Monitoring van zeehonden

Sophie M.J.M.Brasseur en Jenny Cremer

Monitoring wat wil je weten? Monitoringsprogramma’s worden opgezet om

gegevens te bepalen, die al of niet in de tijd varieren

Meestal zal het gaan om aantallen en verspreiding van dieren Hoeveel zijn er? Welke gebieden zijn belangrijk? Wat is het effect van het beleid (of gebrek daaraan?)

de verspreiding van dieren niet beperkt natuurlijke grenzen Wat is een populatie? Wat zegt mijn waarneming? Grote afstanden, kostbaar

dichtheden op zee zijn relatief laag (enkele dieren/km2)

de dieren zijn moeilijk waar te nemen hoeveel zijn er ten opzichte van wat we zien?

Problemen bij monitoren van zeezoogdieren

Verschillende methodes om de dieren waar te nemen

zeehonden

walvisachtigen

komen aan land

maken geluid

Zichtwaarnemingen in het water, vanaf land, boot, vliegtuig

Geluid onderwater

Zichtwaarnemingen op de kant, vanaf land, boot, vliegtuig

Telemetrie

Twee soorten zeehondenGrijs Halichoerus grypus

Gewoon Phoca vitulina

Identificatie

Kop

Neusgaten:

Vacht:

Grijze zeehond (Halichoerus grypus)

Ad m ~2.5 m v~2 m

Gewone zeehond (Phoca vitulina)

Ad m & v <2 m

The Netherlands

Germany

Denmark

Lower Saxony

Hamburg

Schleswig-Holstein

Zeehonden tellen: zeehonden op de kantNL deel van de Wadden Sea populatie

- Standardisatie en synchronisatie van de survey zijn essentieel (tri-lateraal overleg)

- Haul-out (het op de kant komen) wordt beïnvloed door omgevingsfactoren en seizoens patroon

Tellen is duur: wanneer gaan we?

Nov/Dec Jan/Feb Mrt/AprSep/Okt

Gewone zeehondGrijze zeehond

geboorte piek verharingspiek

Optimale tel-moment en frequentie

Bepalend voor het moment van tellen:•getijden•tijd van de dag•weer•hoogte van zandbank•periodes van zoog en verharing

•Gewone zeehond: 3 puptellingen2 tellingen bij

verharingDit is minimaal om zonodig 10% verandering in de populatie te kunnen waarnemen (Meesters et al in prep)

•Grijze zeehond: 5 puptellingen3 tellingen bij

verharingMinimum moet nog bepaald worden, dit is geen gesloten populatie. Door onder andere winterse omstandigheden moelijker te tellen- grotere fout (Brasseur et al in prep)

Detail in populatiie monitoring GPSGPS vlucht routeDigitale fotografie: automatische registratie van foto’s-”Volgen” lw van west-oost-Koppeling aan locaties van haul-outs (ligplaatsen)-Bij zomer tellingen >1000 foto’s/telling

Mogelijkheden: Aantal ontwikkeling per wantij en zelfs per ligplaats mogelijk te volgen (niet zonder data controle)

Analyse op regionale schaal voorbeeld Rottum

Aantallen geteld in Nederland

Correctie voor schatting populatie grootte ~x 1.5

Aantallen geteld in Nederland, het gaat goed ?

“Goed” is relatief

Aantallen geteld in Nederland, Internationaal

Correctie ~x 1.5

Output tellingen: combinatie met zenderdata: grijze zeehondenzeehonden

tripshg

REF

hg10_12145_05

hg10_12146_05

hg10_12147_05

hg10_5162_05

hg10_5163_05

hg12-A-05

hg12-B-05

hg12-C-05

hg12-D-05

hg12-E-05

hg12-F-05

Preference

Value

High

Low

hg12-B-05

hg12-F-05

hg14a-A-06

hg14a-B-06

hg14g-GSM196-06

hg14g-GSM469-06

hg14g-GSM647-06

hg16g-F1-07

hg16g-F2-07

hg16g-F5-07

hg16g-F6-07

hg16g-F7-07

Preference

Value

High

Low

tripshg

REF

hg16g-F1-07

hg16g-F2-07

hg16g-F5-07

hg16g-F6-07

hg16g-F7-07

hg21g-717-07

hg21g-769-07

hg21g-785-07

hg21g-790-07

hg21g-792-07

hg21g-804-07

pv21b-L-07

Preference

Value

High

Low

•Zeehonden (ook gewone zeehonden) zwemmen veel verder dan verwacht•Elk dier doet wat anders

Kaarten ook voor Gewone zeehonden gemaakt in het kader van windmolen onderzoek (OWEZ); RWS houdt publicatie tegen

Output tellingen:

In combinatie met satellietdata schatten van verspreiding in de Noordzee

Zender data ook gebruikt voor correctiefactor Teldata –populatie schatting

Data ook gebruikt voor correctie factor

Monitoring: voorbeeld andere gegevens

DNA

Verzameling uitwerpselen ism Waddenuit Dieet & DNA (geen project; echter voortzetting voedsel onderzoek)

Zeehonden

Dank aan alle medewerkers binnen en buiten IMARES