De natuurwaardeverkenner en

natuurwaardeverkenner stad

AGENDA

» Achtergrond en doelstelling

» Zelf aan de slag

» Feedback

ECOSYSTEEMDIENSTEN WAARDEREN

» Ecosysteemdiensten = waarde van biodiversiteit en ecosystemen voor de mens

» Alle vormen van waarde

» Monetaire waarde

» Impact op gezondheid

» Gedeelde sociale waarden (bv. erfgoed)

» Intrinsieke en morele waarde

» …

3

De waarderingspiramide (Gantioler et al., 2010)

ACHTERGROND

» 2009-2010: LNE studie monetaire waardering van ecosysteemdiensten voor

maatschappelijke kostenbatenanalyses van infrastructuurprojecten.

» VITO, ECOBE (UAntwerpen) en IVM (VUAmsterdam)

» Rapport en een eerste handleiding

» 2011: Eerste versie van een online tool op basis van eigen onderzoek

» 2012-2013: Uitbouw natuurwaardeverkenner 2.0

» 2013: Onderdeel referentietaak milieukostenmodel

» Mogelijkheid om instrument doorlopend te verbeteren en ondersteuning te

bieden aan gebruikers

» Coördinatie MKM natuur in 2014 overgenomen door ANB.

» In 2014 gestart met versie stad. Eerste versie verwacht begin volgend jaar.

DOELSTELLING

» Doelpubliek: consultants, universiteiten (educatie), administraties (lokaal,

nationaal), NGOs…

» Doel: Het verkennen van de impact van veranderingen in landgebruik op

ecosysteemdiensten in urbane (in ontwikkeling) en rurale context: Wat is de

impact van groen-blauwe infrastructuur op maatschappelijk welzijn.

» Vergelijken van scenario’s: focus op VERANDERINGEN in ecosysteemdiensten

WAAROM WAARDEREN?

» Maatschappelijke keuzes onderbouwen.

» What’s in it for me?

» What’s in it for us?

RUIMER GEBRUIK

» Communicatie, draagvlak

» Beoordelen en meenemen van effecten op ecosystemen bij

(infrastructuur)projecten

» via kosten-batenanalyses

» via andere tools (bijv. in levenscyclusanalyse, MER)

» Slim ruimtegebruik: wat zijn de noden voor diverse diensten en waar kunnen de

noden ingevuld worden?

WAAROM APARTE TOOL VOOR STEDELIJKE CONTEXT

» Specifieke vragen van gebruikers

» Impact van groendaken, hagen, bomenrij

» Geen kennis over hoe groene/blauwe infrastructuur een rol kan spelen in het

oplossen van een aantal uitdagingen die steden hebben (e.g. climate change;

watermanagement...)

» Grote vraag naar ecosysteemdiensten, laag aanbod aan groen => hoge waarde

» Hoge druk op open ruimte, frequent veranderingen

» Specifieke diensten voor stedelijke context(e.g. urban heat island, luchtkwaliteit,

beschikbaarheid van groen ruimte…)

GEBRUIK - STAPPEN

» Login aanvragen als nieuwe gebruiker

» Scenario aanmaken

» Selectie van ecosysteemdiensten

» Landgebruik voor/na

» Inputdata zoals aantal omwonenden, bodemkenmerken, …

» Tool berekent:

» Kwalitatieve score voor de geselecteerde diensten

» Kwantitatieve waardering: biofysische eenheden (ton C, m³ hout, kg PM10 ,

bezoeken)

» Monetaire waardering: €

» Lage en hoge schatting (veel onzekerheden)

CASE STAD: MILITAIR OPENLUCHTOEFENTERREIN TOT STADSPARK

» Militaire openluchtoefenterrein wordt omgezet naar stadspark (1,5 ha groot)

» Huidig:

» Taluds van 7m hoog rond het terrein, worden behouden.

» Vooral pioniersvegetatie, op de taluds valse acacia’s en braamontwikkeling.

Klein waardevol bestand van zomereik.

» Wateroverlast in enkele omliggende woonwijken

» Toekomst:

» Herinrichting tot publiek park

Beschrijving case en huidige toestand

Stappen 1 en 2: Oppervlaktes en classificatie

Hoofdcategorie Categorie Huidig (ha) Toekomst (ha)

Gesloten verhardingen Homogene verharding (ha) 0,24 0,274 Half-gesloten verhardingen Elementverharding (ha) 0,008

Open verhardingen Paden bestaande uit gebiedsvreemd grond 0,08

Vochtige en natte groenvormen Oeverzone en plas-dras 0,04 0,04 Wisselnatte standplaatsen 0,05 Open groenvormen Naakte bodem 1,022 0,00001

Open groenvormen Spontane ontwikkeling zoom 0,6 Struiken, hagen en houtkanten Bladverliezende haag 0,13 0,22

Stadsbomen Bomengroep: loofbomen 1ste orde 0,1 0,2

Stadsbomen Bomengroep: loofbomen 2de orde 0,008 0,02

CASE: MILITAIR OPENLUCHTOEFENTERREIN TOT STADSPARK

Stap 3: Berekening - kwalitatief

CASE: MILITAIR OPENLUCHTOEFENTERREIN TOT STADSPARK

Quantitative present future

air quality (kg PM10/year) 6 29

infiltration (1000 m³/y) 702 802

carbon seq (tonne/y) 2 7 local climate (decrease in °C/PMV) - -

view on green (number of houses) 60 100 health (decrease in DALY) 0,11

biodiversity - -

Kwantitatieve en monetaire waardering

Monetary valuation benefits future vs. present k€/year air quality 2

infiltration 52 carbon seq 2

local climate - view on green (value real estate) 38

health by contact 10 biodiversity - total known benefits 104

VERDERE STAPPEN

» Eerste versie natuurwaardeverkenner-stad online begin januari

» Ruimtelijk expliciete versie van de natuurwaardeverkenner eind 2016?

=> Interactie met ECOPLAN, Functioneel groen Antwerpen, NARA interactieve kaart

ZELF AAN DE SLAG!

» In Aalbeke (deelgemeente van Kortrijk), West-Vlaanderen, ligt er tussen de snelweg

en de gemeente een deel landbouwgrond dat ter beschikking komt voor

ontwikkeling.

» De gemeente kan industriegebied uitbreiden of kan ook kiezen om hier een mooi

park/natuurgebied aan te leggen. Jobs, jobs, jobs versus bijkomende

onderhoudskosten of zijn er nog andere argumenten?

» Reken een mogelijk herontwikkelingsplan door met de natuurwaardeverkenner.

Puur fictief

FEEDBACK

» Maak een kleine presentatie waarbij u de gemeente overtuigt van de nood aan de

herinrichting van het gebied (gebruik makend van resultaten van de NWV)

» Bevindingen bij invullen case

» Verbetersuggesties

START

» www.natuurwaardeverkenner.be

» Ga naar Bereken scenario

» groep1@vito.be paswoord 1

» groep2@vito.be paswoord 2

» groep3@vito.be paswoord 3

» Er staat een scenario klaar met een fictieve indeling van ha en kenmerken.

Bedankt

Contact team VITO:

Inge Liekens, Steven Broekx

Inge.liekens@vito.be

www.natuurwaardeverkenner.be