Beursspecial LIV februari 2014 (Landbouw dagen intensieve veehouderij)
Veehouderij en Gezondheid Omwonenden€¦ · 8 Presentatie klankbordgroep | 29 juni 2016....
Transcript of Veehouderij en Gezondheid Omwonenden€¦ · 8 Presentatie klankbordgroep | 29 juni 2016....
Veehouderij en Gezondheid Omwonenden
Presentatie rapport regiobijeenkomsten
Dick Heederik en Kitty Maassen,namens de stuurgroep
Gefinancieerd door ministeries van VWS en EZ en een subsidie van het Longfonds
500 m 1000 m
Belangrijke variabelen:• Afstand huisadres – eerste bedrijf• Aantal bedrijven in straal 500m en straal 1000m• Aantal dieren in straal 500m en straal 1000m
• Per diersoort of onafhankelijk van de diersoort
Belangrijkste resultaten● Minder astma en allergie
● Meer exacerbaties bij COPD-patiënten
● Meer longontstekingen in VGO gebied en rond pluimveebedrijven
● Verminderde longfunctie
● Geen aanwijzingen voor meer ziekte door zoönoseverwekkers of antibiotica-resistente micro-organismen
● Verhoogde blootstelling aan componenten afkomstig van veehouderijen
Presentatie klankbordgroep | 29 juni 20168
Huisartsenpatiëntengegevens● 110.728 patiënten in VGO-gebied
● 75.392 patiënten in landelijke gebieden met weinig veehouderij
Presentatie klankbordgroep | 29 juni 201610
Gemiddelde prevalentie per 1.000 patiënten, 2007-2013
Veehouderij en Gezondheid Omwonenden
Respiratoire effecten
Presentatie klankbordgroep | 29 juni 2016
Opzet
A. Longontsteking
B. Longontsteking, luchtweg-klachten algemeen (astmatische klachten) en bij COPD-ers
C. Serologie (allergie)D. Longfunctie
E. Studie onder COPD-ers en controles loopt nog (veldwerk afgerond)
Longontsteking
• Geen relatie met aanwezigheid geitenbedrijven
• Meer longontstekingen rond pluimveebedrijven evenals in IVG-studie
• Ook na 2009, het laatste “Q-koorts uitbraak” jaar
• Vermoedelijk fijnstof/
endotoxine gerelateerd
(verminderde afweer)
• Circa 150 vermijdbare gevallen per jaar (~10%) in VGO gebied
Longontsteking
• Pneumoniegevallen laatste drie jaren (zelf-gerapporteerd)
• Bevestigd op basis van elektronisch medisch dossier
• 186 cases en 2240 controles jaar
• Associatie met geitenbedrijven, maar aantal gevallen is beperkt (4%)
• Geen verband tussen pneumonie en Coxiella-serologie
Luchtwegklachten
• Meer astmatische klachten (piepen op de borst) op plekken met (zeer) veel veehouderijbedrijven in een straal rond de woning
Serologie, sensibilisatie voor algemene milieuallergenen
• Gekeken naar huisstofmijt, graspollen, kat, hond
• Minder gesensibiliseerd en op korte afstand van veehouderijen
• Mensen van buiten VGO- gebied vaker gesensibiliseerd
• Mensen die waren opgegroeid op een boerderij waren minder vaak gesensibiliseerd
• Beschermend effect ‘veehouderij” zoals gevonden onder agrarische kinderen (“hygiëne hypothese”)
Verdeling deelnemers VGO over ‘hot spots’ veehouderijen
• Vermoedelijk hangt deze relatie samen met effecten van (cumulatie) stof/endotoxine emissies op niveau van woongebieden met veel veehouderijbedrijven
5. Longfunctie (tijd gerelateerd)
• Sterke relatie met vooral ammoniak-niveaus op dagen voor de longfunctiemetingen
• Waarschijnlijk wordt dit verband verklaard door secundair fijnstof vorming vanuit ammoniak en industriële- en verkeer-gerelateerde luchtverontreiniging
• Draagt sterk bij aan PM2.5 fractie
Conclusies• Verhoogd risico op longontsteking samenhangend met de
aanwezigheid van pluimveebedrijven, niet consistent met geitenbedrijven (negatieve serologie)
• Minder sensibilisatie tegen algemeen voorkomende allergenen nabij veehouderijen
– In lijn met de “hygiëne hypothese”
• Longfunctieveranderingen op knooppunten met veel
veehouderijbedrijven (COPD-ers risicogroep)
– Stof/endotoxine?
• Acute longfunctieveranderingen samenhangend met ammoniakniveaus in de lucht (iedereen “at risk”)
– Secundair fijnstofvorming waarschijnlijke verklaring
– Effect is naar alle waarschijnlijkheid niet beperkt tot VGO gebied
• Verhoogde blootstelling endotoxine, maar relaties met gezondheidseffecten moeten nog plaatsvinden
Veehouderij en Gezondheid Omwonenden
Zoönosen en resistente micro-organismen
Presentatie klankbordgroep | 29 juni 2016
Antilichaamrespons tegen zoönosen:
26
Hepatitis E:• Seropositiviteit 28,7%• Geen associatie met veehouderijen/ varkenshouderijen• Voedsel-geassocieerde risicofactoren kon onvoldoende onderzocht worden• Case-control studie loopt
Q-koorts:● Seropositiviteit 6%● Verband: afstand geitenbedrijf <besmet geitenbedrijf
Influenza:● Micro-array: lastig te interpreteren● Responsen tegen aviaire influenza-virussen gevonden● Specifiek (infectie) of kruisreactiviteit?● Geen relatie tussen hoge ratio’s
aviaire virussen vs humane virussen en pluimvee
Dragerschap AMR-bacteriën● Clostridium difficile:
– Prevalentie: 1,2% (30/2.432)
– Geen relatie veehouderij
● ESBL/AmpC producerende bacteriën:
– Prevalentie 4,5% (109/2.432)
– Geen relatie tot afstand/aantallen bedrijven (pluimvee, varkens, runderen)
– Reizen naar Azië, Latijns-Amerika en Afrika is (bekende) risicofactor
– Het houden van koeien en gebruik maagzuurremmers zijn risicofactoren
27
● MRSA:– Prevalentie MRSA: 0,6% (14/2.416), prevalentie v-MRSA: 0,4% (10/2.416)– Sterke relatie (v-)MRSA dragerschap en afstanden tot veehouderij. – Meeste MRSA dragers vertonen ‘risicogedrag’ (reizen, contact varkens)– Paarden als risicofactor verder uitzoeken– Andere transmissieroutes (mens-mens/milieu)?
Presentatie klankbordgroep | 29 juni 201628
Nog in de pijplijn● Panelstudie onder omwonenden met COPD en controles
– Ammoniak, PM10 en longfunctieveranderingen
– Respiratoire microbioom
● ESBL longitudinaal onderzoek
– Duur dragerschap en met welke ESBLs
● GPS onderzoek
● Verspreidings-, blootstellings- en risicomodellering
Vervolgonderzoek
• Endotoxine modellering “knooppunten” – Verspreidingsmodellen vanuit veehouderij voor regionaal model
endotoxine
– Blootstelling knooppunten in kaart brengen
– Validatie met VGO metingen
– Directe relatie endotoxine niveaus en gezondheidseffecten
En verder: Behoefte aan verder onderzoek naar secundair fijnstof afkomstig van veehouderijen en gezondheidseffecten
Met dank aan:
● Stuurgroep: Joris IJzermans (NIVEL),Wim van der Hoek (RIVM), Thomas Hagenaars (CVI), Dick Heederik (IRAS), Kitty Maassen (RIVM)
● Projectleiders: Lidwien Smit (IRAS), Inge Wouters (IRAS), Engeline van Duijkeren (RIVM), Ingmar Janse (RIVM)
● Onderzoekers: Floor Borlée (IRAS, NIVEL), Myrna de Rooij (IRAS), Esmeralda Krop (IRAS), Heike Schmitt (IRAS), Gerard Hoek (IRAS), Christel van Dijk (NIVEL), Christos Baliatsas (NIVEL), Jean-Paul Zock (NIVEL), Paul Hoeksma (WLR), André Aarnink (WLR), Nico Ogink (WLR), Gonnie Nodelijk (CVI), José Gonzales (CVI), Gert Jan Boender (CVI), Dominika Kalkowska (CVI), Rianne van Gageldonk(RIVM), Tizza Zomer (RIVM), Lieke Wielders (RIVM), Gudrun Freidl (RIVM), Roan Pijnacker (RIVM), Johan Reimerink (RIVM), Barry Rockx (RIVM), Angela van Hoek (RIVM), Marjolijn Schalk (RIVM), Ana Maria de Roda Husman (RIVM), Jeroen van Leuken (RIVM), Addo van Pul (RIVM), Sabine de Greeff(RIVM), Arno Swart (RIVM)
● En vele anderen…..
Presentatie klankbordgroep | 29 juni 201637