OFFICINALE STAGE IN EEN ZIEKENHUISAPOTHEEK STAGEMAP 2017 - 2018

Prof. Isabel Spriet

Apr. Joke Wuyts

Apr. Matthias Gijsen

Apr. Ruth Van Daele

Apr. Karlien Van Heuverswyn

Mevr. Ann Verhulst

1ste master Farmaceutische Zorg

Faculteit Farmaceutische Wetenschappen

KU Leuven

2

Deze stagemap bundelt de informatie die betrekking heeft tot de officnale stage deel van de onderwijsleeractiviteit

(OLA) ‘stage in een ziekenhuis’. Deze OLA valt onder het opleidingsonderdeel (OPO) Masterproef I.

Deze stagemap ondersteunt de student bij het succesvol doorlopen van de stage en bijhorende opdrachten.

De stagemap vervangt op geen enkel ogenblik de leeromgeving Toledo. Studenten worden bijgevolg aangeraden om

geregeld Toledo te controleren.

Laatste update: januari 2018

3

INHOUDSTAFEL

Inleiding ........................................................................................................................... 4 ‘officinale stage in een ziekenhuisapotheek’ .................................................................... 6 Deadlines & enkele afspraken ....................................................................................... 10

Stage-opdrachten .......................................................................................................... 11 Evaluatie ........................................................................................................................ 18 Help! ik weet niet wat ik op stage kan doen? ................................................................. 28 Met dank aan ................................................................................................................. 29

4

INLEIDING

Stage lopen is een belangrijk en essentieel onderdeel van de opleidingen aan de Faculteit Farmaceutische

Wetenschappen. Het is de bedoeling dat je doorheen de stages je eigen leerproces in handen neemt, zicht

krijgt op je persoonlijk functioneren en uiteindelijk toegroeit naar een volwaardige apotheker. Doorheen de

stages kan je diverse ervaringen opdoen en hierdoor veel te weten komen over jezelf als stagiair, over je

eigen kunnen en beperktheden, over je unieke kwaliteiten, over je toekomstige beroepsomgeving, … .

Jij bent verantwoordelijk voor hoeveel je leert en wat je allemaal oppikt. Stage lopen doe je alleen voor

jezelf, niet voor ons.

Jouw keuze voor de Master of Science in de Farmaceutische Zorg houdt in dat je dit semester vier weken

stage zal lopen in een ziekenhuisapotheek. Je komt in contact met de werking van een ziekenhuisapotheek

(van distributie tot het bereiden van geneesmiddelen) en je krijgt een beter idee van het takenpakket van

een ziekenhuisapotheker. Tegelijk zal je door de stage evolueren in je rol als toekomstig

geneesmiddelenspecialist.

Verderop in deze stagemap vind je meer informatie over de doelstellingen van deze stage.

Deze stagemap bevat heel wat nuttige en praktische informatie. Zowel afspraken, opdrachten, deadlines,

potentiële activiteiten op stage, etc. worden vermeld. Op verschillende plaatsen is er ruimte voorzien om

eigen ervaringen, vragen, weetjes of opmerkingen te noteren. Op die manier heeft deze stagemap het

potentieel om te functioneren als persoonlijk werkdocument doorheen de stageperiode.

Neem deze stagemap voorafgaand aan de stage zeker door! Ze biedt immers een antwoord op heel wat

vragen:

Hoe ziet de planning van de stageperiode eruit?

Wat zijn de afspraken & verplichte opdrachten?

Hoe kan ik me op de stageperiode voorbereiden?

Wat wordt van mij op stage verwacht? Wat doe ik als ik ‘verloren’ dreig te lopen?

Heb ik bepaalde vragen voor het begeleidingsteam?

5

Indien je tijdens de stage vragen hebt of problemen ervaart, bekijk deze informatiemap dan eens

grondig. Op de meeste vragen kan je hierin een antwoord vinden. Vraag ook eens raad bij je

medestudenten.

Indien je met vragen blijft zitten, contacteer dan een van onderstaande contactpersonen, vermeld hierbij

steeds de naam van het ziekenhuis. Je stagebegeleider kan bij vragen steeds contact opnemen met de

stagecoördinatie.

Verantwoordelijke docent:

Prof. Isabel Spriet (isabel.spriet@uzleuven.be)

Contactpersonen:

Apr. Karlien Van Heuverswyn en Mevr. Ann Verhulst

Stagecoördinatie Faculteit Farmaceutische Wetenschappen

O&N II, Herestraat 49, bus 421

3000 Leuven

Tel.: 016 33 03 76

stagefarmaceutischewetenschappen@kuleuven.be

6

‘OFFICINALE STAGE IN EEN ZIEKENHUISAPOTHEEK’

https://onderwijsaanbod.kuleuven.be/syllabi/n/K09I3AN.htm#activetab=doelstellingen_idp173584

De officinale stage in een ziekenhuisapotheek heeft tot doel studenten vier weken te laten kennismaken en

vertrouwd te maken met de dagelijkse praktijk binnen een ziekenhuisapotheek:

- De student leert de zwaartepunten van de farmaciepraktijk in een ziekenhuisapotheek kennen;

- De student is in staat om de link te leggen tussen theorie en praktijk (vertalen theoretische kennis

naar farmaceutische specialiteiten met hun verschillende vormen en verpakkingen, naar

bereidingen, naar toedieningen voor patiënten en naar medische hulpmiddelen);

- De student kan de basisprincipes van integrale kwaliteitszorg aangeven.

De student is in staat individueel een praktijkrelevante onderzoeksvraag te beantwoorden en op die manier

een bijdrage te leveren tot de werking van de ziekenhuisapotheek. De student is in staat om zijn of haar

bevindingen mondeling en schriftelijk te presenteren.

Inhoud Officinale stage:

“Tijdens de officinale stage wordt kennis gemaakt met verschillende aspecten van de ziekenhuisapotheek.

Voor bepaalde topics zal deze kennismaking zich beperken tot een toezien of actief meevolgen; voor andere

onderwerpen zal praktijkervaring worden verworven. Ook het bijwonen van voordrachten of lessen behoort

tot de mogelijkheden. Specifieke aandachtspunten kunnen zijn:

- Structuur, organisatie en beheer van de ziekenhuisapotheek

- Kwaliteitszorg bij de geneesmiddelenbereiding

- Geneesmiddelendistributiesysteem en -voorraadbeheer

- Informatieverstrekking over het geneesmiddel

- Medisch- en verzorgingsmateriaal”

De student wordt vertrouwd gemaakt met onderstaande domeinen, tenminste indien ze van toepassing zijn

voor de betrokken ziekenhuisapotheek. Deze domeinen zijn voornamelijk gebaseerd op het KB van 4 maart

1991 dat de functie van de ziekenhuisapotheek beschrijft:

- Bereidingen

- 'de novo' bereidingen

- gepersonaliseerde bereidingen

- voorraadbereidingen

- klaar voor toediening maken van geneesmiddelen

- cytostatica (al of niet uitvoeren)

- parenterale voeding

- andere inspuitbare geneesmiddelen

- Ter beschikking stellen

- aankoop en voorraadbeheer

- levering aan de verpleegafdelingen

- aanvulling van noodvoorraden op verpleegafdelingen

- aflevering op naam van patiënt

- Toedieningsregistratie, tarificatie, facturatie

- Informatieverstrekking

- Overlegcomités binnen het ziekenhuis m.b.t. en geneesmiddelen & medische hulpmiddelen

7

Deze taken hebben betrekking op geneesmiddelen, antiseptica, medische monsters, producten voor

klinische studies, steriel verpleegkundig en medisch materiaal en implantaten.

De ziekenhuisapotheek vertoont op vele vlakken gelijkenissen met de voor het publiek toegankelijke

officina's en omvat alle activiteiten met betrekking tot het ter beschikking stellen van geneesmiddelen en

medische hulpmiddelen binnen het ziekenhuis. Activiteiten buiten de ziekenhuisapotheek zoals een

klinische stage op een verpleegafdeling maken geen deel uit van deze stage. Bezoeken aan de door de

stagemeester te bepalen ziekenhuisdiensten kunnen wel worden georganiseerd binnen deze stage mits

relevant voor de werking van de ziekenhuisapotheek.

De student beantwoordt individueel een praktijkrelevante onderzoeksvraag en vat de bevindingen samen

in een abstract en poster en presenteert een voorlopige versie van de poster op een terugkomdag tijdens

de vierde stageweek.

Begintermen

Je bent in staat om verantwoordelijkheid op te nemen voor het eigen leerproces, je hebt ondernemingszin

en durft initiatief nemen.

Enige voorbereiding op de stage is op zijn plaats. Je kan vooraf relevante cursussen doornemen. Bij het

oplossen van de stage-opdrachten ben je je bewust van het leggen van de link tussen de theoretische

achtergrond en de concrete situatie.

Zorg ervoor dat je de vier stageweken zo goed mogelijk invult. Na de officinale stage komt de apotheekstage

snel dichterbij, maak van deze ervaring dan ook uitermate gebruik om je verder te vormen en ontplooien

als toekomstig geneesmiddelenspecialist.

Het opleidingsonderdeel heeft geen eindexamen tijdens de juni-zittijd, maar kent een OLA-

benadering doorheen het semester, m.a.w. van jou als student wordt gedurende het semester inzet,

participatie en een actieve inbreng aan het opleidingsonderdeel verwacht.

8

1. Introductiedag (5 maart 2018, BMW 6)

Bij aanvang van de stage woon je een (verplichte) introductiedag bij waar op interactieve wijze

wordt aangeleerd hoe om te gaan met patiëntengegevens, medicatiedossiers, labowaarden en

farmaceutische zorgplannen. Daarnaast worden de doelstellingen en opdrachten van de stage

verduidelijkt en wordt er aandacht geschonken aan meer praktische aspecten zoals afspraken,

deadlines, het gebruik van het portfolio, evaluatiecriteria, etc.

Deze introductiedag wordt in goede banen geleid door de verantwoordelijke docenten en

apothekers betrokken bij deze OLA.

Programma onder voorbehoud.

TIJD ONDERWERP SPREKER

9u00-9u20 Ppt: Verwelkoming, info over ziekenhuizen en

geneesmiddelendistributie Prof. Apr. Isabel Spriet

09u20-10u00 Ppt: Basistaken van een klinisch apotheker Prof. Apr. Isabel Spriet

10u00-10u30 Ppt: Inhoud en doelstellingen van de stage -

Afspraken en houding tijdens de stage -

Opdrachten en evaluaties

Apr. Matthias Gijsen

10u30-10u40 Pauze 10u40-11u00 Ppt: Ziekenhuishygiëne Mevr. Mia Vande Putte

11u00-11u30 Ppt: bronnen en nuttige naslagwerken Apr. Lorenz Van Der Linden

11u30-12u00 Stage: do’s en don’ts Apr. Karlien Van Heuverswyn

12u00-13u00

Einde / Studenten die stage zullen lopen in UZ

Leuven presenteren zich aan de

ziekenhuisapotheek om 13u

13u00-14u00 Rondleiding Apotheek UZ Leuven Apr. Ruth Van Daele

14u00-17u00 Uitleg werking ziekenhuisapotheek + infosessies ziekenhuisapothekers

De presentaties van de introductiedag zullen beschikbaar gesteld worden op Toledo.

2. Officinale stage in een ziekenhuisapotheek (6 maart 2018 – 30 maart 2018)

Je loopt vier weken stage in de ziekenhuisapotheek van het toegewezen ziekenhuis. Een lijst met

verdeling van de stageplaatsen zal beschikbaar zijn op Toledo en je ontvangt een persoonlijke e-mail

gekregen met de contactgegevens van de stageplaats. Neem voor de start van de stage zelf contact

op met het ziekenhuis! Stel je even voor en maak praktische afspraken. Zodat je weet hoelaat en waar

je de eerste dag verwacht wordt, bij wie je je contract kan laten tekenen, wat je dient aan te doen/mee

te brengen etc.

Planning:

1. Introductiedag

2. Officinale stage in een

ziekenhuisaoptheek

3. Terugkomdag

9

3. Terugkomdag officinale stage (26 (ALO 07.100) en 27 (HP 3) maart 2018 – zie Toledo voor juiste verdeling)

Als stagiair ‘officinale stage’ neem je deel aan één terugkomdag georganiseerd op de faculteit (een

halve werkdag). De andere halve dag ben je vrij, zodat je je kan verplaatsen Je bent dus een volledige

dag afwezig van je stageplaats, meld dit duidelijk en op voorhand aan je begeleiders.

Een juiste verdeling voor de terugkomdagen is terug te vinden op Toledo.

De terugkomdagen vinden plaats in een lokaal op onze campus van 8u45 – 13u en van 13u – 17u15.

Tijdens deze terugkomdag presenteer je je voorlopige poster aan de hand van een powerpoint-

presentatie. Er zal gevraagd worden om na elke presentatie een aantal uitdagende vragen te stellen

aan je collega-studenten. Op die manier kan een interessante discussie rond de voorgestelde posters

gehouden worden. Je krijgt feedback over je onderzoek en voorlopige poster en kan hiermee aan de

slag bij het finaliseren van je poster en abstract.

Een actieve deelname en inbreng aan de terugkomdag wordt verwacht. De sessies worden begeleid

en geëvalueerd door ziekenhuisapothekers die werkzaam zijn in de ziekenhuisapotheek van UZ

Leuven.

10

DEADLINES & ENKELE AFSPRAKEN

Hou rekening met volgende concrete afspraken en deadlines:

Je hebt goedkeuring van het IDEWE nodig alvorens je kan starten met deze stage.

Deadline opladen ppt terugkomdag groepspagina Toledo: 21/03/2018, 23u59

Deadline opladen abstract + poster via assignment Toledo: 01/04/2018, 23u59

Deadline opladen abstract + poster + ppt op portfolio: 31/05/18, 23h59

Indien je bovenstaande deadlines niet respecteert, wordt je werk aanzien als ‘niet ingediend’.

Bij afwezigheid (bijv. omwille van ziekte) dien je zo snel mogelijk je stagebegeleider en de

stagecoördinatie te verwittigen. Er is steeds een bewijs voor afwezigheid vereist. Indien je ongewettigd

afwezig bent, kan je niet slagen voor deze OLA.

Draag op stage steeds een propere, witte labojas (bij voorkeur zonder mouwen) met naambadge, gebruik

bijvoorbeeld de naambadge van de BOT practica. Ga na of je deze labojas zelf moet voorzien. Daarnaast

zorg je ervoor dat je op stage steeds een notititieboekje en een BCFI op zak hebt.

11

STAGE-OPDRACHTEN

Het doel van de stage-opdracht is je vertrouwd maken met het opstellen van abstracts en posters zoals

gebruikelijk is voor congressen en symposia. Er wordt verwacht dat je problemen leert zien en deze

gestructureerd kan oplossen. Je eindproduct is met andere woorden een weergave van een klein onderzoek

in de praktijk of in de literatuur met daaraan verbonden resultaten en een conclusie. Kies bij voorkeur een

onderzoek waar je zelf hebt toe bijgedragen of zelf hebt ervaren. We wensen geen opsomming van feiten

of een beschrijving van een bestaande situatie, dienst of overlegstructuur in het ziekenhuis. Het werk moet

beantwoorden aan een bepaalde onderzoeksvraag en het resultaat kan een bijdrage leveren aan de

werking van de ziekenhuis-apotheek. Het onderwerp van je opdracht is afhankelijk van je stageplaats en

wordt in overleg met je stagemeester bepaald. Het heeft betrekking op de farmaceutische

zorgenverstrekking door ziekenhuis-apothekers op de stageplaats en moet in relatie staan met de opleiding.

Bespreek met je stagemeester de stage-opdracht. Geef je stagemeester de kans om je stageopdrachten te

bekijken en ook feedback te leveren. Dit laat toe om de kwaliteit van je stageopdrachten te verhogen.

Toon dat je kritisch kan te werk gaan, durf dingen (en jezelf) in vraag te stellen.

Enkele voorbeelden:

Een interessante casus aan het loket

Een interessante vraag van verpleging of artsen

Verenigbaarheid van geneesmiddelen

o Pletten van medicatie

o Een slecht smakende siroop voor kinderen

Retourmedicatie in de apotheek

Steriliseren van bepaalde materialen

Hieronder vind je enkele meer uitgewerkte voorbeelden voor verschillende domeinen binnen de

ziekenhuisapotheek.

a) Bereidingen

Een slecht smakende siroop voor kinderen

Probleem: siroop smaakt slecht waardoor geneesmiddelentherapie bij patiënt X in gevaar komt.

Onderzoek: verschillende smaakcorrigentia geprobeerd en de verenigbaarheid met inhoud geverifieerd.

Resultaat: nieuw formulering.

Conclusie

Toediening van Losec bij slikproblemen

Probleem: Losec toedienen via een maagsonde maar de farmaceutische specialiteit kan niet worden

geplet omwille van een onverenigbaarheid met het maagzuur.

Onderzoek: literatuuronderzoek; verschillende mogelijkheden uittesten van een geschikte bereidings-

methode voor de eigen ziekenhuisapotheek; stabiliteitsgegevens.

Resultaat: nieuwe bereidingsmethode voor Losec voor toediening via een maagsonde.

Conclusie

12

Choralhydraatsuppo's

Probleem: rectale toediening van een vetoplosbaar geneesmiddel gebeurt bij voorkeur d.m.v. een suppo

met een wateroplosbare massa.

Onderzoek: literatuuronderzoek; bereidingsmethode voor enkele doseringen met b.v. PEG-basis.

Resultaat: bereidingsprotocol voor choralhydraat suppo's met een bepaalde dosering in een aangepaste

massa met een chargegrootte van b.v. 20.

Conclusie

b) Distributie

Urgentietroussen op verpleegafdelingen

Probleem: er is een grote diversiteit aan urgentietroussen in het ziekenhuis; de geneesmiddelen vervallen

gemakkelijk.

Onderzoek: inventarisatie van de bestaande urgentietroussen; hoe is het gesteld met de houdbaarheid van

de aanwezige geneesmiddelen; welke geneesmiddelen zijn er in de urgentie essentieel nodig; interview

met b.v. urgentiearts.

Voorstel of conclusie: samenstelling van een standaard urgentietrousse en modus operandi voor de

opvolging ervan.

Retourmedicatie in de ziekenhuisapotheek

Probleem: heel wat geneesmiddelen komen dagelijks terug naar de ziekenhuisapotheek; dit komt over als

nutteloos werk.

Onderzoek: selectie van een bepaalde afdeling en gedetailleerd onderzoek van de redenen voor de

teruggave.

Conclusie: voorstel voor een effectievere distributie of retourmedicatie is onvermijdbaar of in een aantal

gevallen kan retourmedicatie worden vermeden.

Aflevering van geneesmiddelen waarvan de vergoedbaarheid is gekoppeld aan bepaalde

voorwaarden (RIZIV Hoofdstuk IV Attestmedicatie)

Probleem: na aflevering en registratie in computer wordt geconstateerd dat er voor een bepaald

geneesmiddel een attest nodig is; op dat ogenblik bestaat het gevaar dat de patiënt niet in aanmerking komt

voor vergoedbaarheid.

Onderzoek: wat is de omvang van het probleem; over welke geneesmiddelen gaat het; navraag in andere

ziekenhuisapotheken waar ook studenten voor hun officinale stage aanwezig zijn.

Conclusie: voorstel voor een andere wijze van distribueren.

13

c) Toediening

Pletten van een bepaalde medicatie

Verenigbaarheid van bepaalde geneesmiddelen n.a.v. concrete vraag vanuit een verpleegafdeling

d) Centrale sterilisatie

Validatie van een bepaalde sterilisatie

Steriliseren van bepaalde materialen

Kwaliteit van een bepaalde reinigingsmethode voor bepaalde materialen

14

De uitwerking van je stage-opdracht wordt neergeschreven in een abstract en poster.

Het abstract & poster bevatten volgende onderdelen (*):

Achtergrond

Doelstellingen

Methode

Resultaten

Bespreking

Conclusie

Referenties

Abstract

Het abstract volgt onderstaande richtlijnen:

Vermeld je naam en stageziekenhuis bovenaan het abstract, onder de titel

Titel kort en bondig: de titel moet de lezer nieuwsgierig maken

Tekst max. 600 woorden (inclusief titel en ondertitels, exclusief referenties) – dus geen probleem

als je meer dan 1 pagina zou hebben

Maximaal 2 pagina’s

Lettertype: Times New Roman

Lettergrootte: 11

Interlinie: 1

Indeling tekst: zie (*) - titels moeten in de tekst vermeld staan

Referenties:

o Minimum 2 wetenschappelijke artikels

o In totaal maximum 10 relevante referenties

o Lettergrootte: 10

o refereer correct (http://www.kuleuven.be/plagiaat)

Formaat:

Vb. artikel/boek: Vanstraelen K, Lagrou K, Maertens J, Wauters J, Willems L, Spriet

I. (2013). The Eagle-like effect of echinocandins: what’s in a name? Expert Rev.

Anti Infect. Ther, 11(11):1179-1191.

Afkortingen tijdschriften: volgens Index Medicus (te vinden via google)

Website: naam website: url. Geraadpleegd op xx/xx/xxxx.

Referentie naar cursus of intern document van het ziekenhuis is mogelijk, in

beperkte mate

o Als je in de tekst verwijst naar een referentie, gebruik dan een cijfertje in superscript: Vb 1

Bij gebruik van afkortingen: de afkorting 1ste keer voluit vermelden met afkorting tussen haakjes

Maximum 1 figuur OF 1 grafiek OF 1 tabel: figuur, grafiek of tabel mag max. 1 pagina omvatten

Geen bijlagen

Indienen in pdf (opladen op Toledo en op portfolio)

Naam van het bestand: AbstractNaamVoornaam (! Respecteer deze naamgeving)

Met de gegevens en de indeling van het abstract maak je in PowerPoint een poster van één pagina.

Hiervoor worden een aantal voorbeelden ter beschikking gesteld (zie Toledo). Bij het maken van de poster

kunnen alle mogelijkheden van lay-out van PowerPoint worden toegepast maar je bent je bewust dat de

inhoud, de vlotte leesbaarheid en de boodschap van primordiaal belang zijn. Je wordt verwacht in staat te

zijn om met de poster een bepaalde boodschap over te brengen.

15

Poster

De vereisten voor de poster worden hier opgelijst:

Vermeld je naam en stageziekenhuis bovenaan de poster, onder de titel

Titel kort en bondig: de titel moet de lezer nieuwsgierig maken

Lettertype en lettergrootte te kiezen; opgelet! Alles moet duidelijk leesbaar zijn!

Indeling poster: cfr. indeling abstract (*) – ook hier titels vermelden

Werk zoveel mogelijk in punten, korte zinnen & kernwoorden. Vermijd lange zinnen of lange stukken

tekst.

Indien je toch lange zinnen in je poster zet, probeer de belangrijke woorden te benadrukken door

een andere kleur te gebruiken, of ‘bold’ lettertype

Alleen belangrijke aspecten vermelden

Het kan nuttig zijn de resultaten weer te geven in een figuur of tabel. Zorg ervoor dat de tabel

volledig is en alle noodzakelijke informatie bevat om de tabel te interpreteren. Benut de plaats van

de poster maximaal. Zorg dat alles goed leesbaar is en dat de belangrijkste aspecten van je

projecten dadelijk in het oog springen

Wees creatief met kleuren, opbouw, achtergrond, lettertype en lettergrootte

o Gebruik de voorbeelden op Toledo NIET

o Zorg dat alles goed leesbaar is

Referenties vermelden onderaan de poster

o Vermeld alleen de relevante referenties

o Minimum 2 wetenschappelijke artikels

o In totaal: maximum 10 referenties

o refereer correct (http://www.kuleuven.be/plagiaat)

Formaat:

Vb. artikel/boek: Vanstraelen K, Lagrou K, Maertens J, Wauters J, Willems L, Spriet

I. (2013). The Eagle-like effect of echinocandins: what’s in a name? Expert Rev.

Anti Infect. Ther, 11(11):1179-1191.

Afkortingen tijdschriften: volgens Index Medicus (te vinden via google)

Website: naam website: url. Geraadpleegd op xx/xx/xxxx.

Referentie naar cursus of intern document van het ziekenhuis is mogelijk, in

beperkte mate

o Als je in de tekst verwijst naar een referentie, gebruik dan een cijfertje in superscript: Vb 1

Bij gebruik van afkortingen: afkorting 1ste keer voluit vermelden met afkorting tussen haakjes

Indienen in pdf (opladen op Toledo en portfolio)

Naam van het bestand: PosterNaamVoornaam (! Respecteer deze naamgeving)

16

Presentatie poster

Tijdens de terugkomdag op het begin van de vierde stageweek presenteer je de voorlopige versie van je

poster aan de hand van een powerpointpresentatie. Hierbij bespreek je het onderwerp van je opdracht kort

en bondig aan de hand van maximaal (!) 7 slides volgens volgende indeling:

Slide 1: Naam en voorstelling stage-ziekenhuis

Slide 2: Inleiding, doelstelling en probleemstelling

Slide 3 & 4: Methoden en resultaten

Slide 5: Bespreking/conclusie

Slide 6: Poster afbeelding

Slide 7: Referenties

Er wordt tien à vijftien minuten per presentatie voorzien. Elke presentatie wordt gevolgd door een

interactieve discussie waar vragen worden gesteld door medestudenten en het begeleidingsteam. Je krijgt

feedback op je onderzoek op zich, hoe deze uitgewerkt is, waar verder op ingegaan kan worden en op je

voorlopige poster. Met deze feedback kan je aan de slag bij het vormgeven van de finale versie van je

poster.

Het doel van de interactieve discussie is het onderwerp verstaanbaar maken voor iedereen en de student

te stimuleren om een diepgaande en kritische uitwerking van de stage-opdracht te bewerkstelligen.

Studenten die een presentatie geven zijn een halve aanwezig op de faculteit en een halve dag vrij. Voor de

andere studenten betreft het een gewone stagedag en worden bijgevolg in het ziekenhuis verwacht.

De presentatie die je tijdens de terugkomdag zal geven (met tussentijdse versie van de poster), post je op

Toledo in powerpointformat (.ppt of .pptx) en dit voor 21 maart 2018, 23h59. Gebruik de juiste

bestandsnaam: PPTNaamVoornaam.

De finale versie van de poster én het abstract post je op Toledo voor 1 april 2018, 23h59.

De finale versie van de poster en abstract worden samen met de ppt van de terugkomsessie eveneens op

het portfolio opgeslagen en dit voor 31 mei 2018, 23h59.

Indien bestanden de verkeerde naam dragen en/of in het verkeerde format zijn ingediend, wordt dit als niet ingediend beschouwd.

17

Andere (bronnen, vertrouwelijkheid, medestudenten)

Studenten die stage lopen binnen dezelfde ziekenhuisapotheek zoeken een verschillend onderwerp en

spreken goed af wie welk onderwerp zal uitwerken. Bij het oplossen van de opdracht wordt verwacht dat je

up-to-date en objectieve informatie gebruikt en een kritische geest bij de interpretatie van deze informatie

aan de dag legt. Een zuivere vorm van copy-past is plagiaat en wordt niet aanvaard.

(http://www.kuleuven.be/plagiaat)

Er wordt gevraagd om vertrouwelijk om te gaan met medische en patiëntgegevens. Informatie die je verkrijgt

tijdens de stage blijft binnen het ziekenhuis. Je behandelt deze informatie vertrouwelijk, gebruikt ze onder

geanonimiseerde voor het oplossen van de opdracht (indien van toepassing) en vertelt ze niet verder aan

andere personen. Het respecteren van het beroepsgeheim is een belangrijk onderdeel van de stage!

Interessante casussen kan je onder geanonimiseerde vorm wel bespreken met collega-studenten.

Om de opdrachten op te lossen is het gebruik van bronnen vanzelfsprekend. Op stage zullen ongetwijfeld

veel geschikte bronnen voorhanden zijn. Welke bronnen gebruiken de aanwezige klinische apothekers of

artsen meestal?

Enkele mogelijke bronnen worden hieronder opgesomd, maar de lijst is allesbehalve limitatief:

o Gecommentarieerd Geneesmiddelen Repertorium (www.bcfi.be)

o Delphi (www.delphicare.be) >> wachtwoord aanvragen (cfr. Toledo)

o www.pletmedicatie.be

o Stockley’s Drug Interactions

o https://www.crediblemeds.org

o Commentaren Medicatiebewaking

o The Renal Drug Handbook

o British National Formulary (BNF)

o Cybele (zwangerschap)

o Motherisk

o Farmacotherapeutisch Kompas (http://www.fk.cvz.nl)

o Farmamozaïek (www.farmamozaiek.be) o Q-box IPSA (http://q-box.be)

o Wetenschappelijke bijsluiter (via website BCFI of FAGG)

o Martindale

o Pubmed

Op de website van het BCFI kan je doorklikken naar enkele interessante websites waar je bruikbare

informatie kan vinden. http://www.bcfi.be/nl/refs. Misschien heb je op stage ook wel de mogelijkheid om

toegang te krijgen tot specifieke websites, enkel toegankelijk vanuit het ziekenhuis?

Tot slot willen we je stimuleren om kritisch na te denken over de opgedane stage-ervaringen. Zowel

inhoudelijke als persoonlijke aspecten kunnen hier aan bod komen. Je kan deze reflectieve woorden

bundelen en toevoegen aan je portfolio.

18

EVALUATIE

Voor het bepalen van het cijfer voor het OPO ‘Masterproef I’ zullen de resultaten die behaald werden op de

verschillende OLA’s gewogen worden volgens aantal studiepunten (cfr. Programmagids).

De evaluatie van OLA ‘stage in een ziekenhuis’ is zelf gebaseerd op meerdere deel-beoordelingen die

volgens onderstaande verhouding gewogen worden:

a) Evaluatie door stagemeester: 1/3

b) Evaluatie terugkomdag (presentatie poster, vragenronde, inzet & participatie): 1/3

c) Evaluatie abstract + poster: 1/3

Voorbeelden van de verschillende evaluatieroosters worden op de volgende pagina’s weergegeven.

De evaluatie op stage is een belangrijk onderdeel van de eindbeoordeling. Hierbij is het de bedoeling dat

deze evaluatie wordt ingevuld door jouw stagebegeleider (=de persoon die je het meest begeleid heeft,

deze kan verschillend zijn met de contactpersoon tussen jouw stageplaats en de faculteit). De stageplaats

krijgt tijdens de stageperiode vanuit de stagecoördinatie een e-mail met een link naar het online

beoordelings-formulier. Herinner je stagebegeleider hier op het einde van de stageperiode zeker aan zodat

jouw evaluatie (ten laatste begin april) bij de stagecoördinatie is binnengekomen. Het is jouw

verantwoordelijkheid dat de evaluatie op stage correct en tijdig in orde gebracht wordt. Dit is een ideaal

moment om met je begeleider te bespreken wat je sterktes en zwaktes zijn.

De evaluatie van de terugkomdag focust zowel op het inhoudelijke aspect (presentatie, vragen stellen &

beantwoorden) als op een actieve en gemotiveerde participatie. Enkel door actief deel te nemen aan de

discussie wordt de terugkomdag een verrijkende sessie die complementair is met je stage-ervaringen.

De abstract en poster worden beoordeeld door stafleden-ziekenhuisapothekers werkzaam in de

ziekenhuisapotheek van UZ Leuven. Voor meer informatie wordt verwezen naar de informatie onder

‘Opdrachten’ en naar het evaluatierooster hieronder waar de evaluatiecriteria zijn in opgenomen.

Ook het portfolio zal betrokken worden bij de evaluatie van deze OLA. Zo zal je het portfolio delen met de

verantwoordelijke ziekenhuisapothekers. Op het portfolio verschijnen de opdrachten die je in het kader van

de officinale stage hebt gemaakt (finale poster en abstract, ppt). Daarnaast kan je andere, relevante

informatie opnemen in jouw portfolio. Voor deze OLA Officinale stage zal je in je portfolio een aparte submap

maken (cfr. Toledo voor meer informatie over portfolio 1ste master).

Op het einde van deze OLA zal het begeleidingsteam trachten te voorzien in enige feedback.

19

EVALUATIEFORMULIER STAGEMEESTER

OFFICINALE STAGE IN EEN ZIEKENHUISAPOTHEEK

NAAM STUDENT:

NAAM ZIEKENHUIS:

NAAM BEOORDELAAR:

1. Geef voor elke competentie aan welk niveau op de stagiair van toepassing is:

“Leergierige” motivatie: Hoe gemotiveerd en enthousiast is de stagiair? Wil de stagiair effectief iets maken van

de stage? Wil de stagiair graag nieuwe dingen bijleren en/of ontdekken?

Stiptheid: Was de stagiair op tijd aanwezig? Had hij het nodige materiaal bij? Heeft hij de afspraken correct

nageleefd?

Communicatie: Communiceert de stagiair op een vlotte en beleefde manier met anderen? Stelt hij gepaste

vragen?

Professioneel voorkomen: Is het voorkomen van de stagiair professioneel qua stijl, taalgebruik, gedrag en

ethische ingesteldheid (bijv. verantwoordelijkheidszin, beroepsgeweten, discretie, kledij, ...)?

Zelfstandigheid: Kan de stagiair de stage op een zelfstandige manier zinvol invullen? Neemt de stagiair zelf

initiatief?

(Kritische) reflectie: Geeft de stagiair blijk van een kritische ingesteldheid? In welke mate stelt hij u als

stagemeester/begeleider kritische vragen over de organisatie van de werkplek, inhoudelijke kwesties, ...?

Afwezig Ondermaats

Matig

Goed

Heel goed

Uitmuntend

“Leergierige” motivatie 0 1 2 3 4 5

Stiptheid 0 1 2 3 4 5

Communicatie 0 1 2 3 4 5

Professioneel voorkomen 0 1 2 3 4 5

Zelfstandigheid 0 1 2 3 4 5

(Kritische) reflectie 0 1 2 3 4 5

20

2. Heeft u nog bijkomende opmerkingen over de stagiair?

3. Heeft u nog opmerkingen over het verloop van de stage en de begeleiding?

/ 30

21

EVALUATIEFORMULIER TERUGKOMSESSIE

OFFICINALE STAGE IN EEN ZIEKENHUISAPOTHEEK

NAAM STUDENT:

NAAM ZIEKENHUIS:

NAAM BEOORDELAAR:

Criterium Resultaat op 20

1. Inhoud

Inhoudelijke component

Keuze & uitwerking project

Wetenschappelijke referenties

Kritische benadering project

2. Vorm

Opbouw powerpoint

Te herleiden naar

3.Verdediging

Taal

Oogcontact

Professioneel voorkomen

Lichaamstaal

Verstaanbaarheid

Stemgebruik

To-the-point

Deelname sessie

Leergierige motivatie

Relevantie gestelde vragen

Opmerkingen:

/ 60

/ 20

/ 20

/ 20

/ 10

/ 10

22

Waarderingsschaal voor verdediging stage-opdracht officinale stage

18-20

‘Uitstekend werk’

INHOUD

Het project werd op een uiterst adequate manier voorgesteld.

De verkregen gegevens werden uiterst kritisch geanalyseerd.

De correcte wetenschappelijke referenties werden gebruikt, geen opmerking mogelijk.

VORM

De powerpoint presentatie en het gebruik van de audiovisuele media voldoen aan de

hoogste normen, geen enkele opmerking of verbetering mogelijk. Er waren geen typfouten

en/of schoonheidsfoutjes terug te vinden.

VERDEDIGING

De verdediging was uiterst helder, vragen werden correct beantwoord en zeer kritisch

benaderd. Geen enkele opmerking of verbetering mogelijk. Deze persoon kwam professioneel

over, had voldoende oogcontact en hanteerde een correct taalgebruik.

16-17.9

‘Zeer goed werk’

INHOUD

Het project werd op een zeer adequate manier voorgesteld.

De verkregen gegevens werden zeer kritisch geanalyseerd.

De correcte wetenschappelijke referenties werden gebruikt.

VORM

Wat betreft de powerpoint presentatie en het gebruik van de audiovisuele media zijn slechts

enkele minimale aanpassingen mogelijk.

VERDEDIGING

De verdediging was zeer helder, vragen werden correct beantwoord en kritisch benaderd.

Deze persoon kwam zeer professioneel over, had oogcontact en hanteerde een correct

taalgebruik.

14-15.9

‘Goed werk’

INHOUD

Het project werd op een adequate manier voorgesteld.

De verkregen gegevens werden kritisch geanalyseerd.

De correcte wetenschappelijke referenties werden gebruikt, maar een enkele opmerking

hierrond is mogelijk.

VORM

Wat betreft de powerpoint presentatie en het gebruik van de audiovisuele media zijn enkele

aanpassingen mogelijk.

VERDEDIGING

De verdediging was eerder helder en vragen werden overwegend correct beantwoord en

kritisch benaderd.

Deze persoon kwam professioneel over, had oogcontact en hanteerde een correct taalgebruik.

12-13.9

‘Matig werk’

INHOUD

Het project is van een matige wetenschappelijke kwaliteit.

De verkregen gegevens werden meestal kritisch geanalyseerd.

De correcte wetenschappelijke referenties werden gebruikt, maar er werd niet voldoende of

incorrect naar verwezen.

VORM

Wat betreft de powerpoint presentatie en het gebruik van de audiovisuele media zijn meerdere

aanpassingen mogelijk.

VERDEDIGING

23

De verdediging was matig en een aantal vragen werden niet correct beantwoord en matig

kritisch benaderd.

Deze persoon kwam eerder professioneel over, had deels oogcontact en hanteerde

overwegend een correct taalgebruik.

10-11.9

‘Zwak werk’

INHOUD

Het project is van een zwakke wetenschappelijke kwaliteit.

De verkregen gegevens werden weinig kritisch geanalyseerd.

Er werden weinig of enkele incorrecte wetenschappelijke referenties gebruikt.

VORM

Wat betreft de powerpoint presentatie en het gebruik van de audiovisuele media zijn meerdere

aanpassingen noodzakelijk. VERDEDIGING

De verdediging was zwak en een heel aantal vragen werden niet correct beantwoord en weinig

kritisch benaderd.

Deze persoon kwam weinig professioneel over, had weinig tot geen oogcontact en hanteerde

niet altijd een correct taalgebruik.

< 10

‘Onvoldoende werk’

INHOUD

Het project heeft onvoldoende wetenschappelijke kwaliteit.

De verkregen gegevens werden onvoldoende kritisch geanalyseerd.

Er werden geen of overwegend incorrecte wetenschappelijke referenties gebruikt.

VORM

De powerpoint presentatie en het gebruik van de audiovisuele media voldoen niet aan de norm.

Heel wat aanpassingen zijn noodzakelijk.

VERDEDIGING

De verdediging was onvoldoende, de meeste vragen werden niet correct beantwoord en

onvoldoende kritisch benaderd.

Deze persoon kwam niet professioneel over, had geen oogcontact en hanteerde geen correct

taalgebruik.

24

EVALUATIEFORMULIER POSTER

OFFICINALE STAGE IN EEN ZIEKENHUISAPOTHEEK

NAAM STUDENT:

NAAM ZIEKENHUIS:

NAAM BEOORDELAAR:

Criterium Resultaat op 20

1. Vorm

Lay-out

Wetenschappelijke referenties

Schrijfstijl

Te herleiden naar

2. Inhoudelijke component

Keuze, opbouw en uitdieping casus

Farmacologische component

Kritische benadering project

Opmerkingen:

/ 10

/ 30

/ 20

/ 20

25

EVALUATIEFORMULIER ABSTRACT

OFFICINALE STAGE IN EEN ZIEKENHUISAPOTHEEK

NAAM STUDENT:

NAAM ZIEKENHUIS:

NAAM BEOORDELAAR:

Criterium Resultaat op 20

1. Vorm

Lay-out

Wetenschappelijke referenties

Schrijfstijl

Te herleiden naar

2. Inhoudelijke component

Keuze, opbouw en uitdieping casus

Farmacologische component

Kritische benadering project

Opmerkingen:

/ 10

/ 30

/ 20

/ 20

26

Waarderingsschaal voor schriftelijke stage-opdracht officinale stage

(poster en abstract)

18-20

‘Uitstekend werk’

INHOUD

Er werd een uiterst relevant probleem gekozen. Het project werd op een uiterst adequate manier

opgebouwd en uitgediept.

De verkregen gegevens werden uiterst kritisch geanalyseerd.

VORM

De lay-out en schrijfstijl voldoen aan de hoogste normen, geen enkele opmerking of verbetering

mogelijk. Er waren geen typfouten en/of schoonheidsfoutjes terug te vinden.

De correcte wetenschappelijke referenties werden gebruikt.

16-17.9

‘Zeer goed werk’

INHOUD

Er werd een zeer relevant probleem gekozen. Het project werd op een zeer adequate manier

opgebouwd en uitgediept.

De verkregen gegevens werden zeer kritisch geanalyseerd.

VORM

Enkele minimale aanpassingen aan lay-out en/of schrijfstijl mogelijk.

De correcte wetenschappelijke referenties werden gebruikt.

14-15.9

‘Goed werk’

INHOUD

Er werd een relevant probleem gekozen. Het project werd op een adequate manier opgebouwd

en uitgediept.

De verkregen gegevens werden kritisch geanalyseerd.

VORM

Enkele aanpassingen aan lay-out en/of schrijfstijl mogelijk.

De correcte wetenschappelijke referenties werden gebruikt, al kunnen er enkele opmerkingen

gegeven worden.

12-13.9

‘Matig werk’

INHOUD

Er werd een relevant probleem gekozen. Het project is van een matige wetenschappelijke kwaliteit.

De verkregen gegevens werden matig kritisch geanalyseerd.

VORM

Meerdere aanpassingen aan lay-out en/of schrijfstijl mogelijk.

De correcte wetenschappelijke referenties werden gebruikt, maar er werd niet voldoende of

incorrect naar verwezen.

10-11.9

‘Zwak werk’

INHOUD

Er werd een weinig relevant probleem gekozen. Het project is van een zwakke wetenschappelijke

kwaliteit.

De verkregen gegevens werden weinig kritisch geanalyseerd.

VORM

Meerdere aanpassingen noodzakelijk aan lay-out en/of schrijfstijl.

Er werden weinig of enkele incorrecte wetenschappelijke referenties gebruikt.

27

< 10

‘Onvoldoende werk’

INHOUD

Er werd een irrelevant probleem gekozen. Het project heeft onvoldoende wetenschappelijke

kwaliteit.

De verkregen gegevens werden onvoldoende kritisch geanalyseerd.

VORM

Lay-out en/of schrijfstijl voldoen niet aan de norm. Heel wat aanpassingen zijn noodzakelijk.

Er werden geen of overwegend incorrecte wetenschappelijke referenties gebruikt.

28

HELP! IK WEET NIET WAT IK OP STAGE KAN DOEN?

Stageplaatsen verschillen. Op sommige stageplaatsen heb je als stagiair heel veel mogelijkheden om je

inhoudelijk te ontplooien of actief te participeren. Op andere plaatsen is er misschien minder ruimte om

actief deel te nemen.

Om ervoor te zorgen dat elke student zijn of haar stageperiode zo kwalitatief mogelijk kan invullen, wordt

hieronder een mogelijk stage-programma weergegeven (per week). Het kan stimuleren om alle facetten van

de ziekenhuisapotheek te leren kennen en op die manier het maximum te halen uit de stageperiode.

Dit voorstel van programma van de officinale stage is uiteraard maar een mogelijk voorbeeld. Laat deze lijst

per defintie geen startpunt zijn van je stage. Spreek vooraf met je stagemeester en luister naar zijn of haar

ideeën, verwachtingen, plan van aanpak, ...

WEEK 1

Onderwerp: kennismaking met bereidingen en distributie

Onthaal

Kennismaking met de ziekenhuisapotheek

Werking van de ziekenhuisapotheek

Situering van de ziekenhuisapotheek in het ziekenhuis

Informatie over het ziekenhuis

Bereiding klassieke magistrale bereidingen (niet steriel) onder toezicht

Geneesmiddelen afkomstig van leveranciers in rekken plaatsen in apotheek

Afleveren van geneesmiddelen op basis van afleverlijsten

Keuze van titel/onderwerp van de stage-opdracht

WEEK 2

Onderwerp: aseptisch en steriel werken

Uitleg over aseptische werken, over bereiding cytostatica, over parenterale voeding

Steriele bereidingen

Cytostatica

Parenterale voeding

Klaar voor toediening maken van inspuitbare geneesmiddelen

Ampullen, infusen, oogpreparaten, ...

Uitwerken van de stage-opdracht

WEEK 3

Onderwerp: distributie

Aflevering van geneesmiddelen op basis van voorschriften

Kennismaking met distributie van steriel medisch en verpleegkundig materiaal en implantaten

Informatie over toedieningsregistratie, tarificatieregels en facturatie

Informatie over aankoop- en voorraadbeheer

Meewerken aan informatieverstrekking

29

WEEK 4:

Onderwerp: vervolmaking

Meewerken aan de distributie en de bereidingen

Afwerken van de stage-opdracht

Uitleg over de verschillende comités in het ziekenhuis waaraan de ziekenhuisapotheker deelneemt en het

belang van deze comités voor de farmaceutische zorgenverstrekking

Bezoek aan enkele ziekenhuisafdelingen zoals een verpleegeenheid, de centrale sterilisatie, ...

MET DANK AAN

Mevr. Eline Diliën – stafmedewerker onderwijs

Dr. Psy. Sophie Liekens