Naar prognoses voor Ad opleidingen? · - 113 beroepen, - 35 arbeidsmarktregio’s • Eigen...

De arbeidsmarkt voor Ad gediplomeerden:Naar prognoses voor Ad opleidingen?

Prof. dr. Didier FouargeROA, Maastricht University (www.roa.nl)[email protected]

Dag van de Ad, Amersfoort, 16 maart 2018

Aanleiding

• Beleid: Doelmatigheid van opleidingsaanbod (CDHO)• Student: Doelmatig kiezen voor een opleiding

• Behoefte: - Onafhankelijke analyses van aansluiting Ad-aanbod – arbeidsmarkt- Prognoses van toekomstige vraag naar Ad-gediplomeerden

• Gedegen analyse van Ad-markt gaat vooraf aan prognoses

• Wat ik ga laten zien:1. Eerste aanzet voor analyse van Ad-arbeidsmarkt2. Heeft arbeidsmarktinformatie invloed heeft op studiekeuze?

Ad-arbeidsmarkt

Methodiek ROA prognoses

• ROA ramingen van verwachte vraag en aanbod per beroep/opleiding- 90 opleidingstypes

- 40 MBO (2/3 & 4)- 25 HBO- 18 WO

- 113 beroepen, - 35 arbeidsmarktregio’s

• Eigen (verklarende) econometrische modellen (sinds 1986)• Data input:

- Tijdreeksen uit Enquête Beroepsbevolking (1996-2016)- Ramingen van

- CPB: groei, arbeidsparticipatie naar leeftijd, geslacht en opleiding - Panteia: werkgelegenheidsontwikkeling naar sector- CBS: ontwikkeling beroepsbevolking- OCW Referentieramingen: instroom vanuit onderwijssectoren naar

arbeidsmarkt

- Aggregatie van opleidingen: relevantie >< betrouwbaarheid- Geen info over Ad opleidingen

Bevat nauwelijks Ad’ers

Ad-opleidingen

• Betrekkelijk recent (2006)• Toekomstige vraag en aanbod laten zich moeilijk schatten

• Rendement Ad opleidingen- Als rendement gelijk is aan hbo-ba: zijn eigen prognoses dan wel nodig?- Als rendement verschilt van andere opleidingen: behoefte aan eigen

informatiesystematiek

• Logische eerste stap: analyses van huidige arbeidsmarkt• Tot nu toe weinig onderzoek (SEO, 2015)

• Bronnen:- DUO (bekostigd onderwijs)- ROA hbo-monitor & mbo monitor

Aanbod

0 200 400 600

Aantal Ad gediplomeerden 2016-2017

Hogeschool Rotterdam

Stenden Hogeschool

Avans Hogeschool

Fontys Hogescholen

Hanzehogeschool Groningen

Hogeschool INHOLLAND

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

NHTV Internationale Hogeschool Breda

NHL Hogeschool

Hogeschool Utrecht

Christelijke Hogeschool Windesheim

Hogeschool Van Hall Larenstein

De Haagse Hogeschool

Hogeschool Leiden

Aeres Hogeschool

Zuyd Hogeschool

Hogeschool van Amsterdam

ArtEZ

Saxion Hogeschool

HZ University of Applied Sciences

Bron: DUO

Aanbod

600

700

800

900

1000

Aan

tal A

d g

ed

iplo

me

erd

en

2012

-201

3

2013

-201

4

2014

-201

5

2015

-201

6

2016

-201

7

Jaar

Man Vrouw

Bron: DUO

Aanbod (Ad & hbo-ba)

0

500

1000

1500

2000

Aan

tal g

edip

lom

ee

rde

n

2012

-201

3

2013

-201

4

2014

-201

5

2015

-201

6

2016

-201

7

Jaar

voltijd deeltijd duaal

Bron: DUO

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

Aan

tal g

edip

lom

ee

rde

n

2012

-201

3

2013

-201

4

2014

-201

5

2015

-201

6

2016

-201

7

Jaar

voltijd deeltijd duaal

Bron: DUO

Aanbod

20

25

30

35

40

45

50

55

Le

eftijd

MBO-BOL 4 Ad-opleiding HBO-bachelorBron: mbo-monitor, hbo-monitor

Leeftijd naar opleidingsniveau

20

25

30

35

40

45

50

55

Le

eftijd


Leeftijd naar opleidingsniveau (voltijds opleidingen)

Vraag en aanbod

95

5

96

4

95

5

0

20

40

60

80

100

Perc

enta

ge

MBO-BOL 4 Ad-opleiding HBO-bachelor

Bron: mbo-monitor, hbo-monitor

Werkzaamheid naar opleidingsniveau

werkzame beroepsbevolking werkloze beroepsbevolking

95

5

89

11

95

5

0

20

40

60

80

100

Perc

enta

ge



Werkzaamheid naar opleidingsniveau (voltijds opleidingen)

werkzame beroepsbevolking werkloze beroepsbevolking

Vraag en aanbod

79

21

57

43

80

20

0

20

40

60

80

100

Perc

enta

ge



Werk op niveau opleidingsniveau

ja nee

79

21

58

42

79

21

0

20

40

60

80

100

Perc

enta

ge



Werk op niveau naar opleidingsniveau (voltijds opleidingen)

ja nee

Vraag en aanbod

0

5

10

15

20

25

30

35

Bru

to u

url

oon


Bruto uurloon naar opleidingsniveau

0

5

10

15

20

25

30

35

Bru

to u

url

oon


Bruto uurloon naar opleidingsniveau (voltijds opleidingen)

‘Rendement’ Ad opleidingen

MBO-BOL 4

Ad voltijd

Ad deeltijd

Ad duaal

HBO voltijd

HBO deeltijd

HBO duaal

-,06 -,04 -,02 0 ,02 ,04Kans op werkloosheid

0 ,1 ,2 ,3Kans op werk onder niveau

Verschil in kans 95% betrouwbaarheidsinterval

-,2 -,1 0 ,1 ,2Kans op werk buiten richting

‘Rendement’ Ad opleidingen

MBO-BOL 4

Ad voltijd

Ad deeltijd

Ad duaal

HBO voltijd

HBO deeltijd

HBO duaal

-,3 -,2 -,1 0 ,1 ,2

Verschil in bruto uurloon

Verschil in bruto uurloon

95% betrouwbaarheidsinterval


- 1,10 € per uur

Conclusie

• Groei in Ad gediplomeerden, maar is relatief kleine markt• Ad populatie is anders dan hbo-ba populatie:

- Ad’ers zijn ouder- Slechts +/- 54% is voltijds Ad (90% voor hbo-ba)- Voltijds Ad groeit wel snel

• Rendement Ad t.o.v. hbo (voltijd)- Vaker onder niveau en buiten richting- Lager uurloon

• Nog weinig bekend:- Doorstroom mbo-Ad-hbo- Ad als concurrent van hbo- Verschillen in rendement naar richting- Komen verschillen door aanbod of vraag factoren?

• ROA wil hier zicht op geven door combinatie van survey en admin. data• Deze onbekenden goed onderzoeken voordat methode ontwikkeld kan

worden voor prognoses

Heeft arbeidsmarktinformatie invloed op de studiekeuze?

Studiekeuzemodel

PreferentiesVerwachtingen

over capaciteiten

Verwachtingen over arbeidsmarktkansen

Arbeidsmarktuitkomsten

+

Spijt studiekeuze

_

Niet veel onderzoek over rol arb. info in studiekeuze

• Preferenties en capaciteit zijn cruciaal (Wiswall & Zafar 2015)

• Macro:- Beschikbaarheid van arbeidsmarktinformatie bevordert de overgang naar

de arbeidsmarkt (Saniter & Siedler 2014)

• School:- Contact met mentor minder spijt van studiekeuze (Borghans et al. 2015)

• Experimenteel:Causaal effect van het geven van arbeidsmarktinformatie op studiekeuze:

- Sterk (Oreopoulos & Dunn 2013)

- Zwak (Kerr et al. 2014)

- Vooral baat voor lage sociaal economische status (Wiswall & Zafar 2015)

- Literatuur gericht op US: ‘major choice’

Eigen survey onder mbo’ers• Oct-nov 2016; supplement op mbo-monitor 2015• +/- 3.000 mbo-bol 2-4, niet ouder dan 25 jaar• Thema’s:

- Overwegingen en gebruikte informatie bij opleidinsgkeuze- Vignet over opleidingskeuze

0 20 40 60 80

Procenten (heel) sterk meegewogen

Wat ik leuk vind

Waar ik goed in ben

Carrièremogelijkheden

Bron: ROA, Transparante arbeidsmarkt 2016

Betere arbeidsmarktuikomsten voor wiecarrièremogelijkheden (heel) sterk heeft meegewogen

(1) (2) (3) (4) (5) (6)

Werk Uurloon (log) Werk in

vakrichting

Werk op

niveau

Tevredenheid

met

functie/beroep

Spijt

Wat ik leuk

vind 0 + + + + -Wat ik kan 0 + 0 0 0 0Carriere-

mogelijheden + + + + + -Controle

variabelen

Ja Ja Ja Ja Ja Ja

Endogeen / ex-post rationalisatie

Keuze-experiment

• Conjoint analysis: keuze tussen mbo opleidingen A / B (5 keer)• 6 attributen met gerandomiseerde waarden:

- Passende opleiding:1. studie passend bij capaciteiten: slecht / gemiddeld / goed. 2. studie passend bij interesses: slecht / gemiddeld / goed.

- Arbeidsmarktkenmerken:3. kans op werk na afstuderen: laag / gemiddeld / hoog.4. doorgroeimogelijkheden: slecht / gemiddeld / goed.

- 2 schoolkenmerken (kwaliteit stagebegeleiding en afstand tot school)

• Kwalitatieve typeringen (net als in studiekeuze123, keuzegids mbo)

• Mbo’er kiest voor vmbo’ers Thomas / Laura

Interesses, maar ook arb. markt kenmerken doen er toe!

slecht

gemiddeld

goed

slecht

gemiddeld

goed

laag

gemiddeld

hoog

slecht

gemiddeld

goed

Passend bij interesses

Passend bij capaciteiten

Kans op werk na afstuderen

Doorgroeimogelijkheden

-.3 -.2 -.1 0 .1

Verandering in kans dat opleiding gekozen wordt

marginaal effect 95% betrouwbaarheidsinterval


Afruil preferenties – kans op werk?

• Kans dat mbo opleiding gekozen wordt stijgt met:- Kwaliteit van de match met interesses- Kans op werk bij behalen van diploma

• Afruil preferenties & kans op werk!- Opleiding met goede match met interesses, maar slechte kansen op werk

wordt minder vaak gekozen dan opleiding met gemiddelde match met interesses maar goede (of zelfs gemiddelde) kansen op werk.

Trade-off match met interesses – kans op werk

A

B

C

D

E

0

.1

.2

.3

.4

.5

.6

Vers

ch

il in

ka

ns d

at o

ple

idin

g w

ord

t g

ekoze

n

Slecht Gemiddeld Goed

Passend bij interesses

slechte kans op werk na afstuderen

gemiddelde kans op werk na afstuderen

goede kans op werk na afstuderen

95% betrouwbaarheidsinterval


+22%

Conclusie

• Effect van arbeidsmarktinformatie op studiekeuze?- Literatuur: ja / nee- Eigen onderzoek:

1. mbo’ers die gekeken hebben naar arbeidsmarktkansen van opleidingen hebben beter arbeidsmarktuitkomsten

2. mbo’ers zijn vatbaar voor informatie, vooral boodschap ‘slecht’ (slechte match met interesses, lage baankansen)

3. Bereid te switchen naar opleiding met goede kansen, zelfs als match met preferenties minder goed is

• Vervolgstappen: experimenteel onderzoek- Experiment over beroepskeuze van vmbo’ers vanaf 2018-2019- Plannen voor experiment in havo/vwo (… nu nog bekostiging)

Naar prognoses voor Ad opleidingen? · - 113 beroepen, - 35 arbeidsmarktregio’s • Eigen...

Documents

Transcript of Naar prognoses voor Ad opleidingen? · - 113 beroepen, - 35 arbeidsmarktregio’s • Eigen...