-61-

EIKAPSELS VAN HAAI&\ EN ROGGEN U\NGS DE BELGISCHE KUST.II.G. RAPPE

Dit overzicht maakt melding van vondsten van aangespoeldeeikapsels van haaien en roggen op de Belgische kust tussen l ju-li 1981 en 30 juni 1983. De behandelde periode sluit_direkt aanbij een vorige bericht omtrent dit onderwerp (Rappe & Desender,1981).Ondanks dat eerste artikel, het voorliggen van een goede determi.neertabel (Lacourt, 1979) en een oproep in de Strandvlo 3 (l)blijkt ondergetekende toch verantwoordelijk voorwet merendeelvan de ingebrachte gegevens, nl. voor 19 van de 28 positievestrandbezoeken. Dit betekent dat de meesten nog steeds achteloosvoorbijgaan aan die ineengeschrompelde chitinedoosjes uit devloedlijn. Positief is weldat de gegevens afkomstig zijn van meeiverschillende mensen. Alle vondsten werden door de auteur bepaaltof gecontroleerd. Zo werden kapsels aangeboden door E. Dumoulin,E. Éneman, F. Kerckhof, R. Plaetevoet, K. Strubbe en E. Vanloo.Verder werd één gegeven uit de literatuur gebruikt (Van Gompel,1982). De ruwe gegevens zijn te vinden in tabel l, een samenvat-ting'per seizoen en per soort in tabel 2. De afgezochte afstandeiop het strand zijn dikwijls schattingen, bij gebrek aan juistewaarden.

SOORTSBESPREKING

Stekelrog Ra.ja c-tauata

Het algemeenste kapsel op het strand. Ze ontbreekt slechts vierkeer op het totale'aantal strandbezoeken dat kapsels genoteerdwerden. Ze haalt een iets geringer percentage van het totale aan-tal kapsels dan vorige periode, resp. 757o tegenover 807o. De helftvan de kapsels van deze soort werden bij eenzelfde gelegenheidverzameld, op 3 december 1981 te Zeebrugge. Het waren er in wer-kelijkheid nog meer (Van Gompel, 1982). Jammer dat toen niet al-Ie materiaal werd verzameld.

Gevlekte rog Raja in.ord.agu.-i

Iets meer genoteerd dan vorige keer: 16% van het totaal. Dit isvoornamelijk toe te schrijven aan een kleine invasie te Zeebruggêna stormweer (Van Gompel, 1982). 70% van het totale aantal kap-sels van deze soort werden toen gevonden.

\

-62-

Blonde rog Raja. Ê^-achyuyia fig . l

Deze soort werd vorige winter voorhet eerst gevonden, in totaal vierkapsels bij drie gelegenheden. Hetkapsel ziet er uit als een groteuitgave van dat van de Stekelrog.

Kleinoogrog Raja. inic/iooc.e.Uata

Dit kapsel is nu drie opeenvolgende win-ters gevonden, echter telkens met-~__^&, '/

slechts twee exemplaren. Die werdentrouwens de laatste twee seizoenen tel-

kens op éénzelfde strandbezoek geno-teerd, zodat we (nog) niet kunnen stel-len dat deze soort een constante isaan onze kust.

Grootoogrog Raja n.ae.uu.^ fig. 2Ook dit kapsel werd afgelopen wintervoor het eerst bij ons gemeld. Op 25februari 1983 lag een exemplaar op hetstrand voor Oostende (Fort Napoleon).^

Op dezelfde ekskursie werden ook de e-nige kapsels van het seizoen van de vo-rige soort gevonden.

Go l f r o g Ra j a. u.mlu^ata

Hoewel de soort in beide winters gevon-den werd, blijft het een zeldzaamheid.

Fig. l Rafü hrachyura Mogelijks zal het in de toekomst eenregelmatige verschijning blijken te zijn,gezien het talrijker voorkomen langs deFranse kanaalkust (Rappe & Strubbe,1983).

Hondshaai ScyLLo/Lhinu.^ c.ani.cu.ta

Samen met de Stekelrog en de Gevlekte rog behorend tot de jaar-lijkse constanten, in de besproken periode 5% van het_totaal.Wordt echter nooit in grote aantallen gevonden; de 5-6 exx. van26 maart 1983 te Bredene zijn tot nog toe het hoogste aantal datsamen gevonden werd.

Kathaai Scy^o/iA-inu^ />t&.ttciMj,^treem zeldzaam kapsel op onze stranden. Eén kapselDit is een ex

.

KM R.cl. R.mo. R.br. R.mi. R. na. R.un. legitS. ca. S.st.Datum Traject

FK22.08.81 Halve Maan 0,5 2

FK SWG23.08.81 Lombardsijde ED218.10.81 Blankenberge-Wenduine 1,5 12

? 2 JVG,1982>3503.12.81 Blankenberge-Zeebrugge 2 >ll3GR

28.02.82 Oostende-Blankenberge 15 5

(alle te Wenduine) GR06.03.82 Heitet 2,1 GR23.03.82 NieUwpoort-Bad 1,2 GR25.03.82 De t'anne-Oostduinkerke 9 9

l GR26.03.82 Nieuwpoort-Bad 1.2 GRl 227.03.82 Uzer-Oostende 15,5 2

GR29.03.82 De Panne 2 GR

Oostduinkerke-Nieuwpoort 3,5 4 GR15.05.82 Wenduine-De Haan 2,3 2

2 GR16.05.82 De Haan-Hippodroom 3

GR06.09.82 De Haan-Vosseslag GR12.10.82 Lombardsijde 2 2

GR23.10.82 Halve Maan 2 GR02.11.82 Raversijde-Middelkerke 4,7 3

GRv

03.11.82 St-Idesbald-De Panne EV29.12.82 Bredene-Hippodroom 2 11

FK216.01.83 Halve Maan 0,5 21 3EE

17.01.83 Klein Strand Oostende 0,5 5GR224.01.83 Mil. Hosp.-Vosseslag 5 2GR

Vosseslag-De Haan 3 GR & KS04.02.83 Bredene-De Haan 5,5 3

GR & KSDe Haan-Wenduine t^.Ï 3 GR

20.02.83 Zeebrugge 1.7 GR225.02.83 Halve Maan-De Haan 11.3 9 GRDe Haan-Wenduine 3,3 4

5-6 RP1 1

26.03.83 Bredene 2 RP17.04.83 Bredene 2 8

GR28.04.83 De Panne 2,5 2

4 4 3 15-16Totalen 124,1 >231 >49

Tabel l. Aangespoelde eikapsels van haaien en roggen op de Belgische kust tussen 01.07.81 en 30.06.83.

A

^s

-64-

fwerd, samen met enkele kapsels van de Honds-haai, opgeraapt te Bredene, op 26 maart 1982De vorige vondst dateert van 1969.DISCUSSIE

Een vergelijking met het vorige verslagdat een veel langere periode bestreek, toontaan dat nu, in twee seizoenen, ongeveer even-veel kapsels werden gerapporteerd als toengedurende vijf seizoenen, resp. 308 tegen 342Dit zou kunnen betekenen dat de laatste jarenveel intensiever naar eikapsels is gekeken.Deze conclusie is niet gerechtvaardigd. Wieaandachtiger toekijkt zal zien dat het sei-zoen 80/81 niet wezenlijk verschilde van dehier beschreven seizoenen. Dat was het jaardat de Strandwerkgroep haar aktivitelten star-te. De belangstelling bleef sindsdien onge-veer gelijk. Alleen de herkomst van de gege-vens verschilt enigszins. Zo zijn er meer *

waarnemingen gedaan aan de middenkust en <

Fig. ï. Ra/a naevusminder aan de westkust.

81/82 82/83 Totaal

Aantal positieve strand- 13 15 28bezoeken

Aantal afgezochte km 60 64 124

Raja c^auata >153 78 >231

Raja moniagu.^. >39 10 >49

Raja ÏUachyu^a 4 4

Raja m^ooc^U.ata 2 2 4

Raja r^a^u^Raja u.n.du.i.ata 2 3

Scyii.Ofth.in.u.^ c.arü.cu.^a 7 8-9 151^.

Scy^o^n^ At^Ucm^Totaal >202 106 >308

Totaal per 10 km 33,7 16,6

Tabel 2. Overzicht per seizoen en per soort.Wat soortensamenstelling betreft valt de grote diversiteit

van verleden winter op. Tot dan toe werden nooit meer dan vijfverschillende soorten in éénzelfde seizoen gevonden. De periode82/83 leverde niet minder dan 8 soorten op, waaronder twee -

-65-

voor zover ons bekend - nieuw voor onze kust. Het voorkomen vandie beide soorten, de Blonde rog en de Grootoogrog, liet zichvroeg of laat verwachten (Rappe & Desender, 1981). Ook het kap-sel van de Kathaai werd gedurende minstens de zes voorafgaandeseizoenen niet genoteerd.Een vraag waar we ons niet kunnen aan onttrekken en die ook alvoor Noord-Frankrijk geformuleerd werd (Rappe & Strubbe, 1983),is deze naar het belang van vissershavens als factor in de ver-spreiding van eikapsels. Is het toeval dat het enige kapsel vande Kathaai, de Grootoogrog en alle kapsels van de Blonde rog inde nabijheid van Oostende gevonden werden ? Ook van de Golfrogen de Kleinoogrog lagen de kapsels in de directe omgeving vanOostende of Nieuwpoort. Zelfs van de Hondshaai lagen er meer teBredene dan op enig ander strand. Dit is toe te schrijven aanéén vondst van meerdere kapsels tegelijk, samen met het enigevan de Kathaai.

Een definitieve oplossing van dergelijke vragen kan alleen doorte blijven gegevens verzamelen. Als dit verslag voor gevolg heeftdat meer mensen voortaan ook eikapsels oprapen van het strand,dan heeft het al half zijn doel bereikt. Als dan ook nog de soortbetrouwbaar bepaald wordt (ondergetekende is altijd bereid hier-bij te helpen) en de gegevens doorgespeeld worden, zijn we erhelemaal.

LITERATUUR

Lacourt, A.W., 1979. Eikapsels van de kraakbeenvissen (Chondrich-thyes) van Noord- en West-Europa. Wet.Meded. K.N.N.V., 135:1-27.

Rappe, G. & K. Desender, 1981. Eikapsels van haaien en roggenlangs de Belgische kust, een eerste bericht. De Strandvlo,l (3): 65-71.

Rappe, G. & K. Strubbe, 1983. Eikapsels van haaien en roggen opde Noordfranse stranden. De Strandvlo, 3 (l): 11-12.

Van Gompel, J., 1982. Determinatie van roggeneikapsels: waarligt de grens tussen Raja ïï'ion.iagu.i en R. u.ndu-iaia ? De Strand-vlo, 2 (2): 35-36.

Cootveld 39131 Beervelde