Nieuwsbrief

Jaargang 38 • Nº 4|2016

Resultaten onderzoek naar yoga

NIEUWE RUBRIEK:De VraagbaakGezichtdiagnose en yoga

VACATURE: secretaris

Jaargang 38 • Nº 4|2016 32 Yoga Nieuwsbrief Vereniging Yogadocenten Nederland

Inhoud Jaargang 38 • Nº4|2016

14

2418

138

28

6

34

MEDITATIE ~ YOGA-WEEKENDEN SPECIALISATIES ~ BIJSCHOLINGEN

BASISOPLEIDING

HATHARAJAYOGA

OPLEIDING TOT

YO G ADOCENT(E)

BIJSCHOLING JAARTRAINING

MEDITATIE-BEGELEIDING

HARAONTWIKKELING

Aangesloten bij:Vereniging van Yoga leerkrachten NederlandUnion Européenne de Yoga.

voor info en studiegids:LeoXIIIstraat 55, 5046 KH TilburgT: 013-5350760 / 5356137E. Yoga@blikopener.infoI: www.blikopener.info

14 donderdagavonden, verdie-pend, oriënterend als inleiding tot de praktijkopleiding

de vierjarige opleiding start medio januari; hatha/raja yoga (ashtanga) - esoterie; filosofie (oost - west) chakraleer; kundalini, meditatie en adem-leer.

aanvang eerste vrijdag van de maand 11.00 tot 15.00, 1x per maand; 10 keer; je kunt maandelijks instappen

één maal per veertien dagen op de donderdag.

MEDITATIE ~ YOGA-WEEKENDEN SPECIALISATIES ~ BIJSCHOLINGEN

BASISOPLEIDING

HATHARAJAYOGA

OPLEIDING TOT

YO G ADOCENT(E)

BIJSCHOLING JAARTRAINING

MEDITATIE-BEGELEIDING

HARAONTWIKKELING

Aangesloten bij:Vereniging van Yoga leerkrachten NederlandUnion Européenne de Yoga.

voor info en studiegids:LeoXIIIstraat 55, 5046 KH TilburgT: 013-5350760 / 5356137E. Yoga@blikopener.infoI: www.blikopener.info

14 donderdagavonden, verdie-pend, oriënterend als inleiding tot de praktijkopleiding

de vierjarige opleiding start medio januari; hatha/raja yoga (ashtanga) - esoterie; filosofie (oost - west) chakraleer; kundalini, meditatie en adem-leer.

aanvang eerste vrijdag van de maand 11.00 tot 15.00, 1x per maand; 10 keer; je kunt maandelijks instappen

één maal per veertien dagen op de donderdag.

Expansie 4

Stevig in de storm 5

Parinâma 6

Zwangerschap, geboorte en gezin 8

Het licht waar geen licht op valt 9

De Vraagbaak 10

Ayuryoga 13

Bestuursmededelingen 14

Erkende bijscholingen 15

Hoezo moet ik bijscholen? 16

Yoga okay, maar ook nog mediteren? 17

Meditatieve Waddentochten 17

Resultaten onderzoek naar yoga in NL 18

Wat rimpels vertellen 22

Een feestje van Licht & Liefde 24

Yoga in het dagelijks leven 26

Het praatstokje 28

Oefeningen voor ouderen 31

Collegiaal 21

Yoga en meer... 33

Activiteitenladder 34

Colofon 39

Yoga & Poëzie 40

VACATURE

Jaargang 38 • Nº 4|2016 54 Yoga Nieuwsbrief Vereniging Yogadocenten Nederland

Voor je ligt het laatste nummer van 2016. Het was een

jaar vol transformatie en nog steeds is er van alles

gaande. Wat betreft de nieuwsbrief zijn we blij met

de ontwikkelingen. Ons blad komt er steeds beter uit

te zien en is met recht een vakblad geworden met

informatie over yoga die je niet in de geijkte bladen

zult vinden.

Zonder vooraf een thema te hebben vastgesteld

is het mooi om te zien dat alles weer prachtig in

elkaar overvloeit. Je treft veel wijsheid aan uit de

Upanishads, uitspraken van oude meesters, Ayurveda,

een verslag van een congres rond zwangerschap,

tips over houdingen, gezichtsdiagnose, een

verslag over een concert van Snatam Kaur en het

praatstokje. Veel aandacht is er voor het onderzoek

naar Yoga in Nederland.

Er is enthousiast

gereageerd op onze

nieuwe rubriek de

Vraagbaak. We

hebben een aantal nieuwe vragen en

we hopen op positieve reacties. Heb je een andere

bijdrage waarvan je denkt dat het leuk of interessant

is voor de lezers. Neem dan contact op met de

redactie.

Ik wens jullie allen fijne feestdagen namens de

redactie.

Met een zonnegroet,

Gerreke van den Bosch

Redacteur

Op de voorkant prijkt een afbeelding uit de Bhagavad

Gītā. Dit betekent letterlijk ‘Lied van de Heer’. Het is een onderdeel van het omvangrijke epische gedicht de Mahābhārata dat staat voor ‘Groot India’.Het boek is geschreven door de wijze Vyāsadeva (Vyāsa, Bādarāyana) en het speelt een grote rol in het Hindoeïsme. Omdat het boek God als een persoon (de alomtegenwoordige Vishnoe) vooropstelt is de belangrijkste invloed van het boek terug te vinden in de bhakti-beweging. Krishna treedt hierbij naar voren als de belangrijkste manifestatie van God op aarde: als Bhagavān, de Hoogste Persoonlijkheid van God, de Heer van de Yoga. Het wordt ook wel omschreven als de Gītopaniṣad of Yogupaniṣad.Upanishad betekent ‘essentiële vedische filosofie’ en hiermee wordt aangegeven dat de status van het boek vergelijkbaar is met die van de Veda’s (de śruti). Men noemt de ‘Gita’ samen met de ‘Krishna-bijbel’, het Srimad bhagavatam, dan soms ook de vijfde Veda.

Gerreke van den BoschRedacteur

Expansie

Bhagavad Gītā

In het boek ‘Yoga

Postures for Higher

Awareness’ van

Swami Kriyananda,

medestudent van Swami Yogananda,

staan asana’s afgebeeld met ieder een bijhorende

affirmatie.

Een ervan is mij altijd bijgebleven. Het betreft de

adelaar houding oftewel, Garudasana, waarbij staat:

At the center of life’s storms I stand serene. Wat

betekent dat? Denk er maar eens over na.

Het is niet alleen een balanshouding. Aan ons de

uitdaging zowel als Vereniging Yogadocenten

Nederland, om te streven zo stabiel mogelijk te

blijven staan, maar ook voor eenieder van ons, dat je

stevig blijft staan, wat er ook gebeurt. Je bent één en

al aandacht. Niets brengt je van de wijs.

Wij kunnen hiervan leren, dat wij midden in een

steeds veranderende wereld met groeiende

onrust en onzekerheid ten gevolge van grote

omwentelingen op het wereldtoneel, yoga als

houvast kunnen gebruiken. Je kunt het op zowel

macroniveau als op microniveau zien met betrekking

op jouw persoonlijke situatie en uiteindelijk ook op

metaniveau met betrekking tot alle levende wezens

op aarde.

Yoga heeft zich door de eeuwen heen bewezen als

een filosofisch systeem, die de individuele mens in zijn

persoonlijke ontwikkeling kan ondersteunen. Het feit,

dat het je als systeem kan ondersteunen, kan houvast

bieden. Het is een constante factor in je leven die

je uitdaagt, inspireert en vreugde schenkt. Dit is,

wat yogi’s met elkaar gemeen hebben, het steeds

terugkerende (dagelijkse) ritueel, waar je naar gaat

verlangen en graag bij terugkeert.

Niet alleen de wereld en het politieke machtsspel

verandert snel, ook de yogawereld is aan snelle

veranderingen onderhevig. Het is aan ons als

Vereniging Yogadocenten Nederland maar ook als

individuele yogadocenten om daarop in te spelen,

zodat wij een zinvolle bijdrage kunnen leveren aan

de opkomende vragen van de maatschappij, waarin

wij nu leven.

Voor onze vereniging betekent dit een steeds

verregaander professionalisering, het ons profileren

naar de buitenwereld. Je ziet het ook in de manier

waarmee wij contact met onze leden onderhouden,

en in de wijze, waarop wij evenementen organiseren.

Wij streven ernaar mee te gaan met de stroom.

Voor ons als yogadocenten betekent de

veranderende maatschappij met veranderende

vragen, dat wij aan onze cursisten en of studenten

iets moeten kunnen bieden, wat een zinvolle

bijdrage kan leveren aan hun leven. Kwamen

enkele decennia mensen naar yogalessen om van

een bepaalde klacht hetzij fysiek of mentaal af te

komen of op zijn minst verlichting daarvan te krijgen,

nu komen zij naar de yogalessen, omdat die een

rustpunt, vaak het enige rustpunt, in een hectisch

bestaan bieden. Daar is niets op tegen. Belangrijk

is, dat zij aangespoord worden om yogalessen te

volgen. Het is mooi, als je merkt dat ineens de vonk

overslaat. Dan wordt yoga een manier van leven van

hoe je in het leven staat te midden van alle stormen,

die op je afkomen.

Probeer hieraan te denken de komende periode,

wat vaak gepaard gaat met veel hectiek, terwijl de

donkere dagen eigenlijk een periode van inkeer en

bezinning zouden bieden.

Een mooie afsluiting van dit jaar en een nieuw

inspirerend begin van het volgend jaar aan iedereen

toegewenst.

Anne Bjørndal

voorzitter VYN

Stevig in de storm

Jaargang 38 • Nº 4|2016 76 Yoga Nieuwsbrief Vereniging Yogadocenten Nederland

en pijntjes erbij. Iemand steekt een

sigaret op, geniet ervan, een dokter ziet

al de mogelijke longkanker. De rokende

rookt onbewust verder.

Je moet naar het leven kunnen KIJKEN,

als naar een toneelspel, met afstand. Jij

bent de toeschouwer en al de anderen

zijn figuranten. Het leven dient om te

leren en te groeien in bewustzijn.

Maar de meeste mensen zoeken geen

groei of bewustwording, maar pleziertjes.

Daarom is dit aforisme niet pessimistisch

maar wezenlijk voor de zoekende mens.

1. Parinâmaduhkha: lijden ten gevolge

van verandering.

We kennen dat allemaal, die constante

veranderingen in ons leven. Prettig is

het niet altijd en je moet je telkens weer

opnieuw kunnen aanpassen.

Ik installeerde gisteren op mijn Phone

de laatste update, nu al IOS 10 en het

is weer wennen. Ze veranderen van

alles en je moet weer zoeken. En je

was zo gewoon aan je automatische

handelingetjes.

Ergere dingen zijn, je hebt vandaag een

lief, een partner en plots trappen ze het

af, of sterven en je staat alleen.

Je gaat op reis, heel leuk, maar het

moment van pakken is soms moeilijk en

na het terugkeren weer aan het werk

gaan des te meer.

Je ben jong, je bouwt een gezellig

nestje, hebt kinderen, maar je wordt oud

en plots is het huis te groot, is het niet

meer haalbaar om het te onderhouden

of er alleen in te wonen. Dit vraagt veel

soepelheid en aanpassing.

Zo kunnen we wel een tijdje doorgaan,

maar dit zorgt voor duhkha, zeker

omdat we zoals verder in puntje 3 staat

volgeplakt zijn met gewoontes,

conditioneringen vanuit onze opvoeding

enz. De ene mens kan gemakkelijker

loslaten dan de andere, maar het is een

pluspunt als je het kan. Kan je het niet,

dan zorgt het voor spanning en heb je

telkens opnieuw je lasten te dragen.

Teveel in je leven zorgt voor gebrek aan

ruimte, tijd…Je kan niet uitstromen.

2. Tâpaduhkha: lijden ten gevolge van

verlangens, zorgen frustraties

We willen altijd zo veel, hebben zoveel

brandende verlangens en zijn dan

ontgoocheld en gefrustreerd als we

onze zin niet krijgen.

We hebben spijt en schuldgevoelens

over wat we niet deden of juist wel. Dit

vreet aan ons.

3. Samskâraduhkha: lijden ten

gevolge van gewenning, patronen,

conditioneringen

Vanaf onze geboorte worden we

opgevoed en geconditioneerd. Zowel

door onze ouders, als in de school door

de leraren, als door de cultuur waarin

we geboren zijn.

We kunnen niet door het leven zonder

conditioneringen. Leren stappen,

spreken, lezen, schrijven zijn allemaal

positieve conditioneringen. Maar we

hebben ook nefaste. Onze verslavingen,

onze slechte gewoontes, onze

negatieve patroontjes zoals: woede

angst…(kleshas). Die zorgen voor afzien,

spanningen rond het hart (duhkha).

Te meer wanneer er wrijving ontstaat

tussen een gewoonte en een plotse

verandering in ons leven. Ik moet er

geen tekeningetje bij maken. Wanneer

je jarenlang gewoon geweest bent

aan het samenleven met een partner

en plots moet je alleen door het leven

vraagt dit wel wat van je systeem.

Het leven dient

om te leren en

te groeien in bewustzijn

4. Guna vritti: spel en beweging van de

guna

De guna zijn de eigenschappen inherent

aan de materie: sattva: helderheid,

rajas: activiteit, en tamas: inertie.

Alle materie is uit deze guna

samengesteld, ook onze psyche.

Het probleem begint wanneer de guna

optreden op het verkeerde moment.

Bijvoorbeeld we moeten uit werken

vandaag en de wekker rinkelt, maar de

guna tamas is dominant, of omgekeerd:

het is bedtijd maar we kunnen de slaap

niet vatten want rajas guna speelt ons

parten.

We kunnen ook afzien door de

interactie van onze guna met die

uit de omgeving: we zijn een beetje

moe, eerder tamasisch, maar onze

partner is hyperactief en zet de muziek

keihard aan of wil absoluut de deur uit.

Bovendien is er nog een ADHD kindje in

huis. Moeilijk om je dan prettig te voelen.

Zo kunnen we doorgaan.

Het is duidelijk dat alle situaties bron van

lijden kunnen zijn of juist niet.

De dagelijkse yogapraktijk zorgt ervoor

dat je het toneelspel ziet en dat je

afstand hebt. Je kunt er met een

helicopterview naar kijken.

Sri Desikachar had enkele lijfspreuken,

waaronder: This too shall pass. Want

TROOST: de wet van parinâma geldt

gelukkig ook in slechte situaties.

Niets is permanent

Stress jezelf niet teveel want om het

even hoe slecht de situatie is…ze zal

veranderen.

Dus uiteindelijk is dit aforisme nog niet zo

zwartgallig!

EN in elk geval is het volgende heel

POSITIEF:

II.16 Alle lijden dat nog niet is kan

vermeden worden.

SHRADDHÂ

‘Verschijnselen zijn

verdwijnselen.

Niets is blijvend.

Alles komt en gaat.

Het leven is een stroom

van veranderingen’

Ik ben net terug van een maand verblijf

India. Bangalore, Mysore, Arunachal

Pradesh met Diyun en Tawang. Het was

deze keer niet voor de yoga maar om

de petekindjes die ons gezin sponsort te

bezoeken.

Een heel boeiende tocht vol

confrontaties, levensgevaarlijke ritten

op de highway en door het gebergte,

veel onthechting en ascese en vooral

de confrontatie met het boeddhisme.

Het bracht me veel inzicht bij in de

yogasûtra en vooral: de kans om toe te

passen.

Twee heel belangrijke ideeën in het

boeddhisme zijn:

Alles is Anatma. Er is geen Zelf (Purusha)

dat altijd geweest is en altijd zal zijn.

Op dat vlak verwerpt de yoga het

Boeddhisme. Dit was voor mij heel

confronterend als gedachtegoed

want wie heeft gelijk? Wat geloof je?

Zei niet de Boeddha zelf: je moet mij

niet geloven, test alles uit. Maar kan

je het bestaan van Purusha uittesten?

Zelfs al heb je in meditatie diepgaande

ervaringen? Zolang je leeft kan er

twijfel zijn. We dienen ons niet te laten

verstoren door buiten, maar een diepe

innerlijke zekerheid te hebben en

daarop te vertrouwen.

De tweede belangrijke gedachte in het

Boeddhisme is meer down to earth.

Alles is Anitya of vergankelijk. Niets is

blijvend. Het gekende Parinâma waar

ik het vorige keer ook al over had.

Wat oprijst, gaat terneer. Dit is oorzaak

van Duhkha. Een vrij beangstigende

gedachte als je er lang bij stil staat. Deze

waarheid kennen we uit de yogasûtra

en ervaren we dagelijks in ons leven.

Zolang we niet verlicht zijn komen we

terug op het rad van Samsâra. We

worden geboren en dat houdt in:

verouderen, ziekte, sterven. Niet zo’n

leuk denkbeeld, maar dit is het leven

zoals het is.

Patañjali behandelt deze ideeën in

aforisme II.15 van de yogasûtra.

Op het eerste zicht is het een vrij

pessimistisch aforisme maar wanneer je

dieper gaat juist niet.

Af II.15 zegt

Voor een wijze bevat elke situatie

in potentie lijden (duhkha) door

de voortdurende veranderingen

(parinâma), verlangens en frustraties

(tâpa), gewoontes (samskâras) en het

spel van de guna ( eigenschappen

inherent aan materie: nl. Activiteit,

inertie, helderheid).

Dit aforisme is een hele boterham om te

verteren

Mijn yogaleraar zei altijd: een oude

mens ziet al zittende wat een jonge nog

niet ziet al staande.

Een wijze moeder ziet het geluk van haar

dochter wanneer er een pasgeboren

baby is, maar ziet meteen ook de

moeite, de stress, het verdriet wanneer

ze na het bevallingsverlof weer uit

werken zal moeten. Loslaten zal nodig

zijn. Onnodig de kersverse moeder op

voorhand te bezwaren, maar duhkha in

potentie is er. Je hebt een kind tot je je

hoofd neerlegt met alle vreugdes

Parinâma, één van de oorzaken van duhkha

Collega Maria Clicteur uit België, inmiddels bij iedereen

bekend van het congres in mei, geeft onderstaand

haar visie op ‘Transformatie en yoga’ met teksten van

Patañjali. Maria begon haar opleiding bij Amanda en

vervolgde die bij Bernard Bouanchaud. Bernard is leerling

van T.K.V. Desikachar, zoon van Sri. T. Krishnamacharya.

Haar yogalessen worden gegeven in de traditie van Sri.

Krishnamacharya.

Jaargang 38 • Nº 4|2016 98 Yoga Nieuwsbrief Vereniging Yogadocenten Nederland

In een uitverkocht ‘Kontakt der Kontinenten’ in

Soesterberg verzamelden zich zondag 6 november

ongeveer honderd yogadocenten om zich te verdiepen

in yogafilosofie, anatomie en yogabeoefening in relatie

tot zwangerschap, geboorte en gezin.

De opening werd verricht door Femke Hol, coördinator

van het Samsara Yoga Congres 2016 en Romanie

Noordegraaf.

Romanie lichtte kort de ontwikkelingen in de

geboortezorg van het afgelopen jaar toe. De instemming

van de Tweede Kamer op de integrale zorg voor

zwangeren en de discussies en acties die hieromheen

plaatsvonden. Ook benoemde zij het succes van de

acties die er mede voor zorgden dat minister Schippers

akkoord ging met integrale zorg als optie naast de

traditionele eerstelijns verloskundige. De keuzevrijheid

van zwangeren, hoe zij begeleid willen worden en

de mogelijkheid om thuis te bevallen is gehandhaafd

gebleven.

Wat een aantal jaren geleden startte als een kleine

bijscholingsdag voor zwangerschapsyogadocenten

groeide uit naar een herkenbaar platform met jaarlijks

een ander thema. Doel is actualiteit, deskundigheid,

inspiratie, kennis en kwaliteit bevorderen onder alle

yogadocenten in Nederland en België. De bijeenkomst

is daarom voor docenten van alle opleidingen en

gedreven beoefenaars van yoga op zoek naar

diepgang.

Dit jaar bestond het aanbod vooral uit workshops

die naar eigen behoefte konden worden ingedeeld.

Sommigen volgden de praktische workshops over

de yogaperstechniek van Danielle Bersma. Anderen

pakten het liever filosofisch aan en praatten mee in de

satsang van Aad Verboom over wedergeboorte. Dit

naar aanleiding van wat de oudste Upanishad – de

Brihadaranyaka Upanishad – hierover schrijft. Ze spraken

met elkaar over sterven en wedergeboorte op het

niveau van de bewustzijnsmomenten en deelden elkaars

zienswijzen en ervaringen.

Je kon ook yoga beoefenen. In de zwangerschapsyoga-

les met partner van Femke Hol en Romanie Noordegraaf

deden deelnemers adem- en bewegingsoefeningen

om vanuit voelende, woordeloze communicatie

inzicht, begrip en verbinding tussen ouders en kindje

te stimuleren. Er was aandacht voor didactiek in de

lessen met partners. Loes van der Mee liet in haar

workshops deelnemers op zachte wijze de kracht van

de yogamudra ervaren als houding van overgave en

verbinding.

Rika Lukac, auteur van het boek ‘Innesteling – zwanger

worden en blijven’ stond in haar workshop stil bij de rol

van stress rondom zwangerschap. Deelnemers maakten

zo kennis met informatie over voeding, bevordering van

innesteling en het voorkomen van miskramen. Rika legde

de link met yoga, bewustwording en ontspanning. De

aanwezigen gingen aan de slag met oefeningen die het

bekken beter doorbloeden, de hormonale en emotionele

balans herstellen en zelfvertrouwen geven in een fase

van grote onzekerheid.

Dit congres was er

ook ruime aandacht

voor de fase na

de bevalling.

Het congres was

voor Samsara de

gelegenheid om een

nieuwe bijscholing

te introduceren:

Postnatale Yoga.

Hierin staan

fysiek, mentaal en

emotioneel herstel

van een pas bevallen

moeder centraal.

Deelnemers maakten

kennis met oefeningen

voor de bekkenbodem

onder leiding van docente Iekelien Buurman.

Fun, kracht en verbinding met het kindje waren

sleutelbegrippen in de yogales met de draagdoeken

van Beate de Leeuw-Wysocka. De Vakgroep

Shantalamassage Docenten liet yogadocenten kennis

maken met de wereldberoemde babymassage als één

van de eerste manieren om fysiek contact te maken

met het kindje en een voelende communicatie op

gang te brengen. Zij benadrukten het belang van het in

aandacht ‘samen Zijn’ voor de emotionele, lichamelijke

en geestelijke ontwikkeling van de baby.

Beatrijs Smulders, Nederlands bekendste vroedvrouw,

sloot de dag af met een inspirerende plenaire

lezing. Beatrijs is bekend van haar boeken over

zwangerschap, bevallen en de kraamtijd, is meer

dan 40 jaar vroedvrouw, begeleidde meer dan 4000

bevallingen en geeft over de hele wereld lezingen

over het unieke bevallingssysteem in Nederland. Ze

werkt momenteel aan een nieuw boek over angst van

vrouwen tijdens de bevalling.

In haar lezing lichtte zij een tipje van de sluier op.

Daarbij presenteerde zij haar bijzondere kijk op de

pil, seksuele vrijheid en de relatie tot seks en de

huidige beeldcultuur op de angst bij jonge vrouwen

voor de bevalling. Een angst die tijdens de bevalling

grote vormen aan kan nemen. Dat is namelijk het

moment waar vrouwen

zich volledig over moeten

geven en helemaal in hun

lijf aanwezig moeten zijn.

Bevallingen kunnen, met

uitzondering van vrouwen

die zwaar (seksueel)

getraumatiseerd zijn,

een helende ervaring

zijn. Zij benadrukte de

belangrijke rol van

yogadocenten tijdens de

zwangerschap. Zij zien

een vrouw gedurende

een langere periode en

kunnen in de tijd vrouwen

de verbinding tussen

hoofd en lijf tot stand

brengen, helpen met de

versterking van vertrouwen en overgave.

Beatrijs illustreerde haar verhaal met onderhoudende

voorbeelden en introduceerde ook NOVEZ. Een

nieuwe organisatie waarbinnen verloskundigen zich

samen met zwangeren inzetten voor een goede

dialoog in de geboortezorg. NOVEZ is hiermee het

enige platform dat zwangeren een stem geeft in de

gesprekken over de ontwikkeling van de geboortezorg.

Het is ook voor yogadocenten mogelijk om, nu nog

kosteloos, lid te worden van deze vereniging.

Voor meer informatie: www.samsara.nl.

Samsara Yoga Congres

Zwangerschap, geboorte en gezinDe Upanishads

Het licht waar geen licht op valt

De donkere winterdagen maken op hun manier zichtbaar hoe je je verhoudt tot licht. Veel mensen zijn gevoelig voor de mindering van zonuren. Ze worden sip en moe, alsof ook van binnen een kaars is uitgeblazen. De onderdompeling in duisternis is in de natuur de tijd van winterslaap en inkeer. In de Upanishads echter staat het synoniem voor het verkeren in onwetendheid, voor het ontbreken van ware kennis en helder zicht. Over jezelf en de wereld, over hoe de dingen zijn. Maar wat houdt dat andere precies in? Wat wordt bedoeld met wat genoemd wordt ‘het opgaan in smetteloos licht’?In de Brihad-āranyaka Upanishad vraagt Koning Janaka aan Yājñavalkya wat een mens tot licht dient. Yājñavalkya antwoordt hem dat het de zon is, of bij aanwezigheid daarvan de maan, dan wel een vuur. Of spraak, want een leidende stem kan een mens voeren naar waar hij zijn moet. Maar, vraagt de koning, als al deze lichten gedoofd zijn, wat is de mens dan tot licht? Dan, zegt Yājñavalkya, is het Zelf zijn licht.Externe lichten zijn betrekkelijke lichten. Wie ze voor absoluut neemt, zo zegt de Īsha Upanishad, valt in nog diepere duisternis. Vals licht maakt dat je nog minder ziet. De kernvraag – en die stelt ook Kerst – is wat het uiteindelijke licht is. Wat is het licht dat de andere lichten en ook het verstand te boven gaat, dat altijd schijnt en nimmer dooft, het licht dat ieder ander oplichten mogelijk maakt?De Upanishads noemen het het Licht der lichten, het Zelf, Bewustzijn. Verscholen in het hart verblijft het in ieder schepsel. Zoals de Katha Upanishad zegt: ‘Daar werpt de zon geen licht, noch de sterren of de maan. De bliksemschichten aan de hemel lichten daar niet op, laat staan dit vuur. Alles straalt door het stralen van dit licht. Dit hele universum wordt opgelicht door zijn licht.’

Wim van de Laar

Jaargang 38 • Nº 4|2016 1110 Yoga Nieuwsbrief Vereniging Yogadocenten Nederland

Yogadocente Lia de Jong uit Middelharnis geeft

onderstaande reactie

De keren dat ik zelf ongevraagd en onverwacht tijdens

een les bij een collega gecorrigeerd werd of zelfs

alleen maar aangeraakt in een houding, herinner ik me

nog erg goed en niet in positieve zin. Die hand kwam

nogal bij me binnen terwijl ik me totaal ontspannen

in mijn innerlijke ruimte waande. Het haalde me uit

evenwicht en uit de beleving van Zijn en bracht me

bovendien meteen in het hoofd.

In de opleiding van Paganini, die ik nu gedeeltelijk

volg, staat het corrigeren centraal. En dus wordt je al

oefenend constant in de houdingen aangeraakt. Ook

nu ervaar ik dikwijls weerstand behalve wanneer het

op een manier wordt gedaan zoals het volgens mij

bedoeld is. Namelijk dat diegene die je aanraakt als

een veertje in jouw energieveld komt. Je ondersteuning

geeft zodat je in je kracht komt en al ademend naar

ruimtes leidt die jezelf niet dacht te hebben.

“Het haalde me uit mijn

evenwicht”

Ik geef nu bijna 15 jaar les vanuit de klassieke yoga

en heb mijn leerlingen nooit gecorrigeerd. Omdat ik

het hierboven beschreven helpen naar de houding

toe graag eigen wil maken, heb ik mijn leerlingen

toestemming gevraagd.

Ik maak er zeker geen gewoonte van maar het helpen

maakt wel dat de ander veel meer in de houding komt

zoals die bedoeld is en wanneer deze door verbale

aanwijzing zelf niet aangenomen kon worden.

Lia de Jong

Yogadocente Anna Aalten reageerde als volgt

Iedereen is anders

Moet een yogadocent corrigeren tijdens het lesgeven?

Een geweldige vraag die mij direct naar de kern

van mijn rol als yogadocent brengt! Wat wil ik dat

de deelnemers van mijn lessen meenemen in hun

yogabeoefening en hun dagelijks leven? Mijn meest

simpele antwoord: dat je mag zijn wie je bent. Bij

corrigeren in de betekenis van aanwijzen waar een

voet of arm moet worden geplaatst en hoever een

rug of een been dient te worden gestrekt liggen

prestatiegerichtheid en competitie op de loer en dreigt

een gevoel dat men het niet goed doet.

“Het gaat daarbij niet om esthetiek

in de betekenis van schoonheid”

Mijn moreel-emotionele overweging om niet te

corrigeren tijdens het lesgeven heeft ook een hele

duidelijke fysiek-theoretische onderbouwing. Sinds ik

in 2010 kennismaakte met de functionele benadering

van yoga bij Paul Grilley ben ik er steeds meer van

overtuigd geraakt dat aan corrigeren tijdens het

lesgeven serieuze bezwaren kleven. Grilley formuleert

de functionele benadering van yoga als een alternatief

voor de, wat hij noemt, esthetische benadering

die in onze tijd de overhand heeft gekregen. Bij de

esthetische benadering van yoga ligt veel nadruk op

de manier waarop een yogahouding eruit ziet. Het

gaat daarbij niet om esthetiek in de betekenis van

schoonheid, maar als aanduiding voor een benadering

van yoga waarin de precieze plaatsing van handen,

voeten, armen en benen ten opzichte van elkaar

en ten opzichte van de romp veel aandacht krijgt.

Iedereen kent bijvoorbeeld wel de aanwijzingen voor

het iets naar buiten draaien van de achterste voet bij

Virabhadrasana II, het neerzetten van de handen op

schouderbreedte bij Adho Mukha Svanasana en het

plaatsen van de knieën tegen elkaar aan in Virasana.

Nu er tegenwoordig veelal in grote groepen wordt

lesgegeven, kan het voor een docent handig zijn aan

de hand van een serie korte aanwijzingen veel mensen

tegelijk ‘in een yogahouding te praten’.

Vaak worden deze aanwijzingen uitgelegd als de meest

veilige manier om een houding uit te voeren. Maar wie

zich verdiept in de verschillen die er tussen individuele

lichamen bestaan, gaat vanzelf vraagtekens plaatsen

bij dit idee van veiligheid. Niet alleen is er een enorme

variatie in lichaamsomvang, -lengte, -flexibiliteit en

-kracht, ook zijn er grote verschillen in onze skeletten.

De lengte en vorm van onze botten variëren en dit

heeft directe gevolgen voor de manier waarop wij

yogahoudingen kunnen uitvoeren.

De aanwijzing dat bij Adho Mukha Svanasana de

handen op schouderbreedte moeten worden geplaatst

is bijvoorbeeld helemaal niet veilig voor mensen die in

deze houding compressie van het bovenarmbot en het

dakje van het schouderblad ervaren. Integendeel, zij

lopen het risico op deze plek een slijmbeursontsteking

te ontwikkelen.

Individuele verschillen tussen mensen bepalen wat de

meest veilige en effectieve manier is om een houding

uit te voeren. Puur door te kijken kun je als docent niet

echt weten wat iemand in een yogahouding precies

voelt en of hij of zij de houding veilig uitvoert; daarvoor

moet je met elkaar in gesprek gaan. Bij individuele

lessen of in een kleine groep met deelnemers die je kent

kan dat, maar als die gelegenheid er niet is kun je beter

terughoudend zijn met je correcties. Iedereen is anders.

Anna Aalten

“Corrigeren is zeker

niet de intentie”

Yogadocent Jon Hovens pleit wél voor correctie in

onderstaand betoog

Ik vind dat een docent wel mag corrigeren en doe dat

op de volgende manier: wanneer ik zie dat cursisten

een houding/beweging niet uitvoeren zoals bedoeld

is dan herhaal ik in eerste instantie (met andere

bewoordingen) nog eens wat de bedoeling is en zeg

dit in het algemeen. Als dan blijkt dat hier niet op

gereageerd wordt dan ga ik een rondje maken en ga

ik naar de persoon/personen toe en begeleid die dan,

bijv. met een zachte handdruk etc. Soms benoem ik de

voornaam, maar ik weet bij wie ik dat wel of niet kan

doen.

Jon Hovens

Trude Matla-van der Veer geeft tot slot onderstaande

aanvulling en komt met een waardevolle tip

Tijdens mijn opleiding tot yogaleraar, eind jaren tachtig,

werd nadrukkelijk afgeraden om je cursisten tijdens

een yogales aan te raken. Eventuele aanwijzingen,

verbeteringen, correcties, bijstellingen of aanpassingen

van een asana dienden verbaal te geschieden. En dan

liefst algemeen geformuleerd, zodat de suggestie niet

te persoonlijk aankwam. Als iemand zo’n opmerking

niet ter harte nam, dan zou hij er nog niet aan toe zijn.

Wanneer je iemand fysiek zou willen assisteren, dan

moest je in elk geval om toestemming vragen en zeker

niet onaangekondigd je handen op iemands lichaam

plaatsen. Uiterste terughoudendheid en zorgvuldigheid

waren geboden. En daar ben ik het nog steeds

grotendeels mee eens.

Maar toen maakte ik, ongeveer veertien jaar geleden,

onder het dak van dezelfde opleiding, kennis met Power

Yoga. Bij het onderwijzen van Ashtanga en/of Power yoga

wordt er veelvuldig fysiek begeleid. Vanaf mijn eerste

ervaring hiermee, door Tonnie Goes, tijdens de adho

mukha svanasana, ging er een wereld voor mij open.

Een van de opvallende aspecten van Ashtanga en Power

yoga is jùist dat de docent regelmatig naar de cursisten

toegaat en de houding zorgvuldig begeleidt, stimuleert

en ondersteunt, waardoor er voelbaar meer ‘ruimte’

ontstaat. Het woord ‘correctie’ vermijd ik opzettelijk, want

corrigeren is zeker niet de intentie!

Vervolg van de bijdrage van Trude op de volgende

pagina!

De VraagbaakYogadocente Jeanet Siddhi Heilbron stelde in het vorige nummer de vraag:

Moet een yogadocent corrigeren tijdens het lesgeven?

We kregen een aantal reacties die we hieronder geplaatst hebben.

Jaargang 38 • Nº 4|2016 1312 Yoga Nieuwsbrief Vereniging Yogadocenten Nederland

Toen ik in 2004 de docentenopleiding Power yoga bij

Dasra Center volgde en in 2006 een week Teacher

Training Ashtanga yoga kreeg van David Swenson,

ontdekte ik meer en meer dat het begeleiden van de

yogacursist een kunst is. Met een collega oefende ik de

- bij beide gelegenheden - aangeleerde begeleiding

regelmatig, in onze (schaarse) vrije tijd.

Later volgde ik bij het Dasra Center in Montfoort

vierdaagse workshops, bedoeld voor (o.a. Power-) yoga

docenten. Deze werden gegeven door Tonnie Goes

en Vincent Millarson en droegen de titel ‘de Kunst van

het Begeleiden’. Het ging hier om twee yogadocenten

die met veel enthousiasme hun kennis en ervaring

overbrengen. Het doel van deze workshop is: méér uit

een yogales kunnen halen door middel van goede

begeleiding. Ook worden, zoals bij alle nascholingen

in Montfoort, alternatieve en speelse variaties op de

asana’s aangereikt. Deze zijn bruikbaar tijdens series

Hatha en Power yoga en de door Tonnie Goes destijds zo

genoemde Easy Flow yoga. Dit laatste is een variatie op

Power yoga, waarbij niet of nauwelijks de vrij inspannende

Surya namaskara (speciale zonnegroet A en B) en

Vinyasa’s (dynamische verbindingen) worden gedaan.

Over het begeleiden van asana’s was bij mijn weten

geen documentatie in omloop. Tot ik dit handboek

tegenkwam: *Brian Cooper, Ph.D.: Yoga, the art of

adjusting – a manual for teachers and students; ISBN 978

0 9552412/1/5; 318 blz.; gebonden rug met daarin een

ringband; € 44,50. Dit boek bevat, naast talloze foto’s,

duidelijke instructies hoe in een houding te komen,

plus observatiepunten en volledige instructies voor de

begeleider. Er staan verstandige dingen in dit boek, o.a.

dat de begeleiding mede afhangt van de mogelijkheden

van de student. Daarom is niet altijd één bepaalde

manier van begeleiding zaligmakend. Het boek bevat

tevens een heleboel leuke partneroefeningen.

“Met veel respect en

absoluut geweldloos”

Wanneer ik les geef breng ik de verworven kennis op

het gebied van begeleiden bescheiden in praktijk. Ik

kies bijvoorbeeld tijdens een les één houding waaraan

ik extra aandacht besteed. Het vormt tevens een mooie

gelegenheid om de achtergrond van zo’n asana eens

toe te lichten. De reacties zijn zonder meer positief. Dit

wordt als heel bijzonder ervaren. Wekelijks geef ik een

Power yogales. De deelnemers stellen de begeleiding

tijdens deze sessie ook zeer op prijs.

Corrigeren ja of nee. Ik noem het liever begeleiden. In

de syllabus die ik schreef bij de door mij gegeven VYN

erkende bijscholingen sinds 2011 staat dat persoonlijke

begeleiding tijdens yoga asana’s absoluut zonder duwen

of dwang wordt uitgevoerd. Met veel respect en absoluut

geweldloos. We blijven altijd binnen de mogelijkheden,

grenzen en wensen van zowel de begeleider als de

deelnemer. Het is voor een cursist, die persoonlijk begeleid

wordt, een manier om dieper in een houding te komen,

en door accenten toe te voegen, dieper te ontspannen

of meer ruimte en mogelijkheden te ontdekken. Wanneer

je ervaart dat je verder kunt in een houding, dan wil je

dat de volgende keer weer bereiken. De verdieping

is zowel lichamelijk als geestelijk. Veiligheid van zowel

deelnemer als begeleider komen op de eerste plaats!

Niemand mag de vaardigheden van zichzelf of van een

ander overschatten!

Conclusie: door yogahoudingen te begeleiden maak

je de cursisten bewust van hun mogelijkheden, die zij

vervolgens ook zonder begeleiding willen benutten.

Geweldloosheid en respect voor de eigen grenzen blijven

hoogst belangrijk!

Trude Matla-van der Veer

Ayurveda, de gezondheidsleer uit India en tevens zuster-

wetenschap van de Yoga is bij veel mensen bekend vanwege

de heerlijk ontspannende oliemassages en het smakelijke eten

bij yogaretraites. Maar Ayurveda is meer dan dat.

Ayurveda is een wetenschap met een holistische visie op wat

ons in onze gezondheid ondersteunt en wat onze gezondheid

niet ondersteunt of zelfs ondermijnt. Ayurveda heeft een

heel scala aan methodes zoals voedingsrichtlijnen, kruiden,

reinigingstechnieken en leefstijladviezen die zijn afgestemd op

ieders unieke individuele constitutie.

In de klassieke teksten staat dat Ayurveda gaat over leefstijl en

voeding. In de oude traditie werden de wijsheden mondeling

in korte sutra’s overgedragen. De plek van de sutra in de

gehele tekst en de volgorde van de woorden in de sutra

waren bepalend voor het belang dat eraan moest worden

gehecht. Hoewel we er in de Ayurveda vanuit gaan dat we

zijn wat we eten en dat voeding onze gezondheid zeker kan

ondersteunen, is leefstijl dus nog belangrijker. Onze dagelijkse

routine kan namelijk een belangrijke oorzaak van het ontstaan

van ziekte zijn. Hoe staan wij in het leven? Welke relaties gaan

we aan? Hoe laat gaan we slapen en hoe laat staan we op?

Zitten we tijdens het eten, hebben we aandacht voor onze

maaltijd of checken we tegelijkertijd onze mail, FB en Twitter?

En met welke intentie en intensiteit beoefenen wij yoga?

Om jouw yogabeoefening af te stemmen op wat je op

dit moment nodig hebt, is het goed om enige kennis van

Ayurveda te hebben, omdat Ayurveda een duidelijke visie

heeft over hoe yoga ingezet kan worden om ons meer in

balans te brengen. Hoe we yoga bekijken is afhankelijk van

waarom we yoga beoefenen. Is het een vorm van fysiek bezig

zijn, een alternatieve manier van met gezondheid bezig zijn

of beoefenen we een spiritueel pad. Of alle drie? Dit geldt

vanzelfsprekend ook voor de motivatie van je yogacursisten

om bij jou yogales te volgen.

Ayurveda gaat uit van drie energieën (dosha’s) in onszelf,

die het functioneren van ons systeem bepalen. Vata (wind)

is de energie achter iedere beweging die we maken, van

onze gedachten, bloedsomloop tot onze skeletspieren.

Pitta (vuur) is de energie die iedere transformatie aanstuurt,

van onze spijsvertering tot beelden op ons netvlies. Kapha

(water, aarde) zorgt voor structuur en groei, van de smering in

onze gewrichten tot herstel van onze cellen. Iedereen heeft

deze dosha’s, maar in verschillende verhoudingen. Deze

unieke verhouding van de dosha’s bepaalt wie we zijn met

al onze kwaliteiten, voorkeuren en vatbaarheid voor ziektes.

Iedere dosha heeft de neiging tot gedrag en leefstijl die zijn

eigen energie versterkt. Vata mensen zullen geneigd zijn tot

overmatig bewegen, want dat is wat vata doet. Dit uit zich in

veel praten, nieuwe projecten, instabiele werkomgeving en

vriendschappen, reizen en onrustige bewegingen. Om vata

te balanceren richt je je in je yogabeoefening dan dus op het

versterken van focus en het verstillen van bewegingen.

Pitta types raken verstoord door overmatige hitte,

gedrevenheid en passie, hun lat ligt hoog in het leven.

Deze focus kan leiden tot excessieve beoefening en

resultaatgerichtheid in de yogapraktijk. Juiste yogabeoefening

kan deze drive verzachten, net als de irritatie en de

beoefenaar open en ontvankelijk laten zijn.

Kaphas herkennen dat niet. Zij hebben eerder een zittend

leven en jagen gemak en comfort na. Ze houden van

slapen maar voelen zich beter met minder slaap dan ze

nodig denken te hebben. Hun yogabeoefening moet juist

dynamisch en inspannend zijn.

Voel dus iedere keer dat je op je mat staat goed wat je nu, op

dit moment nodig hebt, niet wat je lekker vindt. Vata vraagt

om een diepe buikadem en gronding, pitta aan zachtheid,

beweeg alsof je je in een bad vol olie bevindt en als kapha

op dit moment overheerst mag je sneller en lichter bewegen.

Door een tegenwicht te bieden aan de kwaliteiten die jouw

overheersende dosha bepalen, kan jouw yogabeoefening

zorgen voor meer balans in je leven. Nu het hier op Texel

zo waait en de temperatuur daalt, zullen mijn wekelijkse

yogalessen aan groepen meer gericht zijn op het kalmeren

van vata, waar iedereen nu wel baat bij heeft.

Mariëlle Glorie

Ayurvedic practitioner

www.sukhatexel.nl

Ayuryoga

Jaargang 38 • Nº 4|2016 1514 Yoga Nieuwsbrief Vereniging Yogadocenten Nederland

VERE

NIG

IN

G YOGADOCENTEN NEDERLAN

D

lid van de Europese Yoga Unie

VERE

NIG

IN

G YOGADOCENTEN NEDERLAN

D

lid van de Europese Yoga Unie

De bestuursleden van de VYN

en de redactie van de Yoga

Nieuwsbrief wensen jullie

ontspannen feestdagen en

een gelukkig en liefdevol 2017!

Bestuursmededelingen

Incasseren en verzekeren

Nu het jaar weer bijna voorbij is, is een kloppende

ledenadministratie nog belangrijker

voor mij. In het bijzonder de financiële- administratie.

Er zijn helaas nog steeds leden die niet doorgeven

wanneer hun rekeningnummer of te naam stelling

gewijzigd is. Het gevolg hiervan is dat in februari

incasseren onmogelijk is.

Dit betekent; nota’s maken met opslag van € 10,-,

diverse herinneringen en als laatste royement (in 2016

zijn er 5 leden geroyeerd).

Help dit voorkomen! Geef iedere verandering door

aan het secretariaat, of vul het zelf in op de website.

Dan nog een tip wat betreft de beroeps-

aansprakelijkheidsverzekering: wanneer

je yoga les geeft en geen verzekering hebt

afgesloten,loop je een groot risico wanneer er iets

gebeurt. Je kan privé nog zo goed verzekerd zijn,

maar bij problemen wordt er niet uitbetaald omdat dit

tijdens betaalde werkzaamheden is gebeurd. Wil je dit

risico niet nemen, vraag dan een verzekering aan via

penningmeester@yoganederland.nl.

Uitgesloten bij de verzekering zijn brillen, dus wees er

attent op, dat je leerlingen hun bril goed opbergen en

jij als yogadocent er niet op trapt.

Marian Faasen,

Penningmeester VYN

Secretariaat 2.0

Zoals in de laatste nieuwsbrief aangekondigd, zijn we

als bestuur gekomen tot een nieuwe constructie van de

secretariaatsfunctie. Het groeiende takenpakket en de

ontwikkelingen op het digitale vlak hebben ons doen besluiten

om de functie op te splitsen in een administratief en een

secretarieel deel.

Dorien Pool zal vanaf nu de ledenadministratie,

activiteitenrubriek, advertenties, aanvragen bijscholingen,

specialisaties en de administratie van het congres op zich

nemen.

We hebben op dit moment een vacature voor de functie van

secretaris nieuwe stijl. Heb je ambitie en draag je de vereniging

een warm hart toe dan is deze functie wellicht een perfecte

uitdaging voor je. Een goed functionerend secretariaat is de

spil en het ‘geheugen’ van de vereniging. Meer informatie

vind je onderstaand.

VACATURE Secretaris

Het bestuur van de VYN zoekt een secretaris voor het

beheer van het secretariaat met een overgangstraject /

inwerkperiode tot mei 2017 (tot de ALV).

De werkzaamheden bestaan onder anderen uit:

• Het voorbereiden en de verslaglegging van de

vergaderingen, in overleg met de voorzitter. En

daarmee dus 6x per jaar op vrijdag aanwezig zijn bij de

bestuursvergaderingen.

• Fungeren als eerste aanspreekpunt en verantwoordelijkheid

dragen vanuit het bestuur naar de administrateur.

• Het inrichten van het secretariaat nieuwe stijl gezamenlijk

met de administrateur.

• Fungeren als centraal punt voor inkomende e-mails. Als

secretaris zorg je voor distributie en bewaak je het proces

van afhandeling ervan.

• Beschikbaar zijn via telefoon en social media voor vragen

over de vereniging, het lidmaatschap, aanmeldingen,

bijscholingspunten, zoekmachine en andere relevante

zaken.

• Op twee vaste delen in de week beschikbaar zijn voor

telefonisch spreekuur.

• Vertegenwoordiging van het bestuur extern, in samenspraak

met PR en voorzitter.

• Verantwoording dragen voor het jaarverslag t.b.v. de ALV

• Het ondersteunen van de overige bestuursleden waar nodig.

Onze voorkeur gaat uit naar iemand die communicatief

sterk is en de Nederlandse taal in woord en geschrift goed

beheerst. Een teamspeler die verbindend weet op te treden.

Onze nieuwe secretaris kan goed zaken combineren en

op een transparante wijze zaken duidelijk te maken; werkt

pro actief en denkt vooral in oplossingen en heeft kennis

van programma’s zoals o.a. Microsoft Office, Google Docs,

Wordpress en Facebook. Ons nieuwe bestuurslid heeft

uiteraard kennis van de yogawereld en staat achter de visie

en missie van de vereniging.

Er staat een vergoeding tegenover van €30 per dagdeel, met

een maximum van 2 dagdelen per week. Vragen over het

secretariaat: bel op maandagochtend of donderdagmiddag

naar Chris Bieze (06-53788380).

Erkende bijscholing

Alleen nieuw erkende bijscholingen worden in deze

rubriek bekend gemaakt. De volgende bijscholingen

zijn na bespreking in de Bijscholingscommissie erkend.

Alle erkende specialisaties en bijscholingen zijn te

lezen op www.yoganederland.nl/bijscholingen-en-

specialisaties

Yoga en Ayurveda - de chakra’s

Docent Sascha Pfeifer en Melko Rasica,

psychische centra - de chakra’s.

Locatie Yoga Sadhana Vlissingen, 28 jan. 2017,

10.00 tot 17.30 uur.

Kosten € 95,- incl. ayurvedische lunch,

snack, thee.

Info/opgave om@yogasadhana.nl,

www.yogasadhana.nl, t: 06 22653930.

VYN punten 6

Yoga en Ayurveda onderscheiden verschillende

energiecentra in ons lichaam die ons leven, handelen

en denken beïnvloeden. Een beter begrip van deze

centra en hun werkwijze kan inzichten geven in ons

functioneren. Workshop met theorie en praktijk waarin

de westerse en de chakra psychologie worden

verbonden volgens de Yoga en Ayurveda.

Bestuur Vereniging Yogadocenten Nederland

Voorzitter Anne Bjørndal voorzitter@yoganederland.nl 026 - 364 10 60 of 06 - 27 49 20 25

Secretariaat en aanmelden lid Chris Bieze Oudeweg 22, 9608PM Westerbroek, 06 - 53 78 83 80

info@yoganederland.nl (tijdelijke opvang)

Penningmeester Marian Faasen Eikenlaan 31a 3203 BE Spijkenisse penningmeester@yoganederland.nl

01 81 - 61 63 11

ING: IBAN: NL05 INGB 0005 3638 36 of ABNAmro: IBAN: NL15 ABNA 0539 0160 98

Bijscholingscommissie René Tol bijscholing@yoganederland.nl 06 - 46 22 02 00

Public Relation Maroesja Grabijn pr@yoganederland.nl 06 - 29 29 73 92

Toetsingscommissie Judith Bouwhuis toetsing@yoganederland.nl 06 - 12 61 24 88

Redacteur en congrescommissie Gerreke van den Bosch info@yogadeventer.nl 06 - 28 31 86 22

Aspirant bestuurslid Hans Theunissen yogapraktijksamasta@gmail.com 06 - 41 83 06 52

Jaargang 38 • Nº 4|2016 1716 Yoga Nieuwsbrief Vereniging Yogadocenten Nederland

VERE

NIG

IN

G YOGADOCENTEN NEDERLAN

D

lid van de Europese Yoga UnieYoga okay, maar ook nog mediteren?

Als vanuit spiritueel- of het meditatie

perspectief, alles wat je zoekt er al is,

hoe moeilijk het ook is om dat concept

te bevatten met je denken, als er echt

géén noodzaak is om iets te bereiken

of te verkrijgen, je jezelf niet hoeft te

verbeteren, als je al heel en compleet

bent, en de wereld ook, waarom in

hemelsnaam zou je mediteren? Waarom

die moeite om mindfulness te cultiveren?

En waarom dan ook nog specifieke

methoden en technieken, als ze toch

in dienst staan van nergens naar toe te

gaan en sowieso, technieken slechts

technieken zijn?

Wie kent niet die worsteling? Vooral als

beginnende mediteerder kan het een

struggle zijn om te blijven zitten waar je

zit.

De grap is dat een uitspraak als ‘alles

wat je zoekt, is er al’ een concept is.

En een concept is alleen maar een

concept; gewoon weer een gedachte.

Buiten dat het een gedachte is, beperkt

het je enorm in je mogelijkheid tot

transformatie. De waarheid waarnáár

dit concept verwijst valt alleen maar te

ervaren. Hoe het de manier waarop je

jezelf ronddraagt in wereld verandert.

De manier waarop je denkt, voelt en je

gedraagt. Op dat niveau hoef je niet

meer perfect te worden, dan ben je het

al.

Als je durft te zijn met je imperfectie,

angsten, falen en fixaties, je pijn en je

vreugde en het voortdurend vallen in

onwetendheid.

Meer dan wat ook ter wereld is

meditatie dan een daad van liefde. Een

inwaartse actie van welwillendheid en

vriendelijkheid. Naar jezelf en anderen.

Omdat je dezelfde bént.

Díe inwaartse beweging is per direct een

herinnering aan openheid.

Een uitnodiging om weer thuis te komen.

Nu.

Je kunt dan rusten in diep weten, wat

ook impliceert dat je het niet weet. En

dat dat óók ok is.Dát. Met horten en

stoten, vallen en opstaan, iedere keer

weer opnieuw beginnen. De magie van

mildheid steeds meer toelaten.

Dan vallen je binnenste zelf en je

buitenste zelf steeds meer samen.

Je zou kunnen zeggen dat je steeds

éénzelviger wordt.

Dat is net zo mooi als eigen-aardig.

Ina Fischer

geïnspireerd door Jon Kabbat Zinn

‘Why even bother? The importance of

motivation’.

Bestuurslid René Tol is voorzitter van de commissie bijscholing.

Onderstaand vertelt hij over de controle van de bijscholings-

punten waar de commissie al een hele tijd mee bezig is.

“Hoezo moet ik bijscholen, ik heb vorig jaar nog een boek over

yoga geschreven”

“Ik ben bijna 60 en doe al 20 jaar yoga, dan hoef ik toch niet

meer bij te scholen”,

“Dit is toch geen yoga, dit is geen satya, hoezo komen jullie

me controleren?”

Zomaar een greep uit de vele reacties die de vrijwilligers

van commissie bijscholingen kregen toen we januari dit jaar

begonnen met het controleren van de bijscholingspunten.

Gelukkig waren er ook collega’s die alles prima voor elkaar

hadden, maar dit soort reacties maakten het soms niet

makkelijk voor ons om door te gaan.

De Algemene Ledenvergadering van onze VYN heeft de

afgelopen jaren een aantal malen gesproken over de

bijscholingen. Dat heeft uiteindelijk geresulteerd in het besluit

dat we per 1 januari 2010 onze bijscholingspunten zijn gaan

registreren. Alle leden registreren zelf hun punten via de

website van de VYN. Ieder lid heeft bijscholingsplicht. We

hebben afgesproken dat we 60 punten halen over 5 jaar.

Commisie Bijscholingen is sinds 2005 bezig om alles goed te

regelen en er is goed nagedacht over alle vragen die er

zouden kunnen zijn. De regels hebben we opgeschreven

in het Bijscholingsreglement dat door de ALV samen met

het Huishoudelijk Reglement is aangenomen. Zo kan je bij

voorbeeld als je zelf een bijscholing geeft een deel van de

punten die de deelnemers krijgen ook zelf opvoeren, want je

leert ook van het geven van de bijscholing.

Elk VYN lid kan een bijscholing organiseren en erkenning

aanvragen bij commissie bijscholingen. Bijscholingen van meer

dan 40 uur (punten) worden gezien als specialisatie. Ik ga in

dit stukje niet alle regels herhalen, dus ik raad je van harte aan

om het bijscholingsreglement nog eens te lezen, het staat op

onze VYN website.

Ik heb het nadrukklijk over ‘Ons’ en ‘Wij’. We zijn per slot een

vereniging van yogadocenten waarin iedereen gelijk is.

Ook bestuur en commissies bestaan uit gewone leden die

bijscholingsplicht hebben. Dit moeten we soms nog uitleggen.

De vereniging is geen ‘instelling’ of ‘organisatie’ die van

buitenaf controles uitvoert. We doen dit zelf omdat we vinden

dat we allemaal baat hebben bij het hoog houden van de

kwaliteit van ons als professionele yogadocent.

Het is duidelijk dat we allemaal moeten wennen aan de

afspraken die we hebben gemaakt. Een minderheid van de

collega’s die we gecontroleerd hebben had de zaken echt op

orde. Dit stukje is daarmee dus ook een oproep om te zorgen

dat je 60 punten haalt per 5 jaar en de punten ook invoert.

Als je dit jaar bij controle nog geen 60 punten had, dan komen

we volgend jaar bij je terug voor hercontrole. Dat geldt dus

voor de meerderheid van de collega’s die we gecontroleerd

hebben. Als je dan nog niet voldoet aan de 60 punteneis, dan

wordt je uit de zoekmachine gehaald en wordt jouw naam

niet meer getoond als iemand via de website zoekt naar

yogadocenten in een postcode regio of met een bepaalde

specialisatie. Dat lijkt een hele milde regel, maar het betekent

toch wel iets.

We zullen over een jaar in de evaluatie van de eerste twee

controlerondes ook gaan kijken naar het functioneren van

het reglement en van de sanctie. Het is niet uitgesloten dat

we via een ALV besluit de sanctie bij het niet voldoen aan

de bijscholingsplicht zullen moeten bijstellen. De wereld om

ons heen verandert snel en de eisen voor professionalisering

worden steeds strenger.

Vraag naar certificaten met vermelding van punten! Alle

bijscholingen die gegeven worden door erkende opleidingen

worden automatisch erkend, maar ook de erkende

opleidingen vergeten nog wel eens om de behaalde punten

te vermelden op de certificaten. Sommige opleidingen

vergeten zelfs om bijscholings-certificaten te verstrekken. Laten

we allemaal helpen om dit beter te maken!

En toch, ondanks deze serieuze woorden hebben we het in de

commissie bijscholingen heel gezellig. Als je interesse hebt om

met ons mee te doen en hiermee een bijdrage te leveren aan

het hoog houden van onze kwaliteit, dan ben je van harte

uitgenodigd.

Email bij interesse naar bijscholing@yoganederland.nl

Namaste, René

Hoezo moet ik bijscholen?

Meditatieve WaddentochtenDe meditatieve waddentocht is een droogvaltocht op het

Wad waarbij we onze zintuigen, onze geest en ons hart

bewust openstellen.

Na ongeveer anderhalf uur varen gaan we voor anker op

een afgelegen zandplaat. Dan laten we het wonder van

de leeglopende zee zich voltrekken. De vogels komen

steeds dichterbij en stukje bij beetje komt de plaat droog

te vallen. Als het water ver genoeg gezakt is, gaan we de

boot uit en waden een klein stukje door het resterende

water om op ons dooie gemak dit adembenemend

mooie landschap te ontdekken, vlak voor je voeten, op

loopafstand en in de verte. Er blijkt van alles te leven. We

kunnen mossels en kokkels verzamelen bij een mosselbank,

een wandeling maken naar de duinen verderop. Maar

je kunt ook in buurt van het schip blijven en de omgeving

op je in laten werken. Als de vloed weer komt, gaan we

terug aan boord voor een kop soep. Zodra er weer genoeg

water is, zeilen we terug.

Tijdens de tocht zal Margriet van Kampen met eenvoudige

bewustwordingsoefeningen ons helpen onze zintuigen te

scherpen.

En dan de rust, de energie en de schoonheid van die

bijzondere omgeving te ervaren en te verinnerlijken.

De meditatieve waddentochten duren ongeveer acht uur

en beginnen op verschillende tijden, afhankelijk van het getij.

Startplaats is Esonstad, bij Oostmahorn, aan de westkant

van het Lauwersmeer.

Zie de website www.wazeezeilen.nl voor een

routebeschrijving.

De kosten bedragen € 75,- pp. Dit is inclusief thee, koffie

en een eenvoudige, biologische, lunch.

Data 2017 starttijd eindtijd

zondag 7 mei 10.00 19.00

donderdag 22 juni 10:30 19:30

zaterdag 16 september 08:30 17:30

Jaargang 38 • Nº 4|2016 1918 Yoga Nieuwsbrief Vereniging Yogadocenten Nederland

De yoga markt in kaart

We zien om ons heen dat

yogastudio’s als paddenstoelen

uit de grond schieten. Eerder

onderzoek van het NOM

(Doelgroepen Monitor van

Weekblad Persgroep) uit 2015

meldt dat tussen 2015 en 2016 het

aantal Nederlanders dat aan yoga

doet met 16% is gestegen. Maar

hoeveel Nederlanders momenteel

daadwerkelijk aan yoga doen, is

eigenlijk niet bekend.

In ons onderzoek hebben we een

steekproef gehouden onder alle

Nederlanders van 18 jaar en ouder.

Dat zijn er in totaal 510. Wij stelden

hen de vraag of zij weleens aan

yoga hebben gedaan. Hieruit komt

naar voren dat 12% de afgelopen

zes maanden aan yoga deed.

Omgerekend naar de totale

bevolking zou dat betekenen

dat 1,6 miljoen Nederlanders

yoga beoefent. Hiervan is bijna

tweederde vrouw. In totaal heeft

meer dan een kwart van de

bevolking wel eens aan yoga

gedaan. Dit is relatief veel. Leuk

om te merken dat met ons nog een

heleboel andere mensen op de

yogamat staan!

Ook is onderzocht hoeveel mensen

de afgelopen 6 maanden wel

eens een yogales hebben gevolgd

in een yogastudio/school. Dit is

6% van alle ondervraagden. Een

groter deel doet ook yoga thuis,

9% heeft de afgelopen 6 maanden

wel eens een yogales thuis gedaan

bijvoorbeeld via YouTube of met

een dvd.

Kijk op yoga

Wat we eigenlijk heel graag wilden

weten is waarom een deel van de

Nederlanders nog nooit aan yoga

heeft gedaan. De belangrijkste

redenen: geen interesse in yoga, ze

vinden yoga niet bij zichzelf passen,

ze beoefenen andere sport(en) of

ze vinden yoga te zweverig. Meer

dan de helft (53%) ziet zichzelf

het komende jaar zeker niet yoga

beoefenen.

En hoe kijkt men eigenlijk tegen

yoga aan? Yoga wordt door

de meerderheid als spiritueel

bestempeld. Maar het wordt vooral

gezien als een vorm van meditatie

(66%), een manier om stress te

verlagen (60%), een bezigheid die

goed is voor iedereen (57%) en een

manier om het lichaam soepeler

te maken (55%). Ook vindt men

yoga zeker niet alleen geschikt

voor slanke mensen (aldus 52%),

voor vrouwen (43%) of voor jonge

mensen (57%). Een kleine groep

(24%) is het eens met de uitspraak

dat yoga geschikt is voor lenige

mensen.

“Rust en zelfbeheersing,

mijn gehele lichaam en

geest tot rust brengen.”

41 jaar

In de nieuwsbrief van oktober hebben we al kort

iets verteld over ons onderzoek naar Yoga in

Nederland. Onderstaand tref je de eerste resultaten

aan. Het onderzoek is uitgevoerd door Vereniging

Yogadocenten Nederland (VYN) & Yoga Magazine in

samenwerking met bureau Team Vier B.V.

VERE

NIG

IN

G YOGADOCENTEN NEDERLAN

D

lid van de Europese Yoga Unie

Resultaten onderzoek naar Yoga in Nederland

Wie is nou de yogabeoefenaar?

Een geselecteerde groep van

311 yogabeoefenaars vulde ook

onze enquête in. Zij deden het

afgelopen jaar half jaar weleens

aan yoga. De 241 vrouwen en 70

mannen zijn tussen 40 tot 70 jaar

oud. Het merendeel volgde een

HBO opleiding. Daarvan werkt 41%

parttime en heeft het grootste

deel een relatie. De helft beschrijft

zijn yoganiveau als gemiddeld en

slechts enkelen (7%) als gevorderd.

De meest beoefende yogastijl is

hatha yoga.

De yogabeoefenaars zeggen

vooral yoga te doen om stress te

verminderen (47%), om leniger of

flexibel te worden (40%), om hun

fysieke conditie te verbeteren

(38%), om gezonder te worden

(28%) en om mentaal sterker

te worden (26%). Daarbij geeft

het merendeel aan (80%) geen

yogadocent te willen worden.

Onderlinge verschillen

Wij vroegen ons af of er grote

verschillen zijn tussen de groep

Nederlanders waarvan het

merendeel niet aan yoga doet

en de geselecteerde groep

yogabeoefenaars. De groep

Nederlanders vindt vooral de

volgende uitspraken goed bij

zichzelf passen: ik ben een sociaal

mens, ik heb een goed geheugen,

ik ben mentaal sterk, ik zit lekker

in mijn vel en ik kan me goed

concentreren. Als dit afgezet

wordt tegen de yogabeoefenaars,

is het opvallend dat een groter

deel van de yogabeoefenaars

zichzelf sociaal vindt (46% vs.

38%). Bij de overige uitspraken

komen de antwoorden van beide

groepen redelijk overeen. Wel

vindt een groter deel van de

yogabeoefenaars een gezonde

levensstijl bij zichzelf passen

(31% vs. 18%). Ook zijn er meer

vegetariërs/veganisten onder de

yogabeoefenaars (11% vs.3%).

‘het wisselt, afhankelijk

van hoe ik me voel’

57 jaar

De reacties op de open vragen zijn

interessant. Wat yogabeoefenaars

vooral van yoga geleerd hebben,

is het ervaren van ontspanning en

rust. Maar ook het (vrij) ademen,

concentreren, accepteren,

loslaten, bij jezelf blijven en

bewustwording worden vaak

genoemd. Hieronder vind je een

paar reacties over het effect van

yoga op mensen.

Een 41-jarige man: “Rust en

zelfbeheersing, mijn gehele

lichaam en geest tot rust brengen.”

Een 28-jarige vrouw: “Niet stressen

en piekeren.”

Een 51-jarige vrouw: “Dat lijf en

geest met elkaar verbonden zijn

en invloed op elkaar hebben, plus

dat ik door ademen een betere

conditie krijg en oefeningen vol

kan houden.”

De favoriete yogahoudingen

zijn divers. Favoriet zijn toch

wel de ontspanningshoudingen

zoals Balasana (kindhouding) en

Savasana (lijkhouding) of krachtige

houdingen zoals Surya Namaskar

(zonnegroet) en Virabhadrasana

(held).

Kwaliteit van yoga

Over het algemeen zijn yoga-

beoefenaars positief over de

kwaliteit van de yogastudio waar

zij lessen volgen. Maar liefst 42% is

zeer content over de yogastudio

en niemand is zeer ontevreden.

Ook weten ze goed wat ze zelf

belangrijk vinden bij de keuze voor

een specifieke yogastudio/school.

Bereikbaarheid staat bovenaan

(68%), gevolgd door kwaliteit van

de lessen (61%), aansprekende

docenten (52%), kosten (51%)

en kleine groepen (51%). Of een

yogastudio yogaproducten of

eten/drinken verkoopt is duidelijk

veel minder belangrijk.

Yogadocenten komen ook zeer

goed uit de verf. Maar liefst 58%

van alle yogabeoefenaars is

zeer tevreden over zijn of haar

yogadocent. De belangrijkste

eigenschappen waar een

yogadocent aan moet voldoen

zijn: dat de yogadocent de

Jaargang 38 • Nº 4|2016 2120 Yoga Nieuwsbrief Vereniging Yogadocenten Nederland

houdingen voordoet, aardig

en vriendelijk is, makkelijke en

duidelijke uitleg geeft, kwaliteit

biedt en rekening houdt met het

niveau van de leerlingen.

De kwaliteit van een docent wordt

gekenmerkt door het tonen van

respect naar de leerlingen; het

stellen van vragen en het rekening

houden met blessures; het hebben

van kennis van houdingen; het

hebben van kennis van de werking

van het lichaam en het zorgen

voor een veilige sfeer in de les.

Minder belangrijk is lidmaatschap

van de Vereniging Yogadocenten

Nederland of dat deze een

meerjarige opleiding heeft

gevolgd en of kennis heeft over

de yogafilosofie. Vooral praktische

zaken die betrekking hebben op

het lesgeven, worden belangrijk

gevonden voor de kwaliteit.

Een erkende opleiding valt (helaas)

buiten de meest genoemde

antwoorden maar dit wil niet

zeggen dat de yogabeoefenaars

dit niet belangrijk vinden. Maar

liefst 51% vindt het heel belangrijk

dat de yogadocent een erkende

opleiding heeft gedaan en 35%

vindt het tamelijk belangrijk. Slechts

2% vindt het onbelangrijk.

Het beoordelen van de kwaliteit

van een yogastudio/school of

yogadocent wordt in de praktijk

over het algemeen toch wel lastig

gevonden. Echter is er maar bij

weinig yogabeoefenaars grote

behoefte aan meer duidelijkheid

over het verschil in kwaliteit tussen

yogastudio’s/yogadocenten.

Tot zover enkele resultaten van ons

onderzoek. Benieuwd naar meer?

Binnenkort worden meer resultaten

gepubliceerd op:

www.yoganederland.nl/

yogaonderzoekinNederland

Vervolgonderzoek: yogadocenten

(in opleiding) en eigenaren van

yogastudio’s/scholen

Op dit moment loopt een

vervolgonderzoek om

een compleet beeld van

yogadocenten te krijgen. We

willen graag meer weten van

yogadocenten (in opleiding)

en eigenaren van yogastudio’s/

scholen. De vragen gaan o.a over

het aanbod van de lessen, de

tarieven, het ondernemerschap, de

rol van sociale media en natuurlijk

stellen we ook enkele vragen over

de kwaliteit van yoga. Dit doen

we in eerste instantie middels een

online enquête.

In de laatste digitale nieuwsbrief

is de link gedeeld en ook op

social media. Mocht je het

onderzoek nog niet ingevuld

hebben, of mensen kennen

die het ook in kunnen vullen,

kijk dan op yoganederland.nl/

yogaonderzoekinNederland.

Hoe meer mensen het onderzoek

invullen, hoe relevanter de

resultaten. Het zou fijn zijn als je

er even rustig de tijd voor neemt.

Het kost je ongeveer 15 minuten

en wordt zeer gewaardeerd! We

houden jullie natuurlijk op de

hoogte van de resultaten.

Maroesja Grabijn

Marjolein Odekerken

(onderzoeker)

PR commissie VYN

VERE

NIG

IN

G YOGADOCENTEN NEDERLAN

D

lid van de Europese Yoga Unie

Onderzoek

Stress verminderenLeniger of flexibel wordenFysieke conditie verbeterenGezonder wordenMentaal sterker worden

Yoga in Nederland

47%40% 38%

28% 26%

BereikbaarheidKwaliteit lessenAansprekende docentenKostenKleine groepen

68%61%

52% 51% 51%

Respect naar leerlingenVraagt naar blessures,houdt er rekening meeKennis over de houdingenKennis over werking van het lichaamCreëert veilige sfeer in les

73% 72%66% 65% 62%

Redenen om yoga te doen

Top 5 keuze yogaschool Top 5 kwaliteit yogadocent

36%

64%

12% van de Nederlanders (1,6 miljoen) heeft afgelopen zes maanden aan yoga gedaan

9% doet yoga in yogalessen6% doet yoga thuis

9%

Nederlanders vinden dat yoga:• een vorm van meditatie is (66%)• stress verlaagt (60%)• spiritueel is (56%)• helpt lichaam soepeler te maken (55%)

42% van de yogabeoefenaars is zeer tevreden over de locatie

51%

6%

man

vrouw

51% vindt het heel belangrijkdat de yogadocent eenerkende yogaopleiding heeft

66%

58% is zeer tevreden over de yogadocent

Meer informatie is te vinden op www.yoganederland.nl/yogaonderzoekinNederland

De uitkomsten komen uit een onderzoek dat werd uitgevoerd in opdracht vanVereniging Yogadocenten Nederland en Yoga Magazine door bureau Team Vier.

‘de zonnegroet is voor mij een goede opening

van de dag: in korte tijd krijg ik een positieve

energieflow om lekker de dag mee in te gaan’

54 jaar

Jaargang 38 • Nº 4|2016 2322 Yoga Nieuwsbrief Vereniging Yogadocenten Nederland

Yogadocente Gonnie van de Lang is als verpleegkundige

opgeleid in de reguliere geneeskunde en als acupuncturist

in de traditionele Chinese geneeskunde. Integratie van de Oosterse- en Westerse geneeswijzen is voor haar belangrijk om zodoende vanuit verschillende invalshoeken te kijken naar de

gezondheidsklachten van een persoon. Gonnie schrijft in de komende nieuwsbrieven over gezichtsdiagnose en yoga. Het eerste deel heet ‘Gezichtsdiagnose en yoga’; het volgende gaat over ‘Gezichtsdiagnose en emotionele betekenis van markeringen in het gezicht’ en de derde aflevering betreft ‘Healthy aging en yoga’. Gonnie geeft ook workshops. Mocht je interesse hebben kijk dan even op onze activiteitenladder.

Het gezicht is een blauwdruk van wie

we zijn of wie we worden. Duizenden

jaren geleden wisten ze dit al en in

de Indiase- en Chinese geneeskunde

maakten zij daar veelvuldig gebruik

van binnen hun diagnostiek. Anti-

aging is op dit moment in westerse

landen helemaal ‘hot’. In de Oosterse

geneeskunde worden rimpel- en

huidverjongingsbehandelingen al

duizenden jaren toegepast. Rimpels,

markeringen en oneffenheden op

je gezicht vertellen meer over je

persoonlijkheid, leefwijze en karakter

dan dat je denkt. En rimpels kunnen

zelfs verminderen en vervagen door

anders om te gaan met je gezondheid,

emoties en gedachten.

Als yogadocent heb je een groot

aandeel op het gebied van het

vertragen van het verouderingsproces

bij je cursisten om zodoende in

optimale gezondheid te blijven.

Gezichten lezen is al zo oud

In het verleden was de gelaats-

diagnose naast de tong- en

polsdiagnose de meest gebruikelijke

en belangrijke diagnose methode

binnen de Oosterse geneeskunde.

Gezichten lezen heeft een lange

geschiedenis in vele culturen ook in het

westen.

Een diepere kijk op rimpels

Het gezicht heeft vele expressiespieren

waarmee uitdrukking gegeven wordt

hoe iemand zich voelt. Dit kan heel

bewust door je wenkbrauwen te

fronzen wanneer je boos bent maar

ook veel expressie gebeurt onbewust.

Teleurstelling kan op den duur je lippen

laten hangen. Langdurige emoties

en expressie kunnen rimpels op den

duur veroorzaken. Hoe intenser en

langduriger de emoties zijn hoe dieper

de rimpels. Heel diepe rimpels geven

aan dat een probleem heel diep en

intens is zoals een verlies van een

geliefde of een gekwetstheid op een

bepaald gebied. Je gezicht is een

weerspiegeling van wie je bent en wat

je voelt, je innerlijke wereld en dat toon

je aan de buitenzijde.

In ieder geval kan je met je gezicht je

emoties tonen. Het gezicht reageert

op signalen uit de omgeving, de stress

die je ervaart, de voeding die je tot

je neemt, je leefwijze en het klimaat,

de omgeving waar je woont. Denk

hierbij bijvoorbeeld aan gebieden met

ernstige milieuvervuiling.

Volgens Lillian Bridges een autoriteit

op het gebied van gezichten lezen

in de Chinese geneeskunde, zijn

er verschillende redenen waarom

mensen rimpels krijgen. Rimpels zijn ten

eerste je expressie van de intensiteit

van je leven, je plezier en verdriet in

je leven en hoe je dit hebt getoond

naar de buitenwereld. De huid wordt

niet voor niets ‘de spiegel van de

ziel’ genoemd omdat je uitstraling

en gezondheid niet alleen worden

beïnvloed door zintuiglijke waarneming

en uiterlijke factoren maar ook onze

gevoelens.

Wat maakt nu dat de ene persoon

meer rimpels heeft dan de andere?

De kwaliteit van je huid is daarbij

zeer belangrijk. Erfelijkheid, leeftijd en

constitutie spelen daarin mee. Het

klimaat speelt tevens een grote rol. De

zon zorgt voor een enorme uitdroging

van je huid. Tekort aan lichaamsstoffen

en vloeistoffen is tevens een heel

belangrijke factor van uitdroging van

de huid. Een ongezonde leefstijl, roken,

teveel stress, te weinig slaap, te weinig

beweging en ongezonde voeding zijn

grote veroorzakers van huidproblemen.

Een balans tussen activiteit en rust,

yin en yang is van belang. Een ander

aspect van rimpels is teveel gebruik

van de expressiespieren, overdreven

gelaatsoefeningen versterken juist de

lijnen en maken deze dieper.

Rimpels en je emoties

Enkele voorbeelden van de plaatsen

van de rimpels in je gezicht met de

emoties daaraan gekoppeld. De

verticale lijnen tussen de wenkbrauwen

staan voor irritatie, frustratie en

ongeduld. Dit gebied heeft te maken

met de leverenergie. Bij veel mensen

is dit gebied droog, rood of gevoelig.

Daarbij moet wel opgemerkt worden

dat veel mensen irritatielijnen hebben

omdat het leven niet altijd zonder

irritatie gaat en de meeste mensen

een bepaalde ‘power’ hebben.

Plezier lijnen die naast de buitenste

ooghoeken omhoog wijzen staan voor

plezier en vrolijkheid, de zogenaamde

kraaienpootjes. Deze mensen lachen

veel en hebben plezier.

Verdrietlijnen deze zijn naast de

buitenste ooghoeken naar beneden

wijzend en staan voor verdrietig en

ongelukkig zijn. Veel mensen hebben

fijne lijntjes. Wanneer deze diep en

lang zijn worden het echte rouwlijnen.

Yoga en verjonging

Volgens de Ayurveda begint het

verouderingsproces in de geest en

deze beïnvloedt zo het lichaam.

Wanneer wij in onze geest, ons gedrag

en onze emoties blij en in balans

zijn bevordert dat alle transport- en

transformatieprocessen in ons gehele

lichaam. Teveel aan stress en een

tekort aan slaap, ontspanning en

junkfood zijn de grootste boosdoeners

van deze maatschappij. Veel mensen

kiezen voor yoga om tijd en aandacht

aan zichzelf te kunnen besteden en

hun behoeften aan ontspanning te

bevredigen. Yoga asana’s verbeteren

de energie- en bloeddoorbloeding

in het gehele lichaam en verbeteren

de afvoer van afvalstoffen. De

stofwisseling en spijsvertering zal door

yoga beter verlopen. Spieren, pezen

en vele andere systemen worden

beter doorbloed want naarmate we

verouderen worden ook deze systemen

strammer en stijver. Ditzelfde geldt voor

de huid, afvalstoffen stapelen zich

daarin op en de elasticiteit vermindert

bij veroudering. De ademhaling

en meditatie zijn naast de asana’s

belangrijke aspecten binnen de yoga

om de balans te herstellen en stress te

verminderen. Als yoga docent heb je

een belangrijke taak en rol in adviezen

geven op het gebied van voeding en

gezondheid. Het vertragen van het

verouderingsproces heeft tot resultaat

dat degene zo vitaal mogelijk oud

wordt.

Je levensreis is geëtst op je huid

Rimpels horen bij het leven, daar is

niets verkeerds mee. Rimpels kunnen

groter worden of verminderen

wanneer je bezig gaat met het gevoel

erachter. Dit gevoel kan jezelf testen

door de expressie, de uitdrukking van

de rimpel heel bewust na te doen en

te voelen wat het met je doet. Trek je

neus op en voel, trek je lippen samen

en voel, frons je wenkbrauwen en voel

de emotie die dat teweeg brengt.

Binnen de gezichtsdiagnose maak je

gebruik van een gezichtskaart met de

rimpels en emoties daarop vermeld. Dit

kan degene helpen inzicht te krijgen in

zijn emoties weerspiegelt in het gezicht.

Ieder mens heeft zijn eigen pakket met

problemen in het leven te gaan en

hanteert dit op zijn eigen wijze.

Wanneer je je gelukkig voelt straal je

dit uit.

Gonnie van de Lang

www.vandelang.nl

Geraadpleegde literatuur

Face reading in Chinese medicine,

Lillian Bridges, Churchill Livingstone

Elsevier

Gelaatkunde, Joyce van der Voort,

instituut gelaatkunde

Gezichtsdiagnose en yoga - Deel 2

Wat rimpels vertellen

Je gezicht is een weerspiegeling van

wie je bent en wat je voelt, je innerlijke

wereld en dat toon je aan de buitenzijde

Jaargang 38 • Nº 4|2016 2524 Yoga Nieuwsbrief Vereniging Yogadocenten Nederland

Yogadocente Gloria Spaans woonde onlangs een

concert bij van Snatam Kaur..Ze was hier erg van onder

de indruk en wil dit graag delen met anderen.

Eigenlijk weet ik niet waar te beginnen: woorden

toekennen aan een gevoel van vervulling is een lastige

zaak. Eigenlijk zegt de stilte veel meer op zo’n moment.

De harten van wie zich verbonden voelen spreken

onderling hun stille taal. Een theaterzaal vol, uitverkocht.

Een kleine vrouw, in het wit gehuld, vergezeld door een

paar muzikanten, op het podium. Nog voordat ze haar

mond open doet, ontploft mijn hart al door het zien

van haar schoonheid. Deze vrouw straalt waarlijk een

bovenmenselijk, goddelijk licht: een engel van licht is

ze, ik kan het niet anders ervaren. En dan… een timide

stem, als een zucht, begroet ons, aanwezigen. Zoveel

zachtheid in het kwadraat heb ik zelden gezien. De zaal

is stil en ik durf te wedden dat iedereen nu al geraakt is

door haar stem.

Kundalini- en andere yogamensen, we kennen haar

mantra’s: ze wordt niet voor niets ‘The Golden Voice’

genoemd, Snatam Kaur. Zolang ik haar muziek ken,

word ik keer op keer emotioneel bij het horen van dat

Licht en die Liefde in haar stem. Ook na honderden

keren. Het verveelt nooit, in tegendeel: het verdiept en

versterkt de kracht van de mantra’s die ze brengt. Ooit

ontdekte ik de kracht van de (eigen)stem als de poort

tot het hart, bij het zingen van mantra’s bij een dierbare

yogadocente, bij wie ik regelmatig workshops volgde.

Later vertelde een collega van kantoor - vele jaren

geleden - dat de afsluiting van haar kundaliniyoga,

waar ze sinds kort op zat, altijd zo bijzonder was, met

een mooie mantra. Ik zocht naar de desbetreffende

mantra op internet en daar was Snatam Kaur, met haar

‘Long Time Sun’. Als gehypnotiseerd door haar hemelse

stem, in tranen, luisterde ik naar alles wat ik van haar op

het internet tegenkwam.

Deze avond was een avond van emotie, van vervulling,

van verbinding, van vrede, van vervoering, van een

hogere energie. De mantra’s die ze zong kwamen

binnen als een regen van gouden licht druppels in het

hart. Soms als een denderende waterval. Ik was blij daar

te zijn samen met een dierbare vriend, zodat ik af en toe

mijn hoofd tegen zijn schouder of mijn hand op de zijne

kon leggen: ook de fysieke verbinding willen voelen bij

al dat overstromen van het hart. Het was soms teveel!

Kan dat… teveel beroering, teveel Liefde voelen..?

Ja, dat kan. De energie was zo hoog en de kracht van

haar stem zo diep inwerkend, soms in zachtheid, soms

in intensiteit, dat er geen tijd was om te ‘herstellen’ van

de uitwerking van de ene lied, of de volgende begon

alweer. Happen naar lucht was het soms. Een oceaan

vol emoties, dat hart van mij. Zien en horen dat rondom

mij ook gesnotterd en gezucht werd gaf ook een fijn

gevoel van verbinding.

Allerlei thema’s worden aangeraakt: altijd de Absolute

Waarheid (Sat Nam) voorop. Mantra’s om deze

Waarheid aan te roepen, onze ware identiteit, de

goddelijkheid in alles en in onszelf. Maar ook om onze

eigen kracht en moed aan te wakkeren, om de Heer

en de Guru te eren, om het Aarde en de Mensheid

met onze stemmen en onze intentie aan te raken. En

om ons te verbinden met het ritme van het Universele

Hart en ons hart daarop af te stemmen, om verbinding

met elkaar en alles wat leeft te maken. Om het leven

te vieren – met dans en zang, klappend in de handen,

staande in de zaal! Dan elkaar de handen gevend,

een schuivend koord te vormen die een hoge energie

genereert bij het zingen van de woorden: ‘We are the

Light, we are the Love, we are the Peace’. Hoewel

ik lange tijd mijn ogen dicht heb gehouden hierbij,

diep in dit gevoel verzonken en

uitstralend, heb ik op een moment

mijn ogen geopend om de zaal

in te kijken. Vanuit de eerste rij

op het balkon, ongeveer in het

midden van de zaal, ontroerend

om te zien hoe de deining,

net als de stemmen, volledig

in harmonie samenvielen. Wat

een onvergetelijk moment van

menselijke saamhorigheid... ik

schiet er weer vol van als ik eraan

denk. Zo krachtig! Wij mensen,

die dit kunnen met elkaar:

wat is er dat we níet zouden

kunnen, als we zo met elkaar op

afstemden...? Een betere wereld,

kán! Dat voelt je hier onvervalst:

de kracht van verbinding in

Liefde.

Het was een heerlijk feestje van Licht en Liefde... zo vaak

die met grote vonken binnenkwamen in mijn hart en

door mijn ogen. Moeilijk om afscheid te nemen van deze

sfeer. Snel komt de buitenwereld binnen als je de zaal

verlaat, wat we zolang mogelijk uitgesteld hadden – als

laatsten, pas toen de gastvrouw ons het kwam vragen,

om niet als met een plons in een koud bad te vallen

na het uit het warme bad te stappen. De drukte bij de

foyer is dan een gekke gewaarwording, als je zelf nog

in je stiltebubbel zit. Ik moest erom lachen want er is de

herkenning van de cursisten die na een yogales, na de

eind ontspanning hup! met een sprong opstaan en druk

beginnen te ratelen en te doen. Wij mensen, zo divers in

onze energie en manifestatie!

Verbaasd te zien dat het zo laat is, als we het theater

verlaten, al 23.30 uur. Tijdsbesef… pfff… wie doet daar

nog aan bij zo’n gevoel van vervulling? Al zou het twee

dagen later zijn geweest, who cares? Met woorden,

net zo: wat zeg je dan nog...? Het was… zo… mooi...

Eeuwigheid, goddelijkheid, tja, je kunt als mens glimpen

hiervan opvangen. Voor even, of langer, of zelfs veel

langere tijd, helemaal vervuld van zijn.

Grote glimlach.

Gloria Spaans

www.miyoga.vpweb.nl

Een feestje van

Licht & Liefde

www.yogaattheashram.org www.yogaattheashram.org

Jaargang 38 • Nº 4|2016 2726 Yoga Nieuwsbrief Vereniging Yogadocenten Nederland

Narayana

In Yoga gaat het erom een andere,

niet-stresserende kijk op de dingen

en op jezelf te ontwikkelen en om je

een speciale karakteristieke wijze van

oefenen eigen te maken, die een leven

lang kan meegaan, hoe oud men ook

wordt, en die aan de ouderdom de

vitaliteit van de jeugd en aan de jeugd

de wijsheid van jaren geeft.

De geest vergeleken

De geest vergelijk ik vaak met een

harde eikenhouten plank en de nieuwe

kennis en vaardigheden met een spijker,

die je erin moet slaan. Je moet vaak

genoeg op de spijker kloppen voor hij

erin zit. En je mag dat niet te hard doen

of je slaat hem krom.

Een nieuw begin

Yoga zit al heel wat jaren in de lift en

wordt overal beoefend. Het is niet meer

weg te denken uit onze maatschappij.

En dat is niet verwonderlijk. Yoga is

voor de moderne wereld immers

wat een krachtig intraveneus

voedingssupplement is voor iemand

die lijdt aan zeer ernstige tekorten en

bloedarmoede.

We kunnen allemaal lezen en schrijven.

We krijgen allemaal onderwijs tot ons

achttiende. Wij genieten een comfort

waar vroeger zelfs koningen niet konden

van dromen. Onze wereld zou dus een

hemel op aarde moeten zijn, maar

hij lijkt veel meer op de hel door de

vervelende symptomen van het tekort

waaraan we lijden.

Verinnerlijking

De oplossing kan alleen komen van

een verinnerlijking. En dat is precies de

betekenis van het woord Yoga. Yoga

betekent letterlijk: vereniging. Je moet je

namelijk verenigen met jezelf. De vraag

is: wat betekent dit?

Als je aan jezelf de vraag stelt ‘Wie ben

ik?’ zul je merken dat al je antwoorden

betrekking hebben op wat je doet,

op wiens kind of wiens ouder je bent,

op hoe je je brood verdient, op wat je

studeerde, op wat je bezit of niet bezit,

op welke titels je hebt of niet hebt, op

waar je woont, op wanneer je werd

geboren enzovoort.

Als je geen antwoorden meer weet te

bedenken en met de mond vol tanden

staat, kom je uiteindelijk dicht bij het

echte antwoord en bij de waarheid

over jezelf.

Ik

Veronderstel dat je elke gedachte, elk

gevoel dat in je opkomt uit je geest zou

kunnen bannen. Veronderstel dat dit

mogelijk zou zijn. De laatste gedachte

zou ‘ik’ zijn. Maar dat ‘ik’ kun je

bezwaarlijk een gedachte noemen. Het

is veeleer een staat, een staat van grote

zaligheid.

In de diepe droomloze slaap gebeurt

dit wonder echt: je laat je lichaam

achter, je laat je familieleden achter,

je laat je bezittingen achter, je laat je

vreugden en je zorgen achter, je laat

je gedachten en je gevoelens achter,

je laat je geloof of je ongeloof achter

en je bent er eigenlijk niet kwaad om,

want je gaat in een hoogst wonderbare

staat, de staat van de diepe droomloze

slaap.

Nooit te laat om te leren

We hebben nooit geleerd hier en nu

bij de dingen stil te staan. En dat is erg

jammer. Maar het is nooit te laat om het

te leren. Als je de volgende keer wakker

wordt of wordt gewekt, sta dáár eens

bij stil. Je zult merken dat je dan niet

gelukkig bent. Niemand is gelukkig als

hij uit de droomloze slaap wordt gerukt

en de wereld wordt in getrokken. En

waarom niet? Omdat je voelt: ‘Waarom

moesten ze me nu wakker maken? Ik

sliep zo lekker.’

Dat je weet dat de slaap lekker was,

bewijst dat je er eigenlijk toch bewust

bij was, anders is de herinnering niet te

verklaren. Zodra je ontwaakt, vervaagt

evenwel dat gelukzalige gevoel en

word je zoals elke morgen weer een

ouder, een kind, een werknemer, een

werkloze, een gezonde, een zieke enz.

Zodra je je met je lichaam vereenzelvigt,

word je jong, oud, mooi, lelijk, gezond,

ziek enz. Zodra je je met je relaties

vereenzelvigt, word je een vader, een

moeder, een zoon, een dochter enz. Al

die vereenzelvigingen zijn een bron van

vreugde en van pijn, van geluk en van

smart, soms van een intense vreugde

en geluk, soms van een intense pijn en

smart.

Zo werken de dingen niet

Er wordt ons geleerd dat we het

negatieve links moeten laten liggen

en dat we voor het positieve moeten

kiezen. Maar zo werken de dingen niet.

En er iets zeer vreemds met ons aan de

hand. Niemand houdt van pijn en van

lijden, tenzij de masochist, maar die

zoekt de pijn om aan een grotere pijn te

ontsnappen. Het vreemde nu is dat we

al zijn we vijanden van het lijden toch

gehecht zijn aan de oorzaken van het

lijden. Dronkaards houden niet van een

kater, maar ze houden van hun pinten

en hun borrels. Junkies belanden niet

graag in de goot, maar ze zijn verslaafd

aan hun drugs. Enzovoort. Het geldt

in alle gevallen; of de duivel ermee

gemoeid is.

Het is meer dan voor de lol

Hindoes kennen een oeroud gebruik

om gasten te verwelkomen, om jarigen

te vieren, om ouders en leraren te eren

enz.: ze hangen de gast, de jarige, de

ouder, de leraar of God in de tempel

In het licht van Swami Sivananda

Yoga in het dagelijks levendoor Narayana

een bloemenkrans om de nek. Dit heeft

een diepe spirituele betekenis.

De bloemen in de bloemenkrans

verzinnebeelden ten eerste de

dingen en de wezens op deze wereld.

Ze verschillen van elkaar, want

verscheidenheid is de wet van de

natuur, maar ze zijn aan elkaar geregen

met een draad. De draad die de

bloemen samenhoudt, verzinnebeeldt

de ene Ziel, het ene Bewustzijn of het

ene Zelf dat wezens en dingen verbindt.

Een van de namen die men geeft aan

Dat wat de Zelfheid is van alle wezens

en dingen is dan ook Soetraatman, de

Draadziel.

Bloemen zijn ten tweede het

eindproduct van de plant. Ze

verzinnebeelden in dat geval de

vruchten van je leven. De mens is

het enige wezen hier op aarde met

een intellect. Zwaluwen bijvoorbeeld

bouwen hun nest nog altijd op dezelfde

manier als duizenden jaren geleden.

Dat is bij de mens wel even anders.

Hij zet de omstandigheden naar zijn

hand. En hij doet daarbij hoofdzakelijk

twee dingen: hij maakt en hij breekt.

Zijn intellect maakt hem met andere

woorden tot een weldaad voor de

wereld of tot een vloek. Als hij een

weldaad voor de wereld wil zijn, leert

de bloemenkrans hem de belangrijke

les dat hij van zijn leven een offer moet

maken, dat hij met de vruchten van zijn

intellect de schepping moet dienen en

eren.

Eenheid

Als je op je tong bijt, is je tong dan boos

op je tanden? Het antwoord is neen, ze

zijn immers verbonden door een gevoel

van eenheid. Eenheid is altijd een feit,

maar mensen zijn er blind voor. Om hen

de ogen te openen, stelden de oude

wijzen van weleer het gebruik van het

overhandigen van de bloemenkrans in.

Sluit een ogenblik je ogen. Je kunt

je bewust zijn van de onmiddellijke

omgeving, maar evengoed van de zon,

de maan en de miljarden sterren. Het is

allemaal in jou vervat.

Mensen voelen dat uitgestrekte heelal

vaak als bedreigend aan, omdat ze

zichzelf zien als een klein kwetsbaar ikje

in een vaak heel vijandige omgeving.

Voel liever dat je een druppel bent en

dat het heelal de zee is. Je bent dan de

zee. Je voelt je dan met alles volmaakt

verbonden en dat heeft een groot

bevrijdend en helend effect.

Moedraa

De hindoe Schriften voeren ontelbare

grote wijzen ten tonele. Een ervan is

Dakshinamoerti, een jeugdige wijze,

omringd door bejaarde discipelen,

asceten die de Schriften hadden

bestudeerd en die toch de vervulling

van hun leven niet hadden bereikt.

Ze zaten vol eerbied en ontzag aan

zijn voeten, want hij schitterde met

spirituele luister. Hij hield zijn opgeheven

rechterhand in gnyaana moedraa. Dit

betekent dat de top van de wijsvinger

tussen de twee kootjes van de duim

staat en dat de andere drie vingers

gestrekt zijn.

Moedraa betekent: zegel. De geest

wordt door het handgebaar immers

verzegeld in een bepaalde staat, in

dit geval in een meditatieve staat.

Gnyaana betekent: kennis in de

betekenis van kennis van de Kenner of

Zelfkennis. Deze moedraa wordt ook

Chinmoedraa, zegel van Bewustzijn,

genoemd. Chit betekent: bewustzijn (de

uitgangs-t van chit verandert vóór een

m in een n; dit is volgens de regels van

de klankleer).

De bejaarde discipelen vragen waarom

ze de verlichting niet hebben bereikt

al hebben ze de Schriften bestudeerd

en ernaar geleefd. Dakshinamoerti

antwoordt niet. Ze herhalen hun vraag

en hij antwoordt dat hij hun vraag al

heeft beantwoord. Stilte is zijn antwoord.

De moedraa is zijn antwoord. De duim is

het Zelf of je wezenskern. De wijsvinger

is het ik. De drie vingers zijn de goenas

of eigenschappen van de natuur. Deze

drie eigenschappen zijn evenwicht

(sattva), rusteloosheid (rajas) en inertie

of traagheid (tamas). Het lichaam

kan saattvisch zijn, dat wil zeggen

licht en gezond. Het kan raajasisch of

hyperactief zijn of het kan taamasisch

(loom, traag of depressief) zijn. Ook

voedsel kan die drie eigenschappen

of een mengeling ervan hebben.

Saattvisch voedsel maakt het

lichaam licht en gezond. Raajasisch

voedsel veroorzaakt opwinding en

taamasisch voedsel veroorzaakt

loomheid. Activiteiten, gevoelens en

gedachten hebben eveneens die drie

eigenschappen. De moedraa leert je

dat er een staat is voorbij de goenas,

waarin het ik versmolten is met het Zelf.

In Bhakti Yoga, het pad van devotie,

stelt de duim God voor, de wijsvinger

stelt het individu voor. Dat de wijsvinger

tegen de duim staat, betekent dat het

ik versmolten is met God. Strek je hand

en je vingers. Probeer nu de wijsvinger

op de duim te zetten. Dat lukt alleen als

ook de duim een beweging maakt. Dit

is het symbool van genade (kripaa). De

toegewijde zet een stap in de richting

van God. God zet er twee in de richting

van de toegewijde.

Goeroedev Swami Sivananda schreef

elke dag. Toen hij werd getroffen door

een beroerte en niet meer kon schrijven,

riep hij elke dag een discipel om op te

schrijven wat hij dicteerde. De laatste

zin die hij dicteerde was: ‘Happiness

comes when the individual merges with

God. Het geluk komt als de enkeling

versmelt met God.’

Jaargang 38 • Nº 4|2016 2928 Yoga Nieuwsbrief Vereniging Yogadocenten Nederland

Wil je jezelf voorstellen aan de

lezers?

Ik ben Renske Croezen-Mitrou.

Croezen is mijn meisjesnaam en

Mitrou is de naam van mijn Griekse

man. We hebben een dochter, Nora,

die is geboren tijdens het laatste jaar

van mijn yogaopleiding, een echte

yogababy dus.

Ik woon in Arnhem, waar ik yogales

geef bij bedrijven en mensen thuis.

Mijn praktijk heet ‘Yoga 4 Everybody’

omdat ik geloof dat yoga goed is

voor iedereen, daarom geef ik ook

kinderyoga. Yogales geven is nu mijn

werk, maar daarvoor heb ik allerlei

banen gehad, o.a. als balletlerares,

stewardess, pedagogisch

medewerker en horecamedewerker.

In al mijn werksituaties heb ik altijd

veel stress ervaren. Nu ik weet hoe

yoga kan helpen daar goed mee

om te gaan, wil ik yoga op het

werk graag stimuleren. Ik hoop dat

bedrijfsyoga net zo normaal wordt

als een lunchpauze of vakantiegeld,

iets wat er gewoon bij hoort op het

werk.

Hoe is de liefde voor Yoga in jou

ontvlamd?

Ik was altijd al in yoga geïnteresseerd

en dacht dat het goed voor me

zou zijn. Op mijn 19e volgde ik mijn

eerste yogales. Ik vond het vooral

leuk en ontspannend. Omdat ik

druk was met mijn studie aan de

dansacademie raakte de yoga op

de achtergrond. Bijna 10 jaar later

ging ik regelmatig aan yoga doen

en na iedere les was mijn constante

nekpijn weg. Daardoor ging ik

meer lessen volgen. Mijn docent

vertelde over het achtvoudige

pad van Patanjali en zo werd ik

nieuwsgierig naar de achtergrond

van yoga. Yoga was meer dan

alleen ontspannen en daar wilde

ik me in verdiepen. Na een cursus

in India is yoga niet meer uit mijn

leven verdwenen. Toen is de liefde

ontvlamd en alleen maar sterker

geworden.

Welke yogaopleidingen heb je

gevolgd en wat voor soort Yoga geef

je?

In India heb ik de Teacher Training

Course van Sivananda gevolgd.

Dat is een mooie compacte

cursus van een maand waarin een

vaste serie yogahoudingen en

ademhalingsoefeningen aan wordt

geboden. De filosofie kwam er goed

aan bod en daardoor merkte ik dat

ik nog veel te leren had. Toen ben

ik de Docentenopleiding Yoga &

Vedanta in Doorn gaan doen. In

2015 ben ik afgestudeerd. Wat een

geweldige tijd heb ik daar gehad.

Veel geleerd en ontdekt over yoga

én over mezelf.

Het praatstokje

met

RENSKE CROEzEN-MITROU

In deze rubriek vertellen yogadocenten iets over

zichzelf en beantwoorden zij een aantal vragen.

De geïnterviewde geeft vervolgens het stokje

door aan een collega.

Wat is volgens jou de basis van een

goede yogales?

Voor mij is het bewegen vanuit

je adem de basis van iedere

yogahouding. Daarom begin ik een

les met het voelen van de adem

en deze zijn natuurlijke weg laten

vinden. Als je van daaruit beweegt

is het makkelijker om echt te voelen

wat een houding doet en waar je

grenzen liggen. Het ontdekken en

respecteren van je grenzen is voor

mij waar yoga over gaat. Ik zegt

weleens in mijn lessen dat ‘regel 1’

van yoga je grenzen respecteren is.

Dus grenzen respecteren en blijven

ademen. Dat is de basis voor iedere

yogales, of het nou een rustige of

intensieve les is.

Volg je de Indiase Yogatraditie?

Ik volg het achtvoudige pad van

Patanajali. Dat vind ik een mooie

een overzichtelijke omschrijving

van yoga. Yoga is niet alleen stap

3 asana, maar ook al de andere

stappen. Al gebruik ik in mijn lessen

vooral asana en pranayama. Door

die stappen met aandacht uit te

voeren ben je met stap 5 pratyahara

en 6 dharana bezig, zelfinkeer en

concentratie.

Meditatie volgt vanzelf als je er

klaar voor bent na alle voorgaande

stappen. Verlichting is niet iets waar

ik aan denk als ik op de yogamat

sta. Dat is ook niet waar ik yoga

voor doe. Ik beoefen yoga nog

steeds omdat ik me er goed door

voel, maar dat gaat nu verder dan

nekklachten laten verminderen.

De yama’s en de niyama’s komen

naar mijn idee al aan bod als

je binnen je grenzen blijft op de

yogamat en hier verder mee gaat

experimenteren in het dagelijks

leven. Ik vind het mooi hoe alle

stappen elkaar beïnvloeden.

Hoe zie je de toekomst van de Yoga

in Nederland?

Yoga wordt steeds normaler en

geliefder, maar ik merk dat veel

mensen niet het verschil zien

tussen yoga in een sportschool

en yogales van iemand met een

erkende opleiding. Ik denk dat hier

wel verandering in komt, zeker nu

de VYN zich duidelijker profileert,

maar ook omdat yoga veel

toegankelijker is. Er komen steeds

meer yogascholen bij en iedere

sportschool biedt wel een vorm van

yoga aan.

Mensen die langere tijd yogales

volgen merken vaak dat het meer

is dan wat oefeningen doen en

kijken verder. Zij gaan op zoek naar

docenten die meer opleiding en

kennis hebben. Ik denk dat er meer

vraag naar yoga met diepgang

komt en dat mensen de voordelen

van yoga steeds beter leren kennen.

Dus ik zie het heel zonnig in.

Aan wie geef jij dit stokje door?

Ik wil het graag doorgeven aan

Mathilde Holkamp van Yoga-en.

Het ontdekken en

respecteren van je

grenzen is voor mij

waar yoga over gaat

Jaargang 38 • Nº 4|2016 3130 Yoga Nieuwsbrief Vereniging Yogadocenten Nederland

Oefeningen voor ouderen

Atie Olffolff@xs4all.nl

Lichaam en geest

vormen een twee-

eenheid, die elkaar

wederkerig beïnvloeden.

In onze levenslange ontwikkelingsfase kan geleidelijk

integratie en heelwording plaatsvinden. In de loop van

tijd kun je door ervaring het vermogen verwerven een

netelige situatie uit meerdere perspectieven bekijken

om je vervolgens neer te kunnen leggen bij de mindere

kanten van het leven. Om met Mahatma Gandhi te

spreken:

“Wees zelf de verandering die je in de wereld wilt zien.”

Tijdens deze oefeningen voor ouderen leggen we

een relatie tussen de bovenbewuste, transpersoonlijke

kwaliteit en ons waakbewustzijn. Dit proces laat

overtollige energie in ons afvloeien, die storend werkt en

activeert onvermoede bronnen in ons.

AandachtsoefeningSta met beide voeten op heupbreedte, met je handen

op je onderbuik. Kijk recht voor je uit en voel het gewicht

van je lichaam op de aarde. Maak kleine schommelende

bewegingen van voor naar achter en van links naar

rechts. Als een boom die meewaait in de wind. Sta dan

weer stil. Stel je voor dat aan je voeten boomwortels

groeien, die diep de aarde in gaan. Zet nu je beide

handpalmen steunend in je onderrug. Haal adem door

de neus. Trek inademend aardekracht via je voetholten

omhoog naar je handen en laat uitademend oude

afgewerkte energie terug de aarde instromen. Doe

dit zolang als je het nodig hebt. Loop hierna nog even

rond op je tenen. Voel hoe je tijdens dit lopen meer

buikademhaling hebt. Als je daarna weer gewoon staat,

voel dan hoe je meer ‘met beide benen op de grond

staat,’ (zowel letterlijk als figuurlijk).

Energie opladende oefening

1. Ga in een grote spreidstand staan, met de armen

langs het lichaam. Houd de ogen open en adem door

de neus in en uit.

2. Hef uitademend zijwaarts de armen op tot

schouderhoogte (met de handpalmen naar beneden).

3. Kijk naar de rechterhand en draai de rechterhandpalm

naar boven.

4. Strek de rechterarm omhoog langs het hoofd. Blijf naar

de rechterhand kijken, terwijl je de linkerhand langs het

linkerbeen naar beneden laat glijden richting enkel.

5. Terwijl je doorademt voel je hoe de rechterkant van je

lichaam uitrekt.

6. Kom daarna met een ontspannende diepe uitademing

weer terug naar rechtop staan en breng de armen

weer naar beneden langs het lichaam. Herhaal het

vorige aan de andere zijde, nu met de linkerarm langs

het hoofd en je rechterarm langs het rechterbeen naar

beneden.

7. Dit energie opladen is een goede oefening voor de

wervelkolom, waarbij de reflexcentra in de wervel-

kolom worden gestimuleerd en veel prana wordt

vrijgemaakt.

Ontspanning: Het licht van de eenheidGa zitten in de meditatieve houding die je gewend bent.

Strijk een aantal malen zachtjes met de vingertoppen

vanuit het midden van het voorhoofd naar rechts en

links naar de slapen toe. Voer diezelfde strijking uit langs

de beide wenkbrauwen door met een middelvinger van

elke hand zachtjes van binnen naar buiten langs een

wenkbrauw te strijken. Maak daarna aan de achterkant

boven in de nek met de rechterhand knijpende

bewegingen met duim en vingers links en rechts langs de

nekspieren van boven naar beneden. Buig het hoofd hier

een beetje bij. Leg daarna je handen in de schoot en

voel na.

Word je bewust van je in- en uitademing. Volg je

natuurlijke ademhaling zonder in te grijpen. Als je voelt

dat deze ademhaling geleidelijk aan in een eigen ritme

verloopt, schenk dan aandacht aan de uitademing,

terwijl je zoveel mogelijk ontspant. Laat los wat er mentaal

en gevoelsmatig in je opkomt. Telkens als er iets bij je

opkomt, laat je het uitademend los, zonder mee te gaan.

Hierbij kan het helpen dat je een rustgevend woord of

begrip waar je op dit moment van je leven behoefte aan

hebt, innerlijk uitspreekt. Het ritme van dit uitspreken werkt

kalmerend. Geleidelijk aan zul je voelen dat het leger en

leger in je wordt, stiller en stiller. De stilte in onszelf wijst ons

de weg hoe we ons kunnen openen voor het licht van de

eenheid.

Als je het genoeg vindt, stop je er mee. Beweeg wat met

armen en benen en open je ogen. Het leven van alledag

geeft niet altijd ruimte om stil te zijn. Tot rust komen en

ontspannen zet de denkmachine stil om toeschouwer te

worden en over grenzen heen te kunnen kijken.

Yoga & JijJohan NoorloosISBN 9789082412710

€ 14,90

Yoga & MannenJohan NoorloosISBN 9789082412727

€ 14,90

Het Nieuwe YogaboekJohan NoorloosISBN 9789082412703

€ 29,95

Jaargang 38 • Nº 4|2016 3332 Yoga Nieuwsbrief Vereniging Yogadocenten Nederland

Yoga en meer... Personal Yoga Coach. Sinds een aantal jaren mag

ik me - na een mooie cursus incl. de nodige - tijdens

stages opgedane praktijkervaring - zo noemen. De

mensen die zich hiervoor aanmelden staan niet

bepaald opgesteld in rijen van vier. Maar als iemand

zich hiervoor inschrijft dan kan hij/zij 100% op me

rekenen. Na een uitgebreide intake wordt gezamenlijk

de hulpvraag geformuleerd. Soms is die niet eens zo

heel erg duidelijk, is er in de eerste plaats vooral een

luisterend oor gewenst.

Daarin voorzien mijn opleidingen, aangevuld met

mijn levenservaring. Ik kies in overleg met de client

de yogavorm die bij hem of haar past, geef leefstijl

adviezen en begeleid tussen de prive sessies door via

email met zoveel tips en bemoediging als gewenst is.

Een cursiste die al geruime tijd zowel hatha– als

power yoga bij me volgde, vroeg per email soms

zoveel aandacht en stelde zoveel vragen, dat

personal training voor de hand lag. Ze wilde vooral

in alle opzichten sterk(er) worden. Dat had ze nodig.

Want hoe overleef je een baan in de organisatie

en verdeling van het zorgaanbod, waar ontslagen

aan de orde van de dag zijn en de systemen steeds

‘vernieuwd’ moeten worden

met mantelzorg voor je

moeder, twee bijna

volwassen zoons

die hun studie

gaan afronden

en de eerste

stappen in

werkende

maatschappij gaan zetten, met je iets oudere man,

zonder hobbies, die stopt met werken, je steeds zieke

hond, je opleiding tot Ayurvedisch Practicioner en

je eigen ietwat wankele gezondheid compleet met

overgewicht ten gevolge van (wat al snel bleek) een

stiekeme eetverslaving. Haar eetgewoonten vormden

een apart vraagstuk, maar daar was ze gelukkig heel

eerlijk over.

Samen gingen we aan de slag. Ze was bereid om thuis

- ondanks haar volle agenda – dagelijks te oefenen.

Van mij mocht ze best een dag per week overslaan.

Asana´s en meditatie, geen probleem. Ze schafte het

ene na het andere boek aan, o.a. van Satyananda

Yoga. Ik moest haar afremmen, als ik al te enthouisaste

verslagen van langdurige yogabeoefening kreeg

toegestuurd. Want bijna dagelijks was er emailcontact.

Na enkele maanden werden de resultaten voor

iedereen zichtbaar. Mooi langzaam viel ze af, werd ze

sterker en zat ze lekkerder in haar vel. Haar schildklier

medicijnen werden aangepast op een lagere dosering

en diabetes 2 was niet langer zo bedreigend als eerst.

Ondanks de fantastische resultaten lukte het haar niet

om de nieuwe leefstijl voort te zetten. Na twee jaar

begon ze de wekelijkse yogalessen en maandelijkse

prive consulten te annuleren. Toen bleef ze helemaal

weg en verontschuldigde zich per email wegens

haar drukke leven: Ik stop, dank je wel voor alles!

Zover ik weet is zij nu terug bij af. Maar, het

zaadje is gezaaid.

Trude Matla-van der Veer

trudematlaveer@gmail.com

Collegiaal

“Supta Vajrasana is waardevol, als

het gaat om lengte maken in de

bovenbeenspieren. Maar bij veel

leerlingen die op leeftijd zijn, wordt het

voornamelijk een probleem met knieën

en rugholte. Wat zijn de mogelijkheden

hier?”

Als je de verschillende illustraties in

yogaboeken van deze houding ziet,

hebben weinig leerlingen die wat ouder

zijn daar wat aan. Terwijl het op lengte

houden van de beenspieren voor hen

juist zinnig is. Ik neem hier dan ook als

uitgangspunt, dat het gaat om het

realiseren van de werking en niet om

het beeld van de houding.

In de ijver om verder te komen, zijn

sommigen al gauw geneigd om de

rugholte maximaal te belasten. Dit

moet vanaf het begin voorkomen

worden: het kantelen van het

bekken, zodat de bovenbeenspieren

(Quadriceps Femoris) meer rekken en

de rug ontlast wordt is goed.

De houding in gradaties uitvoeren,

zodat de belasting in de onderrug

niet te groot wordt, is een goede basis

om met de houding te werken: eerst

steunend op de handen, dan op de

ellenbogen, vervolgens het hoofd of

als laatste op de schouderpartij. Zie

hiervoor onderstaande strip.

Overbelasting van de knieën kan

voorkomen worden door niet tussen

de voeten te zitten, maar op de

binnenkant van de voeten. Als dat niet

voldoende is, kan gewerkt worden met

een zitbankje.

Ik kwam het probleem meer acuut

tegen bij leerlingen met een kunstknie.

Zitten op een bankje neemt dan de

buiging in de knie niet voldoende weg

om de houding uit te voeren, terwijl

het (weer) op lengte brengen van de

bovenbeenspieren juist zinnig is.

Mijn oplossing is een vorm te

introduceren die niet eens lijkt op de

basishouding. Met de handen leunend

op een stoel en met een knie op de

zitting van een stoel die achter iemand

staat, wordt het bekken zo ver naar

beneden gebracht, dat de rek in de

bovenbeenspier echt werkzaam wordt.

De knie blijft vrij van belasting. Natuurlijk

beide zijden zo doen. Een enkele

keer geef ik Bhekasana (de kikker) als

alternatief: Liggend op de buik worden

de voeten met de handen zover

mogelijk naast de heupen gedrukt.

Dan is er nog de mogelijkheid om de

houding in de halve variant, afgebeeld

in de laatste icoon in de strip hieronder,

uit te voeren. Hierbij is een hiel naast

de heup, terwijl het been aan de

andere zijde gestrekt blijft. Ik ben niet

echt enthousiast over deze houding

als standaard in lessen, waarbij beide

zijden gedaan

worden als vervanging van de volle

oefening. Maar in het geval dat een

van beide knieën een blessure heeft,

of dat er sprake is van een blessure in

een van beide benen kan hier goed

gebruik van gemaakt worden.

Het geven van een goede

Nederlandse naam aan deze houding

is moeizaam. Vajra kan bliksem, donder

of diamant betekenen. Supta kan

‘naar achter’ maar ook ‘slapen in’

betekenen. Vertalingen als liggende

bliksemflits (Hewitt) of slapende

bliksemhouding (Satyananda) zijn

nogal exotisch. Het gaat er natuurlijk

om dat vanuit Vajrasana naar achter

gegaan wordt. Maar ‘Naar achter

gaande houding vanuit de diamantzit’

is nogal onhandig. Sommigen geven

aan dat het stimuleren van de Vajra

Nadi (die naar de benen gaat)

wezenlijk is. Iyengar noemt de houding

trouwens Supta Virasana (liggende

heldhouding).

Literatuur

B.K.S. Iyengar – Light on Yoga

(Nederlandse vertaling: Yoga Dipika)

Satyananda Saraswati – Asana

Pranayama Mudra Bandha

James Hewitt – Handboek Yoga

Dirk Ooijevaard.p.ooijevaar-yoga@quicknet.nl

Jaargang 38 • Nº 4|2016 3534 Yoga Nieuwsbrief Vereniging Yogadocenten Nederland

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -YOGA EN AYURVEDA Yoga Sadhana Vlissingen, 8 april 2017, 10.00 tot 17.30 uur

www.yogasadhana.nl

Sascha Pfeifer en Melko Rasica; Deze twee zusterdisciplines

bieden de mogelijkheid om dieper naar onszelf te kijken. In

deze bijscholing worden reinigingstechnieken uit de Hatha

Yoga en de Ayurveda in theorie en praktijk ervaren. Door

zelfonderzoek en het ervaren van bijpassende oefeningen kan

je jouw eigen sadhana en lesgeven een aanvullende diepte

geven. € 95,- incl. ayurvedische lunch, thee en snack;

om@yogasadhana.nl; tel: 06.2653930. 6 VYN punten

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -TAAL VAN DE YOGI* 7 jan 2017 12.30-17.15 * www.yoga-docentenopleiding.nl *

Docentenopleiding Yoga en Vedanta, Doorn, Ina

Fischer. Een interactieve bijscholing over afstemming, de

kracht van het woord en stilte. € 55,- incl. koffie/thee en

nieuwjaarsbijeenkomst, info@yogaenvedanta.nl, 4 VYN punten.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

TASTE Of YOGAVOEDING VOOR EN DOOR YOGA* 4 feb 2017 13.00-18.00 * www.yoga-docentenopleiding.nl *

Docentenopleiding Yoga en Vedanta, Doorn, Ina

Fischer en Ingrid Eijssink. Een lezing over voeding en een

voedzame yogales. € 25,- incl. koffie/thee en maaltijd, info@

yogaenvedanta.nl; Geen VYN punten; je yogacursisten zijn

ook welkom.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -YOGA VOOR fYSIEK BEPERKTEN/CHRONISCH ZIEKEN* zaterdagen van 10.00 – 16.15 uur: 14 en 28 jan, 11 feb,

4 en 18 mrt, 1 en 22 apr, 13 mei 2017 * www.HennYoga.nl *

Henny Hollander, De Poort Moesstraat 20 9717 JW Groningen.

Bijscholing met aandacht voor adem en bewegen,

concentratie en aangepaste oefeningen. Een verpleeg-

kundige geeft meer inzicht in lichamelijk beperking met

lesmateriaal in multomap. Inschrijfgeld € 40,- lesgeld € 840,-.

Annulering 1 maand voor de eerste cursusdag, restitute van

50% van het cursusgeld. Annulering binnen 1 maand voor

eerste cursusdag 9% restitutie.

Hennyo@home.nl; 050-5270664 / 06-13977889. 40 VYN punten.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -ZWANGERE IN DE LES18 februari 2017, 10.00-17.15 uur.

Docentenopleiding Yoga en Vedanta, Doorn, Helga

van Geldrop, Daphne van Lunzen. Uitdieping van de

hormoonhuishouding van de vrouw in verschillende

leeftijdsfasen en die van de zwangere vrouw in het bijzonder.

En wat dit betekent voor je yogales. € 85,- incl. koffie/thee en

lunch, info@yogaenvedanta.nl. 6 VYN punten.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -GEZICHTSDIAGNOSE EN YOGA VERJONGINGSOEfENINGEN* za 4 februari 2017, za 20 mei 2017 * www.vandelang.nl *

Wierden, Gonnie van de Lang, € 99,- incl. BTW. Workshop

met informatie over gezichtsdiagnose, healthy aging en

verjongingsoefeningen. Reflexgebieden en huidgebieden van

organen worden behandeld. De emotionele betekenis van

rimpels komt aanbod en yoga- en gezichtsoefeningen toe te

passen in de yogalessen. gonnie@vandelang.nl;

tel. 0546-577070. 5 VYN punten.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -LEERGANG MEDITATIE EN ZELfGENEZING* ‘In het midden van de stroom’ op 21-24 april, 9-12 juni, 25-28

augustus * www.alandi.org * www.wilderoos.nl *

Drie retreats van vrijdagavond 19.30 uur t/m maandagmiddag

16.30 uur in Alandi Retreat Site te Steyl bij Venlo, met Ank

Brandsma en Klaas-Jan van Velzen, € 975,- incl. verblijfkosten.

Luisterend naar de stilte van je wezen vind je van nature

de genezende stroom van het midden. Het nieuwe boek

van Klaas-Jan, ‘Meditatie en het Zelfgenezend vermogen’

(voorjaar 2017), is lesmateriaal. tel: 035-6022680.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -MASTERCLASS ROSELLA BARONCINI* zo. 9 april 2017 10.00 - 17.00 uur * www.satyam-yoga.nl *

Het Yogahuis, Kruisvoorderweg 18, Twello.

Gravity, Breath, Rhythm… and Intuition. Rossella Baroncini

doceert een unieke yogamethode gebaseerd op het

spontaan ontvouwen van asana’s. Zwaartekracht, adem

en de energetische golfbeweging staan centraal in haar

lessen. Rossella was een directe leerling van Vanda Scaravelli,

schrijfster van het bekende boek Awakening the spine;

€ 90,- incl. vegetarische lunch. info@satyam-yoga.nl;

tel: 06-19 66 42 77.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -ONBEPERKT ONTSPANNENzaterdag 14-01, 18-02 en 25-03 2017, 10.30 uur- 13.30 uur

www.bm-welzijn.nl/Opleiding-Bijscholingen

Organisatie Marco Flipse, Triftstrasse 74, 47574 Goch- Asperden

(bij Nijmegen); € 135,- incl. BTW. Zelf aanschaffen studieboek

‘Onbeperkt ontspannen voor jongeren’ van Pia de Blok. Vanuit

methode ‘onbeperkt ontspannen met inzicht in non-dualiteit’

worden praktische oefeningen zelf ervaren en geoefend

zodat je die later in de praktijk kunt brengen; 8 VYN punten.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -THE YOGA NIDRA TEACHER TRAINING25/26 March 2017, 1/2 July 2017 and 23/24 Sep 2017

www.theyoganidra.eu

Training according to the Satyananda system of yoga; Swami

Vedantananda Saraswati. Het VlinderHuys Amersfoort. This

well-structured six months course provides a solid foundation

for yoga teachers to teach this unique deep relaxation

technique. The training is internationally acknowledged and

gives the participant the skills to teach the original Satyananda

Yoga Nidra. info@theyoganidra.eu; tel. 06-14477000; 36 VYN points.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -ZWANGERE IN DE LES5 november en 18 februari, 10.00-17.15 uur

www.yoga-docentenopleiding.nl

Docentenopleiding Yoga en Vedanta, Doorn. Helga van

Geldrop, Maria Perquin, Daphne van Lunzen. De 1e dag

komt het bekken uitgebreid aan de orde en de 2e dag de

hormoonhuishouding. Twee dagen, zijn ook seperaat te

volgen. € 85,- per dag incl. koffie/thee en lunch,

info@yogaenvedanta.nl; 6 VYN punten p.d.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -TAAL VAN DE YOGI7 januari 2017, 12.30-17.15 uur

www.yoga-docentenopleiding.nl

Docentenopleiding Yoga en Vedanta, Doorn; Ina Fischer. Een

interactieve bijscholing over afstemming, de kracht van het

woord en stilte. € 55,- incl. koffie/thee en nieuwjaarsborrel.

info@yogaenvedanta.nl; 4 VYN punten.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -EHBO EN INTERVISIE PATHOLOGIE13 mei 2017, 10.00-17.15 uur

www.yoga-docentenopleiding.nl

Docentenopleiding Yoga en Vedanta, Doorn, Daphne van

Lunzen. EHBO en reanimatie. Intervisie over veel voorkomende

klachten en ziektebeelden die je bij je cursisten kunt

tegenkomen; € 85,- incl. koffie/thee en lunch.

info@yogaenvedanta.nl; 6 VYN punten.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -STILTEWEEKEND VROUWEN VIPASSANA* 24 t/m 26 maart en 21 t/m 23 april 2017 * www.simsara.nl *

Twee stilteweekenden voor vrouwen met Vipassana meditatie,

yoga en wandeling in klooster te Velp met Gabrielle Bruhn.

€ 150,- voor eenpersoonskamer plus vrijw. bijdrage voor de

begeleiding.

* 14 t/m 19 mei 2017 * www.simsara.nl *

Vijfdaagse stilteretraite voor vrouwen met Vipassana

meditatie, yoga en wandelingen in het Sauerland

bij Winterberg met Gabrielle Bruhn; € 200,- voor

eenpersoonskamer plus vrijw. bijdrage voor de begeleiding.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -PRANAYAMA I & II18 februari & 18 maart 2017, 10 tot 17 uur

Yogabindu Langenboom, Sascha Pfeifer. Anatomie van de

adem & prana en adem in pranayama, bandha en mudra.

De adem als brug en verbinding van ons uiterlijk en innerlijk

leven. Theorie en praktijk, € 98,- incl. lunch en lesmateriaal.

Meenemen: eigen mat, meditatiekussen en deken;

info@yogabindu.nl, 0486475591.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Alleen VYN-leden kunnen hun activiteiten in de Yoganieuwsbrief plaatsen. De kosten bedragen 12,50 per keer en per activiteit.

Aanleveren van kopij dient te geschieden volgens een vaste indeling met korte tekst. Inhoud en volgorde: wat, wanneer, waar

en door wie. Totale lengte van de tekst achter info mag niet meer dan 250 tekens bedragen, incl. spaties. Kaders:

• Niet meer dan 3 regeladvertenties per adverteerder per uitgave.

• Plaatsing vindt pas plaats na ontvangst van betaling van 12,50 euro per regeladvertentie.

• Plaatsing aanleveren volgens format. Anders wordt de advertentie aangepast door de redactie.

• De VYN is niet inhoudelijk verantwoordelijk voor de aangeboden activiteiten en geeft met plaatsing in deze nieuwsbrief niet

automatisch erkenning van de kwaliteit.

Mailadres: info@yoganederland.nl.

De activiteit wordt geplaatst als de kosten voor plaatsing zijn voldaan op girorekening IBAN: NL05INGB0005363836 of

bankrekening IBAN: NL15ABNA0539016098 ten name van Vereniging Yogadocenten Nederland, Spijkenisse onder vermelding

van: activiteitenkalender.

Jaargang 38 • Nº 4|2016 3736 Yoga Nieuwsbrief Vereniging Yogadocenten Nederland

Organiseert

- De 4-jarige opleiding tot yogadocent

- 1-jarige opleiding tot docent zwangerschapsyoga

- Zeer interessante bijscholingen voor yogadocenten

Nieuwsgierig?

Bel of mail voor informatie met de Yoga Academie Nederland - Tel. : 0297-284597 - Email : yan@xs4all.nl - Of kijk op : www.yoga-academie.nl

Onze activiteiten vinden plaats in Amsterdam

Erkend door de Vereniging van Yogaleerkrachten Nederland

Voldoet aan de eisen van de Europese Yoga Unie

Organiseert

- De 4-jarige opleiding tot yogadocent

- 1-jarige opleiding tot docent zwangerschapsyoga

- Zeer interessante bijscholingen voor yogadocenten

Nieuwsgierig?

Bel of mail voor informatie met de Yoga Academie Nederland - Tel. : 0297-284597 - Email : yan@xs4all.nl - Of kijk op : www.yoga-academie.nl

Onze activiteiten vinden plaats in Amsterdam

Erkend door de Vereniging van Yogaleerkrachten Nederland

Voldoet aan de eisen van de Europese Yoga Unie

Organiseert

- De 4-jarige opleiding tot yogadocent

- 1-jarige opleiding tot docent zwangerschapsyoga

- Zeer interessante bijscholingen voor yogadocenten

Nieuwsgierig?

Bel of mail voor informatie met de Yoga Academie Nederland - Tel. : 0297-284597 - Email : yan@xs4all.nl - Of kijk op : www.yoga-academie.nl

Onze activiteiten vinden plaats in Amsterdam

Erkend door de Vereniging van Yogaleerkrachten Nederland

Voldoet aan de eisen van de Europese Yoga Unie

VERE

NIG

IN

G YOGADOCENTEN NEDERLAN

D

lid van de Europese Yoga Unie

Erkend door de Vereniging Yogadocenten NederlandVoldoet aan de eisen van de Europese Yoga Unie

Verbreed en verdiep je kennis over het chanten van mantra’sZet chanten in bij meditatie-, mindfulness- of yogalessenGeef leiding aan kirtan & chant-bijeenkomstenBegeleid jezelf op het Indiaas harmoniumWord je bewust van je chakra’s bij het zingenVerbeter je adem- & zangtechniek

Meer weten?

www.nada-atman.nlinfo@nada-atman.nltel: o6 410 399 60

Mantrazangprofessionele opleiding in de essentie van de Nāda Yoga

Indiaas harmoniumRotterdam | De Steeg | Loenen Gld

Yoga-Props Benelux

Snelle levering binnen Benelux tegen aantrekkelijke prijzen. Voor advies kun je ook contact opnemen met:

Andreas Vogel: +31-20-80 81 634 www.yoga-props.nl

Bijscholingen voor

yogadocenten

www.aplomb-yoga.comBasis-module

PranayamaBandha

Autonomeregulatie

Mindfulnessen mantra

5 vrijdagen - NijmegenVoorjaar 2017

2 vrijdagen - Deventer Juni 2017

Dagworkshops - DeventerVoorjaar 2017

2 vrijdagen - Deventer Voorjaar 2017

www.aplomb-yoga.com

www.yoga-docentenopleiding.nlinfo@yogaenvedanta.nl – 030-2310911

erkend – verdiepend – inspirerendopleiding yogadocentbijscholingen en workshops

* bijscholingen & workshops * Satyananda Yoga boeken * schapenwollen matten, latex onderlaag * neuskannetjes - tongschrapers * yogakussens * yoga nidra cd's - mala’s - chakra kaarten

www.yogabindu.nl

Y o g a b i n d u

S a t y a n a n d a Y o g a c e n t r u m

Jaargang 38 • Nº 4|2016 3938 Yoga Nieuwsbrief Vereniging Yogadocenten Nederland

ColofonDe Yoganieuwsbrief wordt uitgegeven door de Vereniging Yogadocenten Nederland (VYN), opgericht op 23 maart 1978. De VYN is lid van de Europese Yoga Unie. De VYN is een beroepsvereniging voor erkende yogadocenten. Het startpunt van kwaliteit op het gebied van yoga voor zowel (potentiële) cursisten, (potentiële) docenten, opleidingen, pers en andere geïnteresseerden. De Yoganieuwsbrief verschijnt vier keer per jaar en heeft een oplage van 1100 exemplaren en wordt ook op de website gepubliceerd.

Opzegging van het VYN lidmaatschap kan alleen schriftelijk via het secretariaat. De opzegging moet voor 1 december van het lopende jaar door het secretariaat zijn ontvangen. Je opzegging is definitief wanneer je een bevestiging hebt ontvangen. Het secretariaat is telefonisch te bereiken op 06 - 53 78 83 80, ma 9.30 - 12.00 en do 13.30 - 16.00 uur. Adres: Oudeweg 22, 9608PM Westerbroek

Redactie Gerreke van den Bosch, redactie@yoganederland.nl (05 70 - 65 25 33)

Opmaak en vormgeving Christiane Gathmann, info@studioseele.nlKarina Delfos, yoga@karinadelfos.nl.

Drukwerk en postale afwerking Drukkerij de Waal b.v. (01 87 - 47 10 26)

Medewerkers aan deze aflevering Anne Bjørndal, Maria Clicteur, Narayana, Mariëlle Glorie, Wim van de Laar, Johan Hoft, Dirk Ooijevaar, Romanie Noordegraaf, Trude Matla v.d. Veer, Atie Olff, Lia de Jong, Anna Aalten, Jon Hovens, Mariëlle Glorie, Marian Faasen, René Tol, Ina Fischer, Margriet van Kampen, Maroesja Grabijn, Marjolein Odekerken, Gonnie van de Lang, Gloria Spaans, Renske Croezen-Mitrou.

Sluitingsdata voor kopij en advertenties Yoganieuwsbrief jaargang 39 17 februari 2017-1 (verschijnt week 13, eind maart) 19 mei 2017-2 (verschijnt week 26, eind juni) 8 september 2017-3 (verschijnt week 42, half oktober) 10 november 2017-4 (verschijnt week 51, eind december)

Kopij sturen naar redactie@yoganederland.nl.

Kopij voor de activiteitenkalender door leden VYN volgens vast formaat sturen naar info@yoganederland.nl.

Advertenties sturen naar het secretariaat: info@yoganederland.nl, telnr. 06 - 53 78 83 80. Graag je advertentie insturen onder vermelding van het gewenste formaat in mm en het publicatienummer.

Gegevens en tarieven 2017 t.b.v. advertenties Kijk op www.yoganederland.nl/nieuwsbrieven

Zetspiegel 176 mm breed en 258,5 mm hoog

Advertentievoorwaarden

• pdf-bestand - resolutie: 300 dpi - tekst, afbeeldingen en foto’s in CMYK• zonder snijtekens en kadersOver plaatsing van artikelen, brieven en advertenties beslist het bestuur van de VYN.

Centrum Zweiersdal Workshops en bijscholingen (VYN)

voorjaar 2017 door onder andere

Gonnie van de Lang, Sylvia Mullaart,

Nan van Leeuwen, Indra Bose, Daphne van Lunzen, Maartje van Hooft en Marga Zoethout, Diana Aben, Esther

Speet, Anoshe Overington

Critical Alignment Yoga 4 level basis- en vervolgtrainingen

o.l.v. Gert van Leeuwen

Eenjarige vervolgopleiding voor Yogadocenten

o.l.v. William Yang

www.zweiersdal.nl Weverstraat 65 - 6862 DK Oosterbeek

Lea Vos 06 42315757 infoyoga@zweiersdal.nl

Saswitha Opleiding voor Yoga en Wijsbegeerte

Inspiratie voor yogadocenten

CursussenAdem en prānāyāmastart 27 jan 2017

Filosofie op zondag22 jan, 19 feb, 19 mrt 2017

Ayurvedische massagestart 24 of 28 jan 2017

Mantra/Yantrastart 27 jan 2017

Meer informatie en aanmelden: www.yoga-saswitha.nl

OP

LE

IDIN

G | C

UR

SU

SS

EN

| BIJ

SC

HO

LIN

GE

N | W

OR

KS

HO

PS

VASTE LESSEN

Power Vinyasa Yoga Easy Flow Yin Yoga

Probeer het eens uit en doe mee voor een proefles.

AANBOD

Bedrijfsyoga (evt. op locatie)

Privé lesYoga Yong (13 t/m 20 jaar)

Wees welkom bij

Yogalicht Dorpstraat 51, 6677 PJ Slijk-Ewijkvoor meer informatie zie website www.yoga-licht.nlmail carolien@yoga-licht.nl of bel 06 - 13874478

Geschikt voor alles wat in het verlengde ligt van het holistisch

denken: Yoga, Meditatie, Massages, Trainingen, T’ai Chi,

Healing-Reading, en veel meer. Kom

gerust langs om een kijkje te nemen.

Ontspanning door inspanning

Deze prachtige ruimte is te huur

Mantrazingen.nl

Your Soul is a Song. Sing it!

Marco Flipse Administratieve ondersteuning

www.marcoflipse.com 06-30420499

Boekhouding en administratieve dienstverlening voor yogapraktijken

- Persoonlijk - Professioneel - Prijs, kwaliteit en servicegericht

Hoe zoet is de zoute zee van het zelf

Stromend over een wereld van begeerte

Zoekt het de kusten van smaakvolle landen

Laat zich strelen met zachte handen

Soms bevingen die hameren golven als

mokers

Verloren in vloedgolven van emoties

Is het smartelijk verdrinken

Aan een roepende kust

Liever zakt de zee in zijn diepe bedding

Vruchtbaar rustend op aarde

Uit zichzelf gevoed doorkringloop

Van zout naar zoet

Van zoet naar zout

Wolken wellen rivieren aan

Het regent druppels van veelheid

Naar eenheid van twee

Die drie doet zijn

Spiegelend maneschijn

Schept een wereld van verschil

Vul de beker met de wijn van het leven

Stromend door de aders van zijn lichaam

Voelt de mens de waarde van weerloos

loslaten

Vertrouwend op het wezen van verandering

Dat altijd is

Begeer begeesterd al het ander tot eer

Laat liefde leven

Hartstochtelijk

Zonder zeer zonder meer

Heiligbeen beent je schreden

Wat een kracht dan door dit zoete zelf

Johan

Johan Hoft johanhoft@hotmail.com

Swadistana

Foto: Christiane Gathmann Whitstable GB augustus 2016