Naturalis 1 - 1e trim

BORDPLANNEN

C. DiscartE. Vanoutrive

1 ORGANISMEN IN HUN BIOTOOP

Hoofdstuk 1

BIOTOOPSTUDIE IN HET BOS

Hoofdstuk 2

HOE ZIJN BLOEMPLANTEN

OPGEBOUWD?

loofbos / naaldbos

houtachtige stengels

kruidachtige stengels mos, paddenstoelen

via ontbinders = reducenten strooisellaag → bladgrond → humuslaag

bodemhardheid & vochtigheid bepalen

1. Organismen in hun biotoop

Natuurlijk evenwicht

Kan je determineren:planten & dieren

•zwammen•= BIOTISCH

Plaats waar organismen samenleven onder bepaalde levensvoorwaarden= ABIOTISCH

boomlaag

struiklaag

kruidlaag

moslaag

bosbodem

ondergrond

BOS

Etagegroei & bosdieren

Bodemdieren & sporen

lichtinval & temperatuur

opname van water en mineralenvanuit de bodem

2. Delen van een bloemplant + functie

BLADERENverdampen van water(continue stroom in plant)

transport van water en mineralennaar alle delen van de plant

STENGEL

WORTEL

3. Wortel van een bloemplant

BOUW bv. herderstasje bv. prei

AANPASSINGEN

- opnamefunctie: vele fijne wortelhaartjes- groeifunctie: beschermend wortelmutsje- steunfunctie: diep en uitgebreid wortelstelsel (bv. beuk)

hechtwortels om hoger te groeien (bv. klimop)- opslagfunctie: reservevoedsel in verdikte wortels (bv. biet)

wortelharen

wortelmutsje

1 hoofdwortel

zijwortels

velebijwortels

4. Stengel van een bloemplant

BOUW

AANPASSINGEN

- transportfunctie: verbinding tussen wortel en bladeren/bloemen- groeifunctie: eindknop (hoofdstengel) + okselknop (zijstengels)- steunfunctie: draagt bladeren, knoppen, bloemen, vruchten- opslagfunctie: reservevoedsel in verdikte stengels (bv. aardappel)

stengel

eindknop

okselknop

blad

5. Blad van een bloemplant (1)

VERSCHEIDENHEID

insnijdingen bladrand

insnijdingen bladschijf

bladstand

nervatuur

6. Blad van een bloemplant (2)

BOUW

AANPASSINGEN

- verdampingsfunctie: groot plat bladoppervlak- transportfunctie: via bladsteel en uitgebreid bladskelet- steunfunctie: met verbrede bladsteel op de stengel- opslagfunctie: reservevoedsel in verdikte bladeren (bv. ui)- groeifunctie: (fotosynthese - zie later)

bladschijf

bladsteel

hoofdnerf

zijnerven

bladmoes

bladrand

bladschede

Hoofdstuk 3

HOE ZIJN GEWERVELDE DIEREN

OPGEBOUWD?

1 ORGANISMEN IN HUN BIOTOOP

7. Gewervelde dieren

GEWERVELDEN

wervelkolom

kop – romp – ledematen

5 klassen:

- vissen- amfibieën- reptielen- vogels- zoogdieren

Kenmerken:

- constante lichaamstemperatuur (haren en/of vetlaag)- zogen hun jongen- levendbarend (2 uitzonderingen)

(bv. konijn)

(bv. kat)

8. Gewervelden: aanpassingen omgeving

- stappen

- springen

- lopen

- graven

- vliegen

- voortbeweging

- ademhaling

- lichaamstemp.

- voortplanting

- overgangsklasse van vissen → reptielen

- huidademhaling door naakte huid

- metamorfose van kikkerdril → kikker

WATER WATER & LAND LAND ZINTUIGEN

Vissen & Amfibieën Zoogdieren ProoidierZeezoogdieren

Roofdier

9. Gewervelden: inwendige bouw

SPIJSVERTERING

mond

slokdarm

maag12-vingerige darm← galblaas ← lever← alvleesklier

dunne darm

ADEMHALING

UITSCHEIDING

neusluchtpijpluchpijptakkenlongen

middenrif

nierenurineleidersurineblaasurinebuis

TRANSPORT

VOORTPLANTING

bloedvaten

hart

milt

♀: eierstokken, eileiders, baarmoeder, vagina

♂: teelballen, balzak zaadleiders, penis

blinde darm + appendix

dikke darmendeldarmaars

10. Gewervelden: aanpassing voedingswijze

Konijn Mens Kat

planteneter alleseter vleeseter

BORSTHOLTE- ademhaling- transport- (spijsvertering)

BUIKHOLTE- spijsvertering- uitscheiding- voortplanting- transport

Hoofdstuk 1

WAARUIT ZIJN ORGANISMEN

OPGEBOUWD?

2 BOUWSTENEN VAN ORGANISMEN EN MATERIE

11. Plantencel & dierlijke cel

Organisme → stelsels → organen → weefels → cellen ‖

kleinste levende eenheid van een organisme!

vacuole celplasma

bv. mondslijmvlies

bv. ajuinvlies

celkern

celmembraan

bladgroen

celwand

12. Van cellen tot organimse

vb. dekweefsel transportweefsel steunweefsel deelweefsel

spierweefsel klierweefsel kraakbeenweefsel

CELLEN → WEEFSELS → ORGANEN → STELSELS → ORGANISMEN

groepering van organen die samen instaan voor 1 bepaalde levensfunctie

levend wezen doorharmonieuze samen-werking van stelsels

groepering van cellen met dezelfde - vorm - functie

groepering van weefselsmet een gemeenschappelijkefunctie

vb. blad stengel

maag longtak