NOVEMBER 2014

ARTSENMAGAZINE67

Nieuwe technieken in de interventie neuroradiologie

Week van de oncologieSymposium

en infosessies

PatiëntenpeilingZijn onze

patiënten tevreden?

02

EDITO FOCUS

INHOUD

09Patiënten zijn tevreden

over AZ Sint-Lucas

dr. DIRK MAESMedisch directeur

Cleanroom is klaar

n 2005 werd onze borstkliniek opgericht en sindsdien is de wer-king ervan continu verbeterd en geoptimaliseerd. Meer dan 250

patiënten worden er per jaar behandeld en opgevolgd door een uitgebreid multidisciplinair team. Recent werd het centrum door de Vlaamse overheid erkend als coördinerend borstcentrum met een gespecialiseerd oncologisch zorgprogramma voor borstkan-ker. Dit betekent dat we alles in huis hebben om de best mogelijke medische en paramedische ondersteuning te bieden aan onze pa-tiënten. De erkenning is een pluim voor een gans team dat volledig op dezelfde golflengte zit.

Op het vlak van interventionele neuroradiologie volgen we de evolutie van het onderzoek en de toepasbaarheid van aneurysma-behandeling nauw op. Het feit dat deze behandeling steeds optima-ler gebeurt, is enkel mogelijk geweest door de oprichting van een neurovasculair team van intensivisten, neurologen, radiologen en neurochirurgen waarbinnen reeds jaren een goede samenwerking en integratie bestaat.

We streven er ook naar om onze patiënten perfect voor te berei-den op een ingreep. Sinds een paar maanden zijn we aan het test-draaien met een preoperatieve balie voor patiënten die een ortho-pedische ingreep moeten ondergaan. Samen met de patiënt wordt de preoperatieve vragenlijst ingevuld, neemt de verpleegkundige anamnese af, wordt de thuismedicatie bevraagd en worden indien nodig de preoperatieve onderzoeken afgesproken. De huisarts is hierin een centrale speler en wordt steeds ingelicht. Voor de patiënt is het een grote geruststelling dat hij alles nog eens kan doorspre-ken en dat al zijn vragen beantwoord worden.

Veel leesplezier

De apotheek van AZ Sint-Lucas is door het gebruik van een cleanroom voor oncolo-gische en hematologische bereidingen voor op de nieuwe normen. In een clean-room wordt de concentratie van in de lucht zwevende contaminanten beperkt tot be-paalde grenzen. Hiervoor wordt gebruikt gemaakt van een HEPA-filter, luchtverver-singen, aangepaste infrastructuur, perso-nensassen en materiaalsluizen. Het dragen van beschermende kledij en het werken met een gesloten bereidingssysteem in een bioveiligheidskast zijn extra beschermen-de maatregelen.

ITeamwork

03

EN VERDER

04 Kort

06 Nieuwe aanwinsten in de interventionele radiologie

10 Preoperatieve balie bereidt voor op de ingreep

15 Definitieve ontharing via epilatielaser

COLOFON Focus is het driemaandelijks tijdschrift van vzw

AZ  Sint‑Lucas en Volkskliniek: Campus Sint‑Lucas, Groenebriel  1,

9000 Gent, Campus Volksklinie, Tichelrei 1, 9000 Gent, T 09 224 61 11,

info@azstlucas.be, www.azstlucas.be • Hoofdredactie Iny  Cleeren • Redactie en eindredactie Kim Aerts, Iny Cleeren, Nike Annys, Nathalie

De Schepper, communicatie@azstlucas.be • Verantwoordelijke uitgever dr. Dirk Maes, Groenebriel 1, 9000 Gent • Foto’s  AZ Sint‑

Lucas, Johan Martens, Philip Vanoutrive • Vormgeving Jansen en

Janssen Creative Content, www.jaja.be

13Borstkliniek erkend

als coördinerend borstcentrum

14Nieuwe test nierfunctie

op dienst nucleaire geneeskunde

04

Sinds kort krijgen de kindjes op de dienst neonatologie inktvisjes cadeau. Ze zijn er in alle mogelijke kleuren en worden gehaakt door vrijwilligers. Ze zien er niet alleen leuk uit, ze hebben ook een functie. De tentakels van de inktvis doen denken aan de navelstreng. De baby’s worden er rustig van, ze trekken min-der aan de slangetjes op hun lijfje, hun hartslag wordt regelmatiger en het zuur-stofgehalte in het bloed stijgt. Voor ie-der ziekenhuis dat wenst deel te nemen, wordt een ambassadeur aangesteld. Hij/zij controleert de ontvangen inktvisjes op de strenge veiligheidseisen, wast ze, verpakt ze individueel en bezorgt ze aan de dienst neonatologie. In ons ziekenhuis is dat Mireille Huys.

Infowww.kleine-inktvisjes.eu

Picture in motion biedt de mogelijkheid om op eenvoudige manier via een iPOD beelden te maken en op te nemen in het medisch dossier. Deze applicatie is ontwikkeld voor artsen en/of verpleeg-kundigen die rond wondzorg, dermato-logie, plastische chirurgie, … de evolutie via beelden willen vastleggen en bewa-ren. Wondzorgverpleegkundige Carine Vandendries nam als eerste deze appli-catie met succes in gebruik.

PictureIn Motion (PIM)

Kleine inktvisjesvoor kleine

kindjes

KORT

De European Sleep Research Society (ESRS) vertegenwoordigt in Europa de belangrijkste wetenschappelijke vereni-ging voor slaapgeneeskunde. Het ESRS stelt criteria op voor de erkenning van slaaplaboratoria om de kwaliteit ervan te verbeteren. Er worden ook examens georganiseerd zowel voor artsen als voor paramedici ter professionalisering.

In september werd in Talinn het 22e  congres van de European Sleep Research Society gehouden. Daar be-haalde neuroloog dr. Guy Van den Abeele de titel van somnoloog, expert in slaapgeneeskunde.

In 1997 voerde dr. Guy Van den Abeele de eerste slaaponderzoeken in AZ Sint-Lucas uit. Nu werkt hij samen met de pneumologen dr. Ann Verpeut en dr. Birgitte Janssens.

InfoDienst longziekten: T 09 224 64 70 Dienst neurologie: T 09 224 65 30

Dr. Guy Van den Abeele

behaalt titel van somnoloog

05

Sedert 18 september zijn de artsen-nu-clearisten van AZ Sint-Lucas deeltijds werkzaam in het PET-centrum van het UZ Gent voor protocollering van PET-CT onderzoeken. Een vlotte dienstverlening naar afspraak, beeldtransfer en verslag-geving is hierbij het beoogde doel.

Indien u als (huis)arts informatie wenst op te vragen uit patiëntendossiers van de dienst spoedgevallen, dient u hiervoor een aanvraagformulier door te faxen. U vindt dit formulier op www.azstlucas.be. Klik onder de rubriek ‘Ik ben zorgverle-ner’ op ‘Brochures’ en vervolgens op ‘Aanvraagformulieren’.

Aanvraag informatie patiënten-

dossier dienst spoedgevallen

Samenwerking artsen nucleaire

diensten AZ Sint-Lucas –

UZ Gent

Het Trusty-label is een kwaliteitslabel voor jeugdinformatieproducten. Het label toont aan dat de informatiebron betrouwbaar is en aangepast aan de leefwereld van kinderen en jongeren: duidelijk, begrijpbaar, bruikbaar, herken-baar en aantrekkelijk. Voortaan waakt de wijze uil Trusty ook over de Lucas kinder-website en kinderboekjes.

Infojuistejeugdinfo.be

Lucas kinderwebsite

behaalt Trusty-label

Op 26 september trokken huisartsen en artsen van AZ Sint-Lucas naar club White Cat in het Patershol voor een gezellige avond met optredens van huisartsen-band Tiswatis en Frank Vander Linden solo. Een geslaagde editie van deze eer-ste Lucas late night.

Lucaslate night

Het eerste deel van de overdekte voet-gangersdoorgang werd aangelegd. Op termijn zal de doorgang lopen van aan de nieuwe parkeertoren tot aan de inkom van campus Sint-Lucas.

Bouwvoetgangers-

doorgang

06

De interventie neuroradiologie is de laatste 20 jaar enorm geëvo-

lueerd. Denken we maar aan de behandeling van aneurysmata met

coiling , de opvang van AVM met Glue en tumor embolisaties. Ook in

AZ Sint-Lucas worden deze technieken uitgevoerd. Een overzicht van

de belangrijkste vernieuwingen.

Nieuwe aanwinsten in de

NEURORADIOLOGIE

 dr. Hendrik   Fransen 

emodeling coilingIn 2005 werd de belangrijke ISAT stu-

dy (AJ  Molyneux, RS Kerr, LM Yu, M Clarke, M Sneade, JA Yarnold, P Sandercock, et al. Inter-national subarachnoid aneurysm trial (ISAT) Lancet. Volume 366. Pages 809-817. 2005) gepubliceerd, waar duidelijk aangetoond werd dat aneurysma coiling superieur is aan clipping. De resultaten toonden ons ook dat er nog een lange weg te gaan was voor het optimaliseren van deze behandeling. Men zag na 7 jaar geen verschil in resultaat voor wat betreft herbloe-ding en overleving. Er is dan ook koortsachtig gezocht naar een methode om herbloeding te voorkomen.

Eén van deze oplossingen is remodeling, waar we bij het emboliseren van het aneu-rysma gebruik maken van een ballonnetje om

R

interventie neuroradiologie

tijdelijk de ingang van het aneurysma af te sluiten (figuur 1 en 2). Door de ingang tijdelijk af te sluiten, kan men op een veiligere manier een coils aanbrengen en een betere ‘pakking’ bekomen.

StentingEen andere oplossing werd gezocht in het ont-wikkelen van stenting. Deze stenten moesten zeer dun zijn om zo atraumatisch mogelijk aan te brengen in de hersenen. Deze techniek be-stond reeds voor perifere doeleinden en coro-naire toepassingen. Na jaren research slaagde men erin om dit ook toe te passen in de ce-rebrale regio. De eerste resultaten waren te-leurstellend gezien de trombogene status van de stenting. Slechts na het verfijnen van deze stenten en het optimaliseren van de bloed-

stolling en afwering, werd een goed resultaat bereikt. Momenteel is stenting een onmisbare schakel geworden in de behandeling en her-behandeling van deze aneursymata. Meer nog

zien we dat dit een ideale oplossing is voor gro-te aneurysmata en aneurysmata met een brede nek. Deze brede nekaneurysmata, die tot 30%

De toekomst van aneurysmabehandeling

behoort toe aan de interventionele neuroradiologie.

07

Remodeling van een anterior aneurysma Li met coiling van het aneurysma. Een tijdelijk ballonnetje wordt aangebracht om op een veilige manier de uitzakking compleet op te vullen.

Remodeling techniek waarbij eerst een ballonnetje wordt ingebracht ter bescherming van het natieve bloedvat. 

Verschil tussen normale stent en flow diverters. Hierbij zijn de mazen zo klein dat het aanliggende aneurysma afgesloten wordt.

1 2 3

van het aantal aneurysmata uitmaken, wa-ren voordien eigenlijk niet behandelbaar. De laatste drie jaar gebruikt men meer en meer een floating diverting stent, die erin bestaat om de mazen van de stent zo smal te ma-ken dat een stase kan bekomen worden in het aneurysma ter hoogte van de nek. Er was dus geen coiling meer nodig. De eer-ste resultaten waren hoopgevend maar de problemen met stolling en ruptuur van de aneurysmata staken weer de kop op. Een oplossing is gevonden door de combinatie van deze stent met intrasacculaire coiling en dus occlusie van het aneurysma om een ver-der ruptuur te voorkomen. Deze floating di-verters hebben ook een oplossing gebracht bij fusiforme aneurysmata die onmogelijk te coilen waren in het verleden (figuur 3).

08

NEURORADIOLOGIE

WEBDe laatste oplossing van de aneurysma-behan-deling is het aanbrengen van een netje (WEB: woven endobridge cerebral aneurysm embolic device or intrasaccular flow disrupter, figuur 4) in het aneurysma zelf. Hierbij maakt men een combinatie van de stent en coiling waardoor een vlotte occlusie van het aneurysma wordt bekomen. Deze WEB-toepassing gaat de com-plexiteit van de behandeling aanpassen en de aneurysma snel sluiten waarbij de kans op bloe-ding en ruptuur drastisch wordt verminderd. Het nadeel is dat men momenteel dit nieuwe device slechts beperkt kan aanwenden bij goed geïndiceerde, goed toegankelijke aneurysmata (figuur 5 en 6). Maar ook hier maakt de industrie zich sterk om de moeilijke approach, de lage inzetbaarheid en beperkte aneurymata intro-ductie op te vangen met een steeds betere aan-passing van de nieuwe producten.

ToekomstAZ Sint-Lucas blijft de evolutie van het onder-zoek en de toepasbaarheid van aneurysma-behandeling verder volgen. De toekomst van aneurysmabehandeling behoort zeker toe aan de interventionele neuroradiologie met al zijn boeiende facetten. Deze positieve evolutie is enkel mogelijk geweest door de oprichting van een neurovasculair team van intensivisten, neurologen, radiologen en neurochirurgen waarbinnen reeds jaren een goede samenwer-king en integratie van het gebeuren bestaat.

Dr. Hendrik Fransen, dienst medische beeldvormingDr. Robert De Potter, dienst neurologieDr. Henry Colle, dienst neurochirurgie

WEB: Woven endobridge cerebral aneurysm embolic device or intrasaccular flow disrupter)

Groot aneurysma van de basilar tip voor het aanbrengen van een WEB device in het letsel.

Na het aanbrengen van een WEB in het letsel met een complete afsluiten van het aneurysma

4 5 6

V.l.n.r. dr. David Colle,   dr. Giovanni Alessi,   dr. Bonny Noens,   dr. Hendrik Fransen,   dr. Bob D’Haen,   dr. Henry Colle

09

laamse PatiëntenPeilingDe Vlaamse PatiëntenPeiling vormt een

ziekenhuisbreed opvolginstrument voor de te-vredenheid van patiënten en maakt deel uit van het overkoepelend Vlaams Indicatoren Project (VIP). Het onderzoek gebeurt aan de hand van een vragenlijst die opgesteld is in nauwe samenwerking met het Vlaams Patiëntenplat-form. De resultaten van de peiling in maart 2014 zijn intussen bekend.

AZ Sint-Lucas behaalt algemeen 8,6/10Qua algemene tevredenheid scoren we met een waarde van 8,6 iets hoger dan het Vlaams ge-middelde van 8,44 en dit specifiek omdat voor AZ Sint-Lucas in verhouding méér mensen 9 en 10 scoren op de schaal van 0 t.e.m. 10 en minder mensen 7 of 8 scoren dan gemiddeld.

Voor volgende aspecten scoort AZ Sint- Lucas beter dan het Vlaams gemiddelde:_ De patiënt kreeg vaker vooraf informatie over

de kosten van zijn opname. _ De patiënt had meer het gevoel mee te kun-

nen beslissen over het moment van ontslag. _ De patiënt voelt zich voldoende bevraagd

i.v.m. zijn pijn en deze wordt voldoende onder controle gehouden.

_ De privacy wordt tijdens onderzoeken, be-handeling en verzorging gerespecteerd.

WerkpuntenOp enkele punten scoren we minder dan het Vlaams gemiddelde. Het gaat hierbij om pa-tiëntenidentificatie d.m.v. controle van het identificatiebandje en de actieve identificatie (vragen van naam en geboortedatum). Ook het zich voorstellen aan de patiënt met naam en functie en het verstrekken van informatie aan de patiënt voorafgaand aan een onderzoek of behandeling kan nog beter. Zowel patiënteni-dentificatie als zich aan de patiënt voorstellen met naam en functie zijn ziekenhuisbrede ac-tiepunten waarvan we op korte termijn werk willen maken. Het geven van informatie naar de patiënt toe is een actiepunt voor op langere termijn. Bij een volgende VPP kunnen we ui-teraard meten of de verbeteracties de juiste impact hebben gehad.

Patiënten zijn tevredenover AZ Sint-LucasAZ Sint-Lucas peilt via verschillende kanalen naar de tevredenheid

van de patiënt. Tweemaal per jaar neemt het ziekenhuis deel aan de

Vlaamse PatiëntenPeiling (VPP). Daarnaast kunnen patiënten steeds

hun mening kenbaar maken via de ‘Vertel het ons-kaartjes’ die ze op

hun kamer vinden.

V

InfoDe volledige resultaten vindt u terug op onze website www.azstlucas.be (over AZ Sint-Lucas/ Kwaliteit). Zo maken we de kwaliteit van onze zorg een pak transparanter.

PATIËNTENBEVRAGING

Vertel het onsOp de kamers vinden patiënten een ‘Vertel het ons-kaartje’, een korte tevredenheidsenquête waarop patiënten hun mening, opmerkingen of suggesties kwijt kunnen. Deze kaartjes kunnen het ganse jaar door ingevuld worden, ook via de website. De dienstverantwoordelijken be-spreken de resultaten van deze bevraging met hun team en stellen indien nodig verbeteracties op. Uit de 680 kaartjes die tot nu toe verwerkt werden, blijkt dat de patiënt voornamelijk vol-gende aspecten waardeert: vriendelijkheid, be-leefdheid en luisterbereidheid, bekwaamheid/professionalisme en verpleging-gerelateerde opmerkingen (goede verzorging).

RESULTATEN VLAAMSE PATIËNTENPEILING

10

Op 1 juni opende de preoperatieve balie van AZ Sint-Lucas de deuren.

Patiënten die een ingreep moeten ondergaan krijgen er hun preope-

ratieve voorbereiding. Het doel: een goed geïnformeerde patiënt en

zorgverlener, met een vlot verloop van de ingreep en de opname

als resultaat.

atiënten die een orthopedische ingreep krijgen en moeten overnachten in het

ziekenhuis worden sinds 1 juni na de consul-tatie bij de orthopedist doorverwezen naar de preoperatieve balie. De balie wordt tijdens de week, van 8 tot 18 uur, bemand door ervaren verpleegkundigen. Zij vullen tijdens dit contact samen met de patiënt de preoperatieve vragen-lijst in, nemen de verpleegkundige anamnese af, bevragen de thuismedicatie en spreken, in-dien nodig, de preoperatieve onderzoeken af. Alle verzamelde informatie wordt meteen vast-gelegd in het elektronisch patiëntendossier.

De verpleegkundige maakt een eerste risi-co-inschatting van de omkadering die de pa-tiënt na zijn ingreep zal nodig hebben en zo nodig wordt de interne liaison geriatrie en/of de sociale dienst op de hoogte gebracht van de toekomstige opname van de patiënt. Bij de opname wordt er dus al over ontslag ge-sproken. De patiënt kan zich op deze manier optimaal voorbereiden op de ingreep én het ontslag uit het ziekenhuis. Het onvoorspelbare wordt zo meer voorspelbaar. Mevrouw Sabrina De Smedt beaamt dat ze goed werd ingelicht over alle aspecten van de operatie. “Doordat

PRE OPNAMEBALIE

P

Perfect voorbereidPREOPERATIEVE BALIE IN AZ SINT-LUCAS

op de ingreep

Alles kan nog eens

gestructureerd doorgesproken

worden. Dat scheelt in

de beleving van de patiënt.

WOUTER VAN DEN ABEELEhuisarts

op voorhand alles in orde is gebracht, ga je met een gerust hart de operatie tegemoet. Ook het ziekenhuis is ongetwijfeld beter voorbereid op de opname.”

Risico’s indijkenTot voor de opstart van de preoperatieve ba-lie kon de anesthesist preoperatief stuiten op gezondheidsproblemen die niet in kaart waren gebracht, maar toch bijkomende onderzoeken vergden. Het dilemma dat toen opdook: een onbekend risico aanvaarden of de ingreep toch uitstellen. In de huidige ziekenhuiscontext wor-den we geconfronteerd met een steeds korter wordende verblijfsduur, oudere patiënten en zwaardere, heelkundige ingrepen bij zieke pati-enten. En toch moeten we trachten om de pati-ent zo gezond mogelijk op het operatiekwartier te krijgen. Dankzij de preoperatieve balie zijn de betrokken zorgverleners tijdig op de hoogte van medische en verpleegkundige informatie over de patiënt, zodat niemand voor verrassin-gen komt te staan.

Een grote meerwaarde is het informeren en geruststellen van de patiënt en zijn familie. In de preoperatieve balie wordt er immers voldoende

11

tijd uitgetrokken om uitleg te geven en vragen te beantwoorden. Bij de minste twijfel kunnen de ervaren verpleegkundigen beroep doen op een team van specialisten. Het ideale traject loopt gestroomlijnd: preoperatieve voorberei-ding, opname, verblijf en ontslag gaan naad-loos, probleemloos zelfs, in elkaar over.

Niet onbelangrijk is dat ook de opnameplan-ning strakker kan verlopen. Het vastleggen en respecteren van de volgorde op de operatie-planning betekent dat het opname-uur van de patiënt op zijn behandeltijd kan afgestemd worden. Er is een vlotte doorstroom vanaf de inschrijving naar het operatiekwartier. De pati-ent moet minder wachten en dat verhoogt dan weer de tevredenheid.

Huisarts centraalDe huisarts krijgt ook een belangrijke rol in dit traject. Hij wordt als centrale speler rondom de patiënt onder andere op de hoogte gebracht van het feit dat zijn patiënt een ingreep moet ondergaan en of er preoperatieve onderzoeken moeten uitgevoerd worden. De patiënt kiest zelf of de onderzoeken door de huisarts of in het ziekenhuis gedaan worden. De resultaten

van de onderzoeken moeten wel tijdig (min-stens 72 uur voor de ingreep) bezorgd worden aan de preoperatieve balie.

Bij twijfels over de gebruikte medicatie door de patiënt wordt er contact opgenomen met de huisarts en/of apotheker.

Huisarts Wouter Van den Abeele is positief over het project. ‘Het gebeurt wel eens dat een ingreep moet uitgesteld worden omdat de pa-tiënt niet tijdig is gestopt met het innemen van zijn bloedverdunners. Voor de patiënt is het ook niet altijd makkelijk om een correcte en actuele oplijsting te maken van de medicatie. Het is dan handig dat zo’n preoperatieve balie nog eens alles rustig overloopt en dat er contact geno-men wordt met de huisarts bij de minste twijfel. Een pluspunt is ook de elektronische commu-nicatie met de balie. Uitslagen en medicatielijs-ten kunnen via die weg doorgegeven worden, waardoor de informatie op een efficiënte wijze juist terechtkomt. Een ander belangrijk gege-ven is dat de patiënt telefonisch wordt ingelicht wanneer hij/zij zich dient aan te melden de dag van de operatie. Vergeten we toch niet dat niet alle patiënten even mondig zijn, anderen ho-ren door angst maar de helft van wat gezegd

Perfect voorbereid

Contactgegevens Preoperatieve balieStraat 61T 09 224.61.69F 09 224.61.62Preoperatieve.balie@azstlucas.be

wordt. In zo’n preoperatieve balie kan dan alles nog eens gestructureerd doorgesproken wor-den. Dat scheelt in de beleving van de patiënt.’

PilootprojectDe preoperatieve balie zit voorlopig nog in een pilootfase. De dienst orthopedie mocht de spits afbijten met de electieve, niet dagziekenhuis patiënten. In oktober springt ook de dienst uro-logie op de kar. De andere specialismen volgen binnenkort.

08:30 Ontvangst met koffie

09:00 Welkomstwoord Dr. Dirk Maes

09:10 Oncologie in de toekomst. Belang van de patholoog Dr. Caroline Van den Broecke, anatomo- pathologie

09:25 Gepersonaliseerde aanpak bij longkanker Dr. André Verstraeten, pneumo-oncologie

09:40 Geneesmiddeleninteracties en ROTS Dr. Stefanie De Waele, medische oncologie

09:55 Gemetastaseerd coloncarcinoma: evolutie naar chronische ziekte door multimodale therapie Dr. Sofie Rogge, digestieve oncologie

10:10 Geïndividualiseerde aanpak van gelokaliseerd prostaatcarcinoma Dr. Nico De Graeve, Dr. Luc Merckx, urologische oncologie

10:30 Koffiepauze

11:00 Aanpassen levensstijl na borstkanker? Dr. Ilse Vanhoutte, radiotherapie-oncologie

11:15 Snelcursus radiotherapie voor huisartsen Dr. Wim Duthoy, radiotherapie-oncologie

11:30 Is mijn hoofdhalstumor een SOA? HPV en kanker. Dr. Christophe Vanclooster, hoofd- en halsoncologie

11:45 Slotwoord Dr. Frank Bouttens, radiotherapie-oncologie

12:00 Walking lunch

Moderator: Dr. Bart Van de Velde

Locatie: Virginie Lovelinggebouw, Kon. Maria Hendrikaplein, Gent

Inschrijving: symposiumoncologie@azstlucas.be of www.azstlucas.be/symposium

12

Programma

SYMPOSIUM

oncologieTotaalzorg

AZ SINT‑LUCAS GENT

13 dec 201409:00 – 12:00

Samen voor uw patiënt

gevolgd. Uniek is ook dat onze borstverpleeg-kundigen de patiënten begeleiden tijdens de volledige behandeling. Ze gaan zelfs mee met de patiënt tot in het operatiekwartier. Sinds een jaar houden we ook een afsluitgesprek waar-mee we samen met de patiënt de behandeling afronden. Het komt erop neer dat we de patiënt ook als mens behandelen. Er is aandacht voor gezin en familie met o.a. ons nieuw Lucasboek-je ‘Lucas en de ziekte die kanker heet’, er zijn infoavonden, en we maken tijd voor fysieke en psychische revalidatie na de behandeling.

Ons begeleidingsprogramma heeft een update gekregen en is verder uitgebreid. Er is o.a. aandacht voor seksualiteit, cognitie, ver-

moeidheid, voeding, relaxatie en lymfoedeem. We werken hiervoor nauw samen met diëtisten, kinesisten en psychologen.

We werken ook samen met andere ziekenhuizen?Zowel met de borstklinieken van AZ Alma in Eeklo en AZ Jan Palfijn in Gent werken we sa-men rond de behandeling van borstkanker. De bedoeling is dat we dit de komende maanden nog verder uitbreiden en uitdiepen.

13

at houdt deze erkenning precies in?

Dr. Vanhoutte, coördinator borstkliniek: Het gaat eigenlijk om een soort van kwaliteitsga-rantie. De overheid stipuleert een aantal criteria waaraan je moet voldoen. Zo moet je b.v. mi-nimum 125 nieuwe diagnoses per jaar hebben, waar wij aan het dubbel zitten. Je moet be-schikken over een eigen multidisciplinair team met een medische omkadering die voldoende expertise heeft: chirurgen of gynaecologen, radiologen, een anatomo-patholoog, een radi-otherapeut-oncoloog, een medisch oncoloog en een plastisch chirurg. In het team zitten ook borstverpleegkundigen en is psychosociale omkadering voorzien. Verder zijn er nog een aantal functionele – en kwaliteitsnormen waar-aan je moet voldoen en beschikt de borstkliniek over de nodige infrastructuur en uitrusting voor een optimale behandeling. Samengevat heb-ben we alles in huis om de best mogelijke medi-

sche en paramedische ondersteuning te bieden aan onze patiënten.

De behandeling van borstkanker is dus een kwestie van teamwork?Studies hebben aangetoond dat vrouwen door borstkanker getroffen en geopereerd door chirurgen/gynaecologen die in een multidis-ciplinair team werken een betere overleving en een betere levenskwaliteit hadden na hun behandeling in vergelijking met vrouwen die niet door een team worden behandeld. Onze sterkte is dat we alle spelers op één lijn hebben en dat iedereen zijn steentje bijdraagt. Collec-tief zijn we immers beter en sterker. De erken-ning is dan ook een pluim voor het ganse team.

De borstkliniek zet sterk in op begeleiding van de patiënt?Een patiënt die binnenkomt wordt van het be-gin tot het einde van de behandeling nauw op-

BORSTKLINIEK AZ SINT-LUCAS ERKEND ALS COÖRDINEREND BORSTCENTRUM

De borstkliniek van AZ Sint-Lucas werd opgestart in 2005 en fun-

geert als bovenbouw op het zorgprogramma oncologie. Recent

werd het centrum door de Vlaamse overheid erkend als coördine-

rend borstcentrum met een gespecialiseerd oncologisch zorgpro-

gramma voor borstkanker. Dit wil zeggen dat de borstkliniek alles in

huis heeft om de best mogelijke medische en paramedische onder-

steuning te bieden aan onze patiënten.

Een patiënt wordt heel nauw opgevolgd. Onze

borstverpleegkundigen gaan zelfs mee tot in het OK.

Collectiefbeter en sterker

BORSTKLINIEK

W

14

NUCLEAIRE GENEESKUNDE

ndanks de grote variabiliteit in GFR bij normale individuen zijn norma-

le waarden gepubliceerd. De variabiliteit kan worden verminderd door het lichaamsopper-vlakte in rekening te brengen (‘normalisatie’ naar 1,73 m²). Volgens de gouden standaard van inuline klaring bedraagt een normale GFR bij een jonge volwassene 127 ml/min/1,73 m² bij mannen en 118 ml/min/1,73 m² bij vrouwen (met SD van ± 20 ml/min/1,73 m²). De norma-le EDTA-klaring bedraagt gemiddeld 105  ml/min/1,73 m² (± 25), zowel voor mannen als voor vrouwen. De GFR vermindert lineair met onge-veer 1 ml/min/1,73 m² per jaar, met belangrijke interindividuele variabiliteit.

In de klinische praktijk wordt de GFR meest-al geschat met behulp van de serum creatinine waarde. Het serum creatinine is echter afhanke-

GFR-bepalingdoor Cr-EDTA

De glomerulaire filtratiesnelheid (GFR) wordt beschouwd als de

beste parameter om de complexe functies van de gezonde of zieke

nier in te schatten. De GFR zal verminderen alvorens symptomen

van nierinsufficiëntie optreden. Bepaling hiervan laat dus toe om

vroegtijdig diagnostische en therapeutische maatregelen te treffen.

_  Extremen in leeftijd (ouderen, kinderen)_  Extremen in lichaamsbouw (obesitas, type 2

diabetes, lage BMI, ie. <18,5 kg/m²)_  Ernstige malnutritie (cirrose, eindfase

nierfalen)_  Abnormale spiermassa (bijv. amputatie,

verlamming)_  Hoge of lage inname van creatinine/creatine

(vegetarisch dieet, voedingssupplementen)_  Zwangerschap_  Snel veranderende nierfunctie_  Dosis-aanpassing nefrotoxische medicatie_  Voorafgaand aan niertransplantatie

O lijk van bv. spiermassa, lichaamsbouw, geslacht en leeftijd. Een serum creatinine van 1,36 mg/dl voor een 20 jarige man met veel spiermassa kan een normale nierfunctie inhouden (GFR van 100 ml/min), maar voor een 70-jarige vrouw met weinig spiermassa een ernstig gestoorde nierfunctie (GFR van 35 ml/min). Een juiste in-terpretatie van het serum creatinine om nier-functie te schatten is daardoor moeilijk.

De nierfunctie kan ook geschat worden door patiënten een 24-uurs urine te laten ver-zamelen en daarmee een creatinine klaring te berekenen. Dit is echter voor patiënten een om-slachtige procedure, die aanleiding kan geven tot fouten indien niet exact gedurende 24 uur verzameld wordt.

Daarom zijn er verschillende formules ont-wikkeld waarmee met behulp van klinische pa-

Tabel 2

Beschikbare nefro-urologische onderzoeken op de dienst nucleaire geneeskunde.

Vraagstelling Voorkeursonderzoek

Nierfunctie/GFR Cr-EDTA-test (in combinatie met DMSA-scan indien voor beide nieren afzonderlijk gewenst)

Afvloeistoornissen (volwassenen) DTPA-scan*, in de meeste gevallen met asix-stimulatie

Evalutie niertransplant (vroeg- en laattijdige complicaties)

DTPA-scan* (geen Lasix)

Renovasculaire hypertensie DTPA-scan* met Capoten

Beoordeling morfologie DMSA-scan (eventueel in combinatie met SPECT(/CT)

Relatieve nierfunctie (Re/Li) DMSA-scan (indien absoluut: met Cr-EDTA)

Afvloeistoornissen (kinderen) MAG3-scan, in de meeste gevallen met Lasix-stimulatie

Pyelonefritis (kinderen) DMSA-scan

DTPA-scan*: indien verminderde nierfunctie MAG3 ipv. DTPA

Tabel 1

Overzicht van de potentiële indicaties van het onderzoek

rameters (zoals geslacht, leeftijd en ras) en het serum creatinine de nierfunctie geschat wordt. De geschatte nierfunctie wordt ‘estimated GFR’ genoemd, ofwel ‘eGFR’. Van de verschillende formules is de zogenaamde MDRD formu-le (Modification of Diet in Renal Disease) het meest gevalideerd. Deze formules zijn afgeleid van patiëntengroepen met stabiel verminderde nierfunctie (verwachte GFR tussen 15-60 ml/min). In een aantal gevallen is echter een me-ting van de GFR aangewezen (zie tabel 1).

De exacte GFR kan worden gemeten door een Cr-EDTA test.Deze tracer wordt enkel via glomerulaire filtratie geklaard en wordt in het algemeen beschouwd als de referentie voor het bepalen van de nierfunctie. Het onderzoek gebeurt door een intraveneuze inspuiting en bloedafname na 2 uur en 4 uur (indien slechte nierfunctie, eGFR <30 ml/min, zijn meerdere bloedafnames nodig). Er gebeurt geen beeld-vorming. De stralingsbelasting is verwaarloos-baar. De individuele GFR per afzonderlijke nier kan worden berekend bij combinatie van een Cr-EDTA-test met een DMSA-scan. Ascites of oedeem geeft een overschatting van de plas-ma-GFR. In deze gevallen geniet het bepalen via urineklaring de voorkeur.

dr. Frédéric VandeVyver

15

DERMATOLOGIE

oe werkt epilatielaserbehandeling?

Nancy Bundervoet, verpleegkundige consul-tatie huidziekten: ‘De epilatielaser produceert licht met grote energie dat wordt geabsorbeerd door het pigment in de haarschacht. De ener-gie wordt omgezet in warmte en het haarzak-je wordt vernietigd. Het haar moet zich in de groeifase bevinden waardoor meerdere behan-delsessies nodig zijn. Enkel donkere haren van voldoende dikte kunnen behandeld worden.’

Dr. Laurence Dierckxsens: ‘We maken een onderscheid tussen enerzijds overbeharing ten gevolge van een genetische aanleg en an-derzijds overbeharing ten gevolge van één of andere ziekte (bv. polycysteus ovarium syn-

droom). In dit geval worden de onderliggende oorzaken eerst onderzocht en indien mogelijk behandeld. Ook bij bepaalde huidziekten zoals hidradenitis suppurativa kan een behandeling met de epilatielaser een oplossing bieden.’

Waarom gebeurt de behandeling bij voorkeur in de winterperiode?Carine De Vos, verpleegkundige consultaties huidziekten: ‘Er wordt niet behandeld op een gebruinde huid omdat bij een teveel aan bruin pigment in de epidermis het gevaar bestaat dat de behandelde zone geneest met een te lichte of te donkere kleur. Een goede bescherming te-gen de zon is nodig van zes weken vóór tot zes weken na de behandeling.’

Definitieve ontharingvia epilatielaserDe dienst huidziekten van AZ Sint-Lucas beschikt over

verschillende lasers om huidaandoeningen en estheti-

sche problemen te behandelen. De epilatielaser wordt

gebruikt voor definitieve ontharing.

H

InfoDienst huidziekten straat 18 T 09 224 64 26Dr. Laurence Dierckxsens, Dr. Bernard Kint, Dr. Esther Lissens, Dr. Stephanie Pescod

Hoe verloopt een epilatielaserbehandeling?Dr. Dierckxsens: Tijdens de behandeling, die uitgevoerd wordt door onze verpleegkundigen, draagt de patiënt een beschermende bril. Men ervaart het als licht pijnlijk en het voelt als een elastiekje dat tegen de huid aan schiet. Onmid-dellijk na de behandeling ontstaat roodheid, zwelling en een branderig gevoel. Ice packs of koude kompressen helpen het zwellen tegen te gaan. Deze verdwijnen meestal na twee dagen.’

Waar moet de patiënt rekening mee houden?Dr. Dierckxsens: ‘Er zijn meerdere sessies no-dig om een goed resultaat te bekomen. Het aantal varieert per patiënt. De laserbehan-delingen worden niet terugbetaald door de mutualiteit.’

IN DE PRAKTIJK

Raadplegen van medische beelden via COZOTegen het einde van dit jaar zult u in het

medisch dossier van uw patiënten naast

de reeds beschikbare resultaten en ver-

slagen ook de medische beelden kunnen

openen via COZO.

H

Infowww.cozo.be

et Collaboratief Zorgplatform (CoZo) is een platform voor samenwerking

tussen zorgconsumenten, zorgverleners en zorgactoren met als missie een betere infor-matiedoorstroming te bewerkstelligen en op die manier het zorgproces nog te verbeteren.

AZ Sint-Lucas vindt het belangrijk om mee te gaan in het COZO-project om ervoor te zorgen dat de gezondheidsgegevens van een patiënt op efficiënte wijze, snel en veilig kun-nen uitgewisseld worden tussen alle betrokken zorgverleners. Dit alles met aandacht voor de rechten van de patiënt.

Daarnaast wordt er een medisch beeldenpor-taal ontwikkeld waar u en uw patiënt aan de hand van referenties in het verslag het betrok-ken onderzoek kunnen openen. Deze beide toegangen moeten ervoor zorgen dat het bran-den van cd’s gelimiteerd kan worden tot het minimum en dat u wanneer u dit nodig hebt, op eenvoudige wijze over alle informatie kunt beschikken om uw patiënt de correcte behan-deling, informatie en ondersteuning te geven.