februari 2014

In dit nummer o.a.

• Groeiambities van Donkergroen• De bio-economie in beeld• Innovaties in de zorg • Het ‘Rode-Loper-Beleid’ van de gemeente Groningen

Siem Jansen

jansen@nom.nl

@siem_nom

Wat hebben ‘MyOrder’ en bodemdaling met elkaar te maken? Beide

komen voor(t) in (uit) Groningen. ‘MyOrder’ is enkele jaren geleden ont-

wikkeld. Ik kan me de presentatie tijdens een Flinc-pitch nog goed herin-

neren. De Rabobank zag de kansen en nu zie je het terug in hun reclames

op tv. Een innovatief product uit Groningen. Een om trots op te zijn.

Op bodemdaling en bevingen zijn we minder trots, al leidt dat wel tot

veel aandacht in de media. Los van het feit dat schade domweg vergoed

moet worden, wordt in discussies over econo-

mische ontwikkeling het sentiment uitgespeeld

om uitzonderingsposities te claimen. Uitzon-

deringen zijn alleen te rechtvaardigen als er

bijzondere omstandigheden zijn. En die zijn er in

economische zin niet. De kennis die nodig is

om schokbestendig te bouwen moet ontwikkeld

worden en dat leidt per definitie tot nieuwe

technieken ‘made in Groningen’. Ik wil de angst

en problemen van inwoners niet bagatelliseren,

maar laten we niet terugvallen op de sfeer van

‘wingewest’. We passen er toch voor om als

‘calimero’ gezien te worden? Immers, al jaren

laten we trots zien dat het in Noord-Nederland

goed gaat. Na Leeuwarden, gekozen tot cultu-

rele hoofdstad van Europa in 2018, is de stad

Groningen kanshebber om gekozen te worden

tot meest innovatieve stad in Europa! Alleen de

nominatie zegt al genoeg. Juist de vernieuwende

economie van de afgelopen jaren zorgt voor nieuwe werkgelegenheid.

Waarbij ik overigens besef dat dit aan een Aldel-medewerker op dit

moment moeilijk te verkopen is.

Vernieuwen betekent ook anders denken. Te beginnen bij de vraag

waar we goed in zijn en wat we zelf kunnen én in de eerste plaats op

eigen kracht. Alleen zo komen we verder. In dit nummer weer een paar

mooie voorbeelden hoe bedrijven dat laten zien. En voor het overige, in

navolging van’ MyOrder’, gewoon laten zien wat we kunnen. Het gras is

écht groener in Noord-Nederland, ook als het beweegt.

PS Heeft u de laatste commercial van MyOrder al gezien op You Tube?

Zoek op MyOrder ‘Vandaag bankieren zoals morgen’.

• F E B R U A R I 2 0 1 4

Andersdenken

INVESTEREN IN ONTWIKKELING

I N H O U D

NOMbassadeur 5 EZ-wethouder Joost van Keulen kijkt over stadsgrenzen heen

Ambitie 9 Donkergroen: economische factor van belang

Energie 14 Frisian Motors doet in duurzame mobiliteit

WaterLink 16 Duimen in de lucht voor Blue Leg Monitor

AgroAgenda 18 Greenlincs gonst van de nieuwe ontwikkelingen

Zorg 24 Innovatieve zorgdiensten van Repoint en Zorg Office Nederland

Participatie 28 Een nieuwe impuls voor Royal Hoitsema Labels

Samenwerking 31 i3event investeert in innovatieve plannen

NOM BD 32 IWC en ATB zien prima businesskansen

Prijs 34 Handige tips en online advies voor Viaconcept

Groei 36 Het buitenland komt steeds dichterbij voor Hei-tech

Spotlicht 38 Limis geeft wereldwijde gezondheidszorg nieuwe dimensies

Masterclass 40 Inhoudelijke ondersteuning voor snelle groeiers

Open deur 42 Echte verandering begint bij jezelf

En verder … Column Siem 2 • Kwetters 8 • Tips & tricks online marketing 12

NOM on Tour 13 • Blikvanger 21 • Middenkaart Biobased economy 22 • Kwetters 27Groenspiratie 43 • Coming soon Innovatiefonds Noord-Nederland 44

189

28 40

NOMMER is een magazine van N.V. NOM en speciaal

bedoeld voor relaties en iedereen die geïnteresseerd is

in de activiteiten van de investerings- en ontwikkelings-

maatschappij voor het Noorden. NOMMER is open,

toekomst- en resultaatgericht en beschrijft de economische

ontwikkelingen, de ondernemingsgeest, en het leven

en werken in Groningen, Friesland en Drenthe.

Verspreiding: gratis onder alle relaties van N.V. NOM.

Redactie: Communicatie N.V. NOM, Manisch Creatief.

Eindredactie: Annemarie Atema, atema@nom.nl.

Idee, art direction en realisatie: Manisch Creatief.

Tekstbijdragen: Annemarie Atema, Menno Bakker,

Amber Boomsma, Manisch Creatief, Folkert van der Glas,

Jaap Jepma, Loek Mulder, Melle Renema.

Fotografie: Manisch Creatief, Jaap Spieker, Henk Veenstra

(cover), Jan Zeeman, archief NOM.

Drukwerk: WM Veenstra.

Oplage: 3.500 exemplaren.

Rechten: Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen,

vermenigvuldigd of geproduceerd zonder schriftelijke

toestemming van de N.V. NOM of andere auteursrecht-

hebbenden. Alle gegevens zijn onder voorbehoud, en er

kunnen geen rechten aan worden ontleend.

NOMMER is een uitgave van N.V. NOM, Investerings-

en Ontwikkelingsmaatschappij voor Noord-Nederland.

Paterswoldseweg 810, Groningen.

Telefoon (050) 521 44 44, www.nom.nl.

Cover: Anja Kanters van Donkergroen en NOMmer

Ruud van Dijk.

Februari 2014

Waar-o-waar??Op de cover van de NOMMER een foto van Anja Kanters en

Ruud van Dijk op een schitterende locatie ergens in Noord-

Nederland. Waar precies? Ja, dat horen wij graag van u! Laat het

ons weten door een mail te sturen naar Giny Hulsebos via

communicatie@nom.nl en wie

weet bent u de gelukkige winnaar

van een fantastische, goed gevulde,

NOM-goodybag!

Early adopters zijn we niet meer ;), maar in de week dat Facebook

10 jaar bestaat, lanceert de NOM de NOM Facebook-pagina.

Nu horen we er ook echt bij. En hoewel Google+ alweer enige tijd

in de lucht is, lijkt het alsof we hier wel een beetje bij de early

adopters horen. #stiekemeenbeetjetrots.

Maar goed, u begrijpt het al, we want likes en volgers! Dat kan

via www.facebook.com/HetisTijdvoordeNOM en www.gplus/

NVNOM. Op beide pagina’s leuke en nuttige links, tips & trics,

cartoons, filmpjes, nieuwsartikelen en meer. En dit is nog maar

het begin…

• F E B R U A R I 2 0 1 4

4

‘Iedere gemeentebestuurder zou NOMbassadeur moeten zijn’

Hoog bovenaan het lijstje van ambities van EZ-wethouder

Joost van Keulen (VVD) van de gemeente Groningen staat

dat hij van Groningen een stad met een beter ondernemers-

klimaat wil maken. Precies op dat punt hebben de NOM en

Van Keulen elkaar gevonden. Als NOMbassadeur wil Van

Keulen extra vaart zetten achter zijn eigen ambities en

achter die van de NOM.

J O O S T V A N K E U L E N | Wethouder EZ gemeente Groningen

NOMbassadeur

Sinds ruim anderhalf jaar bekleedt Van

Keulen de wethouderszetel in Gronin-

gen. In die tijd heeft hij de banden

met de NOM flink aangehaald. En niet

alleen tussen de bestuurder zelf en de

NOM is er wat veranderd. Ook het

ambtelijk apparaat en de mensen van

de NOM weten elkaar beter te vinden,

zegt Van Keulen. Dat klinkt goed, maar

betekent dat dan ook dat er voor die

tijd wat aan schortte? Van Keulen zegt

er geen duidelijk beeld van te hebben,

het was immers voordat hij aantrad als

wethouder. }

5

• I N V E S T E R E N I N O N T W I K K E L I N G

} Aangeschoven aan de Piet Hein Eek-tafel in de wethou-

derskamer met uitzicht op de noordzijde van de Grote

Markt is ook Sander Oosterhof, bij de NOM verantwoor-

delijk voor Foreign Direct Investment en Business

Development. Hij heeft wel beleefd hoe de verhoudingen

tussen stad en NOM waren. ‘Niet dat het niet boterde

tussen beide’, benadrukt Oosterhof, ‘allerminst. We

weten elkaar nu echter nog sneller te vinden. En naast de

leads die we binnenkrijgen via de NFIA, gaan we zelf ook

pro-actief aan de slag.’ De NFIA is het Netherlands

Foreign Investment Agency, het bureau voor buitenlandse

investeringen van het ministerie van EZ. ‘Tegenwoordig

gaat onze aanpak veel sterker uit van eigen initiatief.’ Het

is de NOM die tegenwoordig de proposities formuleert

en daarmee de boer op gaat. Met een goed omschreven

aanbod maakt de NOM duidelijk wat de regio te bieden

heeft, bijvoorbeeld op het terrein van watertechnologie

en (groene) energie.

‘Een meer gedurfde agenda’, reageert Van Keulen. Dat is

goed voor de NOM, maar het is eveneens goed voor de

stad, voegt Van Keulen toe: ‘Bedrijven staan immers niet

meer in de rij. Dat vraagt om een andere benadering.’

De stad gaat al mee in die veranderde aanpak. Bijvoorbeeld

in de sector van de datacenters is het te zien. Daar hebben

de gemeente Groningen en de NOM een doeltreffende

samenwerking opgezet door de acquisitieprogramma’s

van de stad en van de NOM/Groningen Seaports ineen te

schuiven. Groningen wordt daarin in beeld gebracht als

vestigingslocatie voor de wat kleinere datacenters, met

name de Eemshaven wordt gepresenteerd als plaats waar

de grotere datahotels zich kunnen vestigen.

Over de stadsgrensGroningen is ook de eerste stad waarmee de NOM een

nieuw type afspraken heeft gemaakt over hoe beide partijen

omgaan met potentiële investeerders. Vooral over wie wat

doet wanneer zich een geïnteresseerde partij meldt. Dat

betekent ook dat Van Keulen over de stadsgrenzen heen

moet kijken. ‘Er zit wel een zekere discrepantie in’, aldus

Van Keulen. ‘De NOM werkt voor heel Noord-Nederland.

Ik ben in de eerste plaats wethouder van de stad. Toch zeg

ik: het maakt mij niet uit of een bedrijf zich vestigt in de

stad Groningen, in Assen of elders in de regio. Het gaat

mij om de samenwerking en de werkgelegenheid van het

gebied als geheel.’

Een schoolvoorbeeld van de nieuw ingevulde samen-

werking heeft betrekking op de komst van IBM naar

Groningen. De Amerikaanse softwaregigant besloot

begin vorig jaar, gelokt door het potentieel aan jonge,

hoogopgeleide it’ers in de stad, een vestiging op te

zetten aan het Zuiderdiep. Het levert Groningen ruim

driehonderd nieuwe banen op. Dat IBM voor Groningen

koos was mede het resultaat van de inspanningen van de

tandem die de NOM en de gemeente samen vormden,

daarbij ondersteund door onder meer de RUG, de Hanze-

hogeschool en de provincie. ‘De tweede keer dat mensen

van IBM hier waren hebben we al een overleg geregeld

met de burgemeester en hebben we een mooie lunch

voor ze georganiseerd’, verklaart Van Keulen. En zo moet

het ook wat de wethouder betreft. Eén telefoontje van

de NOM moet genoeg zijn om nog dezelfde middag met

een potentiële investeerder in het stadhuis aan tafel te

zitten. ‘Zo wil ik mijn rol ook invullen’, verklaart Van

Keulen. ‘Vestigingssubsidies of andere financiële steun

kan ik immers niet bieden, maar ik kan een onderne-

ming wel laten voelen dat ze zeer welkom is en ik kan

meedenken over huisvesting en vergunningtrajecten.’

Het valt onder wat de stad het ‘Rode-Loper-beleid’

noemt, waarmee Groningen zich profileert als aantrek-

kelijke vestigingsplaats en waarbij de onderneming ook

echt als klant wordt gezien.

Oosterhof herkent in de gang van zaken rond de vesti-

ging van IBM de toegenomen interactie en verbeterde

betrokkenheid van bestuurders. Zo is het niet alleen de

NOM die heeft gekozen voor een actievere opstelling en

meer zelf de boer op gaat, ook van de kant van de stad

verandert er dus wat. Op die manier weten de NOM en

de stad Groningen elkaar volgens Oosterhof goed te

versterken. Van Keulen vult aan: ‘Het heeft weinig zin

elkaar vliegen af te vangen. Die tijd is voorbij. Iedereen is

er nu wel van doordrongen dat de regio pas iets bereikt

wanneer we samen de kar trekken.’ Meest recente bewijs

hiervoor, en opvallend wapenfeit, is de nominatie van

Groningen als iCapital. Groningen bevindt zich als kan-

didaat-Innovatiehoofdstad van Europa tussen steden als

Barcelona, Espoo, Grenoble, Malaga en Parijs. Tot stand

gekomen na een slim en intensief lobbyprogramma van

de stad Groningen, met ondersteuning van de NOM.

PluspuntenVan Keulen is de eerste bestuurder in het rijtje NOM-

bassadeurs, dat tot op heden louter uit ondernemers

• F E B R U A R I 2 0 1 4

6

Sander OosterhofManager NOM Foreign Direct Investment /Manager Business DevelopmentT (06) 215 185 00 • E oosterhof@nom.nl

bestond. ‘Wethouder Van Keulen is juist om zijn functie

benaderd’, legt Oosterhof uit. ‘Ondernemers zijn onze

klanten, maar onze feitelijke opdrachtgevers zijn natuur-

lijk de bestuurders van gemeenten en provincies. In hun

opdracht werken wij aan versterking van de noordelijke

economie. Dat kunnen we alleen maar doen wanneer

we samen met hen de sterke kanten van het gebied naar

voren brengen.’

Van Keulen zelf beschouwt zijn nieuwe titel min of meer

als een officiële naam voor een taak die hij reeds als de

zijne zag: de stad samen met de NOM neerzetten als een

aantrekkelijke vestigingsplek. ‘Het is voor mij een rol die

ik voortdurend bij me draag. Als wethouder van de stad

ben je wat mij betreft vanzelfsprekend NOMbassadeur.

Iedere gemeentebestuurder zou het zo moeten zien.’

En er liggen kansen zat, meent Van Keulen, die vooral

mogelijkheden ziet in ontwikkeling van bedrijvigheid

in de healthy aging, energie en ict. ‘Groningen is een

city of talent’, aldus Van Keulen. ‘De stad heeft een goed

opgeleide beroepsbevolking, de kosten van arbeid en de

grondprijzen zijn relatief laag. Dat zijn pluspunten, waar

we nog veel lol van zullen hebben.’ |

NOMbassadeur Joost van Keulen en NOMmerSander Oosterhof op de trappen van het bordes

• I N V E S T E R E N I N O N T W I K K E L I N G

7

Kw

ett

er

s!

Kw

ett

er

s!

PeerbyEen ladder, een hogedrukreiniger, een bakfiets. Typisch

producten die je liever leent dan koopt. Peerby is een

internetdienst die je daarbij wil helpen. Het helpt je

spullen te lenen van je buren en andersom. Buren moet

hier breed worden opgevat, ze kunnen zomaar een paar

kilometer bij je vandaan wonen.

QuoraQuora is een internetvraagbaak waar je op zoek kunt naar

antwoorden op uiteenlopende vragen of zelf een bran-

dende vraag kunt stellen. Quora is een app die uniek is in

zijn soort. Deelnemers hebben een hoog niveau en zijn

vaak experts binnen hun vakgebied, wat erg inspirerend

kan zijn.

Park-lineParkeren met de Park-line App zorgt ervoor dat je zorge-

loos kunt parkeren via je smartphone. Je opent de App,

controleert de zone en drukt op ‘start’. Bij terugkomst

open je de App en druk je op ‘stop’. Zo bespaart je onder-

neming al snel tot 20% op de parkeerkosten.

Maakt maaltijden delen makkelijkThuisafgehaald.nl maakt het mogelijk om je kookkunsten te delen met

mensen bij jou in de buurt. Of je nu culinaire hoogstandjes maakt, of

macaroni met kaas ... hier kun je je maaltijd delen met je buren. Geen zin

om te koken? Kijk hier wat er aangeboden wordt en je hebt zo iets lekkers

op je bord. Ga ook op culinaire ontdekkingstocht in je eigen buurt. Deel,

proef en geniet!

Bron: www.thuisafgehaald.nl

Visitekaartjes archiefkastGeen rondzwervende visitekaartjes meer!

Vanaf nu is er dit kleine ladekastje om jou

te helpen bij het archiveren. Deze gadget

is net een mini-archiefkast; een echte must

have voor op het bureau! En met de bijge-

leverde tabbladen is het heel makkelijk om

de kaartjes op te bergen en terug te vinden.

Enorm handig en bovendien ziet het er heel

grappig uit, want wie verzint het nu om een

archiefkast op een bureau neer te zetten?!

Bron: www.megagadgets.nl

Zeven woorden die je Tweets meer retweets bezorgenUit onderzoek blijkt dat woorden als ‘Please RT’ en ‘Please Retweet’ hoog scoren,

maar bovenaan de lijst staat een verrassende (of juist niet) andere term:

1. Please Help

2. Please Retweet

3. Please RT

4. Please

5. Retweet

6. Spread

7. Visit

Bron: www.twittermania.nl

Cradle toCradle bekerDit bijzondere bekertje ziet er in eerste

instantie uit als een kartonnen wegwerp-

bekertje met een deuk erin. Maar schijn

bedriegt ... Dit bekertje is van porselein

en tot in het kleinste detail gevormd als

een ingedeukt kartonnen bekertje. Het

gebruik van dit bekertje geeft een aparte

ervaring. In tegenstelling tot een karton-

nen bekertje drinkt het heerlijk en door

de subtiele deuk ligt het verrassend com-

fortabel in de hand. Deze bestanddelen

zijn puur natuur. Mocht het bekertje op

de afvalberg terechtkomen dan heeft dit

geen nadelige gevolgen voor het milieu.

Bron: www.bespaarbazaar.nl

• F E B R U A R I 2 0 1 4

8

Groeiambities voor DonkergroenDonkergroen behoort tot de top drie van grootste bedrijven in de Nederlandse

groensector. Maar de ambities van het bedrijf, met een hoofdvestiging in Sneek,

reiken verder. Men wil nog sneller kunnen anticiperen op nieuwe ontwikkelingen.

Om dat mogelijk te maken heeft NOM Finance Donkergroen een mezzanine-

financiering verstrekt, een nieuw financieringsinstrument. ‘Met de lening

kunnen we meer innovaties door-

voeren en de vele marktkansen

versneld oppakken.’

‘De economische waarde van groen wordt onderschat’

}

NOMmer Ruud van Dijk en

Anja Kanters van Donkergroen

• I N V E S T E R E N I N O N T W I K K E L I N G

9

‘Groen is een economische factor van belang’, stelt

Anja Kanters. ‘Dat wordt vaak onderschat. Een huis in

een wijk waar veel groen is, is letterlijk meer waard dan

wanneer groen in de omgeving ontbreekt. Kijk maar

eens naar de mislukte Vinex-wijken. Hoe anders had het

kunnen lopen met een goede groeninvulling. En neem

kinderen die in een leefbare en inspirerende omgeving

buiten moeten kunnen spelen. Of het bevorderen van

meer beweging bij ouderen. Allemaal zaken die je kunt

vertalen in economische waarde. Helaas wordt dat nogal

eens vergeten.’ Anja is directeur en medeaandeelhouder

van Donkergroen, een landelijk opererende organisatie

van creatieve groendenkers en doeners met een vernieu-

wende kijk op de beleving van binnen- en buitenruimte.

Het familiebedrijf, in 1961 opgericht door Hessel Donker,

werkt vanuit 15 locaties in Nederland en behoort tot

de top drie van de groenbranche. Momenteel kent

Donkergroen ruim 500 medewerkers, in het hoog-

seizoen oplopend tot maar liefst 700. Tuinarchitecten,

adviseurs, hoveniers, stratenmakers, noem maar op.

Ze werken onder meer aan (binnen)tuinen, terreinen,

parken, speelplekken en daktuinen.

Bewezen track recordWe spreken Anja in haar werkkamer op de hoofdvesti-

ging in Sneek. Ze groeide op in Breda, zegt ze. Maar de

grote stad was niets voor haar. Liever wilde ze buitenaf

wonen. ‘Het buitenleven heeft me altijd erg getrokken.

Maar voor iemand met amper inkomen was dat niet

haalbaar. Op zoek naar ruimte om te leven en te wonen

kwam ik uiteindelijk in Sondel, in Gaasterland, terecht.‘

In 1977 kwam ze in dienst bij Donkergroen. Tien jaar

later werd ze er directeur en sinds 1991 is ze medeaan-

deelhouder van het nog immer ambitieuze groenvoorzie-

ningsbedrijf. Ook Ruud van Dijk, Investment manager

van de NOM, is bij het gesprek aanwezig. Hij ontmoette

Anja voor het eerst in 2010. Een kortstondige ontmoe-

ting, om te kijken of Donkergroen en de NOM wellicht

iets voor elkaar konden betekenen. Tot iets concreets

kwam het destijds niet. Onlangs zocht Ruud wederom

contact. ‘NOM Finance heeft sinds kort een nieuw finan-

cieringsinstrument, een mezzanine-financiering’, legt

hij de reden uit. ‘Het is een achtergestelde lening met

}

• F E B R U A R I 2 0 1 4

10

een looptijd van ongeveer zes jaar. De lening is bedoeld

om de financiële structuur van een bedrijf te versterken,

zonder dat NOM Finance aandeelhouder wordt. Door

het inzetten van een mezzanine-financiering kunnen

we wellicht een hefboom naar andere financiers bewerk-

stelligen. In eerste instantie proberen we met de lening

vooral familiebedrijven en bestaande bedrijven met een

bewezen track record uit te dagen om juist nu investerin-

gen te doen die anders niet of in mindere mate zouden

worden gedaan. Donkergroen, een innovatief bedrijf met

veel aandacht voor product- en marktontwikkeling, paste

naar mijn idee perfect in dat profiel.’

Prima momentRuud heeft niets teveel gezegd. Zijn verhaal maakte

Anja direct enthousiast. Ze had het gevoel dat de lening

Donkergroen zeker van pas kon komen. Het bedrijf blijft

tenslotte maar groeien en vooral innoveren. ‘Toch doe ik

als het even wat lastiger wordt een pas op de plaats’, ver-

telt ze. ‘Want ik let uiteraard wel goed op de centen. Op

dat soort momenten benader je de markt net iets voor-

zichtiger. Een mezzanine-financiering maakt het voor

ons mogelijk om, naast onze reguliere investeringen, nog

meer innovaties door te voeren en de vele marktkansen

versneld op te pakken.’ De introductie van het nieuwe

financieringsproduct kwam voor Donkergroen boven-

dien op een prima moment. Het bedrijf had recent

Verwijmeren Groen uit het Brabantse Etten Leur overge-

nomen en is momenteel bezig met een tweetal kleinere

overnames. Daarnaast zijn activiteiten opgestart in het

Belgische Wilrijk, nabij Antwerpen. En ook worden, in

het kader van de nieuwe participatiewet, gesprekken met

overheden gevoerd om nieuwe programma’s te ontwik-

kelen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

Trots Het traject voor het verstrekken van een mezzanine-

financiering is vrijwel identiek aan dat van een participatie.

Met dat verschil dat de NOM zich bij de analyse direct

kan focussen op de lange termijn. Ruud: ‘Wat is de

waarde van het bedrijf? Hoe zit de aandeelhoudersstruc-

tuur in elkaar? Dat soort vragen kun je allemaal over-

slaan. Wel kijk je in vergelijking met een participatie nog

meer naar het management. Je staat immers op afstand

en dat blijf je ook. Dat betekent dat je het bedrijf zeer

kritisch doorlicht en onder alle stenen kijkt. Voordat je

de mezzanine-financiering daadwerkelijk verstrekt moet

je het volste vertrouwen in het management hebben. Bij

Donkergroen was dat 100% het geval. Wat me, naast het

innovatieve karakter, vooral is opgevallen is dat mede-

werkers bevlogen zijn en met veel trots over het bedrijf

spreken. Er is natuurlijk wel een zakelijke cultuur, maar

de sfeer is er een van ‘hard werken’ en toch ook gemoe-

delijk. Het is een echt familiebedrijf.’

Ruud van DijkInvestment manager NOMT (06) 215 185 09 • E vandijk@nom.nl

|

• I N V E S T E R E N I N O N T W I K K E L I N G

11

Vaak krijgen wij de vraag hoe bedrijven zelf een begin kunnen

maken met online marketing. In deze nieuwe rubriek wil ik

u graag kennis laten maken met een aantal tools die wij vaak

gebruiken in de oriënterende fase. Deze fase kan ook gezien

worden als een soort van 0-meting van uw huidige site en

internetmarketing.

Online tools Open Site Explorer (http://www.opensiteexplorer.org/)

Deze tool geeft inzicht in de prestaties van uw site ten op-

zichte van uw concurrentie. Open Site Explorer laat zien wat,

hoeveel en waar er naar uw site gelinkt wordt. Tevens laat de

tool zien hoe uw site door Google gewaardeerd wordt. Daar-

naast kunt u de prestaties van uw eigen site vergelijken met

die van directe concurrenten.

Adwords Keyword Planner(http://adwords.google.com/keywordplanner)

Wat zijn voor u interessante zoekwoorden om uw website

voor te optimaliseren of betaald zoekwoorden in te kopen?

Met de Adwords Keyword Planner kunt u bekijken hoe

vaak er gezocht wordt op bepaalde zoekwoorden.

Noot: u moet een Google-account hebben en ingelogd zijn om

deze tool te gebruiken.

Tips & Trics Online Marketing

Door: Melle Renema (twitter.com/mellerenema)Partner & Google Analytics specialist @ De Beste Koffie

Online marketing: Waar begint u?

Vaak krijgen wij de vraag hoe bedrijven zelf een begin kunnen maken met online marketing.Wetende dat het toch een complexe zaak is, wil ik u graag kennis laten maken met een aantaltools die wij vaak gebruiken in de oriënterende fase. Deze fase kan ook gezien worden als eensoort van 0­meting van uw huidige site en internet marketing.

Online tools

Open Site Explorer

(http://www.opensiteexplorer.org/)of ‘google’ op “open site explorer”

Deze tool geeft u inzicht in de prestaties van uw site ten opzichte van uw concurrentie. OpenSite Explorer laat zien wat hoeveel en waar er naar uw site gelinkt wordt. Tevens laat de tool ook

Adwords Keyword Planner (http://adwords.google.com/keywordplanner)of ‘google’ op “adwords keywordplanner”

Wat zijn voor u interessante zoekwoorden om uw website voor te optimaliseren of betaaldzoekwoorden in te kopen? Met de Adwords Keyword Planner kunt u bekijken hoe vaak ergezocht wordt op bepaalde zoekwoorden.

Noot: U moet een Google account hebben en ingelogd zijn om deze tool te gebruiken

Google Trends (http://www.google.nl/trends)of ‘google’ op “google trends”

In navolging op de Keyword planner is het van belang om te kijken naar zoektrends. Stel: U heefteen vakantiepark en verhuurt bungalows: Is het dan verstandig om de term bungalows te kiezenof is het verstandiger om vakantiehuis of chalet te gebruiken met het oog op de toekomst? MetGoogle Trends vindt u antwoord op zulke vragen.

Online marketing: waar begint u?

Door: Melle RenemaPartner & Google Analytics-specialist @ De Beste Koffie

Voeg Melle toe op LinkedIn (nl.linkedin.com/in/mellerenema)

en/of volg hem op Twitter (twitter.com/mellerenema).

12

• F E B R U A R I 2 0 1 4

Google Trends (http://www.google.nl/trends)

In navolging op de Keyword Planner is het van belang om

te kijken naar zoektrends. Stel: u heeft een vakantiepark

en verhuurt bungalows: is het dan verstandig om de term

bungalows te kiezen of is het verstandiger om vakantie-

huis of chalet te gebruiken met het oog op de toekomst?

Met Google Trends vindt u antwoord op zulke vragen.

SEO-tips voor je website (http://seositecheckup.com/)

De online vindbaarheid van uw website valt of staat met

techniek, snelheid en content. Deze online tool geeft u

snel inzicht hoe Google-vriendelijk uw website is en op

welke punten u uw site qua techniek, snelheid en content

moet verbeteren.

Meer weten?Samen met Schelte Meinsma en Alex van Ginneken heb

ik een boek geschreven genaamd ‘Fact Based Marketing’,

waar ook een online versie (whitepaper) van is. Deze

whitepaper kunt u vinden op www.debestekoffie.nl.Hierin komen meer online tools aan bod en vertellen we

ook meer over succesvol online ondernemen.

In het volgende artikelIn de volgende editie van de Nommer vertel ik meer over

Google Analytics en waarom dit web-analytics-pakket

van essentieel belang is om online succesvol te zijn of te

worden.

Adwords Keyword Planner (http://adwords.google.com/keywordplanner)of ‘google’ op “adwords keywordplanner”

Wat zijn voor u interessante zoekwoorden om uw website voor te optimaliseren of betaaldzoekwoorden in te kopen? Met de Adwords Keyword Planner kunt u bekijken hoe vaak ergezocht wordt op bepaalde zoekwoorden.

Noot: U moet een Google account hebben en ingelogd zijn om deze tool te gebruiken

Google Trends (http://www.google.nl/trends)of ‘google’ op “google trends”

In navolging op de Keyword planner is het van belang om te kijken naar zoektrends. Stel: U heefteen vakantiepark en verhuurt bungalows: Is het dan verstandig om de term bungalows te kiezenof is het verstandiger om vakantiehuis of chalet te gebruiken met het oog op de toekomst? MetGoogle Trends vindt u antwoord op zulke vragen.

De NOM on Tour op 19 februari jongstleden ging

over Het nieuwe zoeken. Vroeger zochten we iets op

Google. Nu weet Google waar we zijn, wie we zijn en

wat we zoeken. Dus moet je als ondernemer mee op

de infrastructuur die er al ligt. Want anders word je

niet gevonden. En als je dan gevonden wordt, kun

je dan zelfs geld verdienen via het internet? Jazeker!

Internetondernemer Schelte Meinsma liet zien hoe

het werkt, hoe je stuurt en optimaliseert en uiteinde-

lijk verdient via het internet. De aanwezigen werden

verrast met handige tips en nieuwe inzichten. Dit in

combinatie met de presentatie van directeur Jeroen

Wiggers van gastbedrijf API uit Emmen maakte deze

NOM on Tour tot een door de aanwezigen enthou-

siast ontvangen middag. API is gespecialiseerd in

toegepast onderzoek naar polymeren. Ze beschikken

over een uitstekend ingericht laboratorium en een

complete pilot-plant. In het laboratorium is alle

apparatuur voorhanden die nodig is voor een gede-

tailleerde analyse en karakterisering van polymeren.

@Jeroen en Ank Wiggers: hartelijk dank voor de

gastvrijheid!

Houd www.nom.nl in de gaten voor informatie over

de volgende NOM on Tour!

Het Nieuwe Zoeken

13

• I N V E S T E R E N I N O N T W I K K E L I N G

Van huis uit is Theo de Jong elektrotechnicus. Vrijwel

zijn hele arbeidsleven heeft hij zich bewogen in de

wereld van de kleine elektronica, telecommunicatie en

beveiligingsystemen. Ooit bouwde hij, gefascineerd door

de opkomst van elektrisch vervoer, een personenauto

om naar een elektrisch model. Geweldig vond hij dat.

Vooral ook omdat hij wist dat voor elektrisch vervoer

een grote toekomst in het verschiet ligt. ‘Maar ik wist

ook dat het nog lang zou duren voordat een volwassen

elektrische auto voor iedereen beschikbaar is’, vertelt

Theo. ‘Bovendien is de productie zeer kapitaalintensief.

Ik heb me daarom gericht op betaalbare oplossingen die

gebruikers zowel milieu- als praktische voordelen biedt.

Uiteindelijk heeft dat in 2009 geresulteerd in de oprich-

ting van Frisian Motors.’

Elektrische transporterDe onderneming uit Bakkeveen levert elektrisch aan-

gedreven werk- en voertuigen, met name voor gebruik

in de agrisector. Het productontwerp en het design

gebeuren veelal in eigen huis, de productie vindt in het

buitenland plaats. Een werkwijze die Frisian Motors in

staat stelt om kwalitatief goede producten te leveren, een

drietal momenteel, die qua prijsniveau gelijkwaardig zijn

aan met brandstof aangedreven modellen. Zo introdu-

ceerde het als eerste bedrijf in Europa een full electric

tuintractor & zitmaaier: de FM-30. ‘Binnenkort lanceren

we twee nieuwe producten die wederom een toonbeeld

zijn van innovatie en praktische toepasbaarheid’, blikt

Theo vooruit. ‘Een elektrische transporter met een vier-

wielaandrijving en een volledig elektrische minishovel.’

Frisian Motors richt zich op het ontwerpen en produceren van elektrisch aangedreven

werk- en voertuigen voor de agrarische-, recreatie- en transportsector. In deze groei-

markt staat het bedrijf uit het Friese Bakkeveen aan de vooravond van twee kansrijke

productintroducties. Om kansen optimaal te benutten heeft de NOM Frisian Motors

een Aanjaagfinanciering verstrekt.

NOM gelooft in groeipotentie Frisian Motors

Toonbeeld van innovatie en praktische toepasbaarheid14

• F E B R U A R I 2 0 1 4

Kansrijke productenIn de zoektocht naar groeifinanciering voor de aan-

staande productintroducties kwam Theo in contact met

de NOM. De ontwikkelingsfinanciering was door Frisian

Motors al zelf geregeld. ‘Met het oog op huidige en ver-

wachte marktontwikkelingen komen we met twee zeer

kansrijke producten’, vervolgt Theo. ‘Als die producten

straks klaar zijn, moet je ervoor zorgen dat je continu

voorraad in huis hebt. De financiering daarvan willen

we voor de komende jaren gereed hebben. Dankzij een

Aanjaagfinanciering van de NOM is dat inmiddels ook

gelukt.’ Frisian Motors is een jong bedrijf met een gereed

en veelbelovend product dat bovendien opereert binnen

de Topsectoren. Energie in dit geval. Het voldeed daar-

mee aan alle criteria om voor de achtergestelde lening in

aanmerking te komen. ‘De productintroducties hebben,

net als hun andere elektrisch aangedreven werk- en voer-

tuigen, alles te maken met duurzame mobiliteit’, bena-

drukt Investment manager Jan Martin Timmer van NOM

Finance. ‘Elektrisch vervoer is een enorme groeimarkt.

Alle reden dus om met elkaar in gesprek te gaan.‘

Innovatie als doorlopend procesOm een nog scherper beeld te krijgen deed Jan Martin

Timmer een marktonderzoek, inclusief gesprekken met

potentiële klanten van Frisian Motors. De resultaten

bevestigden zijn goede gevoel. De producten van het

Friese bedrijf bleken niet storingsgevoelig, zijn energie-

zuinig en in aanschaf concurrerend met conventionele

werk- en voertuigen. ‘Binnen de doelgroep, die verras-

send groot is, bleek grote behoefte aan de bestaande en

nieuwe producten van Frisian Motors’, vertelt Jan Martin.

‘Daarnaast heb ik gesproken met Fred Sterk, een mede-

aandeelhouder van het bedrijf. Fred, geen onbekende van

de NOM, is een ervaren ondernemer en informal investor

die zijn kennis en ervaring actief ter beschikking stelt aan

de bedrijven waarin hij participeert. Ook zijn verhaal was

uitsluitend positief. Wat mij persoonlijk erg aanspreekt is

dat Theo de Jong innovatie ziet als een doorlopend proces.

Hij luistert goed naar zijn klanten en maakt op basis van

een specifieke behoefte een testmodel. Om die vervolgens

samen met de klant door te ontwikkelen tot een eindpro-

duct. Dat proces herhaalt hij continu. Daar zijn wij erg van

gecharmeerd.’

Warme leadsTheo de Jong is tevreden over de samenwerking met de

NOM. Er was vanaf dag één een goede klik, zegt hij. ‘Er is

een goede structuur neergelegd en er zijn heldere afspraken

gemaakt. Jan Martin Timmer zat goed in de materie en is

bovendien pragmatisch ingesteld. Dat betekent dat je snel

kunt schakelen. We willen de nieuwe elektrische trans-

porter en de elektrische minishovel nu zo snel mogelijk

productierijp maken. Daarnaast zijn we bezig met het

genereren van warme leads.

Zodat we de producten straks

ook direct kunnen uitleveren.’

AanjaagfinancieringU heeft een gereed product en weet dat u kansrijk bent. De toege-

voegde waarde van uw product is reeds bewezen. En nu doorpakken!

Om die extra stap te zetten heeft u kapitaal nodig. Betreft dit een

bedrag tussen € 50.000,- en € 200.000,-? Dan kunt u in aanmerking

komen voor de NOM Aanjaagfinanciering; een achtergestelde lening

voor kansrijke, jonge bedrijven opererend binnen de Topsectoren of

provinciale speerpunten (chemie, creatieve industrie, energie, high

tech systems, logistiek, life sciences, tuinbouw, agrifood, water, bio-

based economy, sensortechnologie en healthy ageing).

Weten of u voor een Aanjaagfinanciering in aanmerking komt? Doe

dan de NOM Financieringscheck op www.nom.nl. Alle vragen positief

beantwoord? Neem dan contact met ons op.

NOM gelooft in groeipotentie Frisian Motors

Toonbeeld van innovatie en praktische toepasbaarheid

Jan Martin TimmerInvestment manager NOMT (06) 292 408 99 • E jmtimmer@nom.nl

15

• I N V E S T E R E N I N O N T W I K K E L I N G

Ruim tweehonderd vertegenwoordigers van het bedrijfs-

leven, kennisinstellingen en overheden waren op de

tweede editie van WaterLink, het symposium dat een

brug wil slaan tussen vraag en aanbod in de watertech-

nologie, afgekomen. Nu het symposium voor het tweede

achtereenvolgende jaar zoveel bezoekers trekt lijkt het

symposium een ‘blijvertje’ op de behoorlijk volle agenda

van watertechnologie-evenementen in Nederland. Op

het programma stonden onder andere workshops over

actuele thema’s zoals financieringsmogelijkheden en

fiscale voordelen voor innovaties in de waterketen, de

waarde van water in de foodindustrie en watermanage-

ment in het moderne agrarische bedrijf.

De spannende finale van de ‘Water Alliance Innovation

Stimulation Award 2013’ was een van de hoogtepunten

van het symposium. Met de prijs wil initiatiefnemer

Water Alliance het innovatief ondernemerschap in de

sector stimuleren. Acht innovatieve watertechnologie-

bedrijven presenteerden hun innovatie. Dit hadden zij

ook in november gedaan tijdens de internationale beurs

Aquatech in Amsterdam. Na telling van de scores in Am-

sterdam en Leeuwarden ging Stefan van der Molen van

Blue Leg Monitor met de ‘iQWtr’ - een soort ‘buienradar

voor de waterkwaliteit’ - met de hoogste eer strijken. Het

bedrijf uit Sneek ontwikkelde een instrument dat, gekop-

peld aan een app op de smartphone, exact kan meten

Het gaat steeds beter met het innovatieklimaat in Noord Nederland. Men hoeft de edities van

‘de Nommer’ van de laatste twee jaar er maar op na te slaan om te concluderen dat het aantal

vernieuwende initiatieven is toegenomen in het Noorden. Dat werd nog eens bevestigd tijdens

het symposium ‘WaterLink’, half januari in het WTC Leeuwarden. Hier werd onder grote belang-

stelling de ‘Water Alliance Innovation Stimulation Award 2013’ uitgereikt aan het Friese bedrijf

Blue Leg Monitor met de innovatie ‘iQWtr’, een intelligente kwaliteitsmeter van water.

Innovatieprijs voor ‘buien radar voor waterkwaliteit’Symposium WaterLink lijkt blijvertje

• F E B R U A R I 2 0 1 4

16

Alex BerhituBusiness Development Manager Watertechnologie NOMT (06) 255 472 69 • E berhitu@nom.nl

hoe schoon het water is. De innovatie is onder andere

geschikt voor waterliefhebbers zoals duikers, zwemmers,

booteigenaren en vissers. Door de gegevens over de

waterkwaliteit te delen op internet, kunnen gebruikers

samen een overzicht maken van de kwaliteit van het wa-

ter in Nederland en mogelijk ook internationaal. Met de

Water Alliance Innovation Stimulation Award wint Blue

Leg Monitor een intensief ondersteuningstraject op het

gebied van marketing en matchmaking, inclusief gratis

deelname aan een belangrijke internationale vakbeurs.

De bezoekers van WaterLink doneerden ruim 3000 euro

voor ’Water for Everyone’. Deze stichting is betrokken bij

duurzame projecten op het gebied van schoon drinkwa-

ter en sanitaire voorzieningen voor mensen, ongeacht

hun nationaliteit en religie, in ontwikkelingslanden of

landen die zijn getroffen door natuurrampen of interne

conflicten zoals burgeroorlogen.

Samen met publieke en private marktpartijen, overheden

en kennisinstellingen wil de Water Alliance ondersteuning

bieden bij het vermarkten van ideeën en concepten op

het gebied van duurzame en innovatieve watertechno-

logie. NOMmer Alex Berhitu is niet alleen tijdens het

WaterLink Symposium de enthousiaste spreekstalmeester

maar tevens één van de bedenkers van de WIS-competitie

en het aanspreekpunt voor Business Development binnen

de Water Alliance.

Innovatieprijs voor ‘buien radar voor waterkwaliteit’

Alex Berhitu (NOM), Stefan van der Molen (Blue Leg Monitor) en Hein Molenkamp (Water Alliance)

17

• I N V E S T E R E N I N O N T W I K K E L I N G

Eisse Luitjens,aanjager voor de clusterorganisatieAgrifood & Biobased

Kennisdelen en samen innoveren voortoekomstig succesOf Luitjens tevreden is? En óf hij tevreden is! De grote

belangstelling voor de bijeenkomst en het enthousiasme

van de deelnemers mag wat dat betreft maatgevend

zijn. Na afloop kwamen er bovendien veel reacties die

zijn indruk bevestigden. Bedrijven, maatschappelijke

organisaties en kennisinstellingen zijn doordrongen

van de urgentie om niet alleen kennis te delen, maar

ook om samen innovatieve routes te verkennen die

leiden tot nieuwe ondernemingssuccessen. Tijdens de

bijeenkomsten passeerden al vele voorbeelden de revue:

het verwaarden van koolhydraten en eiwitten, neven-

stromen en plantinhoudstoffen als basis voor nieuwe

producten. Het gonst van de nieuwe ontwikkelingen en

dat inspireert. Die inspiratie omzetten in nieuwe ontwik-

kelingen en netwerken, dat is wat Eisse Luitjens betreft

de opgave voor Greenlincs en de partijen die zich bij de

AgroAgenda, de innovatieagenda voor de agrifood en

bioeconomie in Noord-Nederland, hebben aangesloten.

Eind januari troffen ruim 100 vertegenwoordigers van bedrijven, kennisinstellingen, overheden en maat-

schappelijke organisaties elkaar in Bakkeveen, om de aftrap mee te maken van de AgroAgenda Noord Ne-

derland. Een paar weken later schuiven we aan tafel bij Eisse Luitjens, om te peilen of die bijeenkomst heeft

gedaan wat hij ervan hoopte. Luitjens is programmamanager voor Agrifood & Biobased. Daarvoor werd

de clusterorganisatie ‘Greenlincs’ opgericht.

Als ‘captain’ van Greenlincs is het zijn opdracht

om met alle ketenpartijen uit Noord-Nederland

de agro & foodsector te helpen innoveren in de

richting van een sterke biobased regio.

Noord-Nederland ontwikkelt zich sterk op het brede terrein van

de biobased economy. In elk van de drie noordelijke provincies

worden concrete projecten uitgevoerd en vindt beleidsontwik-

keling plaats. Innovatieve, kleine bedrijven roeren zich, maar ook

grote ondernemingen weten zich omringd door gespecialiseer-

de kennis(instellingen). De biobased economy is steeds nauw

verweven met andere economische sectoren: in Groningen en

Drenthe wordt die in één adem genoemd met de (groene) chemie

en agro, in Fryslân ligt de combinatie naar watertechnologie en

zuivel. Ook zijn er in de provincies verrassende combinaties naar

energie, healthy ageing en sensortechnologie.

‘Greenlincswil voertuig zijn voor onde

• F E B R U A R I 2 0 1 4

18

}

De NOM en de AgroAgenda: de regio heeftveel te biedenEr was een flinke aanloop nodig, zegt Luitjens: ‘We zijn als

NOM al in 2007 begonnen met de aandacht voor biobased

en agribusiness. Zo’n nieuwe ontwikkeling heeft tijd nodig,

dat is logisch. Pioniers zijn in die fase belangrijk. De drie

provincies zijn vol overtuiging aangehaakt en kunnen pro-

jectmatig aan de slag om partijen aan elkaar te verbinden

en initiatieven los te trekken.’ Halverwege 2013 leverde

dat, onder aanvoering van professor Rudy Rabbinge de

AgroAgenda Noord Nederland op. ‘Een innovatieagenda

voor de agrifood en bioeconomie, die door belanghebben-

den zelf is opgesteld’, benadrukt Luitjens, ‘en daarmee dus

een product van en voor de markt.’ Ondertekenaars van

die agenda zijn ondernemingen als Avebe, FrieslandCam-

pina en Ecostyle, kennisinstellingen als VHL en Nordwin

College, LTO-Noord, de provincies en de Milieufederaties.

‘Het komt er nu op aan om met hen samen die agenda uit

te rollen’, zegt Luitjens, ‘en in binnen- en buitenland de

voedingsmiddelenindustrie met z’n ketenpartners op het

podium te zetten. Want de noordelijke regio heeft echt

veel te bieden!’

Gezond, duurzaam en concurrerendClusterorganisatie Greenlincs gaat die opgave ondersteunen,

met de partners in de AgroAgenda als belangrijke ambas-

sadeurs. De agro & foodsector staat de komende jaren wel

voor een flinke uitdaging, vindt Luitjens. Zowel maat-

schappelijke druk als de eigen motivatie van bedrijven

leiden tot verduurzaming en ook Europees landbouwbeleid

dwingt tot innovatie. Wat betekent dat voor de opgave in

het Noorden? Luitjens steekt drie vingers in de lucht en

somt op: ‘Bedrijven zullen ten eerste marktgerichter gaan

produceren. Leveren wat de omgeving vraagt. Daar hoort

bij dat ze de opgave hebben om te vergroenen, zowel in

de bedrijfsvoering als in productieprocessen en technieken.

Tenslotte zijn er de maatschappelijke wensen die tot

nieuwe uitdagingen leiden, bijvoorbeeld als het gaat om

dierwelzijn, biodiversiteit en landschap, de relatie boer en

burger en burger en gezonder voedsel.’

De lat ligt dus hoog als het gaat om de vraag wanneer de

AgroAgenda, die innovatieagenda voor de noordelijke

agrifood en bioeconomie, succesvol is? ‘Uiteraard’, vindt

‘Greenlincskennissector’rnemers en

• I N V E S T E R E N I N O N T W I K K E L I N G

19

|

Eisse LuitjensProgrammamanager GreenlincsT (06) 534 246 29 • E luitjens@greenlincs.nl

Luitjens, ‘het gaat wel ergens om! We willen tenslotte

bijdragen aan een gezonde, concurrerende en duurzame

sector. Dat bereiken we niet door op de handen te gaan

zitten en elkaar aan te kijken. Halen en brengen, inspireren

en delen (boeien en binden, zoals iemand laatst zei),

daar moet het in het netwerk over gaan. In mijn stuur-

groep zijn zowel de ondernemers en kennisinstellingen

als de overheden en maatschappelijke organisaties

vertegenwoordigd. Als ik die het komende jaar enthousiast

en tevreden zie deelnemen in nieuwe ontwikkelingen, dan

bereiken we veel.’ Luitjens is even stil en merkt dan op:

‘We zijn niet alleen een projectenmachine. Wat ik wil

bereiken is dat we processen stimuleren die leiden tot

verrassende nieuwe ontwikkelingen en dat de deelne-

mers daarin waardevolle contacten en contracten op

doen die leiden tot vernieuwende, concurrerende activi-

teiten in de bedrijven. Natuurlijk streef ik wel naar een

substantiële omvang, we willen er toe doen.’

Meedoen? Ja, met opgestroopte mouwenDe start in januari levert veel handvatten om in 2014

stevig aan de weg te timmeren. Clusterorganisatie

Greenlincs is daarvoor het vehikel. Hoe? ‘We komen

dit jaar met een uitnodigende kalender om partner in

de AgroAgenda te zijn’, zegt Luitjens. De website www.

greenlincs.nl wordt ingericht als ‘basiskamp’. Daar wordt

informatie gedeeld, prikkelende voorbeelden uitgelicht,

de linken gelegd naar andere initiatieven en een actuele

kalender opgenomen. ‘We zullen dit jaar in elk geval

nog twee keer een bijeenkomst organiseren zoals die in ja-

nuari’, zegt Luitjens. ‘Dat worden bijeenkomsten om met

opgestroopte mouwen aan mee te doen. Hard aan het

werk in goed gezelschap, met een informeel glas op een

inspirerende plek, dát is het beeld dat ik daarvan heb.’

Aanmelden als partner in de AgroAgenda Noord Nederland kan

via de website www.greenlincs.nl of door een email te sturen naar

luitjens@greenlincs.nl. Op de website is de AgroAgenda ook als

PDF te downloaden en u ziet er een filmische impressie van de

bijeenkomst in januari.

}

• F E B R U A R I 2 0 1 4

20

EEN FOTOGRAFISCHE K I JK OP HE T NOORDENBLIKVANGER

Foto:

Jan Zeeman | Fotografie

M 06 - 36 17 57 65

E jhz@telfort.nl

I www.janzeeman.net

‘Dit typische ‘Van Warmerdamdecor’ kwam ik tegen tijdens een wandel-

reportage rond Meerstad, aan de noordzijde. Een bewoonde wereld en toch

leeg, zoals in de film de Noorderlingen en de Wisselwachter. Vandaar de

associatie. Bij dekrantvantoen.nl kun je van de wandeling een impressie zien

en lezen. Zoektermen ‘zeeman’, ‘inki’ en ‘meerstad’.

Eisse LuitjensProgrammamanager GreenlincsT (06) 534 246 29 • E luitjens@greenlincs.nl

• I N V E S T E R E N I N O N T W I K K E L I N G

21

Agri

BBE

Food

Legenda

1

1

1

1

11

1

2

1

1

1

2

1

3

2

2

7

19

1

1

1

1

1

11

212

2

1

4

11

1

11

11

11

1

1

1

1

2

1

1

3

2

1

1

11

1

4

1

1

1

1 1

2

2

2

21

2

3

3

31

1

1

1

1

2

2

2

4

10

4

2

1

1

1

1

1 1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

2

1

Harlingen

Franeker

Sexbierum

Klooster-Lidlum

Bolsward

Lemmer

Balk

Elahuizen

Hoogeveen

Beilen

Wijster

Meppel

Coevorden

Klazienaveen

Appelscha

Oosterwolde

Heerenveen

Gorredijk

Nijehaske

Sint-johannesga

Rotstergaast

Joure

Wolvega

Workum

EMMEN

LEEUWARDEN GRONINGEN

ASSEN

Haren

Noordlaren

Zuidlaren

Hoogezand

Sappemeer

Foxhol

ZoutkampWinsum

Gasseltenijveen

Eemsmond

Warffum

Appingedam

Delfzijl

Farmsum

Drachten

Ferwert

Dokkum

Garyp

Sneek

Eelde

Tynaarlo

Grootegast

Vierverlaten

Leek

Roden

Oude Pekela

Valthermond

Ter Apelkanaal

Musselkanaal

Scheemda

Veendam

Bad Nieuweschans

Metslawier

Orvelte

Hallum

Hilaard

St. Nicolaasga

1 1

1

4

1 1 1

1

1

1

Wageningen

Arnhem

Bleiswijk

Enschede

Genemuiden

Lelystad

Lichtenvoorde

Monnickendam

DE BIO-ECONOMIE IN BEELD

20

85

99

22

• F E B R U A R I 2 0 1 4

22

1

1

1

1

11

1

2

1

1

1

2

1

3

2

2

7

19

1

1

1

1

1

11

212

2

1

4

11

1

11

11

11

1

1

1

1

2

1

1

3

2

1

1

11

1

4

1

1

1

1 1

2

2

2

21

2

3

3

31

1

1

1

1

2

2

2

4

10

4

2

1

1

1

1

1 1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

2

1

Harlingen

Franeker

Sexbierum

Klooster-Lidlum

Bolsward

Lemmer

Balk

Elahuizen

Hoogeveen

Beilen

Wijster

Meppel

Coevorden

Klazienaveen

Appelscha

Oosterwolde

Heerenveen

Gorredijk

Nijehaske

Sint-johannesga

Rotstergaast

Joure

Wolvega

Workum

EMMEN

LEEUWARDEN GRONINGEN

ASSEN

Haren

Noordlaren

Zuidlaren

Hoogezand

Sappemeer

Foxhol

ZoutkampWinsum

Gasseltenijveen

Eemsmond

Warffum

Appingedam

Delfzijl

Farmsum

Drachten

Ferwert

Dokkum

Garyp

Sneek

Eelde

Tynaarlo

Grootegast

Vierverlaten

Leek

Roden

Oude Pekela

Valthermond

Ter Apelkanaal

Musselkanaal

Scheemda

Veendam

Bad Nieuweschans

Metslawier

Orvelte

Hallum

Hilaard

St. Nicolaasga

DE BIO-ECONOMIE IN BEELD

23

• I N V E S T E R E N I N O N T W I K K E L I N G

23

Efficiency in de zorg is een dilemma. Grote angst is of er

met al die bezuinigingen nog wel voldoende aandacht

besteed kan worden aan waar het echt om draait: het ver-

lenen van kwalitatief goede zorg. Er is vraag naar slimme

oplossingen waardoor medewerkers efficiënter kunnen

werken en zich meer kunnen focussen op hun werkelijke

taken. Binnen de sector is inmiddels de bewustwording

toegenomen dat er voor verbeterplannen samengewerkt

moet worden met bedrijven.

Een goede ontwikkeling, vindt Jan Martin Timmer. ‘Zorg

is een van de aandachtsgebieden binnen de sector Life

Sciences van de NOM. Als NOM hebben we een goed

zicht op de sector. We hebben niet direct met zorginstel-

lingen te maken maar wel met commerciële bedrijven die

de zorg bedienen met een innovatief product. Doordat we

als NOM goed ingevoerd zijn in specifieke netwerken en

ervaring hebben binnen deze sector kunnen we de zicht-

baarheid van dit soort initiatieven vergroten, verbanden

leggen en zo bedrijven met elkaar verbinden.’

Verder vooruit kijken

Het implementeren van nieuwe producten in de zorg

is een proces van lange adem. Besluitvorming verloopt

vaak via veel verschillende organisatielagen. Een van de

grootste uitdagingen van de ondernemer is om met de

‘beslisser’ aan tafel te komen. Daarna volgen vaak lange

trajecten van testen op de werkvloer, afstemming met

midden en hogermanagement, budgetafstemming, etc.

Zorg heeft een ander dna dan commerciële sectoren, is

de conclusie van Jan Martin. ‘Voor de NOM betekent dat

dat er anders gekeken wordt naar de financieringsstruc-

tuur van nieuwe zorgproducten. We kijken verder vooruit

dan bij andere business. Doordat trajecten langer duren,

zijn de risico’s groter. Je kunt nog zo goed onderzoek doen

naar wat er gebeurt in de markt, maar je hebt niet altijd

precies in beeld wat er in het hele landschap gebeurt. Als

je lang moet wachten op de introductie van je product

kan het ook zomaar gebeuren dat je door de concurrent

wordt gepasseerd.’

Ict-gerelateerdToch komen steeds meer serieuze ondernemers met

slimme oplossingen voor de branche. Ook de kwaliteit

van de plannen die hun weg vinden naar de NOM neemt

toe. Verheugend, vindt Jan Martin. ‘Veel van de initia-

tieven zijn ict-gerelateerd en richten zich op een andere

organisatie van front- en backofficesystemen. Dat sluit

goed aan op wat verpleegkundigen en verzorgenden het

liefst willen: kwaliteit leveren en zich zo weinig mogelijk

bezighouden met zaken als organisatie en administratie.’

Repoint uit Heerenveen en Zorg Office Nederland uit

Stadskanaal zijn mooie voorbeelden van noordelijke

ondernemers die er vroeg bij waren en inzagen waar de

veranderende zorgmarkt echt op zit te wachten. Met

hun businessplan wisten ze de NOM te overtuigen hen

te ondersteunen met een Aanjaagfinanciering.

ICT maakt zorg beter

}

In een tijd dat marktwerking in de zorg nog steeds een heet hangijzer is en besluitvorming

van de overheid steeds meer zorgorganisaties en inmiddels ook gemeenten tot verregaande

reorganisaties noopt, zijn initiatieven van ondernemers die de sector daarbij helpen meer

dan welkom. En die komen er steeds meer. De afgelopen jaren is er een toename van het aan-

tal kwalitatieve financieringsaanvragen voor slimme zorgdiensten en -producten, constateert

Jan Martin Timmer, Investment manager van de NOM.

24

• F E B R U A R I 2 0 1 4

managementinformatie’, vertelt Hans. ‘Het hele werktra-

ject wordt op deze manier inzichtelijk gemaakt en proces-

sen worden efficiënter doordat er overzicht is. CureTrack

zorgt voor lagere kosten, slimmere inkoop, vermindering

van zoektijd, een beter onderhoud van apparatuur en

daardoor veiliger manier van werken en geoptimaliseerde

werkprocessen. Dit systeem is de oplossing waarmee alle

lagen in een zorgorganisatie kunnen werken.’

SuccesvolCureTrack wordt inmiddels naar tevredenheid gebruikt in

vijf ziekenhuizen. Daarmee is Repoint het enige bedrijf

in Nederland dat een succesvolle implementatie van een

tracking & tracing systeem in zorginstellingen op zijn

naam heeft staan. Dat zal de ingang naar nieuwe instel-

lingen zeker makkelijker maken. Begonnen met 5 fte’s in

2008 werken er inmiddels ongeveer 20 bij Repoint. En zo-

als het nu lijkt zet die groei voorlopig nog wel even door.

In Nederland, maar Hans Punt hoopt ook daarbuiten.

Ondertussen komt Repoint ook met InfoTrack op de markt.

Hiermee kunnen patiënten worden gevolgd tijdens het ge-

hele zorgproces, met een focus op poliklinische processen.

‘Ziekenhuizen willen zich steeds meer onderscheiden’,

weet Hans te vertellen. ‘En als ze efficiënt georganiseerd

zijn en goed voor hun medewerkers en patiënten zorgen,

is dat ook voor zorgverzekeraars interessant. Met onze ict-

oplossingen kunnen wij ze daarbij absoluut helpen.’

CureTrack: medische hulp-middelen overal traceerbaar

CureTrack en InfoTrack zijn klantspecifieke applicaties ge-

baseerd op een in eigen beheer ontwikkelde en gepatenteerde

real time plaatsbepalingstechniek. De basis is het gebruik van

batterijgevoede zender-ontvangercombinaties die met elkaar

een draadloos netwerk (eigen protocol) aanleggen, waardoor er

maar weinig infrastructuur nodig is (in tegenstelling tot WiFi bij-

voorbeeld). Hiermee kan per klant de optimale balans gevonden

worden tussen functionaliteit en investering en kan altijd een

goede business case gerealiseerd worden.

www.repoint.nl

Aanvankelijk zorgde Repoint vooral voor de beveiliging

(mensen en ict-oplossingen) van grote ziekenhuizen en

instellingen, maar door goed te luisteren en mee te denken

met zijn opdrachtgevers heeft Hans Punt, directeur en

eigenaar van het bedrijf, voor slimme doorontwikkelingen

gezorgd. Bij ziekenhuizen worden medische hulpmiddelen

vaak in grote aantallen ingekocht vertelt hij, maar vreemd

genoeg raakt het zicht op deze middelen na aanschaf snel

kwijt. Door dit slechte zicht op de werkelijke voorraad en

het gebruik ervan lopen mensen onnodig te zoeken naar

de materialen die ze nodig hebben, of dat nou bedden zijn

of geavanceerde medische apparaten en kan de veiligheid

sterk verbeterd worden, daar zet ook de regering fors op in.

Niet erg efficiënt, meende Punt. Ervan overtuigd dat dat

beter kon ging hij aan het werk.

100% registratiePunt slaagde erin met een team van medewerkers geavan-

ceerde hardware en software te ontwikkelen die het moge-

lijk maakt om medische hulpmiddelen te lokaliseren. Door

een speciaal ontwikkelde node te bevestigen aan alle

mogelijke verplaatsbare apparatuur wordt deze traceerbaar.

Deze Repoint-nodes zijn met elkaar verbonden via een

draadloos netwerk. CureTrack, zoals dit ‘location tracking &

tracing system’ is genoemd, creëert een ‘real time’ overzicht

van alle nodes in een speciaal voor iedere klant op maat

ontwikkelde interface. Deze biedt een spathelder grafisch

weergegeven overzicht van de locatie en status van alle

materialen. Er kunnen lijsten geproduceerd worden waar af-

gevinkt kan worden wanneer apparatuur is schoongemaakt

en er kan gecheckt worden wanneer onderhoud plaats

moet vinden. Zo is er ook meteen zekerheid dat veilig met

de apparatuur kan worden gewerkt.

Geoptimaliseerde werkprocessen‘Het systeem is bewezen goed, heeft een hoge nauwkeurig-

heid en levert via de speciale rapportagemodule uitstekende

}

}

Afbeelding Repoint-node

25

• I N V E S T E R E N I N O N T W I K K E L I N G

Dé speler worden in NederlandAlhoewel de zorgmarkt grillig is zijn de groeiverwachtingen

volgens Van der Schaaf gunstig. Gestart met 3 medewerkers in

2009 werken er inmiddels 10. ‘We kunnen onze dienstverlening

kwijt aan grote en kleine bedrijven en ons werkgebied is heel

Nederland. De thuiszorg is momenteel erg in beweging, een

deel gaat naar de gemeente, een deel naar de zorgverzekeraars.

Dat betekent voor ons dat we steeds snel moeten schakelen. In

het begin richtten we ons vooral op de grotere partijen die de

WMO (Wet maatschappelijke ondersteuning) uitvoerden, nu

richten we ons ook op kleinere zorgpartijen die door de nieuwe

regelgeving hun bestaansrecht dreigen te verliezen. Als zij hun

krachten bundelen en met een backoffice gaan werken is de

kans groter dat ze blijven bestaan. En doordat veel zorgtaken

worden overgeheveld naar gemeenten zijn zij nu ook een

interessante doelgroep.’ Hoe Jaap het voor zich ziet? ‘Het plan is

dat wij dé speler in Nederland worden op dit terrein. Door onze

backoffice-functie ontstaat er weer aandacht voor waar het in

de zorg over moet gaan: meer handen aan het bed, betere zorg

leveren en beter in control zijn.’

Chantal LeijendekkerInvestment manager NOM

T (06) 502 021 61 • E leijendekker@nom.nl

Zorg Office Nederland:backoffice voor de hele sector

}

|

De backoffice Door een maatpakket software dat probleem-

loos aansluit op de software van cliënten, kan het traject al vanaf

de zorgaanvraag ingelezen en gemanaged worden. Specifieke

gegevens van medewerkers worden in het systeem verwerkt zodat

precies zichtbaar is wie wanneer beschikbaar is. Daarna worden

op basis van de indicatie en in overleg met de klant zorgroutes

opgesteld. Dit resulteert in een persoonlijke werkplanning die op

de eigen mobiele apparatuur van de medewerkers zichtbaar is.

Dat kan een pda, een ipad of een iphone zijn. Alle thuiszorgmede-

werkers zijn op deze manier nauwkeurig ingepland. Door te werken

met in- en uitchecken op moment van aanvang en afsluiting van

de werkzaamheden, registreert het systeem de werkelijke tijd van

zorgverlening. Met deze gegevens kan Zorg Office Nederland

factuurbestanden aanmaken die door het zorgkantoor aan de

instellingen worden uitbetaald, en uit het roosterpakket met werke-

lijk gemaakte uren komen de gegevens voor de salarisadministratie.

www.zorgofficenederland.nl

Jan Martin TimmerInvestment manager NOMT (06) 292 408 99 • E jmtimmer@nom.nl

Toen Jaap van der Schoor eind jaren 90 nog werkzaam was bij

een volmachtbedrijf ziektekosten zag hij al dat de administra-

tieve lasten bij zorgverzekeraars naar verhouding wel erg hoog

waren, vaak meer dan 15% van de omzet. Een aantal jaren later,

als interimmanager in de zorg, stuitte hij op dezelfde proble-

men. Hij wist ook wat de oorzaken waren: tijdrovende admini-

stratieve processen, softwaresystemen die niet goed op elkaar

aansloten en een omslachtige manier van werkplanning voor de

medewerkers. Reden genoeg om samen met een collega eens te

rekenen en te zoeken naar een oplossing. De uitkomst was het

begin van Zorg Office Nederland: een backoffice voor de zorg

met de bedoeling om het gehele administratieve proces van met

name thuiszorginstellingen over te nemen, vanaf de indicatie

tot en met de salarisadministratie.

Financiering De basis van de dienstverlening zou moeten bestaan uit slim

gekoppelde software om alle processen feilloos op elkaar aan te

laten sluiten en de juiste managementinformatie te leveren: een

investering. Via een intermediair kwam Van der Schoor terecht

bij de NOM. Chantal Leijendekker, Investment Manager, boog

zich over de businesscase en zag dat het initiatief potentie had.

Strak ingerichte processen Partijen als Raet, Max-IT en Helpline werden ingeschakeld

om de backofficesoftware en de rooster- en planpakketten te

koppelen en om gedegen kwaliteit te garanderen. Er werd tijd

geïnvesteerd om alle processen strak in te richten en te testen.

Vanzelfsprekend kwam de jarenlange ervaring van Jaap in de

zorg hierbij goed van pas. Al vrij snel kwamen de eerste op-

drachten: zorginstellingen uit heel Nederland die ervoor kozen

hun administratieve processen aan Zorg Office Nederland uit te

besteden.

‘Al aan de telefoon kunnen we de instellingen die we bellen

vertellen welke besparing we voor ze kunnen betekenen. Als je

weet dat onze klanten gemiddeld 3 euro per gedeclareerd uur

aan zorgkosten kwijt zijn, dan snap je dat we snel een afspraak

hebben als ze van ons horen dat wij dat voor ongeveer eenderde

doen.’

26

• F E B R U A R I 2 0 1 4

Zorg Office Nederland:backoffice voor de hele sector

• I N V E S T E R E N I N O N T W I K K E L I N G

Kw

ette

rs

!K

we

tter

s!

Noordelijk LentebierenfestivalOp zaterdag 8 maart organiseren PINT-regio Noord en Stadsschouwburg

De Harmonie voor de tweede maal het Noordelijk Lentebieren-festival. Tijdens

dit eendaagse festival kun je in een plezierige ambiance van bijzondere bieren

genieten. Op het Noordelijk Lentebierenfestival zullen ambachtelijke Neder-

landse brouwerijen circa 30 à 40 lentebieren presenteren. Van elke deelne-

mende brouwerij is er een deskundige aanwezig die de bieren tapt of schenkt

en je alles kan vertellen over het bier, de brouwerij en het brouwproces.

Bron: www.harmonie.nl

Noord Nederlands Toneelspeelt ‘Oresteia’Van 20 februari t/m 17 april speelt het Noord

Nederlands Toneel ‘Oresteia’ een actuele

bewerking van de Griekse tragediedichter

Aeschylus. Oresteia vertelt het verhaal van

Klytaimnestra, een sterke zelfbewuste vrouw

die in een verlangen naar vrijheid de strijd

aanbindt tegen haar ‘onderdrukker’. Slim,

geraffineerd en provocerend keert zij zich

tegen het onrecht dat haar en haar gezin

is aangedaan. Vanuit een positieve energie

strijdt ze voor een betere wereld waar elke stem

gehoord wordt en het recht zijn loop heeft.

Bron: www.nnt.nl

AtelierDrents MuseumMet de tentoonstelling

Atelier Drents Museum viert het Drents

Schildersgenootschap (DSG) t/m 11 mei

haar zestigste verjaardag in het Drents

Museum. 24 Kunstenaars hebben zich door

onder andere het gebouw, tentoonstel-

lingen, interieurs, stijlkamers en het depot

van het museum laten inspireren met als

resultaat een bonte parade van onder meer

schilderijen, tekeningen, foto’s en keramiek.

Het Drents Schildersgenootschap is een

kring van professionele kunstenaars, foto-

grafen en grafisch ontwerpers die in Drenthe

werkzaam zijn.

Bron: www.drentsmuseum.nl

Scratch MapDe Scratch Map is een mooie persoonlijke wereldkaart, waarbij je de landen

waar je al een keer bent geweest met een muntje kunt wegkrassen. Iedereen

die graag op reis gaat weet dat je niet elk plaatsje op de landkaart makkelijk

kunt terugvinden om het iemand

te laten zien. Maar ingewikkeld

hoef je het jezelf niet te maken

met de persoonlijke Scratch Map.

Bespaar jezelf de ellende van

overbodige pennensets, stickers

of punaises om je reizen bij te

houden op je wereldkaart. Kras

gewoon iedere keer als je ergens

geweest bent, het land of de

plaats weg.

Bron: www.megagadgets.nl

Vijf opvallende Facebook-weetjes• Als Facebook een land zou zijn, dan zou het het derde

grootste land van de wereld zijn op China en India na.

• Facebook is beschikbaar in meer dan 70 talen.

• Facebook is goed voor 1 minuut van iedere 7 minuten die iemand online door-

brengt (ter wereld) en 3 minuten in iedere 4 minuten op een sociaal netwerk.

• 543 miljoen maandelijkse actieve gebruikers maken gebruik van Facebook op mobiel.

• Dagelijks worden er meer dan 300 miljoen foto’s naar Facebook geüpload.

Bron: boek ‘Think like Zuck’

27

NOM participeert in Royal Hoitsema Labels

Een goede basisvoor een mooie toekomst

Bewust of onbewust moet u Royal Hoitsema Labels wel kennen. De etiketten die het 360 jaar oude

bedrijf uit Groningen levert sieren de producten van merken als FrieslandCampina, British American

Tobacco, Heineken en AB InBev. Eind vorig jaar werd Royal Hoitsema Labels verkocht aan de NOM,

Sterk Advies BV en de nieuwe algemeen directeur Alex Wiersma. ’De NOM heeft gedurende het

gehele traject intensief en positief kritisch meegekeken.’ }

28

• F E B R U A R I 2 0 1 4

Na zijn middelbare school ging hij Geo Informatica stu-

deren aan de Hogeschool van Utrecht. Hij kwam er naar

eigen zeggen iets te laat achter dat het vakgebied eigen-

lijk niets voor hem was. Toch ronde Alex Wiersma de studie

met succes af, in 1987 om precies te zijn. Wat volgde was

een mooie carrière waarin hij directie-, management- en

adviesfuncties vervulde in uiteenlopende branches. Bijna

negen jaar was hij actief in de verpakkingsindustrie.

Recent nog als interim directeur van een internationale

verpakkingsgroep. Maar Alex Wiersma wilde meer. Hij

had behoefte aan een nieuwe impuls. ‘Sinds 2009 ben

ik op zoek naar een bedrijf waarin ik kan participeren

en dat ik als ondernemer kan leiden’, licht hij toe. ‘Via

mijn netwerk kwam ik in contact met Ruud van Dijk,

Investment manager van NOM Finance. Ruud vertelde

dat Royal Hoitsema Labels uit Groningen te koop stond

en dat het bedrijf in samenspraak met NOM Finance een

traject was opgestart om een geschikte overnamekandi-

daat en mede-investeerder te vinden. Zijn verhaal maakte

mij nieuwsgierig en vooral enthousiast.’

Goed gesprekRoyal Hoitsema Labels produceert etiketten voor de

food-, beverage en tabaksindustrie. Er wordt wereldwijd

geleverd aan gerenommeerde opdrachtgevers als Heineken,

FrieslandCampina, Imperial Tobacco, British American

Tobacco, AB InBev en Vrumona. De onderneming is

opgericht in 1653 en behoort daarmee tot één van de

oudste bedrijven van Nederland. In 1953 kreeg Royal

Hoitsema Labels het predikaat ‘Koninklijk’, een loffelijke

toevoeging die onderstreept dat het voldoet aan de hoogste

kwaliteitseisen en een betrouwbare partner is voor haar

relaties. Niet verwonderlijk dus dat de interesse van Alex,

een man met hart voor de verpakkingsindustrie, meteen

was gewekt. Kort na de eerste ontmoeting met Ruud

zaten ze samen om tafel met Fred Stutterheim, de toen-

malige directeur/grootaandeelhouder. Het werd een goed

gesprek. Zo goed, dat werd besloten om snel met elkaar

verder te praten. Een dag voor de tweede afspraak kwam

echter het trieste bericht dat Fred Stutterheim plotseling

was overleden. Van 1985 tot aan zijn overlijden in maart

2013 voerde hij de directie.

BusinessplanHet proces werd logischerwijs even stilgelegd. Wel

werd direct na het overlijden van Fred Stutterheim een

interim-directeur aangesteld die samen met het zittende

management de continuïteit van Royal Hoitsema Labels

moest borgen. In april 2013 werd, mede op verzoek van

de familie van de verkopende partij, het traject met Alex

Wiersma voortgezet. Hij schreef een businessplan en

onderging tevens een assessment. ‘Bij het maken van een

businessplan moet een aantal zaken helder zijn’, vertelt

Alex. ‘Zie ik voldoende perspectief? En weet ik dat per-

spectief ook duidelijk te maken aan banken? Normaal ge-

sproken sluit je dat kort met de betreffende ondernemer,

maar dat kon nu niet. Van de zaakwaarnemer van de

familie heb ik toestemming gekregen om uitgebreid met

het management te praten. Hun ideeën over de toekomst

van Royal Hoitsema Labels heb ik in het businessplan

gecombineerd met mijn eigen visie. Het is daardoor een

bijzonder document geworden omdat je in een manage-

ment buy-in traject vrijwel nooit de mogelijkheid krijgt

om zo gedetailleerd een businessplan te maken.’

KritischOp 8 november 2013 werd Royal Hoitsema Labels ver-

kocht aan NOM Finance, Sterk Advies (eigendom van de

ervaren en succesvolle ondernemer Fred Sterk) en Alex

Wiersma. Alex werd benoemd tot algemeen directeur van

Hoitsema. ‘Alle partijen hebben een minderheidsbelang,

wat zorgt voor meer stabiliteit in de besluitvorming’, be-

nadrukt hij. De NOM heeft gedurende het gehele traject

intensief en positief kritisch meegekeken. ‘Een professionele

club die hoge eisen stelt aan een participatie. Ook de

samenwerking met Ruud van Dijk heb ik als uiterst pret-

}

}

29

• I N V E S T E R E N I N O N T W I K K E L I N G

Ruud van DijkInvestment manager NOMT (06) 215 185 09 • E vandijk@nom.nl

Afgelopen 12 februari kreeg Royal Hoitsema Labels een

eervolle vermelding achterop de shirts van FC Groningen.

Dit gebeurde tijdens de thuiswedstrijd tegen FC Twente. Het

bedrijf ontving de prijs van de CleanCampagne omdat het

duurzaamheid op succesvolle wijze een plek geeft in haar

hele bedrijfsvoering. Zo is onder meer geïnvesteerd in een

nieuw ketelhuis. Dit heeft gezorgd voor een drastische daling

van het energieverbruik. Tevens is een nieuwe afvalinstallatie

aangeschaft. De CleanCampagne, onderdeel van het uit-

voeringsprogramma van de Energy Valley Topclub, stimuleert

het MKB hun bedrijf te verduurzamen.

tig ervaren. Hij is toegankelijk, maar bovenal erg scherp.’

Met de overname door genoemde partijen is een goede

basis gelegd voor een mooie toekomst. Aan Alex de taak

om de groei en de ontwikkeling die het bedrijf de afgelo-

pen jaren heeft doorgemaakt versneld voort te zetten.

Strategische focuspuntenInmiddels is Alex alweer een paar maanden als algemeen

directeur binnen Royal Hoitsema Labels actief. Dat doet

hij met zichtbaar veel plezier. Op de vestiging aan de

Peizerweg in Groningen verhaalt hij enthousiast over

de weg die hij met het bedrijf wil inslaan. ’De afgelopen

jaren is er veel tijd en aandacht besteed aan het inten-

siveren van bestaande klantcontacten en het verder

uitbouwen van processen. Momenteel zijn er een tweetal

belangrijke strategische focuspunten. De eerste is de com-

merciële uitbouw door het aantrekken van nieuwe omzet

bij nieuwe relaties. Wij zijn snel maar zorgvuldig een

commercieel apparaat aan het opbouwen. Het tweede

focuspunt is Lean Six Sigma, een doelgerichte aanpak

die moet zorgen voor een duurzame verbetering van het

bedrijfsresultaat. De methodiek moet ons in staat stellen

om de kostprijs van onze producten significant te ver-

lagen. De combinatie van Sales en Lean Six Sigma moet

Royal Hoitsema Labels de komende jaren nog succes-

voller maken. Het begin is, gezien het aantal actuele

grote leads, in elk

geval veelbelovend.

Royal Hoitsema Labels pronkt op shirts FC Groningen

}

|

30

• F E B R U A R I 2 0 1 4

Groningen kent veel initiatieven om jonge ondernemers te stimuleren. Sinds

eind 2013 is er een nieuw project: i3event, een initiatief van Rabobank Stad en

Midden Groningen, Kamer van Koophandel, Flinc, gemeente Groningen en

de Vereeniging van Handelaren Anno 1847. i3event staat voor ‘idea’, ‘invest’ en

‘initiate’ en verwijst naar het proces om van een goed idee naar een nieuwe on-

derneming te komen. En dat is precies wat het event beoogt: door een prakti-

sche organisatie ondernemers met goede ideeën direct in contact brengen met

(private) investeerders en daadwerkelijk nieuwe bedrijvigheid realiseren.

www.i3event.nl

Krachtige organisatie door samenwerking en bundeling van expertiseDe initiatiefnemende partijen brengen

elk hun eigen visie en expertise mee als

het gaat om het stimuleren van innova-

tief ondernemerschap. Voor wethouder

Economische zaken en Innovatie van de

gemeente Groningen Joost van Keulen is

i3event ‘een krachtig instrument om het

potentieel aan kleine ondernemingen die

dagelijks hard werken aan het vinden van

creatieve oplossingen te stimuleren en

aan te jagen en eventuele belemmeringen

daarbij weg te nemen.’ Hierbij is de com-

binatie van de initiatiefnemende partijen

perfect aanvullend, vindt Maarten God-

dijn, projectmanager van Flinc. Hij ziet

dat ook als de kracht van het event. ‘Zo

kunnen we ondernemers op verschillende

manieren inhoudelijk adviseren en helpen

met contacten.’ Sieger Dijkstra, voorzit-

ter van de Vereeniging van Handelaren

Anno 1847, vindt het helemaal van deze

tijd om bedrijven in plaats van een prijs

toe te kennen te helpen met het vinden

van financiering. ‘Want dat kost tegen-

woordig echt veel meer tijd en energie dan

vroeger.’ Agatha Dooper van Rabobank

Stad en Midden Groningen benadrukt dat

de Rabobank als coöperatieve bank als

geen ander weet dat je samen meer bereikt

dan alleen, door mensen met elkaar te

verbinden en kennis met elkaar te delen.

‘Het i3event laat een nieuwe manier van

denken zien: over het opzetten van een

onderneming en het zien van kansen in

de markt.’

Rieneke Schaap, Gidi van Liempd en Merel

van der Wees zijn deelnemers aan i3event.

Met GamePond, een game-platform,

vergelijkbaar met de Wii, willen ze mensen

met plezier laten bewegen in het zwembad.

Gidi van Liempd vertelt hoe GamePond

bij het event betrokken raakte: ‘We hadden

met ons basisplan een game jam in Eind-

hoven gewonnen, een wedstrijd waarbij

we een game moesten maken voor in het

zwembad. Daarna bedachten we dat we

eigenlijk verder wilden: ons project van

één game naar een platform ontwikkelen.’

Via via hoorden de teamleden van

GamePond over i3event. Gidi vulde de

inschrijfformulieren op de site in, een

selectiecommissie (vertegenwoordigers van

de organiserende partijen) selecteerde uit

33 aanmeldingen de 16 meest kansrijke

ideeën en jawel, GamePond zat erbij.

Tijdens de eerste bijeenkomst eind 2013

maakten alle deelnemers kennis met elkaar

en elkaars projecten. Dat varieerde van in-

teressante ‘groene’ internettoepassingen en

app’s op het gebied van health, industriële

toepassingen tot nieuwe horeca-concepten

en duurzame meubelen voor thuis of op

school.

Daarna gingen de ondernemers met hulp

van coaches uit het bedrijfsleven aan de

slag met het verfijnen van hun bedrijfs-

plan. Ook konden ze workshops volgen op

het gebied van pitchen voor investeerders,

financiering van een nieuwe onderneming

en business model-innovatie.

Gidi vertelt: ‘Het traject verloopt best snel.

Onze coach dwong ons over een aantal

zaken serieus na te denken en dingen goed

op papier te zetten. Dat moest ook wel,

want afgelopen januari hadden we onze

eerste Pitch & Match, waarin we onze

plannen presenteerden aan een groep van

investeerders.’

Gidi is enthousiast over de aanpak van het

event. ‘We hebben interessante contacten

opgedaan, waaronder bijvoorbeeld een in-

dustrieel ontwerper. Het was ook leerzaam

om met de andere deelnemers te spreken.

Je merkt dan toch dat je allemaal last hebt

van dezelfde problemen en krijgt tips en

adviezen over wat je beter wel of misschien

juist niet zou kunnen doen. Wat ik heel

prettig vind is dat er ervaren mensen zijn

die je willen helpen bij het opzetten van

een bedrijf. We hebben tot nu toe echt

goede begeleiding gehad.’

Alle deelnemers zijn zich momenteel aan

het voorbereiden voor een presentatie in

maart. Dan worden de resultaten gepresen-

teerd: is het gelukt financiering te vinden

en kan het bedrijf daadwerkelijk starten?

GamePond op weg naar nieuwe onderneming

31

• I N V E S T E R E N I N O N T W I K K E L I N G

Proefkonijn pootaardappelHoe ontstaan innovaties? Wanneer mensen met vernieuwingsdrang bij elkaar komen, de beroemde

‘klik’ hebben en elkaar inspireren tot het delen van kennis. Neem de samenwerking tussen de bedrijven

Innovative Water Concepts (IWC) in het Friese Grou en ATB Nederland in Wapserveen. De partijen

werden door Alex Berhitu van de NOM bij elkaar gebracht en hadden al direct een goed gevoel over

elkaar. Samenwerking leek aantrekkelijk. Het gevolg: een onderzoek naar de manier waarop je door

een combinatie van innovatieve techniek de reiniging van onder andere foodproducten en bijbeho-

rende installaties efficiënter én duurzamer kunt maken. De pootaardappel mocht voor proefkonijn

spelen. En zie daar: minder besmettingen, minder spoelwater. Goed voor economie én ecologie. De

NOMMER sprak met de betrokkenen.

IWC en ATB aanjagers innovatieve desinfectie

ATB NederlandEen korte voorstelronde van de hoofdrolspelers: het

bedrijf ATB Nederland van onderneemster Gentia Lok-

kers is één van de weinige specialisten op het gebied van

desinfectie van lucht en water door middel van ionisatie

(zie kader). Die techniek van ioniseren is in de loop der

decennia steeds verder doorontwikkeld. Voor ATB voert

het spoor van betrokkenheid in zekere zin terug tot voor

de jaren dertig, zo legt Lokkers uit. ‘De opa van mijn

Duitse zakenpartner heeft de ionisatietechniek al onder-

zocht om in die tijd de lucht in duikboten te verbeteren.

Technisch lukte dat toen niet. Na de val van de muur is

deze techniek weer uit de la gekomen en samen met de

universiteit van Bremen verder ontwikkeld. Die tech-

niek wordt door ons tegenwoordig niet alleen toegepast

bij het zuiveren van lucht, maar ook van water. Dat is

mondiaal gezien een unicum. Het grote voordeel is dat je

door zuivering met ionen geen chemicaliën nodig hebt.

Het is bovendien veilig voor mens en milieu en er zijn

geen schadelijke reststoffen. De methode wordt op dit

moment vooral veelvuldig ingezet in de bierindustrie.’

Innovative Water ConceptsDan het Friese Innovative Water Concepts (IWC) van

Tjerk Nijdam. Dit bedrijf heeft een reinigingstechniek

ontwikkeld waarmee allerlei soorten voedsel, van fruit

tot kippen, maar ook de bijbehorende industriële appa-

ratuur, onder hoge druk gereinigd kan worden. Dit met

een mengsel van lucht en water. De techniek (Undine)

is gebaseerd op een innovatief apparaat waar speciale

sproeikoppen in zitten. ‘In veel industrieën blijf je maar

spoelen’, zo legt Nijdam uit. ‘Het grote voordeel van onze

techniek is dat je zestig procent minder water kwijt bent.

Al onze klanten bij elkaar besparen zo opgeteld iedere dag

al twintig miljoen liter water. Kun je nagaan wat dit op

internationale schaal kan betekenen.’

NOM Business DevelopmentAlex Berhitu van de NOM herkende de potentiële kracht

van een alliantie en zorgde voor een nadere kennismaking

tussen ATB en IWC. En het klikte. Men bedacht dat het com-

bineren van elkaars technieken wel eens tot spectaculaire

verbeteringen zou kunnen leiden, die voor de industrie

32

• F E B R U A R I 2 0 1 4

Alex BerhituBusiness Development Manager Watertechnologie NOMT (06) 255 472 69 • E berhitu@nom.nl

kostenefficiënt zou kunnen zijn, maar die ook voor

het milieu goed nieuws zouden kunnen betekenen. Als

proefkonijn werd de pootaardappel genomen, daar dit

product gevoelig is voor besmetting, bijvoorbeeld door

contact met rotte knollen tijdens de oogst.

Samen met de onderzoeksafdeling Life Science Research

& Development (LSRD; een samenwerking tussen de

scholen Van Hall Larenstein en NHL) werd een consorti-

um gestart, waar ook enkele andere bedrijven in partici-

peerden. Sytze Wiegersma van LRSD herinnert zich: ‘Na

wat oponthoud bleek dat ons onderzoek geschikt was

voor subsidiëring in het kader van het programma Fryslân

Fenijt. En dus hebben we samen met Praktijkonderzoek

Plant & Omgeving (onderdeel van de Universiteit Wage-

ningen, red.) onderzocht of een combinatie van tech-

nieken voor het reinigen van pootaardappelen tot betere

resultaten zou leiden. We kwamen tot de conclusie dat

dit duidelijk het geval was.’ Percentages zijn moeilijk te

noemen, zo stelt Wiegersma. ‘Het blijft microbiologie en

dat is complex. Maar het feit dat je substantiële verbete-

ringen ziet in de desinfecterende performance is een heel

mooi uitgangspunt voor verder onderzoek.’

Lokkers van ATB vult aan: ‘En dat is precies wat we graag

willen. We zien businesskansen. Het zou bijvoorbeeld

mooi zijn wanneer vervolgonderzoek ons een basis geeft

om daadwerkelijk apparaten te leveren voor diverse

industrieën.’

En de toekomst?Waar de partners over vijf jaar willen staan? ‘Moeilijk

te zeggen’, stelt Nijdam van IWC. ‘Maar ik hoop dat we

dan gezamenlijk een of twee methoden hebben verfijnd

die dan concreet worden toegepast en waar de industrie

weer een stukje efficiënter en schoner van is geworden.’

Lokkers durft nog een stapje verder te gaan. ‘Ik heb een

groen hart. De aanzienlijke milieuvoordelen die we de

komende vijf jaar hopen te realiseren zijn voor ons beider

bedrijven een belangrijke motivatie. Maar op zakelijk

vlak ben ik ook ambitieus. Ik zou het erg mooi vinden

om tegen die tijd in mijn specifieke segment marktleider

te zijn.’

‘Nommer’ Berhitu hoort het gesprek met een aimabele

glimlach aan. ‘Het is natuurlijk allemaal pionieren wat

hier gebeurt, je kunt niet alles voorspellen. Maar het is

mooi om te zien hoe, op basis van je eerste technologische

inschatting, balletjes gaan rollen. En het enige wat er

voor nodig was, was een kopje koffie in een wegrestaurant

in Heerenveen.’

Ionisatie voor dummies ATB desinfecteert water en lucht door middel van ‘ionisa-

tie’. Vraag is: wat is dat?

Wel, na een onweersbui voelt de lucht zuiver aan. Metingen

onthullen hoe dit komt: door de elektrische ontlading

heeft op een natuurlijke wijze ionisatie plaatsgevonden.

Het komt er op neer dat een zuurstofatoom door de

vrijgekomen elektrische lading van het onweer wordt

gesplitst. Zuurstofatomen veranderen door die splitsing

in positief en negatief geladen zuurstofionen en die laten

via een vrij complex proces koude verbranding ontstaan,

waardoor verontreinigingen worden opgeruimd. De door

ATB gemaakte ionisatoren werken met hetzelfde principe,

alleen in versterkte mate en met weinig energie.

Over Life Sciences R&D

Life Sciences R&D is een onderzoeksafdeling binnen het

samenwerkingsverband Life Sciences&Technology. De

afdeling voert al tien jaar toegepast onderzoek uit binnen

alle segmenten van life sciences. Life Sciences R&D

maakt daarbij gebruik van een combinatie van onderwijs

en projectingenieurs voor het opzetten en uitvoeren van

projecten, dit in samenwerking met ondernemers.

33

• I N V E S T E R E N I N O N T W I K K E L I N G

Nadat de NOM al eerder een online marketing strategie had weggegeven aan ondernemers in

Friesland en Drenthe, was het nu de beurt aan Groningen. Maar liefst 25 ondernemers vulden de

vragenlijst in en maakten duidelijk waarom zij deze even praktische als waardevolle kennisprijs

wilden winnen. Maar goed, er kon er natuurlijk maar een de winnaar zijn.

Tijdens de high tea van de NOM op de Promotiedagen

Noord-Nederland (2013) werd de prijs door niemand

minder dan Sander Oosterhof, manager NOM Business

Development, uitgereikt aan Sjoerd Lautenbach van

Viaconcept, het reclamebureau van Rik Huisman in Gro-

ningen. Waarom Rik deze prijs zo graag wilde winnen?

Omdat, zo gaf hij aan in zijn motivatie, hij niet zomaar

een online strategie wilde winnen, maar juist het advies

en de visie van Schelte Meinsma. Ja. Met zo’n antwoord

scoor je. Duidelijk verhaal.

Rik Huisman, directeur en eigenaar van Viaconcept, is door

de wol geverfd. Al in 1988 begon hij zijn eerste onderne-

ming in reclame en grafische vormgeving. Hij weet het zich

nog goed te herinneren. ‘Er was toen ook crisis. Mijn eerste

kantoor was in mijn auto, een oude Mitsubishi Galant.’

In de jaren erna heeft Huisman zijn activiteiten verder

geprofessionaliseerd. Op huismanzeilen.nl is te zien dat hij

slim werk heeft gemaakt van zijn hobby, zeilen. Maar de

hoofdactiviteit blijft Viaconcept. Met Viaconcept werkt

hij eraan om de communicatie van bedrijven te verbeteren.

Het bedrijf is actief op het snijvlak van vormgeving, com-

municatie en internet en werkt voor alle soorten MKB-

bedrijven. ‘De laatste jaren verandert er veel binnen mijn

vakgebied’, vertelt Huisman. ‘Er wordt steeds meer online

gecommuniceerd en die ontwikkelingen gaan snel. Daar

wil ik op voorbereid zijn. Met Viaconcept zitten we op dit

moment nog een beetje in de transitie van offline naar on-

line. Het is ons doel om bedrijven op het hoogste niveau te

adviseren en coachen, zodat zij verder kunnen groeien. We

helpen onze klanten wel met hun online strategie, maar

voor onszelf kwamen we er maar niet aan toe. Terwijl dat

natuurlijk wel moet.

Viaconcept wint dé online mar keting strategie

Een tevreden Rik Huisman, directeur en eigenaar van Viaconcept, geniet van zijn prijs.

34

• F E B R U A R I 2 0 1 4

Tip 1: Maak gebruik van je referentiesOnline bescheiden zijn is niet nodig. Aanbevelingen

en reviews van klanten zijn vaak écht geloofwaardig

en kunnen de conversie op je site verbeteren.

Diensten concretiseren Rik wilde dan ook graag eens van gedachten wisselen

met Schelte. Volgens hem dé specialist en autoriteit op

het gebied van het bepalen van een strategie, het meet-

baar maken van resultaten en het online bepalen van

budgetten gerelateerd aan verdiensten.

Schelte en Rik hebben twee middagen bij elkaar gezeten

en met elkaar de actuele stand van zaken en de gewenste

doelstellingen besproken. Dit leidde tot werkelijk

waardevolle tips en adviezen. ‘Door mijn eigen werk-

zaamheden meer als producten te zien en er concretere

proposities van te maken, zullen mijn klanten ze gemak-

kelijker herkennen en kan ik er tegelijkertijd zelf beter

op sturen’, verklapt Rik. ‘Online kun je dan bijvoorbeeld

vertellen dat al zoveel mensen tevreden zijn over mijn

product x, ze kunnen het product liken en er hun vrien-

den over vertellen. Dat werkt. Ik kan daarmee ook goed

communiceren op de platforms waar we met Viaconcept

op te vinden zijn, Facebook, LinkedIn, onze website

natuurlijk en in nieuwsbrieven.’

TevredenKennis delen met andere ondernemers werkt. ‘Mijn ont-

moeting met Schelte heeft geresulteerd in een betere

internetstrategie voor mijn eigen website, viaconcept.nl’,

vertelt Rik tevreden. ‘Daar ga ik mee aan het werk. Van-

zelfsprekend zullen ook mijn klanten daarvan profiteren.

Die kan ik nu nog beter adviseren over hun online

strategie. Andere ondernemers adviseer ik ook om door

te pakken en niet te lang stil te staan bij dingen. Het is

goed om steeds aandacht te besteden aan verbeteren en

innoveren, want stilstaan is meer dan ooit achteruitgaan.’

Viaconcept wint dé online mar keting strategie FocusOok voor Schelte waren de gesprekken met Viaconcept inspire-

rend. Hij geeft aan genoten te hebben van de leergierigheid en

het enthousiasme. ‘Viaconcept was op zoek naar een nieuwe

propositie maar vooral naar een betere online profilering. Ik

heb ze geadviseerd concreter te worden over hun aanbod, in

taal en in producten, maar ook om persoonlijker te commu-

niceren.’ Volgens Schelte kiezen potentiële klanten er steeds

vaker voor zich eerst online te oriënteren. Dat betekent dat je

als bedrijf goed moet nadenken hoe je je business presenteert.

Waar ondernemers nogal eens last van hebben is dat ze te veel

willen vertellen. En vervolgens verdwalen in verhalen over alles

wat ze doen. Terwijl een bezoeker in de praktijk gemiddeld

maar drie pagina’s bekijkt. ‘Focus is dus heel belangrijk. Waar

wil je op gevonden worden? Wat wil je met je site bereiken?

In het geval van Viaconcept waren dat vooral de quickscan en

de contactopname. Dat kwam niet direct uit de site-analyse.

En dus hebben we daarvan actiepunten gemaakt. Verder vond

ik het een gemiste kans dat de mensen achter het bedrijf niet

op foto’s zichtbaar waren. Voor het type bureau dat zij hebben

draait het juist steeds meer om de mens.’

www.scheltemeinsma.nl

Schelte Meinsma adviseert

Schelte’s tips voor iedereen die buiten de prijzen viel maar ook online wil scoren

Ook meegedaan maar geen persoonlijk online marketing advies gewonnen? De NOMMER heeft Schelte Meinsma bereid gevonden nog een tweetal tips met alle andere noordelijke ondernemers te delen.

Tip 2: Gebruik Google Analytics Bij veel ondernemers is Google

Analytics niet goed ingericht. Zonde! Hier staan alle gedetailleerde gegevens

van je site. Met deze informatie kun je campagnes meten, weet je op

welke zoekwoorden je gevonden wordt en wat je paginaweergaves zijn.

EXTRA!

35

• I N V E S T E R E N I N O N T W I K K E L I N G

Veel warmte gaat bij het douchen rechtstreeks met het

douchewater het riool in. Doodzonde, maar volgens

Hei-tech ook volstrekt onnodig. Het bedrijf uit Emmen

ontwikkelt apparaten die het leidingwater dat naar de

douche gaat verwarmen met het afvalwater dat naar

het riool gaat. Douchewarmtewisselaars worden ze ge-

noemd. Hei-tech produceert en levert ze in verschillende

soorten en maten. Voor douchegoten, douchebakken en

voor doucheafvoerpijpen. Overal waar gedoucht wordt

of warm water naar het riool wordt afgevoerd kunnen ze

worden toegepast. Een voornaam product is de Recoh-

vert, een buisvormige warmtewisselaar. Evenals de

andere producten van Hei-tech levert de Recoh-vert niet

alleen een flinke gas- en geldbesparing op, maar draagt

het ook bij aan een verlaging van de energiecoëfficiënt

(EPC).

Eigen middelenHei-tech is opgericht door Jacob Heidemans. Naast het

ontwikkelen van douchewarmtewisselaars hield hij

zich ook bezig met onder meer finance en sales. Anders

gezegd: hij deed vrijwel alles. Dat zorgde ervoor dat

kansen niet volledig werden benut. De potentie van de

producten van Hei-tech is namelijk enorm. Zo wordt in

circa 30% van alle Nederlandse nieuwbouwwoningen

een douchewarmtewisselaar toegepast. Om Hei-tech nog

beter op de toekomst voor te bereiden is gekozen voor

een versterking van het management. Uiteindelijk werd

die gevonden in de vorm van Tony Gordon en Harry

Müller. Beiden namen veel kennis, ervaring én eigen

financiële middelen mee.

Hei-tech ontwikkelt en levert douchewarmtewisselaars voor nieuwbouwwoningen.

De onderneming uit Emmen is met stip marktleider. Vooral door het energiebesparende

karakter van de producten is de potentie in binnen- en buitenland enorm. Om kansen

ook daadwerkelijk te benutten is gekozen voor een versterking van het management.

NOM Finance en de Stichting ir. G.J. Smid Fonds zien toekomst in de nieuwe strategische

koers van Hei-tech. Vandaar dat is besloten om samen risicodragend kapitaal beschik-

baar te stellen.

NOM en ir. G.J. Smidfonds helpen Hei-tech doorgroeien

‘Het buitenland klopt letterlijk op de deur’

• F E B R U A R I 2 0 1 4

36

Kansrijke combinatieTony Gordon, die al een lange werkrelatie met Heidemans

heeft, is oprichter en mede-eigenaar van het Britse BPD Ltd,

een gespecialiseerde toeleverancier aan de bouwsector.

Harry Müller bekleedde diverse managementfuncties bij

productiebedrijven en was de laatste acht jaar directeur

van een service- en onderhoudsbedrijf. ‘Ik was onder

de indruk van de mogelijkheden van Hei-tech en wilde

via een MBI-constructie graag mijn bijdragen leveren’,

vertelt hij. Müller is enthousiast over het driemanschap.

Een zeer kansrijke combinatie, noemt hij het. ‘Tony

heeft veel internationale saleservaring en een groot en

waardevol netwerk. Hij gaat zich daarom bezighouden

met de internationale expansie van Hei-tech. Jacob

kan zich volledig focussen op productontwikkeling,

de productie en de productieautomatisering. Hij is een

geweldige techneut. En zelf ben ik verantwoordelijk

voor de sales in Nederland en een paar Europese landen

en voor het algemeen management van Hei-tech.’

BriljantNaast de financiële inbreng van Gordon en Müller had

Hei-tech tevens extra werkkapitaal nodig. Want, zoals

Müller het omschrijft: ‘Het buitenland klopt letterlijk op

de deur.’ Vandaar dat contact werd gezocht met de NOM.

Na een nauwgezet onderzoek werd het enthousiasme

van Jan Martin Timmer, Investment Manager van NOM

Finance gewekt. Hij was onder de indruk van de pro-

ducten, maar vooral ook van de visie van het bedrijf

en de samenstelling van het management. ‘Ze zijn echt

complementair aan elkaar’, licht hij toe. ‘Jacob Heide-

mans heeft het sinds de oprichting fantastisch gedaan.

Hij is briljant in het ontwikkelen van nieuwe producten,

het doorontwikkelen van bestaande producten en het

verbeteren van productiemethodes. Daar kan hij zich

nu helemaal op storten. De kans is aanzienlijk dat Hei-

tech sneller groeit dan verwacht. En dat betekent dat de

onderneming in de nabije toekomst nog meer geld nodig

heeft. Om te voorkomen dat Hei-tech te snel aan de

limiet zit, hebben we ook de Stichting ir. G.J. Smid

Fonds erbij betrokken. Samen met deze stichting hebben

we besloten om het bedrijf risicodragend kapitaal te

verstrekken. De financiële injectie is bedoeld om te

investeren in nieuwe markten, de ontwikkeling van

nieuwe producten en de ontwikkeling van internationale

saleskanalen.’

ManagementinformatieHarry was positief verrast door de werkwijze van de

NOM, zegt hij. Vooral door de terzake kundige en diep-

gaande vragen die hij en de andere managementleden

kregen voorgeschoteld. ‘De NOM ging heel grondig te

werk. Het presenteren van een paar lichtzinnige ideetjes

is onvoldoende om voor extra kapitaal in aanmerking te

komen. We wisten dat onze plannen goed onderbouwd

waren. Maar het is natuurlijk prettig om dat van mensen

met verstand van zaken herbevestigd te krijgen.’ Jan

Martin benadrukt dat Hei-tech liet zien volledig in control

te zijn wat betreft de sturing van het bedrijf. ‘Met één

druk op de knop weten ze waar ze staan. Ook tijdens

het onderzoek waren ze in staat om bij uiteenlopende

scenario’s de daarmee samenhangende resultaten inzich-

telijk te maken. Hun managementinformatie laat dus

aan niets te wensen over. Dat zegt veel over een bedrijf.’

NOM en ir. G.J. Smidfonds helpen Hei-tech doorgroeien

‘Het buitenland klopt letterlijk op de deur’

Jan Martin TimmerInvestment manager NOMT (06) 292 408 99 • E jmtimmer@nom.nl

• I N V E S T E R E N I N O N T W I K K E L I N G

37

‘Innovaties hebben een bijzondere eigen-

schap’, stelt Bouma. ‘Dat is dat je nooit

kunt voorspellen hoe en wanneer ze pre-

cies ontstaan. Ergens op de wereld heeft

iemand een idee, de omstandigheden

blijken gunstig en páts; er groeit iets. Zo is

het in Leeuwarden ook gegaan. Aanvan-

kelijk met kijkoperaties in de buikholte,

ook wel laparoscopie of minimaal-invasieve

chirurgie genoemd. Dat was rond het

jaar 2000. In die tijd werkte chirurg

Jeroen Meijerink in het MCL, nu verbon-

den aan het VU medisch centrum. Hij

was buitengewoon geïnteresseerd in de

methodieken voor zogenaamde knoops-

gatoperaties en ging zich in deze techniek

bekwamen. Zo begon het in Leeuwarden

te broeien. ‘Men gelóófde er in. Er werd

door de MCL-directie geïnvesteerd in

vier nieuwe operatiekamers, zogenaamde

endosuites en het werd een specialisme.

Met als gevolg dat Leeuwarden uitgroeide

tot dé plek waar iedere chirurg moest zijn

voor expertise en de side-by-side training

laparoscopie. Dit werd als enige in Ne-

derland door de Inspectie goedgekeurd.

Vanuit die situatie is LIMIS ontstaan.’

De succesvolle ontwikkeling als trainings-

centrum was een goede zakelijke bodem

om verder te ontwikkelen. Daarvoor werd

in 2009 Hessel Bouma aangetrokken, die

eerder zijn sporen had verdiend als busi-

ness manager bij onder andere Philips en

als kwartiermaker Healthy Ageing bij het

Universitair Medisch Centrum Groningen

(UMCG). Hierbij ontwikkelde hij de

strategie en was hij onder andere oprichter

van het Healthy Ageing Network Noord-

Nederland (HANNN). ‘Ik vond LIMIS

een échte uitdaging, al klinkt dat mis-

schien wat cliché. De minimaal-invasieve

chirurgie was zich wereldwijd razendsnel

aan het ontwikkelen, met als gevolg dat

Leeuwarden op dat gebied werd gezien als

een zeer belangrijke hotspot. Er werden

veel trainingen gegeven. Vanuit die positie

zijn we vérder gaan kijken. Onze missie

is dat we zinvolle, innovatieve bijdragen

willen leveren aan het verbeteren van de

gezondheidszorg. Dus zijn we los van die

trainingen ook continu op zoek gegaan

naar nieuwe innovaties. De spin-off van die

inspanningen is dat de gezondheidszorg op

bepaalde gebieden beter wordt en er ook

nog eens nieuwe bedrijvigheid ontstaat.’

De strategie die Bouma schetst heeft al een

reeks opmerkelijke projecten opgeleverd,

die de incubatieperiode al achter zich heb-

ben en op het punt staan op de markt te

worden gebracht. Een mooi voorbeeld is

de innovatie BlijvendinBalans, een

O N D E R N E M I N G U I T G E L I C H TSPOTLICHT

LIMIS: innoveren als core business

Sneak preview inde toekomst van de zorg

Het is een behoorlijke expeditie, wanneer je vanaf de hoofdingang van het Medisch Centrum

Leeuwarden (MCL) door de bijna eindeloze gangen loopt op weg naar LIMIS. Maar voor wie van

innovatie houdt is een bezoek aan het ‘Institute for Healthcare Innovations & Training’ een heerlijk

uitje. In propere lichtgekleurde ruimten werkt hier een team van medisch specialisten én business

managers hand in hand aan vernieuwingen die de wereldwijde gezondheidzorg nieuwe dimensies

geven. Enkele wapenfeiten: ‘ BlijvendinBalans’ -e-coaching voor mensen met overgewicht, de

Virtuele OK en het ‘project naadlekkage’, waar de wereld op korte termijn nog veel van zal horen.

De NOMMER sprak met directeur Hessel Bouma en kreeg alvast een sneak preview in de toekomst

van de gezondheidszorg.

Je online lijfcoach door dik en dun

• F E B R U A R I 2 0 1 4

38

e-coaching programma voor mensen met

overgewicht. Mensen met overgewicht

worden online geholpen hun leefstijl te

verbeteren en te komen tot een gezond

gewicht. Deelnemers krijgen persoonlijke

tips en adviezen. Het is een heel intelli-

gent programma, ontwikkeld door onder

andere psychologen, diëtisten en bewe-

gingsdeskundigen.

GamingAndere in het oog springende innovaties

betreffen de introductie van gaming bij

opleidingstrajecten. Bouma: ‘De behoefte

is begonnen op universiteiten en andere

plekken waar chirurgen en OK-assistenten

worden opgeleid. Die locaties waren dik-

wijls goed voorzien van allerlei simulatie-

apparatuur, maar die werden niet intensief

genoeg gebruikt. Iedereen vroeg zich af

hoe dat nu kon. Blijkbaar wordt werken

aan een simulator als onderdeel van een

lange werk- of studiedag saai gevonden. In

een samenwerkingsverband tussen UMCG

en het gamingbedrijf Grendel Games (een

eerdere participatie van de NOM, red.)

en LIMIS wordt nu de ‘Nintendo Lap Wii

Trainer’ ontwikkeld ter verbetering van de

oog-hand coördinatie voor de chirurgen.

Samen met Grendel Games en Olympus

Medical Systems uit Hamburg is ook de

Virtuele OK (operatiekamer) ontwik-

keld. Dat is een online trainingstool voor

OK-assistenten. Door te gamen leert men

spelenderwijs om te gaan met ingewikkelde

OK-apparatuur en in te spelen op reële

situaties. En wat zie je? Dat de trainings-

arbeid gigantisch toeneemt! Als er één

ding is dat we hebben geleerd dan is

het dat ieder mens van groot tot klein

verknocht is aan spelletjes.’

Dat ook chirurgen zich niet aan die

menselijke eigenschap onttrekken wordt

volgens Bouma bewezen door het succes

van de ‘Nintendo Wii U Laparoscopie

Trainer’. ‘Dat is een trainingsgame waar-

mee specialisten hun laparoscopische

vaardigheden kunnen verbeteren. Dat is

nu al een PR-succes. Niet alleen kan men

nu thuis trainen, wanneer men maar wil;

ook kan men in het ziekenhuis een half

uurtje voor aanvang van een operatie nog

even het hoofd scherpen en de handen

soepel maken. De game is dan als het ware

het equivalent van een warming up van

een sportman.’

Verminderen naadlekkageHet zijn innovaties die de gezondheids-

zorg beter en tegelijkertijd efficiënter

maken. De patiënt profiteert omdat de

vaardigheden van specialisten beter wor-

den, maar ook omdat operaties preciezer

worden en de risico’s daarmee kleiner.

Een mooi voorbeeld is een project dat bij

LIMIS - in vergelijking met de gaming-

toepassingen - een iets minder exotische

naam heeft gekregen: ‘project naadlek-

kage’. ‘Een innovatie waar veel patiënten

erg blij van zullen worden’, aldus Bouma.

‘In tien procent van alle darmoperaties

wereldwijd treedt namelijk de gevaarlijke

complicatie van naadlekkage op. Een pas

geopereerde darm gaat dan lekken, wat

levensbedreigend is. We ontwikkelen nu

een meetinstrument waarmee de chirurg

kan meten op welke plek de doorbloeding

van de darm het beste is. Dát is dan de

plek die je moet kiezen voor je ingreep en

de daaropvolgende hechting. Het gevolg

is dat het percentage naadlekkages naar

verwachting afneemt. Je kunt je voorstel-

len wat een dergelijke ontwikkeling de

komende jaren mondiaal kan betekenen

voor het welzijn van patiënten en ook de

efficiency in de gezondheidszorg.’

En de toekomst? Mogen we verwachten

dat LIMIS de komende jaren blijft groeien?

Bouma: ‘Groei van onze organisatie zélf

is geen doel op zich. Wel hebben we de

ambitie om onze innovaties in het huidige

tempo door te ontwikkelen. Daarbij staat

samenwerking centraal, met specialisten,

maar ook met tal van toeleveranciers en

kennisinstellingen. En natuurlijk met be-

drijven die risico durven te nemen, omdat

ze een duidelijke marktvisie hebben. Dat

soort samenwerkingsverbanden is de beste

garantie voor groei.’

www.limis.org

Een inkijkje in de virtuele OK

• I N V E S T E R E N I N O N T W I K K E L I N G

39

Bij de ontwikkeling van een onderneming is inspiratie

minstens zo belangrijk als geld. Voor de NOM reden om

naast financiële draagkracht ook inhoudelijke ondersteu-

ning te bieden. Speciaal voor veelbelovende jonge bedrij-

ven die gebruikmaken van Aanjaagfinanciering, organi-

seerde NOM Finance samen met Syntens eind 2013 de

eerste editie van de nieuwe masterclass Snelle Groeiers.

Want groei kent een geheel eigen dynamiek en vraagt

om zorgvuldige keuzes. Een enthousiaste groep van

dertien Noord-Nederlandse ondernemers ging in vier ses-

sies aan de slag met concrete kwesties die spelen in hun

bedrijf. Daarbij werden ze ‘aangejaagd’ door inhoudelijke

adviseurs en externe sprekers, die specifieke expertise

combineren met ervaring in het ondernemerschap.

Inspelen op praktijkGroepsinteractie blijkt de grote motor achter het succes

van de masterclass. ‘Hoe verschillend de business van

onze deelnemers ook is, ze hebben vergelijkbare vragen en

knelpunten als het om groei gaat’, stelt Chantal Leijen-

dekker, Investment manager NOM Finance. ‘Daarom is

het zinvol om met elkaar in gesprek te gaan over hoe

je groei in goede banen kunt leiden. We kozen bewust

voor een kleine groep deelnemers en inbreng van eigen

casussen. Die openheid vooraf was best spannend, want

pas na de eerste sessie hebben wij doelgericht sprekers

gezocht bij de thema’s die we met elkaar bepaald heb-

ben. Dat maakte strakke inhoudelijke sturing iets lastiger,

maar de winst was groter: namelijk dat we echt konden

inspelen op concrete groeivragen van ondernemers.’

Behoefte aan uitwisselingTijdens de inleidende bijeenkomst selecteerde de groep

drie overkoepelende thema’s die beurtelings centraal

stonden in de navolgende sessies: groeistrategie &

samenwerking, commerciële strategie & branding en

tot slot interne organisatie & verandermanagement.

‘We hebben per thema een ervaren expert gezocht die

zowel vanuit theorie als praktijk verdieping kon bieden’,

vertelt Chantal. ‘In combinatie met de inbreng van de

deelnemers was er meer dan voldoende gespreksstof. De

behoefte aan uitwisseling blijkt groot. Dat blijkt ook uit

Of groei nu een bewuste ambitie is of een gevolg van succesvolle producten, diensten en prestaties, in alle

gevallen heeft uitbreiding impact op een onderneming. Zeker als de ontwikkelingen opeens snel gaan. Welke

fases doorloopt een bedrijf bij groei? Hoe kun je effectief meebewegen en inhoud geven aan verandering?

Deze en andere vragen zijn onderwerp van gesprek bij de nieuwe NOM-masterclass Snelle Groeiers.

Masterclass Snelle Groeiers

40

• F E B R U A R I 2 0 1 4

• I N V E S T E R E N I N O N T W I K K E L I N G

het feit dat een nieuwe lichting Snelle Groeiers al in de

startblokken staat voor de tweede masterclass - van weer

vier sessies - die in maart start. Reden temeer om ons

aanbod op dit vlak verder te ontwikkelen.’

Klankbord biedenDe NOM zocht bij de opzet en uitvoering van deze mas-

terclass samenwerking met innovatienetwerk Syntens,

dat per 1 januari 2014 is gefuseerd met de Kamer van

Koophandel tot één nieuwe organisatie. ‘Wij hebben al

jarenlang ervaring in het organiseren van themabijeen-

komsten waar ondernemers in vertrouwelijke setting kun-

nen inzoomen op vraagstukken’, vertelt bedrijfsadviseur

KvK Karel Bolt. ‘De NOM creëert meerwaarde door zo’n

masterclass te bieden aan bedrijven die zij financieren.

Het kan eenzaam zijn om richting te vinden met je be-

drijf, zeker als je pioniert en de onderneming door groei

verandert. Dat heeft ook invloed op je eigen rol in het

geheel. Daarom hebben veel ondernemers behoefte aan

een klankbord. Netwerkbijeenkomsten zijn meestal niet

geschikt voor echt inhoudelijke verdieping, terwijl zo’n

masterclass die slag wél maakt.’

Chantal constateert tot slot dat het klankbordeffect van

de masterclass ook positief doorwerkt in het NOM-net-

werk. ‘Het is waardevol dat de bedrijven die wij financie-

ren elkaar weten te vinden om van elkaar te leren en te

profiteren. Dat gaat gemakkelijker na die gezamenlijke

sessies. We zijn blij dat deze beweging in gang is gezet,

want ook goede netwerkcontacten dragen bij aan groei.’

Geert-Jan Geersing, &Talent:

‘Ontmoeting, inspiratie en energie’

‘Wij hebben een heldere groeiambitie. Alleen is groei bij ons een orga-

nisch proces, waarbij de talenten van onze mensen het uitgangspunt

zijn. Dit betekent dat vaststaande stroomdiagrammen en systemen

minder aan ons besteed zijn. De zin van deze masterclass zat voor mij

vooral in de ontmoeting met andere ondernemers. Hun ervaringen

brachten nieuwe inspiratie en energie voor het aanscherpen van onze

eigen ideeën. Een mooi effect op de ontwikkeling van &Talent.’

‘De passie van de andere deelnemers voor hun producten en diensten

is vanuit mijn vak als psycholoog en talentontwikkelaar bekeken

fascinerend. Leerzaam ook, omdat het laat zien hoezeer die passie een

drijfveer is voor groei. De grote uitdaging is vervolgens om op een

manier te groeien die past bij jouw bedrijf. Al betekenen zo’n eigen

kijk en ontwikkeling heus niet dat je het wiel opnieuw moet uitvinden.

We ontdekten tijdens de masterclass voldoende overeenkomsten en

centrale thema’s. Volgens mij kon iedereen iets van waarde halen en

brengen.’

Roy Lübbers, Pipe Proteq:

‘Verfrissend en gevarieerd klankbord’

‘Wij bieden een nieuw beschermingsproduct voor buizen in de olie- en

gasindustrie. Een vrij terughoudende markt, maar als er één schaap over

de dam is… We praten met enkele grote partijen op de wereldmarkt

die serieuze interesse hebben. Als dat positief uitpakt, kan het snel gaan

met onze business. Door de masterclass Snelle Groeiers ben ik beter

voorbereid op de veranderingen die dat teweeg zou brengen. Boven-

dien heb ik bruikbare adviezen gekregen voor de situatie waar we nu in

zitten. Want groei begint met keuzes maken en focus.’

‘Het was verfrissend om zo’n gevarieerd klankbord te hebben binnen de

groep. Heel uiteenlopende bedrijven en dus ook verschillende groeipro-

cessen. Toch was er veel herkenning in de vragen die leven. Dat maakt

dat je elkaar rake tips kunt geven en aan het denken wordt gezet. Met al

die diverse bedrijven in portefeuille heeft de NOM een enorm sterk net-

werk. Het is een goede zaak dat er door zo’n masterclass verbindingen

ontstaan met ruimte voor diepgang op inhoudelijke vraagstukken.’.

Jan Martin TimmerInvestment manager NOMT (06) 292 408 99 • E jmtimmer@nom.nl

Chantal LeijendekkerInvestment manager NOMT (06) 502 021 61 • E leijendekker@nom.nl

prikkelt ondernemerschap

Ervaring deelnemers eerste masterclass

41

‘Dat lijkt een open deur en precies daarom gaan zoveel

ondernemers voorbij aan hun eigen rol’, zegt Nicole, die

vanuit haar bedrijf Creatief Verandermanagement actief

is als adviseur, trainer en coach. ‘De kernvraag bij groei

is welke plek de ondernemer zelf kan innemen om het

bedrijf beter te laten functioneren. Blijven doen wat je

altijd al deed, is een grote valkuil. Je laten leiden door de

waan van de dag trouwens ook. Want als je niet uitkijkt,

zijn het de klanten die de richting van jouw bedrijf gaan

bepalen.’

De onderstroom‘Bij groei komt het aan op keuzes maken, focussen op je

specifieke krachten en die goed leren vermarkten’, stelt

Nicole. ‘Bovendien is het van wezenlijk belang om - naast

bedrijfsmatige aandachtspunten - gevoel te ontwikkelen

voor de onderstroom in de organisatie. Want het kost

bakken met energie als die onderstroom de verkeerde

kant uit beweegt. De kunst is om visie te ontwikkelen

en je medewerkers mee te krijgen in het beeld dat jij als

ondernemer van de toekomst creëert. Zodat ze zin hebben

de schouders er met elkaar onder te zetten.’

DoorbraakdenkenAls sparringpartner adviseert Nicole ondernemers met

groeiende bedrijven over hun grootste ontwikkelpunten.

‘Denk bijvoorbeeld aan: overzicht houden, in contact

blijven met product en klanten, medewerkers motiveren,

balanceren tussen beheersing en flexibiliteit en last but

not least de eigen rol binnen het bedrijf. Bij de masterclass

Snelle Groeiers zijn we daar in alle openheid flink mee aan

de slag gegaan. Want vooral door denkpatronen te door-

breken en nieuwe perspectieven te verkennen, ontstaat

ruimte voor groei en verandering.’

Wilt u ook meer weten over de dynamiek van verander-

management, stuur dan een mail naar Giny Hulsebos via

communicatie@nom.nl. Mogelijk is Nicole van der Ouw

gastspreker bij een volgende NOM on Tour!

Groei betekent verandering. Het thema verandermanagement was daarom een dankbaar gespreks-

onderwerp bij de vierde sessie van de masterclass Snelle Groeiers (zie pagina 40 en 41). Nicole van der

Ouw, specialist in het creëren van doorbraken, liet ondernemers ervaren dat ze bij de ontwikkeling

van hun bedrijf vaak een essentiële factor over het hoofd zien: zichzelf. Want dáár begint verandering.

De dynamiek vanverandermanagementDe dynamiek vanverandermanagement

• F E B R U A R I 2 0 1 4

42

groenspiratie

In de volgende NOMMER meer over het verhaal achter dit spetterende nieuwe logo. Lees hier

alvast over op nom.nl: www.nom.nl/homepage/noord-nederland-als-region-smart-factories/

Dat het gras in Noord-Nederland groener is, dat weet u, maar dat de

groener-gras-tas veel gebruiksmogelijkheden heeft misschien nog

niet. Daarom enige inspiratie op deze pagina! Nieuwe ideeën van

uw kant zijn ook zeker welkom. Wellicht staat uw foto

met de tas in de volgende NOMMER!

Noord-Nederlandwaar het gras groener is ...

... trouwens, niet alleen groener,ook nog ’s SMARTer ...

43

• I N V E S T E R E N I N O N T W I K K E L I N G

Voor ondernemers met innovatieve ideëen

Van idee naar product

Nieuw ++ Nieuw ++ Nieuw ++ Nieuw ++ Nieuw

Per 1 mei online ++ houd nom.nl in de gaten!