Minor Toerisme West-Brabant, 0-meting 2008

Inhoud

Inleiding .......................................................................................................................................... 1

1. Aanbodinventarisatie West-Brabant ........................................................................................... 2

2. Vakantiegedrag in West-Brabant ................................................................................................. 4 2.1 Vakanties van Nederlanders in West-Brabant ................................................................. 4 2.2 Vakanties van buitenlanders in West-Brabant............................................................... 12

3. Vrijetijdsgedrag in West-Brabant ............................................................................................... 13 3.1 Uitstapjes in West-Brabant ............................................................................................ 13 3.2 Bezoekersaantallen attracties, musea en evenementen ............................................... 16

4. Watersportenquête passanten West-Brabant .......................................................................... 17 4.1 Aanpak............................................................................................................................ 17 4.2 Resultaten....................................................................................................................... 18

5. Economische betekenis van toerisme en recreatie in West-Brabant ....................................... 23 5.1 Methode ......................................................................................................................... 23 5.2 Bestedingen.................................................................................................................... 24 5.3 Werkgelegenheid ........................................................................................................... 25

Bijlage 1 Landelijke R&T standaard............................................................................................... 27

Bijlage 2 Watersportonderzoek passanten................................................................................... 28

Bijlage 3 Toelichting ramen economische impact ........................................................................ 54

Monitor Toerisme West-Brabant; 0-meting

Inleiding In de zomer van 2008 hebben de 19 gemeenten in West-Brabant en Tholen de ‘Strategische Agenda West-Brabant 2008-2011’ vastgesteld. In deze agenda zijn voor toerisme, als ook voor een aantal andere thema’s, doelstellingen vastgesteld:

1. De verbetering van de kwaliteit en de kwantiteit van de wal- en wateraccommodaties in West-Brabant voor de recreatietoervaart zal sterk worden gestimuleerd om daarmee een aanzienlijk langere verblijfsduur van toeristen (20% in 2010) in de regio te bewerkstelligen;

2. Het aantal toeristische en zakelijke overnachtingen is beide in 2015 met 20% toegenomen door onder andere de cultuurhistorische waarden van West-Brabant beter voor het voetlicht te brengen en de zakelijke markt (congressen, seminars, trainingen) te faciliteren;

3. In 2015 hebben de stadscentra in West-Brabant 10% meer bezoekers.

SES West-Brabant voert de regie over de uitvoering van de toeristische doelstellingen en wil de voortgang in het bereiken van deze doelstellingen meten middels een Monitor Toerisme. SES West-Brabant heeft opdracht gegeven een Monitor Toerisme samen te stellen met de volgende doelstelling: Het in beeld brengen van de gasten die West-Brabant bezoeken en het meten van de bestedingen en werkgelegenheid die voortkomen uit toerisme en recreatie in West-Brabant. NHTV internationaal hoger onderwijs Breda / Kenniscentrum (Kust)toerisme is gevraagd de eerste meting van de Monitor Toerisme samen te stellen. Voorliggend rapport toont de resultaten van dit onderzoek en gaat daarbij in op de volgende onderwerpen:

- Aanbodinventarisatie West-Brabant - Vakantiegedrag in West-Brabant - Vrijetijdsgedrag in West-Brabant - Watersportenquête passanten in West-Brabant - Economische betekenis van toerisme en recreatie in West-Brabant

De gegevens in dit rapport hebben betrekking op de 18 gemeenten in West-Brabant, tenzij anders vermeld. Hoewel de ‘Strategische Agenda West-Brabant 2008-2011’ betrekking heeft op West-Brabant plus Tholen, zijn gegevens voor een dergelijke provinciegrensoverschrijdende regio niet beschikbaar in de landelijke onderzoeksbronnen (ContinuVakantieOnderzoek, Centraal Bureau voor de Statistiek, ContinuVrijeTijdsOnderzoek) die in dit rapport worden gehanteerd. Dit rapport is een 0-meting; alleen voor de onderwerpen waarbij voldoende gegevens beschikbaar waren, wordt ingegaan op voorgaande jaren.

Monitor Toerisme West-Brabant; 0-meting 1


1. Aanbodinventarisatie West-Brabant Met behulp van desk research en de aanwezige gegevensbestanden bij VVV’s en gemeenten is in het najaar van 2009 een uitgebreide aanbodanalyse voor West-Brabant samengesteld. Deze gegevens worden vergeleken met reeds bestaande gegevens over het aanbod elders in de provincie (Kenniscentrum, Brabants Bureau voor Toerisme, 2007). Hierbij moet in het oog worden gehouden dat de aantallen van de overige Brabantse regio’s niet volledig up-to-date zijn, maar voor zover bekend hebben hierin geen grootschalige wijzigingen plaatsgevonden. Op onderstaande kaart wordt per regio het aantal bedrijven getoond. Inbegrepen zijn bungalow-parken, campings (zowel regulier als kamperen bij de boer), hotels, pensions, bed & breakfast-adressen, groepsaccommodaties, jachthavens en bedrijven met meerdere soorten accommodatie (bijvoorbeeld een camping met bungalows).

West-Brabant 323 accommodaties

Midden-Brabant 155 accommodaties

Meierij & NO-Brabant 240 accommodaties

Zuidoost-Brabant 327 accommodaties

Van het merendeel van deze bedrijven zijn ook de capaciteitsgegevens bekend, daarmee kan inzicht worden gegeven in het aantal eenheden. Het totale aantal eenheden moet met enige terughoudendheid worden bekeken, omdat de gegevens niet voor alle bedrijven volledig bekend en/of actueel zijn.

West-Brabant

Midden-Brabant

Meierij & NO-Brabant

Zuidoost-Brabant

Brabant totaal

Kamers in hotels/b&b/pensions 2.310 1.770 2.260 3.990 10.330Toeristische standplaatsen 4.110 2.630 3.460 6.500 16.700Vaste standplaatsen 11.040 2.360 3.670 5.410 22.480Vakantiewoningen, chalets e.d. 1.340 410 1.160 1.590 4.500Bedden in groepsaccommodaties

1.610 2.120 2.430 4.700 10.860

Vaste ligplaatsen in jachthavens 7.470 1.310 1.770 70 10.620

Totaal aantal eenheden 27.880 10.600 14.750 22.260 75.490

West-Brabant is in oppervlakte de grootste regio van Brabant: de regio neemt 33% van de totale ruimte in Brabant in beslag. In het toeristische accommodatieaanbod heeft de regio een nog grotere rol: van alle Brabantse verblijfseenheden ligt maar liefst 37% in West-Brabant. Dit wordt vooral veroorzaakt door de grote hoeveelheid vaste standplaatsen op campings en vaste ligplaatsen in jachthavens: West-Brabant herbergt 49,1% van de vaste standplaatsen en maar liefst 70% van de vaste ligplaatsen. Daarnaast heeft de regio 30% van de vakantiewoningen in de provincie, 25% van de toeristische kampeerplaatsen en 22% van het Brabantse hotelaanbod. De regio telt relatief weinig slaapplaatsen in groepsaccommodaties (15%).


2. Vakantiegedrag in West-Brabant Met behulp van landelijk beschikbare onderzoeksgegevens, zoals ContinuVakantieOnderzoek, Statistiek Logiesaccommodaties (CBS) en Statistiek Inkomend Toerisme (CBS en NBTC) wordt inzicht gegeven in het aantal vakantiegasten in West-Brabant, hun overnachtingenaantal, hun logiesvorm, hun bezoekmotief en hun herkomst. 2.1 Vakanties van Nederlanders in West-Brabant Het ContinuVakantieOnderzoek van NBTC-NIPO Research brengt sinds jaar en dag het vakantie-gedrag van de Nederlandse bevolking in beeld. Vier keer per jaar wordt een panel van 6500 Nederlanders gevraagd naar de vakanties die zij hebben ondernomen. Op deze wijze ontstaat een diepgaand inzicht in het vakantiegedrag: bestemmingen, bestedingen, activiteiten et cetera. Het ContinuVakantieOnderzoek wordt hier gebruikt om de vakanties van Nederlanders in West-Brabant te beschrijven. In 2008 ging 82% van de Nederlandse bevolking minstens één keer op vakantie, in 2007 was dat nog 81%. De Nederlanders die in 2008 een vakantie ondernamen, gingen gemiddeld iets vaker op vakantie dan in 2007: gemiddeld 2,8 keer per vakantieganger. In totaal werden er in 2008 bijna 36 miljoen vakanties ondernomen; zo’n 1 miljoen meer dan in 2007. 53% van de Nederlanders ging ten minste één keer op vakantie in eigen land. In totaal brachten Nederlanders 17,5 miljoen vakanties in eigen land door. 62% van de Nederlanders ging minimaal één keer in het buitenland op vakantie, in totaal werden er 18,5 miljoen buitenlandse vakanties ondernomen. Het aantal vakanties in eigen land daalt licht; in de afgelopen vijf jaar (2004-2008) nam het aantal binnenlandse vakanties met 3% af. De vakantieovernachtingen in eigen land daalden in diezelfde periode zelfs met 9% tot een aantal van 91,8 miljoen. Populairste vakantiebestemming in eigen land is Gelderland, gevolgd door Limburg en Brabant. Aantal vakanties in provincie Aantal overnachtingen in provincie

1 Gelderland 3.012.000 1 Gelderland 16.770.000 2 Limburg 2.205.000 2 Limburg 10.419.000 3 Noord-Brabant 2.014.000 3 Noord-Holland 10.238.000 4 Noord-Holland 1.970.000 4 Noord-Brabant 9.796.000 5 Drenthe 1.680.000 5 Drenthe 8.766.000 6 Overijssel 1.480.000 6 Overijssel 8.279.000 7 Zeeland 1.366.000 7 Zeeland 7.811.000 8 Zuid-Holland 1.183.000 8 Friesland 6.874.000 9 Friesland 1.137.000 9 Zuid-Holland 5.700.000

10 Flevoland 490.000 10 Utrecht 3.050.000 11 Utrecht 475.000 11 Groningen 2.126.000 12 Groningen 437.000 12 Flevoland 2.117.000

Totaal 17.449.000 Totaal 91.820.000



In Brabant werden in 2008 2,01 miljoen vakanties doorgebracht. Onderstaand kaartje toont hoe deze vakanties zijn verdeeld over de Brabantse regio’s.

Regio Aandeel vakanties1

Aandeel overnachtingen1

Aandeel accommodaties2

Aandeel oppervlakte

Zuidoost-Brabant 37,6% 38,5% 29,5% 28,7% West-Brabant 27,8% 28,2% 36,9% 33,3% Meierij & NO-Brabant 18,9% 19,7% 19,5% 27,2% Midden-Brabant 17,6% 15,7% 14,0% 10,8%

Brabant totaal 101,8% 102,1% 100% 100%

Van alle vakanties die Nederlanders in Brabant doorbrengen, vindt 28% plaats in West-Brabant. Kijkend naar de oppervlakte van de regio (33%) en het regionale accommodatieaanbod (36%) neemt West-Brabant een relatief klein aandeel van de binnenlandse vakanties en vakantieovernachtingen voor haar rekening.

1 Het totaal telt op tot meer dan 100% omdat de gemeenten Aalburg wordt toegerekend aan zowel West- als

Midden-Brabant en de gemeenten Heusden en Oisterwijk meetellen in zowel Midden-Brabant als de regio Meierij & Noordoost-Brabant.

2 Accommodatieaanbod uitgedrukt in eenheden (zijnde kampeerplaatsen, vakantiewoningen, hotelkamers, ligplaatsen in jachthavens en bedden in groepsaccommodaties). Zie toelichting op pagina 2.

West-Brabant 560.000 vakanties 2,76 mln. overnachtingen

Midden-Brabant 354.000 vakanties 1,54 mln. overnachtingen

Meierij & NO-Brabant 380.000 vakanties 1,93 mln. overnachtingen

Zuidoost-Brabant 759.000 vakanties 3,77 mln. overnachtingen

Bron: CVO


Aantal vakanties West-Brabant Onderstaande diagrammen tonen het aantal vakanties en vakantieovernachtingen van Nederlanders in West-Brabant voor de jaren 2004 tot en met 2008. Hiermee wordt een beeld geschetst van de ontwikkelingen in de afgelopen vijf jaar. In de diagrammen wordt onderscheid gemaakt tussen toeristen en vaste gasten. Vaste gasten zijn mensen met een eigen accommodatie op een vaste locatie, zoals een stacaravan, een seizoensplaats op een camping, een tweede woning of een boot op een vaste ligplaats. Voor vaste gasten geldt dat kan worden aangenomen dat hun aantal relatief stabiel is, de locatie van een stacaravan of tweede woning ligt immers voor vele jaren achtereen vast. Het aantal vaste gasten verandert dus niet zozeer, maar het aantal vakanties dat zij in hun accommodatie doorbrengen wel. Voor toeristische ondernemers geldt dat zij een basisinkomen ontlenen aan vaste gasten. Deze gasten betalen immers een vast bedrag per jaar, ongeacht het aantal keren dat men gebruik maakt van de eigen accommodatie. Het bestedingspatroon tijdens het verblijf ter plaatse is vaak beperkt. Om een goede indruk te krijgen van de ontwikkeling van een bestemming, wordt meestal vooral gekeken naar de ontwikkeling van het aantal vakanties en overnachtingen van toeristen. Door hun gebondenheid aan een bestemming is het vakantiegedrag van vaste gasten immers in mindere mate te beïnvloeden door toeristische productontwikkeling en promotie.

West-Brabant ziet het aantal vakanties en overnachtingen van vaste gasten in de regio fors teruglopen. Daarentegen stijgt het aantal toeristen in de regio licht, dit compenseert de terugloop van vaste gasten voor een deel. De gemiddelde verblijfsduur van toeristen is 5,7 dagen, vaste gasten verblijven gemiddeld 5,2 dagen. 57% van de toeristen komt voor een kort verblijf (2-4 dagen) naar West-Brabant, 30% komt voor een verblijf van 5-8 dagen en 13% blijft langer in de regio. Van de vaste gasten komt maar liefst 66% voor een kort verblijf in West-Brabant, 20% verblijft 5-8 dagen en 14% verblijft 9 dagen of langer.

Aantal vakanties van Nederlanders x 1.000

321

238

318303

177

340

220

353380

292

0

50

100

150

200

250

300

350

400

toeristen vaste gasten

2004 2005 2006 2007 2008

Aantal overnachtingen van Nederlanders x 1.000

1588

1944

1086

21082101

1786

1521

1250

1611

1151

0

500

1000

1500

2000

2500

toeristen vaste gasten

2004 2005 2006 2007 2008Bron: CVO

Accommodatiegebruik In het volgende diagram wordt getoond welke accommodaties worden gebruikt door Nederlanders tijdens hun verblijf in West-Brabant. Hierbij worden cijfers getoond op basis van overnachtingen in de jaren 2004, 2006 en 2008. Vast kamperen (in stacaravans en op seizoensplaatsen) vormt één van de belangrijkste pijlers in het toeristische product. Daarnaast heeft West-Brabant het belang van toeristische vakantiewoningen in de afgelopen jaren enorm zien toenemen. Dit komt voort uit een fors gegroeid aanbod, aanbod dat bovendien jaarrond benut kan worden en derhalve meer overnachtingen kan realiseren dan meer seizoensgebonden accommodaties zoals campings. Ter vergelijking wordt ook het accommodatiegebruik in Brabant getoond, waarbij opvalt dat in de rest van de provincie toeristisch kamperen de voorkeur krijgt boven kamperen op een vaste standplaats.

Accommodatiegebruik West-Brabant

3%

3%

5%

15%

12%

12%

22%

51%

37%

38%

20%

39%

39%

37%

5%

5%

4%3%

25%

3%

4%

7%

4%

6%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

2004

2006

2008

Brabant 2008

Hotels/pensions Toeristisch kamperen Vast kamperen

Toer. vakantiewoningen Tweede woningen OverigBron: CVO


Vakantiespreiding Onderstaand diagram toont het aantal vakanties per maand in 2008 voor West-Brabant en voor Brabant. Zowel de provincie als de regio kent een redelijke brede vakantieseizoen. Brabant kent wel sterke pieken in de vakantiemaanden mei en juli, in West-Brabant zijn daarnaast september en augustus ook belangrijke vakantieperioden. Opvallend is verder dat de voorseizoenmaanden maart en april voor West-Brabant ook relatief belangrijk zijn.

Vakantiespreiding 2008

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

14%

16%

18%

jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

West-Brabant BrabantBron: CVO

Activiteiten tijdens de vakantie De tabel toont de top-10 van vakantie-activiteiten in West-Brabant, Brabant als geheel en Nederland. Het percentage betreft het aandeel Nederlandse vakantiegangers (exclusief vaste gasten) dat bepaalde activiteiten minimaal 1 keer onderneemt tijdens de vakantie.

West-Brabant Brabant Nederland gem. 1 Zwemmen - 55% Wandelen - 58% Uit eten gaan - 62% 2 Tochtje met auto - 54% Uit eten gaan - 54% Wandelen - 60% 3 Wandelen - 54% Zwemmen - 50% Tochtje met auto - 55% 4 Uit eten gaan - 50% Tochtje met auto - 50% Zwemmen - 41% 5 Funshoppen - 34% Funshoppen - 35% Funshoppen - 37% 6 Bezoek natuurgebied - 16% Fietsen - 22% Bezoek natuurgebied - 29% 7 Fietsen - 15% Bezoek natuurgebied - 21% Fietsen - 29% 8 Bezoek pretpark - 13% Bezoek pretpark - 17% Bezoek bezienswaardigheden - 20%9 Zonnebaden - 12% Bezoek dierentuin - 14% Bezoek strand - 19%

10 Bezoek dierentuin - 10% Uitgaan - 11% Uitgaan - 11% Bron: CVO

Opvallend genoeg is zwemmen de meest ondernomen vakantie-activiteit in West-Brabant, gevolgd door een tochtje met de auto en wandelen. Hiermee ontbreekt “uit eten gaan in een restaurant” in de top-3 van West-Brabant, landelijk gezien is dit de activiteit die door het grootste aantal vakantiegangers wordt ondernomen. Kijkend naar de top-10 van vakantie-activiteiten blijkt dat nagenoeg alle activiteiten in West-Brabant in mindere mate worden ondernomen: dit geldt voor wandelen, fietsen, bezoek van attracties en bezoek van natuurgebieden. Het bezoek van bezienswaardigheden (monumenten, kerken, kastelen, historische stadscentra) komt zelfs niet in de top-10 van activiteiten voor, terwijl West-Brabant zich toch laat voorstaan op haar cultuurhistorie.


Profiel van Nederlandse vakantieganger Bij de kenmerken van Nederlandse vakantiegangers wordt ingezoomd op toeristische gasten in West-Brabant. Over vaste gasten zijn minder gegevens beschikbaar, van de aanwezige data is een korte compilatie opgenomen aan het einde van deze paragraaf. Herkomst toeristische gast In deze tabel wordt de top-5 van herkomstprovincies weergegeven. In West-Brabant is Zuid-Holland een zeer belangrijk herkomstgebied, op afstand gevolgd door Noord-Holland en Brabant. Dezelfde herkomstprovincies vormen de top-3 voor de provincie Brabant als vakantiebestemming en voor “lekker weg in eigen land”. Het belang van Zuid-Holland is hierbij echter minder groot.

West-Brabant Brabant NL gem.

1. Zuid-Holland (36%) Zuid-Holland (26%) Zuid-Holland (22%) 2. Noord-Holland (15%) Brabant (20%) Brabant (14%) 3. Noord-Brabant (14%) Noord-Holland (14%) Noord-Holland (14%) 4. Gelderland (8%) Gelderland (11%) Gelderland (12%) 5. Limburg (7%) Limburg (7%) Utrecht (8%)

Bron: CVO

Leeftijd toeristische gast In onderstaand diagram wordt de leeftijd van Nederlandse vakantiegangers in West-Brabant getoond en vergeleken met de leeftijd van de gemiddelde vakantieganger in Brabant en eigen land. Meest opvallend is de grote oververtegenwoordiging van 0-12 jarigen in West-Brabant en, in mindere mate, Brabant. West-Brabant trekt opvallend weinig senioren, dit wordt veelal als een kansrijke markt gezien.

Leeftijd toeristen

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

0-12 jaar 13-17jaar

18-24jaar

25-34jaar

35-44jaar

45-54jaar

55-64jaar

65 ofouder

West-Brabant Brabant NL gem. Bron: CVO



Gezinssamenstelling toeristische gast Onderstaand diagram toont de gezinssamenstelling van Nederlandse vakantiegangers in West-Brabant en Brabant versus de gezinssamenstelling van de gemiddelde Nederlander die in eigen land op vakantie gaat. Opvallend is de oververtegenwoordiging van jonge gezinnen in West-Brabant. Voor de gehele Delta geldt dat er relatief veel gezinnen met tieners hun vakantie vieren. Ook hier blijkt

weer dat de regio - vergeleken met de rest van Nederland - in mindere mate populair is bij senioren.

Reisgezelschap toeristische gast Hieronder wordt weergegeven met hoeveel personen men in West-Brabant, Brabant en Nederland

eps-op vakantie gaat. Opvallend is het aanzienlijke aandeel grote groepen in West-Brabant, mogelijk wordt dit veroorzaakt door bungalowparken met grote meerpersoonswoningen. Gemiddelde grogrootte in West-Brabant bedraagt 5,2 personen, in Brabant is dat 4,6 en in Nederland 4,0 personen.

Gezinssamenstelling toeristen

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30%

Gezin, kind. < 6 jr

Gezin, kind. < 6 jr en kind. > 6 jr

Gezin, kind. 6-13 jr

Gezin, kind. 6-13 jr en kind.> 13 jr

Gezin, kind. > 13 jr

Stel < 35 jr

Stel 35 - 55 jr

Stel > 55 jr

Alleenwonend < 65 jr

Alleenwonend > 65 jr

West-Brabant Brabant NL gem.Bron: CVO

Reisgezelschap toerist

19%

21%

33%

29%

32%

29%

10%

15%

14%

40%

19%5%

6%

3%

27%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

West-Brabant

Brabant

NL gem.

1 persoon 2 personen 3-4 personen 5-6 personen 7+ personenBron: CVO


Vaste gasten Onderstaande gegevens over vaste gasten hebben betrekking op het jaar 2007 en zijn afkomstig uit het ContinuVakantieOnderzoek. West-Brabant telt zo’n 40.000 vaste gasten uit Nederland. Het merendeel van hen bezit een stacaravan in de regio of maakt gebruik van een seizoensplaats op een camping. 74% van de vaste gasten komt uit Zuid-Holland, 11% uit Brabant en 9% uit Gelderland. Qua leeftijd en gezinssamenstelling blijkt dat veel senioren een eigen vakantie-accommodatie in West-Brabant hebben, evenals jonge gezinnen.

Klanttevredenheid Nederlandse toeristen De vakantiegangers zijn gevraagd een rapportcijfer te geven voor een aantal aspecten van hun vakantie. Er is gevraagd naar de kwaliteit van de dienstverlening / service, bijvoorbeeld op de receptie, in winkels en in horecagelegenheden. Daarnaast is gevraagd naar de kwaliteit van de accommodatie waar men overnacht heeft en een oordeel over het prijsniveau van horeca en boodschappen. Ten slotte heeft de vakantieganger een algemeen oordeel over de vakantie gegeven. De kwaliteit van de dienstverlening wordt West-Brabant en Brabant wat lager beoordeeld dan het Nederlands gemiddelde. De kwaliteit van de accommodaties blijft in West-Brabant en Brabant eveneens wat achter bij het Nederlands gemiddelde. Het prijsniveau van de horeca en de boodschappen wordt in West-Brabant niet anders beoordeeld dan elders in Nederland. Het algemene oordeel over de vakantie in West-Brabant is een prima 7,9.

Kwaliteit dienstverlening

Kwaliteit accommodatie

Prijsniveau horeca

Prijsniveau boodschappen

Algemeen oordeel

West-Brabant 7,3 7,6 7,0 6,9 7,9 Brabant 7,5 7,6 6,9 6,8 8,0 NL gem. 7,8 7,8 7,0 6,9 8,1

Bron: CVO

Leeftijd vaste gasten

0-5 jaar; 6%

6-18 jaar; 12%

19-29 jaar; 1%

30-39 jaar; 16%

40-49 jaar; 12%

50-64 jaar; 34%

65 jaar en ouder; 19%

Bron: CVO


2.2 Vakanties van buitenlanders in West-Brabant

tiek (CBS) meet met haar Statistiek Logiesaccommodaties (SLA) het Het Centraal Bureau voor de Statisgebruik van (alléén) toeristische logiesaccommodaties in Nederland. Hiervoor wordt een steekproef getrokken uit het bestand van verblijfsaccommodaties in Nederland, deze bedrijven worden maandelijks gevraagd naar het aantal gasten, het aantal overnachtingen en de herkomst van hun gasten. Doordat de gegevens via accommodaties worden verzameld en niet via de consument, zijn de gegevens niet vergelijkbaar met de cijfers van het ContinuVakantieOnderzoek. Het CBS stelt de onderzoeksgegevens van de SLA beschikbaar voor Nederland, de provincies en COROP-gebieden. De gegevens van het CBS worden hier gebruikt om buitenlandse gasten in het COROP-gebied West-Brabant in beeld te brengen. Het COROP-gebied West-Brabant wijkt af van de gebiedsafbakening zoals die in dit rapport wordt gebruikt; de gemeenten Aalburg, Alphen-Chaam, Baarle-Nassau, Werkendam en Woudrichem maken geen deel uit van het COROP-gebied. Toch wordt hiermee een indruk gegeven van het verblijfstoerisme van buitenlanders in de regio. Het inkomend toerisme in Nederland vertoont, na een enkele jaren van groei, een terugloop in 2008. Het aantal buitenlandse gasten daalde in 2008 met 9% ten opzichte van 2007, het overnachtingen-aantal daalde met 10% naar ruim 25 miljoen overnachtingen. Onderstaande tabel toont het aantal buitenlandse gasten en hun overnachtingen per provincie. Aantal vakanties in provincie Aantal overnachtingen in provincie 1 Noord-Holland 5.212.200 1 Noord-Holland 10.820.800 2 Zuid-Holland 1.370.700 2 Zuid-Holland 3.547.700 3 Limburg 740.800 3 Zeeland 2.926.600 4 Noord-Brabant 693.700 4 Limburg 2.095.900 5 Zeeland 617.100 5 Noord-Brabant 1.757.900 6 Gelderland 348.600 6 Gelderland 943.300 7 Utrecht 320.200 7 Friesland 887.800 8 Overijssel 240.300 8 Utrecht 597.000 9 Friesland 225.300 9 Overijssel 592.200 10 Drenthe 114.200 10 Flevoland 410.700 11 Flevoland 111.200 11 Drenthe 390.400 12 Groningen 110.100 12 Groningen 297.200 Totaal 10.104.300 Totaal 25.267.500

Bro Brabant telt bijna 700.000 buitenlandse gasten. 22% daarvan verblijft in West-Brabant: 155.000gasten, die gezamenlijk 359.000 overnachtingen doorbrengen in de regio. De gemiddelde verblijfs-duur in West-Brabant is 2,3 nachten, korter dan de gemiddelde verblijfsduur van 2,8 nachten in

n: CBS

rige mpings

per n gemiddeld 1,8 nachten.

e verblijfsduur van de buitenlandse gasten van de verblijfsrecreatie is gemiddeld 4,6 nachten. De buurlanden zijn r : ongev ek d (26%) elgië (23%). Di ldt ook voor West-Brabant: 2 n de gaste mt u nd, 17% uit Bel elaas zijn de vens ontoereikend voor een re analyse e herkomst van buitenlandse gasten in de regio.

Brabant. 83% van de buitenlandse gasten in West-Brabant kiest voor een hotel als accommodatie, de ove17% verblijft in verblijfsrecreatieve accommodaties in de regio - zoals bungalowparken, camet toeristische standplaatsen en groepsaccommodaties. De verblijfsduur verschilt sterkaccommodatietype: de buitenlandse hotelgasten in West-Brabant verblijveD

belangrijke herkomstgebieden voo Brabant eer de helft van d gasten omt uit Duitslan en B t ge 8% va n koit Duitsla gië. H gege nade van d


3 rijetijds drag in est-B bant . V ge W ra 3.1 Uitstapjes in West-Brabant Het ContinuVrijeTijdsOnderzoek van NBTC-NIPO Research brengt het vrijetijdsgedrag van de Nederlandse bevolking in beeld. Wekelijks wordt een groep Nederlanders gevraagd naar de vrijetijds-activiteiten die zij hebben ondernomen. Op deze wijze ontstaat een goed beeld van het vrijetijds-gedrag: activiteiten, bestemmingen, bestedingen, et cetera. Aan het einde van het onderzoeksjaar worden 5.000 Nederlanders gevraagd welke vrijetijdsactiviteiten zij in het voorbije jaar hebben ondernomen en hoe vaak men dat heeft gedaan. Zo ontstaat inzicht in de omvang van de markt. Het ContinuVrijeTijdsOnderzoek wordt hier gebruikt om het dagtoerisme van Nederlanders in West-Brabant te beschrijven. Hierbij wordt aangesloten op de definitie van “uitstapjes” in de Landelijke R&T standaard (zie bijlage 1). Uitstapjes zijn recreatieve activiteiten waarvoor men ten minste twee uur van huis is zonder dat daarbij een overnachting elders plaatsvindt. In de periode april 2008 t/m maart 2009 ondernam de Nederlandse bevolking 1.420.301.000 uitstapjes: iets meer dan 1,42 miljard recreatieve activiteiten waarvoor men ten minste twee uur vahuis is zonder dat daarbij een overnachting elders plaatsvin

n dt.

uitstapjes die Nederlan t en in st-B -Brabant miljoen uit men. ten n en funs tegor n u meest wordeern recreatie o a ele eëren in een par

jes met d ij uitgaan g activiteiten als uit en bezoek en

eels nt B Totaal

Onderstaand overzicht toont de ders ondernemen in totaal, in BrabanWe rabant. In West

aworden ruim 63,9 stapjes onderno

tBui recreatie, uitgaiten

hoppen zijn de ca ieë itstapjes die he recr

n ond omen. Bu mvat activiteiten als w nd n, fietsen, k of aan het water en toertocht

t, cafée auto of motor. B aat het om ten gaan

in ee restauran op het terras zitten.

D ector West-Braba rabant

Buite 87.9 092.200 475.1nrecreatie 19.7 00 66. 18.000Uitga 80.0 6.900 320.3an 14.9 00 51.04 85.000Funsh 22.9 1.500 192.5oppen 11.9 00 29.73 35.000Attra 39.9 3.600 153.4cties 5.4 00 25.07 44.000Cultuur 90.1 12.801.600 3.9 00 96.529.000Evenementen 3.439.700 13.190.000 93.674.000Wellness / beauty / ontspanning 2.173.700 6.597.100 37.373.000Waterrecreatie en -sport 1.779.600 3.827.700 36.387.000Sportwedstrijden bezoeken3 1.035.600 3.258.700 14.857.000

Totaal 63.952.900 211.619.300 1.420.301.000Bron: CVTO

3 Hierbij worden alleen professionele sportwedstrijden meegeteld, het bezoek aan amateursport telt niet mee.


56% van alle uitstapjes worden binnen 10 kilometer van de woning ondernomen, dus inwoners van een regio zorgen voor het overgrote deel van de uitstapjes in diezelfde regio. Het aantal uitstapjes is

van alle uitstapjes die Brabant worden ondernomen. Dit is iets meer dan op basis van het inwonertal verwacht zou orden: 28% van de Brabanders woont in de regio West-Brabant. Dit kan meerdere redenen

en van West-Brabant gemiddeld meer uitstapjes per jaar ndernemen. Een andere mogelijkheid is dat West-Brabant veel bezoekers trekt van buiten de regio.

dus sterk gerelateerd aan het inwoneraantal van een regio. In West-Brabant worden ruim 63,9 miljoen uitstapjes ondernomen. Dit is 30%inwhebb ; zo is het mogelijk dat inwonerso Door het West-Brabantse aandeel in de uitstapjes van Nederlanders te vergelijken met het West-Brabantse aandeel in de Brabantse en Nederlandse bevolking wordt zichtbaar welke uitstapjes relatief veel of juist relatief weinig worden ondernomen in de regio. Dit wordt weergegeven in onderstaande tabel.

Positie in Nederland Positie in Brabant

Aandeel in bevolking 4,1% 28,0%

Buitenrecreatie 4,2% 29,9%Uitgaan 4,7% 29,3%Funshoppen 6,2% 40,1%Attracties 3,5% 21,7%Cultuur 4,1% 31,2%Evenementen 3,7% 26,1%Wellness / beauty / ontspanning 5,8% 32,9%Waterrecreatie en -sport 4,9% 46,5%Sportwedstrijden bezoeken 7,0% 31,8%

Totaal uitstapjes 4,5% 30,2%Bron: CVTO

Opvallend is dat West-Brabant ten opzichte van alle uitstapjes van Nederlanders hoog scoort voor h n (professionele) sportw shopp lness. Kijken e positie van de re n Brabant zijn watersport en groepen ui e relatiefWest-Brabant worden ondernomen. Hiervoor werd ingegaan op categorieën van u wordt in activiteo . De top-10 van uitstapjes in de re volgt:

ant ant

et bezoek aa edstrijden, fun en en wel d naar dgio binne cultuur de tstapjes di veel in

itstapjes, nu gegaan op de iten die men nderneemt gio luidt als

West-Brab Brab

1. Gewinkeld in binnenstad 9.122.000 25.881.100 2. Wandeling voor plezier 6.874.900 25.489.000 3. Fietstocht voor plezier 5.481.900 18.749.400 4. Uit eten in restaurant / eetcafé 4.834.100 17.422.800 5. Bar/café bezoek 4.203.000 14.304.300 6. Recreëren niet aan water 3.131.300 9.127.600 7. Op terras zitten 3.053.800 10.012.600 8. Toertochtjes met de auto 3.041.600 8.647.600 9. Kinderboerderij 1.446.600 2.881.100 10. Jaarmarkt / braderie / corso 1.295.600 3.481.000

Bron: CVTO


Winkelen in de binnenstad is verreweg het meest ondernomen uitstapje in West-Brabant, gevolgd door wandelen en fietsen. Ook horecabezoek is goed vertegenwoordigd in deze ranglijst, met restaurantbezoek op de vierde plaats, cafébezoek op de vijfde plek en het zitten op een terras op de

meer

est-Brabant in Brabant achterblijft.

zevende plaats. Ook op activiteitenniveau kan weer een vergelijking gemaakt worden van de relatieve positie van West-Brabant in de provincie. In onderstaande tabel staan in de linkerrij de uitstapjes waarvan dan de helft in de regio wordt ondernomen, in de rechterrij staan uitstapjes waarbij het aandeel van W

Groot aandeel West-Brabant Klein aandeel West-Brabant

Tocht met rondvaartboot (100%) Dierentuin / vogelpark / zeeaquarium (0%) Surfen (100%) Attractiepark / pretpark (6%) Kuurbaden (100%) rty (1Dance- / housepa 3%) Ballonvaart ondernomen (100%) Galerie of atelier be (14%) zocht Factory Outlet Center (86%) Beurs / tentoonstelling / show (14%) Ballet / dansvoorstelling bezocht (78%) Kerstmarkt (16%) Varen met motorboot / jacht (64%) Kermis (17%) Casino, speelhal e.d. (62%) Zonnebank (19%) Bezoek aan oudheidkundige objecten (62%) Toertochtjes me otor (19%) t de mMonument / bezienswaardigheid bezocht (53%) Speeltuin (19%) Toneelvoorstelling bezocht (52%)

Bro V zijn te verklaren vanuit het aanwezige vrijetijdsaanbod in de regZo is West-Brabant de meest waterrijke regio binnen de provincie, hiermee is het grote aandetochtjes met een rondvaartboot, surfen en varen met een motorboot goed te verklaren. He

heater in Breda is één van de grotere theaters, waardoor toneel- en balletvoorstellingen relatief

oor est-Brabant, deze parken zijn elders in de provincie gevestigd.

n: CVTO

eel van bovenstaande zaken io. el van

t Chassé Tveel bezoekers trekken. Ook het Bredase Holland Casino trekt veel uitstapjes en Factory Outlet Center Rosada is de enige in de provincie. Aan de rechterzijde is het achterblijvende bezoek aan dierenparken en pretparken verklaarbaar dhet nauwelijks aanwezige aanbod in W De bestedingen die samenhangen met de uitstapjes in West-Brabant worden beschreven in hoofdstuk 5.


3.2 Bezoekersaantallen attracties, musea en evenementen In samenwerking met de gemeenten en VVV’s in de regio en gebruikmakend van de beschikbare gegevens bij Vrijetijdshuis Brabant zijn bezoekersaantallen voor attracties, musea en evenementen in

est-Brabant in beeld gebracht. Onderstaand overzicht toont de bezoekersaantallen van 10.000 en Whoger voor de jaren 2007 en 2008. Naam Plaats 2007 2008 Factory Outlet Center Rosada Roosendaal gg 1.200.000Breda Jazz Festival Breda 270.000 275.000

--- 200.0000.0000.000

76.000 76.000inneken 55.000 75.000

.000 70.00069.000

gg 65.000Biesbosch Bez 17.464 60.000

--- 60.00040.000 60.000

74 56.372oom 60.000 55.000

Oosterhout 50.000 50.000Bloemencorso 65.810 Winteractiviteiten Bergen op Zoom 40.000

ppique Breda --- 40.000000

-000000

Roosendaal gg 35.000

erhout Oosterhout 35.000 35.00030.000

Chaam 20.000 25.000Breda 17.500 21.000

harigendag Breda 17.500 20.000Vlaggetjesdagen Drimmelen 20.000 20.000Tranen van Van Cooth Breda 17.500 19.000Maria Ommegang Bergen op Zoom 12.000 15.000Smaakvol Breda Breda 25.000 15.000Open Monumentendag Breda 13.500 14.500Bierreclamemuseum Breda 14.200 14.000Cultuurfestival Bergen op Zoom 10.200 14.000Jaarmarkt Den Hout 12.000 12.000Van Gogh Huis Zundert 12.000 12.000Speelgoedmuseum Op Stelten Oosterhout 10.315 12.000Arboretum Oudenbosch 10.431 11.103Concours Hippique Bergen op Zoom 10.000 10.000De Zoomerspelen (klank- en lichtspel) Bergen op Zoom 10.000 10.000

Serious Request Breda Grote/O.L. Vrouwe Kerk

abbenfoor Breda 75.000 11

0.000 10Bourgondische KrRederij Zilvermeeuw

Bergen op Zoom 10Drimmelen

Zomerfeest Bruisend G Breda Breda Ballon Fiesta Breda 65Bredase Singelloop Breda 67.500 Basiliek Oudenbosch

oekerscentrum Breda Photo (tweejaarlijks)

Drimmelen Breda

Harley Dag Breda Stadspaleis Het Markiezenhof Bergen op Zoom 53.9Jazz Weekend Bergen op ZFloralia festival

Zundert 46.02645.000

Breda HiDraai van de Kaai Roosendaal 40.000 40.Reuzenstoet Bergen op Zoom 40.000 40.000Graphic Design Festival (tweejaarlijks) Breda 40.000 --Graphic Design Museum Breda --- 39.Breda's Museum Breda 29.000 38.Skydive Roosendaal Breda Barst, Popfestival Breda 22.000 35.000Muziek op 't Wilhelminaveld Bergen op Zoom 40.000 35.000Parkfeest OostZwaluwse Havenfeesten Lage Zwaluwe 22.000 Acht van ChaamHaagse Beemdenloop Rood


4. Watersportenquête passanten West-Brabant Watersport heeft een bijzondere positie in het toeristisch-recreatieve beleid van West-Brabant. Er wordt een groot aantal activiteiten ondernomen om deze branche te stimuleren en er is een pecifieke beleidsdoelstelling geformuleerd ten aanzien van de verblijfsduur van watertoeristen.

echter in slechts beperkte mat kbaar in lan e voldoende inzicht te bieden i eling van het wa oe

oek uitgevoerd bij passanten in de regio.

zijn verzocht om medewerk eiden v quê. 24 van de in totaal 43 aanwezige ja de regio West-Brabant w

onderzoek. Op onderstaande kaart is zichtbaar dat meeg alle vaarroutes in de regio beslaan passanten in het aarge

t het onderzoek. emende havens hebben in de maanden juli, augu mber vragenlijsten vers

indelijk zijn er 480 enquêtes gezonde sultatlp van SPSS.

jachthavens over de regio

oogle

sCijfers over watersport zijn e beschi delijkgegevensbronnen. Om toch n de ontwikk tert risme in West-Brabant is in de zomer van 2009 een onderz 4.1 Aanpak Jachthavens in West-Brabant ing bij het verspr an de en tes onder hun passanten chthavens in aren bereid mee te werken aan het de deelne nde jachthavens nageno , zodat gehele v bied bereikt werden meDe deeln stus en septe preid onder hun passanten en uite ingevuld retour n. De re en zijn geanalyseerd met behu

Figuur: Spreiding deelnemende

Bron: G Maps


4.2 Resultaten Hieronder worden de belangrijkste resultaten van het watersportonderzoek getoond, in bijlage 1 w

orden alle resultaten weergegeven.

Profiel passanten en hun boot Kijkend naar de leeftijd van de schipper valt op dat het aantal 50-plussers erg hoog is, namelijk 68%. In het Deltagebied ligt dit percentage op 54% en in andere onderzochte vaargebieden is dit gemiddeld 39%.

Leeftijd passanten West-Brabant

60 jaar en ouder

3% 30-39 jaar8%

39% 40-49 jaar21%

50-59 jaar29%

tot 30 jaar

62% van de passanten vaart met 2 personen aan boord, 15% met 3 personen en 18% met 4 personen. 30% van de respondenten vaart met kinderen aan boord. Dit is een beduidend lager percentage dan de 43% in het Deltagebied, maar het komt nagenoeg overeen met eerdere onderzoeken in de Randmeren (37%), het IJsselmeergebied en de Waddenzee (21%) en Friesland (33%). Van de passanten met kinderen heeft ruim 60% kinderen tussen de 6 en 12 jaar aan boord. Passanten in West-Brabant varen met hun eigen boot (98%), een boot huren of lenen komt slechts sporadisch voor. 60% vaart op een motorboot, 34% op een zeilboot en 4% op een platbodem. Het onderzoek bevestigt het beeld dat hoe ouder de respondent is, hoe groter de kans is dat hij een motorboot heeft en minder vaak op een zeilboot vaart in vergelijking met de jongere respondenten. Bijna 92% van de toervaarders vaart op een kajuitboot. De gemiddelde bootlengte bedraagt 10,2 meter. De passanten in West-Brabant varen gemiddeld 55 dagen op jaarbasis. 19% van deze vaardagen brengt men door in West-Brabant. Het Deltagebied is onder de respondenten het

ier brengt hij namelijk 21% van zijn vaardagen door. De respondenten met een motorboot varen gemiddeld vaker in West-Brabant dan de schippers met een zeilboot.

meest populair. H


Herk st passantenom 4%

st-Brabant komt tijdens een vaarvakantie. Dit percentage is eel hoger dan bijvoorbeeld in het Deltagebied, waar 49% van de passanten ook daadwerkelijk een

agebied. Het merendeel van de toervaarders in West-Brabant heeft

16% van de passanten heeft een vaste zomerligplaats in de regio West-Brabant; dit betekent dat 8vanuit een andere regio naar / door Wevvaste ligplaats heeft in het Delteen vaste zomerligplaats voor hun boot in Zuid-Holland (23%) of in het Deltagebied (17%).

Vaste ligplaats van de boot

Overig Brabant9%

Deltagebied17%

Binnenwater Zuid-Holland

22%

IJssel-/ Markermeer/ Randmeren

9%

Overig Nederland

19%

Hollandse Noordzeekust

1%

West-Brabant16%

Buitenland4%

Geen vasteligplaats

3%

De meeste passanten in dit onderzoek wonen in Zuid-Holland (30%). Dit komt overeen met het fedat de meeste passanten in West-Brabant ook hun vaste ligplaats in Zuid-Holland hebben. 21% vade deelnemers komt uit Brabant. Maar liefst 15% van de respondenten is afkomstig uit het buitenland. Dit betreft voornamelijk mensen uit België en Duitsland.

it n

Woonplaats passant

30%

Brabant21%Buitenland

15%

Noord-Holland8%

Zeeland

Zuid-HollandUtrecht

5%

Limburg3%

Overig NL5%

Gelderland7%

6%


Kenmerken vaartocht

Om inzicht te verkrijgen in de vaarbewegingen van de passanten in West-Brabant, is hen gevraagd aan te geven in welke haven zij zich op het moment van deelname aan het onderzoek bevonden. Vervolgens is hen gevraagd in welke haven de vorige overnachting heeft plaatsgevonden en in welke haven zij de volgende nacht zullen doorbrengen. Het Hollands Diep wordt het meest intensief bevaren door de passanten en de route die het meest bevaren wordt, bestaat uit het Volkerak, het Hollands Diep, de Biesbosch en de Amer. De smallere vaarwateren in de regio, zoals Mark en Dintel, de Roosendaalse & Steenbergse Vliet worden door de toervaarders minder intensief bevaren. Willemstad blijkt veruit de meest bezochte havenstad, gevolgd door de plaatsen Drimmelen en Dinteloord.

Bron: Google Maps

Het merendeel van de passanten in West-Brabant (56%) houdt in de periode juli, augustus en september een vaartocht van meer dan 16 dagen. Slechts 1,7% houdt een dagtocht. 40% van de deelnemers verblijft 2 tot 4 dagen in West-Brabant. Naast West-Brabant brengt 50% van de respondenten tijdens hun vaartocht ook een bezoek aan het Deltagebied en 45% aan de binnenwateren van Zuid-Holland.


Bijna 83% van de toervaarders in de regio West-Brabant brengt hun overnachtingen door in een

de ze stad aan als hun favoriete stad. De Biesbosch en het Hollands

iep blijken de meest favoriete vaarwateren te zijn in West-Brabant onder de respondenten met

jachthaven. 16% overnacht bij een aanlegplaats in het buitengebied en slechts 1% van de respondenten overnacht op de wal. Uit dit onderzoek blijkt dat Willemstad erg populair is onder de respondenten. Ruim 43% van passanten in West-Brabant wijst deDrespectievelijk 29% en 24% van de stemmen. Bestedingen Gemiddeld besteden de passanten in West-Brabant € 112 euro4per dag. Dit totaalbedrag heeft

betrekking op gemiddeld 2,7 personen en betekent een gemiddelde besteding van € 42 euro per persoon per dag. Het meeste geld wordt uitgegeven in de horeca en besteed aan brandstof en andere scheepsbenodigdheden.

4 Door afrondingsverschillen tellen de afzonderlijke bedragen in de grafiek op tot € 113 in plaats van € 112.

Gem. bestedingen per boot per dag4

€ 30

€ 29

€ 21

€ 15

€ 12

€ 4

€ 0

€ 2

€ 112

€ 0 € 20 € 40 € 60 € 80 € 100 € 120 € 140

Bezoek horeca

Brandstof en andere scheepsbenodigdheden

Boodschappen

Overnachting/havengelden

Recreatief winkelen

Vrijetijdsactiviteit(en)

Brug- en sluisgeld

Overig

Totaal


Waardering West-Brabant Aan de passanten is gevraagd aan te geven welke aspecten men belangrijk vindt bij een vaop een 5-puntschaal van ‘’helemaal niet belangrij

argebied, k’’ (1) tot ‘’erg belangrijk’’ (5). Met een gemiddelde

an 4,4 vinden de passanten in West-Brabant over het algemeen de kwaliteit van de algemene

t men minder belang.

de passanten gevraagd hun waardering te uiten over een aantal aspecten van het en

ikt denten eraan hechten.

De kwaliteit van de algemene voorzieningen bij een jachthaven vinden de respondenten het meest van belang en zij beoordelen dit aspect met een score van 4,4 (5-punt schaal). Veiligheid, rust en natuur zijn andere belangrijke aspecten, het onderzoek toont aan dat deze vier aspecten zeer goed gewaardeerd worden in de regio West-Brabant. Bij twee aspecten valt op dat de waardering achterblijft bij het belang: het aanbod van jachthavens wordt als belangrijk (4,0) ervaren, maar de waardering is minder hoog (3,0). Dit geldt ook voor “aanlegplaatsen in buitengebied’’, het belang (3,7) hiervan is hoger dan de waardering (3,1). Dit wordt nadrukkelijk bevestigd door de respons op de hartenkreet. Aan het eind van het onderzoek heeft de respondent namelijk de gelegenheid gekregen om een hartenkreet voor het vaargebied West-Brabant op te schrijven. Het meest genoemd is dat er te weinig aanlegplaatsen zijn in het buitengebied. Anderen vinden dat de regelgeving beter gehand-haafd moet worden. Sommige passanten vinden het prima zoals het nu is en volgens hen is er geen verandering nodig. Ten slotte vinden enkele toervaarders dat er meer jachthavens zouden moeten komen in deze regio en dat er meer activiteiten aangeboden zouden moeten worden in de havens. Het gemiddelde rapportcijfer wat de passanten toekennen aan de regio West-Brabant is een 7,3.

vvoorzieningen van een jachthaven het meest belangrijk. Uit het onderzoek blijkt tevens dat de respondenten veiligheid, rust en de natuur hoog in het vaandel hebben staan, net als een goed aanbod van jachthavens. Aan de kwaliteit van de recreatieve voorzieningen van een jachthaven ende aanwezigheid van vrijetijdsactiviteiten hech Vervolgens is vaargebied West-Brabant op een 5-puntschaal van ‘’slecht’’ (1) tot ‘’goed’’ (5). Wanneer belang waardering met elkaar gecombineerd worden, wordt duidelijk of belangrijke aspecten ook goed beoordeeld worden. Dit wordt getoond in onderstaande grafiek, waarbij de aspecten gerangschzijn naar het belang dat de respon

Belang aspecten vaargebied vs. waardering West-Brabant

0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5 5

Kwaliteit (jacht)havens: algemene voorzieningenVeiligheid

RustNatuur

Aantrekkelijke steden/dorpenPassantentarieven

Aanbod (jacht)havensAfwisseling vaargebied

Aanlegplaatsen in buitengebiedWinkelen

(Actuele) toeristische informatievoorzieningCombinatie pleziervaart-beroepsvaart

Kwaliteit (jacht)havens: recreatieve voorzieningenVrijetijdsactiviteiten in de regio

Belang Waardering


5. Economische betekenis van toerisme en recreatie in West-Brabant In de voorgaande hoofdstukken is een beeld geschetst van de vakanties, vrijetijdsactiviteiten en watersportvakanties die in West-Brabant worden ondernomen. In dit hoofdstuk wordt beschreven welke economische impact voortkomt uit deze vakanties en vrijetijdsactiviteiten in de regio.

d

enten in West-Brabant gehanteerd. In de uitvoering van dit onderzoek is nauw samengewerkt met ZKA. Schema 1: Methodiek raming economische betekenis toerisme

Input: overnachtingen en bezoekersaantallen en/of capaciteit

5.1 Methode De economische betekenis van toerisme in West-Brabant - uitgedrukt in bestedingen en werkgelegenheid - is geraamd door middel van toepassing van de methodiek zoals die gehanteerwordt in het ZKA Impactmodel van ZKA Consultants & Planners in Breda, dat hieronder schematischis weergegeven. Dit model wordt reeds door diverse geme

x Bestedingen per persoon per categorie (naar sectoren)

= Output: bestedingen (totaal en naar sectoren)

-/- BTW/accijns desbetreffende sector

-/- Inkooppercentage desbetreffende sector

_ Finale omzet per sector

x Arbeidscoëfficiënten per sector

= Output: Werkgelegenheid in FTE's (direct naar sectoren en indirect via multiplier)

De bestedingen worden berekend op basis van overnachtingen in de verblijfstoeristische sector en

risme

vrijetijdsactiviteiten en bezoekersaantallen voor wat betreft de dagtoeristische sector. Beide sectoren zijn als volgt nader afgebakend.

Verblijfstoerisme Dagtoe

Hotels (inclusief pensions en B&B) Buitenrecreatie Bungalows Uitgaan Toeristisch kamperen Funshoppen Vast kamperen Attractiebezoek Watersport (passanten) Cultuur Watersport (vaste ligplaatshouders) Evenementenbezoek Overige accommodaties Wellness/beauty/ontspanning Waterrecreatie en -sport Sportwedstrijden bezoeken


Het a tal overnachtingen in verblijfsaccommodaties is vastgesteld aan de hand van meerderebronnen, waaronder het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), het ContinuVakantieOnderz

an oek

m (Kust)toerisme en de resultaten van n in de verblijfstoeristische sector

ordt voor de meeste categorieën bepaald door het aantal overnachtingen per categorie te

s ders) is

nigszins afwijkend: de omvang van de bestedingen in de sector logies is berekend door het aantal n resp. ligplaatsen te vermenigvuldigen met het jaartarief. De bestedingen in de

et aantal

r activiteit van 2 uur is gehanteerd. oor vrijwel alle categorieën geldt dat alleen de binnenlandse bestedingen zijn berekend (aan de

). Voor de activiteit fu entraties in de regio wel berekend. De winkelconcentraties zijn afgebakend tot de binnensteden van Bergen op Zoom, Breda, Oosterho in Roosendaal. Aangezien deze gemeenten aangeven pas vanaf 2010 gegevens te hebben over het buitenlands bezoek aan hun winkelconc tenlands winkelbezoek een aandeel van 5% van het totaal aantal winkelb eken van funshoppers uitmaakt. Om de werkgelegenheidseffecten te kunnen ram ordt gebruik gemaakt van de bestedingen, die zijn verdeeld over de volgend Logies; Horeca; Detailhandel; Entree (entreegelden, fietshuur, Vervoer.

.2 Bestedingen

2008 (CVO), accommodatiegegevens van NHTV / Kenniscentrutelefonische interviews door ZKA. De omvang van de bestedingewvermenigvuldigen met de bestedingen per overnachting. De bestedingsprofielen per overnachting zijn opgesteld op basis van de telefonische interviews, deskresearch, CVO 2008 en ervaringsgegevenvan ZKA. De berekening voor de categorieën vast kamperen en watersport (vaste ligplaatshouevaste standplaatseoverige sectoren (horeca, detailhandel, entree, vervoer) zijn berekend aan de hand van hovernachtingen op de vaste plaatsen (bron: CVO). De aantallen vrijetijdsactiviteiten in West-Brabant per categorie zijn afkomstig uit het Continu-VrijeTijdsOnderzoek 2009 (CVTO) waarbij een minimumduur peVhand van het aantal activiteiten en de bestedingen per activiteit

nshoppen is het aantal buitenlandse bezoekers aan winkelconc

ut en Roosendaal en het factory outlet centrum Rosada

entraties, is een aanname gemaakt dat het buiezo

en we uitgavencategorieën:

parkeergelden, etc.);

5Bestedingen verblijfstoerisme

Deelsector Overnachtingen Bestedingen

Hotels (inclusief pensions en B&B) 529.400 € 57.339.200Bungalows 1.275.200 € 37.236.300Toeristisch kamperen 391.300 € 6.985.000Vast kamperen 1.101.600 € 30.491.000 Watersport (passanten) 71.100 € 2.573.900Watersport (vaste ligplaatshouders) 121.000 € 9.717.700 Overige accommodaties 52.300 € 1.433.700

Totaal 3.541.900 € 145.776.900


Bestedingen dagtoerisme

Deelsector Activiteiten Bestedingen

Buitenrecreatie 19.787.900 € 119.441.600 Uitgaan 14.980.000 € 339.754.000 Funshoppen 11.326.800 € 597.084.900 Attracties 5.439.900 € 45.864.600 Cultuur 3.990.100 € 53.809.900 Evenementen 3.439.700 € 44.433.400 Wellness / beauty / ontspanning 2.173.700 € 66.371.600 Waterrecreatie, en -sport 1.779.600 € 23.259.500 Sportwedstrijden bezoeken 1.035.100 € 19.006.700

Totaal 63.952.900 € 1.309.026.200

Bestedingen totaal In beide voorgaande tabellen werd getoond welke bestedingen voortkomen uit het verblijf in eenbepaalde accommodatievorm of uit een bepaalde activiteit. Echter, een gast die in een hotel vebesteedt niet al zijn geld in het hotel, maar ook daarbuiten. Onderstaande tabel toont in welke deelsectoren de bestedingen van verblijfstoeristen en dagtoeristen terecht komen.

rblijft,

Deelsector Verblijfstoerisme Dagtoerisme Totaal

Logies € 84.854.000 € 0 € 84.854.000 Horeca € 28.816.500 € 393.418.500 € 422.235.000 Detailhandel € 16.614.000 € 552.359.600 € 568.973.600 Entree € 5.574.100 € 204.194.200 € 209.768.300 Vervoer € 9.918.200 € 159.053.900 € 168.972.100

Totaal € 145.776.800 € 1.309.026.200 € 1.454.803.000

.3 Werkgelegenheid 5De werkgelegenheid (per sector) kan worden ber de bestedingen kend zijn. Hiertoe dienen de totale bestedingen (per s corrigeer etal effecten:

BTW. Aangezien de BTW cte invloed heenheid in de sector, dient hiervoor een correctie inden;

t aandeel ‘inkoop’ van de sector levert geen werkgelege sector op maar genereert voornamelijk we eid bij de toele

eid behorende bij de inkoop wordt en onder de seDe weergegeve 3. N rt de finale omzet uit de toeristische ngen. De directewerkgelegenheid per sector wordt berekend door de finale o rmenigvuldigebijbehorende arbeidscoëfficiënt (weergegeven in termen van aantal mensjaren (FTE) werk per €1 miljoen finale omzet). Deze arbeidscoëfficiënten zijn weergegeven in bijlage 3.

ekend nadat ector) te worden ge

per sector bed voor een twe

BTW. De bestedingen zijn inclusief geen dire ft op de werkgelege plaats te v

Inkoopcomponent. He immers nheid in de desbetreffende rkgelegenh

weveranciers. De comzet en werkgelegenh ergegev tor overig.

BTW-percentages en de inkooppercentages zijn n in bijlage

a deze correcties resultee bestedi mzet te ve n met de


Na het vaststellen van de directe werkgelegenheid, kan de indirecte werkgelegenheid worden epaald. Deze is m.n. het gevolg van toeleveranties (inkopen, dienstverleners en dergelijke) die nodig

z et in de diverse sectoren te ku en. De indirecte eid is met b ultiplier bepaald. Deze multiplier ndere woordedirecte wer heid genereert 0,37 FTE indirecte

Di ct Totaal

bijn om de afz nnen realiser werkgelegenhehulp van een m

kgelegen bedraagt 1,37. Met a n, 1 FTE

werkgelegenheid.

Deelsector rect Indire

Verblijfstoerisme

Hotels (inclusief pensions en B&B) 194 523 717 Bungalows 320 118 438 Toeristisch kamperen 58 21 79 Vast kamperen 2 100 69 369 Watersport (passanten) 7 20 27 Watersport (vaste ligplaatshouders) 34 92 126 Overige accommodaties 13 5 17

Totaal verblijfstoerisme 1.294 479 1.773

Dagtoerisme

Buitenrecreatie 732 271 1.003 Uitgaan 2.503 926 3.430 Funshoppen 5.101 1.887 6.988 Attracties 295 109 404 Cultuur 344 127 471 Evenementen 321 119 440 Wellness / beauty / ontspanning 4 163 40 603 Waterrecreatie, en -sport 172 64 236 Bezoek sportwedstrijden 1 46 23 169

Totaal dagtoerisme 10.031 3.712 13.744

Totaal 11.325 4.191 15.517

De totale werkgelegenheid als gevolg van toerisme in West-Brabant is op basis van de hiervoor beschreven berekeningswijze 15.517 FTE. Door seizoens- en parttimewerk komt dat neer op circa 20.500-23.500 banen.


Bijlage 1 Landelijke R&T standaard De landelijke R&T standaard is ontwikkeld in opdracht van de werkgroep recreatie & toerisme vhet Interprovinciaal Overleg. Doel hiervan is eenduidige afspraken te mak

an en over het meten en

epalen van de bestedingen en de werkgelegenheid oftewel de economische betekenis van de vrijetijdssector. De meerwaarde van de standaa ooral in de eid om d aten van e io met andere provincies en met de landelijke resultaten te vergelijken - zonder dat m

brd ligt v mogelijkh e result

en provincie of regen appels met peren vergelijkt.

De standaard – kenmerken De standaard is modulair van opbouw. Deze modulai eeft d elen.k e (bijv. uitgaven tijdens uitstapjes o dens buitg eest geschikte landelijke b econs en de andelijke bro dat er beren en provincies & regio’s do sluitgedeel tal modules - bij de standa ken. De standaard is dynamisch van aard. Op dit moment wordt er gekozen voor een b paalde - meest g or de invulling van een bepaalde verdw nneverschijnen van nieuwe onderzoeken kan echter leid ze vo e brsignalering n nieuwe lacune. Jaarlijks zal de sta houdeworden. g van de gesignaleerde lacunonderzoeksbureaus het initiatief nemen voor het op t ‘info oor aanvullend onderzoek. D rije tijd

re opbouw h iverse voord Ten eerste an zo per modul f uitgaven tij vakanties van enlanders) ezocht worden naar de m ron of kan g tateerd word at er voor en bepaalde module geen (geschikte) l n bestaat of aanvullende keningen odig zijn. Daarnaast kunn

telijk – voor een aanor de modulaard aan te ha

ire opbouw ook be en slechts

eeschikte - bron vo module. Het ijnen van bro n of het

en tot de keu or een nieuw on of de van ee ndaard daarom tegen

e het licht ge n

Naar aanleidin s kunnen provincies, kevullen van he

nnisinstellingermatiegat’, d

n of middel van

e standaard – bestedingen in de v O eer in welke onderdele de be e vro elke bronnen er per module beschikbaar zijn. De modules waarvoor bronnen gearceerd, modules waar op dit moment (n een bronnen v zijn groen/wit gearceerd. I port - Monitor Toerisme West-Brabant - is voor alen van de ingen als an uitstapjes volledig aangesloten bij de landelijke R&T standaard.

nderstaand schema geeft w n (modules) stedingen in d ijetijdssector nder te verdelen zijn en w

beschikbaar zijn, zijn groenoor beschikbaar zijn,

og) g

n dit rap het bep bested gevolg v


Bijlage 2 Watersportonderzoek passanten

Vragenlijst passanten

Onderzoek toerisme en recreatie in West-Brabant

West-Brabant timmert aan de weg. Er is een strategische agenda opgesteld door alle emeenten in de regio. Zo wordt bijvoorbeeld met het project “Brabant aan Zee” de komende

atersport in het gebied, om op deze wijze tegemoet te komen aan gjaren geïnvesteerd in de wde wensen van bezoekers zoals u. Daarom vragen wij u graag om uw mening! Wij verzoeken u daarom om deze enquête voor ons in te vullen. Voordat u begint, leest u dan eerst de invulinstructies hieronder goed door, zodat wij uw antwoorden goed kunnen verwerken. Uw ingevulde enquête kunt u per post aan ons terugzenden (zonder postzegel) op het volgende adres: NHTV Breda

t.a.v. lectoraat Visitor Studies Antwoordnummer 243 4800 WE Breda

Onder de deelnemers worden drie DinerBonnen ter waarde van € 50 verloot!

Invulinstructies Deze vragenlijst wordt geautomatiseerd verwerkt. Daarom is het belangrijk dat u:

De vragenlijst niet kreukt; De vragenlijst invult met een zwarte of blauwe pen (geen rode pen en geen viltstift);

evens moeten worden ingevuld, dient u het getal in de

Een duidelijk kruisje zet in het vakje van uw keuze (het vakje niet helemaal inkleuren!): Bent u een man of een vrouw?

man vrouw (u heeft nu ingevuld dat u een vrouw bent)

Als u per ongeluk het verkeerde vakje heeft aangekruist, moet u het goede vakje helemaal

Voor posities waarbij numerieke gegdaarvoor bestemde vakjes in te vullen (niet buiten de lijnen van het vakje): U heeft het cijfer goed ingevuld! U heeft het cijfer niet goed ingevuld!

inkleuren. Bent u een man of een vrouw?

an (u heeft nu ingevuld dat u een man bent)

gt:

Juist Onjuist Het is belangrijk dat u alle vragen beantwoordt, ook al vindt u het soms moeilijk om een antwoord te geven. Er zijn geen goede of foute antwoorden. Het gaat om uw mening!

m vrouw

Bij het invullen van aantallen of percentages uiterst rechts eindi

1 5 51

9 9


Enquête Watersport West-Brabant ze enquête gaat over West-Brabant, bedoelen we dit gebied. Als het in de

1. Wat is de leeftijd van de schipper? <30 2. Met hoeveel personen bent u tijdens deze 1 2 3 4 5 6 7 7<

3 40-49 50-59 60

vaartocht aan boord?

)

Ja, 13-18 jaar Nee 4. Met w

f. Anders, nl

5. Betre huurde boot?

rde boot

6. Wat is de lengte van de boot?

, Meter

0-39 <

3. Hebt u tijdens deze vaartocht kinderen aan boord? (Meerdere antwoorden mogelijk Ja, 0-5 jaar Ja, 6-12 jaar

elk type schip vaart u? a. Kajuitzeilboot d. Kajuitmotorboot b. Open zeilboot e. Open motorboot c. Platbodem

f boot, geleende boot of een get het een eigen a. Eigen boot b. Geleende boot c. Gehuu


7. Hoeveel dagen v

Dagen 8. Hoe zijn deze vaardagen verdeeld over navolgende gebieden (%)? (indien u het niet precies weet, vragen we u een zo goed mogelijke schatting te geven)

a. West-Brabant %

aart u gemiddeld per jaar?

b. Overig Noord-Brabant %

c. Deltagebied exclusief Noordzeekust %

d. Nederlands deel van de Noordzee en/of de Waddenzee %

e. Binnenwater Zuid-Holland %

f. IJssel-/Markermeer en/of Randmeren %

g. Overig Nederland %

h. Buitenland %

TOTAAL 1 0 0 %

9. Wat is de vaste zomerligplaats van de boot?

a. West-Brabant

ad

g.

a t

e. Noord-Holland k. Groningen d nd

b. Overig Noord-Brabant c. Deltagebied d. Hollandse Noordzeekust en W denhavens e. Binnenwater Zuid-Holland f. IJssel-/Markermeer en/of Randmeren

Overig Nederland h. Buitenland i. Geen vast ligplaats

10. Waar woont u?

a. Noord-Brab n g. Overijssel g b. Limbur h. Flevoland

c. Zeeland i. Drenthe d. Zuid-Holland j. Friesland

f. Utrecht l. Gel erla m. Buitenland, nl


11. Wat is de duur van uw huidige vaartocht? a. 1 dag d. 9-15 dagen b. 2-4 dagen e. 16 dagen of meer

b. c. Deltagebied exclus d. d of de Waddenzee e. n f. I e dmeren g. e h. it 13 brengt u tijdens deze vaartocht in West-Braban do r?

Dagen

Wij verzoeken u bij de vragen 14 t/m 16 (informatie vaarroute) uit te gaan van de dag

c. 5-8 dagen 12. Welke gebieden doet u aan tijdens deze vaartocht? a. s We t-Brabant

Overig Noord-Brabant ief Noordzeekust

Ne erlands deel van de Noordzee en/ Bin enwater Zuid-Holland Jss l-/Markermeer en/of Ran OvBu

rig Nederland enland

. Hoeveel dagen t o

*dat u de enquête heeft ontvangen. 14. In welke haven bevindt u zich op dit moment? 15. In welke haven heeft de vorige overnachting plaatsgevonden?

precies

16. In welke haven zal de volgende overnachting plaatsvinden? 17. Hoe zijn uw overnachtingen in West-Brabant verdeeld (%)? (indien u het nietweet, vragen we u een zo goed mogelijke schatting te geven)

a. (Jacht)have %ns b. Aanlegplaats in buitengebied % c. Op de wal, nl % Totaal 1 0 0 %

18. Wat is uw favoriete plaats/stad in West-Brabant?


19. Wat is uw favoriete vaarwater in West-Brabant?

even elk bedrag u vandaag heeft uitgegeven aan onderstaande het niet precies weet, vragen we u om een zo goed mogelijke

20. Kunt u aang w

ategorieën? (Indien ucschatting)

a. Overnachting €

b. Brandstof en andere scheepsbenodigdheden €

c. Brug- en sluisgeld €

d. Havengeld €

e. Boodschappen €

f. Bezoek horeca €

g. Recreatief winkelen €

h. Vrijetijdsactiviteit(en) €

i. Overig €

TOTAAL €

21. Op hoeveel personen heeft dit totaalbedrag betrekking?

oeveel waarde u eraan hecht tijdens en vaartocht over het algemeen. Hierbij is 1 ‘’niet belangrijk’’ en 5 ‘’erg belangrijk’’.

3 4 5

Personen

2. Geeft u per aspect aan op een 5-puntsschaal h2e

1 2 a. Aanbod (jacht)havens b. Kwaliteit (jacht)havens: algemene voorzieningen c. Kwaliteit (jacht)havens: recreatieve voorzieningen d. Aantrekkelijke steden/dorpen e. Vrijetijdsactiviteiten in de regio f. Afwisseling vaargebied g. Natuur h. Rust i. Veiligheid j. Aanlegplaatsen in buitengebied k. Combinatie pleziervaart-beroepsvaart l. (Actuele) toeristische informatievoorziening m. Passantentarieven n. Winkelen o. Anders, nl.


23. Geeft u op een 5-puntsschaal aan wat uw waarde nri g is per aspect tijdens uw aartocht door West-Brabant. Hierbij is 1 ‘’onvoldoende’’ en 5 ‘’goed’’.

1 2 3 4 5

v

a. Aanbod (jacht)havens b. Kwaliteit (jacht)havens: algemene voorzieningen c. Kwaliteit (jacht)havens: recreatieve voorzieningen d. Aantrekkelijke steden/dorpen e. Vrijetijdsactiviteiten in de regio f. Afwisseling vaargebied g. Natuur h. Rust i. Veiligheid j. Aanlegplaatsen in buitengebied k. Combinatie pleziervaart-beroepsvaart l. (Actuele) toeristische informatievoorziening m. Passantentarieven n. Winkelen o. Anders, nl.

24. Welk rapportcijfer geeft u West-Brabant als vaargebied? 25. Hartenkreet: wat is uw grootste wens ten aanzien van de watersport in West-Brabant? En wat zou u veranderen als u het voor het zeggen had? Ind n u on, vult u dan hier u d in Naam: Adres: Postcode & woonplaats:

Hartelijk dank voor het invullen van de vragenlijst!

ie kans wilt maken op de Dinerb w a res :


Onderzoeksresultaten ociale kenmerken en vaargedrag S

Wa det is leeftijd van de schipper? N = 469

Leeftijd passanten West-Braban

60 jaar en ouder

39%

29%

tot 30 jaar3% 30-39 ja

8%

4 aa

et merendeel van de respondenten valt in de leeftijdscategorie “60 jaar en ouder’’ (39%). De van de

% van de schippers in est-Brabant is 50 jaar of ouder. In vergelijking met onderzoeken in andere regio’s is dit een erg

oog percentage. In het Deltagebied was 54% van de schippers boven de 50 jaar.

t

50-59 jaar

ar

0-49 j r21%

Hkleinste groep is jonger dan 30 jaar (3%). 8% van de groep is tussen de 30 en 39 jaar. 21% espondenten is tussen de 40 en 49 jaar en 29% is tussen de 50 en 59 jaar. 68r

Wh

Type boot naar leeftijd

51,4%43,4%

31,9% 24,9%

43,8% 45,9%48,4%

61,5% 69,1%

50,0%

8,1% 6,1%6,6%2,7%

6,3%

30%

50%60%70%80%90%

100%

30-39 jaar 40-49 jaar 50-59 jaar Ouder dan 60 jaar

Ze

0%10%20%

40%

Jonger dan 30 jaar

Motorbootilboot Overig


Opvallend is dat hoe ouder de schipper is, hoe groter de kans is dat hij een motorboot heeft en juist n vergelijking met jongere schippers. Dit verschil is 50 jaar.

s deze vaartocht aan boord?

minder vaak op een zeilboot zal varen ivoornamelijk zichtbaar bij schippers boven de Met hoeveel personen bent u tijden

Uit dit onderzoek blijkt dat op 62% van de boten twee personen aan boord waren tijdens de onderzoeksperiode in de regio West-Brabant. Dit valt wellicht te verklaren door het feit dat het merendeel van de respondenten ouder is dan zestig jaar en vaak samen met de partner een

aartocht maakt. Het gemiddelde aantal personen aan boord van een schip ligt in de regio Wesrabant op 2,6 personen.

N = 472

v t-B Hebt u tijdens deze vaartocht kinderen aan boord? N = 466

Kinderen Aantal

Ja 141

Nee 325

Totaal 466 30,3% van de passanten in West-Brabant g an kinder n boord ben tijdens hun vaartocht. In vergelijking met het Deltagebied is dit percentage vrij laag. In het Deltagebied had nam 43% elnem kind aan

eeft a en aa te heb

elijk van de de ers een boord.

Aantal personen aan boord

1,7%

61,9%

14,6%17,6%

2,8% 0,8% 0,2% 0,4%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

1 2 3 4 5 6 7 7<


Zo ja, in welke leeftijdscategorieën? N = 141

141 respondenten hebben deze vraag beantwoord en er is 173 maal een categorie ingevuld. Dit

et welk type schip vaart u?

betekent dat er soms kinderen uit meerdere leeftijdscategorieën aan boord waren tijdens de vaartocht. Van de passanten die kinderen aan boord hebben, heeft het merendeel (60,3%) een kind aan boord in de leeftijdscategorie 6-12 jaar. 36,2% van de passanten met kinderen heeft kinderen aan boord tussen de 13 en 18 jaar, gevolgd door kinderen tussen 0 en 5 jaar oud (26,2%). Kenmerken van de boot M N

= 468 Verdeling type schip

58,5%

33,3%

4,4%

1,5%0,4%

1,9%

Open zeilboot

Open motorboot

Platbodem

Kajuitzeilboot

Kajuitmotorboot

Anders

Leeftijd kinderen aan boord

36,2%

60,3%

26,2%10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

0-5 jaar 6-12 jaar 13-18 jaar0%


Het onderzoek toont dat het merendeel van de passanten in de regio West-Brabant met een orboot (58,5%) vaart. Een kleinere groep vaart met een kajuitzeilboot (33,3%). De open zeil-

n motorboten zijn echter minder sterk vertegenwoordigd in deze regio met respectievelijk 0,4% en 1,5%. In het kader van watersportto ij het feit dat deze boten met kajuit meer geschikt zijn voor het toervaren dan open boten (Themarapport watersport Brabant 2007). Bovendien o chten schippers van open boten zelden als passant in een andere jachthaven. Betreft het e boot, geleende boot of een gehuurde boot?

kajuitmote

erisme sluit dit perfect aan b

verna

en eigen N = 468

Type schip Eigen boot Geleende boot Gehuurde boot

Kajuitzeilboot 154 2 1

Open zeilbo 2 0ot 0

Platbodem 21 0 0

Kajuitmotorboot 264 4 3

Open motorboot 7 0 0

Anders 9 0 0

Totaal 457 6 4

Verdeling in % 97,86% 1,28% 0,86% Bijna alle passanten in het vaargebied West-Brabant varen met een eigen boot (97,9%). Slecht een enkeling leent of huurt een boot. Wat is de lengte van de boot?

. Lengte in m. Aantal (N)

N = 472

Type schip Gem

Kajuitzeilboot 1579,5

Open zeilboot 5 2

Platbodem 11,4 21

Kajuitmotorboot 27610,5

Open motorboot 8,8 7

Anders 10,2 9

Totaal 10,2 472 In de regio West-Brabant bedraagt de gemiddelde bootlengte onder de pass Met een gemiddel 11,4 meter is de platbodem het langst.

anten 10,2 meter. de van


Algemeen vaargedrag Hoeveel dagen vaart u gemiddeld per jaar? N = 461

emiddeld vaart men 55 dagen per jaar. In dit onderzoek zijn er verschillen gevonden in het

van 60 jaar en ouder meer dagen per jaar varen dan jongere ren door het feit dat mensen boven de 60 jaar vaak minder afhankelijk

den om te gaan varen. Hoewel niet significant, is het wel opvallend pers van onder de 30 jaar relatief meer dagen per jaar varen dan schippers tussen de 30 en

dig aan de trend dat waterspob

Ggemiddelde aantal vaardagen per jaar tussen de verschillende leeftijdscategorieën. Echter blijkt dit verschil alleen significant te zijn voor de oudste leeftijdscategorie, 60 jaar en ouder. Dit betekent dat

esteld mag worden dat toervaarders gtoervaarders. Dit valt te verkla

akanties en de weekenzijn van vat schipd

50 jaar. Dit is tegenstrij rters niet meer alle vrije tijd aan de boot willen esteden.

67

514

51

0

80

tot 30 jaar 30-39 jaar 40-49 50-59 jaar 60 jaaren ouder

D

439

10

20

30

40 agen

50

60

70

jaar

Gemiddeld aantal vaardagen per jaar naar leeftijd


Hoe zijn deze vaardagen verdeeld over de verschillende gebieden? =433

t meest populaire gebied onder de respondenten. Op een goede tweede plaats staat van bijna 19%. Gemiddeld het minste deel van de vaartijd wordt

er gevaren in het Nederlands deel van de Noordzee en/of de Waddenzee (3,2%). Toervaarders in West-Brabant met een zeilboot varen opvallend vaker in het Deltagebied (36%) dan schippers met een ander type schip. Anderzijds varen schippers met een motorboot vaker in West-Brabant (21,6%) in vergelijking met schippers met een zeilboot. Ook varen zij relatief vaker in ‘’Overig Noord-Brabant’’ en ‘’Overig Nederland’’ in vergelijking met de passanten met een zeilboot.

N

Gemiddeld vaart de passant in West-Brabant ruim 20% van zijn vaardagen in het Deltagebied. Dit is hiermee heWest-Brabant met een gemiddelde

Verdeling type schip naar vaargebied

6%

16%

10%

3%

16%

21%19%

10%

5%

10%

15%

25%

30%

35%

40%

0% West -Brabant Overig Noord-

BrabantDeltagebied

exclusie

20%

fNoordzeekust

Nederlandsdeel van de

Noordzee en/ofde Waddenzee

BinnenwaterZuid-Holland

IJssel-/Markermeer

en/ofRandmeren

Overig Nederland

Buitenland

Motorboot Zeilboot Overig Totaal


Wat is de vaste zomerligplaats van de boot? N = 472

Vaste ligplaats van de boot

Overig Brabant9%

Deltagebied17%


22%

IJssel-/ Markermeer/

Randmeren9%

Overig Nederland

19%

Hollandse N zeekust

1%

West-Brabant16%

Buitenland4%

Geen vasteligplaats

3%

Opvallend is dat slechts 16% van de passanten in West-Brabant ook daadwerkelijk West-Brabant als vaste zomerligpla boot h grootste assanten egio heeft een vaste zomerligplaats in het binnenwater van Zuid-Holland (23%). Daarenboven zijn er veel toervaarders die

anuit het Deltagebied een toer ondernemen door of in West-Brabant (17%).

oord

ats voor hun eeft. De groep p in deze r

v


Waar woont u? N = 472

groep passanten in West-Brabant woont in Zuid-Holland (28,8%) en Noord-Brabant 1,2%). Dit komt overeen met het gegeven dat de meeste passanten in deze twee provincies ook

De grootste (2hun vaste zomerligplaats hebben voor hun boot (46,9%). Opvallend is dat ruim 15% van de passanten woonachtig is in het buitenland. Deze buitenlandse passanten zijn voornamelijk afkomstig uit Duitsland (7,4%) en België (6,8%).

Woonplaats passant

Zuid-Holland30%

Brabant21%Buitenland

15%

Noord-Holland8%

Gelderland7%

Zeeland6%

Utrecht5%

Limburg3%

Overig NL5%


Vragen over de vaartocht

at is de duur van uw huidige vaartocht? W

= 470

elke gebieden doet u aan tijdens deze vaartocht?

N

56% van de passanten in de regio West-Brabant houdt een vaartocht van 16 dagen of langer. Opvallend is dat slecht 1,7% van de passanten een dagtocht houdt. W

= 480

NAangedane gebieden tijdens vaartocht

39,4%

50,0%

45,0%

12,1%

19,4%

32,5%

10,2%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50% 55%

Buitenland

Overig Nederland

IJssel-/Markermeer en/of Randmeren


Nederlands deel van de Noordzee en/of Waddenzee

Deltagebied exclusiefNoordzeekust

Provincie Noord-Brabant (excl. regio West-Brabant)

1 dag1,7% 2-4 dagen

13,6%

5-8 dagen 10,2%

9-15 dagen 18,5%

16> dagen 56,0%

Duur huidige vaartocht


Naast uiteraard West-Brabant bezoekt 50% van de passanten het Deltagebied. Ook hieruit blijkt dat et Deltagebied erg populair is onder de respondenten.

agen brengt u tijdens deze vaartocht in West-Brabant door?

h Hoeveel d N = 458

et merendeel van de toervaarders brengt 2 tot 4 dagen door in West-Brabant (40,4%). Niet meer

n vaargebied is. Het gemiddeld antal vaardagen dat passanten tijdens hun huidige vaartocht doorbrengen in West-Brabant

Aantal dagen in West-Brabant tijdens huidige vaartocht

1 dag8,5%

2-4 dagen 40,4%

5-8 dagen 25,3%

9-15 dagen 19,9%

16 of meer da5,9%

Hdan 5,9% van de deelnemers verblijft tijdens hun vaartocht langer dan 16 dagen in deze regio. Dit is echter niet opmerkelijk, aangezien West-Brabant een relatief kleiabedraagt 6,7 dagen.

gen


Vaarroutes Om inzicht te verkrijgen in de vaarbewegingen van de passanten in West-Brabant, is hen gevraagd

an het onderzoek bevonden. ns is hen gevraagd in welke haven de vorige overnachting heeft plaatsgevonden en in welke

haven zij de volgende

Bron: Google Maps Wanneer gekeken wordt naar de vaarintensiteit van de vaarwateren blijkt uit bovenstaand figuur dat de hoofdroute in West-Brabant bestaat uit het Volkerak, het Hollands Diep, de Biesbosch en de Amer. Het Hollands Diep is gemiddeld het meest bevaren vaarwater in West-Brabant. De smallere vaarwateren in de regio, zoals Mark en Dintel, de Roosendaalse & Steenbergse vliet en de Merwede worden door de toervaarders minder intensief bevaren. Willemstad blijkt veruit de meest populaire havenstad, gevolgd door de plaatsen Drimmelen en Dinteloord.

aan te geven in welke haven zij zich op het moment van deelname aVervolge

nacht zullen doorbrengen.


Hoe zijn uw overnachtingen in West-Brabant verdeeld? = 451

De passanten in West-Brabant brengen bijna 83% van hun overnachtingen door in een jachthaven.15,8% van de overnachtingen gebeurt bij een aanlegplaats in het buitengebied en slechts 1,4% van de overnachtingen vindt plaats op de wal.

Ervaringen met West-Brabant Wat is uw favoriete plaats/stad in West-Brabant?

N

= 311 N

Deze vraag is door 413 passanten ingevuld. 102 Respondenten hiervan worden echter niet meegenomen in de analyse. Deze respondenten hebben bijvoorbeeld plaatsen ingevuld die buiten West-Brabant liggen zoals Heusden en Den Bosch. Anderen hebben geen mening of vinden alles leuk aan West-Brabant. Enkelen noemen havens, gebieden of parken in West-Brabant zoals wsv ‘’De Vliet’’, de Biesbosch of de Beekse Bergen.

Verdeling overnachtingen in West-Brabant

Op de wal

(Jacht)havens82,7%

Aanlegplaats in buitengebied15,8%

1,4%


irect is te zien dat Willemstad erg geliefd is onder de passanten. Voor maar liefst 43,4% van de ervaarders is Willemstad de favoriete plaats in West-Brabant. Op grote afstand is Breda met 9% de eede populairste plaats in West-Brabant.

at is uw favoriete vaarwater in West-Brabant?

Dtotw W

= 311

an die vaak genoemd worden zijn het ilhelminakanaal en de (Bergse) Maas. Tevens geven enkele respondenten aan dat ze geen voorkeur

ebben qua vaarwater zolang ze er maar kunnen zwemmen of ze geven de ‘’Brabantroute’’ als en N van 311.

De Biesbosch en het Hollands Diep steken er met kop en schouders bovenuit. Met respectievelijk 29,3% en 24,4% zijn dit de meest populaire vaarwateren in West-Brabant volgens de passanten in deze regio.

N Deze vraag is door 397 respondenten beantwoord. Een aantal respondenten heeft echter wel meerdere antwoorden gegeven. Bij deze vraag zijn er passanten die vaarwateren buiten West-Brabant hebben genoemd. Voorbeelden hiervWhantwoord. Op deze wijze komen we tot e

29,3%

24,4%

15,4%Mark en Dintel

Hollandsch Diep

Biesbosch

12,5%

9,3%

8,4%

0,6%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%

Donge

Amer

Roosendaalse en Steenbergse Vliet

Volkerak

Favoriete plaats/stad in West-Brabant

46,6%9,6%

5,8%

5,1%

4,2%

3,9%

3,2%

21,5%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50%

Overige plaatsen/steden

Bergen op Zoom

Drimmelen

Steenbergen

Woudrichem

Dinteloord

Breda

Willemstad

r in West-BrabantFavoriet vaarwate


Bestedingen in West Bra Kunt u aangeve g u vandaag heeft uitgegeven per categorie?

bant

n welk bedra N = 421

In dit onderzoek is deze vraag door 421 passanten ben ze een totaalbedrag ingevuld, maar het is begrijpelijk dat de respondenten niet bij elke categorie een bedrag hebben ingevuld. Deze vraag heef op de uitgaven per categorie die de respo op de dag van invullen van de vragenlij t gemaakt. Wanneer alleen de respondenten meegenomen zouden worden die en bedrag hebben ingevuld per categorie, zou het gemiddeld bedrag per categorie hoger uitvallen. Gemiddeld besteden in West-Brabant 112 euro per dag. Van dit bedrag wordt het meest besteed aan bezoekjes aan de horeca (30 euro) en aan brandstof en andere scheepsbenodigdheden (29 euro). Het minst wordt gemiddeld be lden (0,09

jks besteed aan vrijetijdsactiviteiten. Op hoeveel personen heeft d lbe etrekking?

op de dag van invullen van de vragenlij t gemaakt. Wanneer alleen de respondenten meegenomen zouden worden die en bedrag hebben ingevuld per categorie, zou het gemiddeld bedrag per categorie hoger uitvallen. Gemiddeld besteden in West-Brabant 112 euro per dag. Van dit bedrag wordt het meest besteed aan bezoekjes aan de horeca (30 euro) en aan brandstof en andere scheepsbenodigdheden (29 euro). Het minst wordt gemiddeld be lden (0,09

jks besteed aan vrijetijdsactiviteiten. Op hoeveel personen heeft d lbe etrekking?

beantwoord. Allen heb

t namelijk betrekkingst heefst heef

ndent dent

daadwerkelijk e daadwerkelijk e

de passanten de passanten

steed aan brug- en sluisgesteed aan brug- en sluisgeeuro) en slechts 4 euro wordt dagelieuro) en slechts 4 euro wordt dageli

it totaait totaa drag bdrag b N = 411 Dit totaalbedrag heeft betrekking op gemiddeld 2,7 personen. Dit komt neer op een gemiddeld bedrag van 42 euro per persoon per dag.

Gem. bestedingen per boot per dag

€ 30

€ 29

€ 21

1

€ 4

€ 0

140

k horeca

Brandstof en andere sc dhede

chappen

Overnachting/hav lde

Vrijetijdsactiviteit(en)

Brug- en sluisgeld

€ 5

€ 12Recreatief winkelen

€ 2

€ 112

€ 0 € 20 € 40 € 60 € 80 € 100 € 120 €

Overig

Totaal

Bezoe

heepsbenodig n

Boods

enge n


Mening over West-Brabant als watersportgebied

echt tijdens een vaartocht Geeft u per aspect op een 5-puntsschaal aan hoeveel waarde u eraan hover het algemeen. Hierbij is 1 ‘’helemaal niet belangrijk’’ en 5 ‘’erg belangrijk. 443 < N > 460

Belang van verschillende aspecten

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Vrijetijdsactiviteiten in de regio (2,5)

Kwaliteit (jacht)havens: recreatieve voorzieningen (3,1)

Combinatie pleziervaart-beroepsvaart (3,2)

(Actuele) toeristische informatievoorziening (3,6)

Winkelen (3,6)

Aanlegplaatsen in buitengebied (3,7)

Passantentarieven (4,0)

Afwisseling vaargebied (4,0)

Aantrekkelijke steden/dorpen (4,1)

Aanbod (jacht)havens (4,2)

Rust (4,2)

Natuur (4,2)

Veiligheid (4,3)

Kwaliteit (jacht)havens: algemene voorzieningen (4,4)

Helemaal niet belangrijk Niet zo belangrijk NeutraalEnigzins belangrijk Erg belangrijk

meen de kwaliteit van de lgemene voorzieningen van een jachthaven het meest belangrijk. Uit het onderzoek blijkt tevens dat

del hebben staan, net als een goed e voorzieningen van een jachthaven en de

heid van vrijetijdsactiviteiten vindt men het minst belangrijk met respectievelijk een 3,1 en

Aan de passanten is gevraagd aan te geven welke aspecten men belangrijk vindt voor een vaargebied, op een 5-puntschaal van ‘’helemaal niet belangrijk’’ (1) tot ‘’erg belangrijk’’ (5). Met een gemiddelde van 4,4 vinden de passanten in West-Brabant over het algeade respondenten veiligheid, rust en de natuur hoog in het vaanaanbod van jachthavens. De kwaliteit van de recreatievaanwezigeen 2,5.


Geeft u per aspect op een 5-puntsschaal aan wat uw waardering ervoor is tijdens uw vaartocht door West-Brabant. Hierbij is 1 ‘’slecht’’ en 5 ‘’goed’’. 434 < N > 463

Waardering van verschillende aspecten in West-Brabant

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Vrijetijdsactiviteiten in de regio (3,0)

Aanlegplaatsen in buitengebied (3,1)

Kwaliteit (jacht)havens: recreatieve voorzieningen (3,3)

Winkelen (3,4)

Combinatie pleziervaart-beroepsvaart (3,4)

(Actuele) toeristische informatievoorziening (3,4)

Passantentarieven (3,6)

Afwisseling vaargebied (3,8)

Aantrekkelijke steden/dorpen (3,8)

Aanbod (jacht)havens (3,9)

Kwaliteit (jacht)havens: algemene voorzieningen (4,0)

Rust (4,0)

Veiligheid (4,0)

Natuur (4,1)

Slecht Matig Neutraal Ruim voldoende Goed

Vervolgens is de passanten gevraagd hun waardering te uiten over een aantal aspecten van het vaargebied West-Brabant op een 5-puntschaal van ‘’slecht’’ (1) tot ‘’goed’’ (5). De vorige vraag maakt

k dat de passanten in West-Brabant over het algemeen veel waarde hechten aan een goede duidelijkwaliteit van de algemene voorzieningen van een jachthaven. Bovendien vinden ze rust, veiligheid en een mooie natuur zeer belangrijk. Uit de figuur hierboven wordt duidelijk dat deze aspecten ook goed gewaardeerd worden in de regio West-Brabant. Wanneer de scores omgezet worden naar cijfers kan geconcludeerd worden dat geen enkel aspect in West-Brabant een onvoldoende scoort.


Als per aspect het belang afgezet wordt tegen de waardering in West-Brabant, ontstaat het volgende diagram:

Op deze wijze is direct het verschil zichtbaar tussen het belang wat de respondenten hechten aan een aspect in een vaargebied en de waardering die ze hebben voor deze aspecten in de regio West-Brabant. Het diagram begint bovenaan met aspecten waarvoor de waardering hoger is dan het belang. Het verschil tussen beide wordt telkens kleiner, totdat het bij het aspect 'Natuur' omslaat in belang groter dan waardering. Het meest opvallende aspect is ‘’aanlegplaatsen in buitengebied’’. Dit aspect wordt gemiddeld laag gewaardeerd (3,1) in West-Brabant, terwijl de passanten dit over het algemeen wel redelijk belangrijk vinden (3,7). Om als vaargebied te voldoen aan de wensen van de respondenten is het aan te raden dat West-Brabant als vaargebied aandacht besteedt aan alle aspecten die hoger scoren op belang dan op waardering. Wanneer de waardering per aspect hoger of hetzelfde is als het belang, zullen de passanten deze regio nog meer waarderen.

Belang aspecten vaargebied vs. waardering West-Brabant

0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5 5

Kwaliteit (jacht)havens: algemene voorzieningenVeiligheid

RustNatuur

Aantrekkelijke steden/dorpenPassantentarieven

Aanbod (jacht)havensAfwisseling vaargebied

Aanlegplaatsen in buitengebiedWinkelen

(Actuele) toeristische informatievoorzieningCombinatie pleziervaart-beroepsvaart

Kwaliteit (jacht)havens: recreatieve voorzieningenVrijetijdsactiviteiten in de regio

Belang Waardering


Welk rapportcijfer geeft u West-Brabant als vaargebied? N = 463

Het onderzoek toont aan dat de passanten het vaargebied West-Brabant erg waarderen. Bijna 80% geeft met een rapportcijfer van een 7 of 8 een ruime voldoende aan deze regio. Het gemiddelde rapportcijfer is een 7,3.

e kwaliteit van de algemene voorzieningen bij jachthavens in West-Brabant heeft een direct effect Dop het totaaloordeel van deze regio als vaargebied. Hoe hoger de waardering voor dit aspect, des te hoger het rapportcijfer voor West-Brabant.

Rapportcijfer West-Brabant

1,1%

8,0%

38,9%39,3%

6,9%

1,7%2,8%0,6% 0,2%0,4% 0%

5%

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

20%

25%

30%

35%

45%

40%

10%

15%


HARTENKREET: Wat is uw grootste wens ten aanzien van de watersport in West-Brabant? u u veranderen als u het voor het zeggen had?En wat zo

N = 324

slag van bovengenoemde vraag is te categoriseren in de onderstaande onderdelen: Algemeen Kosten Infrastructuur buiten havens Infrastructuur binnen havens Regelhandhaving Algemene voorzieningen Natuur Bruggen en sluizen Overigen

e cate n ieronder samengeva behandelen eerst de meest voorkomerkingen en daarna de minst voorkomende. Opmerkingen die slechts door 1 respondent zijn

genoemd worden hierin niet meegenomen.

De uit

Dez gorieë zijn h t en ende opm

Algemeen Een groot aantal geënquêteerden gaf aan dat er een tekort aan jachthavens is in de betreffende regio, hierbij werd ook opgemerkt dat het aantal jachthavens beter gespreid zouden moeten zijn. Daarnaast kwam aan het licht dat er veel hinder is van de beroepsvaart. Deze schepen veroorzaken een te hoge golfslag en communiceren slecht met het overige verkeer. Een aantal van de ondervraagden gaf aan dat er doorgangen gecreëerd moeten worden voor grotere schepen en meer

ogelijkheden voor zeilboten, dat er rekenimbeperki

ng gehouden moet worden met mensen met een ng, dat er weer zout water in het Zoommeer moet stromen, dat er boxen met steigers

moeten zijn en dat er een supermarkt in Drimmelen moet komen. Kosten Een aantal ondervraagden geeft aan dat er voor Nederlanders geen toeristenbelasting geheven moet worden, daarnaast geven een aantal ondervraagden aan dat er een all-inclusive beleid moet worden opgezet in de havens. Een aantal gaf aan dat er een kosteloze WiFi verbinding moet zijn in de haven, dat de toeristenbelasting opgesplitst moet worden in meerdere categorieën en dat er schappelijke tarieven geheven moeten worden. Infrastructuur buiten havens Veruit het meest genoemde antwoord op deze vraag heeft betrekking op aanlegplaatsen buiten de havengebieden. Er zouden veel meer aanlegplaatsen moeten komen met bij voorkeur een verbinding met het vaste land om boodschappen te kunnen halen of de hond uit te kunnen laten. Een aantal geeft aan dat deze aanlegplaatsen ook sanitaire voorzieningen moeten hebben. Een alternatief op vaste aanlegplaatsen met een verbinding naar het vaste land wordt ook genoemd in de vorm van ankerplaatsen. Ook moet er betere bewegwijzering zijn naar havens en dorpen. Verder is een supermarkt aan het water wenselijk of anders in de buurt. Daarnaast is er een wens naar diepere vaarwegen, onder andere in de Biesbosch, zouden er tankstations aan de vaarweg moeten komen in plaats van alleen in de haven en ten slotte moet er meer aansluiting zijn met andere vaargebieden. Infrastructuur binnen havens Veel geënquêteerden geven aan de havencapaciteit van Breda ver onder de maat te vinden en dit een gemiste kans vinden. Verder moet er meer winkelaanbod zijn, moeten de kwaliteit en kwantiteit van de havenfaciliteiten omhoog, in het bijzonder de sanitaire voorzieningen. Ook is er een wens naar zijsteigers in de havens en worden de havenmeesters soms negatief beoordeeld.


Informatieverstrekking Een aantal ondervraagden missen vaarroutes in onder andere de ANWB kaarten en ontbreekt er

formatie over toegankelijke boothellingen. in Regelhandhaving Een belangrijke uitkomst van het onderzoek is dat er veel wordt geschreven over regelhandhaving.

t er meer toezicht moet komen op de beroepsvaart waarmee zijn de geënquêteerden van mening dat de

rders een ergernis vormen wat betreft hun snelheid, lawaai en het niet e aanwezigheid van waterpolitie is wenselijk. Daarnaast wordt er

apart vaargebied te ontwikkelen voor waterscooters.

ningen

Een opmerkelijk groot aantal vindt daoverigens slecht te communiceren valt. Ook gemotoriseerde pleziervaatoepassen van regels. Een grotergeadviseerd een Algemene voorzie

eel van de ondervraagden vind het huidige aanbod aan voorzieningen en activiteiten in de havens, Vvoornamelijk voor kinderen, beneden peil. Enkelen adviseren daarbij fietsverhuur bij de havens aan te bieden. Enkelen missen communicatie over activiteiten in de regio en weer anderen missen goede afvalvoorzieningen in de havens. Natuur Er wordt in de enquêtes een aantal keer gesproken over de slechte (zwem)waterkwaliteit, waarbij Volkerak meerdere keren wordt genoemd. Daarnaast is er een middelgrote groep die meer aandacht vraagt voor rust en natuurbehoud. Bruggen en sluizen Er wordt in de antwoorden veel gesproken over bruggen en sluizen. Veel mensen hinderen zich aan de chaos die bij sluizen ontstaat en geven aan dat de kwaliteit en kwantiteit van wachtplaatsen omhoog moet. Ook wordt er meerdere keren geschreven dat er hogere bruggen zouden moeten zijn

m zo de zeilschepen een makkelijkere doorgang te bieden. Deze moeten momenteel vaak hun zeil om hun reis voort te zetten. De Moerdijkbrug wordt vaak als voorbeeld genoemd. Daarnaast

verig

ostrijken is er de wens om bij de sluizen vriendelijker en vakbekwamer personeel te stationeren om zo de doorstroom van boten te verbeteren. Doordat er bij sluizen een gebrek aan regelhandhaving heerst, is er de wens naar meer toezicht. Ten slotte wordt er een aantal keer genoemd dat er minder bruggen en sluizen moeten komen en meer aquaducten. O

en vindt dat er geen aanpassingen nodig zijn en vindt authenticiteit erg Een groot aantal ondervraagdbelangrijk. En een klein aantal is voorstander van de terugkomst van getijden. Hoofdpunten hartenkreet: 1 Meer aanlegplaatsen in buitengebied; 2 Handhaving regelgeving 3 Laten zoals het is 4 Meer activiteiten in havens 5 Meer (jacht)havens 6 Schoon zwemwater/betere havencapaciteit Breda/Betere wachtplaatsen bij sluizen


Bijlage 3: Toelichting ramen economische impact BTW- en inkooppercentages

l geeft een overzicht van de gehanteerde BTW-tarieven en inkooppercentages (als Onderstaande tabepercentage van de omzet exclusief BTW).

Deelsector BTW / Accijns Inkooppercentage5

Logies 6% 0%Entree 6% 0%Horeca 12,5% 30%Detailhandel 15,8% 60%Vervoer 70% 20%

Arbeidscoëfficiënten

Economische sector Werkgelegenheid per 1 mln. euro finale afzet6

Logies 10,50 FTEHoreca 10,50 FTEDetailhandel 16,46 FTEEntree 7,06 FTEVervoer 5,15 FTEOverig 6,28 FTE

Bij de hantering van de inkooppercentages per sector is gebruik gemaakt van de volgende bronnen: Horeca: Bedrijfschap Horeca & Catering; Vervoer: BETA/NOVE; Detailhandel: Economisch Instituut voor Midden- en Kleinbedrijf. Voor de sectoren detailhandel en horeca is uitgegaan van gewogen gemiddeldes.

6 Bronnen: Nationale rekeningen 2008, CBS.

5

Minor Toerisme West-Brabant, 0-meting 2008

Documents

Transcript of Minor Toerisme West-Brabant, 0-meting 2008