Provinciale Staten hebben in februari 2010 in gestemd

met het Realisatiebesluit van de N381 Drachten -

Drentse grens, waardoor nu officieel gestart kan

worden met het vrijmaken van gronden die nodig

zijn voor de aanleg van de weg. Daar naast wordt ook

gekeken naar de grond die nodig is voor de gebieds-

ontwikkeling. Het doel is om het gebied rondom de

N381 met een “plus” achter te laten. Grond speelt

hierbij ook een rol, aangezien er grond nodig is om de

diverse wensen te kunnen realiseren.

Twee aparTe TrajecTenProjectleider gebiedsontwikkeling Theun Miedema

legt uit dat het om meerdere aparte trajecten gaat.

‘Nu het tracé van de N381 is vast gesteld, weten

we precies welke grond we nodig hebben. Grond-

aankoper Anton Germeraad van Provincie Fryslân

is hier voor in gesprek en onderhandeling met de

betrokken land eigenaren voor verkoop van hun

grond en/of opstallen en even tuele verplaatsing

van hun bedrijf. Naast aankoop van grond is grond-

verwerving door kavel ruil ook mogelijk. In beide

gevallen worden de agrariërs schade loos gesteld.

Dit houdt in dat ze er door de aanleg van de N381

financieel niet op achter uit zullen gaan.’

Bij het proces van grondverwerving wordt gekeken

of er alleen grond aangekocht moet worden voor

de aanleg van de N381, of dat er in het kader van

gebiedsontwikkeling meer grond nodig is. Bij

de grond die nodig is voor gebieds ontwikkeling

verloopt het proces anders. De grond verwerving

van deze grond wordt niet door de provincie uit-

gevoerd, maar door de Dienst Landelijk Gebied

(DLG). Miedema: ‘De grond die gekocht wordt voor

de gebieds ontwikkeling wordt ingezet voor bijvoor-

beeld het realiseren van natuur en recreatie. In alle

gevallen blijft er door aankoop van grond rest -

grond over, die ingezet kan worden voor kavel ruil.

Door kavelruil kunnen boeren hun land mogelijk

dichter bij het bedrijf krijgen en gaan ze er dus op

vooruit. Hierbij gaat het om vrij willige medewerking.

Kavelruil coördinator Tjeerd Schrale coördineert het

proces van de kavelruil.’

Heeft u nog vragen? Of wilt u een afspraak

maken? Neem gerust contact op met Hieke

Zijlstra, medewerker Grondzaken N381.

Zij is te bereiken via het Infocentrum N381.

Telefoonnummer: 0516 46 40 30

> ‘Het project biedt

veel kansen’

> Het instrument kavelruil > ‘We hebben elkaar nodig’ > De rol van de

grondcommissie

Special grondverwerving

D r a c h t e n - D r e n t s e g r e n s J u n i 2 0 1 0

NIEUWSBRIEF

Theun Miedema

Na maanden van voorbereiding is nu een nieuwe

fase gestart in het project N381 Drachten - Drentse

grens. De komende tijd staat in het teken van

grond verwerving. Wat houdt dit nu eigen lijk precies

in? En welke personen zijn hier bij betrokken? In

deze special leest u alles over dit proces.

Voor de grond die nodig is voor het tracé gaat

grond aankoper Anton Germeraad in gesprek met

alle circa 85 betrokken grondeigenaren. Dit zijn niet

alleen agrariërs, maar ook particulieren, gemeenten,

Staats bosbeheer en Wetterskip Fryslân. ‘Ik breng

de wensen en mogelijkheden in kaart en probeer er

samen met de grondeigenaren zo goed mogelijk uit

te komen.’

Als Germeraad de wensen van de betrokkenen in

kaart heeft gebracht, volgt een taxatie door een

onafhankelijk taxateur. In de Onteigeningswet Art.

40 staat dat diegene die schadeloos wordt gesteld er

financieel niet op achteruit mag gaan. In het rapport

van de taxateur wordt duidelijk welk bedrag nodig

is voor schadeloos stelling. Daarna gaat de grond-

aankoper met de grondeigenaar en/of zijn adviseur

in onder handeling. Agrariërs kunnen zelf een plek

zoeken waar ze hun nieuwe bedrijf willen vestigen,

maar er zijn ook andere opties. ‘We hebben nu de

eerste grond aangekocht, waarvan we voor het

tracé maar een strook gebruiken. De overige grond

kan wellicht van nut zijn voor een ander bedrijf.

Herverkaveling kan ervoor zorgen dat het bedrijf niet

meer doorsneden wordt door het tracé, maar aan

één kant van de weg komt te liggen. Ook vrijwillige

ruilverkaveling is een optie. Boeren kunnen stukken

land met elkaar ruilen, zodat ze er allemaal beter

van worden. Dit is een puzzel waar de kavelruil-

coördinator, DLG en ik samen naar kijken.’

afSTemmenGermeraad heeft één keer per week overleg met de

kavelruilcoördinator en DLG. ‘Het is belangrijk dat

we zaken met elkaar afstemmen. In principe houd

ik me alleen bezig met de grond die nodig is voor

het tracé. Maar als een agrariër die buiten het tracé

ligt wel te maken heeft met gebiedsontwikkeling,

kan het nuttig zijn om te kijken welke grond ik vrij

heb gekocht en waar hij mogelijk baat bij heeft.

Als hij belang heeft bij een stuk grond dat vrij is

gekomen, kan wellicht een kavelruil starten.’

KanSen‘Een groot project als dit biedt kansen voor veel

boeren’, zegt Germeraad. ‘Agrariërs met gronden

onder het tracé van de N381 kunnen altijd bij me

terecht om te praten over mogelijk heden. Ik ben

dinsdags en woensdags aanwezig op het project-

bureau.’

Provincie Fryslân heeft de grondverwerving die

nodig is voor de gebiedsontwikkeling onder-

gebracht bij de Dienst Landelijk Gebied. Karst

Tamminga is werkzaam bij DLG. ‘We proberen

zo veel mogelijk grond op de juiste plaats via

vrijwillige kavelruil te verkrijgen, maar soms zullen

ook gerichte aankopen nodig zijn. Als de begrenzing

van het gebied voor de gebieds ontwikkeling is

vast gesteld, kan met de onder handelingen worden

begonnen.’

Kavelruil is een instrument om de inrichting en

structuur van het landelijk gebied te verbeteren.

Kavelruil is sinds 1 januari 2007 geregeld in de Wet

Inrichting Landelijk Gebied (WILG). Dit proces is

gebaseerd op vrijwilligheid. Dit houdt in dat elke

deelnemer voordeel in de kavelruil moet zien, of

op zijn minst bereid moet zijn om mee te doen.

‘Het is de bedoeling dat boeren er door kavelruil op

vooruit gaan’, zegt Tamminga. ‘Dat past binnen het

doel van gebiedsontwikkeling: de omgeving met

GrondaanKoper anTon Germeraad:

‘Het project biedt veel kansen’

Het instrument kavelruil Karst Tamminga

een plus achterlaten. Het gaat zowel om boeren

die gecompenseerd moeten worden doordat hun

percelen gescheiden zijn door de weg, als boeren

die kansen zien voor hun bedrijf zonder dat ze zelf

schade ondervinden door de N381.’

puzzelen‘Als één boer met een voorstel voor ruiling komt,

kan vervolgens een hele puzzel ontstaan die de

kavelruilcoördinator die hiervoor is ingehuurd

samen met de boeren probeert in elkaar te zetten.’

Door het meedoen in een kavelruil kan de

verkaveling voor een bedrijf verbeteren, zo als

afstands vermindering tot de veldkavels,

concentratie van veldkavels en huiskavelvergroting.

Dat zijn de grote voordelen die agrariërs hebben

bij kavel ruilen. Daarnaast maken de beschikbare

subsidies het instrument kavelruil extra aan-

trekkelijk. Als de vrijwillige kavelruil niet lukt,

kunnen boeren door een besluit van Gedeputeerde

Staten toch verplicht worden om mee te werken

aan herverkaveling. Ook dit is in de WILG geregeld.

Kavelruilcoördinator Tjeerd Schrale heeft een

makelaars- & rentmeesterskantoor. Hij is door de

Dienst Landelijk Gebied ingeschakeld om kavelruilen

te coördineren. ‘Een agrariër die geïnteresseerd is

in kavel ruilen kan bij mij komen met zijn ideeën. Ik

initieer vervolgens het ruilproces. Het is een heel

gepuzzel, dat start bij twee bedrijven. Boer A wil

een stuk grond van boer B en boer B weer van boer

C. Uiteindelijk ontstaat zo een betere verkaveling

voor meerdere bedrijven.’ Niet alleen boeren

kunnen meedoen, ook burgers die in het buiten-

gebied wonen.

Boeren die door de aanleg van de N381 door middel

van kavelruil kansen zien om er met hun bedrijf

op vooruit te gaan, melden zich bij de kavelruil-

coördinator. Tjeerd Schrale: ‘Dit zijn bedrijven die

bijvoor beeld een stuk grond kwijt willen, doordat dit

te ver van andere percelen af ligt. Bedrijven willen

deze grond kwijt op voorwaarde dat ze een ander stuk

grond krijgen dat bijvoorbeeld dichter bij hun bedrijf

ligt. Wij kunnen deze grond eventueel ook gebruiken

voor gebieds ontwikkeling, zoals natuurcompensatie.

De grond commissie van de N381 gaat kijken of deze

grond nodig is. Zo ja, dan ga ik vervolgens in gesprek

om de ideeën in kaart te brengen en partijen bijeen te

krijgen.’

Er zijn ook boeren die gecompenseerd moeten worden

voor een verlies van grond of afrit door de aan leg van

de N381. Zij kunnen ter compensatie mee doen in een

kavelruil. ‘Ook boeren die buiten het gebied liggen

kunnen zich melden. Zij mogen mee liften op dit traject

en kunnen hun ruilwensen melden.’

er Samen uiTKomenKavelruil ontstaat op basis van vrijwilligheid. ‘Dat

betekent dat je kansen moet zien, maar een ander

ook wat moet gunnen’, zegt Schrale. ‘Partijen

moeten er samen uitkomen. Ik wil met maximaal

acht grondeigenaren voor een ruil zorgen. Lukt

dit niet, omdat uiteindelijk één van de betrokken

boeren niet mee wil werken, dan stopt dit proces.’

Schrale zet alle plannen op papier en bespreekt

deze met de grondcommissie. De grondcommissie

beoordeelt of de plannen ook binnen de strategie

passen. Zo ja, dan werkt Schrale het plan verder uit

en kunnen de onderhandelingen beginnen.

‘Ik verwacht dat het proces kavelruil rond de N381

ongeveer drie jaar gaat duren. Deze tijd hebben we

wel nodig, omdat het een ingewikkeld spel is waar

veel belangen in meespelen. Op papier kunnen het

allemaal perfecte ruilen zijn, maar er komen altijd

emoties bij kijken. Maar boeren weten dat ze elkaar

nodig hebben om tot nieuwe kansen voor hun

bedrijf te komen. Net zoals ik hun nodig heb om

grond voor gebiedsontwikkeling vrij te maken.’

KavelruilcoördinaTor Tjeerd ScHrale:

‘we hebben elkaar nodig’

Karst Tamminga

meer informaTie? InfocentrumN381VaartWestzijde148435WCDonkerbroek0516-464030n381@fryslan.nlwww.n381.nl

De grondcommissie is een subcommissie van de

Gebieds commissie die in de vorige nieuwsbrief is

geïntroduceerd. De leden van deze subcommissie

werken in opdracht van de Gebiedscommissie

inhoudelijke (grond)zaken uit tot concrete voor-

stellen. De commissie houdt zich nu bezig met de

begrenzing van het gebied waarbinnen de gebieds-

ontwikkeling valt en beoordeelt de eerste plannen

voor kavelruil, grondaankoop en her verkaveling.

Kavelruilcoördinator Tjeerd Schrale voert de

gesprekken met de boeren, maar overlegt alles met

de grond commissie. In deze commissie worden alle

plannen besproken en getoetst aan de strategie

ten aanzien van aankoop van gronden. Ook komen

in deze commissie alle partijen bij elkaar: DLG,

de Gebiedscommissie, de project leider gebieds-

ontwikkeling (secretaris van de Gebiedscommissie),

de kavelruil coördinator en de grondaankoper van de

provincie. Voorzitter van de grondcommissie Gerben

Smeenk: ‘Doordat alle partijen bijeenkomen, krijgen

we een goed totaalbeeld en proberen we ervoor te

zorgen dat zaken niet langs elkaar heen lopen. Daar-

naast hebben de leden van de grondcommissie

veel kennis van het gebied en kennen ze de meeste

betrokken agrariërs.’

compenSaTieSmeenk benadrukt dat het een doelstelling is dat

boeren die benadeeld worden door de aanleg van

de N381 en bijbehorende inpassingsplannen zo goed

mogelijk worden gecompenseerd en er het liefst

beter uitkomen. ‘We blijven het hele proces toetsen

of dit inderdaad het geval is. De plannen moeten

passen binnen de strategie, dit geeft de kaders aan

waarbinnen wij kunnen opereren. Kavel ruil kan een

goede oplossing zijn. Als we grond over hebben na

aankoop, kijken we eerst of andere bedrijven hier

belang bij hebben.’

Het is goed als bedrijven tijdig meedenken, vindt

Smeenk. ‘We willen geen plannen maken die achter-

af ongunstig zijn voor een bedrijf. Het liefst willen

we alle belangen en ideeën helder hebben, zodat we

daar rekening mee kunnen houden.’

de rol van de grondcommissie

Gerben Smeenk