1

2 3

INHOUD

INLEIDING 3

OPENINGSFEEST 4

ALLEMAAL BUITEN 8De stier, de condor... 8...en de olifanten 9Paloma 10

EXPO 11Het rariteitenkabinet van de ZOO 11Wonderlycke dieren op papier in de tijd van Plantin 13Metamorphosis Naturalis 16Dierenplezier in het Rockoxhuis 19

DIERENWANDELINGEN & ZO 22Ontdek en koester vreemde vogels 22Etalagetentoonstelling - Stadssafari 22Natuurwandelingen in de stad 23Hoe maak ik mijn tuin vogelvriendelijk 23

THEATER - DE ZOOLOGIE 24

FILM 25Dog of Flanders - Made in Japan 25Animalomania 27Zoologie - Filmarchief DVD 29All creatures great and small 31

KIDS 33ABC - Dierenstudio 33Museumactiviteiten 34Andere 35

PUBLICATIES 37

LEZINGEN 40ZOOASE 40Nottebohmlezingen 40Zondagnamiddaglezingen Wonderlycke dieren 42Vreemde vogels vertellingen 42

PRAKTISCHE INFO 45INFO & TICKETS 47CONTACT 48

2 3

INLEIDING

Mens en dier zijn sinds eeuw en dag met elkaar verbonden. In een ver verleden domineerden de dieren de aarde. Voor enkele miljoenen jaren was de mens niet anders dan één van die dieren, en een prooi voor roofdieren. Maar iets deed de mens zich ontwikkelen in een andere richting. De mens begon werktuigen te maken, het vuur te beheersen. Zo kon de mens beetje bij beetje de rollen omkeren, en het dier (in zichzelf) gaan beheersen. De domesticatie van planten en dieren speelde hierbij een bepalende rol. De mens begon zich te vestigen op vaste plekken.

Het succes van de menselijke soort maakte uiteindelijk komaf met de dominantie van de dieren. Waar de mens ging, werd het dier verdrongen. Het leefgebied van de meeste soorten slonk aanzienlijk met elke grote stap voorwaarts in de menselijke evolutie. Dieren die zich niet kunnen aanpassen aan onze vervuiling, onze geluidsoverlast en een groot gebrek aan groen, sterven uit of hebben het moeilijk.

En toch. Toch blijkt in het dieronvriendelijke woud van gebouwen waarin wij op elkaar gestapeld leven het dier onuitroeibaar en alomtegenwoordig te zijn. De aanwezigheid van het dier in de stad valt misschien des te meer op, omdat het zo contrasteert met de omgeving, omdat het er een onverwachte verschijning is, of net omdat het zich zo aangepast schijnt te hebben.

De hedendaagse steden mogen misschien niet meer wemelen van de varkens, ezels, kippen en gazen, zoals in de middeleeuwen het geval was, het dier in de stad houdt ons bezig. We nemen onze kinderen mee naar het park om naar de eenden te gaan kijken, we houden huisdieren, het overvliegen van een reiger doet ons in bewondering opkijken, de overvloed aan stadsduiven ergert ons. Het eerste woord dat we leren schrijven is ‘aap’, onze kinderkamers zijn een pluchen zoo op zich, ons eerste contact met een ‘wild’ dier is in de dierentuin, d.w.z. in dat bijzondere stukje artificiële natuur dat meer te maken heeft met de stad dan ze zelf wil toegeven. We gebruiken het dier voor onze geneeskunst, gaande van proefdieren tot de gemanipuleerde micro-organismen in antibiotica. En bovenal is het dier een controleerbare en permanente voedingsbron.

O DIERBAAR ANTWERPEN focust op de aanwezigheid van het dier in de stad en gebruikt het spanningsveld dat bestaat tussen mens en dier in die stad aanwenden als kapstok voor een breed evenement dat zowel zoofanaten als cultuurliefhebbers zal intrigeren! In dit vijf maanden durend stadsfestival bundelen Antwerpen Open, de ZOO, de Musea stad Antwerpen en verschillende andere culturele partners hun krachten in een boeiend programma met unieke tentoonstellingen, theater, films, stadswandelingen en nog veel meer.

4 5

OPENINGSFEEST

Voor ieder feestbeest is zondag 6 mei een dag om naar uit te kijken! De hele namiddag vieren we op talrijke plekken in het centrum van de stad het begin van O DIERBAAR ANTWERPEN met een spetterend en gratis openingsfeest. Rondstruinend door de stad word je getrakteerd op concerten en fanfares, bigbands, DJ’s en kamerorkesten.

DJ Grazzhoppa Naft K. Winokio Dolefante Arco Baleno Het Kapersnest

CENTRAAL STATION ASTRIDPLEIN ZOO ANTWERPEN CONSCIENCEPLEIN PLANTIN-MORETUS ROCKOXHUIS

14-15u DJ Grazzhoppa K. Winokio Arco Baleno Het Kapersnest

15-16u Naft Arco Baleno Het Kapersnest

16-17u DJ Grazzhoppa Dolefante Arco Baleno Het Kapersnest

PROGRAMMA

URBAN JUNGLE MET DJ GRAZZHOPPA’S DJ BIGBANDCentraal Station, tussen de perrons14u00-15u00; 16u00-17u00 + korte interventies tussendoor

Van een klein orkest met zes turntablists in 2002 groeide de DJ Bigband onder leiding van DJ Grazzhoppa (grootmeester in de draaitafelkunst) en Fabrizio Cassol (saxofonist, componist) in 2004 uit tot een 12-koppig scratchmonster. Momenteel delen ze de planken met het drieledige hardjazztrio Aka Moon. DJ Grazzhoppa’s DJ Bigband kon je de voorbije jaren spotten in verschillende Vlaamse concertzalen, maar ook op grote festivals als Jazz Middelheim, Lowlands, Roskilde, Enjoyjazz - om maar enkele te noemen. In eigen land zetten ze sinds 2006 een nieuw parcours uit met DJamsessions. Voor O DIERBAAR ANTWERPEN zal DJ Bigband enkele gezanten afvaardigen richting centraal station. Via hun draaitafelkunsten en scratchtechnieken vormen ze de hal om tot een Urban Jungle!

DJ’s: Grazzhoppa, Mixmonster Menno, Yzerbeat, XXL, LamontGeluid: Sam Van RysselTools-Animal Scratch: Superflex, geproduceerd door Superflex, August Engkilde en Kruzh’em. Mastered in de Musicsystem studio Kopenhagen 1999

4 5

NAFTAstridplein15u00-16u00

Think of One vond in 1999 dat ze te lang moesten wachten voor ze geboekt werden. De groep kreeg een barcas-camionette cadeau en vanaf dat moment had Think of One een rijdend podium om op te spelen wanneer ze maar zin hadden. Het podium werd getest op het straatfestival van Avignon in 1999. Het enige wat ontbrak was een mobiel blazend bas-element en dat werd gevonden bij de tuba van Tobe Wouters. Met Naft kon Think of One nu overal terecht, mits het een beetje weer was: in een stad, op een berg, aan het strand. 2000 was een belangrijk Naft-jaar: de groep bracht een CD uit, kreeg de steun van de Vlaamse Gemeenschap en de barcas werd afgewerkt door Tile Vos en Sam Verdonck (De Makerij). Drie podiumniveaus met ingebouwde versterking en verlichting op 12 volt: de Naftmobiel was geboren. Intussen is de Naftmobiel uitgebreid met een aanhangwagen in dezelfde stijl. Op een groot, zonnig terras zet Naft deze keer het Astridplein op onnavolgbare wijze op stelten! Zet alvast de dansschoenen klaar…

Muzikanten:David Bovée: gitaar & composities Tomas De Smet: basdrum en contrabas Dominic Ntoumos: trompetEric Morel: saxen Roel Poriau: drums Tobe Wouters: tuba

http://www.thinkofone.be/Think of One wordt gesteund door de Vlaamse Gemeenschap

KAPITEIN WINOKIO IS BEESTIGZOO Antwerpen14u00-15u00

De muziek van Kapitein Winokio is Beestig is gebaseerd op de Axenroos, een concept uit het onderwijs waarmee men de sociale vaardigheid tussen kinderen onderling wil bevorderen. De Axenroos bestaat uit tien dieren elk met hun eigen karakter: de pauw, de wasbeer, de kameel, de bever, de schildpad, de steenbok, de poes, de uil, de leeuw en de havik. Op basis van de karakters van deze tien dieren heeft de Kapitein samen met Peter Revalk van de Wizards of Ooze wondermooie liedjes gecomponeerd. Voor elk dier werd de ideale sfeer gekozen : van een spinnende bossa nova-poes tot een rockende havik. Kapitein Winokio is beestig doet de melodietjes en herinneringen van onze kindertijd herleven. De kapitein biedt hierdoor weerwerk voor de hedendaagse kinderpop zonder wortels.Voor O DIERBAAR ANTWERPEN brengt Kapitein Winokio het allerbeste voor de allerkleinsten op een unieke feestplek onder de bomen nabij de ingang van de ZOO.

Muziek: Winok Seresia en Peter RevalkEen concert met: Winok Seresia, Ivan Smeulders, Lenn Dauphin, Geert Budts, Peter Revalk en Chantal Boes www.kapiteinwinokio.be

6 7

DOLEFANTEHendrik Conscienceplein16u00-17u00

Dolefante is het huisorkest van het MartHa!tentatief. Zij knutselen kleine muziekskes ineen waarmee zij wonderlijke werelden oproepen bij voorstellingen zoals De Zoologie, Mauve-witen Beau Geste. Enkele van hun liedjes zijn ondertussen fabuleuze hits geworden. Tijdens het openingsfeest pakken de Dolefante samen met Johan Petit op het stemmige Conscienceplein opnieuw uit met Morgen pakt ons vader ons mee naar de Zoo of Den tango van de Chimpansee.Als ge die ene keer hebt gehoord dan zit dat voor de rest van uw leven in uwe kop. Binnenkort komt er zelfs een cd uit die direct naar de hoogste regionen van de hitparade zal schieten.

Dolefante zijn Bart Voet, Stoffel Verlackt, Jonas Van den Bossche en Tom Clement.Johan Petit vertelt.www.marthatentatief.be

ARCO BALENOMuseum Plantin-Moretus/Prentenkabinet14u00-14u30; 15u00-15u30; 16u00-16u30

Arco Baleno werd opgericht in 1993 door studenten aan verschillende Vlaamse conservatoria. De professionele kamermuziekgroep combineert het standaardrepertoire met onbekende werken en vaak ook nieuwe composities. Creatie vormt immers een belangrijk aspect binnen hun werking. Arco Baleno besteedt ook veel aandacht aan het jonge concertpubliek. Zo kende het programma Carnaval des Animaux erg veel bijval. En laat de groep nu net voor O DIERBAAR ANTWERPEN Carnival des Animaux opnieuw brengenin één van de sfeervolle zalen van het Museum Plantin-Moretus/Prentenkabinet. Dit carnaval van Saint-Saëns een mooi compromis van klassieke muziek, hedendaagse composities en theater. Een verteller en vijf muzikanten presenteren een mix van fossielen, pauwen, leeuwen, konijnen, koeien, draken, kamelen, olifanten op de muziek van Saint-Saëns. De muziek en de verhalen krijgen visuele versterking door de dierentekeningen van tekenfilmmaker Pascal Vermeersch. De voorstelling is een aanrader voor volwassenen maar vooral voor kinderen vanaf zes jaar.

Bezetting: Peter Verhoyen (fluit), Dirk Lievens (viool), Marleen Ydiers (viool), Kaat De Cock (altviool), Stefaan Craeynest (cello).Dirk Lievens beweegt zich verbaal tussen de muziekstukken door met gevoel, lichtvoetigheid en flitsende taal.www.arcobaleno.be Arco Baleno is kunstenambassadeur voor de Provincie West-Vlaanderen

6 7

HET KAPERSNESTRockoxhuis14u00-14u30; 15u00-15u30; 16u00-16u30

Noëlla Elpers schreef naast jeugdromans – zoals het recente, warm ontvangen Dolores! – ook sprankelende dierenverhalen - en kinderboeken. Samen met dichter-troubadour Peter Holvoet-Hanssen (die trouwens in de jaren ’90 in de ZOO zeezoogdierenverzorger en dolfijnentrainer was) vormt zij sinds 1994 Het Kapersnest, om liefde voor literatuur en (kunst)geschiedenis met bravoure aan te wakkeren. Voor de tentoonstelling Dierenplezier in het Rockoxhuis schreef zij twee prachtige dierenverhalen. Tijdens het openingsfeest maakt Het Kapersnest een speciaal programma in het Rockoxhuis: tijdens sessies van een halfuur, voor kinderen van 7 tot 11 jaar, brengen zij Noëlla’s mooiste – verzonnen én waar gebeurde – dierenverhalen tot leven.

www.kapersnest.be

! Alle concerten zijn gratis. De tentoonstellingen die in het Museum Plantin-Moretus/Prenten-kabinet, de Stadsbibliotheek en het Rockoxhuis lopen houden op 6 mei van 10u00 tot 18u00 hun deuren gratis open. Voor het Rariteitenkabinet en de ZOO moet je wel betalen.

8 9

ALLEMAAL BUITEN

DE STIER, DE CONDOR...Het Middelheimmuseum stelt De condor (1908-1909) van Josuë Dupon (1864-1935) en De condor (1908-1909) van Josuë Dupon (1864-1935) en De condor De stier(1955) van Vojin Bakić (1915-1992) tentoon in het Centraal Station in het kader van O DIERBAAR ANTWERPEN.

Josuë Dupon, een kunstenaar die voornamelijk werkzaam was te Antwerpen en meer specifiek in de zoo zal als animalier samen met andere grootmeesters van de dierensculptuur zoals Rembrandt Bugatti (een goede vriend van hem) de kunstgeschiedenis ingaan. In de ZOO vindt men dan ook nog tal van beeldhouwwerken van zijn hand.Naar aanleiding van een opdracht van Jules Lagae voor het vervaardigen van het Grote Monument van de Twee Congressen in Buenos Aires heeft Josüe Dupon zich verdiept in het thema van de roofvogels. Met een sterke drang voor realisme en oog voor detail vervaardigt hij de condor in brons. Het dier verheft zich in zijn pracht boven de toeschouwers met zijn vleugels die geopend naast het lichaam hangen, waardoor de grootsheid van het dier benadrukt wordt. Door deze wijze van weergave weet Josüe Dupon het karakter van het dier treffend weer te geven.

De Joegoslavische Vojin Bakić weet in zijn werk evenzeer het karakter van het dier vast te leggen. De stier staat dreigend met het hoofd gebogen, waardoor we een rechte ruglijn krijgen, en de gesuggereerde horens zijn naar voren gericht. Op de grens van het figuratieve wordt in de Stier naar de meest synthetische formule gezocht om kracht en massa onder een glad oppervlak te bundelen. De lessen van Jean Arp en Constantin Brancusi zijn hier niet vreemd aan. Dit werk bevindt zich in een tussenperiode in het oeuvre van Vojin Bakic, waar hij de overgang maakt van een oppervlaktebewerking naar de volledige abstractie.

Hoewel beide kunstenaars een verschillende manier van benadering hanteerden in het vervaardigen van het dier (detaillistisch versus abstract) wisten beide het innerlijk karakter van hun thema te vatten en de toeschouwer te sensibiliseren.

8 9

...EN DE OLIFANTENUngayithenga inhlizyo nomongo wami ( African Curios) You can buy my heart and soul

In de Westhoek (West-Vlaanderen), maar ook in Noord-Frankrijk ruilden in de 17e eeuw heel wat boeren hun onzeker bestaan voor een nieuw leven in Zuid-Afrika. Ze gingen er aan akkerbouw doen om de aanmerende schepen op weg naar het Verre Oosten van proviand te voorzien. Aan de blanke Zuid-Afrikaanse kunstenaar Andries Botha werd gevraagd in het kader van 2006 Beaufort hierop in te spelen en het gegeven in een metafoor te verwerken.

Andries Botha (°1952, Durban) is een internationaal gewaardeerde beeldhouwer en mensenrechtenactivist. In zijn maatschappijkritische kunst onderzoekt hij macht, westerse waardepatronen, kolonialisme, apartheid, raciale verschillen, globalisering, economische migratie, filosofie en mythologie. Botha was in het begin van de jaren 1990 – na het verdwijnen van het apartheidsregime – betrokken bij het totstandkomen van het overheidsbeleid inzake kunst. In 1999 richtte hij de organisatie op om de Zuid-Afrikaanse kunstenaars te ondersteunen. Hij is tevens oprichter en voorzitter van de Community Arts Workshops, een organisatie die kunst wil openstellen voor arme Zuid-Afrikanen.Botha werkt en leeft in zijn geboortestad Durban. Durban is tevens KwaZulu Natal, de hoofdstad van de zwarte Zoeloe bevolking. Botha’s aanvankelijk vrij traditionele werk veranderde rond het begin van de jaren 1980 toen hij typische Zuid-Afrikaanse en vaak symbolisch geladen materialen zoals inheems gras of exotisch hout begon te gebruiken. Daarnaast verwerkte hij ook talrijke verwijzingen naar traditionele praktijken, zoals rietvlechten. Zijn werk wordt dan ook gekenmerkt door een grote variatie in materiaalgebruik, techniek en stijl. Botha’s werk is een zoektocht naar de Afrikaanse identiteit met Afrikaanse technieken en materialen maar in een Westerse vormentaal. Hij zegt daarover het volgende: “ ik wil mezelf zien als iemand die creatief werkzaam is in meerdere domeinen. In het ene maak ik objecten, in het andere zoek ik zo creatief mogelijk naar antwoorden op de emotionele en maatschappelijke context waarin ik leef”. Botha kan dan ook, in een land dat nog altijd gebukt gaat onder sociale ongelijkheid, raciale spanningen, armoede en ziekte, moeilijk iets anders zijn dan een geëngageerd kunstenaar. Dit blijkt niet alleen uit de thema’s die hij behandelt, maar ook uit de manier waarop: hij werkt regelmatig projecten uit met minderheidsgroepen zoals zwarte kunstenaars en vrouwen. Ook voor 2006 Beaufort werkte Andries Botha samen met een groep zwarte kunstenaars. Zij creëerden een familie olifanten, compleet met baby’tjes, adolescenten en een stier van wel zeven meter lang en 500 kg zwaar. Elke olifant bestaat uit een metalen skelet waarop met bouten een huid werd vastgemaakt die uit houten plaatjes bestaat. Ook dit is zo typisch voor het oeuvre van Botha: de intensieve arbeid staat symbool voor volharding en doorzettingsvermogen. De titel van het project Ungayithenga inhlizyo nomongo wami ( African Curios) - You can buy my heart and my soul verwijst naar de rol van de olifant in de Afrikaanse mythologie als belichaming van de transmigratie van de ziel en toont aan dat het clichématige en geromantiseerde denken over Afrika nog steeds leeft in onze zogenaamde postkoloniale tijd.

De Antwerpse ZOO kocht recent deze negenkoppige olifantenfamilie aan. Voor de duur van het festival zullen de olifanten over de kuierzone van het Astridplein de ZOO binnenwandelen. Daarna verhuizen ze naar Planckendael.

Uit: Ann Geeraerts, Andries Botha in 2006 Beaufort olv Willy van den Bussche, Gent, 2006

10 11

Duiventil, nabij ingang Centraal Station, zijde De Keyserlei

Ken je een mooi verhaal met een dier in de hoofdrol? Dan kun je in juli en augustus terecht in Paloma. Een ‘verhalenverzamelaar’ ontvangt vertellers in een mooi paviljoen en noteert, filmt, ontvangt foto’s en films,..... (het systeem van de Verhalenbazaar)

Paloma is niet zomaar een paviljoen. Uitstekend gelegen nabij de ZOO en het Centraal Station, is het paviljoen ook een echte eyecatcher. Het dak is uitgewerkt als een prachtige duiventil, gevuld met getrainde duiven, die elke ochtend gevoederd worden door een duivenmelker in stofjas uit de buurt.

Niet voor niets is het paviljoen een duiventil, het is een plaats om binnen te waaien wanneer men wil, zoals in een spreekwoordelijk ‘duivenkot’.Het interieur van het paviljoen vertelt het verhaal van de duif doorheen de geschiedenis. Liefde, vrijheid, vrede, nieuw leven, onschuld, reinheid,... allemaal eigenschappen waar de duif symbool voor staat. Ook de wereld van de duivenwedstrijden is boeiend genoeg om er een uitgewerkt verhaal aan vast te knopen.

Welk soort verhalen willen we ontginnen?De hond van Antoine werd opgegeten tijdens de oorlog, de parkiet van Petra werd gered van tussen de tramsporen, een schaap werd uiteindelijk het huisdier van Ahmed en wat een avontuur maakte de gewonnen goudvis mee op de Sinksenfoor....

Credits: Paloma is een productie van Katherine Ennekens, Stijn Cornelis en Antwerpen Open. Data en uren: juli en augustus, telkens van woensdag tot en met zaterdag, tussen 12 uur en 18 uurLocatie: Duiventil, voor ingang Centraal station, zijde De KeyserleiPrijs: gratis

PALOMA

10 11

EXPO

HET RARITEITENKABINET VAN DE ZOO

ZOO - Melkerij5 mei - 30 september 2007

De relatie tussen mens en dier beleven? Dat kan alle dagen in de Antwerpse dierentuin! Gelegen temidden van het stadsrumoer biedt de ZOO een ontmoetingsplaats tussen mens en dier, een oase van rust. De dieren zijn ondertussen uitgegroeid tot sterren: ze spelen de hoofdrol in televisieseries, hun geboortes halen het nieuws, zij trekken de bezoekers aan. Toch is de ZOO meer dan een park voor dieren. Als vierde oudste dierentuin op het continent heeft de ZOO in de loop der tijd een schitterend patrimonium opgebouwd en gewetensvol gerestaureerd.

Voor O DIERBAAR ANTWERPEN installeert de ZOO een hedendaags rariteitenkabinet in de Melkerij.

Het Museum of natural curiosities van Jacques Kets in de Kloosterstraat, opgericht rond 1824, trok bezoekers uit heel Europa. Kets was vooral gespecialiseerd in opgezette vogels, hij bezat er maar liefst 402! Maar de stad wenste Kets’ huurpand voor andere doeleinden te gebruiken, dus moest Kets verhuizen. Net op dat ogenblik wil de latere burgemeester van Antwerpen Jan Frans Loos, naar het voorbeeld van de Amsterdamse dierentuin Artis, in Antwerpen een dierentuin oprichten. Er werd meteen van twee noden een deugd gemaakt. Bij de stichting van de ZOO op 21 juli 1843 werd de verzameling van Jacques Kets overgebracht naar een van de nieuwe gebouwen aan het Astridplein en werd hij aangesteld als eerste directeur.

In de traditie van Kets maakt de ZOO de tentoonstelling Het rariteitenkabinet van de ZOO. Van kunst tot wetenschap vol verborgen schatten zoals opgezette dieren, schelpen en schedels. Aan de hand van even divers als interessant materiaal wordt het verhaal geschetst van het ontstaan van de ZOO, maar evenzeer van haar evolutie, mét een knipoog naar de toekomst. Embryo’s, skeletten, opgezette dieren, vreemde huiden, gekke eieren, schilderijen, authentieke handschriften, films en foto’s…je komt ogen tekort. Het rariteitenkabinet illustreert verschillende thema’s die een constante zijn in haar geschiedenis: de ZOO als ontmoetingsplaats met haar verborgen kunstschatten als centrum van educatie en wetenschap.De tentoonstelling bewijst dat de ZOO steevast haar authenticiteit wist te bewaren, zonder het dierenwelzijn uit het oog te verliezen. Met nieuwe zoölogische, culturele en wetenschappelijke inzichten evolueerde ze steeds meer naar de organisatie van een eigen onderzoekscentrum voor natuurbehoud, het Centre for Research and Conservation met een eigen kwaliteitsstempel voor effectieve bijdrage aan projecten van natuurbehoud en duurzaamheid.

De roemrijke geschiedenis leeft door in de blijvende vernieuwing van de ZOO als dierentuin van de 21ste eeuw en zit vervat in de gebouwen en paviljoenen, die een samenspel van architectuur en kunst, van natuur en cultuur zijn.Een speciaal olifantenparcours doorheen de ZOO geeft een beeld van de toekomstige dierentuin waarbij veel aandacht gaat naar wetenschappelijk onderzoek, natuurbehoud, kweekprogramma’s en dierenwelzijn.

VAN KUNST TOT WETENSCHAP

12 13

CreditsCuratoren: Giovanna Visini, Terenja van DijkRealisatie: ZOO Antwerpen

Data en uren05/05 tot en met 30/09, alle dagen vanaf 10 uur. De kassa’s evenals de meeste gebouwen sluiten één uur voor sluitingstijd.Gesloten§ mei, juni, september 18u00§ juli, augustus, alle zon-, feest- en brugdagen 19u00

LocatieZOO van Antwerpen, MelkerijKoningin Astridplein 26, 2000 Antwerpen

Toegankelijk voor rolstoelgebruikers en kinderwagens

Prijzen§ 16,90 euro tot 11,90 euro: individueel ticket voor de ZOO (alle tarieven vind je op

www.zooantwerpen.be)§ 22 euro / 18,50 euro / 15 euro: combiticket met de tentoonstellingen in Museum Plantin-

Moretus/Prentenkabinet, Stadsbibliotheek en Rockoxhuis inclusief kortingsbon van euro 2 op het boek O Dierbaar Antwerpen, enkel inwisselbaar in het infopunt!

§ 35 euro: rondleiding met gids (ZOO + Rariteitenkabinet):

Rondleiding met gidsOp weekenddagen, feest- en brugdagen, telkens tussen 14u en 16u is een gids aanwezig in het Rariteitenkabinet. Een gids kan ook geboekt worden voor het Rariteitenkabinet van de ZOO gecombineerd met een bezoek aan de ZOO zelf voor groepen in het Nederlands en Frans. Gidsen op voorhand boeken bij de ZOO zelf: +32 (0)70 233 354.

12 13

WONDERLYCKE DIERENOP PAPIER IN DE TIJD VAN PLANTINMuseum Plantin-Moretus/Prentenkabinet5 mei - 5 augustus 2007

Al in de zestiende eeuw was Antwerpen een wereldhaven. Je kon er alles voor het eerst zien, voor het eerst beleven. Opgezet, levend of te boek gesteld – toen onbekende exotische dieren kwamen hier net iets eerder aan wal. Niet minder bekend en druk bezocht in die tijd was de drukkerij-uitgeverij van Christoffel Plantin. Sinds 17 juli 2005 is de drukkerij door de UNESCO als enige museum ter wereld tot werelderfgoed verklaard. Het museum is dan ook een heuse bibliofiele schatkamer! En iets minder voor de hand liggend: het wemelt er van de dieren.

Exotische dieren zijn ons vandaag zo vertrouwd, maar ooit stonden ze zover van ons af dat ze fascinatie of afgrijzen, en altijd verwondering wekten. De gemiddelde zestiende-eeuwer kende leeuwen, olifanten en vele andere, soms helemaal nieuw ontdekte diersoorten hooguit van naam en reputatie, maar meestal niet eens van uitzicht of levende gedaante. Op dit punt was Antwerpen in Plantins dagen een unieke plek in onze gewesten. De bloeiende haven opende de stad op verre en nieuwe continenten en daartoe behoorde ook een exotische fauna. Als één van de grootste uitgeverscentra circuleerden en verschenen er bovendien ook alle toonaangevende natuurwetenschappelijke boeken. Naast de historische aanwezigheid van dieren en de studie van de natuur, waren er ook nog de kunsten: in diezelfde 16de eeuw traden dieren steeds meer op de voorgrond als onderwerp in alle artistieke genres en disciplines.

De eigen boeken- en prentenrijkdommen van het Museum Plantin-Moretus/Prentenkabinet vormen het uitgangspunt voor deze ontdekkingstocht langsheen talrijke onderwerpen. De tentoonstelling traceert enkele wonderlijke dieren – een kameleon, een olifant, een walvis –, die hier terecht kwamen onder grote belangstelling. De bronnen van hun aanwezigheid zijn gevarieerd en brengen de verwondering van de toenmalige toeschouwers tot leven. Behalve in levende gedaante waren exotische dieren echter vaker tastbaar aanwezig als ‘grondstof’ of handelswaar, of ook als verzamelobjecten in kunstkabinetten. Deze vroege kennismakingen worden geplaatst in een algemene tijdsgeest van nieuwshonger naar opmerkelijke fenomenen, waar de vlugschriften en nieuwsprenten handig op inspeelden. Een particuliere link met Antwerpen vormen de praalwagens in de vorm van dieren – olifant, walvis, kameel, dolfijn –, die eeuwenlang een vast onderdeel vormden van feestelijke Blijde Intredes en Ommegangen.

Een tweede luik van de tentoonstelling concentreert zich op de geleerde boeken, de core business van de Officina Plantiniana. Die knopen sinds de Renaissance terug aan bij de antieke kennis en dat geldt ook voor de historia animalium of dierkunde, zij het toen vooral als onderdeel van de geneeskundestudies. Deze Griekse en Romeinse kennis krijgt met de ontdekkingsreizen een spectaculaire uitbreiding met tal van nieuwe diersoorten. Reisjournaals beschrijven ze op vaak sensationele wijze en worden in Europa gretig gelezen. In dit klimaat legden in de jaren 1550 enkele geleerde artsen de basis voor de dierkunde. De standaardwerken van Conrad Gesner en Ullyse Aldrovandi brachten een synthese van alle beschikbare kennis: antieke bronnen en eigentijdse auteurs, de ontdekkingen, maar ook alle culturele en symbolische betekenissen van de besproken dieren. De ontelbare boekillustraties in deze boeken verraden meestal een hoge grafische kwaliteit en een raak observatievermogen, maar vaak ook een levendige verbeelding die tot vandaag blijft aanspreken. Een speciale belichting krijgt Carolus Clusius’ Exoticorum libri decem (Tien boeken over exotische zaken –1605), het enige zoölogische werk dat in relatie met het Plantijnse huis tot stand kwam.

14 15

Dieren waren onze gezellen, leverden allerlei nuttige grondstoffen en levensmiddelen en vormden het studieobject van de dierkunde. Maar ze zijn van oudsher ook dragers van moraliserende boodschappen. De mens heeft steeds zijn eigen deugdelijke en ondeugdelijke gedragingen in hen geprojecteerd. In de fabels zijn ze de hoofdrolspelers, maar ook in de nieuwe humanistische genres doen ze al snel hun intrede: in de emblemata, de hiërogliefen en in allegorische cycli waar ze het symbool worden voor de meest uiteenlopende begrippen. Ook exotische dieren veroveren een plaatsje in deze wereld van betekenis en moraal. Een kleine excursus in de tentoonstelling is Lipsius’ Lof van de olifant: een brief die deze filosoof en huisvriend van de Moretussen wijdde aan dat intelligente en deugdelijke dier.

Tot slot gaat de tentoonstelling in op de vele prentreeksen gewijd aan dieren en jachtcycli, die in Antwerpen van de persen rolden. Ze leverden modellen voor alle soorten kunstvoorwerpen met dierlijke decoraties en oefenden hun invloed uit tot ver buiten onze grenzen.

Even gevarieerd als de thema’s zijn de geëxposeerde werken in deze expositie. De zelden getoonde schatten van de eigen boekenplanken en prentenkasten krijgen versterking van bruiklenen uit grote buitenlandse collecties zoals het Louvre en het British Museum. Binnenlandse en particuliere verzamelingen leveren onder meer de voorwerpen van dierlijke herkomst die gestalte geven aan het rariteitenkabinet. De werken op papier worden afgewisseld met volplastische voorwerpen, met aandacht voor kleur en al dan niet exotisch materiaal.

Wonderlycke dieren op papier in de tijd van Plantin laat je met een frisse blik opnieuw kennismaken met de ons nu vertrouwde exotische dieren. Genesteld in de historische interieurs, mondt de tentoonstelling uit in een heuse Wunderkammer met naturalia zoals geprepareerde Wunderkammer met naturalia zoals geprepareerde Wunderkammerdieren, schelpen en curiosa.

CreditsWetenschappelijk comité: Roland Baetens, Jeanine De Landtsheer, Francine de Nave, Tom De Roo, Ann Diels, Luc Duerlo, Ria Fabri, Marijke Hellemans, Dirk Imhof, Cécile Kruyfhooft, Bert Schepers, Fernand Schrevens, Véronique Van de Kerckhof, Geert Van Paemel en Rudi Verheyen.Uitvoerend comité: Francine de Nave, Ronnie Dusoir, Odette Peterink en Véronique Van de Kerckhof.Vormgeving: Hendrik De Leeuw

Data en uren05/05 t.e.m. 05/08, di-zo, 10u00-17u00 Gesloten op maandag en op 17/05 ( O.L.H. Hemelvaart)Wel open op 28/05 (Pinkstermaandag), 21/07 (Nationale Feestdag)

LocatieMuseum Plantin-Moretus/PrentenkabinetVrijdagmarkt 22, 2000 Antwerpen

Toegankelijk voor rolstoelgebruikers en kinderwages

Prijzen§ 6 euro / 4 euro: individueel ticket§ 8,50 euro / 5,50 euro: combiticket met tentoonstellingen in Stadsbibliotheek en Rockoxhuis§ 22 euro / 18,50 euro / 15 euro: combiticket met tentoonstellingen in Stadsbibliotheek,

Rockoxhuis én ZOO inclusief kortingsbon van euro 2 op het boek O Dierbaar Antwerpen, enkel inwisselbaar in het infopunt!

§ 55 euro: rondleiding met gidsPrijzen zijn inclusief tentoonstellingsgidsje en museumspel voor gezinnen, beschikbaar in het Nederlands, Frans, Engels en Duits.

14 15

Rondleiding met gidsIn het Nederlands, Frans, Engels of Duits voor groepen van maximum 20 personen. Minstens drie weken op voorhand boeken bij Toerisme Antwerpen.

Familie museumspel Samen naar de beestjes kijken in het museum? Het dierenmuseumspel helpt je op weg! Geen schoolse vragen en opdrachten maar wel speelse hulpmiddelen die van het museumbezoek een ontdekkingstocht maken.Speciaal voor gezinnen. Gratis te ontlenen aan de museumbalie.

CatalogusIn het Nederlands en Frans, 25 euro, te koop in het museum en in het Infopunt O DIERBAAR ANTWERPEN.

Kleur- en DoeboekVoor kinderen van 3 tot 8 jaar, 3 euro, te koop in het museum.

In de klassieke Romeinse teksten, die gretig werden overgenomen door de natuurkundigen uit Plantins tijd, werden de olifant alleen positieve, zelfs deugdelijke eigenschappen toegedicht. Zo was in de ogen van de geleerden de elephantus bijzonder slim, met een groot geheugen en leervermogen. Hij was verder respectvol, behulpzaam en uitermate trots. Zelfs menselijke gevoelens waren hem niet vreemd: uit Goa kwamen er verhalen van olifanten die verliefd werden op mensen, en men schreef het dier ook religieuze vermogens toe. Wat een verschil met de beschrijvingen van eigentijdse ooggetuigen! De kroniekschrijver die in 1563 de olifant in Brussel zag paraderen sprak van een “leelijcke beeste” met “swerten grijsen haere als een oude ratte”! Hij vrat alles weg wat hij op zijn weg tegenkwam: rapen en radijzen van marktvrouwen, een grote ketel rijstebrij die men hem voorzette, en in Antwerpen kon men ook vaststellen dat hij verzot was op suiker. Lodovico Guicciardini uitte zich ook laatdunkend over de dikhuid in zijn uitvoerige beschrijving van de stad Antwerpen: “Wij vonden echter dat hij aan de enthousiaste beschrijving van dit dier door de oude schrijvers geenszins beantwoordde. Hij vrat en dronk als een varken; op een dag zwolg hij zelfs zoveel wijn achter elkaar dat hij vierentwintig uur voor dood bleef liggen, waarna hij weer bijkwam en nog hongeriger en schrokkiger was dan tevoren.”

16 17

METAMORPHOSIS NATURALISStadsbibliotheek-Nottebohmzaal22 april - 5 augustus 2007

De Nottebohmzaal van de Antwerpse Stadsbibliotheek is een verborgen parel op het Hendrik Conscienceplein. De Nottebohmzaal is niet alleen een magazijn voor oude boeken, maar ook een indrukwekkende bewaarplaats van een aantal uitzonderlijke geschenken zoals de globen van Blaeu, de Egyptische kast met de boeken van Lepsius en een aantal borstbeelden. Sinds haar opening in 1936 vormt de Nottebohmzaal dankzij haar intieme en mysterieuze karakter een ideaal decor voor exposities en lezingen. De zaal dankt haar naam aan Oscar Nottebohm (1865-1935) die in zijn testament onder andere de Stadsbibliotheek begunstigde. De Stadsbibliotheek bewaakt een schat aan publicaties, gaande van de humane wetenschappen tot het Vlaamse culturele erfgoed. In tegenstelling tot de openbare bibliotheek, die eerder gericht is op onmiddellijk gebruik, bewaart de Stadsbibliotheek al wat ze verwerft. Boeken of documenten kunnen dan ook alleen maar ter plaatse worden geraadpleegd. Sinds haar ontstaan in 1481, bouwde de Stadsbibliotheek een unieke historische collectie op: haar meer dan één miljoen volumes vullen zowat 36 kilometer magazijn. Deze kostbare verzameling is er gekomen door aankopen maar ook door schenkingen die soms buitengewoon waardevol zijn. Zo verwierf de Stadsbibliotheek onlangs een prachtige collectie fauna- en floraboeken uit de ZOO in permanente bruikleen. Dat de Antwerpse ZOO een unieke collectie fauna- en floraboeken bewaarde, is maar weinig bekend. Tijdens de tentoonstelling Metamorphosis Naturalis kun je de mooiste bewonderen in de al even uitzonderlijke Nottebohmzaal. Hiermee wordt opnieuw een waardevolle collectie boeken bij het ruime publiek gebracht, en dit niet alleen tijdens de tentoonstelling, maar ook daarna. Onderzoekers en publiek blijven immers welkom om de boeken te komen bestuderen.

Het boek van Johannes Goedaert uit 1662, waaraan de tentoonstelling haar naam ontleent, zet meteen de toon. Lichtvoetig en poëtisch beschrijft de fijnschilder de metamorfose van rupsen tot poppen tot vlinders. Als één van de eersten in de geschiedenis observeerde hij de insecten maar liefst 24 jaar lang. Wetenschappelijke standaardnamen? Goedaert heeft te veel verbeeldingskracht en schrijft liever “ick heb dese Rupse den Slaepaert genaempt, om dat hy den ganschen dach in slaep legt”.Een goede honderd jaar na Goedaert werkt Rösel Von Rosenhof aan zijn standaardwerk over de vlinders. Ook hij is fijnschilder. Tussen beide heren in ligt de uitvinding van de microscoop. Rösel had leren lenzen slijpen, waarmee hij de insecten tot in de kleinste details en zelfs vanbinnen kon bestuderen. Zijn tekeningen zijn adembenemend. Jonston, Elliot en Gould zetten deze schoonheid verder in hun werk.De wetenschap gaat met rasse schreden vooruit. Het dier wordt verder ontleed, uiteen gerafeld, beschreven en gecatalogiseerd. In een populaire uitgave van de befaamde dierenencyclopedie van Buffon voor de jeugd uit 1801 luidt het “L’homme commande à toutes les creatures“ (De mens domineert de natuur). Op de bijhorende plaat staat de mens kaarsrecht als een zuil naast zijn wetenschappelijke instrumenten en het gedomesticeerde dierenrijk; na de hond, het schaap, het paard, het rund, de kip en de bijenkorf staat ook de olifant gedwee klaar om onderworpen te worden. Twee eeuwen later is deze natuur een dreiging geworden, een gevoel van onmacht, schaamte en schuld overheerst. Denk maar aan de dagelijkse beelden in de media van een verdwaalde eenzame ijsbeer op een ijsschots of van een in olie gedrenkte stervende strandvogel. In twee natuurtekeningen verbeeldt Léon Spilliaert beter dan wie ook die bedreiging. Discrete voetnoten bij deze evolutie en de prachtige, vaak met de hand ingekleurde, platen van dieren worden daarenboven geleverd door de hedendaagse kunstenaars Koen Broucke (B), Antonio Domènech (E) en Marco Jacobs (B). Het zijn de sporen van hun bijeen gewandelde natuur.

16 17

Meer imaginair dan werkelijk, meer vlucht dan onderzoek.

BiografieënKoen Broucke (Sint Amandsberg, 1965) is kunstenaar en historicus en ook curator van deze tentoonstelling. In de jaren ’90 realiseerde hij een uitgebreide reeks getekende portretten van tijdgenoten, voorzien van triviale citaten over hun persoonlijkheid. Dit werk kreeg als titel Menskunde. De laatste jaren heeft hij tentoonstellingen, installaties, publicaties, video’s en performances gemaakt rond fictieve kunstenaars. Een totaalbeeld was in de zomer van 2006 te zien in het Museum Dr. Guislain in Gent.Zijn werk zit o.a. in de collecties van het Museum voor Hedendaagse Kunst in Antwerpen, het Museum Dr Guislain in Gent, de Vrije Universiteit Brussel, het Stedelijk Museum Het Domein in Sittard (Nederland), het Lönnström Art Museum in Rauma (Finland), de Accademia di Brera in Milaan en de Univestitat de Valencia (Spanje). www.koenbroucke.be

Antonio Domènech (Castello de la Ribera, 1957) is licentiaat in de Romaanse filologie aan de Universiteit van Valencia, waar hij afstudeerde met een thesis over de Franse dichter Francis Ponge. Hij stelt zijn werk tentoon sinds 1986. In 1998 maakte hij voor de Sala de Exposiciones del Club Diario Levante in Valencia de tentoonstelling Autoportrait. Zijn werk was zichtbaar op verschillend edities van ARCO. Hij was redacteur van het tijdschrift Quites over het raakvlak van tauromachie en literatuur. Hij verbleef aan de Academie de Espana in Rome van 1992 tot 1993. De voorbije jaren heeft hij zich vooral toegelegd op het maken van boeken.

Marco Jacobs (Luxemburg,1960) studeerde aan Sint-Lukas Brussel en het Hoger Instituut voor Schone Kunsten. Hij stelt regelmatig tentoon in de Antwerpse galerie Ruimte Morguen: These fragments I have shored against my ruins (1998), Anthology (2001), Enclosure (2005). Voor groepstentoonstellingen werd hij uitgenodigd door het Maison Européenne de la Photographie in Parijs, L’enfermement (1998), Espace Photographique Contretype in Brussel (1999, 2000), FotoMuseum Provincie Antwerpen (2000, 2004, 2005) en Objectif (2001, 2002, 2004, 2005). Hij bracht het fotoboek ‘These Fragments’ (1999) uit en maakte een opmerkelijk portfolio onder de titel ‘Portrait of a Face’ in DWB van september 2006. www.marcojacobs.be

CreditsCurator: Koen Broucke

Data en uren22/04 t.e.m. 05/08di-zo, 13u00-17u00 Gesloten op maandag, op 01/05 (Dag van de Arbeid) en op 17/05 ( O.L.H. Hemelvaart)Wel open op 28/05 (Pinkstermaandag) en 21/07 (Nationale Feestdag)

LocatieStadsbibliotheek, NottebohmzaalHendrik Conscienceplein 4, 2000 Antwerpen

Toegankelijk voor rolstoelgebruikers en kinderwagens

Prijzen§ 3 euro / 2 euro: individueel ticket§ 8,50 euro / 5,50 euro: combiticket met tentoonstellingen in Museum Plantin-Moretus/

Prentenkabinet en Rockoxhuis§ 22 euro / 18,50 euro / 15 euro: combiticket met tentoonstellingen in Museum Plantin-Moretus/

Prentenkabinet, Rockoxhuis én ZOO inclusief kortingsbon van euro 2 op het boek O Dierbaar

18 19

Antwerpen, enkel inwisselbaar in het infopunt! § 55 euro: rondleiding met gids

Rondleiding met gidsIn het Nederlands, Frans, Engels of Duits voor groepen van maximum 20 personen. Minstens drie weken op voorhand boeken bij Toerisme Antwerpen.

CatalogusTwee afzonderlijke boeken in een box, enkel in het Nederlands, 15 euro, te koop in de Stads-bibliotheek en in het Infopunt O DIERBAAR ANTWERPEN.

18 19

DIERENPLEZIER IN HET ROCKOXHUISRockoxhuis5 mei - 30 september 2007

Het Rockoxhuis, de 17e-eeuwse patriciërswoning genoemd naar burgemeester Nicolaas Rockox, neemt voor O DIERBAAR ANTWERPEN de eigen collectie onder de loep. Het museum vroeg aan een aantal jeugdauteurs en –illustratoren waaronder Bart Moeyaert, Joke Van Leeuwen en Gerda Dendooven om zich te laten inspireren door de dieren die verborgen zitten in de kunstcollectie van het Rockoxhuis. Ofschoon dieren niet altijd prominent aanwezig zijn, vormen ze een belangrijk iconografi sch gegeven in de beeldende kunsten. Zij zijn vaak het onderwerp van mythologische scènes en zijn niet weg te denken uit de bijbelse verhalen. Afhankelijk van hun nut, hun zeldzaamheid of hun uiterlijk krijgen ze ook menig keer een statussymbool toegekend. In andere scènes zijn ze dan weer symbolisch geladen en versterken via een onderliggende betekenis de iconografi e. De afbeelding van dieren kan ook alluderen op een tijdskader en het economisch klimaat van een cultuur verbeelden. De jeugdauteurs en -illustratoren brengen nieuwe verhalen en illustraties over dieren die zullen worden geëxposeerd naast de inspiratiebron. Een boeiende confrontatie! 17de-eeuwse kunst moet niet noodzakelijk als aftands beschouwd te worden, wel integendeel. Via een originele interpretatie door de ogen van schrijvende en beeldende kunstenaars gezien, komt de vaste collectie van het Rockoxhuis in een heel nieuw daglicht te staan. Een nieuw dierenboek dat uitgegeven is bij Lannoo, zal getuigen van dit boeiende project.

Op verkenning door het museum Rockoxhuis, komen we een hele verzameling dieren tegen, een kleine dierentuin. Zoals de Vissen op de vismarkt van Frans Snijders bijvoorbeeld. Het schilderij vertelt ons dat het economische leven goed draaide tijdens het Twaalfjarig Bestand (1609-1621), en dat er op de markten een ruime keuze aan zee- en Scheldevis werd aangeboden, van mosselen en krabben, over roggen, diverse alen, karpers, kabeljauw en steur tot stokvis, deze laatste voor de minder gegoede burgers bestemd.

Ook vogels figureren weelderig op onze schilderijen. Vogels om op te eten, bijvoorbeeld, de spreeuw, de duif, de vink, de mees en de patrijs werden aan de rijke patriciërs geserveerd met fruit. Maar ook vogels die minder voor het grijpen waren, zijn het onderwerp van één van onze kunstwerken. Denk maar de uilen die zich schuilhielden in de kerken. Op de vijvers en stilstaande plassen schoolden waterhoentjes, ganzen en eenden samen. Vooraanstaande burgers hielden vaak een ara in een kooi in hun statige salons of schitterende exotische vogels in hun lusttuinen. Een pauw ontbrak er quasi nooit.

Dat er in patriciërstuinen ook minder welgekomen dieren huisden, is niet ongewoon. Kleine insecten, zoals mieren die in symbiose leven met bladluizen, konden het de exclusieve en zeer dure appelsienbomen knap lastig maken. Een zeer probaat middel was een in honing gedrenkt stukje katoen bevestigen aan de stammen van de bomen. De mieren bleven steken in het plakkerige goedje en de geurende bloesem bleef luizenvrij. Prachtige vlinders, zoals witjes, vosjes en beertjes, maakten deel uit van de lente binnen de muren van de statige woningen. Ze zijn te zien op de prachtige bloemstukken en tuilen van Osias Beert en Daniël Seghers, die het museum rijk is.

Ook schilders Pieter II en Jan I Breughel hebben elk op hun manier het dier in de stad gestalte gegeven. Pieter II via de spreekwoorden. Tal van dieren maken het onderwerp uit van een zegswijze die op een humoristische manier een spiegel voorhoudt van de maatschappij. Opvallend zijn het aantal varkens dat in de stad niet altijd een groep van welgekomen gasten

20 21

uitmaakte. Jan I Brueghel wist dan weer het meest edele dier in de stad, het paard, gestalte te geven. De paarden waren onmisbare lastdieren, maar ook dieren die voor vorsten en hoogwaardigheids-bekleders een hoge status betekenden.

Auteurs en illustratoren in het Rockoxhuis, met de inspiratiebron:

Titel Auteur Illustrator Inspiratiebron

Hoe Schoft, de kleine dief Boer Boog aan brood hielp

Do Van Ranst Tom Schamp David Vinckbboons (1579-1629), Brooduitdeling aan de armen

Bedelhond Sylvia Vanden Heede Carll Cneut David Vinckbboons (1579-1629), Brooduitdeling aan de armen

Edelhond Sylvia Vanden Heede Carll Cneut Onbekend maniërist (ca. 1515), Aanbidding der koningen

Het lied van de leeuw van hout

Edward van de Vendel

Isabelle Vandenabeele Keramiek: Anne Perneel

Vierdeurskast, 17de eeuw

Het lied van alle vogels behalve die ene

Edward van de Vendel

Isabelle Vandenabeele Keramiek: Anne Perneel

Jan Fyt (1611-1661), Vogelconcert

De opname Do Van Ranst Tom Schamp Frans Snijders (1579-1657), Jacht op een everzwijn

Hoe het varken aan zijn krulletje kwam

Gerda Dendooven Gerda Dendooven Jan Fyt (1611-1661), Vogelconcert

Het hondje Gerda Dendooven Gerda Dendooven Erasmus De Bie (1629-1675), Meir te Antwerpen

Steun Bart Moeyaert Gerda Dendooven Roelant Savery (1576-1639), Paarden en runderen door wolven aangevallen

De sprot die sprak Klaas Verplancke Klaas Verplancke Joost De Momper (1564-1634),Joost De Momper (1564-1634),De reis van Tobias

De mus achter het behang Klaas Verplancke Klaas Verplancke De tuin als inspiratiebron.

Haas en Boom Geert De Kockere Johan Devrome Kunstkabinet, midden 17e eeuw, De Tuin van Eden

Duif en Grote Bloem Geert De Kockere Johan Devrome Kunstkabinet, midden 17e eeuw, De Tuin van Eden

De reuzenkever Pieter Gaudesaboos Pieter Gaudesaboos Kunstkabinet, midden 17e eeuw, De Tuin van Eden

De Spookvlinder Noëlla Elpers Sebastiaan Van Doninck

Osias Beert (ca. 1580 – ca. 1624), Bloemstuk in een nis

De droom van de vis Noëlla Elpers Sebastiaan Van Doninck

Frans Snijders (1579-1657), Vismarkt

Het secreet Bea De Koster Thé Tjong-Khing Kunstkabinet, midden 17e eeuw, De Tuin van Eden

Een mooie dag in mei Bea De Koster Thé Tjong-Khing Juwelenkistje, 16e eeuw

Een verhaal met een bult Joke van Leeuwen Joke van Leeuwen Jan Sanders van Hemessen (1500-1563), De Heilige Hiëronymus als monnik

Vogel Joke van Leeuwen Joke van Leeuwen Frans Snijders (1579-1657), Stilleven

En nog enkele losse illustraties.

20 21

CreditsCurator: Hildegard Vandevelde i.s.m. Stichting Lezen, Focuspunt JeugdliteratuurAuteurs en illustratoren: Sabien Clement, Carll Cneut, Geert De Kockere, Bea de Koster, Gerda Dendooven, Johan Devrome, Noella Elpers, Pieter Gaudesaboos, Bart Moeyaert, Tom Schamp, The Tjong Khing, Isabelle Vandenabeele, Sylvia Vanden Heede, Edward van de Vendel, Sebastiaan van Doninck, Joke van Leeuwen, Do van Ranst en Klaas Verplancke.Vormgeving: Hendrik De Leeuw

Data en uren05/05 t.e.m. 30/09.di-zo, 10u00-17u00 Gesloten op maandag en op 17/05 ( O.L.H. Hemelvaart)Wel open op 28/05 (Pinkstermaandag), op 21/07 en 15/08

LocatieRockoxhuisKeizerstraat 12, 2000 Antwerpen

Toegankelijk voor rolstoelgebruikers en kinderwagens

Prijzen§ 2,50 euro / 1,25 euro: individueel ticket§ 8,50 euro / 5,50 euro: combiticket met tentoonstellingen in Museum Plantin-Moretus/

Prentenkabinet en Stadsbibliotheek§ 22 euro / 18,50 euro / 15 euro: combiticket met tentoonstellingen in Museum Plantin-Moretus/

Prentenkabinet, Stadsbibliotheek én ZOO inclusief kortingsbon van euro 2 op het boek O Dierbaar Antwerpen, enkel inwisselbaar in het infopunt!

§ 55 euro: rondleiding met gidsPrijzen zijn inclusief tentoonstellingsgidsje, beschikbaar in het Nederlands en Frans en Engels.

Rondleiding met gidsIn het Nederlands, Frans, Engels of Duits voor groepen van maximum 20 personen. Minstens drie weken op voorhand boeken bij Toerisme Antwerpen.

Snuffeltocht ARGUS vult de expositie aan met een leuke interactieve voorstelling rond ‘dieren in de stad’. In elke zaal van het museum komt een ‘snuffelbox’, die kinderen op een boeiende manier wegwijst maakt in het leven van dieren in de stad en een antwoord geeft op de meest diverse vragen: Waar leven dieren in de stad? Hoe slapen ze? Hoe eten ze? Waarom stinken ze soms? Je kunt het zo gek niet bedenken of je vindt in het Rockoxhuis een antwoord op elke beestige vraag. Kinderen van 9 tot 12 jaar kunnen deelnemen aan een wedstrijd.

CatalogusDierbaar, uitgegeven bij Lannoo, enkel in het Nederlands, 14,95 euro. Te koop in het Rockoxhuis en in het Infopunt O DIERBAAR ANTWERPEN.

22 23

DIERENWANDELINGEN & ZO

VREEMDE VOGELS EN RARE SNUITERS

ONTDEK EN KOESTER VREEMDE VOGELSEcoHuis Antwerpen5 mei - 30 september

Benieuwd naar wat er broedt in de stad? In het EcoHuis vind je tijdens O DIERBAAR ANTWERPEN uitgebreide informatie over de 15 meest courante stadsvogels. Wat ze eten, waar ze broeden, hoe ze zingen, hoe je ze kan helpen. Je kan het er allemaal komen ontdekken.Wie hierbij aan nestkastjes denkt, moet zeker een kijkje komen nemen. Jan Royens pakt uit met een indrukwekkende verzameling aan kunstige nestkastjes, gemaakt uit recyclagemateriaal.Het geheel wordt opgefleurd met de bronzen kauwen van Achilles Cools. Deze kunstenaar die al jaren tussen de kauwen leeft, heeft zijn liefde voor deze vogels onder andere vastgelegd in brons.

Locatie: EcoHuis Antwerpen, Turnhoutsebaan 139, Borgerhout (di-zo, 10u00 - 16u30)

ETALAGETENTOONSTELLING - STADSSAFARIAs EcoHuis Antwerpen (Turnhoutsebaan) - ZOO - ARGUS (Eiermarkt)5 mei - 30 september

Een zomer lang brengen we mensen op een originele manier oog in oog met bekende en onbekende vogels in de stad. Voor deze etalagetentoonstelling kunnen we rekenen op de enthousiaste medewerking van tientallen middenstanders in de stad. Ze adopteren een vogel naar keuze en plaatsen een opgezet exemplaar in hun etalage. Van elke vogel krijg je interessante weetjes over zijn leefgewoonte, broedplaats of bijnaam. Deze tentoonstelling zet Vreemde Vogels dus letterlijk in de kijker. Ze wil de blik openen van passanten voor het leven in de stadslucht. De tentoonstelling wil ook de kennis van stadsvogels vergroten en de relatie van bewoners met hun vliegende stadsbewoners verhogen.

Haal de gratis stadswijzer op bij een van verdeelpunten en ga op stap! Je wandelt op eigen houtje van ARGUS naar het EcoHuis in Borgerhout (of omgekeerd), langs de route (4 km) van de ‘etalagetentoonstelling’. Op tien plaatsen krijg je dieren op een aparte manier te zien (of te horen). Wie deelneemt, mag zijn stem uitbrengen en bepalen welke vogel dé ‘stadsvogel 2007’ wordt.

Verdeelpunten stadswijzers ▪ ARGUS, Eiermarkt 8, 2000 Antwerpen (ma-vr, 9u00-16u30).▪ Infopunt O DIERBAAR ANTWERPEN, aan ingang ZOO, Kon. Astridplein 26, 2000 Antwerpen (ma-zo, 10u00-18u00)▪ Ecohuis Antwerpen, Turnhoutsebaan 139, Borgerhout (di-zo, 10u00 - 16u30)▪ Stadswinkel, Grote Markt 15, 2000 Antwerpen (di-za, 11u00 – 17u30), ▪ Toerisme Antwerpen, Grote Markt 13 (ma-zo, 9u00 17u00)▪ Rockoxhuis, Keizerstraat 12, 2000 Antwerpen (di-zo, 10u00-17u00)

22 23

NATUURWANDELINGEN IN DE STAD13 mei - 30 augustus

Natuurpunt Educatie vzw, in samenwerking met het Centrum voor Natuur- en milieueducatie, leert je de stad op een nieuwe manier kennen. Onder begeleiding van een gespecialiseerde natuurgids kan je wekelijks op stap op zoek naar stadsnatuur. Ontmoetingen met stadsvogels, -vlinders en andere dieren, kennismakingen met ongekende groene hoekjes, … staan op het programma. Uiteraard wandelen we ook door Antwerpens grootste brok natuur: het stadspark. Tip: breng je verrekijker mee!

Data & uur: elke zondag vanaf 13 mei tot 30 augustus, telkens om 10u00.Vertrek:aan de ingang van de ZOO, Koningin Astridplein 26, 2000 AntwerpenPrijs: 5 euro, reserveren noodzakelijk via Toerisme Antwerpen +32 (0)3 232 01 03

HOE MAAK IK MIJN TUIN VOGELVRIENDELIJK?EcoHuis Antwerpen19 mei & 8 september

Vele vogels hebben hun oorspronkelijke leefomgeving verloren, en zijn dan ook meer en meer afhankelijk van tuinen. Daarom is het heel belangrijk om je tuin zo in te richten dat vogels er voedsel, beschutting en eventueel zelfs broedgelegenheid in vinden. Hoe groot of klein je tuin ook is, door er verschillende soorten planten in te zetten, lok je een variatie aan vogels naar je tuin en kan je ze van vrij dicht waarnemen! Zelfs gevelbeplanting heeft heel wat te bieden. Natuurlijk doe je dit best zonder het gebruik van pesticiden. Wil je wel helpen, maar weet je absoluut waar te beginnen? Kom dan luisteren naar Paul Janssen van Velt (Vereniging voor ecologische Leef- en Teeltwijze vzw) , hij maakt je wegwijs in de vogelvriendelijke en tuin! Na de cursus kan je een tuin in het centrum van de stad bezoeken.

Data & uren: 19/05 en 8/09, 14u00–17u00 Locatie: EcoHuis Antwerpen, Turnhoutsebaan 139, Borgerhout Prijs: gratis mits reservatie op het nummer +32 (0)3 202 90 70

24 25

THEATER

DE ZOOLOGIEHET GEBRUL VAN EEN STADMartHa!tentatiefZOO, kiosk

Het fenomenale MartHa!tentatief presenteert u met volle trots: De Zoologie, een swingende revue van ontelbare stukskes, liedjes, meningen en gedachten over de Zoo, de stad en de wereld.

We bevinden ons in de ZOO van Antwerpen. Het is avond. Bij het schreeuwen van de flamingo’s en het brullen van de tijgers komt Johan Petit tevoorschijn. Samen met zijn vierkoppig orkest Dolefante betovert hij het publiek met zijn wonderlijke verhalen, met lang vergeten liekes en ontelbare melancholische muziekskes. Hij vertelt over Pappa Pinguin die met zijn Pinguins klapt, over depressieve sneeuwuilen, over Wilfried die verliefd is op zijn vissen en Bruni die bang is van vreemdelingen.

De Zoologie is gebaseerd op verhalen die Johan Petit en Tom Clement sprokkelden tijdens hun maandenlange gesprekken met trouwe zoobezoekers, abonnees, toevallige passanten, dierenverzorgers en ja, zelfs met de dieren zelf. Het werd een collage van prachtige verhalen en liedjes over een stad en haar bewoners, verhalen die een verleden terug tot leven kunnen wekken en die tegelijk een confrontatie aangaan met deze almaar sneller draaiende wereld.

De Zoologie is één van de topvoorstellingen van het Antwerps theatergezelschap het MartHa!tentatief. Na overrompelende successen in 2002 en 2003 presenteren wij in de zomer van 2007 de ultieme speelreeks van deze avondvullende revue. Ziet dat ge het gezien hebt!

CreditsTekst en spel: Johan PetitMuziek: Dolefante (Tom Clement, Jonas Van den Bossche, Stoffel Verlackt, Bart Voet)Licht en techniek: Tim ClementProductie: Els Kortleven, Ilke Festjens, Anja BenkerEen productie van het MartHa!tentatief in samenwerking met Antwerpen Open en de ZOO van Antwerpen.www.marthatentatief.be

Data en uren11, 12, 13, 14, 18, 19, 20, 21, 24, 25, 26, 27, 31/07 en 1, 2, 3, 16, 17, 18, 19, 21, 22, 23, 24, 25/08. Je bent welkom voor een drankje vanaf 19u30, de voorstelling start om 20u30 en duurt ongeveer 2 uur (inclusief pauze).

LocatieZOO, kiosk, Koningin Astridplein 26, 2018 Antwerpen. Voorstelling in openlucht!

Prijs8 euro (eenheidsprijs)Voorverkoop via Toerisme Antwerpen en het Infopunt O DIERBAAR ANTWERPEN. De kassa opent een uur voor de start van de voorstelling.De fantastische CD De Zoologie van Dolefante is verkrijgbaar na de voorstelling, 10 euro.

24 25

FILM

DOG OF FLANDERS - MADE IN JAPANAn van. Dienderen & Didier VolckaertOnze-Lieve-Vrouwekathedraal

“Perceptie” is hét sleutelwoord in politieke campagnes. Het gaat om de indruk die politici willen opwekken via uiterlijkheden en gedrag. In de politieke communicatie-wetenschappen spreekt men in dit verband zelfs gewichtig van ‘politiek impressie-management’. Het belang van perceptie is uiteraard niet van de laatste jaren. Het is een cruciaal begrip sinds mensen, groepen, stammen, volkeren en naties in contact komen met andere gemeenschappen. Vaak hardnekkiger dan feitelijke observaties is het de perceptie, de indruk van de ‘ander’ die doorleeft in het omgaan met elkaar, in geschiedenisboeken, antropologische studies, kunst, films etc. Eigen aan vele zogenaamde representaties van andere gemeenschappen, is dat deze vaak meer getuigen van de politiek-sociale context waarin ze tot stand komen en de interesses en bekommernissen van de auteur, dan dat ze iets bijbrengen over de ‘ander’, in dit geval de Vlamingen eind negentiende eeuw die in Dog of Flanders worden geportretteerd.

Dog of Flanders is het meest gelezen boek over Vlaanderen. Onbekend en onbemind bij ons is het boekje van de Britse schrijfster Marie-Louise de La Ramée, alias Ouida, een cultuurfenomeen in Japan. Geïntroduceerd in 1908 is het er reeds een eeuw verplichte schoollectuur en al decennia lang de basis voor tientallen fictie- en animatiefilms. Het aantal gedrukte exemplaren in het Japans loopt over de 100 miljoen, de Japanse tekenfilmserie van 52 afleveringen trok 30 miljoen kijkers, per avond en werd sindsdien elk jaar heruitgezonden! Het is veelvuldig verfilmd en een vaste waarde voor speelgoed, kijkboekjes, enz... De impact die het verhaal op Japanners heeft, staat echter in schril contrast met de onverschilligheid en zelfs onwetendheid in Vlaanderen.

DOG OF FLANDERS – MADE IN JAPAN gaat via dit boekje op zoek naar de perceptie van buitenlanders over Vlaanderen: enerzijds van het 19se Victoriaanse Engeland bij monde van Ouida en anderzijds van Japanners die dermate door het verhaal begeesterd zijn dat een bezoek aan Vlaanderen een bedevaart wordt. De documentaire neemt Dog of Flanders als een opstap om in te gaan hoe percepties ontstaan, hoe ze functioneren, en wat het belang is van de context van waaruit ze vertrekken. De documentaire gaat dan ook over hoe beelden circuleren, hoe audiovisuele indrukken opduiken, hoe representaties worden gecreëerd, hoe percepties in stand worden gehouden en geïnstrumentaliseerd.

Of het nu gaat over de perceptie van de polyandrische Mosuo-vrouwen in antropologische literatuur (Nachtelijke bezoekers-1998) of de verbeelding van het El Dorado in de Belgische kolonie in Guatemala (Tu ne verras pas Verapaz-2002) telkens weer is het thema voor de documentaires van Didier Volckaert en An van. Dienderen het contrast tussen wat mensen zich verbeelden en wat mensen beleven. Net als Tu ne verras pas Verapaz wordt er voor DOG OF FLANDERS – MADE IN JAPAN vertrokken van een Vlaams gegeven met internationaal gewicht waar de Vlaming zelf amper weet van heeft. Zoals in hun vorige projecten, zoeken deze filmmakers naar verhalen, onderwerpen, mensen en getuigenissen die niet alleen toelaten om meer te weten te komen over Vlaanderen, over “ons”, maar die vanuit een gedeelde ervaring, een gedeelde geschiedenis, een gedeeld verlangen ons ook uitnodigen een “andere” cultuur te exploreren.

26 27

Volgens de filmmakers zijn deze verhalen zeer belangrijk in een wereld waarin voorheen evidente ‘grenzen’ wegvallen. Onder invloed van globalisering, de netwerkmaatschappij en de nieuwe technologieën ondergaan mensen en hun gemeenschap op zeer korte tijd drastische transformaties. Multiculturaliteit, verstedelijking, diversiteit, migraties, virtuele interacties, dit zijn transformaties die deze filmmakers exploreren vanuit persoonlijke en lokale hoek.

In DOG OF FLANDERS – MADE IN JAPAN worden we geconfronteerd met het meest gepubliceerde boek over Vlaanderen. Een boek over ons (toen) waar we zelf geen enkele inspraak in gehad hebben maar die wel geleid heeft tot een beeld over ons dat gedeeld wordt door miljoenen Japanners en Amerikanen. Een boek dat geleid heeft tot films en tekenfilms waarin de Vlaming niet alleen gemusealiseerd wordt maar waarin Vlaanderen ook nog eens in Holland blijkt te liggen.

Hoe komt dat? Waarom is dit verhaal geschreven, en door wie? Wat zegt het over ons? Waarom is het in Japan uitgegroeid tot een cultuurfenomeen? Waarom transformeren de Amerikaanse verfilmingen steevast het einde in een happy end?

Door omzwervingen te maken via Nello en Patrasche wandelingen in Antwerpen en Hoboken, life stories in Japan en de reactie op het boek in Japanse scholen, langs Rubens en de Japanse anime-scène, en gebruik te maken van de Amerikaanse verfilmingen zoekt deze documentaire naar wat Vlaanderen kan betekenen.

CreditsEen productie van Elektrischer Schnellseher, met de steun van Vlaams Audiovisueel Fonds, Antwerpen Open, Beursschouwburg. www.elektrischerschnellseher.orgMet dank aan UGC Cinema’s Antwerpen

Talen in de film: Nederlands, Engels en Japans

Data, uren en locatiePremière op 15/09, 20u in UGC, Van Ertbornstraat 17, 2018 Antwerpen, Nederlands ondertiteld.Andere vertoningen in de O.L.Vrouwekathedraal Antwerpen, ingang langs Groenplaats 21:Nederlands ondertiteld:

§ di 18/09 en vr 21/09, 14u en 20u § do 20/09, 14u § di 25/09 en vr 28/09, 14u en 20u § do 27/09, 14u

Engels ondertiteld: § wo 19/09 en wo 26/09, 14u

Prijs▪ Beperkt aantal tickets beschikbaar voor de première, te koop in UGC vanaf wo 12/09▪ 7 euro (eenheidsprijs): vertoningen in de OLV-Kathedraal (het filmticket geeft ook toegang tot de Kathedraal zelf)▪ 20 euro: DVD van Dog of Flanders, verkrijgbaar na de vertoningenTickets in voorverkoop via Toerisme Antwerpen en het Infopunt O DIERBAAR ANTWERPEN. De kassa opent een half uur voor de start van de vertoning.

26 27

ANIMALOMANIAVlaamse Dienst voor FilmcultuurKoninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen

Ongemeen veel films uit de beginperiode van de film hebben de relatie mens-dier als thema. Deze korte, stille films stonden nog sterk onder invloed van de 19de eeuw. Ze registreren quasi-wetenschappelijk hoe een rups zich ontpopt tot een prachtige (met de hand ingekleurde) vlinder, maar getuigen ook van gruwelijk entertainment zoals de jacht op groot wild. Terug thuis mag dan al eens gelachen worden in modefilmpjes uit de tijd als elegante dames een jas van panterbont willen passen en tot hun afgrijzen een echte panter aan de leiband krijgen. Als spontaan tegengewicht voor zoveel respectloosheid tegenover dieren vinden we namelijk evenveel filmpjes terug in de archieven waar de rollen worden omgedraaid en het dier de mens te kijk zet. Eén van de regisseurs die centraal staat in deze editie van de Verbeelding in Context is de in Frans-Vlaanderen geboren Alfred Machin, die personages in een erg burgerlijke, stedelijke omgeving confronteerde met dieren als tegenspelers, uiteraard met hilarische gevolgen. Zijn lievelingsdier was het luipaard Mimir, waarmee hij graag op foto’s poseerde. Enorm populair zijn ook de laat-romantische beelden in oude peplumfilms à la Quo Vadis waar wilde dieren de eerste christenen verscheuren... Maar er zijn ook wraakfantasieën waarin tot vlinders betoverde mensen op hun beurt als trofee vastgepind worden...

Niet toevallig worden de films - samengesteld uit de unieke verzameling van het Koninklijk Filmarchief - gepresenteerd in de context van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Anwerpen: het biedt een authentiek kader met zijn laat 19de-eeuwse dierensculpturen als de ‘Amazone die zich verdedigt tegen een tijger’ van August Kiss. Er zijn ook enkele romantische theatrale schilderijen die vooruitlopen op de spektakelfilms: ‘Cleopatra laat gif proeven door veroordeelde gevangen’ van de Franse ‘pompier’ Alexandre Cabanel en ‘Een christen martelaar’ van Ernest Slingeneyer. Alle aandacht gaat hier naar de martelaar; het dier dat hem zal verscheuren is maar gedeeltelijk zichtbaar, achter de tralies rechts (een paar klauwen, een snuit): een zeer filmisch procédé.Vanzelfsprekend bevindt bijvoorbeeld het werk van animaliers als Rembrandt Bugatti en Karel Verlat zich op een ander niveau dan de films die gelijksoortige thema’s uit de wereld van de dieren behandelen. De populaire kunstvorm die film is, beweegt zich altijd in andere esthetische regionen. De films uit die jaren schuwen het volkse en clichématige nooit; integendeel zij willen het cliché zo efficiënt mogelijk bespelen. Wie echter de wortels van dat clichématige blootlegt, botst op onverwachte consonanties.

De Koninklijke Academie voor Schone Kunsten, het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten en de Koninklijke Maatschappij voor Dierkunde (de Zoo) zijn sinds hun 19de-eeuwse beginjaren historisch met elkaar vergroeid. Toen de Zoo werd opgericht luidde een doelstelling ervan: “Op aangename wijze de studie van de natuurlijke historie vergemakkelijken voor de kunstenaars en leerlingen van de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten”. Die studenten konden niet alleen gratis naar de zoölogische tuin om er te schetsen maar de legende wil dat er ook al wel eens een olifant, een kameel of giraf de stad doorkruiste en in hun tuin op bezoek kwam. Met het aanstellen van Karel Verlat, een uiterst getalenteerd dierenschilder, als directeur in 1885, werd in elk geval ook een dierenatelier ingericht, wat oorspronkelijk niet was gepland maar wat uiteindelijk zou blijven bestaan tot de jaren ’70 van de vorige eeuw. De Koninklijke Academie voor Schone Kunsten was echter niet zomaar een ‘academie’: Napoleon had in 1810 ook de opdracht gegeven er een Museum voor Schone Kunsten in onder te brengen. Eind 19de eeuw werd de beperkende accommodatie van dit museum verlaten voor de huidige “Tempel der Kunst” op het Zuid waar ook dit project nu onderdak vindt. Een aantal originele gipsen modellen van o.a. paardenkoppen uit de friezen van het Parthenon die in de Academie tot

28 29

op heden als didactisch materiaal worden ingezet vervolledigen ons gelegenheidskabinet samen met enkele pronkstukken van het MoMu uit een mode-metropool waar bontwinkels voor de elite luisterden naar de naam ‘Au Tigre royal’.De reeks korte stille films worden live op de piano begeleid en voorafgegaan door een rondleiding langs de objecten en begeleid door een publicatie waarin gerenommeerde auteurs thema en films belichten. De titel van deze editie van de ‘Verbeelding in context’-reeks verwijst naar een boek van de beruchte karikaturist J.J. Grandville uit 1839. De fysieke gelijkennissen en metamorfosen tussen mens en dier waren in de 19de eeuw – en nu nog steeds - een eindeloze bron van vertedering, afschuw en vermaak.

Curator Eric de Kuyper is cineast, schrijver en voormalig adjunct-directeur van het Nederlands Filmmuseum (Amsterdam). Hij is ook auteur van een twaalftal autobiografische romans, evenals diverse theoretische werken en artikelen over film.

CreditsIn het kader van De Verbeelding in Context.Curator: Eric De Kuyper

Data en uren § za 11/08,zo 12/08 en za 18/08, zo 19/08, 10u30 en 14u30 § di 14/08, wo 15/08, do 16/08, vr 17/08, 14u30 § extra avondvertoning op za 18/08, 20u en 22u (Museumnacht, ticket enkel geldig in KMSKA!)

Duur: ca 90’ (45 min. rondleiding + 45 min. filmvertoning)Openingsuren museum: di-za, 10u00-17u00, zo, 10u00-18u00

LocatieKMSKA, Koninklijk Museum voor Schone Kunsten AntwerpenLeopold De Waelplaats, 2000 Antwerpen

Prijs▪ 7 euro: rondleiding, filmvertoning en inkom museum▪ 17 euro: rondleiding, filmvertoning, inkom museum en publicatie▪ 12,50 euro: publicatie (inclusief DVD)Voorverkoop (enkel tickets) via Toerisme Antwerpen en het Infopunt O DIERBAAR ANTWERPEN.De kassa opent een half uur voor de start van de rondleiding

28 29

ZOOLOGIE - FILMARCHIEF DVDGESCHIEDENIS VAN DE ANTWERPSE DIERENTUIN IN WOORD EN BEELDKoninklijk Belgisch FilmarchiefMinibioscoop in het Centraal Station

Twee beelden: een olifant in de Antwerpse ZOO in de jaren 1910, een andere op dezelfde plek, maar dan vandaag, bijna honderd jaar later. Welk zijn de verschillen? Heel simpel. Niet de olifant is veranderd, wel al de rest. De grond waarop hij staat, het voedsel dat hij eet, de lucht die hij inademt, de zoo en de stad waar hij woont en zelfs het oerwoud waar hij vandaan komt. Allemaal zijn die veranderingen het werk van mensen.

Als we de twintigste eeuw in een woord moeten samenvatten, dan is het wel de eeuw van de verandering. Veranderingen die bovendien almaar versnellen en die alles te maken hebben met de toenemende impact van de technologie op de wereld.

Een klein onderdeel van die technologieën die de wereld hebben veranderd, is de uitvinding van het bewegende beeld oftewel de kunst van de cinématographie, de cinema. Het mooie aan deze wonderlijke uitvinding is dat ze net op tijd kwam om precies die snel veranderende eeuw vast te leggen en de nagedachtenis aan dat proces van verandering binnen handbereik te houden van nieuwe generaties.

Sinds een aantal jaren heeft diezelfde evoluerende technologiegeschiedenis er ook voor gezorgd dat films na 100 jaar celluloid een nieuw leven kunnen krijgen, dit keer als digitaal bestand dat je bijvoorbeeld op dvd’s kunt bewaren en afspelen. Voor heel wat materiaal, dat in de geklimatiseerde magazijnen van filmarchieven wordt bewaard, biedt een medium als de dvd mogelijkheden waar we tot voor kort niet van konden dromen. Materiaal dat voordien alleen voor specialisten en onderzoekers toegankelijk was, wordt dank zij de nieuwe technologie toegankelijk voor een breed publiek.

In samenwerking met de ZOO van Antwerpen selecteerde het Koninklijk Filmarchief een boeiend overzicht uit lang vervlogen tijden, toen de dierentuin van Antwerpen nog Jardin Zoologique d’Anvers heette, toen heren nog hoge hoeden droegen en er geen of nauwelijks auto’s door de straten reden. Om het onderwerp vanuit zoveel mogelijk verschillende invalshoeken te belichten, werd een zo groot mogelijke verscheidenheid aan materiaal bij elkaar gebracht. Naast reportages werden er items uit actualiteitenjournaals, korte films, educatieve film, fictiefilms, promotiefilms en amateurbeelden geselecteerd.

De DVD begint bij de oudste beelden die werden teruggevonden, in de jaren tien en twintig van de vorige eeuw. In 1943 vierde de Antwerpse zoo zijn honderdste verjaardag, in volle oorlogstijd, geïllustreerd door een fragment uit een Duits oorlogsjournaal. Uit diezelfde jaren dateren beelden van de bevrijding, gefilmd door het Britse leger, van het Imperial War Museum. De beelden tonen Duitse soldaten die opgesloten zitten in de leeuwenkooien. Na de tijd van bezetting en bevrijding is het de tijd van de wederopbouw. ZOO en zoobezoekers blaken van vitaliteit en optimisme in de jaren veertig, vijftig en zestig. In die periode werd de camera ook door de ZOO zelf ter hand genomen. Een groep bevlogen amateurs, zoals de filmende apotheker Victor Six, produceerde honderden uren materiaal. In de geselecteerde beelden verschijnt naast het dier vooral de mens, zijn wereld en zijn cultuur, met nadruk op de verzorgers en beheerders van de dierentuin. De buitenkant wordt niet vergeten: de mensen die naar dieren kijken, en ook veel mensen die het dier en de dierentuin benutten als een sociale plek, als een ontmoetingsruimte. Niet alleen

30 31

individuen, maar ook groepen en organisaties maken van de dierentuin vooral een mensentuin.

Uit de oneindige variëteit aan diersoorten wordt er gefocust op twee die van bijzondere betekenis zijn voor de ZOO: de gorilla en Bekende Vlaming Gust, bekend tot ver buiten de stad, de absolute publiekslieveling. Een intiem en ontroerend portret, op muziek gezet door Hughes Maréchal (de oorspronkelijke beelden hebben geen klankband).

De okapi is van een andere orde. Het dier werd pas ‘ontdekt’ in 1901 en in 1919 was de Antwerpse ZOO de eerste dierentuin ter wereld die er een levend exemplaar van kon tonen in haar collectie. Internationaal is de okapi een van de grote troeven van de Antwerpse Zoo gebleven. Antwerpen is stamboekhouder en coördineert ook het desbetreffende internationale kweekprogramma. In deze context wordt een fragment getoond uit de bekende documentaire Bwana Kitoko over de eerste Kongoreis van koning Boudewijn (‘Een okapi voor koning Boudewijn’).

Afgerond wordt met twee curiosa die mooi aansluiten bij het thema. De eerste film is een pseudo-wetenschappelijke documentaire uit de jaren veertig waarin een hooggeleerde professor zijn inzichten over het dresseren van dieren aan de man tracht te brengen. Het tweede extraatje is een bijzonder oude film van de Franse filmpionier Alfred Machin, die in Madame Babylas aime les animaux op burleske wijze ingaat op de gevolgen van excessieve dierenliefde.

Om naast het beeld ook de nodige ruimte te bieden aan het woord, werd aan elf schrijvers gevraagd om de confrontatie aan te gaan met de films. In eerste instantie gaat het om auteurs aan met een band met de stad, en beter nog, een band met de ZOO, zoals Bart Moeyaert, Els De Schepper en Robbe De Hert.Daarnaast levert Roland Van Bocxstaele, zoölogisch directeur van de Antwerpse dierentuin, bij elke film commentaar vanuit zijn vakgebied. Harry Schram, directeur van EAZA (de European Assocation of Zoos & Aquaria) plaatst de Antwerpse ZOO in een bredere zoölogische context te plaatsen. De Antwerpse journalist Frank Heirman schetst in grote lijnen de geschiedenis van de Koninklijke Maatschappij voor Dierkunde, lang geleden nog de ‘Société Royale de Zoologie’, in het kort de Zoologie, zoals de dierentuin voor het Antwerpse publiek nog altijd bekend is.ons eraan dat we ook zelf geschiedenis zijn, dat ons eigen leven geschiedenis maakt, dat de geschiedenis ook in ons eigen leven tikt.

CreditsIn het Nederlands, met Franse en Engelse ondertitelsMet dank aan UGC Cinema’s Antwerpen

Data, uren en locatiePremière op vrijdag 11 mei, 20 uur in UGC, Van Ertbornstraat 17, 2018 AntwerpenDaarna van 12 mei tot 30 september doorlopend te bekijken in minibioscoop, ingang via grote hal Centraal Station.

Prijs § Beperkt aantal tickets beschikbaar voor de première, tickets te koop in UGC vanaf wo 09/05 § Vertoningen in minibioscoop zijn gratis § 19 euro: DVD, te koop in de gewone DVD-handel, de ZOO, het Infopunt O DIERBAAR ANTWERPEN.

30 31

ALL CREATURES GREAT AND SMALLMuHKA_mediaFilmmuseum

Dieren zijn een belangrijke constante in de cinema (en de televisie), en dat niet alleen in wildlifefilms. Dieren en de studie van hun beweging liggen mee aan de basis van de ontwikkeling van het filmmedium, denk maar aan de experimenten in ‘animal locomotion’ van Jules Marey en Eadweard Muybridge. Het vastleggen van dieren in beweging vormde overigens een van de eerste grote uitdagingen voor de vroege filmmakers.Dieren werden ook al snel ‘helden’: Rescued by Rover (1905) van de Brit Cecil Hepworth, waarin een hond een ontvoerde baby redt, is de voorloper van alle latere Rintintins en Lassies.

Opvallendst van al zijn wel de cartoondieren. Winsor McCay’s Gertie the Dinosaur (1909) was het eerste getekende dier mét karakter in een film. De menagerie die Disney en de animators van MGM en Warner Bros vanaf de jaren ’20 creërden vormt een hoofdstuk apart binnen de Amerikaanse popcultuur. Mickey Mouse, Donald Duck en Bugs Bunny hebben de status van iconen, iets wat hen maar door weinig live-acteurs werd nagedaan.

All Creatures Great and Small is een programma waarin diverse aspecten van het dier in de film aan bod komen (van wetenschappelijke observatie tot creature features, van mensen met dierlijke trekken tot cartoondieren met mensentrekjes). Hopelijk is uw troetel erbij.

ProgrammaWo 04/07, 20u King Kong (VSA 1933, regie: Merian C. Cooper, Ernest B. Schoedsack, 98’, NL + FR ondertitels)King Kong (VSA 1933, regie: Merian C. Cooper, Ernest B. Schoedsack, 98’, NL + FR ondertitels)King Kong+ The Most Dangerous Game (VSA 1932, regie: Merian C. Cooper, Irving Pichel, 63’, zonder titels)Dé archetypische ‘monster’film die definitief tot de Hollywoodfilmmythologie behoort op één programma met het minder bekende, maar beslist fascinerende The Most Dangerous Game van hetzelfde team, waarin mensen opgejaagd wild worden.

Wo 11/07, 20uCreature from the Black Lagoon (VSA 1954, regie: Jack Arnold, 79’, zonder titels)+ Revenge of the Creature (VSA 1955, regie: Jack Arnold, 82’, zonder titels)Legendarische ‘creature feature’ over een half-mens, half-amfibiewezen op één programma met zijn sequel.

Wo 18/07, 20uLa Donna Scimmia (Italië/Frankrijk 1963, regie: Marco Ferreri,100, NL + FR titels)Net als The Elephant Man gaat ook La donna scimmia over de exploitatie van een misvormd menselijk wezen, in dit geval een ‘aapvrouw’ die door haar man wordt te kijk gesteld op kermissen.

Wo 25/07, 20uAu hazard, Balthazar (Frankrijk/Zwitserland 1966, regie: Robert Bresson, 93’, zonder titels)Au hazard, Balthazar (Frankrijk/Zwitserland 1966, regie: Robert Bresson, 93’, zonder titels)Au hazard, BalthazarIndringend portret van de mensheid, maar dan gezien door de ogen van een muilezel. Over deze aangrijpende film zei Godard: “Wie deze film ziet zal versteld staan, omdat hij in anderhalf uur de wereld toont”.

Wo 01/08, 20uPhase IV (GB 1973, regie: Saul Bass, 84’, NL + FR titels)Een wraak-van-de-natuur-film uit de milieubewus te jaren ‘70. De wrekers zijn hier de mierenpopula tie van Arizona die als gevolg van een ecologisch onevenwicht tot de aanval overgaan.

32 33

Wo 08/08, 20uJonathan Livingston Seagull (VSA 1973, regie: Hall Bartlett, 114’, NL+FR titels)Curieuze cultfilm gebaseerd op de fabel van Richard Bach en met muziek van Neil Diamond over een zeemeeuw die op z’n eentje zijn grenzen wil verkennen. Zowel boek als film werden een hit.

Wo 15/08, 20uMax, mon amour (Frankrijk/Japan 1986, regie: Nagisa Oshima, 98’, NL + FR titels)Max, mon amour (Frankrijk/Japan 1986, regie: Nagisa Oshima, 98’, NL + FR titels)Max, mon amourDe Britse ambassadeur in Parijs vermoedt dat zijn vrouw hem bedriegt, maar dat ze dat met een chimpansee doet, kon zelfs hij niet bevroeden. Bijna surreële satire over een amour bête van de Japanner Nagisa Oshima.

Wo 22/08, 20uHuman nature (VSA/Frankrijk 2001, regie: Michel Gondry, 96, NL + FR titels)Filosofische fabel over de ups en downs van een geobsedeerde wetenschapper, een vrouwelijke natuurkenner en de man die ze ontdekken en die als aap werd grootgebracht. Hij wil de man beschaving bijbrengen, zij vecht om zijn bestaan als aap.

Wo 29/08, 20uGrizzly Man (Canada/VSA 2005, regie: Werner Herzog, 100’)Fascinerende documentaire over een milieuactivist, die de grizzlyberen in Alaska probeerde te beschermen en er uiteindelijk zijn leven bij inschoot.

Za 22/09, 14u30Cartoon Animals - Voor alle leeftijden.Doorlopende vertoning van tekenfilms met alle helden uit Hollywoods cartoonmenagerie (Bugs Bunny, Daffy Duck, Porky Pig, Tom & Jerry, Tweetie & Sylvester, Droopy, Speedy Gonzalez, de Road Runner e.a.)

Za 29/09, 14u30TV-Dierenseries - Voor alle leeftijden.Doorlopende vertoning afleveringen uit populaire (Amerikaanse) tv-dierenseries van de jaren ’60: met Armand en Michaela Denis op safari, Audubon Wildlife Theatre, My Friend Flicka, National Velvet, Daktari (met schele leeuw Clarence en chimp Judy), e.a.

Locatie:MuhKA_media, Zaal 1 (Filmmuseum)Waalsekaai 47, 2000 Antwerpen

Prijs:5 euro / 3 euro (vrienden MuHKA, studenten/-16/+60)Kassa geopend vanaf 1 uur voor de vertoningReservering via MuHKA-media, +32 (0)3 260 99 90www.muhka.be/fi lm

32 33

KIDS

ABC - DIERENSTUDIOART BASICS for CHILDREN Dominicanenklooster, Provinciestraat

ABC nodigt je uit voor een gloednieuwe interactieve studio die talloze linken legt tussen destad, het dier en de mens: dieren in parken, dierenstandbeelden op pleintjes,waterspuwende monstertjes op de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal, een reuzenolifant opbezoek in de stad, ‘sauciskes’ bij de slager.... In zekere zin is heel de stad op zich ééngrote dierentuin.In de ABC-Dierenstudio kan je onder meer aan de slag rond dierenarchitectuur,schaduwdieren en dierlijke yoga-houdingen. Je kan er ook luisteren naar dierenverhalen en fabels of naar het gezang van allerlei stadsvogels. En wie er niet genoeg van krijgt, kan zijn hart nog meer ophalen in het bricolage-atelier: vogelhuisjes timmeren, origami-dieren vouwen of dierenmaskers ontwerpen....Let the beast go!

Voor wie?Voor iedereen van 6 tot 12 jaar!

Data en urenDe studio is toegankelijk van 26/08 tot en met 30/09. ▪ Van ma 27/08 t.e.m. vrij 31/08, telkens van 8u30 tot 17u00, enkel voor kinderen die een dag- workshop kunnen meemaken onder begeleiding van ABC-medewerkers.▪ Op de zondagen 26/08, 02/09, 09/09, 16/09, 23/09 en 30/09, telkens doorlopend van 14u tot 18u voor een familiepubliek (ouders/grootouders met kinderen).

Locatie Dominicanenkerk, Provinciestraat 112, 2018 Antwerpen

Prijzen▪ 8 euro (eenheidsprijs): dagworkshop ma 27/08 – 31/08, inclusief warme maaltijd (vegetarisch)▪ 5 euro (eenheidsprijs): zondagen (enkel kinderen betalen, ouders begeleiden hun kind gratis)Reserveren noodzakelijk via Toerisme Antwerpen of het infopunt O DIERBAAR ANTWERPEN

Info: zie ook www.abc-web.be

34 35

MUSEUMACTIVITEITENMUSEUM PLANTIN-MORETUS/PRENTENKABINETKleur- en doeboekAls je na het museumbezoek aan de slag wil met dieren op papier, is dit doeboek echt iets voor jou! Zonder tekst, voor kinderen van 3 tot 8 jaar.

Verkrijgbaar in de museumshop, 5 mei - 5 augustusPrijs: 3 EURO

Workshop WunderkammerIedere zichzelf respecterende heer had vroeger zijn eigen rariteitenkabinet. Zijn gasten konden zich daar vergapen aan opgezette kogelvissen, gedroogde zeepaardjes of echte narwaltanden. Misschien wil jij ook wel zoiets in je eigen kamer? Wij gaan twee dagen aan de slag en knutselen alles zelf bij elkaar!

Data en uren: donderdag 12 juli en vrijdag 13 juli, van 10u00 tot 16u00Inschrijven voor 2 hele dagen bij Prospekta +32 (0)3 203 95 65, 30 euroVoor wie? Kinderen 4de tot 6de leerjaar

Workshop Water(verf)dierenDeze zomer kan je heel wat beesten bekijken in het museum. Als je die prachtige oude illustraties bekijkt, krijg je vast zin om zelf aan de slag te gaan. We leren je werken met aquarel (waterverf), ecoline en andere materialen.

Datum en uur: dinsdag 17 juli van 10u00 tot 16u00Inschrijven bij Prospekta +32 (0)3 203 95 65, 15 euroVoor wie? Kinderen 4de tot 6de leerjaar

Workshop Beestig boekEen geheim boek, over de fabelachtige dieren die je al tegenkwam op je verre reizen… Een geheim boek waarin je alles kan verbergen dat je vond op je zoektocht naar de witte narwal, de zeemonnik of de Noorse bultrug. Wel, dat boek maak je zelf ! Wij laten je zien hoe…

Datum en uur: woensdag 18 juli van 13u30 tot 16u00Inschrijven bij Prospekta +32 (0)3 203 95 65, 7,5 euroVoor wie? Kinderen 5de tot 6de leerjaarDeze workshop kan ook door schoolgroepen aangevraagd worden, duur 2 uur, 66 euro

Workshop Het fabelachtige dierenalfabetVan de A van Aardvarken tot de Z van Zeeolifant, we gaan in het museum op zoek naar een dier voor elke letter. We snijden de tekening uit in linoleum en maken voor iedereen een afdruk. Zo gaan we allemaal naar huis met een fabelachtig dierenalfabet.

34 35

Datum en uur: donderdag 19 juli van 10u00 tot 16u00 Inschrijven bij Prospekta, 03/203 95 65, 15 euroVoor wie? Kinderen 5de en 6de leerjaarDeze workshop kan ook door schoolgroepen aangevraagd worden, duur 2 uur, 66 euro

ROCKOXHUIS - SNUFFELTOCHTSpeciaal voor kinderen heeft ARGUS in het Rockoxhuis een leuke snuffeltocht uitgestippeld. Je snuffelt in zeven museumzalen en ontdekt er alles over het leven van dieren in de stad. Hoe slapen ze? Hoe eten ze? Hoe bewegen ze zich? Waarom stinken ze soms? Wat doen ze om te overleven? Wat zijn parasieten? ARGUS brengt het in woord en beeld. Het laat je vast niet onberoerd.In elke zaal vind je een ‘snuffelbox’ waarbij je jouw kennis kan toetsen. Zo moet je een bepaald nachtdier herkennen, lieveheersbeestjes tellen of een muis terugvinden. Je moet voelen, ruiken, horen en met argusogen kijken om, net als dieren, jouw zintuigen te leren gebruiken. Zelfs kleuters kunnen probleemloos meedoen.

Data & uren: 5 mei - 30 september, di-zo, 10u00-17u00Voor wie? Kinderen 6 tot 12 jaar, voor kinderen van 9 tot 12 jaar ligt een wedstrijdformulier klaarInfo: ARGUS, het milieupunt van KBC en Cera, +32 (0)3 202 90 70, www.argusmilieu.be

KMSKA ZOMERATELIERMensen met dierlijke trekjes

In 1923 schilderde Frits Van den Berghe het portret van een heel apart echtpaar, Paul-Gustave Van Hecke en Norine Deschrijver. De man is donker, zwaar en fors; de vrouw licht, tenger en elegant. Zij deden de schilder denken aan een olifant en een kat. Daarom plaatste hij beide dieren op de achtergrond van hun portret. Mensen met dierlijke trekjes is het thema van een beestig leuk atelier. We portretteren ons met klauwen, bokkenpootjes, veren, snavels, enz.…

Data, uren & prijzen▪ voor kinderen van 5 tot 7 jaar: dinsdag 10 of woensdag 11 juli, woensdag 22 of donderdag 23 augustus van 10.00 tot 12.00 uur; prijs: 7,5 euro▪ voor kinderen van 8 tot 12 jaar: donderdag 12 juli 2007, vrijdag 24 augustus 2007 van 10.00 tot 15.00 uur (lunchpakket en drank meebrengen); prijs: 15 euro

LocatieKMSKA, Koninklijk Museum voor Schone Kunsten AntwerpenLeopold de Waelplaats, 2000 Antwerpen

Info Afdeling publiekswerking: T +32 (0)3 242 04 16, F 03 248 08 10 en E publiekswerking@kmska.be

36 37

ANDEREPIENTERNETOok op Pienternet, de jongerensite van de Provincie Antwerpen, kan je het dier in jezelf ontdekken. Hoe voelt een hond zich in een mini-handtas van Louis Vuitton? Wat als je buurman een wasbeer was? Waarom staat er een wolf op je jack? Bij Pienternet kom je het allemaal te weten! Ben je een gladde aal of een lelijke aap? Draai dan aan het Rad van Fortuin! Pienternet werk ook als een teletijdmachine. De tentoonstelling Wonderlycke dieren in Museum Plantin-Moretus/Prentenkabinet onderzoekt de impact van exotische dieren op de 16de-eeuwse mens. Aangespoelde walvissen, olifanten die door de straten lopen, vreemde dieren in de huiskamer. Welk effect hadden ze in de 16de eeuw en wat zegt het ons nu nog? Pienternet weet het antwoord.

www.pienternet.be

VREEMDE VOGELS KNUTSELATELIER Stadsvogels hebben het niet al te gemakkelijk. We kunnen hen gerust een handje helpen, in de winter door wat bij te voederen, in de vroege lente door nestkastjes op te hangen. In het EcoHuis kan je heel wat inspiratie opdoen met de nestkastjes van Jan Royens. Ben je tussen 8 en 12 jaar dan kan je eigen nestkastje of voederplankje komen maken uit allerlei recyclagemateriaal, samen met een begeleider. Breng gerust zelf iets mee waarmee je het nestkastje wenst te verfraaien.

Data en uur: Op 19/05 en 8/09, 14u00 – 17u00 Voor wie? kinderen van 8 tot 12 jaarLocatie: EcoHuis Antwerpen, Turnhoutsebaan 139, Borgerhout, Prijs: gratis mits reservatie op het nummer +32 (0)3 202 90 70

VREEMDE VOGELS WORKSHOPS FOTOGRAFIEi.s.m. Bond Verantwoorde Natuurfototgrafie en Pentax

Ontdek de wereld van de natuurfotografie en laat je wegwijs maken door ervaren natuur-fotografen! Je komt te weten wat de geheimen zijn achter een sterk beeld. We starten met een onthullende powerpoint-voorstelling en daarna trekken we naar buiten – richting stadspark. Je wordt begeleid door fotografen die je met raad en daad bijstaan.Het je zelf geen digitale camera? Geen probleem. Pentax stelt blitse reflexcamera’s ter beschikking. De workshop wordt afgerond met de bespreking van de resultaten. Een aanrader voor iedereen die met een fotocamera wil leren toveren!

Datum en uren zaterdag 12/05: workshop 1 van 9u00 - 12u00 & workshop 2 14u00 - 17u00Locatie: Ecohuis Antwerpen, Turnhoutsebaan 139, 2140 Borgerhout. Voor wie? Jongeren van 13 tot 17 jaar (telkens max. 30 deelnemers)Prijs: gratis mits reservatie bij ARGUS, Eiermarkt 8, 2000 Antwerpen, E info@argusmilieu.be, T +32 (0)3 202 90 70

36 37

PUBLICATIES

O DIERBAAR ANTWERPEN. OVER OLIFANTEN, MENSEN EN ANDERE STADSE DIEREN27 uiteenlopende verhalen, waarin de rijke en complexe relatie van mens en dier in de stad verkend wordt, zijn gebundeld in O DIERBAAR ANTWERPEN Over olifanten, mensen en andere stadse dieren, een uitgave naar aanleiding van het gelijknamig festival dat op dezelfde dag officieel van start gaat.

Wist u dat koolmezen net iets hoger fluiten in de stad dan op het platteland om boven de frequentie van het stadsgeruis te komen? Dat onze hygiënische huizen net dieren als kakkerlakken en faraomieren aantrekken? Dat apen echt kunnen schilderen? Dat de olifant die in de 16de eeuw door de Antwerpse straten liep Emanuel heette en graag wijn dronk? Dat er in Antwerpen concerten zijn gegeven in het geraamte van een walvis of vrolijk op levende katten werd geklopt om er muziek uit te krijgen?Het dier is aanwezig in de geschiedenis van de stad. In de middeleeuwse stad krioelde het er van; dieren omwille van hun paardenkracht, dieren als voedsel, dieren als gewild en ongewild gezelschap; ratten, luizen en vlooien.Naast de geschiedenis komt ook de actuele situatie aan bod met o.a. een dierengids voor de stadbewoner. De Antwerpse ZOO met zijn exotische dieren krijgt extra aandacht.Wist u dat bij elke tiende inwoner van de hedendaagse stad er één hond leeft en anderhalve kat? Dat jaarlijks 93.000 Belgen gebeten worden door een hond? Andere dieren eten we nog steeds op, vaak eerst vermalen of gepaneerd. Voor de huisdieren bestaan er vandaag gespecialiseerde voedingszaken, kapsalons, asielen en kerkhoven…Op het einde van het boek duikt ook de walvis, die op mythische wijze diep verbonden is met het Antwerpse verleden, opnieuw op.

Een speciaal portfolio waarin opnieuw de spanningsrijke relatie van mens en dier het uitgangspunt vormt, brengt hedendaagse kunstenaars als Jan Fabre, Wim Delvoye en Jean-François van Mullem en een aantal oude meesters als Rembrandt Bugatti, Pieter Paul Rubens en Josuë Dupon samen.

Met bijdragen van Koen Broucke, Raymond van Uytven, Peter Haex, Konrad Lorenz, Yvonne en Yves David-Marescot, Olivier Messiaen, Bart de Groof, Paul Huvenne, Tom Verschaffel, Cennino Cennini, Marc Holthof, Thierry Lenain, Ann Schepens, Koen van Keer, Midas Dekkers, Wim Veraghtert, Jan Rodts, Jan Hertoghs, Wim Lambrechts, Harry Schram, Nasim Fekrat, Salah Hassan, Giovanna Visini, David van Reybrouck, Annick Grobben, Inge Schoups en Mark Bosselaars

Verkrijgbaar in het Infopunt O DIERBAAR ANTWERPEN, de ZOO en in de gewone boekhandelUitgeverij Lannoo en Antwerpen Open, mei 2007, ISBN 978 90 209 7143 9, 208 p., 19,50 euro

38 39

ZOO BEELDIG. WANDELEN LANGS DE BEELDEN EN DE GEBOUWEN VAN DE ZOO VAN ANTWERPEN. Door Antoon van Ruyssevelt en Fernand Schrevens, 2007Met foto’s van Karin Borghouts en bijdragen van Ramsey Nasr, Giovanna Visini en Frank HermanErfgoedcel Antwerpen en Koninklijke Maatschappij voor Dierkunde van Antwerpen , 208 p., 20 euro

De levende dieren zijn dé sterren in de Antwerpse dierentuin. Daardoor verdwijnen de ensceneringen, de uitgedokterde verblijfplaatsen, de dierenbeelden en de gebouwen wel eens uit het gezichtveld. Niet in deze uitgave, ZOO Beeldig - Wandelen langs de beelden en de gebouwen van de ZOO van Antwerpen. De auteurs Antoon Van Ruyssevelt en Fernand Schrevens tonen op vaak onverwachte plaatsen de vele artistieke en architecturale ingrepen in de dierentuin, waarin zijn rijke culturele geschiedenis opduikt: Charles Darwin, Hendrik Conscience, Rembrandt Bubatti, Albéric Collin, Josué Dupon en zo veel anderen passeren de revue. Als geïllustreerde inventaris van alle beelden en hun makers is het boek ook voor liefhebbers van beeldende kunst meer dan de moeite waard.

WONDERLYCKE DIEREN OP PAPIER IN DE TIJD VAN PLANTINKleur- en Doeboek voor kinderen van 3 tot 8 jaar, eigen publicatie MPM/PK, 3 euro

Catalogus bij de tentoonstelling in het Nederlands en in het FransUitgegeven door Museum Plantin-Moretus/Prentenkabinet, vormgever Paul Bailleul, 25 euro

Bij de tentoonstelling Wonderlycke dieren op papier in de tijd van Plantin verschijnt een uitvoerige en rijk geïllustreerde catalogus in het Nederlands en het Frans. Het boek is net als de tentoonstelling zelf het resultaat van een intensieve samenwerking alle leden van de wetenschappelijke werkgroep rondom dit project. De onderzoekers Tom De Roo en Bert Schepers publiceren in hun bijdragen voor het eerst nieuw wetenschappelijk onderzoek.

Zes essays verkennen de thematiek, waarbij telkens een algemener hoofdstuk wordt gevolgd door een tekst die dieper ingaat op een concrete diersoort, respectievelijk een vogel, een zee- en een landdier. Zo komt na een brede verkenning van dieren als gezel van de mens en statussymbool, een stuk over het bezit van papegaaien en kanaries als huisdier (16de-18de eeuw). Een geschiedenis van de dierkunde als wetenschap wordt gevolgd door een bijdrage over walvissen en zeemonsters. En ten slotte komt na een hoofdstuk over dieren en exotica in de interieurkunsten, een kunsthistorisch overzicht van aapvoorstellingen in al hun gedaanten en betekenissen.

In de eigenlijke catalogus beschrijven zowel medewerkers van de werkgroep als externe specialisten de tentoongestelde stukken in afzonderlijke notities. Het boek combineert een interdisciplinaire, wetenschappelijke benadering met een aansprekende stijl en een thema – vreemde dieren – dat een ruim publiek zal fascineren.

38 39

METAMORPHOSIS NATURALIS EN EEN WERELD VAN SCHOONHEIDCatalogi bij de tentoonstelling, door Koen Broucke e.a. en Fernand SchrevensEigen publicatie Stadsbibliotheek, Drukkerij St. Joris, april 2007, de twee publicaties worden aangeboden in een foedraal, 15 euro

In Een wereld van schoonheid gaat Fernand Schrevens dieper in op de geschiedenis van het geïllustreerde dierenboek, terwijl Roland De Winter aanvult met een essay over illustratietechnieken.Metamorphosis Naturalis geeft commentaar in woord en beeld op Een wereld van schoonheid. Het beeld komt hierbij van de kunstenaars Koen Broucke, Antonio Domènech, Marco Jacobs en Léon Spilliaert. De bedreigende invloed van de mens op de natuur wordt geïllustreerd aan de hand van een aantal röntgenfoto’s van overleden vogels van het Natuurhulpcentrum uit Opglabbeek.

DIERBAAR. SPANNENDE EN AAIBARE DIERENVERHALEN EN –GEDICHTENNaar aanleiding van de tentoonstelling Dierenplezier in het Rockoxhuis, met bijdragen van Gerda Dendooven, Joke van Leeuwen, Thé Tjong-Khing, Bart Moeyaert e.a., voor kinderen van 10 - 12 jaarUitgeverij Lannoo, ISBN-Nr. 978-90-209-7042-5, p. 96, 14,95 euro

DE ZOOLOGIE - MARTHA!TENTATIEF CD en boekje bij ‘De Zoologie’ bij de gelijknamige theatervoorstelling , door DOLEFANTE; eigen beheer, 10 euro

DOG OF FLANDERS - MADE IN JAPAN Door Elektrischer Schnellseher VZW, An van. Dienderen en Didier Volkaert;Documentaire over het succescverhaal van Een hond van Vlaanderen in Japan, Noord-Korea en de VSA; Talen in de film: Nederlands, Engels en Japans; Ondertitels: Nederlands, Engels, JapansDVD 20 euro

40 41

LEZINGEN

ZOOASE LEZINGEN OVER DE ZOO EN HAAR BURENDe ZOO zal de komende tien jaar 30 miljoen euro investeren om het negentiende eeuwse monument af te stemmen op een eenentwintigste eeuwse visie op dynamisch ‘edutainment’ voor bezoekers en zorg voor dierenwelzijn. Het masterplan dat Robbrecht en Daem architecten voorstelden, geeft een aantal richtinggevende concepten aan.Daarnaast onderzoeken we de relatie tussen de ZOO en haar buren: het gerestaureerde Centraal Station, het nieuwe Kievitstation, het Astridplein, Het Alcatelkantorencomplex en de nieuwe buurt rond de Kievitstraat, de as van Atlasgebouw tot Rooseveldplaats en de kleurige buurt ‘achter’ de ZOO, waar De Ploeg de afgelopen jaren de belangen van de bewoners met vuur en vlam verdedigde.

Ma 27/08, 20u00 Rudy Van Eysendeyk, directeur Zoo Antwerpen & Paul Robbrecht, architectenbureau Robbrecht en Daem, over het nieuwe masterplan voor de ZOO.

Ma 03/09, 20u00 Jacques Vonke over de renovatie van het Centraal Station en het vernieuwde Astridplein.

Ma 10/09, 20u00Jan Verhaert, kabinetsadviseur Ruimtelijke Ordening over de Kievitswijk.

Ma 17/09, 20u00 Maarten Van Acker en Hans Willems, planningscel stad Antwerpen. Van Atlas tot Rooseveltplaats.

Ma 24/09, 20u00Manu Claeys over De Ploeg.

• Meer informatie vanaf juli op onze website, in het Infopunt O DIERBAAR ANTWERPEN en de krantenwinkels van de stationsbuurt.• Gratis mits reservatie via Toerisme Antwerpen of het Infopunt O DIERBAAR ANTWERPEN

NOTTEBOHMLEZINGEN Eén zondag per maand kan je om 11 uur in de Nottebohmzaal van de Stadsbibliotheek terecht voor een Nottebohmlezing. Na elke lezing krijg je een drankje aangeboden.

Zo 13/05, 11u00 Raymond Van Uytven. Dieren in de middeleeuwse stad.

Een middeleeuwse stad als Antwerpen had nog veel weg van een uit de kluiten gewassen dorp. Dat betekent dat het er naast mensen wemelde van dieren en dat in het bestaan van de stedelingen dieren een gewichtige rol bleven spelen. Dieren leverden ‘paardenkracht’, voedsel en grondstoffen (leder, bont, wol en beenderen) en waren bron van vermaak, maar zij hielden ook gevaren, waaronder de pest, en ongemakken in. Niet alleen in de kuststeden nam vis in het menu een vitale plaats in naast vlees van hoevevee en

40 41

wild en zuivel. De literatuur en volkse gezegden getuigen hoe sterk de dierenwereld in de middeleeuwse mentaliteit zijn sporen heeft nagelaten.

Raymond van Uytven is emeritus Hoogleraar aan de UFSIA en Universiteit Antwerpen 1967-1997 en Buitengewoon hoogleraar K.U.Leuven 1990-1997. Hij is auteur van o.m. Het dagelijks leven in een middeleeuwse stad: Leuven anno 1448 (Leuven 1998); De zinnelijke Middeleeuwen (Leuven 1998); De papegaai van de Paus. Mens en dier in de Middeleeuwen (Leuven-Zwolle 2003); Production and Consumption in the Low Countries, 13th-16th Centuries (Aldershot 2001); ter perse:Consumption in the Low Countries, 13th-16th Centuries (Aldershot 2001); ter perse:Consumption in the Low Countries, 13th-16th Centuries ( Geschiedenis van de dorst en het drinken (Leuven 2007).

Zo 10/06, 11u00 Dirk Claessen. Hoe maak je een olifant?

Dirk Claesen is als meester in de beeldhouwkunst afgestudeerd aan het Nationaal Hoger Instituut voor Kunstonderwijs te Antwerpen. Door zijn interesse in biologie en zoölogische anatomie werkte hij enkele jaren als freelance beeldhouwer en modelmaker voor taxidermisten en natuurhistorische musea in binnen- en buitenland. Het afgieten van een neushoorn bij een Luikse taxidermist bracht hem op het idee hiervan een fulltime beroep te maken. Hij richtte toen het bedrijf Zephyr op.

Vijftien jaar later kunnen we terugkijken op een rijk oeuvre van talloze uiteenlopende realisaties, waaronder hyperrealistische afgietsels en reconstructies van olifanten en Neanderthalers die Zephyr internationale faam brachten.Hij restaureerde o.m. de olifant in het Afrikamuseum (KMMA) te Tervuren.

Zo 23/09, 11u00 Frans Denissen. De paarden van Curzio Malaparte.

Met Kaputt (1944) en De huid (1949) schreef de Italiaanse oorlogsjournalist, romancier en polemist Curzio Malaparte (pseudoniem van Kurt Erich Suckert, 1898-1957) twee van de meest pakkende boeken die over de Tweede Wereldoorlog zijn verschenen. Wat in deze werken opvalt, is het contrast tussen de messcherpe beschrijving van de nietsontziende menselijke wreedheid in oorlogstijd en het mededogen waarmee het lot van de dieren te midden van het krijgsgeweld wordt weergegeven.

Frans Denissen is auteur en literair vertaler. De laatste jaren vertaalde hij o.m. De gore klerezooi in de Via Merulana van Carlo Emilio Gadda en de Decamerone van Boccaccio. In 2007 verschijnt zijn ‘roman zonder fictie’ Claretta en Ben. Benito Mussolini en zijn vrouwen.

Locatie: Stadsbibliotheek, Hendrik Conscienceplein 4, 2000 AntwerpenPrijs: 3 euroReserveren noodzakelijk via Stadsbibliotheek: 03 206 87 10 of stadsbibliotheek@stad.antwerpen.be

42 43

ZONDAGNAMIDDAGLEZINGENVoor mensen die graag iets meer willen weten over de tentoonstelling Wonderlycke Dieren op papier in de tijd van Plantin, organiseert het museum lezingen die gegeven worden door verschillende leden van het wetenschappelijk comité van de tentoonstelling.

Zo 27/05, 14u00Ria Fabri. ‘Piep zei de muis in het vogelhuis’. Over dierenvoorstellingen in het Antwerpse woonhuis.

Zo 10/06, 14u00 Tom De Roo. Papegaaien en kanaries in de 16e tot 18e eeuw

Zo 17/06, 14u00 Véronique Van de Kerckhof. De olifant op tekening en prent in de tijd van Plantin

Zo 24/06, 14u00 Bert Schepers. Voor aap gezet. Apen en aperij in de beeldcultuur van de Scheldestad (1500-1700)

Locatie: Museum Plantin-Moretus/Prentenkabinet, Vrijdagmarkt 22, 2000 AntwerpenDuur: 30 tot 45 minutenPrijs: gratis op vertoon van toegangsticket tentoonstelling

ARGUS vzw, Natuurpunt Educatie en het Ecohuis Antwerpen organiseren vijf vertelavonden in de knusse kelder van het Rockoxmuseum. Vijf markante, intrigerende en gedreven sprekers vertellen u – elk vanuit zijn/haar culturele, biologische of literaire raakvlak – over hun werk en leven en over hoe de natuur daar een rol in speelt.

Do 24/05, 20u Gerda Dendooven, auteur / illustrator

Gerda Dendooven is behalve een gerenommeerde illustratrice en auteur ook docente aan het Hoger St.-Lucas Instituut in Gent. Ze schrijft toneel en kinderboeken. Gerda geniet internationale bekendheid en sleepte al heel wat prestigieuze prijzen in de wacht: In 2000 won ze ‘het Zilveren Penseel’ en haar werk werd driemaal bekroond met de Boekenpauw (het Gouden Penseel van Vlaanderen). Dit jaar behaalde Gerda met ‘Het verhaal van Slimme Krol’ de prijs van de Boekenpauw en een nominatie bij de Gouden Uil Jeugdliteratuurprijs. In februari 2007 werd ze beëdigd als eerste Vlaamse Kinderconsul. Ze zal de twee komende jaren deze eretitel voeren waardoor ze zich engageert om het op te nemen voor kinderen, hun vrijheid, veiligheid en liefdevolle zorg.

In deze lezing vertelt Gerda Dendooven over de passie van haar werk en hoe haar hele leven hierop wordt afgestemd. Via associaties, anekdotes en aan de hand van tekeningen stelt ze haar beroep voor. Haar zeer persoonlijke stijl, haar verhouding tot schrijvers en haar gedrevenheid zullen je overtuigen dat zij weliswaar zelf een vreemde vogel is…

VREEMDE VOGELS - VERTELLINGEN

42 43

Do 14/06, 20u Kris Struyf, bioloog, conservator van het Provinciaal Natuurpark Zwin en coördinator Ooievaarsexpeditie 2006

Kris Struyf woonde als kind in Antwerpen, in een rijhuis met een klein tuintje van 5 op 7 m. Zijn leven speelde zich toen hoofdzakelijk af in de kleine stadstuin. Hij bekeek er die wereld vanuit zijn eigen standpunt. De hoofdrolspelers waren de mierenkolonies. Zwarte en rosse mieren. Hij lokte er veldslagen mee uit en liet er piraten op aanrukken. Als hij de kans kreeg om de natuur in te trekken, zocht hij gretig naar schatten (pluimen, stenen, schedels) en wezen (kikkers, jonge merels, kauwen,…). Later breidde het actieterrein zich uit naar restanten van de fortengordel rond Antwerpen. Hij volgde een cursus natuurgids en werd zeer actief als zoogids. Dat hij zich daarna vervolmaakte in de biologie, was dan ook geen verrassing. Hij ging aan de slag in het Dierenpark Planckendael waar hij zich 16 jaar lang om kleine en grote beesten bekommerde. Sinds 2001 werkt hij in het prachtige natuurreservaat Het Zwin.Eén rode draad loopt verder doorheen zijn loopbaan: de ooievaar. In 1985 lanceerde hij de idee om in Planckendael een vrij levende ooievaarskolonie op te richten. Hij startte meteen met de voorbereidingen en kon in 1990 de eerste paartjes in het dierenpark vrijlaten. Elk jaar werden de resultaten van dit project indrukwekkender. Het leverde waardevolle bevindingen op over de eerste broedsuccessen en het ringwerk. Stilaan ontstonden plannen om de ooievaarsjongen met satellietzenders te volgen. Dank zij de enthousiaste medewerking van vele mensen groeide het project uit tot een bekend educatief-wetenschappelijk programma onder de noemer ‘ooievaars zonder grenzen’. Er kwam een samenwerking met de Vlaamse Overheid, Natuurpunt en Dierenpark Planckendael. Na zijn overstap naar het Provinciaal Natuurpark Zwin groeide dit project nog verder uit. In 2006 werd naar aanleiding van het programma ‘Dieren in Nesten’ een nestcamera geplaatst op een ooievaarsnest in het Zwin. De tijd bleek rijp om het productiehuis ‘demensen’ een voorstel te doen om samen op expeditie te gaan en enkele bezenderde ooievaars op hun trek naar het Zuiden te volgen. De neerslag van die expeditie die plaats vond in 2006 werd inmiddels in ‘Dieren in Nesten’ uitgezonden. Een compilatie van eigen fi lmwerk van het expeditieteam, krijg je te zien tijdens de vreemde vogelvertelling…

Do 23/08, 20u Kristien Hemmerechts, auteur en literatuurdocente

Kristien Hemmerechts heeft een indrukwekkende lijst van verhalen, romans en essays op haar naam. Ze debuteerde in 1987 met de roman Een zuil van zout. Ze doceert Engelstalige literatuur aan de Katholieke Universiteit Brussel en creatief schrijven aan het Herman Teirlinck Instituut te Antwerpen. Ze recenseert Engelstalige literatuur voor Vlaamse en Nederlandse kranten, en schrijft ook fi lmscenario’s en toneelbewerkingen. Haar werk werd meermaals vertaald en bekroond met tal van literaire prijzen (Prijs van de provincie Brabant voor Een zuil van zout, Driejaarlijkse Staatsprijs voor Verhalend Proza, Frans Kellendonk-prijs 1993 voor haar gehele oeuvre, en nominatie voor de Prix Jean Monnet de Litérature Européenne voor Zonder grenzen).

Kristien Hemmerechts is vandaag een van de belangrijkste auteurs van Vlaanderen. Ze neemt in de Nederlandstalige literatuur een unieke plaats in. Speciaal voor O DIERBAAR ANTWERPEN gaat ze op zoek naar het dier in haar werk en in haarzelf.

Do 06/09, 20uTom Van Dyck, acteur

Tom Van Dyck is een populaire Vlaamse acteur en regisseur die onder meer bekend werd door zijn buitengewone acteerprestaties in successeries als Het Eiland, In De Gloria, Alles Kan Beter, Matroesjka’s en De Parelvissers. Al tijdens zijn toneelopleiding aan het Conservatorium in Antwerpen werd hij opgemerkt en kreeg hij de prijs voor de beste acteur op het internationaal Theaterscholen Festival te Amsterdam. Sindsdien heeft Tom Van Dijck een veelzijdige carrière uitgebouwd. Hij was mede-oprichter van het auteurscollectief De Roovers maar ontpopte zich snel tot regisseur-acteur. Zowel voor het gezelschap De Tijd als voor Het Toneelhuis acteerde en regisseerde hij. In de bioscoop was Van Dyck te zien in Fait d’hiver, in De zaak Alzheimer en in De zaak Alzheimer en in De zaak Alzheimer Dennis van Rita. Voor het blad Humo gaf hij gestalte aan de fi guur Dirk Debeys. Hij regisseerde en speelde mee in het theaterstuk Kaatje is verdronkenen regisseerde eveneens het theaterstuk Kleine Tony. Hij heeft een eigen zaak, De Kempvader BVBA, waarin hij

44 45

zijn werk voor theater, televisie en radio bundelt.

De gretige lach waarmee hij de rol van Alain Van Dam in Het Eiland vertolkte, volstaat om van hem een vreemde vogel te maken. Maar er is meer. Van Dyck heeft ook effectief iets met vogels. Op deze vertelavond deelt hij zijn passie met het publiek.

Do 27/09, 20uEric Antonis, voormalig Schepen van cultuur Antwerpen en intendant Antwerpen ‘93

Eric Antonis is een vreemde vogel. Zijn eerste ambitie was veearts worden. Toen dat niet lukte werd hij historicus. Een wereld van verschil op het eerste zicht maar nauw verbonden met de roman Dr Vlimmen en de gespleten gedrevenheid van het hoofdpersonage. Over die verscheurende keuze tussen natuur en cultuur is hij het nooit eens met zichzelf geworden. Als hij in de ene hoek verzeilde hunkerde hij naar de andere.

Zijn strepen verdiende hij in het culturele halfrond, in de Warande in Turnhout, als intendant van Antwerpen 93 en later als schepen voor Cultuur in Antwerpen. Daarin werd hij een prijsbeest met o.a. de prijs van de Vlaamse Gemeenschap, de Vlaamse Prijs voor Architectuur en de Franse onderscheiding, Chevalier des arts et des lettres.

In de luwte houdt hij zich gedeisd in de natuur om met veel enthousiasme op zoek te gaan naar de wondere wereld van botanica en fauna. Niet als een “fundi” maar met de grote goesting van een bescheiden natuurliefhebber. Over die spanningsvelden en hoe het zover is kunnen komen gaat zijn bijdrage aan Vreemde Vogels.

Locatie: in de kelder van het Rockoxhuis, Keizerstraat 12, AntwerpenPrijs: 3 euro– max. 80 deelnemers – reserveren noodzakelijk via Toerisme AntwerpenInformatie over alle Vreemde Vogels activiteiten aan het infopunt O DIERBAAR ANTWERPEN en aan ARGUS, Eiermarkt 8, 2000 Antwerpen, T 03 202 90 70

44 45

PRAKTISCHE INFO

TICKETS

VOORVERKOOPDe ticketverkoop start op donderdag 29 maart 2007. Reserveren en betalen kan telefonisch, online of aan de balie van Toerisme Antwerpen. Het is niet mogelijk om per e-mail te reserveren. Reserveren voor groepen met gids (max. 20 personen) is verplicht en kan enkel telefonisch bij Toerisme Antwerpen (behalve voor rondleidingen in de ZOO, die reserveer je rechtstreeks bij de ZOO zelf.

§ via internet: www.odierbaarantwerpen.be (24/24)§ via telefoon: +32 (0)3 232 01 03 (ma-za, 9-18u, zon- en feestdagen gesloten)§ aan de balie van Toerisme Antwerpen, Grote Markt 13, 2000 Antwerpen (ma-za, 9u00-18u00, zon- en

feestdagen 9u00-17u00)§ info@odierbaarantwerpen.be (enkel info!)

DAGVERKOOP Vanaf zaterdag 5 mei zijn combitickets voor de tentoonstellingen en tickets voor alle andere activiteiten ook te koop aan het Infopunt O DIERBAAR ANTWERPEN (aan de ingang van de ZOO). Combitickets voor de tentoonstellingen zijn eveneens verkrijgbaar aan de ingang van de tentoonstellingen in Museum Plantin-Moretus/Prentenkabinet, de Stadsbibliotheek, het Rockoxhuis en de ZOO Antwerpen.

§ Infopunt O DIERBAAR ANTWERPEN, aan ingang ZOO, K. Astridplein 26, 2018 Antwerpen, alle dagen open, 10u00-18u00

§ Museum Plantin-Moretus/Prentenkabinet, Vrijdagmarkt 22, 2000 Antwerpen, di-zo, 10u00-17u00§ Rockoxhuis, Keizerstraat 12, 2000 Antwerpen, di-zo, 10u00-17u00§ Stadsbibliotheek, Hendrik Conscienceplein 4, 2000 Antwerpen, di-zo, 13u00-17u00§ ZOO, Koningin Astridplein 26, 2018 Antwerpen, alle dagen open, 10u00-18u00

PRIJZENBij de drie tentoonstellingen in het Museum Plantin-Moretus/Prentenkabinet, de Stadsbibliotheek en het Rockoxhuis, inclusief het combiticket voor deze drie, wordt telkens de standaardprijs en het reductietarief aangegeven (respectievelijk 1ste en 2de vermelde prijs). Het reductietarief geldt voor –26, 60+, BiG-pas, groepen vanaf 15 personen en groepen met gids. Kinderen tot 19 jaar, houders van een ICOM- of VMV-kaart, mindervaliden en hun begeleiders hoeven niet te betalen.

Individuele tickets voor de ZOO kunnen enkel aan de kassa van de ZOO zelf gekocht worden. Een overzicht van alle tarieven vind je op www.zooantwerpen.be. Wat het combiticket inclusief het ZOO-bezoek betreft, daar geldt het reductietarief euro 18,50 voor –26, het reductietarief euro 15 geldt voor 60+. Dit combiticket bevat eveneens een kortingsbon van euro 2 op het boek O Dierbaar Antwerpen, enkel inwisselbaar in het infopunt O DIERBAAR ANTWERPEN!

46 47

De overige activiteiten hebben telkens een eenheidsprijs, behalve voor de Vreemde Vogels wandelingen en de Vreemde Vogels haventocht, daar geldt dat kinderen tot zes jaar gratis kunnen deelnemen, ze dienen wel een ticketje te hebben.

BETALENBetalen na telefonische reservatie kan per overschrijving (na ontvangst van een bevestigingsbrief) of met Visa of MasterCard (met vermelding van naam van de houder, kaartnummer en vervaldatum). Reserveren moet minstens drie weken op voorhand, 10 dagen op voorhand indien je met kredietkaart betaalt. Online betalen kan enkel met kredietkaart. Aan de dagkassa van de tentoonstellingen (behalve in de stadsbibliotheek), aan de balie van Toerisme Antwerpen en aan het infopunt O DIERBAAR ANTWERPEN betaal je cash, met bankkaart (niet mogelijk bij Toerisme Antwerpen) of met kredietkaart. In de stadsbibliotheek en aan de avondkassa van de overige activiteiten kan je enkel cash betalen (indien nog tickets beschikbaar!).Opgelet! Per telefonische of online reservatie wordt een administratie- en verzendingskost van euro 3 aangerekend (eenheidsprijs, onafhankelijk van het aantal bestelde tickets per reservatie). Onbetaalde reservaties vervallen vijf dagen na besteldatum.

FESTIVALREGELS Onze voorstellingen beginnen op tijd. Laatkomers worden niet binnengelaten en hun tickets worden niet terugbetaald, noch geruild. Tijdens het bezoek van de tentoonstellingen, wandelingen of voorstellingen vragen we je GSM-toestel uit te schakelen. Foto-, film- of geluidsopnamen zijn niet toegelaten.Rolstoelgebruiker: alle tentoonstellingen zijn toegankelijk voor rolstoelgebruikers, de andere activiteiten eveneens, behalve de Vreemde Vogels wandeling en haventocht.

WACHTLIJSTENIndien de voorstelling uitverkocht is wordt er aan de kassa ter plaatse een uur voor het begin van de voorstelling een wachtlijst aangelegd. Een kwartier voor het starten van de voorstelling, worden alle niet afgehaalde kaartjes doorverkocht en de namen op de wachtlijst in volgorde afgeroepen. Let wel, een plaats op de wachtlijst biedt geen garantie op een ticket.

RONDLEIDINGENVoor de tentoonstellingen in het Museum Plantin-Moretus/Prentenkabinet, de Stadbibliotheek en het Rockoxhuis zijn rondleidingen met gids beschikbaar in het Nederlands, Frans, Engels en Duits voor groepen van maximum 20 personen. Gidsen worden minstens drie weken op voorhand geboekt, 10 dagen op voorhand indien je met kredietkaart betaalt. Eigen gidsen worden niet toegelaten. Reserveren via Toerisme Antwerpen, gidsenwerking op het nummer 03 232 01 03.Voor het Rariteitenkabinet van de ZOO en bezoek aan het park zelf zijn eveneens rondleidingen met ervaren zoo-gidsen beschikbaar voor groepen, enkel in het Nederlands en Frans. Deze reserveer je telefonisch in de Zoo zelf op het nummer 070 233 354.

46 47

INFO & TICKETS

INFOPUNT O DIERBAAR ANTWERPENVanaf 5 meiKoningin Astridplein 26 (nabij ingang ZOO) - 2000 Antwerpenwww.odierbaarantwerpen.be

Open:Ma-zo, 10u00-18u00

TOERISME ANTWERPENGrote Markt 13 - 2000 AntwerpenTel: +32 (0)3 232 01 03Fax: +32 (0)3 231 19 37toerisme@stad.antwerpen.bewww.antwerpen.be (via ‘Toerist’)

Centraal Station - niveau 0 (aan roltrappen)Koningin Astridplein - 2018 Antwerpen

Open:§ Ma-za, 9u00-17u45§ Zon- en feestdagen, 9u00-16u45 (telefonisch niet bereikbaar)

48

Vanaf 28 maart kan u terecht op de perspagina op www.odierbaarantwerpen.be. Op deze pagina kan u na registratie meteen het volledige persdossier alsook foto’s in hoge resolutie downloaden. Deze foto’s zijn rechtenvrij ter aankondiging van het evenement, mits de naam van de fotograaf vermeld wordt.

Aarzel niet ons te contacteren voor meer informatie, interviews of perstickets!

Leen Van de putCommunicatie verantwoordelijke

Antwerpen Open vzw Wapper 22000 AntwerpenTel: +32 (0)3 224 85 31Fax: +32 (0)3 470 19 51Gsm: +32 (0)486 51 28 78leen.vandeput@antwerpenopen.bewww.antwerpenopen.bewww.antwerpenopen.be

CONTACT