23/12/2014

1

Inhoud

• Toelichting project

• Deze informatiesessie is geslaagd als …

• Uit de praktijk

• De nieuwe kijk op motivatie & motiveren

• Het ABC van de M-factor

• In de praktijk

• Verder

Motivatie

Techniek

Tactiek

Conditie Kracht

… Motivatie maakt sport Mogelijk

Motivatie maakt sport Mooi

Doel jeugdsport?

Prestatie?

Plezier?

Motivatie, (vanaf) het begin

23/12/2014

2

Motivatie jeugdsporter

Begeleiding trainer / coach

Optimalisatie van

de kwaliteit van de

motiverende aanpak

in jeugdsport

• Attitude

– Kwalitatief motiveren voorop

• Kennis

– Verschillende types motivatie

– Sturing via trainings-/coachingsstijlen

• Vaardigheden

• Informatiesessie

– Algemeen kader rond motivatie en motiveren

– Praktijktips

• Groeitraject van 3 workshops

– Aanleren en inoefenen van specifieke M-vaardigheden

• Hoe de betrokkenheid van atleten vergroten?

• Hoe motiverend feedback geven?

• Ervaringsuitwisseling

Inhoud • Toelichting project

• Deze informatiesessie is geslaagd als …

• Uit de praktijk

• De nieuwe kijk op motivatie & motiveren

• Het ABC van de M-factor

• In de praktijk

• Verder

Deze informatiesessie is geslaagd als…

1. …. als jullie iets bijleren over de verschillende redenen waarom

jullie atleten zich inspannen voor hun sport

2. … als jullie het ABC van een coach met een M-factor weten te onthouden

3. … als jullie al enig idee hebben van wat een coach met een M-factor in de praktijk doet

23/12/2014

3

Inhoud • Toelichting project

• Deze informatiesessie is geslaagd als …

• Uit de praktijk

• De nieuwe kijk op motivatie & motiveren

• Het ABC van de M-factor

• In de praktijk

• Verder

Uit de praktijk

• Opdracht

– Lees het script & leef je in

– Als coach:

• Waarin herken je jezelf?

• Welke gevoelens ervaar je als coach in dit script?

– Als sporter • Welk gevoel geeft deze coach jou als sporter?

Situatie 1: Dialoog op training

Dialoog A tussen jeugdspeler en jeugdtrainer (trainingssituatie) •Speler: Doen we vandaag opnieuw deze oefeningen? •Trainer: Kom, kom, niet overdrijven, hé. Zoveel keren gebeurt het toch niet dat we deze oefeningen doen. •Speler: Toch wel! Vorige dinsdag hebben we deze oefeningen ook gedaan. Ze zijn gewoon lastig en vervelend. •Trainer: Wel, als jullie goed willen worden in jullie sport, dan moet je leren doorbijten en moet je leren om dingen tegen je goesting te doen. •Speler: Vind jij dit dan misschien een leuke oefening? •Trainer: Kom, kom, we zullen stoppen met discussiëren. Jullie doen gewoon wat ik jullie opdraag, anders spelen we straks geen wedstrijdje. •Speler: Oké, dan, jij bent hier duidelijk de baas!

Hoe voelde u zich bij dit gesprek als coach?

• … geïrriteerd

• … gevoel van “de baas zijn”

• … controle

Gesprek is onaangenaam, met een slecht effect op je eigen motivatie als coach

Hoe voelde u zich na dit gesprek als sporter?

Sporter voelt zich niet gehoord, want klacht en gemor worden

• … geminimaliseerd

• … ontkend

Trainer en sporter praten naast elkaar; de situatie escaleert, want trainer begint te dreigen = kettingreactie

Gesprek wordt een strijd, waarbij er verzet bij het kind naar boven komt

23/12/2014

4

Dialoog B tussen jeugdspeler en jeugdtrainer (trainingssituatie) •Speler: Doen we vandaag opnieuw deze oefeningen? •Trainer: Je ziet er tegen op om deze oefeningen te doen. •Speler: Ja! Vorige dinsdag hebben we deze oefeningen ook gedaan. Ze zijn gewoon lastig en vervelend. •Trainer: Je ergert jou er aan dat we vandaag dezelfde oefeningen zouden doen. •Speler: Ja, kunnen we niet iets anders doen? •Trainer: Ik heb een voorstel: jullie kunnen kiezen of we deze oefeningen nu onmiddellijk doen of later op de training. Ik heb er voor gekozen om dezelfde oefeningen te voorzien, omdat ik het belangrijk vind om deze vaardigheden verder te oefenen. Ik ben ook benieuwd om te zien of we enige vooruitgang hebben gemaakt. Wat denken jullie? Doen we ze nu of later op de training? •Speler: Laat ons er dan toch maar mee beginnen.

Hoe voelde u zich bij dit gesprek als coach?

• … begripsvol

• … luisterend

• … tevreden want je bereikte toch je doel

Gesprek is aangenamer, je geeft ruimte aan het ongenoegen van de sporter

Hoe voelde u zich na dit gesprek als sporter?

sporter voelt zich eerder gehoord, want de nieuwsgierige coach

• … is bereid om te luisteren

• … erkent de klacht en het gemor

• … benoemt de onderliggende gevoelens

Sporter krijgt echt een stem, waardoor opborrelende frustratie geen kans krijgt

Merk op dat de coach niet toegeeflijk wordt (de opgedragen oefening blijft behouden), maar zich wel flexibel opstelt wanneer de oefening aan bod komt.

Situatie 2: Monoloog voor de wedstrijd

Monoloog A trainer: Voorbeschouwing wedstrijd / tornooi in de

kleedkamer nog tijdje voor aanvang (wedstrijdsituatie) •Trainer: “Ja, kunnen jullie even stil zijn. Het is duidelijk dat we na de vorige wedstrijd iets recht te zetten hebben. Jullie beseffen ook wel dat het niet goed was; er moet dus vandaag echt wel beter gepresteerd worden. We spelen vandaag tegen de voorlaatste in de stand; dus, dat mag geen problemen opleveren. Tenzij jullie natuurlijk dezelfde mentaliteit en hetzelfde spel brengen als de voorgaande keer. Het mag duidelijk zijn dat er vandaag moet gewonnen worden. Het is aan jullie om de draad opnieuw op te pikken en als groep een antwoord te geven. Is er iemand die nog iets toe te voegen heeft?”.

Hoe voelde u zich na dit gesprek als sporter?

Sporter voelt zich gespannen, gestresseerd en misschien zelfs

angstig, want

• … coach wijst op negatieve zaken (vorige wedstrijd)

• … komt dreigend uit de hoek

• ... wijst op de noodzaak om niet te verliezen (faalangst opwekken)

• … de sporters worden op hun verantwoordelijkheden gewezen

Merk op dat de coach de beste bedoelingen heeft met zijn atleten en hen aanmoedigt, maar eigenlijk de atleten onder druk plaatst.

23/12/2014

5

Monoloog B trainer: Voorbeschouwing wedstrijd / tornooi in de

kleedkamer nog tijdje voor aanvang (wedstrijdsituatie) •Trainer: “Ja, kunnen jullie even stil zijn. Vandaag staat er een mooie wedstrijd op het programma. We komen uit tegen een goeie tegenstander die ons wel zou moeten liggen. We hebben deze week hard getraind om een aantal zaken te verbeteren en ik ben benieuwd om te zien of we een aantal zaken ook vandaag in de wedstrijd kunnen terugzien. Laat ons proberen om elkaar te blijven aanmoedigen, ook al loopt het moeilijker. Ik heb er alvast vertrouwen in dat als we dit doen, we vandaag een goede wedstrijd zullen spelen. Heeft er iemand nog iets toe te voegen?”

Hoe voelde u zich na dit gesprek als sporter? Atleet voelt zich positief gespannen en kijkt eerder hoopvol en

vertrouwensvol uit naar de wedstrijd, want de coach

• … wijst op positieve zaken (goede trainingen)

• … straalt vertrouwen uit

• ... focust op de taak veeleer dan het resultaat

• … neemt medeverantwoordelijkheid

Merk op dat de vraag om suggesties hier niet zozeer als een beleefdheidsvraag overkomt, zoals in het vorige voorbeeld, maar dat de positieve atmosfeer er voor zorgt dat spelers durven hun mening te geven.

Inhoud

• Toelichting project

• Deze informatiesessie is geslaagd als …

• Uit de praktijk

• De nieuwe kijk op motivatie & motiveren

• Het ABC van de M-factor

• In de praktijk

• Verder

Een nieuwe blik op motivatie

Kwantiteit (De hoeveelheid)

Kwaliteit (De soort)

Dé essentie

Welke soorten motivatie?

Autonome Motivatie

Gecontroleerde Motivatie

Verplichting, druk, stress Welwillend, psychologisch vrij

Plezier

passie, interesse

Persoonlijk

relevant, betekenisvol

Straf,

beloning, verwachting

Schaamte,

schuld, zelfwaarde

“Moeten” of “moetivatie”

“Willen” of “goesting”

Mate van keuzevrijheid Min. Max.

23/12/2014

6

Bijtrainen Training voorbereiden

Plezier, passie, interesse

Omdat ik trainen plezant vind

Omdat coachen mijn roeping is, ik doe dit erg graag

Persoonlijk relevant, zinvol

Omdat ik mijn comeback wil voorbereiden

Omdat ik het belangrijk vind een goed opgebouwde training te geven

Schaamte, schuld, zelfwaarde

Omdat ik moet bewijzen dat ik in de ploeg kan staan

Omdat ik me pas succesvol voel als mijn atleten excellent presteren

Straf, beloning, verwachting

Omdat de coach dit van mij eist en ik anders kritiek krijg

Omdat ik er voor betaald word

Mate van keuzevrijheid

Min.

Max.

Autonome Motivatie

Gecontroleerde Motivatie

Verplichting, druk, stress Welwillend, psychologisch vrij

Plezier

passie, interesse

Persoonlijke

relevantie, betekenisvol

Straf,

beloning, verwachting

Schaamte,

schuld, zelfwaarde

“Moeten” of “moetivatie”

“Willen” of “goesting”

Mate van keuzevrijheid Min. Max.

S T I M U L E R E N

VERMI JD E N

Waarom coachen met de ?

Blijven sporten

Inspanning leveren

Taakgerichte coping

VOLHARDING

Plezierbeleving

Vitaliteit en welbevinden

Meer behoeftebevrediging

WELBEVINDEN

Bereiken van doelen

Sportprogressie

Fair-play

Mate van samenwerking

RELATIONEEL PRESTATIES

Gegeven deze voordelen, kunnen trainers opgeleid worden in deze aanpak? Kunnen

ze leren om meer behoefte-ondersteunend te coachen?

Ja!

Voordelen voor de sporter • Meer goesting om te sporten • Meer ABC

behoeftebevrediging • Betere prestaties

Trainen als coach in M-

factor Voordelen voor de coach • Coach met grotere M-factor • Meer goesting om te coachen • Meer expertise en

zelfvertrouwen als coach

23/12/2014

7

Inhoud

• Toelichting project

• Uit de praktijk

• De nieuwe kijk op motivatie & motiveren

• Het ABC van de M-factor

• In de praktijk

• Verder

3 Psychologische basisbehoeften

Autonomie Binding

Competentie

Bevrediging van basisbehoeften

Optimale motivatie, betrokkenheid, &

groei bij sporters

Maximaal aan de behoeftes van de sporters tegemoet komen brengt op!

Het ABC van de M-factor

Autonomie - Initiator zijn van eigen acties - Zelf aan basis liggen van gedrag - Jezelf kunnen zijn, psychologische vrijheid

Autonomie- ondersteunend

vs. Controlerend

Betrokkenheid -Geliefd worden door anderen -Goede, close relaties hebben - Opgenomen voelen in sociaal netwerk

Betrokken vs.

Kil & verwaarlozend

Competentie -Gedrag tot een goed einde kunnen brengen -Controle hebben over uitkomst van gedrag - Bekwaam voelen over wat je doet

Structurerend vs.

Chaotisch

TRAINER / COACH

VITAMINES VAN GROEI

Inhoud

• Toelichting project

• Uit de praktijk

• De nieuwe kijk op motivatie & motiveren

• Het ABC van de M-factor

• In de praktijk

• Verder

Autonomie

Uit jullie eigen ervaring:

Hoe geef en verhoog je

de autonomie van je sporters, zodat zij zichzelf kunnen zijn?

23/12/2014

8

Autonomie – praktijktips

• 1) Probeer op je taal te letten: van dwingend naar uitnodigend taalgebruik!

• Waar herken je de verschillende soorten taalgebruik in de praktijkvoorbeelden van daarstraks?

Monoloog trainer: Voorbeschouwing wedstrijd / tornooi

(wedstrijdsituatie) •Trainer: “Ja, kunnen jullie even stil zijn. Het is duidelijk dat we na de vorige wedstrijd iets recht te zetten hebben. Jullie beseffen ook wel dat het niet goed was; er moet dus vandaag echt wel beter gepresteerd worden. Jullie spelen vandaag tegen de voorlaatste in de stand; dus, dat mag geen problemen opleveren. Tenzij jullie natuurlijk dezelfde mentaliteit en hetzelfde spel brengen als de voorgaande keer. Het mag duidelijk zijn dat er vandaag moet gewonnen worden. Het is aan jullie om de draad opnieuw op te pikken en als groep een antwoord te geven. Is er iemand die nog iets toe te voegen heeft?”.

Dialoog tussen jeugdspeler en jeugdtrainer (trainingssituatie) •Speler: Doen we vandaag opnieuw deze oefeningen? •Trainer: Kom, kom, niet overdrijven, hé. Zoveel keren gebeurt het toch niet dat we deze oefeningen doen. •Speler: Toch wel! Vorige dinsdag hebben we deze oefeningen ook gedaan. Ze zijn gewoon lastig en vervelend. •Trainer: Wel, als jullie goed willen worden in jullie sport, dan moet je leren doorbijten en moet je leren om dingen tegen je goesting te doen. •Speler: Vind jij dit dan misschien een leuke oefening? •Trainer: Kom, kom, we zullen stoppen met discussiëren. Jullie doen gewoon wat ik jullie opdraag, anders spelen we straks geen wedstrijdje. •Speler: Oké, dan, jij bent hier duidelijk de baas!

Dialoog tussen jeugdspeler en jeugdtrainer (trainingssituatie) •Speler: Doen we vandaag opnieuw deze oefeningen? •Trainer: Je ziet er tegen op om deze oefeningen te doen. •Speler: Ja! Vorige dinsdag hebben we deze oefeningen ook gedaan. Ze zijn gewoon lastig en vervelend. •Trainer: Je ergert jou er aan dat we vandaag dezelfde oefeningen zouden doen. •Speler: Ja, kunnen we niet iets anders doen? •Trainer: Ik heb een voorstel: jullie kunnen kiezen of we deze oefeningen nu onmiddellijk doen of later op de training. Ik heb er voor gekozen om dezelfde oefeningen te voorzien, omdat ik het belangrijk vind om deze vaardigheden verder te oefenen. Ik ben ook benieuwd om te zien of we enige vooruitgang hebben gemaakt. Wat denken jullie? Doen we ze nu of later op de training? •Speler: Laat ons er dan toch maar mee beginnen.

Autonomie – praktijktips

• 1) Probeer op je taal te letten: van dwingend naar uitnodigend taalgebruik

– Moeten/verwachten kunnen/willen/proberen

Do Don’t

Je kan proberen om deze opdracht zo goed mogelijk uit te voeren

Ik reken er op dat jij deze opdracht uitvoert tijdens de wedstrijd

Laat ons proberen om de wedstrijd naar onze hand te zetten, zodat we hem kunnen winnen

Er moet vandaag gewonnen worden

Autonomie – praktijktips

• 1) Probeer op je taal te letten

– Moeten/verwachten kunnen/willen/proberen

– Vermijd taal die schuld of schaamte oproept

Don’t

Ik verwacht een scherpe reactie na de teleurstellende 1ste helft

Ik had gedacht dat je sneller je draai zou vinden

Deze prestatie was werkelijk beschamend. Ik zal het weer mogen uitleggen aan het bestuur en de supporters

Het wordt dringend tijd dat jij gaat tonen wat je waard bent!

23/12/2014

9

Autonomie – praktijktips

• 2) Probeer keuzes in te bouwen

– Zinvolle keuzes, maximaal 3 à 4

Autonomie – praktijktips

• 2) Probeer keuzes in te bouwen

– Zinvolle keuzes, maximaal 3 à 4

– Optiekeuze

• Soort opwarmingsoefeningen

• Trainingsinhoud

• Doelstellingen

• …

Autonomie – praktijktips

• 2) Probeer keuzes in te bouwen

– Zinvolle keuzes, maximaal 3 à 4

– Optiekeuze

– Actiekeuze

• Hoe?

• Wanneer (cfr. Voorbeeld in begin)?

• Waar?

• Met wie?

• ...

Autonomie – praktijktips

• In één van de voorbeelden bouwt de coach keuze in, om

– welk voorbeeld gaat het?

– welk soort keuze gaat het?

Dialoog B tussen jeugdspeler en jeugdtrainer (trainingssituatie) •Speler: Doen we vandaag opnieuw deze oefeningen? •Trainer: Je ziet er tegen op om deze oefeningen te doen. •Speler: Ja! Vorige dinsdag hebben we deze oefeningen ook gedaan. Ze zijn gewoon lastig en vervelend. •Trainer: Je ergert jou er aan dat we vandaag dezelfde oefeningen zouden doen. •Speler: Ja, kunnen we niet iets anders doen? •Trainer: Ik heb een voorstel: jullie kunnen kiezen of we deze oefeningen nu onmiddellijk doen of later op de training. Ik heb er voor gekozen om dezelfde oefeningen te voorzien, omdat ik het belangrijk vind om deze vaardigheden verder te oefenen. Ik ben ook benieuwd om te zien of we enige vooruitgang hebben gemaakt. Wat denken jullie? Doen we ze nu of later op de training? •Speler: Laat ons er dan toch maar mee beginnen.

Autonomie – praktijktips

• 2) Probeer keuzes in te bouwen

– Zinvolle keuzes, maximaal 3 à 4

– Optiekeuze

– Actiekeuze

– Vraag • Om input

• Om akkoord

• Om vragen

23/12/2014

10

Autonomie – praktijktips

• 3) Probeer een goede & zinvolle uitleg te voorzien voor

– Oefeningen

– Jouw aanpak

– Tactische strategie

– Regels & afspraken

– …

Autonomie – praktijktips

• 1) Probeer te letten op je taal

• 2) Probeer keuzes in te bouwen

• 3) Probeer een zinvolle uitleg te voorzien

• Opgelet: autonomie ≠ alleen!

Binding

Uit jullie eigen ervaring:

Hoe creëer en versterk je

de band tussen je sporters onderling en tussen jou en je sporters?

Binding – praktijktips

• Opgelet: binding

– in verschillende relaties

• Trainer / coach – sporter / team

• Sporter – sporter

– op verschillende niveaus • Sporter

• Mens

Binding – praktijktips

• 1) Probeer te letten op je taal

– “Ik & jullie” versus “wij”

Monoloog trainer: Voorbeschouwing wedstrijd / tornooi

(wedstrijdsituatie) •Trainer: “Ja, kunnen jullie even stil zijn. Het is duidelijk dat we na de vorige wedstrijd iets recht te zetten hebben. Jullie beseffen ook wel dat het niet goed was; er moet dus vandaag echt wel beter gepresteerd worden. Jullie spelen vandaag tegen de voorlaatste in de stand; dus, dat mag geen problemen opleveren. Tenzij jullie natuurlijk dezelfde mentaliteit en hetzelfde spel brengen als de voorgaande keer. Het mag duidelijk zijn dat er vandaag moet gewonnen worden. Het is aan jullie om de draad opnieuw op te pikken en als groep een antwoord te geven. Is er iemand die nog iets toe te voegen heeft?”.

23/12/2014

11

Binding – praktijktips

• 1) Probeer te letten op je taal

• 2) Probeer een wij-gevoel te creëren

– Positieve groepsidentificatie

– Regels en afspraken

– Symbolisch

– …

Competentie

Uit jullie eigen ervaring:

Hoe creëer en versterk je

de vaardigheden van je sporters, zodat ze een succeservaring opdoen?

Competentie - praktijktips

• 1) Probeer te letten waar jij als jeugdcoach de focus op legt

– Wat nog niet lukt versus wat al wel lukt (cfr. voorbeeld)

– Persoonlijke groei versus onderlinge concurrentie

– Vertrouwen uitstralen

Monoloog trainer: Voorbeschouwing wedstrijd / tornooi

(wedstrijdsituatie) •Trainer: “Ja, kunnen jullie even stil zijn. Het is duidelijk dat we na de vorige wedstrijd iets recht te zetten hebben. Jullie beseffen ook wel dat het niet goed was; er moet dus vandaag echt wel beter gepresteerd worden. We spelen vandaag tegen de voorlaatste in de stand; dus, dat mag geen problemen opleveren. Tenzij jullie natuurlijk dezelfde mentaliteit en hetzelfde spel brengen als de voorgaande keer. Het mag duidelijk zijn dat er vandaag moet gewonnen worden. Het is aan jullie om de draad opnieuw op te pikken en als groep een antwoord te geven. Is er iemand die nog iets toe te voegen heeft?”.

Monoloog trainer: Voorbeschouwing wedstrijd / tornooi

(wedstrijdsituatie) •Trainer: “Ja, kunnen jullie even stil zijn. Vandaag staat er een mooie wedstrijd op het programma. We komen uit tegen een tegenstander die ons wel zou moeten liggen. We hebben deze week hard en goed getraind om een aantal zaken te verbeteren en ik ben benieuwd om te zien of we een aantal zaken ook vandaag in de wedstrijd kunnen terugzien. Laat ons proberen om elkaar aan te moedigen, ook al loopt het eens wat moeilijker. Ik heb er alvast alle vertrouwen in dat we vandaag een goede wedstrijd zullen spelen. Heeft er iemand nog iets toe te voegen?”

Competentie - praktijktips

• 2) Probeer te letten op welk soort doelen jij als jeugdcoach de nadruk legt

– Realistische, duidelijke & persoonlijke tussendoelen

– Proces versus resultaatgericht

23/12/2014

12

Competentie - praktijktips

• 3) Feedback

– Vragen

• Leren je sporters denken

• Leren jou hoe je sporters denken

– Geven • Eerlijk en constructief

Inhoud

• Toelichting project

• Uit de praktijk

• De nieuwe kijk op motivatie & motiveren

• Het ABC van de M-factor

• In de praktijk

• Verder

• Hoe staat het met jouw M-factor?

– Gebruik de checklist en vink aan

• Jouw M-factor verhogen? – Je kan consequent training geven & coachen in

functie van de 3 psychologische basisbehoeften

– Je kan je inschrijven voor het workshop traject waarin je de praktische vaardigheden verder kan

uitdiepen en oefenen www.mfactor.be – Zet je naam op onze mailinglijst en je wordt van

alles op de hoogte gehouden!