Centrum of periferie: de mogelijkheden van etnisch-culturele verenigingen in een netwerk

Sylvie van DamPeter Raeymaeckers

Inspiratiedag Armoede Gekleurd23/01/2015

2

Overzicht

• Waarom netwerken?• Waarom generalisten?• De rol van etnisch-culturele verenigingen• Etnisch-culturele verenigingen en netwerken• Discussie

3

Waarom netwerken?

• “Een netwerk is een systeem van sociale dienstverlening dat een meerwaarde kan bieden aan een populatie geconfronteerd met diverse noden, op een manier die niet kan bereikt worden door één enkele organisatie” (Provan & Milward, 2001)

4

Wanneer werken netwerken?

5

Wanneer werken netwerken?

• Werken de organisaties goed samen

• Gaan de cliënten erop vooruit

6

Op het niveau van de cliënt?

• Cliënten- Wordt het welzijn bevorderd?- Wordt de hulpverlening toegankelijk aangeboden?- Ondervinden de cliënten drempels?

7

Generalisten• Onderscheid tussen organisaties met een generalistische

of een specialistische domeinafbakening

- Generalisten: holistisch perspectief op cliënten, werken op verschillende probleemdomeinen of hulpvragen

- Specialisten: specialiseren zich in één probleemdomein of hulpvraag

8

Eigen onderzoek

• Onderzoek naar netwerken tussen hulpverleningsorganisaties in Antwerpen

• Bevraging in vier districten- Deurne- Berchem- Borgerhout- Antwerpen-Noord

9

10

Verklaring

• Generalistische organisaties• “Blurry identity of the generalist” (Rose, 2011)

- Contextualiseren

- Ondersteunen de cliënt

- Onderhandelen

11

Besluit

Integratie

Coördinatie

Sleutelorganisaties

Generalisten: netwerkers en

ondernemende organisaties

12

Probleem?

13

Etnisch-culturele verenigingen

Etnisch-culturele verenigingen

= Socio-culturele organisaties, moskeeverenigingen, federaties, …

Zelforganisaties

= Middenveldorganisaties buiten de overheid opgericht door personen van buitenlandse herkomst

14

Rol van etnisch-culturele verenigingen

Etnisch-culturele verenigingen in een superdiverse context en LWS:

Historisch gegroeid binnen etnisch-culturele gemeenschappen (Van Puymbroeck, 2014)

Veel kleine, vaak informele groepen

Overvraagd

Bestaande vormen overheidssteun ontoereikend(Dierckx et al, 2013)

MAAR steeds vaker ingeroepen om deel te nemen aan armoedebestrijding (Andreotti and Mingione, 2002)

15

Rol van etnisch-culturele verenigingenTypologie ~ sociale kaart o.b.v. activiteiten & visie (Van Dam, 2015) Socio-cultureel / Integratie & binding

Subgroep focus cultuur (en/of religie)Subgroep focus ontmoetingSubgroep focus pedagogiekSubgroep focus integratie

Dienstverlening & empowerment

Subgroep focus empowermentSubgroep focus diensten

Ontwikkelingswerk in herkomstland

Federaties: Ondersteuning andere organisaties

16

Rol van etnisch-culturele verenigingen

Welke soorten verenigingen bestaan er?

Socio-cultural / Integration & binding

Services & empowerment

Mainly Socio-cultural

Mainly Empowerment

Development aid

Federations

Mix

0 10 20 30 40 50 60 70

Percentage organisaties per organisatietype in Antwerpen en Gent 2014

Ghent Antwerp

17

Rol van etnisch-culturele verenigingen

Alle types vertegenwoordigd, socio-culturele organisaties overal in de meerderheid, amper puur ontwikkelingswerk

Doorgaans 1 of 2 klemtonen in aanbod

Maar meeste verenigingen breder aanbod

Structureel of sporadisch

Via specifieke activiteiten: empowerment, sensibiliseren en informeren, versterken sociale netwerken of sociale dienstverlening

Armoedebestrijding ?

18

Netwerken van etnisch-culturele verenigingen

Belang van netwerken voor etnisch-culturele verenigingen?

- Betrokkenen vragende partij- Methodieken; informatie; doorverwijzing; financiële,

inhoudelijke of administratieve ondersteuning

- Samenwerking vooral met betrokken federatie- Soms via federatie met andere etnisch-culturele

verenigingen- Met publieke diensten: erkenning en subsidies, ook

doorverwijzen en informeren

19

Netwerken van etnisch-culturele verenigingen

“Wij moeten methodiek hebben. Misschien kunnen wij niet alleen individuele begeleiding (doen), maar verder gaan, en een plaats

vinden in een platform (…), ik wil samenwerken”  (Respondent Afrikaanse organisatie)

“Los van administratie, ook, soms heb ik ook moeite met het contacteren van mensen. Ik ben op zoek bij Atlas ook voor administratie, dat is vanaf

we bezig zijn.” (Respondent Afrikaanse organisatie)

20

Netwerken van etnisch-culturele verenigingen

“To help our people (…) we have info sessions, so that they will come and give information about what to do and what not to do. (…) And

sometimes we invite people from Atlas also, to come and give us (information) about how to get a job and when you go on pension (…)

and all those type of things.” (Respondent Ghanese organisatie)

“Mutualiteit, politie en rechtbank, Kind en Gezin, Moeders voor Moeders, allemaal doorverwijsformulieren van erkende instanties en die rekenen

op (ons).” (Respondent Marokkaanse organisatie)”

21

Netwerken van etnisch-culturele verenigingen

Drempels voor samenwerking

Verschillende werkmethode

Gebrek kennis doelgroep, taal <> sociale kaart, diensten

Gebrek aan gelijke uitwisseling

Motivaties en mogelijkheden medewerkers overheidsdiensten <>vrijwilligers zelforganisaties

+ Werklast, versplinterd aanbod, middelen, … (Dierckx et al, 2013)

22

Netwerken van etnisch-culturele verenigingen

Oplossingen samenwerking

• Network-coördinatiefunctie met kennis sociale kaart• Hulpvragen bundelen in plenaire informatiesessies• Formalisering van (geïnteresseerde) feitelijke zelforganisaties • Outreaching• Buurtgericht, stapsgewijs participatie opbouwen in kleine

groepen• Transparantie in toewijzing subsidies en overlegplatforms• Financiële en inhoudelijke ondersteuning zelforganisaties in

staat stellen rol opnemen in armoedebestrijding en lokaal welvaartssysteem

23

Netwerken met etnisch-culturele verenigingen

Aan de slag:

Wat is volgens jullie het belang van generalistisch werken? Welke meerwaarde zien jullie hierin?

Dienen etnisch-culturele verenigingen die rol ook op te nemen? Zo ja, hoe?

24

25

Bedankt!

Peter.Raeymaeckers@uantwerpen.beSylvie.Vandam@uantwerpen.be

www.vlaamsarmoedesteunpunt.be www.oases.be