Back to the Future 5Dit najaarscongres mag je niet missen

De mooiste parel 8

En verder: • Positionering van niet BIG-geregistreerden 2 • Trots op ereleden 9 • Word ook lid van de NVGzP 10

Transdiagnostisch werken 5Voorjaarsworkshops 2017

Rouw bij kinderen en jongeren 9Nieuw boek

En verder: • Leden van verdienste 3• Webinars: exclusief

voor leden 11

Uit de praktijk gegrepen

Bijna klaar op Curaçao 4

Het onderzoek, dat David met colle-ga-promovendi Berber van der

Vleugel en Paul de Bont uitvoerde, is wetenschappelijk zeer sterk en de wereld kan niet om de bevindingen heen. De belangrijkste boodschap van de randomized controlled trial (RCT) is dat je reguliere PTSS-behandeling (ima-ginaire exposure of EMDR) met goed effect kunt uitvoeren bij mensen met

een psychotische stoornis. Zo’n 16% van hen heeft PTSS en reageert goed op de directe aanpak van exposure of EMDR. Daarnaast bleek traumaverwerkings-therapie veiliger dan niks doen: er traden meer ernstige voorvallen op in de con-trolegroep (bijvoorbeeld opname, suïci-daliteit, verergering klachten) dan in de PTSS-behandelgroepen. PTSS-behande-ling bleek veilig uitvoerbaar,

TRaUMaBEhaNDE-LiNg Bij PSyChoSEIn januari promoveerde David van den Berg cum laude aan de Vrije Univer-siteit op het onderzoek naar traumabehandeling bij cliënten met psychose. Lees de belangrijkste conclusies van zijn proefschrift en verhalen uit de praktijk van twee cliënten en een behandelaar.

pag 2

Kersverse ledenraadDe nieuwe VgCt-ledenraad is een feit. in totaal hebben 565 leden hun stem uit-gebracht tijdens de ledenraadsverkiezing die tussen 6 februari en 6 maart plaatsvond. Dat is 11,6% van het aantal stemgerechtigde leden. in 2014 was dat 12,6%. De nieuwe ledenraad bestaat uit zestien kandidaten die vijf registraties en drie werksettingen verte-genwoordigen. Er zijn zes kandidaten her-kozen. Tien mensen treden voor het eerst toe. op 8 april a.s. is de eerste vergadering met de nieuwe ledenraad. in de bijlage bij deze nieuwsbrief vind je een overzicht van alle kandidaten met hun contactgegevens en hun kieskring. We bedanken alle leden die gestemd hebben en wensen de nieuwe leden-raad veel succes voor de komende termijn!

01/2017Nieuws

2

ongeacht of er actuele psychoseklach-ten waren. Sterker nog: de mate van psychose nam ook af. Mensen werden minder paranoïde door de PTSS- behandeling. En als klap op de vuurpijl bleken de mensen die behandeling hadden ontvangen in de periode daar-na minder vaak opnieuw slachtoffer van een trauma. Met andere woorden: de revictimisatiecijfers daalden.

Werk aan de WinkelDe boodschappen uit dit proefschrift zijn verder: sluit mensen met psychose niet langer uit van reguliere behande-lingen en ook niet van wetenschappelij-ke studies naar die interventies. heb oog voor de traumageschiedenis bij psychose en voor allerhande comorbide aandoeningen die goed met cgt behan-delbaar zijn. Werk aan de winkel voor

pag 1

cognitief gedragstherapeuten dus! David is inmiddels druk bezig om deze boodschap aan de man te brengen en hij traint hulpverleners die met psycho-se werken om sensitief te worden voor trauma. Kijk voor meer inhoudelijke informatie zoals film, instrumenten, wetenschappelijke artikelen en training op traumaenpsychose.nl.

VooroordelenVgCt-lid en gz-psycholoog Kim helmus werkt nu bijna tien jaar in de ggz, onder andere met mensen met een psychoti-sche kwetsbaarheid. in haar afstudeer-onderzoek concludeerde ze al dat PTSS bij mensen met een psychose vaak niet wordt herkend en behandeld. Kim was een van de behandelaars die deelnam aan het onderzoek (T.TiP) van David van den Berg en voert sindsdien regelmatig traumabehandelingen uit bij mensen met een psychose. Kim heeft verschillende hypotheses

over de reden dat PTSS bij mensen met een psychose zo vaak gemist wordt. ‘aan de ene kant is er denk ik veel schaamte en angst bij cliënten waar-door ze het moeilijk vinden om over hun trauma’s te vertellen. aan de ande-re kant is er onwetendheid of zijn er vooroordelen bij behandelaars. Ze weten niet dat behandeling effectief kan zijn, of hebben lage verwachtingen over de mogelijkheden voor herstel bij psychose. Behandelaars richten zich op het dempen van de psychotische symp-tomen − die in hun ogen het ernstigst zijn − waardoor andere klachten buiten beeld blijven. Daarnaast bestaan er allerlei (onjuiste) aannames, zoals dat je beter niet over het verleden kan pra-ten omdat ze dan gaan decompense-ren. Er is lang gedacht dat mensen met psychose vooral rust nodig hebben.’

lees op vgct.nl/nb de verhalen over de behandeling van Charlotte en amir.

‘ Sluit mensen met psychose niet langer uit van reguliere traumabehandelingen’

David van den Berg en collega-promovendi Berber van de Vleugel en Paul de Bont

3

LEDEN VaN VERDiENSTE

Hans JaCobsDe naam hans jacobs is onlosmakelijk verbonden met de cognitief gedrags-

therapeutisch werker. hij stond in 2005 aan

de vooravond van de oprich-

ting van de sectie cgw en droeg bij aan de tot-standko-

ming van de gelijknamige

registratie. hans was jarenlang voor-

zitter van de sectie en behartigde daarna de belangen van de cgw’ers in de ledenraad waarvoor hij dit zich dit jaar opnieuw verkiesbaar stelde. hans werkt met cliënten met een angststoornis, waarbij exposure een belangrijk onderdeel van de behan-deling is. Dit bracht hem ertoe om een filmpje te maken met de titel: Samen de straat op, op zoek naar angst met hans jacobs. ‘Een waardevol filmpje voor beginners dat een duidelijk beeld

van de voorzitter •

What’s in a name…Psychologen zijn goed in hokjesdenken. De problemen beginnen eigenlijk al met Descartes’ scheiding van lichaam en geest. Problemen met die geest horen traditioneel tot de psychiatrie en de psychologie (eigenlijk: de klinische psychologie, of ook de klinische ontwikkelings-psychologie?). Daarbinnen schijnt psychotherapie iets heel anders te zijn dan psychologische behandeling. En dáárbinnen weten wij, (cognitief?) gedragstherapeuten, het eigenlijk ook niet zo goed. De Vlamingen hebben een Vereniging voor gedragstherapie, wij een Vereniging voor gedragstherapie en Cognitieve Therapie, de Britten en amerikanen een association for Behavio(u)ral and Cognitive Therapies (meervoud) en de Beckjes hun institute for Cognitive Behavior Therapy (één ding). En daar houden de problemen niet op, want is dialectische gedragstherapie iets anders dan gedragstherapie? Meta-cognitieve therapie iets anders dan cognitieve therapie? Mindfulness, schematherapie?

‘De buitenwereld’ snapt er, begrijpelijkerwijs, nog maar weinig van. Zo spreekt ggZ Nederland (eigenlijk niet eens ‘buitenwereld’) in haar Sectorrapport ggZ 2013 (een recentere versie is er niet) in arren moede maar over ‘communicatieve behandeling’ (‘iedere vorm van behandeling waarbij communicatie op zichzelf het belangrijkste instrument is om tot verminderen van klachten en symptomen te komen’). Vooral met uw cliënten communiceren dus! Communicatieve behandeling wordt vervolgens onderscheiden in ‘psychotherapie’, ‘steunende en structurerende behandelcontacten’, ‘follow up behandelcontacten’ en ‘overige (communicatieve) behandeling’. En nu komt het: psychotherapie wordt, naast andere smaken, onderscheiden in ‘cognitieve gedragstherapie’ en ‘gedragstherapie’. ik hou het maar even bij ons verenigingsmotto: ‘cognitieve gedragstherapie, therapie die werkt!’

Reageren? Mail voorzitter@vgct.nl

geeft van de exposurebehandeling’, aldus collega Bert de Vos.

angeline smeltinkangeline Smeltink beoordeelde in haar carrière als vrijwilliger bij de VgCt zo’n 300 N=1-verslagen. Een indrukwekken-de score die zij behaalde met haar werkzaamheden voor de registratie-commissie. Daarnaast werkte ze aan richtlijnen, do’s en don’ts en pro-cedures voor N=1-verslagen en verzorgt ze workshops N=1-begeleiding. ange-line zette zich in de commissie superviso-ren in voor zorgvuldi-ge formulering van adviezen en hield zich bezig met het uitwer-ken van beoordelingsvra-genlijsten voor supervisor en supervisant. Collega yvette van der Pas: ‘angeline doet haar werk met plezier en zorgvuldigheid. goed cgt-onderwijs acht zij van groot belang voor de gezondheidszorg. Een trouwe collega met verdiensten.’

De ledenraad benoemde Angeline Smeltink en Hans Jacobs in februari tot leden van verdienste. De laudatio voor Hans werd op 17 maart tijdens het cgw-con-gres uitgesproken. Voor Angeline gebeurt dat op het komende najaarscongres.

4

sectienieuws •

Studiedag cgt-technieken op vrijdag 19 mei is er in Utrecht een studiedag over exposure, gedragsexpe-rimenten en andere cgt-technieken. hoe zet je deze in? hoe voer je ze goed uit? En vooral: op welke manier kunnen cgt’ers en cgw’ers optimaal samenwerken voor het beste resultaat?De studiedag is een initiatief van de sectie angststoornissen en de sectie cgw. het belooft een collegiale, actieve en inspi-rerende dag te worden waar cgt-behan-delteams hun onderlinge samenwerking kunnen optimaliseren. individuele be-handelaars kunnen deze dag oefenen met gedragstherapietechnieken volgens de modernste wetenschappelijke inzichten.

schrijf je in via vgct.nl/nb.

Plamen Panayotov over ‘simple therapy’op 10 juni aanstaande is de Bulgaarse psychiater Plamen Panayotov in Neder-land tijdens een studiedag georganiseerd door de sectie oplossingsgerichte cgt. hij spreekt dan over ‘simple therapy’, een vorm van oplossingsgerichte therapie. Panayotov heeft samengewerkt met Steve de Shazer, de grondlegger van de oplossingsgerichte therapie. De studiedag vindt plaats in Eenhoorn amersfoort, tegenover station amersfoort Centraal. Noteer de datum vast in je agenda.

kijk op vgct.nl/nb voor meer info.

BijNa KLaaR oP CURaçao Een clubje VGCt-leden maakt zich samen met de RINO Amsterdam sterk voor het opleiden van psychologen tot cgt’ers op Curaçao. Het project is op een haar na afgerond, maar er is nog één hobbel te gaan.

Vijf jaar geleden werd jan Bernard, psychotherapeut, supervisor en

docent, door Tom Deenen en Rob Ziel gevraagd om voor twaalf psychologen op Curaçao een basiscursus te verzor-gen. hij vond de RiNo amsterdam, waar hij hoofddocent was, bereid om tegen gereduceerd tarief een gefaseerde basiscursus en de nodige faciliteiten te regelen. Een mooi gebaar omdat de cur-sisten nauwelijks de kosten voor hun opleiding kunnen opbrengen.

stille WensVele anderen hebben zich daarna koste-loos of tegen een kleine vergoeding ingezet om het opleidingstraject verder te verzorgen. Een van hen is Migalda Sarucco, supervisor, (hoofd)docent, psychotherapeut en zelf Curaçaose. Migalda: ‘Toen jan Bernard mij vroeg om samen met hem projectleider te worden van zijn prachtige project op

Curaçao, stemde ik meteen in. ik ben jan zeer erkentelijk, want een stille wens ging in vervulling: mee-werken aan verdere professio-nalisering van de ggz op de Nederlandse antillen door het toe-gankelijk maken van cgt-behande-lingen voor cliënten op Curaçao.’

De voornaamste problemen waar-mee cliënten zich aanmelden op de Nederlandse antillen zijn gemas-keerde depressies, paniekstoornissen, middelenverslaving en gedragsproble-men bij kinderen en jeugd. Maar ook systeemproblematiek, waarbij alcoho-lisme bij vaders en huiselijk geweld opvallend zijn.

inmiddels hebben de psychologen het cursorische gedeelte afgerond. Wat rest is het N=1-verslag en enkele uren supervisie. jan en Migalda zoeken hier-voor supervisoren met een goed hart (zie kader), zodat binnen anderhalf jaar twaalf VgCt-geregistreerde cognitief gedragstherapeuten op Curaçao behan-delingen kunnen geven.

gezoCHt: gemotiVeerde superVisorenjij kunt helpen bij de afronding van de opleiding van cursisten op Curaçao. Ben jij supervisor en bereid om voor € 40,- per uur via Skype de benodigde uren supervisie te geven?

meld je aan bij Jan bernard: j.bernard@hccnet.nl.

‘ Een stille wens ging in vervulling: verdere professionalisering van de ggz op de Nederlandse Antillen’

PRaKTijKuit de

gegrepen

5

De voorjaarsworkshops op 21 april gaan over transdiagnostische fac-toren. Kees Korrelboom is bijzonder hoogleraar translationele en trans-diagnostsiche interventies in de ggz. Wat houdt volgens hem trans-diagnostisch werken in en waarom staat het zo in de belangstelling?

korrelboom: ‘Binnen de transdiag-nostische visie richt men zich op

aspecten van de problematiek of behandeling die de specifieke stoornis-sen en behandelingen overstijgen, of die zij gemeen hebben. Er zijn drie soor-ten transdiagnostische factoren.

Ten eerste gaat het om onderliggende risicofactoren, zoals angstgevoeligheid of lage zelfwaardering, die tot verschil-lende stoornissen kunnen leiden. (Per-soons)kenmerken die bij verschillende stoornissen een rol spelen en waarbij ook de veronderstelling is dat je, als je die kenmerken kunt beïnvloeden, een knooppunt te pakken hebt dat verschil-lende stoornissen aanstuurt.

Ten tweede zijn er de transdiagnosti-sche factoren die juist beschermen tegen het ontwikkelen of verergeren van psychopathologie, zoals doorzet-

‘ We hopen dat trans-diagnostisch werken tot betere, efficiëntere behandelingen leidt.’

BijNa KLaaR oP CURaçao Winst te behalen tijdens voorjaarsworkshops 2017 bleem behandelt, in beide gevallen is bekend dat algemene factoren invloed hebben op het succes van de therapie.’

een antWoord op Het stoornisgeriCHte denken? ‘in de wetenschap hebben we de laat-ste decennia een golf gezien van onder-zoek naar evidence-based behandelingen bij specifieke stoornis-sen. ik denk dat we daarmee goede stappen hebben gezet en hebben aan-getoond dat je die stoornissen goed kunt behandelen en beïnvloeden met allerlei interventies.

Maar het onderzoek naar DSM-catego-rieën lijkt inmiddels over zijn hoogte-punt heen, daar valt niet meer zoveel winst te behalen. Terwijl er nog genoeg ruimte is voor verbetering van onze behandelmethodes. Er zijn nog heel wat mensen die nu onvoldoende profi-teren van een behandeling of terugval laten zien.Bovendien lopen behandelaars in de praktijk tegen de beperkingen van de stoornisspecifieke werkwijze aan. De wijze waarop symptomen worden gegroepeerd in de DSM leidt ertoe dat veel cliënten comorbide aandoeningen hebben waar de richtlijnen vervolgens

geen antwoord op hebben. We hopen dat transdiagnostisch werken tot bete-re, efficiëntere of duurzamere behande-lingen leidt. Daar is nog niet zoveel over bekend omdat het een vrij nieuwe ont-wikkeling is.’

is dit een nieuWe trend?‘De transdiagnostische visie is op zich-zelf niet nieuw. ik denk dat er in de praktijk al veel transdiagnostischer wordt gedacht en gewerkt dan onder-zoekers denken. Dat gebeurt wel vaak op onsystematische wijze. Wetenschap-pelijk onderzoek naar transdiagnosti-sche factoren zou weleens tot heel andere resultaten kunnen leiden dan “transdiagnostisch” werken in de prak-tijk van de afgelopen honderd jaar.’

tingsvermogen. Zowel die negatieve als positieve factoren bieden aangrijpings-punten voor de behandeling.

Een derde categorie gaat over het pro-ces van de therapie. of je nou iemand met een depressie of een impulspro-

kies tWee WorksHops oVer transdiagnostisCHe faCtorenVoorjaarsworkshops 2017 – De grootste gemene delerVrijdag 21 april van 9.00 tot 17.00 uurZwolle - De Nieuwe Buitensociëteit

ga naar vgct.nl/nb en meld je aan

6

casus N=1

PRoBLEMaTiSCh PoEPRiTUEEL

Voor zijn dwangprobleem meldt Kees zich bij MoleMann Mental health. Zijn klachten zijn begonnen op de basisschool,

toen hij opeens zelf zijn billen moest afvegen waarna hij van de meester een vriendschappelijk schopje onder de kont kreeg. Kees heeft deze gebeurtenis ervaren als afwijzing en om herhaling te voorkomen poept hij als iedereen ’s nachts slaapt en reinigt hij hierna uitge-breid de wc. Dit ‘poepritueel’ kost hem uren. hoewel het hem op korte termijn rust geeft, zorgt het ook voor slaap-gebrek en daardoor vermoeidheid, een verstoorde dagstructuur en oplopende spanningen binnen het toch al kwets-bare gezin. Deze spanningen worden geprojecteerd op Kees, die ‘gemoti-veerd’ wordt hulp te zoeken voor zijn ‘poepritueel’. Naar buiten toe sluit het gezin echter de grenzen als het zich

bedreigd voelt. Dit maakt het tot een typisch kluwen gezin, en de behandeling een uitdaging.

systemisCH VoorWerkDe hoge spanningen maken systemisch voorwerk noodzakelijk alvorens cgt voor dwang aan te bieden. Nadat woede en wantrouwen waren geher-etiketteerd als sterke onderlinge betrokkenheid, kan worden gewerkt aan het behandeldoel: Kees’ wens om een ‘gewone hollandse jongen’ te zijn. Dan pas blijkt ook hoe somber Kees is: toekomstperspectief ontbreekt, en daarmee de wil om bijtijds op te staan, wat het ‘poepritueel’ weer in stand houdt. het uitblijven van veranderingen zorgt voor boosheid bij de ouders, die het onterecht vinden dat er geen gren-zen worden gesteld aan Kees’ pro-bleemgedrag. Zij krijgen een rol als cotherapeut en een gesprek met de psy-chiater ervaren ze als erkenning voor het probleemgedrag. Dan wordt ook gestart met een antidepressivum.

Registratieopdrachten tonen dat Kees geleidelijk vroeger naar bed gaat. Zo

bemerken zowel Kees als zijn ouders verandering, wat de motivatie voor behandeling vergroot, zegt van Lith. hierna wordt een kosten-batenanalyse gemaakt van zijn ‘poepritueel’, waarna exposure en responspreventie (ERP) ingezet worden.

Kees maakt kleine stappen in het terug-brengen van de tijd op de wc. Maar de wc verlaten voordat hij zeker weet alles uitgepoept te hebben is een brug te ver. Van Lith: ‘Mogelijk is zijn dwanggedrag toch primair te verklaren vanuit zijn autisme en voert hij zijn ritueel uit om overprikkeling tegen te gaan. oCS en autisme zijn immers differentiaaldiag-nostisch soms moeilijk uit elkaar te houden. ook kan het onderliggende trauma ERP hebben bemoeilijkt. EMDR, dat ook aan Kees is aangeboden, blijkt echter niet haalbaar omdat hij te veel spanning ervaart.’

VerminderingMet de vermindering van de lijdensdruk binnen het gezin is de motivatie om de behandeling voort te zetten ook verder afgenomen. De laagfrequente behan-

delgesprekken krijgen een evaluatief karakter waarin Kees’ ‘gewone holland-se jongen-gedrag’ wordt bekrachtigd. anderhalf jaar later gaat het nog steeds goed met Kees en zijn zijn ouders nog steeds tevreden. Zijn depressie is in remissie, hij heeft een dagbesteding en hoewel hij het ‘poepritueel’ nog uit-voert, gebeurt het vroeger, waardoor de negatieve consequenties verminderd zijn.

lange ademVan Lith geeft aan dat een lange adem en ambivalentie kunnen verdragen noodzakelijk zijn bij dit soort behande-lingen. Soms was er sprake van crises waardoor de behandeling van Kees on hold moest en de situatie vanuit een perspectief van meerdere partijen beoordeeld moest worden. ‘ontschuldi-ging’ van de gezinsleden zorgt ervoor dat het probleem als gedeeld wordt ervaren, wat hulp makkelijker maakt. Een open blik, transparantie en oog voor eigen kwetsbaarheden kunnen je als therapeut in zo’n situatie helpen. En vlieg een collega in als het te veel wordt: je hoeft het niet alleen te doen.

kees wil dolgraag een ‘gewone Hollandse jongen’ zijn. en dat is best moeilijk als je naast autisme ook een laag iQ hebt en lijdt aan een obsessief-compulsieve stoornis en een depressie.

‘ Kees maakt kleine stappen in het terugbrengen van de tijd op de wc.’

7

casus N=1

Elke cognitief gedrags-therapeut in opleiding doet verslag van een (afgeronde) behandeling (N=1). Deze keer lees je over de N=1 van Eveline van Lith. Zij is onder meer als gz-psycholoog werkzaam bij Praktijk het Groene Huis in Arnhem.

PRoBLEMaTiSCh PoEPRiTUEEL

8

Joske Prummel (35) is intensieve psychiatrische gezinsbehandelaar (IPG) en cognitief gedragstherapeu-tisch werker bij Accare in Groningen en Appingedam.

Wat is er leuk aan cgw’er zijn?‘ik werk in de jeugdpsychiatrie, liefst één op één met jongeren. ik doe ook iPg bij gezinnen. Maar als cgw’er ben ik meer gefocust op het probleem van de jongere zonder het hele gezinssysteem.’

Heb je een voorbeeld van een cgt-inter-ventie of -behandeling?‘Een vwo’er (13) durfde niet naar biolo-gie. hij was vooral bang voor bloed, injecties en alles aangaande het mense-lijk lichaam. De Dappere Kat-methode heb ik toegepast, een angstbehande-ling. ik heb zijn doel vastgesteld en een hiërarchie gemaakt. We zijn onderaan begonnen: ik las voor uit zijn biologie-boek en heb zo zijn angstniveau bepaald. ik heb zijn gedachten uitge-daagd en hem geholpen die te ordenen. ook ontspanningsoefeningen hielpen. Daarna durfde hij weer naar de biolo-gieles en keek zelfs filmpjes over het menselijk lichaam.’

TERUg NaaR DE BioLogiELESMet wie werk je samen? Hoe zijn de verantwoordelijkheden verdeeld? ‘ik werk onder supervisie van een cgt’er. Eens per twee, drie weken bespreken we de casus: wat gaat goed, wat niet, wat moet anders. Zo nodig overleg ik tussendoor zodat behandelingen kun-nen doorgaan.’

Dit verhaal is het eerste in een serie waarmee de VGCt het werk van cgw’ers meer bekendheid wil geven.

‘ Bij Accare komen steeds meer cgw’ers’

Wat is de toegevoegde waarde van opleiding en registratie?‘ik vond de cgw-opleiding, in 2011 afge-rond, een enorme meerwaarde, want ik heb mijn werk kunnen uitbreiden en verbreden. De registratie heeft meer-waarde omdat je nieuwe ontwikkelin-gen moet bijhouden. En dat houdt mij gemotiveerd!’

Waarom moeten zorginstellingen cgw’ers in dienst hebben? ‘als cgw’er kun je meer behandelingen doen omdat een cgt’er ook veel andere

8

De eerste pluim is voor Sandra Mulkens. Jenneke Wiersma, voorzitter van de com-missie najaarscongres, waardeert haar collega-commissielid om haar tomeloze inzet.

jenneke: ‘Sandra is een echte duizendpoot. Met haar onderzoeks- en klinische werkzaamheden is zij inmiddels een boegbeeld geworden op het gebied van eetstoornissen. Daarnaast zit ze ook nog in verschillende commissies, zoals in de redactie van het tijdschrift gedragstherapie, de sectie eetstoornissen en de commissie najaars-congres. Binnen deze commissies staat Sandra bekend om haar tomeloze inzet en onuitputte-lijke energie. Zelfs met een gebroken pols is zij niet te stoppen. Lieve Sandra, onze waardering voor jouw inzet!’

ken je ook een VgCt-lid dat een pluim ver-dient? mail naar communicatie@vgct.nl.

Een pluim voor... de praktijk van de cgw’er

taken heeft. je hebt daardoor meer focus op de casus en kan cliënten beter bedienen. Bij accare komen steeds meer cgw’ers; we zijn getraind in allerlei pro-tocollen en breed inzetbaar. Dus ook het management ziet de meer waarde.’

9

P3NL nieuws •

Positief over ROM P3NL is positief over RoM als vast onderdeel van de cgt-behandeling omdat hiermee een bijdrage kan worden geleverd aan kwaliteit, effectiviteit en efficiency. Deze voordelen wegen op tegen de tijd en kosten van behandelaars en cliënten. RoM komt ook niet voor niets terug in verschillende behandelrichtlijnen en zorgstandaarden. Echter, een ggz-stelsel waarin behandelresultaten tegen benchmarks worden afgezet met financiële of con-tractuele gevolgen, gaat P3NL vooralsnog te ver. Kortom: de waarde van RoM wordt bepaald in de behandelkamer, niet in onderhandelingen met zorgverzekeraars.

Lasten terugdringenook wil P3NL voor VgCt-leden administratieve las-ten terugdringen. Daarom worden met partijen als zorgverzekeraars patiëntreizen doorlopen om knelpunten te vinden, elementen uit contracten gestandaardiseerd, kwaliteitseisen kritisch beke-ken − het Kwaliteitsstatuut is hierbij het uitgangs-punt − en budgetplafonds heroverwogen. Bij nieuwe wet- en regelgeving wordt gelet op het beperkt houden van de papierwinkel.

Klachten- en geschillenregelingDaarnaast is de gezamenlijk klachten- en geschil-lenregeling in het kader van de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) klaar. Vrijge-vestigde cgt’ers kunnen zich hierbij aansluiten via p3nl.nl/aanmeldpagina.

in haar boek vertaalt Mariken weten-schappelijke kennis naar tips, vragen

en theorie voor ouders en professionals die te maken hebben met kinderen die een naaste hebben verloren of dreigen te verliezen door ziekte. ook voor cog-nitief gedragstherapeuten een bruik-baar boek. Mariken: ‘Cgt’ers kunnen het inzetten in de behandeling, bijvoor-beeld voor psycho-educatie. het boek behandelt normale rouw, maar ook rouw waarbij het verwerkingsproces stagneert. om dit te begrijpen heb ik het cognitief gedragsmatig model van Boelen e.a. (2006) uitgebreid uitgelegd. het vormt voor cgt’ers een helder kader om de behandeling op te baseren. ook is er een hoofdstuk over realistisch leren denken over het verlies. in feite wordt hier de basis van cognitieve her-structurering door middel van uitdagen uitgelegd. in hoofdstuk 10 besteed ik uitgebreid aandacht aan mogelijke hulp, waarin ik frequent naar cgt ver-wijs. Therapeuten kunnen dit hoofdstuk

EffECTiEVE aaNPaK Bij RoUW

gebruiken om cliënten uit te leggen wat ze doen en hoe ze het doen.’

rouWHulpWat raad je therapeuten aan die te maken krijgen met gecompliceerde rouw? Mariken: ‘goede diagnostiek is de basis van iedere therapie: wat is er aan de hand? Welke factoren houden de problematiek in stand? het boek geeft voor de geoefende gedragsthera-peut aanknopingspunten om functie- en betekenisanalyses op te stellen. Nu het boek af is, ga ik samen met hoog-leraar klinische psychologie en VgCt-lid Paul Boelen aan de slag met het uitge-ven van Rouwhulp. Dit cognitief gedragstherapeutische behandelpro-gramma is ontwikkeld voor kinderen tussen 8 en 18 jaar die vastlopen in het verwerkingsproces en is een combinatie van cgt voor het kind en begeleiding voor de ouder(s).’

boek

Mariken Spuij, klinisch psycholoog/orthopedagoog en VGCt-lid publiceerde recent het boek Rouw bij kinderen en jongeren. ‘Veel boeken over rouw zijn vanuit emotie geschreven. Een boek met wetenschappelijke kennis en bewezen effectieve aanpakken als uitgangspunt was er nog niet.’

ga voor meer informatie en links over dit onderwerp naar vgct.nl/nb.

‘ Het boek geeft voor de geoefende gedrags therapeut aanknopingspunten om functie- en betekenisanalyses op te stellen’

10

Wat zijn de belangrijkste vragen die je als hoogleraar wilt beantwoorden? ‘De allerbelangrijkste vraag is: hoe kun-nen we de effectiviteit van cgt-behan-deling voor kinderen met angststoornissen verbeteren? De effec-tiviteit is nu zo’n 65%, het is een uitda-ging om het percentage kinderen dat niet opknapt na cgt te verminderen. hiervoor moeten we uitzoeken welke ingrediënten van de behandelprotocol-len werkzaam zijn bij welk kind en wel-licht ook bij welke ouder.’

Wat zijn belangrijke ontwikkelingen van cgt bij kinderen met angst-problematiek?‘in de afgelopen twee decennia zijn diverse behandelprotocollen ontwik-keld voor angststoornissen bij kinderen en tieners die ook gedegen op effectivi-teit zijn getoetst. Een enorme vooruit-gang. Diverse meta-analyses laten zien dat cgt voor angststoornissen bij kinde-ren en jongeren effectief is: ongeveer

Dr. Lisbeth Utens is onlangs benoemd tot bijzonder hoogleraar cgt bij kinderen en adolescenten aan de UvA. De leerstoel is ingesteld door de Mary Cover Jones Stichting, opgericht door de VGCt en De Bascule, academisch centrum (en werkplaats) voor kinder- en jeugdpsychiatrie.

‘EigEN’ hoogLERaaR KiNDER- EN jEUgD-CgT Hoe kan nog effectiever behandeld wor-den?‘Voor een goede implementatie van evi-dence-based behandelingen is super-visie, intervisie en training heel belangrijk. Dit kan helpen om scherp te blijven op de uitvoering van de behan-deling zoals die bedoeld is. De proble-matiek is regelmatig (zeer) complex en daar is meer voor nodig dan het ‘zomaar’ toepassen van cgt-technieken na het doorlezen van een protocol.’

twee derde van hen knapt op. Maar er zijn ook dingen die we beter moeten onderzoeken. Bijvoorbeeld de zoge-naamde attentional bias. in vergelijking met kinderen die geneigd zijn hun aan-dacht af te wenden (bias away) van enge zaken, knappen kinderen die van nature sterk gefocust zijn op dreiging (bias toward) minder snel op na cgt. De laatste groep zou meer gebaat zijn bij afleiding, ontspannende activiteiten en technieken die hen leren aandacht te verplaatsen naar positieve of neutrale informatie. Een ander interessant onderzoeksgebied is de effectiviteit van ouderlijke participatie aan cgt bij angst. Resultaten van verschillende meta- analyses zijn niet eenduidig. op korte termijn lijkt er geen effect, op langere termijn wel. Verder vind ik de recent ontwikkelde ideeën over transdiagnos-tische behandeling en modulair werken bij comorbiditeit heel interessant, ook daar moet nog veel onderzoek naar gedaan worden.’

Wat wil je meegeven aan leden die met kinderen werken?‘ik hoop van harte dat de kinder- en jeugd-cgt’ers hun passie behouden, dwars tegen bezuiniging en ontmoedi-ging in de jeugdzorg in. We hebben het mooiste vak van de wereld. En als ik zie waar het vakgebied cgt nu staat, is er zo veel vooruitgang geboekt. De kennis en vaardigheden waar jonge cgt’ers nu mee uitgerust worden, is iets om trots op te zijn. Daarnaast hoop ik dat behandelaars goed blijven luisteren. Dat ligt aan de basis van de therapie. Blijf ook altijd beseffen hoe zwaar een traject voor kinderen en ouders kan zijn, heb en toon compassie!’

‘ Ik hoop dat cgt’ers hun passie behouden, dwars tegen bezuiniging en ontmoediging in de jeugdzorg in.’

NiEUWbij de VGCt

Lisbeth Utens

foTo

: DiRK giLLiSSEN, U

Va

11

Laat in de lente gemakkelijk en snel je kennis groeien met drie VGCt- webinars. Experts spijkeren je online bij op het gebied van cgt-technieken.

Dit voorjaar: webinars exclusief voor leden‘EigEN’ hoogLERaaR KiNDER- EN jEUgD-CgT

Drie cgt’ers presenteerden zich eind vorig jaar als supervisor, terwijl zij niet geregistreerd zijn als supervisor VgCt. Dit is onjuist en heeft grote gevolgen voor supervisor en supervisant. De supervisant die supervisie volgt bij een niet door de VgCt erkende supervisor, kan deze supervisie niet laten meetellen voor zijn opleidingstraject. Controleer als supervisant altijd op vgct.nl of je supervisor geregistreerd is.om supervisor te worden dien je het aanvraagformulier in. je kunt het super-

visorschap aanvragen als je Big-geregi-streerd bent, ten minste één keer geherregistreerd bent als cgt’er, mini-maal 16 uur werkzaam bent in de ggz waarvan je minimaal 8 uur cgt-behande-lingen uitvoert en een geaccrediteerde supervisorencursus hebt gevolgd. je aanvraag wordt beoordeeld door de registratiecommissie, waarna je een registratiebewijs krijgt. Dan pas mag je supervisie geven aan cgt’ers i.o. Neem bij twijfel contact op met de regi-stratiecommissie via: m.regtien@vgct.nl.

Opleidingsnieuw

s •

Therapie die je volgt voor jezelf kun je niet gebruiken als leer therapie voor je opleiding tot gedrags-therapeut.

De VgCt definieert leertherapie als volgt: ‘Begeleiding, individueel of in groepsverband, met als doel het ontwikkelen van het vermogen tot zelf-reflectie van de cognitief gedragsthera-peut in opleiding Door de leertherapie leert de cgt’er i.o. zijn eigen reacties op (problemen van) cliënten te (h)erken-nen. Daarnaast leert hij hoe hij zijn

denkpatronen en gedrag kan beïnvloe-den en daardoor zijn beroeps-uitoefening kan optimaliseren.’ De nadruk ligt dus op leren en niet op het werken aan je eigen problemen of klachten. heb je problemen waaraan je wilt werken met een cognitief gedrags-therapeut of supervisor, dan kun je natuurlijk therapiesessies volgen. Maar je kunt dit niet combineren met de leer-therapie in het kader van de VgCt- opleiding. Leertherapie wordt dus ook niet door je zorgverzekeraar vergoed.

imaginatie-resCriptingmaandag 3 april van 20.00 tot 21.00 uurDoor remco van der Wijngaart, psychotherapeut, gz-psycholoog, supervisor VgCt en schemathera-pie en vicepresident iSST

imaginatie-rescripting is een van de meeste gebruikte en effectieve technieken binnen de schema-therapie en richt zich op het verbeelden en veranderen (res-cripten) van beladen (herinne-rings)beelden. je leert de techniek effectiever toepassen.

CompetitiVe memory training (Comet)maandag 1 mei van 20.00 tot 21.00 uur Door kees korrelboom, klinisch psycholoog, psychotherapeut, supervisor VgCt

Dit webinar geeft een impuls aan je kennis over CoMET, een succes-volle behandeling bij cliënten met lage zelfwaardering en negatief zelfbeeld.

exposuremaandag 29 mei van 20.00 tot 21.00 uurDoor lotte Hendriks, gz-psycho-loog, onderzoeker (promovenda) en cognitief gedragstherapeut i.o.

Dit webinar gaat over de nieuwste inzichten in exposure, waarna Lot-te je meeneemt in de toepassing van exposure op PTSS.

ga voor meer informatie en inschrijven naar vgct.nl/nb

Therapie ≠ leertherapie

Check je supervisor!

12

Netwerken is hot. Niet alleen het netwerken dat we met bor-relen associëren, maar ook de netwerken van symptomen en systemen van onze cliënten. hoe werken de symptomen op elkaar in en hoe kunnen we deze het beste behandelen? Met netwerken bedoelen we ook de systemen van onze cliënten. hoe worden naasten betrokken bij de behande-ling? We gaan het horen op het najaarscongres van 2017. je symposium, workshop of lezing is welkom. ook je presen-taties over e-mental health en innovations lever je uiterlijk 1 mei in.

ga naar vgct.nl voor meer informatie en aanmelding.

ColofonDeze nieuwsbrief is een uitgave van de Vereniging voor gedrags therapie en Cognitieve Therapie en verschijnt vier keer per jaar.

overname en vermenig -vul diging van artikelen is niet toegestaan zonder schriftelijke toestemming van de VgCt.

T 030 254 30 54 E info@vgct.nlW vgct.nl

Linkedin en facebook: VgCtTwitter: @VgCtwit youTube: VgCtube

Redactie: Mariëtte Lammerscommunicatie@vgct.nl

Aan dit nummer werkten mee: arnold van Emmerik, anja greeven, ingrid grutters, Margot Regtien, Nienke van Sambeek, Tonnie Staring, joris van Waveren

najaarscongres 2017 Dien voor 1 mei je abstract in

Gezocht: vertrouwenspersoon (m)

Op de hoogte blijven? Controleer je mailadres!het diginieuws van de VgCt is de belangrijkste informatiebron voor verenigingsnieuws en kennis over je vak. op vgct.nl onder ‘mijn VgCt’ vul je je interesses in, zodat je tweewekelijks je nieuws op maat krijgt. Daarnaast is het van belang dat jouw e-mailadres juist is. Regelmatig krijgen we mailingen terug met de melding dat een adres niet bestaat.

ga vandaag nog naar vgct.nl en con-troleer of je profielgegevens nog juist zijn zodat je niets mist!

De VgCt vindt het belangrijk dat leden bij problemen of klachten in de professionele sfeer terechtkunnen bij een ervaren collega. Daarom zijn er twee vertrouwens-personen, een vrouw en een man. Zij steunen bij vra-gen en bij de behandeling van klachten over onheuse bejegening in werk, opleiding of samenwerking en geven voorlichting en advies. Vanwege het vertrek van Marinus van de Weerd per 1 juni zoeken we een man als vertrouwenspersoon.

interesse? stuur vóór 1 mei je ervaring en motivatie naar dinie naezer-Heerschop: d.naezer@vgct.nl.

Vrijdag 21 aprilVoorjaarsworkshops: de grootste gemene delerDe behandeling van transdiagnos-tische factoren

Vrijdag 19 meiStudiedag secties angststoornis-sen en cgwover exposure, gedragsexperimen-ten en andere interventies

Donderdag 8 juniSupervisorenmiddag

Zaterdag 10 juniStudiedag sectie oplossingsgerichte cgtPlamen Panayotov over ‘simple therapy’

agENDaBeter worden in je vak 2017

meer informatie op vgct.nl

Cognitieve gedrags-therapie: therapie die werkt