mijn vier broers en zussen. De ouders van Johan, zijn broer.

Maar na Toon voelde ik me helemaal alleen op de wereld. Ik was echt de wanhoop nabij, dacht dat ik nooit nog gelukkig zou worden. Eva, een collega van 11.11.11, luisterde heel aandachtig naar mijn zee van ver-driet. Toen zei ze: ‘Solange, Toon, jouw kindje, is in Leuven. Je moet er naartoe. Dat ventje heeft je nodig.’ Ik ben er naartoe geweest. Dankzij Eva heb ik de klik gemaakt.

Vandaag zijn we heel gelukkig om Rieke en Toon. Het zijn twee onge-looflijke schatten van kinderen. Ze brengen de zon binnen. We lachen ontzettend veel. Wat niet betekent dat mijn verdriet wel eens heel onverwacht de kop kan opsteken. Of dat ik boos word, omdat de samen-leving mensen met een beperking als buitenbeentjes ziet. Ik denk aan de wachtlijsten en het hele systeem van budgettering. Er zijn 30.000 mensen met een beperking. Daarvan

zijn er 15.000 die een budget heb-ben, de andere helft moet wachten. Wij hebben het geluk dat we voor Rieke en Toon een persoonlijk assis-tentiebudget hebben, maar we ken-nen ouders die 80 jaar zijn, die heel lang zelf voor hun kind met een beperking hebben gezorgd, en geen persoonlijk assistentiebudget hebben. Gestraft om hun eigen goedheid.”

Vriendschap en engagement troef

“Rieke en Toon zijn de oogappels van onze familie. En van veel vrien-den. Ik heb mijn boezemvrienden uit de Chiro van Ledegem en samen hebben Johan en ik heel veel vrien-den uit KAJ. Niemand heeft ons laten vallen. Ware vriendschap is er in goede en kwade dagen. Van zodra er iets scheelt, staan onze vrienden hier. We trekken ons ook op aan lot-genoten. Johan en ik zijn de trekkers van KVG Grembergen, de Kristelijke Vereniging voor Gehandicapten. Tijdens de coronaperiode stuurden we onze leden een persoonlijk kaartje. We stuurden alle ouders, ook niet-leden, een mailtje: ‘Ofwel is je kind in de voorziening gebleven en mis je het, ofwel zit je zeven dagen op zeven met de zorg voor hem of haar. Punt is: beide zijn lastig.’ Het mailtje betekende een hart onder de riem voor velen. We deden ook heel wat dorpelbezoeken met pakketjes met koekjes die Els, een opvoedster, met haar leefgroep had gemaakt. Kleine dingen kunnen een groot verschil maken.

Ik werk 70 procent, Johan werkt 80 procent als CM-consulent. We heb-ben ons werk ook nodig, dat helpt de batterijen terug op te laden. Maar

het is wel druk. Nooit een vrije dag. Ik zou Johan wel eens een dag willen gunnen waar hij alleen kan gaan fietsen, maar dat gaat niet. Ook tij-dens de lockdown was het erg druk. Rieke en Toon zijn tien weken thuis geweest. Tegelijk had ik super veel werk voor school.”

Puur

“Rieke en Toon houden ons staande. Altijd en overal. Ik zou ze voor geen geld ter wereld kunnen missen. Zij zijn puur. En van enorme betekenis voor familie, vrienden, vrijwilligers die bijspringen, kennissen. Hoe zij mensen verbinden, is fenomenaal. Wat zij aan warmte en liefde kunnen creëren, is enorm. De liefde die zij uitstralen is onvoorwaardelijk. Zij beseffen ten volle hun beperking, kennen ook hun opstoten van ver-driet. De vraag wie ben ik en waar ik naartoe wil, leeft ook bij hen, maar ze kiezen er boven alles voor om graag te zien. Dankzij hen ontdekte ik ook de essentie van mijn leven. Wat telt is dat mijn kinderen gelukkig zijn en hun plek in onze samenleving hebben. Wij hebben onze dromen voor een deel moeten laten varen, maar Rieke en Toon leerden ons van dag tot dag te leven en te genieten van zoveel mooie momenten. We kij-ken niet ver vooruit. Een dokter zei eens: ‘Je moet je kinderen leren los laten.’ Ik zei: ‘Dokter, het zijn onze kinderen. We hebben van dag één zware zorgen gehad. Hoe moet je die los laten?’ Wat ik thuis ook heb geleerd, is om de problemen te benoemen, en niet uit de weg te gaan. Geen façade, rechttoe recht-aan. En dan stap voor stap een oplossing zoeken. Ook Rieke en Toon maken hun verwachtingen regelma-tig en duidelijk kenbaar. Het woon-project dat hen toelaat zo zelfstan-dig mogelijk hun eigen leven te lei-den, vind ik heel belangrijk. Niet alleen voor hen, maar voor alle jon-geren van die leeftijd.”

“Hoe Rieke en Toon mensen verbinden is

fenomenaal. Zij leren ons wat de essentie van het

leven is.”

14

Koken_met_Annie_BBLZ_Stramien_(19_Sofie)_(naleesproef_07).indd 14 Koken_met_Annie_BBLZ_Stramien_(19_Sofie)_(naleesproef_07).indd 14 6/08/20 12:566/08/20 12:56

Annie Deleersnijder (74) is een selfmade kok. Jarenlang verwende ze haar gasten in café Visserswelzijn in Oostduinkerke. Toen ze aan boord ging van de Evanna om er te koken voor Gert Verhulst, James Cooke en hun gasten in Gert Late Night werd ze een Bekende Vlaming. Gert, James en hun gasten weten de ‘gewone kost zonder veel tamtam’ zeer te smaken. Onze OKRA-lezer ongetwijfeld ook...

Doe maar gewoon! Koken met Annie, Annie De Leersnijder, Uitgeverij Manteau, 19,99 euro. > Win een exemplaar zie pag. 53

DOE MAAR GEWOON!Chef: ANNIE DELEERSNIJDER // Fotografie: BAS BOGAERTS

OKRA-MAGAZINE OKTOBER 2020AAN TAFEL

16

130


17

tomatensoep

ingrediënten 2 uien - 2 teentjes knoflook - 1 courgette - 1 preistronk - 2 selderstengels - 1 kg tomaten - boter - 1 takje tijm - 1 laurierblaadje - 2 l runderbouillon - 300 g gemengd gehakt - peper en zout

WerkwijzeSnipper de uien en knoflook fijn.Snijd de prei, selder, courgette en tomaten in stukken.

Stoof de gesnipperde ui glazig in een klontje boter. Voeg na een tweetal minuten de rest van de groenten en de knoflook toe en roerbak kort.

Voeg de tijm en laurier toe, blus met de bouillon en breng aan de kook. Zet het deksel op de pot en laat 1,5 uur pruttelen op een zacht vuurtje.

Rol ondertussen balletjes van het gehakt.

Verwijder de laurier en tijm en mix de soep. Voeg de balletjes toe en laat nog even opkoken. De balletjes zijn gaar zodra zekomen bovendrijven. Breng op smaak met peper en zout en serveer.

OVENSCHOTEL MET GEHAKT EN PREI

ingrediënten 3 preistronken (wit) - boter - 1 kg gemengd gehakt - peper en zout

Voor de puree1 kg aardappelen - melk - boter - nootmuskaat, - peper en zout

Voor de kaassaus50 g boter - 50 g bloem - 500 ml melk - 300 g Goudse kaas (geraspt) - nootmuskaat, peper en zout

WerkwijzeSchil de aardappelen, spoel ze en snijd in stukken. Kook zo’n 20 minuten in gezouten water.Verwijder de buitenste bladeren van de prei. Spoel de prei goed en snijd in ringen. Fruit de preiringen in wat boter en kruid met peper en zout.Bak ondertussen het gehakt rul in een braadpan met wat boter. Giet de aardappelen af en pureer. Breng op smaak met melk, boter, peper, zout en nootmuskaat. Roer tot een smeuïge puree.

Verwarm de grill van de oven voor.Maak een kaassaus: smelt de boter en strooi er de bloem over. Roer tot een roux, blus al roerend met de melk en laat indikken. Haal van het vuur, voeg ¾ van de kaas toe en roer tot een gladde saus. Breng verder op smaak met nootmuskaat, peper en zout. Doe een laagje aardappelpuree in een ovenschotel, en vervolgens een laag gehakt. Daarbovenop de gestoofde prei en als laatste kaassaus. Strooi er de rest van de geraspte kaas over en zetgedurende 10 minuten onder de grill.

OKRA-MAGAZINE OKTOBER 2020AAN TAFEL

18

Koken_met_Annie_BBLZ_Stramien_(19_Sofie)_(naleesproef_07).indd 102 Koken_met_Annie_BBLZ_Stramien_(19_Sofie)_(naleesproef_07).indd 1026/08/20 12:59 6/08/20 12:59

30


koolrollade met puree TOATJESPAP

OF KARNEMELKSTAMPERSingrediënten 1 savooiekool - 4 lente-uitjes - 800 g gemengd gehakt - 2 eieren - 1 el paneermeel - 10 plakjes spek - boter - 2 blokjes groentebouillon - 500 ml water - 800 g aardappelen - 100 ml melk - sausbinder voor bruine saus - nootmuskaat, peper en zout

WerkwijzeVerwijder de buitenste bladeren van de kool. Kook acht bladeren gedurende 4 à 5 minuten in gezouten water, laat uitlekken. Snipper de lente-ui fijn.

Meng het gehakt met een ei en de lente-ui. Voeg paneermeel en nootmuskaat toe en kruid met peper en zout.

Verdeel het gehakt in acht porties. Leg de koolbladeren open op een proper werkvlak. Leg op elk blad een plak spek met in het midden een portie gehakt. Rol op en steek vast met een houten prikker.

Smelt wat boter in een grote pan en bak de koolrolletjes aan alle kanten aan. Kruimel de bouillonblokjes erover en voeg het water toe. Laat zo’n 40 minuten stoven onder deksel.

Schil ondertussen de aardappelen, spoel ze en snijd in stukken. Kook ze in 20 minuten gaar in gezouten water. Giet het water af en stamp de aardappelen tot puree. Voeg hettweede ei, de melk, peper en zout en een klontje boter toe.

Haal de koolrolletjes uit de pan. Bind het kookvocht met de sausbinder en breng op smaak met peper en zout. Serveer de rolletjes met de puree en de saus.

ingrediënten 1 kg aardappelen - 1 l karnemelk - 100 g boter - 4 eieren - nootmuskaat, peper en zout

WerkwijzeSchil de aardappelen en kook ze gaar in gezouten water.

Warm de karnemelk op.

Zet een pannetje met water op het vuur en breng aan de kook. Voeg de eitjes toe en laat 4 à 5 minuten koken.

Stamp de aardappelen tot puree. Voeg een beetje karnemelk, wat boter, nootmuskaat en peper en zout toe.

Smelt de rest van de boter en meng met de warme karnemelk. Roer goed los.

Meng met de puree tot een gladde massa.

Pel de zachtgekookte eitjes, verdeel ze in twee en serveer ze boven op de puree.

• 400 ml visfond Lacroix • 1 glas witte wijn • 1 limoen,

het sap • 400 g zalmfilet • 2 sjalotten, fijngesnipperd

• 2 el bloem • 200 ml room • 250 g champignons, in

plakjes gesneden • 2 el verse dille + wat extra ter

afwerking • 200 g grijze garnalen • 300 g tagliatelle

• peper en zout

BEREIDINGSWIJZE

Breng de Lacroix visfond samen met de wijn

en limoen aan de kook. Verminder het vuur en

gaar de zalmfi let 5 minuten in de bekomen

bouillon. Haal de zalmfi let uit de kookpot, leg

in een kom en giet de bouillon over de zalm.

Smelt wat boter in diezelfde kookpot, stoof de

champignons gaar en zet opzij.

Smelt opnieuw wat boter in diezelfde kookpot

en stoof de sjalotten.

Voeg vervolgens de bloem toe en roer goed.

Voeg pollepel per pollepel de bouillon toe en

blijf roeren met een klopper, tot je de gewenste

dikte bereikt.

Voeg de room en dille toe en kruid met peper

en zout.

Verwijder indien nodig het vel van de zalm,

breek de zalm in stukjes en voeg toe aan de

saus samen met de champignons.

Kook de tagliatelle volgens de instructies op

de verpakking.

Verdeel de pasta over de borden, schenk

wat saus over de pasta en werk af met grijze

garnalen en extra dille. Smakelijk!

Bereiding 30 minutenAantal personen 4 personen Moeilijkheid Eenvoudig

met zalm, garnalen en dille

Tagliatelle

- €1 bij aankoop van1 Lacroix fond naar keuze.Geldig tot 31/12/2020

Ontdek ook onzeandere fonds en receptenop lacroix.be

Bericht aan de HH. handelaars: GB Foods Belgium verbindt zich ertoe de tegenwaarde van deze bon, B.T.W. inbegrepen, terug te betalen voor zover een aankoop van het product heeft plaatsgehad. De fi rma behoudt zich het recht de terugbetaling te weigeren indien niet voldoende aankopen kunnen aangetoond worden. De bonnen dienen teruggestuurd te worden naar HighCo DATA nv/sa – Kruiskouter 1 – B-1730 Asse voor controle en terug-betaling tot 31/06/2021. Enkel geldig in België en GHL. Niet cumuleerbaar met andere kortingsbonnen. V.U.: Dorien Loridan, GB Foods Belgium, Rijks-weg 16, 2870 Puurs.

OKRA-MAGAZINE OKTOBER 2020UIT

Wandelenvan station tot stationTekst An Candaele // Foto’s An Candaele

LANGS KANAAL GENT-BRUGGE

We beginnen met de wandeling Brugge-Beernem. De kortste van de acht en voor ons het dichtst bij huis. Je kan in beide richtingen wandelen, wij vatten onze tocht aan in Brugge. Het boekje Stationsstapper houdt ons met tekst en detailkaartjes op de goede weg. Je kan de wandeling down- loaden via de website van groteroutepaden of routeyou, maar ook zonder lukt het uitstekend. Zoals bij elke stationsstapper wor-

den enkele mogelijkheden om de wandeling in te korten voorgesteld op plaatsen waar je de bus kan nemen terug naar het beginpunt. Wij gaan voor de volle 18 kilometer. Het is wel een geruststelling te weten dat je onderweg nog van gedacht kan veranderen als iets tegenzit. Deze stationsstapper loopt over de GR129 van Brugge naar Aarlen. Doe je deze GR helemaal dan heb je 572 kilometer in de benen en ben je wel een eindje onderweg. Arnout Hauben en zijn twee vrienden wandelden die GR

afgelopen zomer helemaal voor een programma op Eén. We houden het bescheidener. Onze dagwandeling begint langs het Minnewater op een boogscheut van het station van Brugge. Vandaar gaat het naar de Katelijnepoort - op de plek waar een voormalige stadspoort op de uitvalsweg richting Kortrijk stond. Vanaf dan wordt het kanaal Gent-Brugge-Oostende een tijdlang onze metgezel. Aan de Katelijnepoort kruis je ook een ander Grote Routepad, de GR5A van Antwerpen naar De Panne. Koeien en een prachtig wolkenspel

Na 2 kilometer langs het water ste-ken we een parking en een grote weg over en komen op een oude spoorwegbedding waar tot rond de

Als wandelaar ben je vooral aangewezen op luswandelingen. Waar je de auto of de fiets achterlaat of van de trein stapt, moet je ook weer eindigen om huiswaarts te keren. Bij stationsstappers is het anders. Die maken het mogelijk om in lijn te wandelen van station naar station. Vzw TreinTramBus ontwikkelde samen met vzw Grote Routepaden de wandeltrajecten langs GR-paden. Wij probeerden twee van de acht wandelingen uit en zijn verkocht. Een schitterende formule.

20

WAN

DELI

NG

1

21

jaren zestig van vorige eeuw de trein naar Eeklo reed. Nu is het bestemd voor wandelaars en fietsers. In Ver-Assebroek loop ik het O.L.Vrouwkerkje binnen en ga dan zitten op het pleintje met zicht op de mooie pastorie. Wie dat wil, kan hier met de bus terugkeren naar Brugge. We hebben er nog maar 6,8 kilometer opzitten, er kan nog wel wat bij. Maar de stationsstappers zijn dus niet alleen voor geoefende wandelaars. We verlaten het pleintje en trekken een goeie honderd meter verder de Assebroekse Meersen in. Op deze weiden hielden leenheren in de middeleeuwen paarden. We wande-len langs beekjes, over brugjes, langs weidse vergezichten en door dreven, zeggen vele koeien goeie-dag die ons vanuit de weiden aan-staren en zijn vertederd door hun kalfjes. Ook op de wolken met de steeds wisselende patronen raken we niet uitgekeken. Er staat een stevige wind die de populieren doet ruisen.

Natuurgebied aan het kanaalNa het kruisen van de weg Oostkamp-Oedelem gaat de wandeling verder door een groene dreef. Uiteindelijk belanden we via een smal graspaadje langs een korenveld weer aan het kanaal Gent-Brugge. Een klapdeurtje door en je bent in een natuurgebied. Wij lopen het deurtje eerst voorbij, maar dat ligt helemaal aan ons. Het rood-wit teken niet gezien. Dat wordt snel duidelijk als er ineens geen tekens meer staan op bomen of palen. Dan maar op de passen terugkeren en het deurtje door. In het natuurgebied ontmoeten we een kudde ezels, ze zorgen samen met Gallowayrunderen en geiten voor het graas-beheer. Langs een ander klapdeurtje verlaten we het gebied, maar blijven nog even langs het kanaal verder lopen.

We naderen ons eindpunt. Om het station te bereiken moeten we de laatste kilometers de GR 129 verla-ten. Het Bloemendale kasteel waar we langslopen is een van de talrijke kastelen die in de negentiende eeuw werden gebouwd als buiten-verblijf. Waar volgens het boekje het station zou moeten opduiken, wacht ons een leeg terrein. Het station is afge-broken weet een voorbijganger te vertellen. De man wijst ons de weg naar de trappen van het perron richting Brugge. Thuisgekomen zet ik enkele foto’s op facebook. Het inspireert vrienden om in de weken die volgen ook op pad te gaan. Ze genieten er al even-zeer van als wij. Dit smaakt naar meer, op naar de volgende stations-stapperwandeling.

“We wandelen langs beekjes, over brugjes,

langs weidse vergezichten en door dreven, zeggen vele

koeien goeiedag.”

>>

ZOETE BRAMEN

Op een maandag in augustus neem ik de trein naar Lierde om van daaruit naar Munkzwalm te stappen. Er is regen voorspeld vanaf 14 uur en ik hoop het droog te houden, daarom begin ik er vroeg aan. Het eerste deel van de wandeling volgt de tekens van de Streek-GR. In tegenstelling tot de wit-rode markering van GR-routes, volg je bij een Streek-GR geel-rode tekens. Een heel ander landschap dan het vlakke land rond Brugge is het hier in de Vlaamse Ardennen. Het klimmen en dalen vergt veel meer inspanning, maar de vergezichten als je boven bent, krijg je ervoor in ruil. De kleine 20 kilometer gaan opval-lend vaak over trage wegen, smalle wegjes waar geen auto’s komen. Door bossen en weiden. Heel mooi. Het is volop bramentijd, ik kan aan de ver-leiding niet weerstaan en stop keer op keer om nog wat van de zoete vruchten te plukken die hier over-vloedig voor het grijpen hangen. Als ik aan dat tempo voortdoe, ben ik nooit in Munkzwalm voor het begint te regenen. Nadat ik ook nog een tijdje sta te turen waar de specht toch mag zitten die ik al van ver hoorde kloppen, besluit ik volgende braambesverleidingen te weerstaan. Zonde, maar ik moet flink zijn. Kon ik het traject van Brugge naar Beernem nog op sandalen afleggen, hier komt mijn steviger stapschoeisel goed van pas. De (bos)paden liggen er vaak modderig bij in dit bronnen-gebied waar ook de Zwalm stroomt.

Langs het Mijnwerkerspad

In de buurt van het kasteel van Lilare – waar nu een middelbare school gevestigd is - verlaat de wandeling de Streek-GR en sla ik het Mijnwerkerspad in. Vanaf nu zijn de markeringen rood-wit. Het Mijnwerkerspad is een oude spoorlijn waarlangs mijnwerkers naar de Henegouwse steenkoolmijnen spoor-den. De lijn werd in 1963 afgeschaft en is nu een wandelen fietspad. Ik passeer de bushalte waar je eventu-eel de bus kan nemen naar het stati-on van Zottegem als het hele traject je te lang is. Ik wandel verder en klim via een modderig paadje uit de Zwalmvallei. Dan wordt de grond onder mijn voe-ten weer droger en steviger. Terwijl ik op een smal paadje achter de tuinen van een huizenrij doorloop, word ik ineens verrast door een eekhoorn. Hij houdt even halt en zet het dan op een lopen. Ineens wijkt de wegbeschrijving in mijn boekje af van de rood-witmarke-ringen. Dan moet je die laatste vol-gen, weet ik, want het boekje is al zeven jaar oud en situaties kunnen sindsdien veranderd zijn. Ik haal mijn smartphone met gedownloade versie erbij voor de zekerheid. Die is wel up to date. Het nieuwe stukje traject mag er zijn.

Pijnlijke voeten Het is middag als ik de kerktoren van St.-Goriks-Oudenhove zie opduiken. Een kerkwegeltje brengt me erheen. Ik zou wat graag in Huys Oudenhove op het terras onder de kerktoren mijn dorst laven en de voeten rust geven, maar er beginnen zich donke-re wolken samen te pakken en ik heb nog zeker 7 kilometer te gaan. Geen oponthoud dus. Voorbij het kerkplein duikt een kerk-

wegeltje tussen de struiken naar bene-den. Ik passeer nog een stuk Mijnwerkerspad (dat in rechte lijn in totaal 6 kilometer lang is) en op som-mige stukken van het wandeltraject zijn knuppelpaden aangelegd. Mooi meege-nomen als het terrein drassig ligt. Ik moet toegeven… mijn voeten doen pijn. Die stevige wandelschoenen mogen dan al meer aangepast zijn aan het terrein, ik ben niet gewoon ze te dragen en dat laat zich voelen. Doorbijten is de boodschap. Gelukkig geen blaren, zo erg is het dus ook weer niet. Koffie in de Oude Statie

De dorpskern van Roborst laat ik links liggen en volg de oevers van de Zwalm stroomafwaarts. Via een brugje het riviertje over en zo naar de Zwalmmolen. De molen was rond de jaren 1040 eigendom van de Sint-Baafsabdij in Gent en bleef in gebruik tot 1964.

In het wagenhuis vind je nu het provin-ciaal Infokantoor Zwalm & Vlaamse Ardennen. Nog eens het riviertje over en op de andere oever volg ik verder de rivier tot in Munkzwalm. Als ik op de weg kom die naar het station leidt, begint het te regenen. Als dat niet goed getimed is. Ik geef mezelf een pluim dat ik me niet liet verleiden door terrasjes onderweg. Een koffie in de Oude Statie heb ik nu wel verdiend, wachtend op de trein die me via Oudenaarde en Kortrijk terug naar huis brengt.

In de wandelgids staat ook een wandeling van Munkzwalm naar Gontrode (22 kilome-ter). Wie er een tweedaagse wil van maken, kan twee trajecten combineren.

Stationsstapper. Groene Haltewandelingen van station naar station langs Grote Routepaden. www.groteroutepaden.be

WAN

DELI

NG

2

OKRA-MAGAZINE OKTOBER 2020UIT

22

[email protected] | : 078 156 100

www.vayamundo.eu

Ontdek ons volledig aanbod op

Lekker eten, drinken en genieten! Cuisine Mondiale & bier weekend

VAYAMUNDO HOUFFALIZE | Reeds voor het zesde jaar combineren wij ‘To Beer or Not To beer’ & ‘Cuisine Mondiale’ in een uniek gastronomisch weekend. Op

vrijdag maken vijf medewerkers van Vayamundo, met een immigratie achtergrond, een gerecht klaar uit hun land van origine, die door de gasten beoordeeld wordt. Zaterdag staat volledig in het teken van het bier. Er is een gratis bierdegustatie en jij mag fungeren als

jurylid! Aansluitend is het genieten van een 4-gangenmaaltijd met bijhorende bieren.

Seniorenweek en -midweek

VAYAMUNDO OOSTENDE | Geniet in deze kalmere periode van het jaar van een apero met hapje, sunset drink met sfeermuziek, breugelbu� et, lijndans, boogschieten, aquagym, een aperitiefspel in de Loungebar, uitstappen in vissersfeer en een bingo of quiz in de Loungebar.

Aanbod onder voorwaarden. Voor supplementen en prijssimulatie: zie www.vayamundo.eu of tel. +32(0)78 156 100

*Prijs p.p. voor halfpensionformule. Voor gedetailleerde prijsinformatie en supplementen: zie www.vayamundo.eu of tel. 078 156 100

PRIJS PER PERSOON, PER VERBLIJF IN HALFPENSION

PRIJS PER PERSOON, PER VERBLIJF, VANAF*

+12 jaar 6 11 jaar 3 5 jaar 0 2 jaar

€ 173 € 49 € 49 gratis

Van vrijdag 13/11 tot zondag 15/11/2020

week en -midweekaan zeeSeniorenmidweek: elke midweek van september en oktober

of van 09/11 tot 13/11 of van 16/11 tot 20/11/2020 Seniorenweek: van maandag 16/11 tot maandag 23/11/2020

-10%Early Bird

bij reservatie tot 60 dagen voor

aankomst

+ 12 jaar 3de pers 6 - 11 jaar 3 - 5 jaar 0 - 2 jaar

midweek € 240 € 136 € 100 € 64 gratis

week € 392 € 238 € 175 € 112 gratis

achtergrond, een gerecht klaar uit hun land van origine, die door de gasten beoordeeld wordt. Zaterdag staat volledig in het teken van het bier. Er is een gratis bierdegustatie en

jurylid! Aansluitend is het genieten van een 4-gangenmaaltijd met bijhorende bieren.

Aanbod onder voorwaarden. Voor supplementen en prijssimulatie: zie www.vayamundo.eu of tel. +32(0)78 156 100

Adv_210x137_Okra_Oktober2020.indd 1Adv_210x137_Okra_Oktober2020.indd 1 28/08/2020 13:2328/08/2020 13:23

zo zit je

relaxed én altijd op je gemak

Weet je wanneer je écht goed zit? Als jouw comfortzetel helemaal de jouwe is. Kies daarom voor het comfort bij Goed. Laat een zetel volledig bij jou thuis op maat opmeten en bepaal zelf de vorm, kleur en bekleding. Of kies voor een knusse standaardzetel die tot in de details rekening houdt met je lichaamsbouw en lichamelijke noden. Zo geniet je elke dag van de gepaste comfortabele ondersteuning. Ontdek ons gamma op www.goed.be/relaxzetels.

Kom langs voor advies over jouw ideale zetel in je Goed thuiszorgwinkel. Surf naar www.goed.be voor adressen en aanbod of bel naar 03 205 69 29.

20200909_ADV_200x132,5_MSL_Goed_Okra_comfort.indd 120200909_ADV_200x132,5_MSL_Goed_Okra_comfort.indd 1 9/09/2020 15:17:089/09/2020 15:17:08

23

24

OKRA-MAGAZINE OKTOBER 2020STANDPUNT

In elk magazine kan je op deze pagina een standpunt vinden. Hierin vertaal ik de houding van OKRA rond actuele thema’s. Natuurlijk kunnen we vandaag niet rond corona.

Dit virus heeft een grote impact op ons dagelijks leven en de werking van OKRA. Marc Van Ranst deed maanden terug een voorspelling: “Activiteiten annuleren is bijzonder eenvoudig, heropstarten zal veel moeilijker zijn”. Vandaag merken we dit ook bij OKRA. De huidige maatre-gelen maken het mogelijk om OKRA-activiteiten te hervatten, maar het zal niet – nog niet – zijn zoals voor-

heen. De klemtoon zal de komende maanden nog steeds noodgedwon-gen liggen op veiligheid, hygiëne en afstand. Laat dit je echter niet afschrikken om als vrijwilliger terug die knappe activiteiten in elkaar te steken; om als lid naar die toffe activiteiten te

komen. Laat elkaar niet los, maar blijf verbonden!

Ik maak op deze pagina graag ruimte voor een persoonlijke bood-schap van Erica Vlieghe (COVID experte) aan alle OKRA-leden en vrijwilligers:

Herstel van vriendschapTekst Mark De Soete - algemeen directeur OKRA // Foto Frank Bahnmüller

Mark

“Laat elkaar niet los, maar blijf

verbonden!”

Deze wijze woorden van Erica Vlieghe zijn een uitnodiging om, met de nodige voorzorgen, de draad terug op te nemen. Ik voel bij vele vrijwil-ligers goesting om er terug voor te gaan. Ik hoop dat die goesting er ook bij jou is.

“Jullie, leden en vrijwilligers van OKRA, zijn een belangrijke groep in de samenleving. Jullie organiseren en nemen deel aan een breed gamma van activiteiten. Maar ouderen zijn net extra kwets-baar voor Covid-19, daarom hadden jullie het zo hard te verduren in de maatregelen. Dankjewel om je aan de maatregelen te houd-en, dit was belangrijk om het virus onder controle te krijgen.

Ondertussen zijn we een aantal maanden verder. Hoog tijd om de vriendschapsbanden te herstellen. Het virus is niet weg, dus voor-zichtigheid blijft nodig. OKRA heeft hard gewerkt om de maatregelen te vertalen naar OKRA-activiteiten. Als die worden nageleefd, dan kan je veilig opnieuw deelnemen aan activiteiten.

55+’ers zijn een risicogroep, maar de ene 55+’er is de andere niet. Trefpunten doen hun best om veilige activiteiten te organiseren. Dit maakt het verschil tussen je thuis vervelen of opnieuw herlev-en. Ja, herbegin, doe het veilig, er kan heel veel.

Denk zelf eerst bewust na of het voor jezelf veilig is om te her-starten. Twijfel je, bespreek het dan eerst met je huisarts. Ben je geen risicopatiënt, herbegin dan zeker. Ik wens je een goed herstel van vriendschap, activiteiten, ziekte en een veilig en boeiend nieuw jaar.”

karine vertelt u allesJA, ik wil een verkennend gesprek. Ik weet dat het me tot niets verplicht.

lees het in de gidsJA, ik wil graag de gratis brochure over nalaten ontvangen.• Verhalen van echte mensen met muco.• Wat zijn de perspectieven?• Hoe helpt uw testament?

MEER WETEN over nalaten aan de Mucovereniging?

Stuur dit strookje, volledig ingevuld, terug naar:Mucovereniging, t.a.v. Karine van Baren, Joseph Borlélaan 12, 1160 Brussel

Mucoviscidose is, tot nog toe, een levensbedreigende ziekte. Toch staan we niet machteloos: uw testament is een sterk wapen in de strijd. U steunt er, op een duurzame manier, mensen met muco mee. Bovendien versnelt u het wetenschappelijke onderzoek. Zo komen we elke dag dichter bij de ultieme droom: een wereld waarin niemand nog sterft aan muco.

“droomt u mee met mij?”

Meer weten over hoe u daartoe bijdraagt? Bel vrijblijvend naar Karine op 02/66 33 908 of stuur uw vraag naar [email protected]

okra

“ik wens ... dat geen enkel kindje nog sterft aan muco.

”

Naam

Geslacht

Voornaam

Adres

Postcode Gemeente

E-mail

Telefoon

M V X

Nr Bus

Karine van Baren, verantwoordelijke legaten

LEG MUCO adv Okra 210x275 NL.indd 1LEG MUCO adv Okra 210x275 NL.indd 1 10/07/2020 14:4210/07/2020 14:42

26

OKRA-MAGAZINE OKTOBER 2020DE WERELD VOLGENS GUY POPPE

Oorlog, dat kennen de Libanezen. In 1943, in volle Tweede Wereldoorlog, verkrijgen ze hun onafhankelijkheid van Frankrijk, houder van het man-daat van de Volkenbond. Frankrijk, waar een grote kolonie Libanezen woont, blijft zich tot vandaag als de hoeder van het land gedragen. Geen toeval dat president Emmanuel Macron meteen na de explosie naar Beiroet afreist en Frankrijk zich als de curator gedraagt na een faillisse-ment.

Wanneer de Israëliërs na de oorlog hun staat vestigen in het Midden-Oosten en de Palestijnen van hun gronden verjagen, is Libanon een van de opvanglanden voor enkele honderdduizenden onder hen. Hun kampen bestaan nog altijd. De raids van het Israëlische leger zaaien doorheen de jaren dood en verderf.

Toevluchtsoord is het land opnieuw op het hoogtepunt van de burger-oorlog in het buurland Syrië. Anderhalf miljoen vluchtelingen zakt er naar Libanon af en vormt er nu een kwart van de bevolking. Syrië was overigens de motor achter de burgeroorlog in Libanon, die van 1975 tot 1990 aangesleept heeft. Om maar te zeggen dat de Libanezen weten wat oorlogsgeweld is. Maar deze keer is het dus zo goed als zeker een ongeluk. Hoewel, één met rare kantjes.

HezbollahNa de ontploffing van 4 augustus steken twee elementen de ogen uit.

Een, de autoriteiten waren op de hoogte van de voorraad en hebben geen enkele preventiemaatregel genomen. Twee, de haven staat onder controle van de partijen en meer en meer heeft Hezbollah er zijn zeg. Ze medefinanciert haar activiteiten met behulp van de winst die ze maakt op de invoer van con-sumptiegoederen. Hezbollah is een politieke partij, die haar aanhang vindt bij de sjiitische moslims en uitgegroeid is tot een dominante beweging, die in Libanon de lakens uitdeelt.

En of Hezbollah een bepalende rol speelt in de politiek. Hassan Diab, een soennitische moslim, had in januari geen regering gevormd, mocht Hezbollah het niet op een akkoord gegooid hebben met presi-dent Michel Aoun, een christen, om hem haar zegen te geven.

In diezelfde maand augustus, de 18e, komt Libanon nogmaals in het wereldnieuws. In Den Haag velt het Speciale Tribunaal voor Libanon vonnis in de zaak van premier Rafic Hariri, door terroristen in 2005 ver-moord. De rechtbank verklaart Salim

Op 4 augustus ontploft er in de haven van Beiroet ammoniumnitraat, 2750 ton. De ramp neemt grote afmetingen aan: 188 doden en honderdduizenden daklozen in de Libanese hoofdstad. In een straal van drie kilometer rond de haven wonen er ruim 750.000 mensen, de schade aan hun huizen en de omliggende infrastructuur is enorm. Libanon davert op zijn grondvesten want de gevolgen van de ontploffing reiken veel verder dan louter het materiële of humanitaire. Het lijkt opnieuw in staat van oorlog, wat de voorbije decennia vaker het geval geweest is.

Ayyah schuldig, een lid van Hezbollah, maar zegt wel geen bewijzen te hebben dat de partijlei-ding bij de aanslag betrokken was.

Telkens als er wat belangrijks gebeurt in Libanon duikt de naam van Hezbollah op. De partij spruit voort uit een militie, is flink bewa-pend en heeft machtige bondgeno-ten, met name president Bashar al-Assad in Syrië en de ayatollahs aan de macht in Iran. Ze volgt steevast een eigenzinnige koers en was bij-voorbeeld als enige invloedrijke speler afwezig op de donorconfe-rentie, die een week na de ontplof-fing 253 miljoen euro ingezameld heeft voor noodhulp.

Het versnipperde landschapBij de onafhankelijkheid van Libanon zijn de religieuze groepen overeengekomen dat ze de politieke macht onder elkaar verdelen. De president is een maronitische chris-ten, de premier een soenniet en de parlementsvoorzitter een sjiiet. In de praktijk moet tegenwoordig de eerste minister dus het fiat krijgen van Hezbollah.

Het spreekt vanzelf dat niet ieder-een binnen die drie groepen op dezelfde lijn zit. Niet alle sjiieten zijn aanhanger van Hezbollah. Er wonen bovendien ook druzen in Libanon, die een verre aftakking van het sjiis-me belijden, Armeniërs, en uiteraard ook mensen die los van hun gods-dienst opkomen voor hun politieke overtuiging, communisten, liberalen,

Libanon, de explosie van een staatTekst guy poppe // Illustratie Shutterstock

Sinds een jaar staat het systeem op springen. Voor de eerste keer heeft de

staat in maart zijn leningen niet kunnen

afbetalen.

27

nationalisten en socialis-ten. Neen, Libanon is een complex land om te besturen.

De afspraken van toen hebben een verzuilde maat-schappij tot stand gebracht, waarin politici, bijna alle-maal voormalige militieleiders, naast zichzelf, degenen die ze vertegenwoordi-gen rijkelijk en exclu-sief bedienen. Het geld komt zowel uit de staats-kas, als van bevriende lan-den, Saoedi-Arabië en Iran - sponsors van respectievelijk soennitische en sjiitische partijen -, en van de stevig gewortelde bank-wereld. Libanon is het financiële centrum van het Midden-Oosten. De banken vormen er een waterhoofd binnen de economie, met bezittin-gen die drie tot vier keer zo omvangrijk zijn als wat het land aan goederen en diensten produceert. Voor de partijen, aandeelhouders, zijn het goudmijnen.

Een laatste bron van inkomsten is de diaspora. Er wonen meer mensen van Libanese origine buiten het land dan in het land zelf. Zo is in Franstalig West-Afrika een groot deel van de handel traditioneel in handen van Libanezen, overwegend

courant. De helft van de bevolking leeft in

armoede.

De volkswoede is ernaar. Als de regering een heffing op WhatsApp invoert, komen de Libanezen met duizenden op straat. Op 17 oktober 2019. Het

protest gaat diep - iedereen weg,

iedereen! het sys-teem moét verande-

ren! - en houdt niet op maar het coronavirus

roept de burgerbeweging een halte toe. De ontploffing

van 4 augustus laat de lont weer ontbranden.

De regering-Diab neemt ontslag en beoogt nieuwe verkiezingen uit te schrijven. Een zwaktebod. Mustapha Adib, ambassadeur in Duitsland, is Diabs opvolger. Verdeeld als ze is, zwak georganiseerd en zonder pre-cieze doelstelling is het aan de bur-gerbeweging om in het wespennest van de Libanese politiek, met inter-nationale actoren die vanop de zij-lijn toekijken, de kans te grijpen om het roer om te gooien. In de Arabische wereld is het in Soedan en Tunesië lente. Straks ook in Libanon?

sjiieten. Hezbollah kan maar baat erbij hebben. Het overvloedige manna heeft ertoe geleid dat cor-ruptie welig tiert.

De ondermijnde samenlevingSinds een jaar staat het systeem op springen. Voor de eerste keer heeft de staat in maart zijn leningen niet kunnen afbetalen. Het pond heeft op enkele maanden tachtig procent van zijn waarde verloren. In juni was de inflatie tot negentig procent opgelopen. Het laatste jaar is er voor vijf miljard euro kapitaal het land uitgevlucht. Vuilnis wordt niet meer opgehaald, onderbrekingen van stroom- en watertoevoer zijn

Advertentie

Wordt de trap een obstakel voor u?

Uit onderzoek blijkt dat 25% van de senioren moeite heeft om de trap op -en vooral af- te gaan. Velen vrezen dan ook op termijn hun huis te moeten verlaten. Met een traplift van thyssenkrupp hoeft een trap nochtans helemaal geen obstakel te zijn.

mijn man nog perfect de trap op en af kon. Dankzij de Flow Swing traplift van thyssenkrupp heb ik mijn hele huis weer terug én kan mijn man gewoon de trap blijven gebruiken.”

Vraag nu gratis en vrijblijvend een offerte aan.

Ontdek ons tijdelijk kortingsaanbod op tk-traplift.be

En wist u dat u op een nieuwe trap-lift levenslange garantie* heeft? Bekijk de voorwaarden op onze site.

Traplift voor iedere trapOnze trapliften zijn een steun en toeverlaat in steeds meer wonin-gen. Ze zijn dan ook ontworpen om op iedere mogelijke trap te passen. Dus ook op die van u!

Of u nu een wenteltrap heeft of een trap met bochten, een thyssenkrupp traplift past bijna altijd. Hij kan zelfs doorgetrokken worden tot de zolder. De traplift wordt doorgaans aan de spilzijde van de trap gemonteerd. Zo blijft de brede kant van uw trap perfect beloopbaar voor familie en vrien-den die wel nog zonder problemen de trap op en af kunnen.

Onze adviseurs meten uw trap met geavanceerde Hololinc technolo-gie, waarna de lift op maat wordt geproduceerd en u terug veilig naar boven kan!

Obstakel opgehevenDe trapliften van thyssenkrupp hebben al veel mensen geholpen. Een tevreden gebruiker vertelt: “Onze wenteltrap werd een steeds groter obstakel voor mij, terwijl

Een traplift van thyssenkrupp biedt de oplossing

0800 26 100

tk-traplift.be

*Onder voorwaarden, zie tk-traplift.be

EIG

VRIENDEN VOOR HET GOEDE LEVEN

Selma franssen

Het traditionele gezin als hoeksteen van de samenleving staat onder druk. Mensen verhuizen vaker, relaties springen sneller af, kinderen gaan in het buitenland studeren of wonen. Wie blijft er dan over om zorgeloos leuke dingen mee te beleven of steunt je in moeilijke dagen? Journaliste Selma Franssen onderzocht in haar boek Vriendschap in tijden van eenzaamheid hoe vrienden een belangrijke rol kunnen spelen.

Tekst Suzanne Antonis // Foto’s Sien Verstraeten

OKRA-MAGAZINE OKTOBER 2020EXPERT AAN HET WOORD

30

Niet dat Selma eenzaam was en zonder vrienden zat. Het boek kwam er nadat ze in 2019 voor Charlie Magazine

een reportagereeks maakte over onze liefdesrelaties en hoe onze relaties maatschappelijke verande-ringen beïnvloeden – en omgekeerd. Tegelijk was de media in de ban van de eenzaamheidspandemie. Selma: “Dat leek een huizenhoog probleem en misschien is dat ook wel zo. Maar in tegenstelling tot de stapel boe-ken die over liefdesrelaties gaan, is er bijna niets te vinden over vriend-schap. Dat bracht me op het spoor om dit thema verder te onderzoe-ken. Ik heb me daarvoor gebaseerd op studies in Nederland en de Verenigde Staten van Amerika. Ook voor mezelf was het een verrijkend onderzoek want ik richt mijn leven meer in rond mijn vriendenkring dan rond mijn familie.”

Welke vrienden kiezen we

De belangrijkste motor om nieuwe vrienden te zoeken, zijn de mijlpalen in ons leven. We verhuizen, krijgen een vaste relatie en kinderen of we stappen in een nieuwe job. Selma: “Die veranderingen kunnen ertoe leiden dat we geen voeling meer hebben met de vrienden van dat moment. Dat is evengoed andersom zoals een vriend die een andere weg inslaat en jou niet langer als vriend ervaart. Wat eronder ligt, is dat we een soort van erkenning en aanslui-ting zoeken bij mensen die soortge-lijke dingen meemaken en een klankbord kunnen zijn. Onderzoek heeft uitgewezen dat in een vrien-dengroep je vaak mensen vindt van dezelfde leeftijd, opleidingsniveau, geslacht en kleur. Ook de socio-eco-nomische situatie is gelijklopend. En dat is jammer want vrienden die jonger zijn dan jezelf of in een ande-re context leven, kunnen echt een meerwaarde zijn. Zeker voor senio-ren want eens je op latere leeftijd komt, vallen er sneller vrienden weg.

Dan is het handig dat je enkele jon-gere vrienden hebt. Een interessan-te leeftijd om nieuwe vriendschap-pen aan te gaan, is vijftigplus. Je krijgt meer tijd en ook meer behoef-te om vrienden te zien. Bovendien ben je op je werk gesetteld en hoef je niet meer zo competitief te zijn, wat een nieuwe vriendschap in de weg kan staan. Maar hoed je wel voor vriendschap met bijbedoelin-gen. Wie een interessant iemand zoekt om informatie of gunsten te bekomen, heeft het niet over vriendschap maar over een netwerk. Met vrienden ben je samen om het samenzijn.”

De rol van sociale media

Facebook, Instagram en sinds kort TikTok, ze zijn niet meer weg te den-ken in onze manier van communice-ren. Maar maken we er ook nieuwe

vrienden mee? Selma: “Je hoeft de sociale media niet altijd negatief te bekijken. Het is een handig middel om gelijkgestemden te vinden, zeker wanneer je bv. lotgenoten zoekt die dezelfde ziekte doormaken. In de lockdown van de voorbije maanden was het voor velen de enige manier om elkaar te zien, al was het dan digitaal. Anderzijds - en wie bezon-digt zich er niet aan – zetten men-sen de beste versie van zichzelf

Vrij maar niet vrijblijvendHet klinkt misschien tegenstrijdig maar om gezonde vriendschaps-relaties op te bouwen, is het van belang ook tijd alleen door te bren-gen. Tijd om te reflecteren en na te denken over wie je echt wil zijn.

Zo kom je tot authenticiteit en een vrijheid om nieuwe dingen uit te proberen. Selma: “Je bent vrij als je interacties aangaat met anderen omdat je dat zelf graag wil en niet uit angst dat er niemand in je leven is om te getuigen van jouw bestaan. Over de vrienden die je kiest, hoef je ook aan niemand rekenschap te geven. Dat is anders bij een partner-keuze waar ouders en je omgeving vaak wel een mening over hebben. Je kan ook met veel anderen vrienden worden, zonder dat je met hen belangrijke beslissingen moet nemen. Toch is vriendschap niet geheel vrijblijvend. Er zijn drie voorwaarden om goede vrienden te worden en te blijven: nabijheid, spontane interactie om samen dingen te doen en er moet een setting van vertrouwen zijn. Gemiddeld moeten mensen 200 uur met elkaar doorbrengen om van kennis naar echte vriend te gaan. Daarom worden op school of in een jeugdbeweging waar jongeren veel en met regelmaat samen zijn, vaak vriendschappen gesmeed voor het leven. Maar dat lukt evengoed op latere leeftijd. Wie aangesloten is bij een vereniging en daarin actief deelneemt, heeft meer kansen om nieuwe vrienden te vinden.”

31

>>

“Je hoeft de sociale media niet altijd negatief te

bekijken. Het is een handig middel om

gelijkgestemden te vinden.”

online, terwijl het in vriendschap erom gaat dat je je kwetsbaarheden durft tonen. Ik vind het ook storend dat tegenwoordig bij fysiek contact de smartphones op tafel liggen en dat die voortdurend moeten gecheckt worden op nieuwe berich-ten. Dat staat een persoonlijk gesprek danig in de weg. Er bestaat al een woord voor: phubbing, een samenvoeging van phone en snub-bing, iemand negeren. Maar van vriendschap kan ook een enorme kracht uitgaan. Denk maar aan de klimaatspijbelaars vorig schooljaar. Het is toen nog twee vriendinnen gelukt om een hele beweging, van jong tot oud, op straat te krijgen en het klimaatthema op de politieke agenda te zetten.”

Geen stem in het wettelijke kader

In de vermaatschappelijking van de zorg moedigt de overheid aan om je niet alleen te bekommeren om een zorgbehoevend familielid maar ook aandacht te hebben voor buren en vrienden. Maar als het erop aan komt om een kader te scheppen om die zorg te faciliteren, dan kijken ze niet verder dan familie. Selma: “Klopt, de houding van de overheid is hierin toch wel dubbel-zinnig. Zo kan je geen sociaal verlof opnemen als je voor een zieke vriend wil zorgen. Vrienden die gaan samenwonen, lopen tegen een hoop problemen aan en erven van elkaar brengt voor de staat meer op dan voor de erfgenaam. Vriendschap wordt aangemoedigd maar er staat niets tegenover, dat zou echt moe-ten veranderen. In onze maatschap-pij leven veel mensen op zichzelf, die kunnen enkel terugvallen op hun

OKRA-MAGAZINE OKTOBER 2020EXPERT AAN HET WOORD

32

Info: Vriendschap in tijden van eenzaamheid, Selma Franssen, Uitgeverij Hautekiet, 19.99 euro.> Win een exemplaar zie pag. 53

>>sociale familie. Ook al verandert de samenstelling van je vriendenkring gemiddeld om de zeven jaar, ze ver-dwijnen zelden voorgoed uit je leven.”

“In onze maatschappij leven veel mensen op zichzelf, die kunnen enkel terugvallen op hun sociale familie.”

33

Houdt u droog.Beschermt als TENA.

TENA Discreet Normal Night - speciaal ontworpen voor de nacht TENA biedt het meest relevante gamma discrete, veilige en vrouwelijke incontinentieproducten. Nu ook beschikbaar: TENA Discreet Normal Night, met specifi eke vorm en lengte voor optimale bescherming bij een liggende houding voor een goede nachtrust.

Probeer nu zelf, vraag een staaltje aan via www.TENA.be

NIEUW! Ik blijfIk blijf mezelf mezelf

www.TENA.be


34

Tv-maakster Cath Luyten

Een nieuwe dans na tegenslag

Tekst Dominique Coopman // Foto’s Frank Bahnmüller

Cath Luyten (43) is tv-maakster en lacht graag. “Ik word vaak gezien als het vrolijke, eeuwig goedlachse zonnekind, maar ik heb ook mijn verdriet,” vertelt ze. “Dat optimisme, het zoeken naar een oplossing, heb ik van mijn vader. Het zorgende komt meer van moederskant. Verdriet en tegenslag hoort bij het leven, maar je moet genieten als je kan.”

Het is eind augustus, we zitten vlakbij het woonzorgcentrum in Ravels waar de grootmoe-der van Cath verblijft. In

februari werd ze 100 jaar. Cath mag haar na dit interview, exact om 16.10 uur, een bezoekje brengen, en ze kijkt daar erg naar uit.

“Ik ben opgegroeid in Koewacht, in de polders, net over de grens in Nederland. Koewacht ligt 100 kilome-ter van Poppel, waar mijn grootouders langs moederskant woonden en 40 kilometer van Antwerpen, waar mijn grootouders langs vaderskant woon-den. Toen ik 18 werd, vluchtte ik weg uit Koewacht. De stad lonkte. Antwerpen is ook de plek waar mijn zoon Bill, nu 12, het liefst zou blijven wonen. ‘Je kan het jongetje misschien wel uit de stad halen, mama, maar je kan de stad niet uit het jongetje halen,’ zegt hij.”

De perfecte oma

“Als kind bracht ik de zomers door bij mijn grootouders in de Kempen. Het was er een waar paradijs. Voke August Hubs, mijn grootvader, trok dan met zijn zeven kleinkinderen bos en heide in. Niets was hem te veel. Moeke Fientje Moeskops, mijn grootmoeder, maakte het allerbeste eten klaar en drong altijd aan om nog een beetje te

eten. Moeke was de belichaming van de perfecte oma. Ik heb een heel goede band met haar. Moeke is nog gezond en kan zich vrij goed redden. Maar toen kwam corona. Dat was heel raar, zonder bezoek. Ze werd wat kortademig. Covid-19, dacht men. De helft van het rusthuis was besmet. Maar moeke bleek geen corona te hebben, wel iets aan haar hart. Ze heeft nu een pacemaker. En ze ver-huisde van een serviceflat naar het woonzorgcentrum. Momenteel is het bezoek beperkt tot drie keer een half-uurtje per week. Niet gemakkelijk als je vier kinderen, zeven kleinkinderen en 15 achterkleinkinderen hebt.”

Vingers door plexiglas

“Toch kon ik haar begin augustus een eerste keer bezoeken. Het was gele-den van februari dat ik haar zag. Een verpleegkundige rolde haar uit haar kamer, mondmasker op. Ik was hele-maal ingepakt. We keken elkaar aan van achter het plexiglas en zijn alle-bei beginnen huilen. Het lastigste was dat we elkaar niet mochten vastpak-ken. Al 25 jaar is ze alleen en zegt: ‘Ik kan goed alleen zijn, maar ik mis die knuffels.’ Mijn grootmoeder stak ver-langend haar vingers door het spleet-je van het plexiglas. Ik heb haar hand gepakt, met latex handschoenen. Dat ze geen knuffel kreeg, snapte ze

35

niet. ‘Mijn kinderen mogen niet meer langskomen,’ had ze tegen haar zus van 91 gezegd. Ik vond het heel erg dat te horen van iemand die altijd graag gezien en goed omringd is. Tijdens de lockdown hebben wij, jonge mensen in de ratrace van het leven, even de pauzeknop ingedrukt. Maar als je op het einde van je leven bijna niemand meer mag zien, waar staan we dan? De mama van mijn vriend is van Irakese afkomst, een cultuur waar ze helemaal anders omgaan met ouderen.”

Hartverscheurende gouden bruiloft

“Mijn grootmoeder was een keuken-prinses die op het kasteel diende. Op de Leuvense stoof maakte ze maaltij-den klaar, soms voor 70 man. En ze zei altijd: als we 50 jaar getrouwd zijn dan is het aan jullie. Voke, werkte als douanier en schrijnwerker. Hij is gestorven de avond voor hun gouden bruiloft. Alles was klaar. Er waren meer dan 300 mensen uitgenodigd. Ik herinner me nog, de avond ervoor, bij ons thuis. De telefoon ging. Heel ver-schrikt riep mijn mama ‘dat kan niet’, en liep de tuin in. Mijn grootvader had een hartaderbreuk gehad. Totaal onverwacht. Hij werd 75. Het was de tijd voor de gsm, wie konden wij ver-wittigen? ’s Anderendaags stonden de mensen daar met bloemen en cadeaus. Toen we de deur openden, zagen ze betraande gezichten. Het was het feest waar mijn grootmoeder haar hele huwelijksleven naar had uitgekeken. Ze heeft zich wel vrij snel herpakt, dankzij haar enorme veerkracht. Ze heeft nooit nog een andere liefdes-partner gehad. Dat wou ze niet.Mijn vaders’ papa, Willem Luijten, is gestorven toen ik negen was. Mijn grootouders waren toen al geschei-den. Mijn vaders’ mama, Maryse Mees, zorgde voor haar zeven kinderen. En toen die de deur uit waren, zei ze: ‘En nu is het aan mij’. En ze begon te rei- >>

Optimisme is een plicht, zegt mijn vader. Dat typeert hem, en dat zit er ook bij mij in


36

zen. Ze was een zeer zelfstandige vrouw. Met haar heb ik nog veel gesprekken gevoerd. Zij stierf in 2010.”

Getrouwd met en gescheiden van Frank Raes

“Frank en ik zijn vijftien jaar gelukkig samen geweest en we hebben samen een zoon, Bill, die nu 12 jaar is. Dat we 23 jaar scheelden, is nooit een pro-bleem geweest. Tot ik moest toegeven, dat het wel wat uit maakt. Frank heeft een zekere rust gevonden in zijn twee passies, het voetbal en zijn foto’s. Dat stak plots in schril contrast met wat ik nog allemaal wou doen. ‘Ik wil je jouw jeugdigheid niet afnemen’, zei Frank. Maar uit elkaar gaan, is hard. Je gaat niet over één nacht ijs. Want je hebt elkaar trouw beloofd. We deelden fan-tastische jaren, hebben hindernissen genomen en donkere momenten gekend. Allerlei vragen passeerden zoals: wie ben ik, hoe geraak ik hier door, wat met onze zoon?

In die periode heb ik op vraag van de uitgeverij Manteau en het productie-huis De Mensen het boek Silence, please! geschreven. In dat boek ga ik op zoek naar stilte en rust. Ik word vaak bekeken als het vrolijke, eeuwig goedlachse zonnekind, maar er is ook verdriet in mijn leven. Ik was pas 12

toen mijn jongere zus (9) een zwaar ongeluk kreeg. Ze stak de straat over om een ijsje te halen, maar toen ze de straat terug overstak, werd ze door een andere auto opgeschept. Ze was zeer zwaar gewond, maar is er, na tal van operaties en een heel lange reva-lidatie, gelukkig goed terug bovenop gekomen. Mijn mama voelde zich wel schuldig. Het ongeval van mijn zus heeft mee mijn jeugd getekend. Maar het heeft me ook al vroeg geleerd dat het leven zijn tegenslagen kent, dat je altijd op zoek gaat naar een oplos-sing, ondanks de littekens.”

“Het ongeval van mijn zus heeft mee mijn jeugd

getekend. Maar het heeft me ook al vroeg geleerd dat het

leven zijn tegenslagen kent, dat je altijd op zoek gaat naar een oplossing, ondanks de littekens.”

Op een nieuwe trein

“Ik ben blij dat Bill goed omgaat met de scheiding van zijn ouders. Hij is erg volwassen. ‘Mijn leven liep te goed, er moest eens iets gebeuren,’ zegt hij. Natuurlijk is het echt niet fijn

op je 12de vast te stellen dat het gezin waar je opgroeide uit elkaar valt. Eén voordeel: we zijn niet in ruzie uit elkaar gegaan. We zien elkaar nog, we staan samen naar Bill te kijken als hij voetbalt, om daarna apart naar huis te gaan. Bill past zich gemakkelijk aan. Hij is op een nieuwe trein gesprongen en merkt dat die ook bolt. Veel mensen verzetten zich bij elke verandering, terwijl je die beter kan omarmen en een nieuwe dans kan aangaan. Al ben ik nu iets minder onbevangen. Mijn eerste relatie was voor het leven, nu klinkt ‘ik wil samen met jou oud worden’ opeens holler. Maar we stellen het heel goed, mijn vriend en ik. Eshref maakt mij geluk-kig. En Bill schiet ook best goed op met hem.”

Graag tussen de mensen

“Ik ben een optimist. Dat positieve heb ik van mijn vader, Frank Luyten. Hij denkt altijd oplossingsgericht, maakt van elke situatie het beste. Papa was vertegenwoordiger in de tax-free-business op grote schepen, de boot was een wereldshop, van waar hij altijd verhalen meebracht. ‘Optimism is a moral duty’ schreef hij op de muur bij ons thuis. Optimisme is een plicht. Dat typeert hem, en dat zit er ook bij mij in. Het zorgende heb ik van mijn mama, May Huybs. Ze kan zichzelf compleet wegcijferen. Het dienen van mijn grootmoeder, zit ook in haar. Mijn mama is lange tijd verpleegkundige geweest op de spoeddienst van Stuyvenberg. Na het ongeval van mijn zus werd ze hoofd van de stedelijke kindercrèches in Antwerpen. Het is maar in connectie met de ander, dat ons leven betekenis heeft en dat je zelf iemand wordt. Ik ben graag tussen de mensen. Ik hou er van, zoals ik voor mijn boek Silence, please! heb gedaan en zoals ik dat voor Buurman, wat doe je nu? doe, mensen te interviewen en een stuk leven met hen te delen. En om, zoals in Vandaag over een jaar, men-sen aan te moedigen voor hun pro-bleem een oplossing te zoeken. Er is tegenslag of verlies dat je niet kan wegvegen. Maar vaak kan je ook iets doen, hoe moeilijk ook. Ik denk nu aan Jamie, een jongen van 27, die een

“Na het bezoek aan mijn grootmoeder tijdens corona, dacht ik: als je op het einde van je leven bijna niemand meer mag zien, waar staan we dan?”

>>

37

Stannah is dé wereldmarktleider in trapliften

Voor iedere trap een betaalbare oplossing, ook buitenshuis

Verkrijgbaar met levenslange omniumgarantie

Groot aanbod aan jonge tweedehands liften met natrekbare historie

Ik wil ook zo’n toverzetel, Opa!

Naast bellen kunt u ook documentatie aanvragen via www.stannah.be,per e-mail via [email protected] per post:

OKR

A

24/7BEREIKBAAR

BEL GRATISUW RAADGEVER0800 26 938

Ja, stuur me graag alle info. Stuur de ingevulde bon naar Stannah - Poverstraat 208 - 1731 - Relegem

Dhr./Mevr.: Postcode:

Tel.: E-mail:

213665 DEF_Adv_Stannah-BE_OKRA_210x137mm_VL_v1.indd 1213665 DEF_Adv_Stannah-BE_OKRA_210x137mm_VL_v1.indd 1 23-12-19 12:0223-12-19 12:02

huis had vergokt. Zijn doel: binnen het jaar van zijn verslaving af geraken. Dat lukte niet. Toch hebben we hem kunnen overtuigen naar het program-ma te komen. Het sterkte hem om door te zetten en zo kreeg ik een tijd later een mailtje van hem, dat hij van zijn gokverslaving af was.”

Zonder mensen rond je kwijn je weg

“De lockdown had voor- en nadelen. Het was heilzaam voor mijn nieuwe vriend en ik, en voor Bill, als nieuw klein gezinnetje. Na een zware storm volgde de rust van een ontluikende liefde. Ook fysiek was het goed: we zijn veel gaan fietsen. En ik kus mijn handen, dat ik niemand in mijn onmiddellijke omgeving ben verloren. Maar na al die maanden, kriebelt het wel. Zonder werk, zonder mensen rond je, kwijn je weg.”

Silence, please!Cath Luyten schreef in het jaar na haar scheiding het boek Silence, please! Daarin gaat ze op zoek naar stilte en verdieping. Silence, please! Cath Luyten, Uitgeverij Manteau, 23.50 euro.

> Win een exemplaar op pag. 53

Na het interview stuurt Cath nog een filmpje door. Haar grootmoeder is erg in haar nopjes met het tweede bezoekje van Cath. Fientje praat over haar tijd, hoe ze kookte op het kasteel en hoe ze tijdens de vakanties het allerlekkerste eten klaarmaakte voor haar kleinkinderen. ‘Ik ben altijd een optimist geweest,’ zegt ze. Fientje vertelt over het koor, het toneel, de fietsen kaartclub, de reizen en over pisbloemekes die altijd terug komen. ‘En hoe gaat het nog met jouw schat,’ vraagt ze aan Cath? Cath vertelt over haar werk als regisseur en de staycation-vakantie die ze hadden. ‘Ik heb hard gewerkt,’ zegt grootmoeder Fientje. ‘Ik heb verdriet gekend en ben ook erg ziek geweest. Maar ik was er altijd wel rap boven-op. Je moet het er ook van pakken,’ zegt ze tegen Cath. ‘Genieten van de dingen die je kan. Stel niet uit tot morgen wat je vandaag nog kan.’

Dat Gaston Reiff een sport-man zou worden, stond in de sterren geschreven. In z’n jeugdjaren voetbalt hij bij

RCS Braine, de club van zijn woon-plaats Eigenbrakel. Maar al snel schakelt hij over op atletiek en toont zich daarin een waar talent. Gaston sluit zich aan bij de plaatselijke onderafdeling van Union Saint-Gilloise, de club die naast een voet-bal- ook een atletiekafdeling heeft. Op 18-jarige leeftijd ziet hij de oorlog

Ken je de vijf Belgische gouden atletiekmedailles op de Olympische Spelen? Nafi Thiam, Tia Hellebaut en de 4 x 100 meterploeg bij de vrouwen, die staan waarschijnlijk nog op je netvlies gebrand. En Gaston Roelants, die ben je vermoedelijk ook nog niet vergeten. Maar wist je dat Gaston Reiff op de Spelen van Londen in 1948 het eerste Belgisch atletiekgoud ooit veroverde?

in Europa. Minder dan twee maanden voor de start van de Olympische Spelen van Londen wordt hij in 1948 Belgisch kampioen op de 5.000 meter. Hij verbetert meteen ook zijn nationaal record en lijkt helemaal klaar om sterk voor de dag te komen op het Olympisch toneel.

Aanrijding

Vijf weken voor de Spelen slaat ech-ter het noodlot toe. Gaston is dan wel een gelauwerd atleet, hij gaat nog elke dag werken bij Sport Club, een sporttijdschrift in Brussel. Als hij de tram naar de hoofdstad wilt nemen, wordt hij aangereden door een auto. Pas twee weken voor zijn vertrek naar Londen kan hij weer

Kim en Justine, Eddy en Fredje, de Rode Duivels in Mexico en Rusland: ons land kende heel wat sportieve hoogdagen. Een eeuw na de Olympische Spelen van Antwerpen halen we elke maand een ietwat vergeten hoogtepunt van onder het stof. In dit nummer blikken we terug op het memorabel moment van atleet Gaston Reiff.

uitbreken, maar ook tijdens de oor-logsjaren blijft hij lopen. De overwin-ningen – ook in nationale kampioen-schappen – volgen elkaar op. In 1943 verbreekt Gaston het Belgisch record op de 5.000 meter. Het is het eerste van de 26 nationale records die hij tijdens zijn carrière op zijn naam zal schrijven. Na de oorlog kan die loopbaan echt van start gaan. Gaston blinkt nu ook uit in internationale wedstrijden, zowel op Belgische bodem als elders

Tekst Matthias van Milders // Foto’s Photo News & collectie Sportimonium

Belg klopt topfavoriet Emil Zátopek op de 5.000 meter

Gaston Reiff wint goud op de Olympische Spelen van 1948

OKRA-MAGAZINE OKTOBER 2020HERBELEEF DE GLORIE

3838

Belg klopt topfavoriet Emil Zátopek op de 5.000 meter

Gaston Reiff wint goud op de Olympische Spelen van 1948

3939

STEUN PERSONEN MET EEN VISUELE HANDICAP, TIJDENS UW LEVEN OF ZELFS NADIEN.T +32 (0)2 533 33 16 • [email protected]

Draag bij aan hun toekomstEEN LEGAATMet een legaat, zet u uw vrijgevigheid en solidariteit kracht bij. Door al uw bezittingen of een deel ervan aan de Stichting voor de blinden na te laten, biedt u aan meer dan 15.000 blinde en slechtziende personen in België de mogelijkheid om een zelfstandig leven te leiden.

EEN OPGEDRAGEN FONDS Een opgedragen fonds oprichten dat uw naam draagt, helpt een project te fi nancieren dat u nauw aan het hart ligt. Zo houdt u tevens uw nagedachtenis levend.

De Stichting voor de blinden informeert u in alle discretie.

LLB_20076_annoncesPrint_210x137_nl.indd 1LLB_20076_annoncesPrint_210x137_nl.indd 1 10/08/20 16:2110/08/20 16:21

beginnen trainen. Zijn trainer Marcel Alavoine weet hem weer in vorm te krijgen, maar het optimisme in de pers is ver te zoeken. Bovendien bezeert hij zich ook nog eens aan zijn hiel tijdens een training op Engels grondgebied.Die lichamelijke ongemakken kunnen niet beletten dat Gaston zich in de kwalificatiereeksen weet te plaatsen voor de finale. Die wordt gelopen op 2 augustus in het mythische Wembley-stadion in Londen. Op YouTube is een videoverslag te vin-den van Reiffs gouden race. Dat het pijpenstelen regent is er duidelijk aan te zien. De plassen staan op de piste, officials beschermen hun schrijfbord met een glasplaat, het publiek draagt regenjassen. Een man heeft zelfs een zakdoek om z’n sche-del geknoopt. En de atleten, die struinen door de regen. Op het einde van de race zien ze eruit alsof ze een slijkerige veldloop afwerken. Het is in dat Engels (en Belgisch) weertje dat Gaston Reiff het hoogtepunt van zijn carrière bereikt.

“Zátopek, Zátopek!”

De torenhoge favoriet voor de gou-den medaille is de Tsjecho-Slowaakse superkampioen Emil Zátopek. Met goud op de 10.000 meter heeft die al een eerste hoofd-prijs binnen. Dat hij dat nummertje nog eens zal overdoen op de 5.000 meter, daar is ook het publiek in het aardig gevulde Wembley-stadion van overtuigd. “Zátopek, Zátopek!” is aanhoudend te horen tijdens het verslag op YouTube. Zátopek neemt meteen de leiding in de wedstrijd, Gaston is als derde goed mee. Na twee kilometer is het gros van de deelnemers al kansloos.

Enkel de Nederlander Slijkhuis en de Zweed Ahlden kunnen nog mee met het sterke duo. Gaston vreest vooral de Tsjecho-Slowaakse favoriet, maar die moet tot zijn verbazing terrein prijsgeven. Is Zátopek dan toch niet zo sterk als verwacht? Zo komt Gaston alleen aan de leiding. Als hij op vijfhonderd meter van de meet achterom kijkt, ziet hij dat het Slijkhuis is die op twintig meter in tweede positie loopt. Zátopek hangt daar nog achter.

Eindeloze laatste rechte lijn

Met een echte kampioen ben je nooit klaar, dat ervaart Gaston in de slot-fase van de wedstrijd. Een ultieme krachtinspanning brengt Zátopek tot in het kielzog van Gaston. De laatste rechte lijn lijkt eindeloos. “Onder de aanhoudende slagregen zagen we Reiff zijn uiterste krachten aanspre-ken om de donder af te weren welke hij achter zich weet aanrollen”, schrijft Gazet van Antwerpen.

Gaston schrijft alweer een record op zijn naam en niet zomaar eentje:

hij duikt onder de Olympische besttijd. >>

OKRA-MAGAZINE OKTOBER 2020HERBELEEF DE GLORIE

40

Maar niets of niemand kan Gaston die dag van de gouden medaille hou-den. Uitgeput kan hij Zátopek nog net voorblijven. Net over de meet wordt hij bestormd door andere leden van het Belgisch Olympisch team. Gaston probeert de blik te vangen van zijn trainer Marcel Alavoine. Gaston schrijft alweer een record op zijn naam en niet zomaar eentje. Net als Zátopek duikt hij onder de Olympische besttijd en brengt die op 14 minuten, 17 secon-den en 6 honderdsten. De pers – die vooraf geen stuiver gaf om Gastons kansen – is lyrisch.Bij zijn aankomst op de luchthaven van Melsbroek staan duizenden sup-porters de kersverse Olympisch kam-pioen op te wachten. Onder hen ook Gastons vrouw Éliane. Die had de race van haar man thuis op de radio gevolgd. Met hun zeven maanden oude dochter Claudine was ze niet

meegegaan naar Londen. De volgen-de dagen en weken krijgt Gaston de ene onderscheiding na de andere. Maar al snel staat hij weer op de piste.

Winnaar in het hol van de leeuwMet zijn Olympische titel heeft Gaston zijn succesjaar 1948 nog niet afgerond. In het hol van de leeuw klopt Gaston zijn latere vriend Zátopek opnieuw tijdens een mee-ting tussen Tsjecho-Slowakije en

Gaston Reiff prijkt op de cover van Sport Club, het tijdschrift waarvoor

hij ook werkte. Foto: Sport Club, 1 februari 1949

België. Ook verbetert hij in Brussel het wereldrecord op de ongewone afstand 2.000 meter. De wereldre-cords op de 3.000 meter en de twee mijl zou hij later nog veroveren. Die wereldrecords tonen aan dat Gaston ook na zijn gouden medaille nog op hoog niveau blijft presteren. Hij wint nationale en internationale wedstrijden, verbreekt ook het ene nationale record na het andere. Eind 1951 is hij nationaal recordhouder op alle afstanden tussen de 1.000 en de 10.000 meter. Maar de weerklank van zijn zege in Londen krijgen die records en overwinningen nooit. Daarvoor is Olympisch atletiekgoud toch net te indrukwekkend. Op de volgende Spelen, die van Helsinki in 1952, is Gaston favoriet om zijn titel op de 5.000 meter te verlengen. Bevangen door de zenu-wen moet hij een ronde voor het einde opgeven. “Omdat ik met pana-che wilde winnen, raakte ik soms verstikt en kon ik het ritme van mijn tegenstanders niet volgen”, vertelt hij later. De zege in de Finse hoofd-stad gaat naar – hoe kan het ook anders – Emil Zátopek. Meteen na die Spelen vindt Gaston zijn topvorm terug op enkele internationale wed-strijden. Maar op het einde van dat jaar stopt hij als internationale atleet. Op het nationale toneel blijft Gaston nog een aantal jaren verder lopen. Op 16 februari 1958 eindigt hij als vierde op het Brabants kampioen-schap veldlopen. Winnaar is Gaston Roelants, die zes jaar later de twee-de Belgische Olympische kampioen in de atletiek zal worden. Het lijkt erop dat Gaston Reiff die dag zijn laatste wedstrijd als beroepsatleet heeft gelopen.

Bronnen:Gazet van Antwerpen, La Libre Belgique, olympic.org, Revue Brania

41414141

In de theaterwereld is Ellen Verest (36) een bezige bij, ook achter de scher-men. Na een extra opleiding creatieve therapie rolde ze in de zorgsector en in 2013 ging ze voluit voor het artistieke leven. Zo reist ze o.a. de wereld rond om de producties van Theater Tol te promoten. Vlaanderen leerde haar echt kennen sinds ze in de Eén-serie Dertigers gestalte geeft aan eeuwige twijfelaarster Nora, de vrouw met Albanese roots. Benieuwd of ze in het echte leven voor haar culturele keuzes evenveel tijd nodig heeft.

Een variatie aan lectuur“Ik kom uit een leesgezin waar ik

zowat alle genres heb leren kennen. Ook nu betrap ik me erop dat ik met twee boeken tege-lijk bezig ben. Momenteel is dat Omringd door psy-chopaten, een non-fictie boek van

Thomas Erikson en daarnaast ligt een fantasy trilogie van Rick Yancey. Ik grijp vaak naar historische romans of verhalen die gebaseerd zijn op waargebeurde feiten. Maar evengoed kunnen de romans van Santa Montefiore mij bekoren. Ik heb het geluk gehad om haar enkele keren te ontmoeten en we hadden nooit te kort aan gesprekstof. Ik zou met veel schrijvers een avond aan de praat kunnen blijven. Ik vind het fascine-rend hoe zij in het hoofd van ver-schillende personages kunnen krui-pen. Dat kan alleen met veel men-senkennis en een goede research. Zelf schrijf ik graag verhalen voor kinderen, helaas mis ik het talent om er mooie tekeningen bij te maken.”

Klassieke architectuur“Door mijn werk voor Theater Tol ben ik vaak in het buitenland en dan pro-beer ik telkens een tentoonstelling mee te pikken. Het laatste wat ik zag was KAWS in de National Gallery of Victoria in Melbourne. Al vertoef ik het liefst in een stad die een muse-um op zich is. Ik kan uren ronddwa-

len in de openluchtsites van Rome en Pompeï om de architectuur uit de klassieke oudheid te bekijken. Van een heel andere orde is het werk van de Spaanse bouwmeester Gaudì. In een huis van zijn hand kunnen wonen, dat zou toch fantastisch zijn.

Toen ik in Barcelona in de Sagrada Familia stond, heb ik staan janken door de schoonheid ervan.”

Het hart bloedt“2020 is voor de kunsten cultuur-sector een zwart jaar. Mijn hart bloedt als ik denk aan alle mooie projecten die on hold werden gezet, zonder perspectief om ze aan het publiek te mogen tonen. Ook bij Theater Tol gaat het nog steeds moeizaam. Zelf actrice zijnde, bekijk ik film en toneel vaak met het gevoel van ‘dat personage lijkt me heerlijk om te vertolken’. Dat hoeven zeker niet hoofdrollen te zijn. In elk karak-ter kan je op zoek gaan naar dubbele lagen. Het lijkt me bijvoorbeeld een uitdaging om een erg donker karak-ter te spelen en daarin een vorm van menselijkheid te bewaren waardoor er voor dat personage toch sympa-thie en begrip blijft bestaan.”

Miss Tomaat“Ik was als kind een moeilijke eter. Op kinderfeestjes wilde ik niks van de lekkernijen op tafel hebben en vroeg ik naar fruit of groenten. Ik heb er de naam ‘Miss Tomaat’ aan over-gehouden. Nog altijd kan je me niet verleiden met een dessertbuffet. Geef mij maar de kip in champignon-roomsaus van mijn moeder. In de klassieke grootmoeders’ keuken kan je me blij maken met stoofvlees of een vispannetje. Culinair genieten heeft voor mij vooral met sfeer te maken, zoals in Café Josee om de hoek of Kapitein Zeppos op het Antwerpse Mechelseplein. En ben ik met de theaterploeg in Azië, kiezen we een lokaal restaurantje waar we niks van de kaart begrijpen. Hilariteit verzekerd!”

Info: www.theatertol.com

Het culturele en culinaire leven van actrice Ellen Verest

CREATIVITEIT IN VELE VORMENTekst Suzanne Antonis // Foto Maarten De Bouw

41© Maarten De Bouw

OKRA-MAGAZINE OKTOBER 2020GESMAAKT

Toen ik in Barcelona in de Sagrada Familia stond,

heb ik staan janken door de schoonheid ervan.”

42

OKRA-MAGAZINE OKTOBER 2020CULTUUR

42

2 100 x Congo in het MAS Precies honderd jaar geleden - in volle koloniale tijd - werd de stad Antwerpen eigenaar van een Congolese kunstcollectie. Met 100 x

Congo zet het MAS honderd blikvangers uit de verzameling in de kijker. Welke verhalen schuilen er achter de objecten? Wat was hun betekenis voor Congolese volken? En vooral: hoe zijn ze hier beland, en wat is de toe-komst van de collectie?

Expo tot 28 maart 2021Tickets en reservatie: www.mas.be. MAS Museum aan de stroom, Hanzestedenplaats 1, 2000 Antwerpenwww.mas.be

10 om niet te missen

1 De duif van FeliXart55 jaar geleden kon je naar de allereerste overzicht-stentoonstelling van Felix De Boeck in FeliXart, het

museum op het domein van de kunstenaar. Vandaag toont het museum opnieuw 50 werken van De Boeck uit de collectie van het Museum van Elsene, naast zijn eigen uitgebreide collectie. In de expo Abstracte kunst in Vogelvlucht bewonder je onder andere De duif, een van de meesterwerken van de schilder.

Expo loopt nog tot 14 januari 2021FeliXart, Kuikenstraat 6, 1620 DrogenbosTickets en reservatie: 02 377 57 22, [email protected]

4 Wandeling veerkrachtBewust aandachtsoefeningen uitvoeren tijdens een natuurwandeling heeft een positief effect

op de mentale gezondheid van wandelaars. Dit blijkt uit een onderzoek dat NatureMinded uitvoerde bij het nieuwe Veerkrachtpad op domein Borgwal in Vurste. Het Veerkrachtpad kwam tot stand dankzij een samenwerking van CM, NatureMinded, provincie Oost-Vlaanderen en zorgvoorziening Broeder Ebergiste.

De route is niet zo lang maar de oefeningen verlengen echt je verblijf in het bos. Je kan het bos ook echt rui-ken, vanwege de vochtige grond. En de bomen zijn prachtig! Het is een meer dan 300 jaar oud bos met een grote diversiteit aan bomen. Het pad in het bosgebied van De Borgwal aan de Leenstraat in Vurste is elke dag geopend voor het publiek.

3 Bloemen drogenZelf bloemen drogen en droogboeketten samen-

stellen is trendy, fijn om te doen en duurzaam. Het nodigt je uit om met een trage blik naar de schatten van de natuur te kijken en ervan te genieten. In Bloemen drogen vind je een overzicht van de dertig populairste droogbloemen, samen met praktische adviezen over hoe je ze moet drogen en bewaren. Zo kan je dankzij de juiste techniek een jaar rond genieten van de oudroze amarant, de helderpaarse horten-sia, het mosterdgele duizendblad of de landelijke stijl van een aantal grassen. En wie nog een stap-je verder wil gaan, vindt in Bloemen drogen vijf-tien eenvoudige boeketten en bloemstukken.

Bloemen drogen, Morgane Illes, Uitgeverij Manteau,14,99 euro> WIN een exemplaar zie pag. 53

4343

6 Dwars door BelgiëArnout Hauben trekt dwars door België,

van Brugge naar Aarlen. Hij volgt daarbij de route van GR 129, het langste bewegwijzerde wan-delpad van ons land. Van de Polders tot de Belgische Provence, langs bossen, vel-den en rivieren. Onderweg houdt Arnout halt bij bijzondere plekken met een eigen verhaal. Hij vertelt je meer over onze roemruchte vaderlandse geschiedenis, maar ook over de petites histoires, die minstens even boeiend zijn. Met deze praktische wandelgids kan je de voet-tocht van meer dan 500 kilometer zelf maken. In 23 wandelingen ga je op ont-dekking door België en zie je ons land zoals je dat nooit eerder zag. De handige wandelkaarten brengen je naar tal van bezienswaardigheden en verborgen parels.

Dwars door België, Arnout Hauben Uitgeverij Polis, 20 euro.> WIN een exemplaar zie pag. 53

9 De ArdennenDe Ardennen vormen een fascinerend kruispunt van vele cultu-ren, vertelt schrijver Hans Olink. Hij woont er al meer dan een

kwart eeuw een deel van zijn tijd en raakte in die jaren steeds meer gefascineerd door de bewoners, de natuur en de cultuur van de regio. Hij werd vrienden met zijn eigenzinnige buurman en volgde het spoor van historische voorwerpen die hij in zijn oude boerderij aantrof. En langzaam begon hij zo steeds dieper door te dringen tot de onmetelijke rijkdom van deze streek.In het meeslepende De Ardennen laat hij de lezer delen in de geheimen van dit onbe-kende grensland tussen België, Duitsland en Frankrijk, vlak om de hoek. Van kunste-naars en schrijvers tot het Ardennenoffensief, van oude steden endorpen tot waterrijke bronnen, van eindeloze dennenbossen tot hip Belgisch bier.

De Ardennen, Hans Olink, Uitgeverij Balans, 22,99 euro.> WIN een exemplaar zie pag. 53

5 Jouw gezondheidGezondheid is

meer dan niet ziek zijn. Dat voelen we vandaag meer dan ooit. Gezondheid heeft even-zeer te maken met mentaal welbevinden, met vrienden en familie, met zin en betekenis geven aan je leven.Dit boek wil een betrouwbare partner zijn voor jouw gezondheid. Wat kan je zelf doen om die te versterken? Hoe kan je voor jezelf zorgen en voor anderen, hoe herken je wat er scheelt?

En voel je je toch niet goed, dan leggen we uit wat je zelf kan doen en wanneer je naar je arts moet, in een handige A-tot-Z. Van ‘aambeien’ tot ‘zweten’: klachten en kwalen die je zelf kan her-kennen, voorkomen of laten genezen.

Met dit boek wil CM Gezondheidsfonds jou inspiratie geven om jouw gezondheid op een positieve manier te beïnvloeden.

Jouw gezondheid, CM, Borgerhoff & Lamberigts, 29,99 euro.> WIN een exemplaar zie pag. 53

8 Beethoven in BOZARLudwig von Beethoven viert dit jaar zijn 250ste

verjaardag, en dus opent BOZAR de deuren van Hotel Beethoven. De tentoonstelling laat zien hoe de muziek en ideeën van de compo-nist vandaag nog altijd rele-vant zijn, met manuscripten en instrumenten naast werk van onder andere Andy Warhol en John Baldessari.

Expo van 13 oktober tot 17 januari 2021BOZAR - Paleis voor Schone Kunsten, Ravensteinstraat 23, 1000 BrusselInfo: www.bozar.be

7 De vrouw en de weduweHet is winter en

griezelig stil op het vakantie-eiland Belport, voor de Australische kust. Slecht nieuws brengt Kate naar dit uitgestorven oord, en haar verdriet wordt met de dag groter als ze meer te weten komt over het geheime leven dat haar man bleek te lei-den. Abby, als bewoner van het eiland, is gewend aan de stille winters, maar dit jaar wordt haar wereld op zijn kop gezet wanneer ze bewijzen vindt die haar man in een wel heel kwaad daglicht stellen. Niets op dit eiland is wat het lijkt, en pas als de twee vrouwen samenkomen kun-nen ze de waarheid ontdekken over de mannen in hun levens...

De vrouw en de weduwe, Christian White, A.W.Bruna uitgevers, 20,99 euro> WIN een exemplaar zie pag. 53

10 Daar waar de rivierkreeften zingenDe kritieken zijn lovend: het beste boek sinds lang, beklijvend, ontroerend, fantastisch! Het boek staat ook al meer dan een

jaar op de bestsellerlijsten. Kya Clark is in haar eentje opgegroeid in het moeras van Barkley Cove in North Carolina, afgesloten van de bewoonde wereld. Om zichzelf te onderhouden ruilt ze vis en groenten uit haar moestuin voor andere levensmiddelen. Ze voelt zich er thuis, beschouwt de natuur als haar leerschool. Maar als ze in aanra-king komt met twee jongemannen uit de stad ontdekt ze dat er ook een andere wereld is. Wanneer een van hen dood wordt gevonden, valt de verdenking onmiddellijk op Kya.

Daar waar de rivierkreeften zingen, Delia Owens, The House Of Books, 17,50 euro.> WIN een exemplaar zie pag. 53

Van zichzelf zegt Denis De Gloire (61) dat hij geen kunstenaar is maar schilderijen maakt. Wie in zijn atelier in Waregem komt, verdrinkt echter in velden van duizend kleuren. Die zijn niet achteloos bij elkaar gedript, wat Denis’ meest gebruikte techniek is. “Bij elk schilderij denk ik goed na over de kleurencombinatie. Maar het is zoals wijlen Jan Hoet ooit zei: ik denk dat kunst iets is wat je niet kan leren.” Dus toch een beetje kunstenaar?

“Mijn ouders hadden een schilders-winkel, ik ben opgegroeid tussen de verfpotten. Vader was huisschilder en heeft lang gedacht dat ik hem zou opvolgen. Ik ging ook naar de schil-derschool in Roeselare waar je op een plankje leerde hoe je een muur moest voorbereiden tot een bewerk-baar oppervlak. Toen we het moch-ten schilderen, ging er een wereld voor mij open: dit wilde ik blijven doen, maar op een andere manier. Ik was begeesterd door de action pain-ting van de Amerikaanse Jackson Pollock, misschien wel omdat mijn vader zo tégen hem was. Maar ik wilde het beter doen en kocht de beste canvas en verf die er te vinden waren. Toch ging ik nog een aantal jaren een andere weg op. Ik had een café en bestierde een befaamde bokserclub, telkens met volle overga-ve. Zo zit ik nu eenmaal in elkaar. Pas in het jaar 2000 ging ik voluit voor het schilderen. Mijn geluk was dat enkele mensen oprecht in mij geloof-

den. Zo kon ik mijn atelier in Waregem uitbouwen en ben ik tot in Parijs en Moskou geraakt, waar mijn schilderijen in verschillende galeries getoond worden.”

Krachtdadig en intensief“Drip-painting komt niet uit het niets. Elk werk heeft een voorgeschiedenis en ik vind veel inspiratie in kunst-boeken en catalogussen van veilin-gen. Ik bestudeer de afbeeldingen op hun kleurencombinaties en de inspi-ratie kan dan evengoed van een bloemstuk of stilleven komen. Als één combinatie eruit springt, werk ik daar mee verder. Vaak op grote doe-ken die ik op de grond moet leggen. Belangrijk zijn de droogtijden. Ga ik te snel verder met een nieuwe kleur, dan loopt alles vormeloos in elkaar. Wacht ik te lang, dan wordt het laag op laag en is het niet mooi meer. In een groot schilderij kan gemakkelijk tot tien kilogram verf zitten. Wanneer ik aanvoel dat het werk klaar is,

Denis De GloireTekst Suzanne Antonis // Foto Lieven Van Assche

maak ik foto’s die ik op de muur pro-jecteer want daar ziet een kleuren-veld er soms helemaal anders uit. Ik voel wel dat deze manier van werken fysiek zwaarder wordt. Vroeger kon ik gemakkelijk vijf uur na elkaar schil-deren, nu beperkt zich dat tot ander-half uur. Ik kijk al uit hoe ik mijn werk zittend kan doen. Dat lukt met de techniek van geometrische vlakken die eerder minimalistisch zijn. In mijn hoofd ben ik minder impulsief en rustiger geworden maar dat zie je niet in mijn werk. Het is nooit onrus-tig geweest, wel explosief. Er zit tel-kens een goed bestudeerd evenwicht in en tegelijk bruist het van energie. Schilderen is voor mij een manier van overleven. Dat is trouwens de rode draad in alles wat ik tot hiertoe heb gedaan. Ik heb geen gemakkelijk leven gehad maar creativiteit, goes-ting en de wil om perfect werk af te leveren, hebben me al die jaren over-eind gehouden.”

Info: Najaarstentoonstellingen in Oostende, Nieuwpoort en Blankenberge, www.denisdegloire.be

OKRA-MAGAZINE OKTOBER 2020KUNSTIG GESPREK

een explosie van kleuren

44

45

Elegant en OKRAgaan hand in hand!

ONTVANG EEN GRATIS ENERGIECHECK EN BESPAAR HONDERDEN EURO’S!

Profiteer nu van de unieke samenwerking tussen OKRA en Elegant! Maak gebruik van het speciale aanbod en bespaar honderden euro’s op uw energiefactuur! Benieuwd naar wat dit voor u kan betekenen? Doe de gratis Energiecheck!

Als u zoekt naar een betrouwbare en kwalitatieve energie- leverancier voor de beste prijs, zit u goed bij Elegant.

We denken met u mee als het over energie gaat, zoeken steeds het juiste aanbod voor elke situatie, zorgen dat elke klant altijd zijn eigen contactpersoon krijgt en we bieden u een competitief aanbod, beter dan de meeste partijen.

Alleen zo creëren we een verbonden karakter met klanten en een uitstekende klantenservice, die wordt beloond met 5 sterren door de VREG!

Laat uw gegevens achter op: www.elegant.be/OKRA en ontvang een gratis energiecheck.

ONTVANG TOT WEL€285,- EXTRA KORTINGOP UW ENERGIEFACTUUR!

We zijn bereikbaar van ma-do van: 09:00-17:30en op vrijdag van 09:00-16:00.Onze energie experts staan u graag te woord!

En dan geniet u binnenkort van onze 5-sterren klantenservice!

Liever niet online, maar telefonisch?Bel: +32 15 15 13 78

Elegant zal contact met u opnemen om inzichtelijk te maken wat dit unieke aanbod voor u betekent.

ADV_OKRA-Elegant.indd 1ADV_OKRA-Elegant.indd 1 14/07/2020 15:3314/07/2020 15:33

Tekst Ivo Pauwels // Foto Ivo Pauwels

DE ENIGE ECHTE

tuinchrysant

Ooit werd de eenvoudige tuinchrysant door tuiniers hoog gewaardeerd. Zij kleurde in oktober de boerentuinen en leverde laat op het seizoen zelfs nog lang houdbare snijbloemen. Maar de mode overheerste de traditie en chrysanten uit de tuinen werden overschaduwd door pompeuze kweekproducten, imposante bolchrysanten in pot, die de begraafplaatsen met en na Allerheiligen met piëteit opfleuren. De chrysant werd de kerkhofbloem bij uitstek.

OKRA-MAGAZINE OKTOBER 2020GROEN

46

De jongste decennia maken weer andere types potchrysanten grote sier. Overdadig bloeiende volumineuze zusjes van de aloude tuinchrysant veroveren de terrassen van het najaar. Toegegeven deze Chrysanthemum morifolium-hybriden zijn prachtige planten

en alle eer gaat naar de kwekers ervan, maar voor de tuin in volle grond zijn ze veel te week. Hoe dan ook, mijn hart blijft in de eerste plaats uit-gaan naar die sterke, haast vergeten september- en oktoberbloem die in borders en aan de rand van moestuinen de herfst trotseert en de weten-schappelijke naam Chrysanthemum indicum draagt.

Sterke snijbloemWaar Chrysanthemum indicum nog wel naar waarde wordt geschat, is in de snijbloemenhandel. Door kunstmatige verduistering en andere tech-nieken zijn de herfstchrysanten van weleer omgevormd tot uiterst sterke snijbloemen die bloembinders het jaar rond in talloze boeketten verwer-ken. De lange houdbaarheid van de tuinchrysant is een grote troef. Bovendien zijn er voor de snijbloemenhandel vele honderden types en kleurnuances, terwijl er in de catalogi van de kwekers van vaste planten nauwelijks nog een tiental echte tuinchrysanten te vinden zijn. Gelukkig is de mode grillig en is het best mogelijk dat de wintervaste tuin-chrysant langzamerhand opnieuw het tuinplekje mag opeisen dat ze verdient.

StandplaatsVeel verzorging vraagt de tuin-chrysant in de border niet. Een plekje dat minstens een halve dag onversneden zonlicht vangt, is haar voldoende. Vroeger was het aangewezen de planten voor de winter een dek van droog blad te geven, tegenwoordig lijkt dat veel minder nodig. Ideaal is een droge, doorlatende kalkrijke bodem. Een handje kalk is gauw gegeven, dus ook aan die laatste voorwaarde is zelfs op enigszins zure gronden gemakkelijk vol-daan. De jongste jaren zijn er nieuwe tuinchrysanten in de handel die vaak al in augustus beginnen te bloeien en er tot november onverdroten mee doorgaan. Een voorbeeld is de tuinchrysant Dernier Soleil.

Gelukkig is de mode grillig en is het best mogelijk dat de wintervaste tuinchrysant langzamerhand opnieuw het tuinplekje mag opeisen dat ze verdient.

>>

47

OKRA-MAGAZINE OKTOBER 2020GROEN

48

Stuur deze bon naar: Otolift Trapliften, Verlorenbroodstraat 120, 9820 Merelbeke

Naam

Adres

Postcode/plaats

Telefoon

OKRA20

Stuur mij een gratis brochure

Dunste enkele

rail ter wereld!

www.otolift.be

Bel gratis 0800 59 003voor een gratis thuisadvies of om onze gratis brochure te bestellen.

Blijf zolang mogelijk thuis met een Otolift

� Rechtstreeks van de fabrikant

� Niet goed = geld terug*

� Uw trapleuning kan blijven zitten

� Brede kant van de trap blijft vrij

� Slechts 48 uur levertijd mogelijk

* 0nder voorwaarden. Ga naar otolift.be/sale

Geldig t.e.m.

31 oktober 2020 Nu tot wel

€750,-Korting*

Deze en andere langdurig bloeiende tuinchrysanten zoals Chrysanthemum Mary Stoker doen hun tweede Nederlandse naam zomermargriet alle eer aan. Toch is hun eigenschap in oktober de herfst nog even uit te stellen hun hoogste kwaliteit. Door de geringe hoogte van de tuinchrysanten (tot 80 cm) en de stevige stengels zijn ze uitermate windvast. Hoe fel deze planten in de herfst ook bloeien, planten moet je ze in de lente, anders slaan ze slecht aan en over-leven de jonge planten de winter niet.

Vermeerderen Tuinchrysanten die al enkele jaren oud zijn kan je voorzichtig scheu-ren in het voorjaar. Stekken kan ook. Jonge scheuten in de lente van zes tot tien cm lang wortelen zelfs op water en kunnen daarna in potgrond doorgroeien, waarna je ze aan het einde van de lente aan hun uiteindelijke tuinplek toever-trouwd.

Tuinchrysanten die al enkele jaren oud zijn kan je voorzichtig scheuren in het voorjaar.

49

Stuur deze bon naar: Otolift Trapliften, Verlorenbroodstraat 120, 9820 Merelbeke

Naam

Adres

Postcode/plaats

Telefoon

OKRA20

Stuur mij een gratis brochure

Dunste enkele

rail ter wereld!

www.otolift.be

Bel gratis 0800 59 003voor een gratis thuisadvies of om onze gratis brochure te bestellen.

Blijf zolang mogelijk thuis met een Otolift

� Rechtstreeks van de fabrikant

� Niet goed = geld terug*

� Uw trapleuning kan blijven zitten

� Brede kant van de trap blijft vrij

� Slechts 48 uur levertijd mogelijk

* 0nder voorwaarden. Ga naar otolift.be/sale

Geldig t.e.m.

31 oktober 2020 Nu tot wel

€750,-Korting*

50

langs

vlaamse

wegen

waar men komt langs Vlaamse

wegen, oVeral kom je interessante bewoners tegen.

okra-magazine geeft je elke maand

een kijk op een Vlaamse weg en

maakt een praatje met wie er woont.

De derde generatie

runt familiezaak

Moernaut

Tekst Matthias Van Milders // Foto François De Heel

“Als kind ging ik al mee schoenen bekijken op beurzen”

51

OKRA-MAGAZINE OKTOBER 2020LANGS VLAAMSE WEGEN

D e Sint-Gillislaan doorkruist de gelijknamige deelge-meente van de stad waar de Dender in de Schelde

vloeit. Rond de gewestweg vind je een kleine handelskern met enkele horecazaken en zelfs een familiale bioscoop. Hier bouwde de familie Moernaut aan een schoenenparadijs dat vandaag 1.300 m² beslaat. “Onze grootvader leerde schoenen maken in de vakschool”, blikt Rikkert terug op het prille begin. “Nadien oefende hij de stiel in schoenfabrie-ken aan de Brusselse Zavel. Na zijn uren maakte hij ook thuis schoenen. Mijn oma - zijn vrouw - was heel sociaal en legde zich toe op de ver-koop. Stilaan groeide de zaak, altijd rond de kerktoren van Sint-Gillis.”

“Mijn mama en mijn nonkel kwamen als tweede generatie in de zaak. Vanaf de jaren ‘60 werd Moernaut een begrip in Dendermonde en wijde omstreken als een gezinswinkel met een uitgebreid gamma comfort-schoenen, maar ook tal van Italiaanse modemerken. Evert en ik wilden daar ook Belgische mode-merken en lifestyle-accessoires aan toevoegen. Je moet constant veran-deren, meegaan met de tijd. Vijf jaar geleden startten we onze webshop en tijdens de lockdown is die fel gegroeid. Het is onze online etalage.”

Gevoel voor design en modeDe Nieuwstraat, de Veldstraat en andere Monopolystraten klonken lange tijd een stuk aantrekkelijker voor fashionista’s dan Dendermonde. Toch volgden de Moernauts hun eigen interesse. “Mijn mama, mijn vrouw en ik had-den altijd al een gevoel voor design en mode”, vertelt Evert. “We bouw-den dat segment stap voor stap op.

Een grote naam als Dries Van Noten introduceren in een dorp, dat is niet evident. Maar vandaag weten de mensen dat ze modemerken ook bij Moernaut vinden. Ook binnen de comfortschoenen kiezen we voor modische modellen.”Om de vinger aan de pols te hou-den, bezoekt Evert beurzen over heel Europa.

“Het gaat zó snel in de modewereld. Soms ga ik gewoon naar beurzen om inspiratie op te doen. Ik moet ook de vertaling maken naar onze winkel. Want wat ze tonen in Parijs of Milaan is niet altijd verkoopbaar in Sint-Gillis. Die afweging, dat is een kwestie van buikgevoel. We zetten ook in op duurzaamheid. Sneakers uit gerecy-cleerd materiaal bijvoorbeeld, dat is echt een trend. Jongeren zijn een moeilijke doelgroep, maar daarmee spreken we hen wel aan.”

Afstand nemen is moeilijkEvert begon meteen na zijn studies in de familiezaak. “Als kind ging ik al mee met mama naar beurzen. Ik vond dat zo tof en ze zagen dat ik smaak en inzicht had.” Rikkert deed eerst nog ervaring op in andere bedrijven, maar kwam twintig jaar geleden ook mee aan boord. “Wij zijn twee andere types en dat ver-taalt zich ook in wat we doen bin-nen het bedrijf. Evert is de man met passie voor de schoenen, hij is sterk in aan- en verkoop. Ik ben ook geïnteresseerd in mode en design, maar werk meer achter de schermen: organisatie, marketing,

financiën. We kunnen serieus roe-pen en vloeken op elkaar, tot zelfs onze medewerkers vreemd opkij-ken. Maar achteraf zitten we gewoon weer met z’n tweeën aan tafel. We wonen zelfs naast elkaar, net boven de zaak. Of afstand nemen van het werk dan niet moei-lijk is? Weet je, van een familiezaak kan je gewoon moeilijk afstand

nemen. Zelfs op vakantie bellen we elkaar met vragen over de winkel.”“Dit is ook een kind van ons”, beaamt Evert.

“Voor ons mama geldt dat ook, de zaak laat haar niet los. Het zou een straf zijn, mocht ze hier niet meer mogen werken.”“Ze is achter de schermen actief”, aldus Rikkert. “We hebben een eigen atelier met onder meer ook toestellen die nog van pépé waren. Daarmee kunnen we schoenen retoucheren of verven. We hebben ook leesten om schoenen te rek-ken als die een beetje knellen. Daar is mama enorm mee bezig.”

“Ze vindt het ook leuk om contact te houden met de verkoopsters”, merkt Evert. “Die zijn haast familie.”“Dat is onze troef tegenover de gro-tere ketens”, vertelt Rikkert. “Wij staan zelf in de zaak en hebben maar één vestiging. Hier werken verkoopsters die wij nog als kind gekend hebben. Sommige klanten komen zelfs specifiek voor een bepaalde verkoopster.”“Soms vertellen klanten ons dat ze Paula, onze grootmoeder, nog heb-ben gekend”, aldus Evert.

Meer dan tachtig jaar geleden opende de eerste schoenenwinkel van de familie Moernaut in Sint-Gillis-bij-Dendermonde. Vandaag hebben broers Evert en Rikkert De Bruycker de dagelijkse leiding in handen. Maar mama Jessie Moernaut steekt graag nog een handje toe.

“We kunnen serieus roepen en vloeken op elkaar, maar achteraf zitten we gewoon weer met z’n tweeën aan

tafel.”

>>

OKRA-MAGAZINE OKTOBER 2020LANGS VLAAMSE WEGEN

52

Rijdende reclameOok in hun hobby vinden de broers elkaar. Geregeld klimmen ze op de koersfiets voor een ritje met de Moernaut Tigers. “Enkele jaren gele-den verloren we een goede vriendin aan kanker”, blikt Rikkert terug op de trieste aanleiding om het fiets-clubje op de richten. “We besloten met enkele vrienden mee te rijden met de 1000 km voor Kom op tegen Kanker. Een gezonde geest in een gezond lichaam, weet je wel. We zijn immers allen rijpe veertigers, bin-nenkort is er zelfs een vijftiger bij (lacht naar Evert). Fietsen doen we in een tenue met het Moernaut-logo. Da’s rijdende reclame, hé. Of we elkaar niet wat vaak zien nu we ook samen fietsen? Evert rijdt vooraan en ik achteraan, of omgekeerd.”“We hebben ieder ons privéleven”, zegt Evert. “Onze verstandhouding is goed en we geven elkaar voldoende

“Om dit vol te houden, heb je passie nodig. We willen dat ook aan ons personeel doorgeven. Het is ons levensverhaal.”

langs

vlaamse

wegen

“Of ze vertellen dat René, onze grootvader, hun communieschoe-nen maakte. Die verhalen zijn goud waard.”

Schoenenmagazijn is speeltuinDat Schoenen Moernaut een echte familiezaak is, mag je best letterlijk nemen. Ook de partners van Evert en Rikkert zijn er aan de slag. Of er ook een vierde generatie aankomt, daarover doen beide broers liever nog geen uitspraak. Hun respectie-velijke dochter en zoon zijn zes en twaalf, dat lijkt nog wat jong om al over hun professionele toekomst te oordelen. Maar de interesse in schoenen is wel aanwezig: de ene gebruikt het schoenenmagazijn als speeltuin, de andere blijkt al een interesse in mode te ontwikkelen.

“We zien wel wat het wordt”, zegt Evert. “Om dit vol te houden, heb je passie nodig. We werken hier van ‘s morgens tot ‘s avonds laat. Zonder passie zou de uitstraling van Moernaut ook snel verminderen. We willen dat ook aan ons perso-neel doorgeven. Het is ons levensverhaal.”

privacy. Een gezonde balans, daar gaat het om. Maar goed ook, want wie weet word je elkaars concurrent, dat hoor je ook wel eens.”“Kijk maar naar de oprichters van Adidas en Puma, dat waren ook broers”, weet Rikkert.

Zelf keuzes makenOp het einde van het gesprek komt ook Jessie Moernaut even langs. De mama van Evert en Rikkert nam destijds samen met haar broer de zaak van hun ouders over. “Mijn vader wilde dat ik verder studeerde, maar ik volgde mijn passie voor schoenen. Daarvan heb ik geen halve minuut spijt gehad. Ik had het geluk dat mijn ouders me vrij lieten om het op mijn manier aan te pak-ken. Ik legde meer het accent op de mode.”

De vrijheid die Jessie van haar ouders kreeg, geeft ze ook aan haar kinderen, pikt Evert in. “Je hebt ons altijd de kans gegeven om zelf keu-zes te maken en onze verantwoor-delijkheid te nemen.”

“Een grote naam als Dries Van Noten introduceren in

een dorp, dat is niet evident.”

>>

53

Warme zorg. Altijd dichtbij.

Onze verzorgenden helpen jou met persoonsverzorging en huishoudelijke ondersteuning bij ziekte, beperking, ouderdom of in moeilijke omstandigheden, ook ’s nachts.

In onze kleinschalige dagopvang en gastopvang kan je terecht voor een babbel, dagbesteding en begeleiding.

Onze karweidienst en ons advies bij aanpassingen voor je woning helpen je comfortabel en langer thuis te blijven wonen.

SamenFerm.be/thuiszorg

Bel gratis 0800 112 05

Adv_TZ20_210x137 5_Okra.indd 1Adv_TZ20_210x137 5_Okra.indd 1 28/08/20 09:0028/08/20 09:00

Los het kruiswoordraadsel op en win een van onderstaande prijzen

Puzzelen win

Een uitgelezen selectie boeken

Stuur je oplossing naar: OKRA-magazine, Kruiswoord oktober 2020, PB 40, 1031 Brussel vóór 1 november 2020. De winnaars worden persoonlijk verwittigd. Voeg een postzegel van 0,92 euro toe (niet vastkleven).

Oplossing Kruiswoordraadsel september 2020

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

14 15 16

17 18 19

20 21 22

23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35

36 37 38 39 40

41 42 43

44 45 46

47 48 49 50 51

52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64

65 66 67

68 69 70

71 72 73

HORIZONTAAL

1 houten schuur 6 rustig 10 vlek op iemands eer 14 Spaanse wijnsoort 15 plastic bouwste-nen 16 plaats in Botswana 17 reukwater 18 Engelse adellijke titel 19 voorteken 20 rooms-katholieke feestdag 23 netto (afk.) 24 Amerikaanse spionagedienst (afk.) 25 cents (afk.) 28 delfstof 31 plaats in Zwitserland 36 hoofddeksel 38 van dezelfde mening 40 berggroep in de Karpaten 41 laag-bij-de-grondse pret 44 verkiezing 45 korte mededeling 46 compu-terspel 47 voornaamwoordelijk bijwoord 49 plaats in Oekraïne 51 plaaggeest 52 telwoord 54 spinnenwebdraad 56 fiscale term 65 woordgebruik 66 begrensd gebied 67 gereed 68 ri-vier in Spanje 69 slotwoord van een gebed 70 plaats in Oost-Vlaanderen 71 Engels kost-schoolstadje 72 verlegenheid 73 onbepaald voornaamwoord.VERTICAAL

1 laag spraakgeluid 2 opera van Verdi 3 scheepsstuur 4 ui 5 vechtsport 6 winters voertuig 7 sportploeg 8 ypsilon 9 leuk 10 zuilengang in oud-Griekse steden 11 moeder 12 tafelgast 13 kleurnuance 21 Bijbelse berg 22 haaksteek 25 onderdeel van een oude benzinemotor 26 kleurstof 27 vetkruid 29 uitdrukking 30 roofvis 32 werktuig 33 kaartenboek 34 fijne geur 35 iemand die omlaag gaat 37 aanwijzend voornaamwoord 39 half (voorvoegsel) 42 drijf-veer 43 richting 48 elkander 50 zwijn 53 handelszaak 55 ingedikt sap 56 plaats 57 alle ac-teurs 58 kring om zon of maan 59 bevlogenheid 60 luizenei 61 zwemvogel 62 luchtig gebak 63 stop! 64 bundel vruchten.

Kruiswoord

© DENKSPORT PUZZELBLADEN

B A R A K S T I L S M E TR I O J A L E G O T A T IO D E U R E A R L O M E NM A R I A H E M E L V A A R T

N T O C I AC T S E R T S G S T A A DH O E D E E N S T A T R AO N D E R B R O E K E N L O LK E U Z E M E M O G A M EE R M E D E K I E V S A R

E L F R A GS C H E N K I N G S R E C H TT A A L A R E A K L A A RE S L A A M E N E E K L OE T O N R A T S N I E T S

stadsgids

6 40 69 35 56 46 8 35 27

6

VALABLE JUSQ

U'AU

31/12/2018. UN

IQU

EMEN

T EN BELG

IQU

E.C

ON

DITIO

NS SU

R LE SITE. REPROD

UC

TION

INTERD

ITE.GE

LD

IG T

OT

31

/12

/20

18

. EN

KE

L I

N B

EL

GIE

.V

OO

RW

AA

RD

EN

VIA

SIT

E.N

AM

AA

K V

ER

BO

DE

N. 50

W W W . A R T I S H I S T O R I A . B E

x 3 exemplaren van Naar een wereld zonder kanker? Hoe wetenschap de ziekte overwint. Filip Lardon, Uitgeverij Manteau, 19.99 euro. x 5 exemplaren van Doe maar gewoon! Koken met Annie, Annie De Leersnijder, Uitgeverij Manteau, 19.99 euro. x 5 exemplaren van Vriendschap in tijden van eenzaamheid, Selma Franssen, Uitgeverij Hautekiet, 19.99 euro.x 5 exemplaren van Silence, please! Cath Luyten, Uitegeverij Manteau, 23.50 euro.

x 5 exemplaren Bloemen drogen, Morgane Illes, Uitgeverij Manteau,14,99 eurox 5 exemplaren Jouw gezondheid, CM, Borgerhoff & Lamberigts, 29,99 euro.x 5 exemplaren Dwars door België, Arnout Hauben Uitgeverij Polis, 20 euro.x 5 exemplaren De vrouw en de weduwe, Christian White, A.W.Bruna uitgevers, 20,99 eurox 5 exemplaren De Ardennen, Hans Olink, Uitgeverij Balans, 22,99 euro.x 5 exemplaren Daar waar de rivierkreeften zingen, Delia Owens, The House Of Books, 17,50 euro.

OKRA-MAGAZINE OKTOBER 2020KRUISWOORDRAADSEL

54

Naam:

Straat + nr:

Postnr.:

Woonplaats:

Tel.:

E-mail:

OKRA-lidnummer of trefpuntnummer:

Voorkeur boek:

Schiftingsvraag: Welke soort runderen grazen in het natuurgebied aan het kanaal Gent-Brugge?

OPLOSSING KRUISWOORD OKTOBER 2020

12

34

5

67

89

10

11

12

13

1415

16

17

18

19

20

2122

23

2425

26

27

2829

3031

32

33

34

35

36

37

38

39

40

4142

43

44

45

4647

48

4950

51

52

5354

55

56

57

5859

60

61

62

63

6465

66

67

HORIZONTA

AL

1 h

erh

aald

zac

ht

gel

uid

6 G

riek

s ei

lan

d 11

plo

tsel

ing

op

kom

end

e g

edac

hte

13

die

r 14

haa

rkru

l 16

het

geh

eel d

er li

efd

esg

evo

elen

s 17

par

agra

af 19

bo

ven

20

do

kter

21

kled

ing

-st

uk 23

alg

emen

e ve

rgad

erin

g 24

org

anis

atie

van

olie

lan

den

26

spo

rtac

com

mo

dat

ie

28 w

ach

thu

isje

bij

een

hal

te 30

klu

cht 32

loo

fbo

om

33

lijfw

ach

t 34

gro

te s

lok 36

gen

iaal

p

erso

on

37

zeem

an v

an d

e la

agst

e ra

ng

38

geb

erg

te in

Zu

id-A

mer

ika 40

Gri

ekse

lett

er

43 d

rin

kgel

ag 44

uit

kom

st v

an e

en o

pte

llin

g 46

go

eder

eno

psl

agp

laat

s 48

ver

zon

den

bri

e-ve

n 49

nau

w s

traa

tje 51

bra

nd

sto

f 52

em

erit

us 53

zw

aard

wal

vis 55

gro

ep s

pel

ers 57

Eu

ro-

pee

s Pa

rlem

ent 58

vo

chti

g 60

slo

trijm

61

ener

gie

62

dee

l van

een

po

nt

voo

r vo

ertu

igen

64

gir

afac

hti

g d

ier 66

bo

eket

67

toeg

ang

sbew

ijs.

VERTICAAL

1 g

od

sdie

nst

2 s

nav

elb

eet 3

bin

nen

4 w

ild z

wijn

5 f

eest

6 w

ezen

lijk 7

spro

okj

esfi

gu

ur

8 O

lym

pis

che

Sp

elen

(af

k.) 9

des

kto

pp

ub

lish

ing

10

dee

l van

Eu

rop

a 12

haa

kste

ek

13 n

ach

tleg

er in

de

op

en lu

cht 15

bab

ysit

18

gro

nd

20

gro

te b

atte

rij 2

2 b

ruin

gel

e ve

rfst

of

25 b

ijwo

ord

27

tot

dit

do

el 29

pla

ats

in E

ng

elan

d 31

bijw

oo

rd 33

tuch

tzw

eep

35

stap

36

op

-p

erw

ezen

38

fijn

e g

eur 39

eve

nzo

41

traa

g 42

gro

et 43

keu

ken

ger

ei 44

viez

e g

eur 45

on

der

-g

ron

dse

47

mee

rste

mm

ig m

uzi

ekst

uk 49

sp

ort

man

50

alg

emee

n g

ang

baa

r 54

to

esp

raak

56

Vla

amse

uit

roep

59

vlek

ken

wat

er 61

bra

nd

63

keu

rmer

k o

p g

ewic

hte

n 65

per

son

al c

om

-p

ute

r.

Kruisw

oord

© D

EN

KS

PO

RT

PU

ZZ

ELB

LAD

EN

GEPIEP

RHODOS

EINVAL

BEEST

ELOK

EROTIEK

PAR

OP

ARTS

VEST

AV

OPEC

IJSHAL

ABRI

FARCE

EIK

GARDE

SLURP

EGENIE

AMATROOS

SANDES

TDELTA

ORGIE

SOM

LOODS

POST

STEEG

OLIE

EM

ORKA

TEAM

EP

NAT

EINDRIJM

FUT

ERIJDEK

OKAPI

ERUIKER

TICKET

rob

ot

5443

298

67

4

HORIZONTAAL1 deftig kledingstuk 6 sneeuwstorting 11 gezichtssluier 13 elk 14 dof 16 bijwoord 17 uitroep van droefheid 19 reeds 20 tegen 21 in eigen persoon 23 etage (afk.) 24 maat-schappelijke stand 26 honende opmerking 28 bejaarde 30 plaats in Egypte 32 kleefmid-del 33 uitbouw 34 prik 36 partij in rechts-zaak 37 windstreek 38 drinkgerei 40 gifslang 43 oplettend 44 bekeuring 46 badplaats in Zuid-Israël 48 zigeunergroep 49 woudrund 51 uitroep van schrik 52 compagnon 53 bus-tehouder 55 insect 57 eerwaarde heer (afk.) 58 allterrainbike (afk.) 60 afwisselende the-atervoorstelling 61 vlekkenwater 62 schei-dingslijn 64 Japans gerecht 66 op een ande-re plaats 67 hekwerk.

VERTICAAL1 maalinrichting 2 Woordenboek der Nederlandsche Taal 3 luiaard 4 plaats in Duitsland 5 werpspel met pijltjes 6 strijd-macht 7 internetverbinding 8 persoonlijk voornaamwoord 9 Iers Republikeins Leger (afk.) 10 niettemin 12 glans 13 inspanning 15 op die manier 18 naaldboom 20 sierplant 22 stevig 25 uitzonderlijk 27 eierschaal 29 tok-kelinstrument 31 appelsoort 33 afloop 35 Korintiërs (afk.) 36 een en ander (afk.) 38 naakt 39 schaaldier 41 Franse modeontwer-per 42 aardappelrooier 43 op twee kolom-men rustende boog 44 vis 45 plaats in Frankrijk 47 kledingstuk 49 op dit ogenblik 50 kerkgebruik 54 wild zwijn 56 droogvloer 59 bedrijfsgeneeskundige dienst (afk.) 61 lichte klap 63 muzieknoot 65 uitroep van blijdschap.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15 16 17 18

19 20 21 22 23

24 25 26 27 28 29

30 31 32 33

34 35 36

37

38 39 40 41 42 43 44 45 46 47

48 49 50 51

52 53 54 55 56 57

58 59 60 61

62 63 64 65 66 67

HORIZONTAAL

1 deftig kledingstuk 6 sneeuwstorting 11 gezichtssluier 13 elk 14 dof 16 bijwoord 17 uitroep van droefheid 19 reeds 20 tegen 21 in eigen persoon 23 etage (afk.) 24 maatschappelijke stand 26 honende opmerking 28 bejaarde 30 plaats in Egypte 32 kleefmiddel 33 uitbouw 34 prik 36 partij in rechtszaak 37 windstreek 38 drinkgerei 40 gifslang 43 oplettend 44 be-keuring 46 badplaats in Zuid-Israël 48 zigeunergroep 49 woudrund 51 uitroep van schrik 52 compagnon 53 bustehouder 55 insect 57 eerwaarde heer (afk.) 58 allterrainbike (afk.) 60 afwisselende theatervoorstelling 61 vlekkenwater 62 scheidingslijn 64 Japans gerecht 66 op een andere plaats 67 hekwerk.VERTICAAL

1 maalinrichting 2 Woordenboek der Nederlandsche Taal 3 luiaard 4 plaats in Duitsland 5 werpspel met pijltjes 6 strijdmacht 7 internetverbinding 8 persoonlijk voornaamwoord 9 Iers Republikeins Leger (afk.) 10 niettemin 12 glans 13 inspanning 15 op die manier 18 naaldboom 20 sierplant 22 stevig 25 uitzonderlijk 27 eierschaal 29 tokkelinstrument 31 appelsoort 33 afloop 35 Korintiërs (afk.) 36 een en ander (afk.) 38 naakt 39 schaaldier 41 Franse modeontwerper 42 aardappelrooier 43 op twee kolommen rustende boog 44 vis 45 plaats in Frankrijk 47 kledingstuk 49 op dit ogenblik 50 kerkgebruik 54 wild zwijn 56 droogvloer 59 bedrijfsgeneeskundige dienst (afk.) 61 lichte klap 63 muzieknoot 65 uit-roep van blijdschap.

Kruiswoord


G E W A A D L A W I N EE N I K A B I E D E R CM A T E R L A N G S A C HA L A N T I Z E L F E TA D E L S N E E R O U D EL U X O R K I T E R K E RS T E E K E E I S E RR N O O R D E N L

B E K E R D A D D E RA L E R T B O N E I L A TR O M A T A P I R O E P SC O B E H A M I E R E HA T B V A R I E T E T R ID G R E N S S U S H I RE L D E R S S T A K E T

terugval

49 33 42 29 62 60 15 6

7

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15 16 17 18

19 20 21 22 23

24 25 26 27 28 29

30 31 32 33

34 35 36

37

38 39 40 41 42 43 44 45 46 47

48 49 50 51

52 53 54 55 56 57

58 59 60 61

62 63 64 65 66 67

HORIZONTAAL

1 deftig kledingstuk 6 sneeuwstorting 11 gezichtssluier 13 elk 14 dof 16 bijwoord 17 uitroep van droefheid 19 reeds 20 tegen 21 in eigen persoon 23 etage (afk.) 24 maatschappelijke stand 26 honende opmerking 28 bejaarde 30 plaats in Egypte 32 kleefmiddel 33 uitbouw 34 prik 36 partij in rechtszaak 37 windstreek 38 drinkgerei 40 gifslang 43 oplettend 44 be-keuring 46 badplaats in Zuid-Israël 48 zigeunergroep 49 woudrund 51 uitroep van schrik 52 compagnon 53 bustehouder 55 insect 57 eerwaarde heer (afk.) 58 allterrainbike (afk.) 60 afwisselende theatervoorstelling 61 vlekkenwater 62 scheidingslijn 64 Japans gerecht 66 op een andere plaats 67 hekwerk.VERTICAAL

1 maalinrichting 2 Woordenboek der Nederlandsche Taal 3 luiaard 4 plaats in Duitsland 5 werpspel met pijltjes 6 strijdmacht 7 internetverbinding 8 persoonlijk voornaamwoord 9 Iers Republikeins Leger (afk.) 10 niettemin 12 glans 13 inspanning 15 op die manier 18 naaldboom 20 sierplant 22 stevig 25 uitzonderlijk 27 eierschaal 29 tokkelinstrument 31 appelsoort 33 afloop 35 Korintiërs (afk.) 36 een en ander (afk.) 38 naakt 39 schaaldier 41 Franse modeontwerper 42 aardappelrooier 43 op twee kolommen rustende boog 44 vis 45 plaats in Frankrijk 47 kledingstuk 49 op dit ogenblik 50 kerkgebruik 54 wild zwijn 56 droogvloer 59 bedrijfsgeneeskundige dienst (afk.) 61 lichte klap 63 muzieknoot 65 uit-roep van blijdschap.

Kruiswoord


G E W A A D L A W I N EE N I K A B I E D E R CM A T E R L A N G S A C HA L A N T I Z E L F E TA D E L S N E E R O U D EL U X O R K I T E R K E RS T E E K E E I S E RR N O O R D E N L

B E K E R D A D D E RA L E R T B O N E I L A TR O M A T A P I R O E P SC O B E H A M I E R E HA T B V A R I E T E T R ID G R E N S S U S H I RE L D E R S S T A K E T

terugval

49 33 42 29 62 60 15 6

7

KIDS: Adidas-originals Skechers Vans Dc Birkenstock Timberland All-Star Ricosta Stones & Bones Fila Nike Puma Crocs Kipling

DL-sport Verhulst Ara Loints Softwaves BirkenstockMephisto-Mobils Allrounder Piesanto Berkemann Annalina Semler Gabor PiediNudi Vionic RemonteCHROOM VRIJ: Think! Brako-anatomics Vital FitFlopClair de Lune Ecologica FinnComfort Wolky Oofos DIABEET: Durea Varomed Xsensible Solicare Hergos

SPECIALIST IN WANDEL- LOOP- & BALANCE-SCHOENENMbt Joya Sano Strechwalker Finnamic Rollingsoft TOPDEALER VAN: Mephisto Lowa Meindl Oofos Rockport Allrounder Asics Brooks Teva Fitfop

HEREN: Guess shoes & bags US Polo Floris Van Bommel Tommy Hilfiger Timberland Ambiorix Lloyd SebagoGiorgio Australian Geox Think Ara Ea7 Armani Mephisto Solidus Rockport

Uw schoenenspecialist: kleine en grote maten!

1000m2 TOPMERKEN

DAMES: Guess Shoes & Bags Calvin KleinFloris Van Bommel DL-sport TommyHilfiger Gabor PeterKaiser Mephisto Think! Brako Ara Geox SensUnique Semler Solidus Wolky

SNEAKERSHOP: Nike Adidas Calvin Klein US Polo Guess Dr.Martens Dc Diadora Jack&Jones Skechers Buffalo Fila All-Star Asics Converse Bjorn Borg New Balance Ea7 Emporio Armani Puma Reebok Fred Perry Vans

www.

.com

€ 13 KORTING BIJ AANKOOP VAN EEN PAAR SCHOENEN VANAF € 95,00 EN NIET CUMULEERBAAR MET ANDERE KORTINGEN

Naam ...................................................................................................................

Adres ...................................................................................................................

...................................................................................................................

E-mail .............................................................................. Datum ..... / ..... / .....

EURIKA-SHOE BVBA - Handelsstraat 141 - 1840 Londerzeel (Malderen-station)Tel. (052) 33 30 01 - e-mail: [email protected]: alle dagen van 9 tot 19u - Gesloten: zondag en Feestdagen

Niet

geld

ig ti

jden

s de

spe

rper

iode.

BON€13

✁

Sint-Niklaas ANTWERPEN

Temse

Bornem

Willebroek

A12

A12

MechelenDendermonde Sint-Amands

Aalst

Londerzeel

MALDERENstation

BRUSSEL

MEER DAN 2.000 MODELLEN VOOR STEUNZOLEN!

STRETCH

Adv Eurika-Shoe Okra W20 bon13.indd 1Adv Eurika-Shoe Okra W20 bon13.indd 1 24/07/20 10:4524/07/20 10:45

www.ateliergs.be

Datum Handtekening

Ik bestel op rekeningIn uw pakket vindt u uw leveringsnota, gelieve deze rekening te betalen binnen 14 dagen.

U bestelt de artikelen volgens de algemene leverings- en betalingsvoorwaarden zoals vermeld op de website www.ateliergs.be. Informatie over de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) en de bescherming van uw persoonsgegevens vindt u op www.ateliergs.be. De informatie die in dit document wordt verzameld, is bedoeld voor intern gebruik door Atelier Goldner Schnitt. De informatie kan doorgegeven worden aan de organisaties die contractueel verbonden zijn met Atelier Goldner Schnitt. Als u niet gecontacteerd wenst te worden voor onze commerciële acties, kunt u dit schriftelijk aan ons meedelen. *Verplichte gegevens zijn gemarkeerd met een sterretje. **Variabele kosten volgens operator - max. € 0.30/min V.U.: D. Ribs, Z. 5 Mollem 390, 1730 Asse Aanbieding geldig tot 31-12-2020 en zolang de voorraad strekt. 40098027 ANK HW20

Ik ontvang graag informatie en aanbiedingen:

GeboortedatumTel.

per e-mail

Ik wil niet bestellen maar wil wel graag DE NIEUWE CATALOGUS GRATISontvangen.

3. Manier van betalen:

2. Ik vul hieronder mijn gegevens in HOOFDLETTERS in (CODE 1612)

CODE 1603

JA, ik profiteer graag van deze SPECIALE AANBIEDING

BELANGRIJK: om u beter van dienst te kunnen zijn vragen we u om de volgende informatie:

Achternaam/voornaam*

Straat en huis-/busnr.*

Woonplaats*

Postcode*

U bestelt de artikelen volgens de algemene leverings- en betalingsvoorwaarden zoals vermeld op de website www.ateliergs.be. Informatie over de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) en de bescherming van uw persoonsgegevens vindt u op www.ateliergs.be. De informatie die in dit document wordt verzameld, is bedoeld voor intern gebruik door Atelier Goldner

CODE 1603

U bestelt de artikelen volgens de algemene leverings- en betalingsvoorwaarden zoals vermeld op de website www.ateliergs.be. Informatie over de Algemene Verordening Gegevensbescherming

1. Ik kies: KLEUR LENGTE MAAT Aantal Prijs Totaal€ 59.95

€ 39.95

€ 69.95

€ 49.95+ de catalogus gratis+ verzending € 4.99 gratis

TOTAALBEDRAG:

* hiervan is geen (extra) korte maat leverbaar

44 4840 42 46

5450 52 56* 58* - € 20

- € 20-€ 20

WELKOMSTACTIEDe IDEALE broek

v.a. € 59.95

v.a. slechts

€ 39.95

Vanaf 1,65 mNormale maat

Kleiner dan 1,65 mKorte maat

Kleiner dan 1,57 mExtra korte maat

ZO KUNT U BESTELLEN:per telefoon:070 - 22 28 28 **en geef CODE 1612 door

per post:vul de bon in en stuur hem gratis op naar:

Atelier Goldner SchnittZ.5 Mollem 390, B-1730 Asse

op internet:www.ateliergs.bevul het artikelnummer in het zoekveld in:

Rechercher…

MODE ALSOF OP MAATGEMAAKT MET 3 LENGTESEN 1 PERFECTE PASVORM

Kies uw maat op basis van uw lengtevan uw lengtevan uw lengtevan uw lengte

benen

knieën

Vanaf1,65 m

Kleiner dan 1,65 m

KKORTE MAAT

NNORMALE

MAAT

EKEXTRA KORTE

MAAT

van uw lengtevan uw lengte

buik

Kleiner dan 1,57 m

DE IDEALE BROEKDeze stretchbroek met een hoog aandeel katoen en uitstekend comfort heeft het allemaal. Een elastische tailleband, geraffineerde pasvorm en mooie schuine ritszakken. Hij zit dankzij de 3 lengtes bijna alsof voor u op maat gemaakt! Comfort en elegantie komen hier samen voor een ongelooflijk lage prijs:€ 20 korting + gratis verzending!

Lengte ca. 104 cm Lengte ca. 98 cm Lengte ca. 94 cmZoomwijdte ca. 34 cm.67% katoen, 28% polyamide, 5% Elastan Wasbaar

roze zwart

marinelichtblauw

steengrijs wit

erwtengroen

marine Bestelnr. 7304-816

erwtengroen Bestelnr. 6587-105

lichtblauw Bestelnr. 6585-905

wit Bestelnr. 8787-924

roze Bestelnr. 7298-116

zwart Bestelnr. 8790-524

steengrijs Bestelnr. 8791-824

7KLEUREN

3LENGTES

VEELCOMFORT

ALSOF OP MAAT GEMAAKT

marine

.95.95.95+VERZENDING

GRATIS

SPECIALE AANBIEDING!

LAAG GEPRIJSD!

EK

AGSHW20_Pantalon_210x275_BNL_Okra_c1.indd 1AGSHW20_Pantalon_210x275_BNL_Okra_c1.indd 1 27/08/2020 16:0127/08/2020 16:01

@OKRA magazine · NOOIT TE OUD VOOR EEN TRAP. Altijd een traplift op maat van uw behoeften. Meest...

Documents

Transcript of @OKRA magazine · NOOIT TE OUD VOOR EEN TRAP. Altijd een traplift op maat van uw behoeften. Meest...