Navigatie innovatie

1

Beleidsthema’s en -

doelen Beleid in cijfers

Beleids-

instrumentarium

Versie oktober 2015

Beleidsthema’s en –doelen innovatie

Doelen:

• NL in top 5 kenniseconomieën in

2020

• R&D naar 2,5% van BBP in 2020

• TKI’s met ten minste €800 mln.

aan financiering, waarvan 40%

door bedrijfsleven in 2020

Generiek spoor:

ruimte voor ondernemers

Specifiek spoor:

topsectorenbeleid

Bedrijvenbeleid

1

2

+

+ Stimuleren van publiek-private samenwerking

+ Oplossen van maatschappelijke vraagstukken

2

3

Missie

I&K stimuleert R&D, technologie en

innovatie door als netwerkpartner

bedrijven, kennisinstellingen,

maatschappelijke organisaties en

overheden uit te dagen hun activiteiten in

te zetten voor concurrentiekracht én het

oplossen van maatschappelijke opgaven

Verhogen van de kennisintensiteit en

innovatieve output van bedrijven

Hoogwaardige publiek ontwikkelde kennis met groter

maatschappelijk en economisch rendement

Bedrijven en publieke partijen bundelen hun krachten, met ruimte

voor vernieuwing, ten behoeve van concurrentievermogen en

oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen, nationaal en

internationaal

Strategische doelen

Ambities innovatie

Nederlands Kennis- en Innovatiecontract Bedragen (€ mln) Kennis- en Innovatiecontracten, 2014-2017 en Publieke en private bijdragen (€ mln)

Kennis- en Innovatiecontract, 2016-2017

Octrooien Ontwikkeling aantal octrooiaanvragen 2001-2012, Nederland, Japan, Zwitserland en Finland

Navigatie beleid in cijfers

4

GCI, R&D-percentage en PPS-financiering

TKI’s Positie Nederland in GCI, R&D-uitgaven (% bbp) en omvang en verdeling PPS-financiering TKI’s

Middelen Rijk

Overheidsuitgaven voor R&D en innovatie

Innovation Union Scoreboard Kerncijfers innovatie

Middelen voor innovatie

Innovatie

Instrumentarium

Middelen Rijk beschikbaar voor onderzoek en innovatie, 2013-2017

Overheidsuitgaven voor R&D en innovatie, 2013-2019

Ontwikkeling top 5 en EU-28 gemiddeld van IUS 2015, 2007-2014 en vergelijking Nederland, Zweden en

EU-28 gemiddelde naar innovatiedimensies, 2014

Technologische en niet-technologische

innovatie Aandeel innovatieve bedrijven naar type, 2008-2012

Citaties TKI-onderzoek

Verdeling generiek-specifiek

Verdeling mkb-grootbedrijf

Field Weighted Citation index, Nederland en wereldgemiddelde, op TKI-thema’s

Verdeling budget innovatie-instrumentarium naar generiek en specifiek

Verdeling budget innovatie-instrumentarium naar mkb en grootbedrijf

Samenwerking innovatieve bedrijven met

kennisinstellingen Aandeel innoverende bedrijven dat technologisch heeft samengewerkt met publieke partijen, 2006-2012

Inzet TKI-toeslag Aantal projecten en totale kosten bij inzet TKI-toeslag naar type kosten, 2014

5

Beleid in cijfers innovatie | Monitor Bedrijvenbeleid 2014

Kerncijfers innovatie

5,25

5,35

5,45

5,55

5,65

5,75

2010 2011 2012 2013 2014 2015

Ontwikkeling Global Competitiveness Index Nederland, nr. 1, nr. 5 enr. 10, 2010-2015

Nederland Nr. 1 Nr. 5 Nr. 10

1,08 1,10

0,83 0,85

1,95 1,98

2012 2013

R&D-uitgaven als percentage van het bbp

Privaat Publiek Totaal

Publiek: €455 mln

56%

Privaat: €359 mln

44%

Verdeling en omvang PPS-financiering TKI's (2014)

Nederland is in 2015 teruggekeerd

in de top 5 van meest

concurrerende economieën…

… percentage R&D door

bedrijven is gestegen…

… geschatte private

bijdrage TKI’s 44% van

€814 miljoen in 2014

6

Beleid in cijfers innovatie | Innovation Union Scoreboard

Nederland leider groep ‘innovatievolgers’, nog geen ‘innovatieleider’

Sterke punten van Nederland zijn met name

onderzoekskwaliteit, kennisverbinding &

ondernemerschap en intellectueel eigendom…

…de bedrijfsinvesteringen in R&D zijn relatief zwak

0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1

Nederland, Zweden en EU-28 gemiddelde naar innovatiedimensies, 2014

Nederland Zweden EU-28

0,50

0,55

0,60

0,65

0,70

0,75

0,80

Ontwikkeling top 5 en EU-28 gemiddeld van IUS 2015, 2007-2014

Nederland Zweden Denemarken

Duitsland Finland EU-28

7

Beleid in cijfers innovatie | NL Octrooicentrum

Groei octrooiaanvragen hervat in 2010

Tussen 2008 en 2010 daling in het aantal

octrooiaanvragen …

… sindsdien stijgt aantal octrooiaanvragen in

Nederland weer

85

100

115

130

145

160

175

190

205

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Ontwikkeling aantal octrooiaanvragen, 2001-2012

Japan Finland Zwitserland Nederland

8

Beleid in cijfers innovatie | Nederlands Nationaal Hervormingsprogramma 2015

Middelen Rijk voor R&D nemen af

Rijksmiddelen voor onderzoek en innovatie dalen

vanaf 2014…

… vooral uitgaven van departementen nemen af

6,0

6,2

6,4

6,6

6,8

7,0

2013 2014 2015 2016 2017

Middelen beschikbaar vanuit de Rijksoverheid voor onderzoek en innovatie (totaal, € mld)

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

Fundamenteelonderzoek

Toegepastonderzoek

Uitgavendepartementen

Fiscale middelenvoor R&D en

innovatie

Middelen beschikbaar vanuit de Rijksoverheid voor onderzoek en innovatie (€ mld)

2014

2017

9

Beleid in cijfers innovatie | TWIN 2013-2019

Overheidsfinanciering R&D bouwt af

5.100

5.200

5.300

5.400

5.500

5.600

5.700

5.800

5.900

6.000

6.100

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Overheidsuitgaven voor R&D en innovatie, 2013-2019

Uitgaven voor R&D, als % BBP

Fiscale instrumenten voor R&D en innovatie, als % BBP

Uitgaven voor R&D en fiscale instrumenten voor R&D en innovatie (€ mln, rechteras)

Vanaf 2014 neemt overheidssteun voor R&D af… … die daling is vooral uitkomt van afname directe

overheidssteun

10

Contract 2016-2017 omvat €286 mln meer aan inzet

van bedrijven en kennisinstellingen op pps omtrent

kennis en innovatie dan contract 2014-2015…

… in 2016 dragen zowel private als publieke sector

voor ruim €1 mld bij aan pps op gebied van kennis

en innovatie

Beleid in cijfers innovatie | Nederlands Kennis- en Innovatiecontract 2016-2017

Omvang Kennis- en Innovatiecontract toegenomen

EZ 327

Overige

182

1.022

1.047

2.069

0 500 1.000 1.500 2.000

Publiek - overige

Departementen

Publiek

Privaat

Totaal

Publieke en private bijdragen (€ mln) Kennis- en Innovatiecontract, 2016

NWO TNO DLO KNAW ECN Deltares NLR Marin Overig

968 951 1.047

1.156

543 546 509

531

514 500 513

503

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

2014 2015 2016 2017

Bedragen (€ mln) Kennis- en Innovatiecontracten, 2014-2017

Privaat Departementen Publiek - overige

11

In 2014 is circa 4,5 keer meer TKI-toeslag ingezet

op toegepaste onderzoeksprojecten dan op

fundamentele onderzoeksprojecten…

… in termen van aantallen projecten is TKI-toeslag

naast op toegepast onderzoek ook substantieel

ingezet op fundamenteel onderzoek

Beleid in cijfers innovatie | TKI-toeslag

TKI-toeslag primair ingezet op toegepaste onderzoeksprojecten

0

50.000

100.000

150.000

200.000

250.000

300.000

350.000

400.000

450.000

0

50

100

150

200

250

300

350

fundamenteel onderzoek toegepast onderzoek experimentele ontwikkeling

Tota

le k

oste

n (

dzd.

Euro

)

Aanta

l pro

jecte

n

Aantal projecten en totale kosten (dzd. euro) bij inzet van toeslag naar type kosten

aantal projecten kosten (dzd. euro)

12

29% van innovatieve bedrijven doet aan zowel

technologische als aan niet-technologische

innovatie…

… in 2012 deed 16% van de innovatieve bedrijven

uitsluitend aan technologische innovatie en 7%

alleen aan niet-technologische innovatie

Beleid in cijfers innovatie | Technologische en niet-technologische innovatie

Ruim de helft van bedrijven deed in 2012 aan innovatie

20%

28%

29%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

2008 2010 2012

aandeel innovatieve bedrijven naar type innovatie-activiteit in Nederland

alleen technologische innovatie beide alleen niet-technologische innovatie

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

14%

16%

2006-2008 2008-2010 2010-2012

Aandeel innoverende bedrijven dat technologisch heeft samengewerkt met publieke partijen

Researchinstellingen Universiteiten EU-gemiddelde

13

Beleid in cijfers innovatie | Community Innovation Survey 2012-2014

Toename samenwerking innoverende bedrijven en kennisinstellingen

Aandeel innoverende bedrijven dat technologisch

heeft samengewerkt met publieke partijen nog wel

onder Europees gemiddelde…

… in alle drie de jaren gaven bedrijven aan meer

meer samengewerkt te hebben met universiteiten

dan met onderzoeksinstellingen

14

0,0

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0AGF: Resource Utilization

AGF: Resource Efficiency (3)

AGF: Animal Welfare and Health (3)

AGF: Food and Health (7)

AGF: Product Technology (3)

AGF: Food Safety (4)

AGF: Sustainable Production Technology (2)

Chemie: Process Technology (2)

Chemie: Smart Polymeric Materials (2)

Chemie: Analytical Chemistry (1)Energie: Smart Grids (4)

Energie: Solar (5)

Energie: Off-shore Wind (11)

HTSM: Nanotechnology (3)

T&U: Horticulture

T&U: Propagation Materials (2)

Water: Maritime (2)

Water: Delta Technology (3)

Water Technology (2)

Field Weighted Citation Impact (WFCI) (0-1) (ranking between brackets)

Wereld

NED

Op alle TKI-thema’s worden Nederlandse

publicaties vaker geciteerd dan het

wereldgemiddelde …

… op bijna alle thema’s staat Nederland in

wereldwijde top 5

Beleid in cijfers innovatie | TKI’s – een terugblik op het jaar 2013

Citaties TKI-onderzoek boven wereldgemiddelde

15

Beleid in cijfers innovatie | Rijksbegroting 2016

Ruim helft innovatie-instrumenten voor MKB

65% van budget innovatie-instrumentarium komt ten

goede aan mkb …

… 45% van R&D in Nederland vindt plaats in mkb-

bedrijven

65%

35%

Aandeel mkb Aandeel grootbedrijf

Budget innovatie-instrumenten ten gunste van bedrijven verdeeld naar mkb en grootbedrijf (op basis van gebruik in 2014)

45%

55%

Aandeel mkb Aandeel grootbedrijf

Privaat uitgevoerde R&D in Nederland, verdeeld naar mkb en grootbedrijf (2013)

16

Beleid in cijfers innovatie | Rijksbegroting 2016

Grootste deel innovatie-instrumenten generiek

Innovatie-instrumentarium is onder te verdelen naar

generieke en specifiek instrumenten …

… 90% van het instrumentarium is generiek

Generieke instrumenten

• WBSO

• RDA

• Eurostars

• Innovatieprestatiecontracten

Specifieke instrumenten

• TKI-toeslag

• MIT

• JTI’s / Eurekaclusters

10%

90%

Specifieke instrumenten Generieke instrumenten

Budget innovatie-instrumenten, verdeeld naar generieke instrumenten en specifieke instrumenten

Navigatie beleidsinstrumentarium

17

Financieel Instituties

TKI’s

TO2

IA’s

Nationale

Iconen

c

Fiscaal

Innovatiebox

WBSO/RDA

Eureka SBIR

KP7 Innovatie

krediet

Inkoop

Innovatie

Urgent

JTI’s

MIT SEED Capital

Eurostars IPC

Horizon2020

Beleidsinstrumentarium innovatie | Innovatiefonds MKB+

Innovatiefonds MKB+ Innovatiekrediet

• Risicodragende geldlening voor het hele bedrijfsleven

• Voor financiering van veelbelovende innovatieve projecten, die binnen enkele jaren moeten leiden tot nieuwe producten

• Krediet voor 25 - 50% van de ontwikkelingskosten, met een maximum van € 10 miljoen

18

Beleidsinstrumentarium innovatie | Innovatiekrediet

Aantal bedrijven met Innovatiekrediet stabiel

De omvang van de toegewezen kredieten is in 2014

licht gedaald ten opzichte van 2013 …

… aantal bedrijven dat gebruik maakt van het

Innovatiekrediet is de afgelopen vier jaar stabiel

19

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

0

20

40

60

80

100

120

140

2011 2012 2013 2014

Kerncijfers Innovatiekrediet, 2011-2014

Aantal aanvragen Aantal toegewezen kredieten Omvang toegewezen kredieten (mln euro) (rechteras)

Beleidsinstrumentarium innovatie | Innovatiekrediet

Het Innovatiekrediet is doeltreffend

20

2013

Kwalitatief en kwantitatief

• Eerste evaluatie volgens richtlijnen

commissie Theeuwes

• Toekenning van IK zorgt ervoor dat S&O-

loonsom 68% hoger is dan deze zou zijn

geweest zonder IK

• Één euro aan IK-betaling levert ongeveer

1,82 euro extra R&D uitgaven op

• Toegekende IK-projecten krijgen

financiering gemiddeld 4 maanden sneller

rond

Beleidsinstrumentarium innovatie | Innovatiekrediet

Case Levitech B.V.

• Producent van Levitrack, machine voor zonnepaneelproducenten

• Spin-off van ASM International

• Dankzij Innovatiekrediet kon Levitrack verder ontwikkeld worden

21

Beleidsinstrumentarium innovatie | Innovatiefonds MKB+

Innovatiefonds MKB+ SEED Capital

• Vooral voor technostarters en creatieve starters

• Ministerie verstrekt kapitaal aan investeringsfondsen die met risicokapitaal investeren

• Verbetering van risico-rendementsverhouding voor investeerders

• Vergroting van financieringsmogelijkheden voor starters

22

Beleidsinstrumentarium innovatie | Seed Capital

Uitstaand kapitaal SEED-fondsen stijgt

Het uitstaand kapitaal via SEED-fondsen stijgt … … in 2014 was het totaal uitstaand kapitaal ruim drie

keer zo groot als in 2009

23

28 33 36 40 41 46

91

119

155

175

205 221

48,2

66,4

88,9

114,1

137

152

0

20

40

60

80

100

120

140

160

0

50

100

150

200

250

300

350

400

2009 2010 2011 2012 2013 2014

Totaal aantal actieve fondsen Lopende participaties Totaal uitstaand kapitaal

Beleidsinstrumentarium innovatie | SEED

SEED dicht ‘equity gap’

24

2012

Kwalitatief en kwantitatief

• Seed-Capitalregeling heeft cruciale rol

gespeeld bij keuze investeerders tot

oprichting Seed-Capitalfonds voor

vroegefase-ondersteuning technostarters

• Mede door Seed-Capital-regeling meer

geïnvesteerd in technostarters

• verdubbeling aantal VC-investeringen in

technologiebedrijven van 52 naar 100

(2005-2011)

• toename vroege fase-durfkapitaal van

gemiddeld €38 miljoen (2004-2006) naar

€114 miljoen in (2009-2011)

Beleidsinstrumentarium innovatie | SEED Capital

Case DCPrime

• Spin-off van het VU Medisch Centrum

• Therapeutische vaccins voor kankerpatiënten

• Ontwikkeling van kankervaccin dankzij Seedfonds Thuja Capital en Innovatiekrediet

25

Beleidsinstrumentarium innovatie | InnovatiePrestatieContracten

InnovatiePrestatieContracten

• Subsidie voor samenwerkende mkb-ondernemingen in dezelfde keten, regio of branche

• Meerjarige innovatietrajecten

• Subsidie voor deelnemer bedraagt 35% van subsidiabele kosten, met maximum van €25.000

26

Budget 2015

€ 3 mln

Beleidsinstrumentarium innovatie | InnovatiePrestatieContracten

Duidelijk positief effect IPC op innovatiegedrag

27

2010

Kwantitatief en kwalitatief

• Duidelijk positief effect IPC op

innovatiegedrag en resultaten van bedrijven

• IPC resulteert in concrete nieuwe producten

en heeft breed bereik

• Succes voor groot deel afhankelijk van de

penvoerder

• Deelname aan IPC heeft effect op

bereidheid bedrijven om in toekomst samen

te werken met andere bedrijven en/of

kennisinstellingen

Beleidsinstrumentarium innovatie | Innovatiebox

Innovatiebox

• Speciale tariefbox binnen vennootschapsbelasting

• Voor ondernemers die winst maken met innovatieve activiteiten

• Belastingtarief van effectief 5% in plaats van 20-25%

28

Beleidsinstrumentarium innovatie | Innovatiebox

Gebruik Innovatiebox neemt gestaag toe

In 2012 is in circa 1.800 aangiften een bedrag

aangegeven voor het gebruik van de innovatiebox,

in 2010 was dat in 910 aangiften het geval …

… tussen 2010 en 2012 was er in het gebruik een

lichte verschuiving van bedrijven met minder dan 10

fte’s naar bedrijven met 10 tot 50 fte’s

29

910

1419

1841

1.354

2.404

3.407

0

1800

3600

2010 2011 2012 (raming)

Innovatiebox, aantal aangiften en omvang grondslagvermindering (€ mln), 2010-2012

Aantal aangiften Grondslagvermindering door innovatiebox

30% 28% 27%

33% 35% 36%

26% 26% 26%

11% 11% 11%

2010 2011 2012

Innovatiebox, gebruikers (%) naar aantal werknemers (fte's), 2010-2012

<10 10-50 50-250 >250

Beleidsinstrumentarium innovatie | WBSO & RDA

WBSO & RDA

• Bedrijven kunnen financiële lasten van R&D-projecten verlagen via: • loonkostenverlaging (WBSO)

• verlaging andere kosten (RDA)

• Stimuleert private R&D-investeringen

• Aanvragen kan meerdere keren per jaar

30

Budget 2015

WBSO: € 794 mln

RDA: € 238 mln

Beleidsinstrumentarium innovatie | WBSO & RDA

Gebruik WBSO en RDA toegenomen

De optelsom van de S&O-loonsom (WBSO) en

de S&O-uitgaven (RDA) vertoont een stijgende

trend …

… ook het aantal gebruikers van de WBSO/RDA

neemt elk jaar toe

31

0

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

2011 2012 2013 2014

WBSO- en RDA-gebruikers, 2011-2014

waarvan RDA-gebruikers WBSO-gebruikers

€ 0

€ 1.000

€ 2.000

€ 3.000

€ 4.000

€ 5.000

€ 6.000

2011 2012 2013 2014

S&O-loonsom en S&O-uitgaven (mln.), 2011-2014

Vastgestelde S&O-loonsom (WBSO) Vastgestelde S&O-uitgaven (RDA)

Beleidsinstrumentarium innovatie | WBSO

Hoge ‘bang for the buck’ WBSO-euro

32

• Extra S&O-loonuitgaven per euro WBSO-

afdrachtvermindering geschat op 1,77 in

2006-2010

• Zet grote bedrijven aan tot meer private

S&O

• Verlaagt bij kleinere bedrijven drempel om

aan S&O te doen

• Positieve tweede-orde-effecten

• (product)innovatie

• productie per werkende

• vestigingsklimaat

2012

Kwalitatief en kwantitatief

Beleidsinstrumentarium innovatie | WBSO & RDA

Case Flowid

• Bedrijf op universiteitscampus Eindhoven

• Modulaire en transporteerbare systemen die flexibeler, veiliger en efficiënter zijn dan traditionele reactoren

• Flowid maakt hiervoor gebruik van WBSO en RDA

33

Beleidsinstrumentarium innovatie | Inkoop Innovatie Urgent

Inkoop Innovatie Urgent

• Innovatiegericht inkopen met overheid als lead customer

• Platform als aanjager en kennisontwikkelaar

• Focus op acht maatschappelijke thema’s

Dynamisch verkeers

management

Circulaire economie

Veiligheid

Gezondheidszorg

Water

management

Facilitair management

Gebouwde omgeving

Duurzame energie en mobiliteit

Matchmaking Evenementen en

netwerk Instrumenten Boegbeeldprojecten

34

Beleidsinstrumentarium innovatie | Inkoop Innovatie Urgent

Case Wetsus

35

• Waterloze wc’s en urinoirs voor grondstoffenwinning en elektriciteits-, waterstof- en gasproductie

• Pilot in voormalige VROM-gebouw aan Rijnstraat in Den Haag

• Ministeries van I&M, EZ en BZK, het Hoogheemraadschap Delfland en bedrijven DeSah en Magneto Special Anodes

Beleidsinstrumentarium innovatie | Small Business Innovation Research

Small Business Innovation Research

• Openbare aanbesteding door overheid

• Maatschappelijk vraagstuk dat vraagt om innovatieve oplossing

• Drie aanbestedingsfases

Fase 1

Haalbaarheidsonderzoek naar de innovatie

Fase 2

Ontwikkeling van de innovatie

Fase 3

De innovatie vermarkten

36

Beleidsinstrumentarium innovatie | SBIR

SBIR gunstig voor kleine bedrijven

In de periode 2004-2014 zijn er 41 tenders

geweest …

… dit was goed voor 448 contracten voor

haalbaarheidsonderzoek en 150 contracten voor verdere ontwikkeling

37

41

85,4

448

150

tenders

totaalbudget tenders

contracten fase 1

contracten fase 2

SBIR; tenders, contracten en budget, 2004-2014

Beleidsinstrumentarium innovatie | SBIR

Ondernemers zeer tevreden over SBIR

38

2010

Data-analyse SBIR-

oproepen, documenten- en

literatuur-onderzoek,

interviews, enquêtes

• Overzichtelijke procedure spreekt bedrijven

aan

• Overheid kan grotere rol spelen in

commercialisatiefase

• Grotere aansluiting mogelijk bij andere

instrumenten

• In plaats van financiering mogelijk

risicodragende kredietverlening, als alleen

in geval van commercieel succes wordt

afgelost

Beleidsinstrumentarium innovatie | SBIR

Case Gidy Knoors Innoveer Duurzaam

• Haynest®

• Volledig biologisch afbreekbaar verpakkingsmateriaal

• Mogelijk vanuit de aanbesteding Green raw materials for non-food products

39

Beleidsinstrumentarium innovatie | Horizon 2020

Horizon 2020

• Hét Europese programma voor onderzoek en technologische ontwikkeling

• Voor onderzoekers, bedrijven en onderzoeksinstellingen

• Drie pijlers met financiële instrumenten

Societal

Challenges

Industrial

Leadership Excellent Science

ERC

MSCA

Research Infrastructures

FET Flagships

ICT

Nano

Materials

Biotechnology

Manufacturing

Space

SME

instrument

Risk finance

Health

Food security

Energy

Green transport

Climate action

Inclusive

societies

Security

40

Beleidsinstrumentarium innovatie | Horizon2020

€176 mln. aan H2020-subsidies naar Nederlandse bedrijven

Vijf landen ontvingen in 2014 meer H2020-subsidie en

behaalden hogere retourpercentages …

… van alle Nederlandse deelnames aan H2020-

projecten kwam 22% voor rekening van grootbedrijf en

12% van kleinbedrijf

41

142 12%

264 22%

779 66%

Aantal Nederlandse deelnames in gefinancierde H2020-projecten, 2014

mkb grootbedrijf overige

7,6%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

0

250

500

750

1.000

1.250

1.500

1.750

Top 10 landen ontvangen subsidie en retourpercentage Horizon2020, 2014

Overige Totaal bedrijven MKB-bedrijven1 Retourpercentage (as rechts, in %)

Beleidsinstrumentarium innovatie | KP7

Nederland ontving €3,4 miljard aan KP7-subsidies

In de periode 2007-2013 namen ruim 8.000

Nederlandse partijen deel aan KP7…

… over die periode staat Nederland op de 5e plaats wat

retourpercentage betreft

42

16%

15%

11%

8%

7%

7%

Duitsland

Verenigd Koninkrijk

Frankrijk

Italië

Nederland

Spanje

Retourpercentages KP7, 2007-2013

overig 5779

grootbedrijf 996

mkb 1506

Aantal Nederlandse deelnames in gefinancierde KP7-projecten,2007-2013

8.916

1.019

1.079

1.197

1.768

1.831

3.328

3.372

3.634

5.125

7.029

7.242

Overig

Griekenland

Denemarken

Oostenrijk

Zweden

België

Spanje

Nederland

Italië

Frankrijk

Verenigd Koninkrijk

Duitsland

Ontvangen subsidie (€ mln) KP7, 2007-2013

Beleidsinstrumentarium innovatie | KP7

Case Clever Robots for Crops

• 14 universiteiten, onderzoeksinstellingen en bedrijven uit 10 landen

• Gecoördineerd door WUR Glastuinbouw

• Oogstrobot beoordeelt rijpheid en ziektes

• € 7,5 miljoen vanuit KP7

43

Beleidsinstrumentarium innovatie | EUREKA Clusters

EUREKA Clusters

• Europees samenwerkingsplatform voor organisaties die marktgerichte R&D uitvoeren

• Zeven clusters

• Via label naar financiering

CELTIC+

METALLURGY

EUROPE

EUROGIA

2020

CATRENE

Micro- en nano-

elektronica

EURIPIDES

ITEA 3

Software-intensieve systemen

ACQUEAU

Project

voorstel

Europa

EUREKA

Label

Nationaal

Financiering

44

• Europees innovatieprogramma van EUREKA en EC

• Helpt (kleine) bedrijven om marktgerichte technologische ontwikkeling uit te voeren

• Via Brussel naar Nederland

Beleidsinstrumentarium innovatie | Eurostars

Eurostars

Maximaal 50% van subsidiabele kosten

Maximaal € 500.000

MKB-toeslag van 10%

Project

voorstel

Europa

Eurostars

Nederland

RVO.nl

45

Beleidsinstrumentarium innovatie | Joint Technology Initiatives

Joint Technology Initiatives

• Openbare internationale tender voor internationale onderzoeksprogramma’s

• Doelen • Europa voorop in technologische

ontwikkelingen

• Internationale publiek-private samenwerking en netwerken

• Onderzoeksagenda’s implementeren

• Faciliteren in extra coördinatie bovenop Horizon2020

• Vijf focuspunten

IMI

Innovatieve medicijnen

Clean Sky

Verlagen impact

luchtverkeer op milieu

ARTEMIS

Elektronische componenten

FCH

Brandstof cellen op waterstof

ENIAC

Duurzame energie

46

Beleidsinstrumentarium innovatie | EUREKA Clusters , Eurostars , Joint Technology Initiatives

Internationale innovatieprogramma’s zeer efficiënt

JTI’s trekken de meeste Nederlandse deelnemers… … de EU-programma’s kennen een sterke

hefboomwerking

47

0

10

20

30

40

50

60

Eureka Clusters Eurostars Joint Technology Initiatives

Deelname aan EU-programma's, gemiddeld 2009-2014

MKB Grootbedrijf Kennisinstellingen

25 6 18

92

16

121

252

32

497

Eureka Clusters Eurostars Joint Technology Initiatives

Vestrekte subsidie, projectkosten en totale omvang projecten, gemiddelde 2009-2014

verstrekte subsidie aan Nederlandse deelnemers (€ mln)

projectkosten voor rekening van Nederlandse deelnemers (€ mln)

totale omvang projecten waaraan Nederlandse organisaties deelnemen (€ mln)

Beleidsinstrumentarium innovatie | Eureka Clusters

Eureka maakt innovators bekend

48

• Empirische effectanalyse geeft geen

eenduidig beeld over additionaliteit

• Deelname aan Eureka of Eurostars heeft

volgens 85% van respondenten geleid tot

• verwerving van waardevolle nieuwe kennis

• verbreding van technologische toepassingen

• ‘Reclame-effect’: bedrijven in Eureka-

clusters komen bekend te staan als

innovator

2014

Kwalitatief en kwantitatief

Beleidsinstrumentarium innovatie | Eurostars

Eurostars bereikt veel verschillende bedrijven

49

• Empirische effectanalyse geeft geen

eenduidig beeld over additionaliteit

• Administratieve lasten Eurostars fors

gedaald

• Het verversingspercentage bij Eurostars,

Eureka Individuele Projecten en

Geïndustrialiseerde Landen en Opkomende

Markten is bijna 85%: met instrumenten

worden veel verschillende bedrijven bereikt

2014

Kwalitatief en kwantitatief

Beleidsinstrumentarium innovatie | JTI’s

JTI-geld zorgt voor meer R&D-arbeid

50

• Empirische effectanalyse geeft geen

eenduidig beeld over additionaliteit

• De JTI’s kennen een relatief grote groep

deelnemers uit de elektro-industrie

• Bij 66% van de JTI-bedrijven neemt het

aantal R&D-werkers toe

2014

Kwalitatief en kwantitatief

Beleidsinstrumentarium innovatie | Eureka Clusters

Case Wageningen UR Food & Biobased Research

• Pasteur Sensor Tag

• Chip die bederfbare producten monitort

• Geeft informatie over vers- en houdbaarheid in distributieketen

• Slimme oplossing tegen voedselverspilling

51

Beleidsinstrumentarium innovatie | Eurostars

Case ZoBio

• Leidse dienstverlener voor ontwikkeling van medicijnen

• Samenwerking met Universität Zürich

• Ontwikkeling van medicijn dat juiste werking van eiwitten stimuleert

52

Beleidsinstrumentarium innovatie | JTI Clean Sky

Case Systems for Green Operations

• Ontwerpen en computermodellen van luchtvaartenergiesystemen

• TU Delft en Netherlands Thales Group

• Samenwerking met onder meer Airbus, Saab en Rolls Royce

53

Beleidsinstrumentarium innovatie | MKB-Innovatiestimulering Topsectoren

MKB-Innovatiestimulering Topsectoren

• Subsidie voor industrieel onderzoek of experimentele ontwikkeling • Kennisvouchers

• Haalbaarheidsstudies

• R&D-samenwerkingsprojecten

• Stimuleert private R&D-investeringen en samenwerking

• Minimaal 2 Nederlandse mkb-ondernemers

54

Beleidsinstrumentarium innovatie | MKB-Innovatiestimulering Topsectoren

MIT georiënteerd op technologische innovatie

In 2014 kwam bijna 90% van de MIT-subsidies

terecht bij R&D-samenwerkingsprojecten en

haalbaarheidsstudies…

… MIT werd het meest aangevraagd voor

haalbaarheidsstudies, maar het vaakst

toegekend voor R&D-projecten

55

31.210

13.272

1.150

950

941

623

127

20.788

4.788

1.150

950

472

623

0

R&D

Haalbaarheidsstudies

Innovatiemakelaars

Netwerkactiviteiten

Vouchers

Innovatieprestatiecontracten

Inhuur personeel

Omvang aanvragen en verleningen MIT naar instrument (x€1.000), 2014

Aangevraagd Verleend

3

2

12

16

319

251

234

Inhuur personeel

Innovatieprestatiecontracten

Innovatiemakelaars

Netwerkactiviteiten

Haalbaarheidsstudies

Vouchers

R&D

Aanvragen en verleningen MIT naar instrument, 2014

Verleningen Aanvragen

Beleidsinstrumentarium innovatie | MIT

Case Applied Nanolayers B.V.

• Productie van grote oppervlakken grafeen

• Materiaaltoepassingen in

• Lucht- en ruimtevaart

• Computerchips

• Accu’s

• Onderzoek mede mogelijk gemaakt door MIT

56

Beleidsinstrumentarium innovatie | TKI’s

Topconsortia voor Kennis en Innovatie

• Onderzoeksinitiatieven via topconsortium vanuit hele productieketen

• Stimuleert publiek-private samenwerking

• TKI-toeslag voor onderzoeks- projecten

Agri & food

• Agri & food

Chemie

• Chemie

Creatieve industrie

• ClickNL

Energie

• Biobased Economy

• Gas

• EnerGO

• SWITCH2-SmartGrids

• Solar

• Wind op Zee

High Tech Systemen en Materialen

• HTSM

Life Sciences & Health

• LSH

57

Logistiek

• Logistiek

Tuinbouw & Uitgangsmaterialen

• Tuinbouw

• Uitgangsmaterialen

Water

• Deltatechnologie

• Maritiem

• Watertechnologie

Beleidsinstrumentarium innovatie | TKI’s

TKI-toeslag

• TKI’s krijgen toeslag voor uitvoering van TKI-programma’s

• € 0,25 toeslag voor elke € 1 aan private bijdrage

• Toeslag voor programma’s en losse projecten

58

Beleidsinstrumentarium innovatie | Topconsortia voor Kennis en Innovatie

Omvang PPS op €814 mln, 44% aan private bijdrage

Doel is €800 mln. aan publiek-private samenwerking

in 2020 met 40% aan private investeringen …

… omvang van PPS in HTSM het grootst, het

private aandeel in PPS-investeringen het grootste in

Agri&Food en T&U

59

331,8

107,4

101,9

77,6

72,8

54,1

40,3

17,7

10,3

814

HTSM

Water

LSH

Chemie

Energie

Agri&Food

T&U

Logistiek

Creatieve Industrie

Totaal

Geschatte omvang PPS (€ mln), 2013-2014

60%

59%

49%

47%

47%

47%

45%

45%

37%

44%

40%

Agri&Food

T&U

Chemie

LSH

Logistiek

Creatieve Industrie

Water

Energie

HTSM

Totaal

Geschat private aandeel (%), 2013-2014

Doel 2020: 40%

Beleidsinstrumentarium innovatie | TKI Biobased Economy

Case Avantium

• Furaangebaseerde componenten als basis voor groene plastics

• Toepassingen

• PET-flessen

• tapijtgaren

• kitproducten

• Onderzoek mede mogelijk gemaakt door TKI Biobased Economy

60

Beleidsinstrumentarium innovatie | Toegepaste Onderzoeksorganisaties (TO2)

Toegepaste Onderzoeksorganisaties (TO2)

61

Zes kennisorganisaties gebundeld

• Deltares

• Dienst Landbouwkundig Onderzoek (DLO)

• Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN)

• Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (NLR)

• Maritiem Research Instituut Nederland (MARIN)

• Nederlandse Organistatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek (TNO)

betere zichtbaarheid van

toegepastekennisinfrastructuur,

nationaal en internationaal 1

2

verdere versterking van vraaggestuurd

onderzoek dat TNO en GTI’s uitvoeren

voor bedrijfsleven en overheid

3

efficiëntere inzet en gebruik van

grootschalige onderzoeksfaciliteiten

van de partners

4

toename van (techno-)starters / spin-

offbedrijven om daarmee kennis te

exploiteren

Beleidsinstrumentarium innovatie | Toegepaste Onderzoeksorganisaties (TO2)

Klanttevredenheid en kennisbenutting

62

Klanttevredenheid voor alle TO2-instituten

boven de 8, met uitzondering van Deltares …

… totale kennisbenuttingscijfers boven 80%

voor alle TO2-instituten

9,0

8,7

8,6

8,3

7,9

MARIN

NLR

ECN

TNO

Deltares

Klanttevredenheid TO2 (2015)

99%

95%

95%

89%

85%

NLR

MARIN

TNO

ECN

DLO

Kennisbenutting TO2 (2015)

Beleidsinstrumentarium innovatie | Nationale Iconen

Nationale Iconen

• Jaarlijkse verkiezing

• Vier criteria • Grote maatschappelijke problemen oplossen

• Baanbrekend en innovatief

• Biedt toekomstige welvaart

• Zet Nederland op de wereldkaart

• De gekozen iconen krijgen • toegang tot netwerk van minister of

staatssecretaris voor ten minste drie jaar

• extra maatschappelijke aandacht

63

Beleidsinstrumentarium innovatie | Nationale Iconen

Iconen zijn fundamentele onderzoekers

Hans Clevers

Behandelingen en

diagnoses testen

door stamcellen buiten

het lichaamte kweken

Hein Kruyt

Voedzamere en veiligere

aardappels door

genetische verbeteringen

en variatie

Leo Kouwenhoven

Data teleporteren,

razendsnelle computers

en geavanceerd

materiaalonderzoek door

kwantumtechnologie

Gijsbert van de Wijdeven

Sneller en schoner

vaccineren door kant-en-

klare injectie van juiste

doses door middel van

‘bioneedles’

64

Beleidsinstrumentarium innovatie | Innovatie Attaché Netwerk

Innovatie Attaché Netwerk

• Internationaal R&D-netwerk in 14 high-tech landen

• Netwerken van o.a. NFIA en NBSO

• Toegang tot onderzoeken naar kansen op (toekomstige) R&D-markten

• Toegang tot publicaties, seminars, congressen, missies en conferenties

65

50

109

284

495

2.753

65

199

450

585

3.123

115

230

440

715

2.782

Geformaliseerde samenwerkingsverbanden

Seminars

Missies en conferenties

Koppeling potentiële buitenlandsecounterparts R&D

Vragen of informatieverzoeken

2014 2013 2012