5e jaargang 2e helft 2015

NAKS TORI TWEEDE HELFT 2015

Organisatie voor Gemeenschapswerk NAKS

Thomsonstraat 8

Tel: (+597)499033 / (+597)8782425

E-mail: cultorgnaks@yahoo.com

Website: www.nakssuriname.com

Facebook: nakssuriname

18

VAKANTIEPROJECT NAKS AKUBA

SRANANTONGO CURSUS 2015 AFGESLOTEN

02

Onze vrouwenafdeling, NAKS Akuba onder leiding van Georgine Pique heeft in de eerste twee weken van september 2015 een vakantieproject voor kinderen uitgevoerd.   De kinderen hebben gedurende deze vakantiedagen kunnen genieten van een gezellig programma dat bestond uit zang, dans, muziek, tekenen, handen-arbeid en bewegen. De overheid, te weten de afdeling Cultuurstudies heeft voor deze gelegenheid kos-teloos drie drums geleend aan de kinderen.

Zoals bekend werd in de periode maart tot en met juli de Cursus Sabi Skrifi Sranantongo 2015 door NAKS georganiseerd om belang-stellenden in de spelling van de taal te onderwijzen. De cursusleiding was in handen van Hans Breeveld, terwijl de Sranantongo deskundige Eddy van der Hilst, de docent was.

In totaal hebben 23 personen deel-genomen.

Cursusleider Hans Breeveld is van mening dat de oorzaak van de hui-dige toestand waarin de taal zich bevindt, gezocht moet worden in de culturele overheersing van Nederland gedurende de koloniale periode en daarna.

Door het constant opdringen van de Hollandse cultuur, wordt de eigen cultuur op den duur als minderwaardig gezien. De gevol-gen kunnen zich op vele manieren manifesteren, bijvoorbeeld in de kleding, de haardracht, de huids-kleur, de taal. De bewustwording kan wel bereikt worden. Vandaar de organisatie van deze cursus-

sen door NAKS. Naast de cursus-sen zijn er nog diverse andere be-wustwordingsactiviteiten rondom het Sranantongo voorbereid door de Werkgroep Sranantongo van NAKS, in de hoop dat deze een olievlek effect zullen hebben.

Bij de afsluiting toonde de cursus-leider zich blij met de deelname van de groeiende groep van be-langstellenden aan de Sranantongo cursussen. In 2016 wordt er weder-om een cursus georganiseerd. Hij rekent op een even grote of grotere deelname.

Lezers, volgt u berichten over de activiteiten van de Sranantongo werkgroep.

1203

Op donderdag 15 oktober 2015 presenteerde Dr. Aminata Cairo de resultaten van het dansonderzoek dat zij vanaf augustus 2015 in Suriname heeft uitgevoerd. Dr. Cairo doet dit onderzoek met ondersteuning van een lokaal onderzoeksteam bestaande uit leden van NAKS Wan Rutu, Sana Budaya Dance Company en de

Afdeling Cultuurstudies van het MINOWC. Het onderzoek is mogelijk gemaakt door een Fulbright Grant van de Verenigde Staten.

KRIYORO DANSI ONDERZOEK

Presentatie Dr. Aminata Cairo d.d. 15 oktober 2015

Dr. Cairo heeft een indruk-wekkend CV. Ze heeft een BA- diploma lichamelijke opvoeding en psychologie (Berea College, 1988), een MA-diploma klinische psy-chologie (Eastern Kentucky Uni-versity, 1991), een MA-diploma medische antropologie (Univer-sity of Kentucky, 2001) en tevens een PhD in medische antropolo-gie (University of Kentucky, 2007) met het proef-schrift: Hebi Sani: Mental Well Being Among the Working Class Afro-Surinamese in Paramaribo, Suriname. Sinds 2009 is zij als assistent professor in de antro-pologie verbonden aan de Southern Illinois University in Edwardsville.

Na een hartelijke (traditionele Af-ro-Surinaamse) welkom vertelden Hillary de Bruin (Hoofd Cultuurstudies) en Siegmien Staphorst (Voorzitter NAKS) dat zij het onderzoek van dr. Cairo ondersteunen omdat zij met dit onderzoek een bijdrage levert aan de ontsluiten en vastleggen van een onderdeel van het Afro-Surinaams cultureel erfgoed en dit toegankelijk maakt voor alle Suri-namers en ook voor de buitenlan-ders.

Dr. Cairo is 10 jaar geleden be-gonnen met haar onderzoek naar dansvormen in Suriname en heeft o.a. aan de wieg gestaan van de dansgroep NAKS Wan Rutu. Mw. Staphorst vertelt met trots dat dr. Cairo op 5 februari 2013 de

Dr. Martin Luther King Jr. Univer-sity Humanitarian Award in ont-vangst heeft genomen. De award erkent individuen die de humani-taire kwaliteiten en filosofie van geweldloze sociale veranderingen uitdragen zoals gedemonstreerd door Martin Luther King Jr.

Dr. Cairo vindt het belangrijk Su-riname te betrekken in haar werk. De Award commissie Southern Illinois University in Edwardsville erkende dan ook haar bijdrage in het opzetten van een antropolo-gische veldschool in Suriname. In 2011 heeft zij de eerste delegatie studenten van SIUE naar Suriname gebracht samen, met haar collega Kathryn Bentley.

Een groep Surinaamse jongeren van NAKS Wan Rutu bracht een tegenbezoek in 2012. Suriname is volgens dr. Cairo een logische keus om de rijkdom en uitdagingen van een multiculturele samenleving te ervaren en heeft de wereld een hoop te leren.

In haar presentatie ging dr. Cairo nader in op het doel, de achter-gronden, context en methoden van het onderzoek.

1804

KRIYORO DANSI ONDERZOEK (VERVOLG)

Doel van het onderzoek

Belichten van Afro-Suri-naamse traditionele dans

Stigma van traditionele Afro-Surinaamse dans aan te vechten

Ruimte creëren voor Afro-Surinaamse dans op het na-tionale podium

Achtergrond en context

Afro-Surinaamse (kriyoro) identiteit

Specifieke geschiedenis

Link met Afrika

Slavernij en post-slavernij

Relatie tot andere etnische groepen

Beleefde ervaring/uitdruk-king van identiteit

Stigma en schaamte

Nationale identiteit en A-frikaanse diaspora dans

Methoden

Samenwerking met af-deling sociologie van ADEKUS, afdeling Cul-tuurstudies MINOWC, gemeenschapsorganisatie NAKS

Rekruteren van jongeren

Etnografisch veldwerk

Gerichte community out-reach

Bevindingen

Aanvankelijk wilde dr. Cairo de tra-ditionele dansen bestuderen (winti en banya). Maar toen ze eenmaal begonnen kwamen er meer dansen bij. Nu bestaat de lijst van te onder-zoeken dansen uit: Winti; Banya; Kanga; Susa; Koto; Setdansi; Pri-siri; Drageman; Wroko.

Onderzoek 2014 – 2016

Opnieuw bestuderen van de data m.b.t. banya en winti

Verdiepen in de dansvor-men die eerder alleen maar zijn toegelicht: drageman, koto dansi, set dansi, kan-ga, prisiri, susa

Academische publicatie en vastlegging die toegan-kelijk is voor het publiek

Digitale video

Model creëren voor effecti-ef gemeenschapsonderzoek

Gebruik van een lokale ad-viescommissie

Activiteiten afgelopen twee maanden

Dr. Aminata geeft aan dat ze bezig is geweest met participerende ob-servatie van zes winti prey prisiri, set dansi lessen; met interviews; een survey onder de bezoekers van de Siri fu Afrikiti shows van NAKS Wan Rutu (winti dans). Verder met presentaties, trainingen/workshops met cultuurdeskun-digen, waaronder: koto dansi, set dansi, Javaanse stoffen. Er zijn bezoeken gebracht aan culturele evenementen zoals de Jeran Ke-pan, Drageman Dey, Hindustaanse Puja en het Koto Museum.

Na de presentatie van Dr. Aminata Cairo brachten de 11 onderzoekers, die onder haar leiding de verschillende dansvor-men hebben onderzocht en ge-analyseerd, verslag uit van hun persoonlijke ervaringen en bevin-dingen gedurende het onderzoek van zes weken. Na deze presenta-ties was er gelegenheid voor het publiek om vragen te stellen.

Dit artikel is gebaseerd op een ver-slag van Irma Accord, incl. foto’s.

1205

SINGINETILEIDERS CURSUS 2015

SINGINETILEIDERS CURSUS 2015 AFGEROND

Het initiatief tot het onderwijzen van singineti leiders is enkele jaren geleden genomen door Rudy Strijk. Hij was namelijk van me-ning dat het tijd was geworden om door middel van capaciteitsver-sterking bij te dragen tot het vor-men van een groep personen die in staat is om op kundige en waardige wijze een singineti te leiden. Hij heeft anderhalve NAKS Singineti Cursus geleid toen hij plotseling kwam te overlijden. NAKS zal hem eeuwig gedenken.

De coördinatie van de Singineti leiders cursussen kwam na het overlijden in handen van Henry Bel, die op kundige wijze leiding geeft aan de cursussen.

De singineti leiders cursus van 2015 duurde van maart tot en met oktober 2015 (23 lesuren @ 2 uren per week) en werd in november afgerond met een presentatie van de totale groep en een examen. De cursus was gericht op:

- Het ontwikkelen c.q. ver-groten van kennis en vaar-digheden om een singineti te kunnen leiden;

- Het vergroten van informa-tie en kennis over de cultu-ur en rouwverwerking bij de verschillende etnische groepen;

- Het leren van minimaal 100 troostliederen.

SINGINETI CURSUS 2015 DOOR NAKS NEDERLAND GEOR-GANISEERD

Ook in Nederland werd een Singi-neti cursus 2015 gehouden. “Een mooie traditie uit onze cultuur die niet verloren mag gaan”, zo werd de cursus aangeprezen. Het was de tweede keer dat deze cursus door de Stichting NAKS Nederland werd georganiseerd. De NAKS Nederland cursus duurde van sep-tember tot en met november 2015. De coördinatie lag in handen van Maritha Kitaman en Urmia Gul-pen. Docent was Mario Hiwatt, deskundige, die al diverse Cd’s met trowstu singi heeft uitgebracht en talloze singineti in Suriname en Nederland heeft geleid. Zijn Cd’s zijn via ons NAKS kantoor te ver-krijgen.

06

WEDER OPSTART NAKS NYOFI KRIYORO EN NAKS KRIYORO PIKIN

Vanaf haar oprichting heeft NAKS de ontwikkeling van de artistieke en culturele tradities van Afro-Suri-namers bevorderd. NAKS is uitgegroeid tot hét Afro-Surinaamse cultureel centrum van Suriname voor kunst

en cultuur en is de grootste organisatie voor vormgeving en ontwikkeling van het immaterieel erfgoed van een belangrijk deel van de Surinaamse cultuur.

Om de vormgeving en ontwikke-ling van het immaterieel erfgoed in stand te houden, is de organisa-tie in oktober 2015 weer van start gaan met de jeugdgroepen NAKS Nyofi Kriyoro en NAKS Kriyoro Pikin. Via deze jeugdgroepen zal de organisatie zich concentreren op het zangkoor gebeuren en theater performance. Het zang-koor gedeelte wordt geleid door de bekende koordirigent Maureen Koenders, waarnaast de jeugdigen professionele dans en theater be-geleiding zullen genieten.

Voor het samenstellen van het koor is er op 22 augustus 2015 een auditie in NAKS gehoudenb aan de Thompsonstraat.

NAKS Kriyoro Pikin (leeftijd 14 tot en met 20 jaar) is in het jaar 2000 door wijlen mw. Elfriede Baarn en Migalda Brunst opgericht.

Binnen NAKS Kriyoro Pikin richten de jongeren zich op cul-turele voordrachten, het zingen van Afrikaanse liedjes en verder leren de meisjes hoe ze moeten mo-delleren in koto. Ook aan het theatergebeuren werd binnen NAKS Kriyoro Pikin aandacht ge-schonken en hebben de jongeren geparticipeerd aan een jeugd-theateruitwisselingsproject tussen NAKS Kriyoro Pikin en Kinderen van de Maasstad uit Rotterdam, waarbij het kindertheaterstuk Bigi Brasa van schrijver en regisseur Elfriede Baarn werd opgevoerd.

NAKS Nyofi Kriyoro is een van de recentere afdelingen van NAKS, opgericht door o.a. Viola Brunst. De Nyofi’s zijn kinderen/jeugdigen in de leeftijdscategorie van 5 t/m 13 jaar die heel actief geweest zijn met optredens (tentoonstelling “Kind aan de Ketting “ te Fort Nieuw Am-sterdam 2010) en deelname aan de AVD, waarbij ze ook in de prijzen zijn gevallen. Op spelende wijze le-ren de kinderen podiumkunsten; muziektheater, zang en dans.

Geïnteresseerden kunnen zich registreren voor deelname binnen deze twee afdelingen op het secre-tariaat van de organisatie NAKS, Thomsonstraat 8, tel. 499033, dagelijks tussen 10.00 en 14.00 uur.

07

VOORDRACHT VROEGE ONTWIKKELING VAN HET KIND DOOR IRENE BURGZORG VAN NAKS KOTOMISI

Naam activiteit: Informatie- bijeenkomst i.v.m. voorlichting aan promotors ECD

Achtergrondinformatie

Op 25 juli heeft de Afdeling Cultuurstudies van het direc-toraat Cultuur onder leiding van Hillary De Bruin in het kader van het project ECD, Early Childhood Development of Vroege Stimule-ring Kinderen onder leiding van Lilian Ferrier. Via dit project wor-den er in het Caribisch Gebied en Suriname bewustzijnsactiviteiten georganiseerd.

In grote lijnen komt het erop neer dat men ouders, gezinnen, fami-lies, bewust wil maken van het feit dat de periode van 0 - 3 jaar de be-langrijkste periode is in het leven van een kind. In die periode name-lijk, kunnen opvoeders de meeste invloed hebben op de persoon- lijkheidsvorming en ontwikkeling van het kind. Bij de ECD benade-ring let men ook op de zwanger-schapsperiode van de moeder. Om gezonde en evenwichtige burgers te hebben wil men op bepaalde zaken letten, zoals: ver-mindering van kindersterfte, posi-tieve kinderopvoedingspraktijken, verbetering van schoolprestaties. Er wordt momenteel een proef-project uitgevoerd in Wanica. Promotors, merendeels kweek-schoolstudenten of personen met een middelbare schoolopleiding, moeten naar dat gebied om voor-lichting te geven.

In Wanica is er een concentratie van verschillende culturen. Daar-om wil de ECD organisatie de pro-motors toerusten met specifieke kennis over de culturele gebruiken bij zwangerschap, geboorte en in de levensperiode van het kind tus-sen 0 en 3 jaar. Hiervoor heeft zij de afdeling Cultuurstudies benaderd. Cultuurstudies heeft  niet van alle etnische groepen medewerkers in huis en heeft daarom haar netwerk benaderd. In totaal zijn 6 inleiders geselecteerd om een korte inleiding te verzorgen: Inheemsen, Marrons, Creolen, Hindoestanen, Javanen, Chinezen.

Inhoud van de presentaties

De inleiders hadden allen de gele-genheid om gedurende 15 minuten kort iets te zeggen over de gebrui-ken zoals hierboven genoemd, zo-als:

- Gebruiken bij zwanger-schap: kruidendranken die de zwangere moeder drinkt;

- Gebruiken bij bevalling: kruiden, behandeling van de placenta, navelstreng, drankjes?

- Behandeling van de baby’s

o houdt men het kind lang binnen of kort, voordat men het kind aan de buiten-wereld toont?

o wat doet men tegen het ‘boze oog” (ogri

ay), blauwsel?

o wat eet het kind?

o behandeling van het lichaam van de baby: wordt het kind gemasseerd? Wordt het haar geknipt?

- Gebruiken bij ziekte: medicijnen/stuipen/bezett-ing?

- Verschillen tussen jongens en meisjes baby’s?

- Voeding van de baby: tus-sen 6 maanden en 3 jaar?

- Opvoedingspraktijken:

o de ‘goede’ en  mind-er goede gebruiken, gewoonten: mond houden, schreeu-wen, slaan, verwen-nen, inspraak, enz.

- Rol van de vader bij zwangerschap, geboorte en opvoeding van 0 – 3 jari-gen.

De inleiding van Irene Burg-zorg van NAKS had betrekking op de gebruiken bij de Creoolse bevolkingsgroep.

Indien u interesse heeft in de in-houd van de presentaties of het verdere verloop van het project, dan kunt u contact opnemen met Hillary De Bruin van de af-deling Cultuurstudies, telefoon 8969488

08

NAKS Wan Rutu (NaWaRu), de jongerenafdeling van NAKS, heeft in oktober enkele vernieuwingen doorge-voerd met het oog op het vergroten van de efficiëntie bij het realiseren van de doelen.

VERNIEUWING BINNEN NAKS WAN RUTU

Bestuursvernieuwing

Zo heeft de afdeling sinds oktober een nieuw bestuur dat als volgt is samengesteld:

Voorzitter : Namofani Betrouw

Ondervoorzitter : Giovanni Robinson

Eerste Secretaris : Dean Gulpen

Tweede Secretaris : Felicio  Grootfaam

Eerste Penningmeester : Natasia Strok

Tweede Penningmeester : Melvin Boerleider.

Daarnaast zijn een artistiek leider (Darell Geldorp, ex-voorzitter van NaWaRu) en een algemeen en PR adviseur (Nancy Lodik) aangesteld.

Vernieuwing aanpak danstrainingen

Sinds oktober 2015 bestaat de NaWaRu Community Dance Class. De NCDC is ontworpen om het aanleren van de Afro-Surinaamse dansstijlen toegankelijk te maken voor iedereen. Op deze manier worden ook andere bevolkingsgroepen in de gelegenheid gesteld om kennis op te doen over onze Afro-Surinaamse dansstijlen. De lessen staan open voor de gemeenschap en er is geen auditie of danservaring nodig. Cursisten leren op inter-actieve manier over de Afro-Surinaamse danscultuur door middel van theorie en praktijk. De cursus wordt afgesloten met een certificaat.

De modules die al succesvol achter de rug zijn: de Aisa & Loko, Leba, Fodu & Wenu en Ingi. De modules die in 2016 volgen zijn: Ampuku, Banya & Laku en Kanga.

Voor meer informatie kunt u een app/sms sturen naar 8651898.

09

NAKS SWITI KAWINA

Sinds oktober 2015 is er een nieuwe NAKS Afdeling erbij: NAKS Switi Kawina.

Op deze pagina een foto van deze afdeling die al verschillende optredens buiten heeft verzorgd, zoals:

- Optreden bij een Caribische workshop over, Torarica Pier, op 18 oktober

- Optreden bij de boekpresentatie van Jurgen Raymann en Iraida Van Dijk-Ooft, Torarica Ballroom, op 28 november

- Optreden bij de Dag der Afleggers in het Flamboyant Park op 29 november

Hans Koning, oprichter van de eerste Kawina Afdeling van NAKS zegt hierover: “ Het doet mijn hart goed dat de huidige generatie de tradi-tie voorzet. Geef mijn beste wensen voor eindeloos succes door aan de groep. Wanneer ik er weer ben wil ik graag een oefening meemaken, maar ik maak nog tijdig contact”.

De NAKS Famiri verwelkomt en omarmt deze afdeling onder leiding van Gerold Yngard, die aangeeft dat hij via deze afdeling invulling wil geven aan zijn wens om kawina jazz te ontwikkelen.

Bovenstaande foto is op de Dag der Afleggers gemaakt door Hugo Ment afgestaan aan NAKS.

Foto: NAKS Afdeling Switi Famiri, zondag 29 november 2015

Symbolische betekenis van NAKS

De afbeelding:

• Het NAKS Logo symboliseert de afbeelding van een open gesneden Ananas en geeft de verbondenheid met de natuur aan.

• Het is een teken uit de sym-boliek van de Marronhout-snijwerken.

De symboliek:

• Het vruchtvlees geeft aan dat het nageslacht geboren uit het-zelfde vruchtvlees, ondanks diversiteit, een eenheid moet zijn.

• De kroon van de ananas geeft de trots en de waardigheid van de Afrikaanse nakomelingen aan.

De kleuren:

• Wit, geeft reinheid van geest en lichaam aan,

• terwijl groen betekent vrucht-baarheid en ontwikkeling.

De vruchtbaarheid van NAKS als symbool van verjonging en

duurzaaamheid.

10

DUMAN, ELLY PURPERHART

Elly Purperhart is een vrouwelijke duman die onderdeel vormt van de Afro-Surinaamse identiteit en deel is van de Afro-Surinaamse cultuurgeschiedenis.

HET LEVEN EN WERK VAN EEN DYA DYA UMA

VASTGELEGD DOOR CHAN-DRA VAN BINNENDIJK

NAKS heeft de keus gemaakt om een boekwerk over de duman Elly Purperhart te publiceren ten eerste om blijk te geven van de waarde-ring die NAKS geeft aan het vele werk dat Elly in NAKS verband, maar ook buiten NAKS, voor de totale Surinaamse gemeen-schap heeft verricht. Voorts draagt NAKS de overtuiging dat het meer van elkaar en van elkaars cul-tuur begrijpen zal leiden tot een sterkere sociale cohesie in onze samenleving. Het boek is voorts een bijdrage om een deel van de Afro-Surinaamse cultuur te ontsluiten. Immers een laagdrem-pelige kennismaking met de Afro-Surinaamse cultuur wordt beschouwd als een belangrijke stap in de richting van cultuurburger-schap en Surinaamse identiteit. Je achtergrond goed kennen en je cultuur begrijpen, zijn betekenis-volle factoren voor jouw eigen identiteit, voor de identiteit van jouw bevolkingsgroep en voor de nationale identiteit.Elly heeft het tot haar missie ge-maakt om het cultureel bewustzijn bij Afro-Surinamers tot ontwikke-ling te brengen en te laten groeien,

met inzet van alle kennis, vaar-digheden en lef die daarvoor no-dig zijn. Het ging er bij Elly om de Afro-Surinamers te leren omgaan met hun culturele wereld en cul-turele bagage uit het verleden; deze bagage te vertalen naar het heden, met de bedoeling om te kun-nen functioneren als zelfbewuste burgers. Zelfbewuste burgers die in staat zijn om eigen keuzes te verantwoorden, om met veran-deringen in hun directe omgeving, in het land en in de wereld om te gaan.

Elly zegt zelf “via NAKS heb ik mijzelf als kulturu uma ont-dekt. Via NAKS heb ik de Afro- Surinaamse cultuur leren beleven en waarderen. Dankzij NAKS heb ik kunnen besluiten om een bij-drage te leveren aan het uitdragen en behouden van de Afro-Suri-naamse cultuur”. Als inzet had zij haar culturele bewustzijnsgedich-ten, de openbare jaarlijkse switi watra wasi op het Onafhanke- lijkheidsplein en haar werk als du-man.

DUMAN, ELLY PURPERHART (VERVOLG)

11

NAKS is als grootste en oudste Afro-Surinaamse organisatie, mede belast ge-worden met het inventariseren, vastleg-gen, behouden en uitdragen van het Afro-Surinaams cultureel erfgoed. Het was daarom helemaal niet moeilijk voor NAKS, om in het kader van onze doelen de keus te maken voor een beschrijving van Elly’s werk en leven.

Elly heeft in diverse afdelingen haar krachten gegeven. Ze heeft ook enkele jaren zitting gehad in het hoogste or-gaan van de organisatie, het bestuur. Van huis uit onderwijzeres op een ba-sisschool, heeft Elly op eigentijdse wijze invulling gegeven aan haar ideeën en opvattingen met betrekking tot het be-leven van de Afro-Surinaamse cultuur binnen NAKS en binnen de Surinaamse gemeenschap.

Elly Purperhart in actie - Switi Watra op het Onafhankelijkheidsplein (Foto: Joan Kassels)

De jaarlijkse switi watra wasi op het Onafhankelijkheidsplein, is 22 jaren terug door Elly aangevangen.

Voorwaar een baanbrekend en gedurfd initiatief in een periode waarbij het bewustzijn over en het begrip voor dit aspect van de Afro-Surinaamse cultuur nog niet aanwezig was c.q. nog niet in de huidige mate aanwezig was bij vele delen van de samenleving1.

In het boekwerk: DUMAN, Elly Purperhart, vertelt Elly zelf haar verhaal aan schrijfster Chandra van Bin-nendijk. Het boek geeft een indruk aan de huidige en toekomstige generaties van het cultureel erfgoed zo-als geleefd en beleefd door een voorbeeld kulturu uma. Het vastleggen in dit boekwerk is één van meerdere methoden om cultureel erfgoed vast te leggen, te bewaren en toegankelijk te maken.

Elly is moeder van twee zonen en een dochter en een aantal kleinkinderen. Ze heeft zich ook beijverd om haar gedachten betreffende het bevorderen van het bewustzijn van de Afro-Surinamers, in gedichten toe te vertrou-wen aan het papier. NAKS biedt deze publicatie dan ook met trots aan de Surinaamse gemeenschap in haar totaliteit, maar in het bijzonder het Afro-Surinaams deel hiervan. Het boekwerk is te verkrijgen bij NAKS en de boekhandels VACO en Faranaz en andere bekende boekhandels.

Eric Rudge

1 In 2015 vond een verdere (officiële) erkenning zijdens de overheid plaats van de Winti religie door de inwijding van de eerste winti priester: Mw. Dorenia Babel, Okomfo fu Kondre.

12

NAKS TERUGBLIK 2015 EN PLANNEN 2016

2015 was een goed jaar voor NAKS, mede vanwege

- De serie shows van Siri fu Afrikiti op hoog niveau die veel publieke belangstelling en bewondering hebben geoogst. De erkenning van deze serie shows, waarbij het dansen van de diverse winti centraal staat, als “opvallende culturele pre-sentatie over 2014”, door het dagblad De Ware Tijd

- Het seminar Afro-Suri-naams Cultureel Erfgoed in juli, waarbij de basis is gelegd voor goede samen-werking met diverse cul-turele organisaties, gericht op een gezamenlijk doel

- Het nieuw leven inblazen van de NAKS Afdelingen, NAKS Nyofi Kriyoro en NAKS Kriyoro Pikin

- De oprichting van NAKS Switi Famiri, een nieuwe jazz kawina formatie

- De uitgifte van het boek over het leven en werk van Duman Elly Purperhart

- De start van het project Gezinsversterking: coach-ing van jongeren en op-voeders om te voorkomen dat nog meer jongeren in sociale en emotionele problemen geraken en/of in aanraking komen met de criminaliteit.

Prioriteiten NAKS voor 2016 zijn

- Grotere pro-fessionaliteit van onze podiumkunsten; decen-traliseren van culturele ac-tiviteiten naar buurten

- Verdere promotie van het Sranantongo

- Capaciteitsversterking van het singineti gebeuren

- Verdere Invulling geven aan het project Afro-Suri-naams Cultureel Erfgoed: vastleggen, documenteren, uitdragen. Dit zal geschie-den vanuit ambachten en beroepen, muziek, dans, theater, kleding en sieraden, taal, boeken, literatuur, religie, kruidengenezing en culinair. De winti religie krijgt extra aandacht van-wege de noodzaak om deze uit de taboesfeer te halen.

- Gezinsversterkingsacties vanuit het project

- Grani geven aan de ston-futu van NAKS

- Voorbereidingen 70 jaar NAKS opstarten

- Het genereren van inkom-sten.

Inkomens genereren

Reeds in 2015 hebben wij finan-ciële problemen ervaren met sub-sidies maar ook betalingen voor bewezen diensten zijdens de over-heid die vertraagd zijn uitbetaald vanwege de precaire situatie van de overheid. Sommige betalingen zijn uiteindelijk wel rond geko-men, andere echter nog steeds niet. Het gevolg is dat we externe lenin-gen hebben moeten aangaan in af-wachting van de betalingen. Deze onzekere situatie heeft ook gezorgd voor veel onzekerheid in de plan-ning van activiteiten, zeker voor activiteiten waarbij met de over-heid wordt samengewerkt. Ons antwoord erop is het verruimen van onze inkomens genererende capaciteiten.Overheid en aandacht voor cul-tuur

Tijdens de begrotingsbehandelin-gen in De Nationale Assemblee werd aangegeven dat er voor Cul-tuur  SRD 20.000 is uitgetrokken voor het begrotingsjaar 2016.

We begrijpen dat ook de cultuur-sector niet onder de nationale bezuinigingen uit kan komen en vragen ook niet om een speciale behandeling. Maar de schaal van deze specifieke bezuinigingen zal volgens ons permanente schade toebrengen aan de Surinaamse cultuursector. Tot nog toe heeft de Surinaamse overheid zich met een relatief klein cultuurbudget verzekerd van een cultuursector met een standaard van excellentie

13

NAKS TERUGBLIK 2015 EN PLANNEN 2016 (VERVOLG)

en innovatie. Suriname en de Su-rinamers zijn daar terecht trots op. De overheid had zelfs een project “This is Suriname” in de maak, om de excellente cultuur te promoten in het buitenland als onderdeel van het buitenlands beleid.

Als de aangekondigde begrotings-maatregelen en de daaraan gekop-pelde budgetten werkelijkheid worden, zullen de gevolgen dra-matisch zijn. De aangekondigde maatregelen en daaraan gekop-pelde budgetten zullen de po-diumkunsten, beeldende kunsten, musea e.d. voor jaren beschadigen. Een systeem waarin alleen private donaties de belangrijkste rol spelen kan niet heel snel van de grond ko-men.

Zo’n ontwikkeling duurt generaties en zou bovendien ondersteund moeten worden door structurele overheidssteun en be-lastingvoordelen of andere com-pensatiemaatregelen.

Tot nu toe hebben we slechts in-formatie omtrent het insnijden in de begroting van cultuur, maar van andere samenhangende en/of compenserende maatregelen is niets vernomen. Als we deze maatregel plaatsen tegenover de Regeringsverklaring, toespraken van overheidsvertegenwoordigers tijdens Carifesta en tijdens diverse culturele activiteiten, dan is er op zijn minst sprake van grove tegen-stelling tussen ‘taki nanga du’.

Wij van NAKS roepen de regering en DNA op om nog eens goed na te denken over de grootte en de verdeling van de bezuinigingen, en de hui-dige culturele infrastructuur niet zomaar kapot te maken en overboord te gooien. Dit om te voorkomen dat de huidige creatieve en mooie Suri-naamse cultuursector, waarmee wij tot over de grenzen positief scoren en waarmee wij Suriname uitstekend uitdragen, verloren gaat.

1814

NAKS KOTOMISI IN ACTIE

NAKS KOTOMISI IN ACTIE

Kotomisi is de NAKS-afdeling voor seniorenburgers. Zij vormt de orale bron van kennis en vaar-digheden. De activiteiten van de groep omvatten handenarbeid, het organiseren van lezingen gericht op gezondheid en hygiëne, organ-iseren van educatieve tochten en uitstapjes, en gymnastiek. Daar-naast legt de groep zich ook toe op kennisoverdracht aan jongeren en studenten.

Naast de reguliere activiteiten heeft de afdeling NAKS Kotomisi in de tweede helft van 2015 de volgende bijzondere activiteiten uitgevoerd:

Lezing over Ouder worden en ge-zonde voeding, georganiseerd in juni

We slijten, we rimpelen en we vertragen bij het ouder wor-den. Van buiten, maar ook van binnen. Kraakbeen verdwijnt, bloedvaten koeken aan, won-den helen steeds langzamer. Bij de een verloopt het aftakeling-sproces sneller dan bij de ander en met meer of minder ernstige gevolgen. Onsterfelijkheid is een sprookje, maar gezond oud worden is een haalbaar doel.

Vandaar dat een informa-tiebijeenkomst over gezond oud worden en voeding voor de NAKS Kotomisi leden werd ge-organiseerd door de leiding van de Afdeling.

Deze informatieochtend, ver-zorgd door mevrouw Trutchka Bouterse, diëtiste, was informa-tief en verhelderend. De leden van NAKS Kotomisi weten nu veel beter dat zij de sturing van hun gezonde lichaam in ei-gen hand hebben en dat goede voeding een belangrijke sleutel daartoe is.

Naast voeding kwamen in ver-band met het ouder worden ook aan de orde het nut van bewe-gen, van ontspannen en van het onderhouden van goede sociale contacten.

Cruise naar het Caribisch gebied, in september

De leden van NAKS Kotomisi, die hebben deelgenomen aan de Cari-bische cruise in de periode 10 – 21 september 2015 hebben de tijd van hun leven gehad op het cruise schip Carnival Valor. Het schip is uitgerust met drie zwembaden, een theater en meerdere restaurants. Naast de gezellige dagen op zee hebben de Kotomisi leden de vol-gende plaatsen bezocht: Fort Ca-naveral, Orlando, USA; Nassau, in de Bahama’s, St. Thomas in de US Virgin Islands, San Juan te Puerto Rico en The Grand Turk.

Deelname aan een Open Dag voor Seniorenburgers te Rijsdijkweg in oktober

De Vereniging van Particuliere Sociale Instellingen, VPSI, organi-seerde in oktober te Para Park aan de Rijsdijkweg een gezellige dag met muzikale optredens, verkoop van producten die door senioren-burgers zijn gemaakt, gezellig sa-men zijn en vooral lekker eten en drinken.

12

PRESENTATIE OKOMFO DORENIA BABEL BIJ DE NAKS TAKI TANGI 2015

15

Anana Keduaman Keduanpon, Osayse Nana Anyamkemponu

Na wi fasi fu Anana mi e bari ala lanti wan odi. A fasi fa mi tyari kon na ini, na wan pisi fu a yeyebribi fu wi. Na a fasi fa wi tay nanga a libi di waka na wi fesi; den Kabra, den yorka, bigisma fu wi. Wi SA memre ini granwan fu nengre- oso bere tapu Sranan doti, taki tangi. Den sa yere nanga arki a pisi taki di tide wi o tyari kon na fesi.

Het verleden is medebepalend voor het heden

Het leven is ons met name gegeven om erover na te denken. Ons verleden leeft met ons mee en is medebepalend voor wat nu ons heden is. Wij staan vandaag hier op een plek die een belangrijk deel van onze geschiedenis markeert, waarbij wij in de geest terugdenken aan de pijn, die op deze plaats geleden is, maar ook de moed die onze voorouders hebben getoond en de strijd die geleverd is. Het is aan ons gelegen hoe met dit verleden om te gaan, zodat wij, de nazaten, succesvol onze weg kunnen plaveien in een samenleving, waarin wij onze kinderen moeten voorbereiden op de toekomst. Het is de wil van Anana die ons vandaag dit moment laat ervaren om hier vandaag bij elkaar te zijn om kracht te putten uit een verwoestend verleden.

Nanga Anana wani, na so wi e begi.

Machtsverhoudingen

Het thema van deze dag gaat over de machtsverhouding in de periode tussen ‘Keti Koti’ 1863 en onze onafhankelijkheid anno 2015.Hoe heeft dat zich ontwikkeld in het verleden, hoe staat het met de machtsverhoudingen in het heden en wat zal dat betekenen in de nabije toekomst? Machtsverhoudingen die te maken hebben met mensen en hun instituten/systemen door mensen vorm gegeven: de plantersbevolking en de koloniale overheid enerzijds tegenover de bevolking op de plantages anderzijds). Kort gezegd: hoe staat het met de machtsverhoudingen in het verleden en het heden en wat kunnen wij daarvan leren?

Elke generatie moet haar verleden kennen. Hoe donker, pijnlijk, verbitterd of hoe mooi dat ook mag zij: in het heden moeten we nagaan hoe dit verleden in de toekomst op positieve manier te beïnvloeden. Hoe kun je de toekomst het beste beïnvloeden? Dat geschiedt het beste door na te denken over je eigen toekomst en in dit heden/nu een begin te maken met wat je graag wenst, wilt of kunt veranderen ter verbetering van je eigen omstandigheid en die van lotgenoten.

Begrijpen wij deze boodschap goed, dan begint elke verandering bij het individu met zijn verlangens, de wil om te veranderen. We bevinden ons binnen de muren van het Fort Zeelandia, een plek, die ons terugvoert naar een zeer bewogen verleden. Halen wij de geschiedenis voor de geest, dan is dit de plek van waar de strafuitvoering van het gehele plantagesysteem gemanaged werd. Vele tot slaafgemaakten zijn hier opgesloten en/of gemarteld. Velen hebben hier, in dit Fort eveneens verraad gepleegd ten koste van mensenlevens; alleen maar om een weg te zoeken om te overleven. Dus deze plek is de concentratie geweest van bruut machtsvertoon en machtsuitoefening. Deze machtsverhouding ontkiemt zich uit het slavenverleden tot en met 1 juli 1863 met daarna 10 jaar staatstoezicht tot 1 juli 1873.

Wat de vrijgemaakten in de plaats hebben gekregen is:

• een westerse kijk op het leven,

• een westerse godsdienstige benadering,

• de inbreuk op het geestelijke vermogen door de vele verboden die hun mentale vrijheid beperkte en

• het verlies van hun eigen traditionele identiteit.

16

PRESENTATIE OKOMFO DORENIA BABEL BIJ DE NAKS TAKI TANGI 2015 (VERVOLG)

Dit werkte mentaal door in het bewustzijn van de vrijgemaakten: den kisi a fri fu skin, no a fri fu yeye.

Als voorbeeld: We doen heel veel dingen samen, maar toch vinden we dat we elkaar niets gunnen. Van waar die gedachte? En wat te doen om die gedachte uiteindelijk voor goed uit te bannen uit ons systeem, zodat we met meer glorie en meer resultaat elkaar dienstbaar kunnen zijn?

We onderkennen dat het systeem van eeuwenlange vernedering en je het gevoel geven ‘minder waard te zijn’ dan de ander, ons zelfbeeld negatief heeft beïnvloed. Het heeft een traumatische werking op het gemoed. Zonder erbij stil te staan heeft dat effect op de manier zoals we ons gedragen en we ons de dingen voostellen.

Uitspraken als: ‘je weet niets’; ‘je kunt het niet’; ‘je bent geen mens’, hebben bij de onderdrukten diepe sporen achtergelaten en dat werkt door als wij dat blijven herhalen en het zelf ook gaan geloven omdat we ons er niet van bewust zijn.

De 1e stap tot verandering is dan ook bewust worden van het een en ander.

We onderkennen dat het gebeurd is! Dus hebben we het vermogen ermee te kappen.

Niet voor niets worden we in het lied ‘Redemption Song’ opgeroepen om onszelf te bevrijden van ‘mental slavery’, van geestelijke slavernij.

- We moeten onze plaats en onze unieke waarde kennen;

- We moeten met meer liefde samen optrekken en vooruit blikken tot ver achter de horizon waar er veel te halen is.

Bob Marley’s oproep: ‘Emancipate yourself from mental slavery’, none but ourselves can free our minds’, is tot op heden nog van kracht.

Met 152 jaar herdenking 1 juli 1863 en straks 40 jaar srefidensi staat Suriname aan de basis van ontwikkelingen die de wintigemeenschap zeker zal moeten uitbuiten om verder uit te groeien tot een volwaardige denominatie.

Waar wij naartoe zullen koersen, is naar een helder perspectief voor de toekomst. Dat betekent:

• Nastreven van persoonlijke vrijheid met als waarden waardigheid en zelfstandigheid.

• Trots zijn een nazaat te zijn;

• Kansen grijpen en aanpassingen plegen waar dat nodig is;

• Niet steeds terugvallen in de slachtoffersrol en daarmee zieligheid uitstralen;

• Duidelijk zijn en maskers afzetten;

• Onszelf ordenen om ondernemender te zijn;

• Ons eigen identiteitsbesef opvoeren.

De dresi zijn wijzelf. Wij zijn verantwoordelijk voor ons denken, voor onze handel en wandel.

Okomfo Dorenia Babel, 1 Juli 2015

De toespraak is vanwege technische redenen ingekort. De volledige weergave is te halen uit de website van NAKS: www.nakssuriname.com

SEMINAR CULTUREEL ERFGOED NAKS, JULI 2015

17

Cultureel erfgoed ter ontdekking van jezelf

Foto: Christine van Russel-Henar (Directeur Koto Museum),

Stanley Sidoel (directeur Cultuur) en

Siegmien Staphorst (Voorzitter NAKS) bij de opening van het NAKS Seminar Cultureel Erfgoed, juli 2015

De organisatie Naks heeft op 10 en 11 juli 2015 in de congreshal een seminar gehouden, waarbij het Afro-Surinaamse cultureel erfgoed belicht is. Het is belang om een overzicht te maken van het culturele erfgoed is om een betere kennis en waardering te krijgen voor je eigen persoon-lijkheid en identiteit. Voor dit seminar zijn er presentaties ge-houden over wat precies onder cultureel erfgoed verstaan moet worden, wat je ermee kan doen en waarom het belangrijk is deze te omschrijven. Er was ook een presentatie door Christine van Russel-Henar, die de geschiede-nis rond de Angisa vertelde en wat voor rol die speelde en nog steeds speelt in de Afro-Suri-naamse cultuur.

De Naks-voorzitter stelt dat er meer capaciteit nodig is voor het registreren, vastleggen, con-serveren en publiceren van ons cultureel erfgoed. ‘Naks zal dus niet de enige zijn die dit werk zal doen. De hulp van alle or-ganisaties is nodig vooral in het bijzonder de overheid. De over-heid zal moeten zorgen dat de stiefmoederlijke behandeling dat ons cultureel erfgoed krijgt, weg-gewerkt wordt. Er moeten fond-sen vrijgesteld worden en er moet beleid komen dat faciliterende opties biedt’, aldus Staphorst. De Cultuurdirecteur, Stanley Sidoel, benadrukt het belang van het investeren en het kennen van de betekenis van diens erfgoed. Mensen zijn vaak op zoek naar wie ze zijn en wat voor betekenis zij hebben binnen de maatschap-pij. ‘De bewustwording moet er zijn welke rol wij vervullen, zowel binnen nationale als inter-nationale verbanden. Het ligt in de bedoeling ook een seminar te organiseren voor onze Hindoes-taanse, Javaanse, Inheemse en Marronbroeders, zodat zij ook kunnen aangeven wat zij willen dat binnen hun cultureel erfgoed opgenomen wordt’, deelde di-recteur Sidoel mee.

Muziekpedagoog Liesbeth Peroti heeft een presentatie gegeven in de muziektheoretische analyse, de betekenis en de kenmerken van het muziekerfgoed ‘soko psalm’. Met haar groep heeft zij zelf een kleine opvoering ge-geven. Er werden ook presentaties ver-zorgd door Ann Hermelijn en de heren Hein Eersel, Ruben Roozer, Harold Sijlbing en Herman Snijders De voorzitter van Naks, Siegmien Staphorst, gaf aan dat vorig jaar Naks benaderd werd als trekker door Cultuurdirecteur Stanley Sidoel om een inventarisatie te doen van alle zaken binnen het Afro-Surinaamse erfgoed. Na deze uitdaging aanvaard te heb-ben, werd ervoor gekozen om een aantal deskundigen op te ne-men in een Commissie Cultureel Erfgoed. De commissie heeft zich gebogen over belangrijke zaken binnen het Surinaamse erfgoed en in februari werd een voorlopig inventarisatie ingediend. De tweede stap is het betrekken van een ieder die betrokken is met het culturele en Surinaamse erfgoed om zodoende ook hun input te krijgen aan dit stuk. Deze kan dus volledig ingediend worden bij het directoraat Cultuur.

18

SEMINAR CULTUREEL ERFGOED NAKS, JULI 2015 (VERVOLG)

De eerste stappen zijn gezet om het Surinaams cultureel erfgoed te behouden en internationaal te beschermen. Naks en het direc-toraat Cultuur houden een twee-daags seminar ‘Afro-Surinaams Cultureel Erfgoed’. Nagegaan wordt welke aspecten uit de cul-tuur van deze groep bescherming behoeft. Andere etnische groepen zullen later op dezelfde manier worden geconsulteerd. Vandaag wordt het seminar afgesloten. Het directoraat is al twee jaar bezig met het plan om aan cultuurbehoud te doen. Het wettelijk beschermen van zowel de tastbare uitingen, zoals kunst en klederdrachten en het immateriële zoals zangstijlen, etiquette en gezegden wordt een belangrijk onderdeel van het op handen zijnde cultuurbeleid, geeft directeur van Cultuur Stanley Si-doel aan. De bedoeling is dat er een lijst van cultuurgoederen wordt gepresenteerd op grond waarvan autoriteiten als de douane en Inter-pol acties kunnen ondernemen bij smokkel. Met de lijst kan gerekend worden op de steun van Unesco. Naks heeft een voorlopige lijst ge-produceerd van culture goederen uit de Afro-Surinaamse groep. Tij-dens het seminar wordt nagegaan welke op de lijst blijven en of er nieuwe bijkomen. Siegmien Stap-horst, voorzitter van Naks, is blij met de stap van de overheid. “We moeten af van de stiefmoederlijke behandeling,” merkt ze op. “Het is laatst weer gebleken bij de onder-handelingen met de President.

Er waren veel maatschappelijke groepen maar cultuur was er niet bij.” Sidoel deelt mee dat de over-heid faciliterend gaat optreden. De inventarisatie moet door de cul-tuurgroepen gedaan worden.

Andere groepen krijgen in een later stadium de kans om ook hun culturele goederen op de nationale lijst te plaatsen geeft Sidoel aan. Cultuur heeft in andere delen van de wereld bewezen bij te dragen aan de opbrengsten van een land. Daarover zijn Sidoel en Staphorst het eens. “Laten we de rege-ring overtuigen van het belang van cultuur, dat het een instrument kan zijn voor de ontwikkeling,” geeft Sidoel de deelnemers mee. Bronnen: Starnieuws 11 juli 2016 en GFC Nieuws 11 juli 2016.

Foto’s: J. Kassels

19

DRAGEMAN DEY 2015 BELICHT EEN BALANGRIJK ASPECT VAN ONZE CULTUUR

Op 20 september 2015 is door het uitvaart bedrijf Hennep de Drage-man Dey 2015 georganiseerd. De Drageman Dey werd voor het eerst in het openbaar gehouden. De to-evoeging van de speciale wedstrijd “dansen met de doodskist” gaf een extra dimensie aan de dag van de dragers 2015. Hieraan voorafgaand is er een lezing gehouden in de uitvaartzaal van de begraafplaats Hodie Mi Hi Crastibi (vandaag jij, morgen ik) aan de Dr. Sophie Red-mondstraat. NAKS Wan Rutu dan-ste de “Kabra” rouwverwerking, een ritueel dat gepaard gaat met veel emoties. Ook andere dansen uit de slaventijd werden vertoond.

Na het voorprogramma kregen de tien deelnemende dragersgroepen uit Paramaribo, Para en Coronie en Nickerie de gelegenheid om hun kunsten aan het publiek te tonen. De competitie geschiedde met veel vakmanschap en hilariteit.

Het publiek was zeer enthousiast en keek vol bewondering naar de kunsten die vertoond warden. Ook de jury, bestaande uit Liesbeth Peroti, Jules Brewster, Hillary De Bruin en Aminata Cairo was onder de indruk van dit culturele evene-ment.

Deelnemende dragersgroepen waren:

- Eendracht (hr. Vyent)

- Eenheid (hr. Gravenbeek)

- Marius Rust (hr. Zerp)

- Mensenvriend (hr. Gam-bier)

- Onverwacht (hr. Franklin)

- Osembo (hr. Hovel)

- RK Begraafplaats (hr. Plein)

- Sherwood Brothers (hr. Frank)

- Wi De Fanowdu Ala Sey, Nickerie (hr. Koulen)

- Wij Doen Ons Best, Coro-nie (hr. Faria)

De 3 winnaars van de competitie waren respectievelijk: Marius Rust (eerste prijs), RK Begraafplaats (tweede prijs), Wij Doen Ons Best (derde prijs).

Informatie gehaald uit “Cultuur belicht”, bulletin Afdeling Cultu-urstudies, editie 7, nr. 7, oktober 2015 en Starnieuws, 21 september 2015.

Indien u wilt genieten van beelden van de wedstrijd: ga naar www.youtube.com/watch?v=E-6b3cZafio

20

NO SIDON NA BAKRA STURU FU SERI YU NENGRE OSO BANGI, BIKASI MI NA SIRI FU AFRIKITI

De jongeren van NAKS Wan Rutu zijn trots op hun cultuur. Met name het aspect van de Winti religie heeft hun specifieke aandacht. De Winti is een nalatenschap van onze Afrikaanse voorouders, zegt artistieke leider Darell Geldorp. In de musical “Siri Fu Afrikiti - Zaden van Afrika” (Afrikiti betekent: “Afrika” in de Kromanti taal), is deze culturele erfenis tot viermaal toe steeds voor een stampvolle zaal, gepresenteerd. Zaden uit Afrika die in Suriname tot bloei en groei zijn gekomen en zich hebben ontwikkeld tot de winticultuur. “Wij willen met deze presentatie

mensen inlichten en meer respect vragen c.q. afdwingen voor het eigene”, aldus Geldorp.

Winti is een geloofsuiting binnen de Afro-Surinaamse gemeenschap en is ontstaan in Suriname. Het is een samenvloeiing van Goden en culturen van verschillende Afrikaanse stammen. Dat maakt de Winti religie uniek voor Suriname binnen de regio. Geldorp was vier jaar voorzitter en is thans de artistieke leider van NAKS Wan Rutu en zegt dat deze jongeren veel cultuur- onderzoek doen. Vooral op het gebied van zang en dans. Volgens Geldorp weet men nog onvoldoende over de Winti; er hangt een taboesfeer rond de Winti religie en de hieraan verbonden cul-tuuruitingen. “Mensen schamen zich ervoor doch weten niet precies wat deze cultuuruitingen inhouden. Ze horen en praten over een winti prey, maar ze zijn is er zelf nooit naar toe gegaan.” NAKS Wan Rutu wil mid-dels onderzoek en presentaties over de diverse aspecten van de Winti religie, een verandering hierin brengen en de taboesfeer doorbreken.

Elke Winti kent een eigen dansstijl, muziek, ritme en zit vol sierlijke danspassen.

Hoe mooi is het niet om aan de hand van de muziek, de dansstijl of het ritme gelijk te weten welke winti zich heeft aangemeld om een boodschap door te geven? Eén van de hoogtepunten van Siri Fu Afrikiti is de dans-opvoering van Winti God Adu-mankama. Hij is één van de slimste Goden en bezit veel kennis. Hij is vrij kort en wordt vaak verward met de Bakru, een creatie van een figuur die voor welvaart binnen een familie zorgt. Echter verschil-len ze van elkaar door spraak, dans en kleding. De Adumanka-ma wordt gedanst door Namofani Betrouw, Giovanni Robinson en Geldorp zelf.

Bezoekers van Siri Fu Afrikiti moeten geen dansers in jeans met pet en sokken á la bakru ver-wachten, want dit is totaal anders, onthult de dertigjarige Betrouw, huidige voorzitter van NAKS Wan Rutu. Zij zit al tien jaar bij NAKS Wan Rutu en is super trots dat zij deze dans mag uitbeelden. “Jon-geren durven dit niet te doen en leven onnodig in angst. Door de juiste opvoeding, leer en informa-tie over de cultuur haal je die angst weg.”

21

NO SIDON NA BAKRA STURU FU SERI YU NENGRE OSO BANGI, BIKASI MI NA SIRI FU AFRIKITI (VERVOLG)

In deze musical worden de dans, het kostuum en de muziek die specifiek gekoppeld zijn aan één bepaalde winti, aan elkaar verbonden en op spectaculaire wijze aan het publiek gepresenteerd. Het gaat om een presentatie van onder andere de volgende winti’s: Mama Aisa, Loko, Leba, Fodu, Luangu, Watra Ingi, Busi Ingi, Apuku, Kromanti Obia, Kantasi, Kuli, Kaiman, Aduman-ka, en de Tap Kromanti soorten. NAKS Kaseko Loko zorgde voor de begeleiding van de jongeren bij de twee eerste voorstellingen. Bij de 3e en 4e voorstelling lag dat in handen van zangers van NAKS Kaseko Loko en percussionisten van de Winti dron formatie Sangrafu.

In ‘dede, ma un de’ werd het ver-haal neergezet van de voorouders die geestelijk aanwezig zijn en voor de bescherming zorgen. Terwijl de ‘Warrior Gods’, strijders en vlie-gende Goden in de “Tap Kroman-ti” werden uitgebeeld. Er is gewerkt aan een perfect in elkaar gezette presentatie, waarbij aandacht is besteed aan een choreografisch goed op elkaar aansluitend geheel. De medewerking is ingeroepen van de dansdeskundige Jules Brew-ster, terwijl de regie op strakke en kundige wijze door Edwin Gefferie werd uitgevoerd.

Vóór de presentatie van één specifieke winti, wordt uitleg gegeven aan de aanwezigen over de kenmerken van de dansstijl, de muziek en de kleding van die specifieke winti, zodat het geheel voor de niet ingewijde, ook heel goed te volgen is.

Siri Fu Afrikiti 1 is een groots spektakel van zangstijlen, danspassen en dansstijlen, aangevuld met een aaneenschakeling van prachtige kos-tuums, samengevoegd tot een waar kleurrijk folkloristisch spektakel waar wij echt trots op zijn!

Eric Rudge

1 Siri Fu Afrikiti is steeds voor stampvolle zalen opgevoerd. Met de presentatie van Siri Fu Afrikiti hebben de jongeren van NAKS WAN RUTU blijk gegeven een bewuste keus te maken voor het waarderen van het eigene en ook dat zij deze bewustwording, na gedegen onder-zoek, willen en kunnen overdragen aan andere jongeren.

1822

NAKS NIEUWE UNIT

Wij bieden ondersteuning aan en advies bij de aanpak van gezinsproblemen met jongeren

NAKS in samenwerking met de Academie voor Counseling en Coaching (ACC)

GEZINSVERSTERKING

Deskundigen staan gereed om jongeren, ouders, verzorgers en opvoeders van dienst te zijn

Aanmelden voor een afspraak Maandag t/m vrijdag van 10:00 – 13:00 uur Thomsonstraat 8

Loop langs of bel op 499033 / 8782425