Nijmegen, 14 maart 2009VEEHOUDERIJ EN MILIEU

DE SIAMESE TWEELING:Lokale politiek en juridische procedures

Mr. Valentijn WöstenWösten juridisch advies, Den Haag

1. Korte geschiedenis veehouderij en politiek2. Gehoord worden door de politiek, wat is er

politiek aan de veehouderij?3. Waarom niet enkel juridische procedures?4. Samenspel politieke en juridische actie5. Burgernetwerk: doorbreken fragmentatie

belangen.

1. Korte geschiedenis veehouderij en politiek in Nederland:

Meest veedichte gebied ter wereld

• Van oudsher: melkveeland• Infrastructuur optimaal: transport voer, mest

en dieren • Wageningen: internationale landbouw

wetenschap: trendsetter in intensivering

Waar komen we vandaan?

Jaren ‘70/’80:Eerste golf schaalvergroting en specialisatie,

waaronder veehouderijRelatie met overheid, boeren-vrijstaat

Koekoek: het platteland is van de boeren! Talloze illegale uitbreidingen.

Mestoverschot, uitrij-normen, milieuvergunningen, Ecologische richtlijn, IAV, stanknormen

En toen:

Dierziekte epidemiën, ruimingen:Politiek momentum:Reconstructiewet, varkensvrije zones zonering

extensivering en landbouwontwikkeling, later ook verweving (het blijven politici ...).

2002-2009: reflex sector: nog meer schaalvergroting: varkensflats, megastallen:

Van bedrijven van 2.000 varkens naar 20.000 varkens.

2. Gehoord worden door de politiek:

Er is genoeg politiek aan de veehouderij!

• Milieu: stank, geluid, fijnstof• Volksgezondheid: MRSA, fijnstof • Ruimtelijk: landschap (welstand), inpasbaarheid, functies • Natuur: ammoniak / stikstof• Gebrekkige duurzaamheid • Economisch belang

Maar...

Politieke organisatie veehouderij:LTO, NVV, NMV, productschappen, LNV

En,

politieke organisatie overige plattelandsbelangen: dorpsraden, omwonenden, milieufederaties, natuurbeheerders, enz.

Politiek = keuzes makenVeehouderij en milieu: politiek verzuim. Valse win-winbelofte, de grote mistmachine.

Help de politici keuzes maken, het piepsysteem.Het beleid noemt al alle politieke argumenten; genoeg informatie.

3. Waarom niet enkel juridische procedures?

• Als politiek heeft besloten, is dat vaak politiek een point of no return

• Rechtszaak = vaak achterhoedegevecht• Rechter toets enkel juridisch, niet politiek• Rechtszaak vraagt vaak kostbare kunde:

beleidsvrijheid, zware bewijslast appellanten

• Overheden mogen fouten herstellen

4. Samenspel politieke en juridische actie

• Reconstructiepolitiek: beleidsontwikkeling: kennis

• Ruimtelijke ordening: Best. Plan; politieke kansen: waar liggen kansen?

• Milieu: gebonden beschikking• Overig: o.a. Volksgezondheid, technische

kennis (o.a. luchtwassers)

• Bestemmingsplan is vaak ook politiek• Bevoegdheid Raad?• Tijdig in actie komen: te laat = te laat• Ambtelijk advies, standpunt B&W• Commissievergadering• Raadsvergadering

Bestemmingsplan

Milieuvergunning

• Milieu is gebonden beschikking• Bevoegdheid B&W• Lokaal politiek nauwelijks iets te winnen• Daarom: wél vooral juridisch aanpakken• Hoog kennisniveau jurisprudentie vereist

Tips voor de politiek

• Maak een PvA: KT en LT• Hoofdregel: niet gelijk hebben, maar gelijk

krijgen, én houden• Hardnekkiger zijn dan tegenstander• ‘Nee’ bestaat niet• Het lijntje mag niet breken • Politici: lege hulzen: vullen!

De politici

• Lege hulzen• In het begin is iedereen aardig: kan dat zo

blijven?• Spanning langzaam opbouwen• Zorgen dat je aandacht blijft houden• Afstemmen op politieke agenda• Politiek initiatief naar je toe trekken

5. Burgernetwerk: doorbreken fragmentatie

belangen • Hoe heet je?• Gratis en voor niks: het gelijk aan je zijde• Taakverdeling: netwerk, politiek, media,

strategie• Gun elkaar ruimte fouten te maken• Draagvlak (óók van agrariërs!)• Kennisopbouw• Wiel deels steeds opnieuw uitvinden, maar:

burgernetwerk: samenwerken, netwerken