Noordelijke Arbeidsmarkt-verkenning 2006

Programma 9 januari 2006, Groningen, Meerwold

• Opening voorzitter Prof. dr. Jan Oosterhaven• Prof.dr. Jouke van Dijk

Ontwikkeling en korte (2006) en lange (2020) termijn vooruitzichten• Drs. Sandra van Gaalen

Reactie namens de opdrachtgevers• Plenair gesprek/discussie• Hapje en drankje

Noordelijke Arbeidsmarkt-

verkenning 2006

Auteurs:Dr. Lourens BroersmaDr. Dirk StelderProf.dr. Jouke van Dijk

Overzicht

Ontwikkeling en prognose 2006 Werkgelegenheid Werkloosheid Sectorstructuur

Vooruitzichten tot 2020 op basis van het RUG-model voor de noordelijk economie

Conclusie In 2006: groei werkgelegenheid en daling werkloosheid Noorden deed het de afgelopen jaren beter dan landelijk en kan/zal dat blijven doen tot 2020 Maar inlopen achterstand gaat

niet vanzelf!

Productie en werkgelegenheid

Groei bruto regionaal product Noorden en

Nederland in %

-1

0

1

2

3

4

5Nederland Noorden prognos

e

Bron: CBS/RUG

Werkgelegenheidsgroei in % in Nederland en in het Noorden

-2

-1

0

1

2

3

4

5

6Nederland Noorden

Bron: PWR/RUG

prognose

Werkgelegenheidsgroei in % per provincie

-2

-1

0

1

2

3

4

5

6

7

8Groningen Fryslân Drenthe prognos

e

Bron: PWR

Banengroei per postcodegemiddeld 2000-2004

Noorden: 0,7% Kernzones 0,9% Landelijk gebied 0,0%

Bron: PWR

Werkgelegenheidsgroei per sector in

2004 in %

-4

-2

0

2

4

Nederland Noorden

Totaal LandbouwNijverheid Commerciele DienstenNiet-commerciele diensten

Bron: PWR

Werkgelegenheidsgroei per geslacht in 2004 in

%

-1,5

-1

-0,5

0

0,5

1

1,5

Nederland Noorden

Totaal Mannen Vrouwen

Bron: PWR

Verandering sectorstructuur

Nederland – Noorden 1990 - 2004

-5

-4

-3

-2

-1

0

1

2

3

41990 2000 2004

Noordelijke sectorstructuur

Aandeel landbouw, industrie en bouw loopt terug Goede positie in zorg en onderwijs Commerciële diensten blijven (nog) achter Specialisatie provinciehoofdsteden:

Groningen: zakelijk diensten Leeuwarden: finan. diensten en overheid Assen: zorg

Werkloosheid

Werkloosheid (WLB)in % van de

beroepsbevolking

0

2

4

6

8

10

12

NL Noorden Gr Fr Dr

prognose

Bron: CBS, RUG

Werkloosheid (NWW) in % per gemeente mei 2005

Bron: CWI

Noorden: 7,7% Kernzones 8,3% Landelijk gebied 6,8%

Groei werkloosheid (NWW) in % mei 2004 –

mei 2005

Bron: CWINoorden: -1,0% Kernzones -1,0% Landelijk gebied -

0,8%

Werkloosheid in Groningen NWW in % vd bevolking 15-64 jaar

02468

10121416

Groningen PROV Groningen STADHoogezand-Sappemeer StadskanaalDelfzijl WinschotenAppingedam BedumBellingwedde Ten BoerGrootegast HarenLeek LoppersumMarum ScheemdaSlochteren VeendamVlagtwedde WinsumZuidhorn PekelaEemsmond ReiderlandDe Marne Menterwolde

Bron: CWI, RUG

Werkloosheid in Fryslân NWW in % vd bevolking 15-64 jaar

02468

10121416

Fryslân Leeuwarden Heerenveen Smallingerland Sneek AchtkarspelenKollumerland c.a. Ameland Bildt, Het Boarnsterhim Bolsward Dantumadeel Dongeradeel Ferwerderadeel Franekeradeel Gaasterl+n-Sleat Harlingen Leeuwarderadeel Lemsterland Littenseradiel Menaldumadeel Nijefurd Ooststellingwerf Opsterland Schiermonnikoog Skarsterl+n Terschelling Tytsjerksteradiel Vlieland Weststellingwerf W+nseradiel Wymbritseradiel Bron: CWI, RUG

Werkloosheid DrentheNWW in % vd bevolking 15-64 jaar

0

2

4

6

8

10

12

Drenthe Assen EmmenHoogeveen Coevorden MeppelAa en Hunze Borger-Odoorn De WoldenMidden-Drenthe Noordenveld WesterveldTymaarlo

Bron: CWI, RUG

Werkloosheidsontwikkeling

Werkloosheidsverschil met Nederland blijft ongeveer gelijk

(regionale component) Werkloosheid stijgt vooral in de industriegemeenten Opvallend sterke daling van de werkloosheid in de stad Groningen De werkloosheid in de kernzones is

hoger dan op het platteland

Vooruitzichten tot:

Uitgangspunten RUG-prognoses tot 2020

Prognoses zijn gemaakt met eigen RUG-model voor de noordelijk economie: twee scenario’s Internationale en nationale ontwikkeling gebaseerd op CPB-scenarios:

Optimistisch: Global Economy (GE) Pessimistisch: Regional Communities (RC)

Trends: vergrijzing (+) ruimtegebrek in het Westen (+) agglomeratie-effecten (+) convergentie sectorstructuur (+)

Werken allemaal in het voordeel van het Noorden!

Sectorale ontwikkelingen Nederland 1950-2040

Bron: CPB, 2004

20 05

Industrie

Commerciële diensten

Bouw

Landbouw

ZorgOverhei

d

Dienstensector 80% in

2040!

Werkgelegenheidsaandeel per gemeenten 2003

Industrie Commerciële diensten

Werkgelegenheidsgroei

in % per jaar

Werkgelegenheid en werkloosheid in 2020

-0,5

0,0

0,5

1,0

Optimistisch (GE) Pessimistisch (RC)

Nederland

Noorden

0,0

3,0

6,0

9,0

Optimistisch (GE) Pessimistisch (RC)

Nederland

Noorden

Werkloosheid in %

Faseverschil Noorden – Nederlandin aantallen banen 1988-2020

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

Prognose tot 2020

Faseverschil in 2005: 35.000

Pessimistisch scenario 2020:

27.000

Optimistisch scenario 2020:

18.000KOMPAS-verschil:

43.000

Werkgelegenheidsgroei

per sector tot 2020 in 1000

arbeidsjaren

-12

-6

0

6

12

Optimistisch (GE) Pessimistisch (RC)

landbouw industriebouw commerciële dienstenzorg overheid

Werkgelegenheid concentreert zich in de KOMPAS kernzones 2004-2020 (% aandeel werkgelegenheid)

Global Regional

Economy Communities

2004 2020 2020

totaal kerngebieden 72.4 75.8 73.4

landelijk gebied 27.6 24.2 26.6

totaal Noorden 100.0 100.0 100.0

Concentratie binnen het Noorden

Loopt achterstandvanzelf terug tot 2020?

Ook in het optimistische scenario verdwijnen veel laaggeschoolde banen in de industrie Industrie blijft belangrijk in termen van productie en toegevoegde waarde Industrie moet meer innoveren en wordt dan

technisch steeds gevanceerder: dat lukt alleen als er genoeg zeer goed geschoold personeel is Lager opgeleiden hebben nog kansen in de horeca, detailhandel en zorg. Minimaal startkwalificatie (MBO+) nodig, ook HAVO niet genoeg

Conclusie Economisch herstel in 2006

Noorden volgt landelijk trend goed: recessie niet dieper dan landelijkWerkloosheid daalt iets in 2006Goede vooruitzichten op verder

inlopen achterstand tot 2020 met meer innovatie en goed geschoold

personeel!Voorkom schooluitval en zorg voor

startkwalificaties

Noordelijke Arbeidsmarkt-

verkenning 2006

9 januari 2006, Groningen, Meerwold

Prof. dr Jouke van DijkHoogleraar regionale arbeidsmarktanalyse

Faculteit Ruimtelijke WetenschappenRijksuniversiteit Groningen

jouke.van.dijk@rug.nl www.joukevandijk.nl