Minisymposium ‘Nieuwe koers voor

toeristenbelasting?’ - 4 maart 2015

Programma : 9.00 - 14.00 uur

- Dagvoorzitter/ discussieleider : Hans van Leeuwen, trendwatcher

vrijetijdsmarkt, van Pleisureworld Advies (zie : www.pleisureworld.nl)

- Wethouder Sicco Boorsma, wethouder Toerisme & Recreatie gemeente

Dongeradeel

- Gastspreker 1: ’Economie en Toerisme in NO Fryslân ‘ door prof. Jouke

van Dijk, hoogleraar Regionale Arbeidsmarktanalyse RU Groningen en

voorzitter van de Waddenacademie

- Gastspreker 2: ‘’BIZ-model: een alternatief voor toeristenbelasting ‘’

door Hans Schiphorst, beleidsadviseur van de gemeente Steenwijkerland

- Lunch

- Brainstorm met ondernemers over vervolgactie.

De gastpresentaties van prof. Jouke van Dijk en Hans Schiphorst zijn

beschikbaar op de website van Stichting Regiomarketing en Toerisme

Noordoost Fryslân, rubriek Lerend Netwerk. Zie www.rmtnof.nl

Hieronder:

1. Kort verslag symposium

2. Deelnemersoverzicht

3. Brainstorm - vervolgacties

1. KORT VERSLAG

De heffing van Toeristenbelasting in de huidige vorm is te beperkt. Nieuwe

modellen leveren meer op en houden rekening met het verschil in economisch

belang tussen ondernemers. Deze conclusie trokken recreatie ondernemers in

NO Fryslân na het Minisymposium ‘Nieuwe koers voor Toerismebelasting?’ op

woensdag 4 maart jl. in het gemeentehuis van Dongeradeel. Gastpresentaties

van Hans van Leeuwen, trendwatcher in de toeristische markt, RUG-econoom

Jouke van Dijk en gemeentelijk beleidsadviseur Hans Schiphorst inspireerden tot

actie. Een groep aanwezige ondernemers richtte na afloop de ‘Kantelgroep

Toerisme NO Fryslân’ op voor een alternatief financieringsmodel.

De ondernemers willen gezamenlijk met gemeentebestuurders een toeristische agenda

ontwikkelen met visie op het gebied, noodzakelijke investeringen en gezamenlijk financieel

beheer van fondsen. Dit doel vraagt een kanteling van de huidige aanpak met

toeristenbelasting. In plaats van een toeslag per overnachting bij alleen

verblijfsaccommodaties wordt naar rato een investeringsbijdrage gevraagd van elke

ondernemer die economisch voordeel heeft van hogere bezoekersaantallen in het gebied.

Per saldo kan dit meer inkomsten opleveren om de gezamenlijke visie te realiseren. De

Kantelgroep Toerisme NO Fryslân bestaat uit recreatie ondernemers in Dongeradeel,

Dantumadiel, Ferwerderadiel en Kollumerland.

Chinezen naar het noorden

Een gezamenlijke visie op toerisme en investeringen begint met kijk op eigen identiteit.

Volgens RUG-econoom en voorzitter van de Waddenacademie prof. Jouke van Dijk, is het

Wadden werelderfgoed vlak voor de deur van NO Fryslân de beste kans voor de streek om

zich op de mondiale markt te onderscheiden: ‘’In noord-Nederland ligt ten onrechte de focus

van het toerisme nog altijd op de eilanden. De kuststrook als toeristische destinatie is

onderbelicht. Dat kan beter. Het noordduitse kustgebied bij Norddeich bijvoorbeeld , is al

een ‘hotspot’ van toerisme. NO Fryslân met een vergelijkbaar landschap kan daar veel van

leren. Om internationaal bezoekers te trekken kun je nu meeliften op de aantrekkingskracht

van de Wadden als Europees werelderfgoed.’ Het eerste dat nodig is, is dat gemeenten en

ondernemers elkaar vinden in een overstijgende toeristische visie op het hele kustgebied:

van de eilanden tot en met het klei- en het woudengebied van Noord-Friesland en aan de

weerskanten van het Lauwersmeer. ‘NO Fryslân heeft hiervoor de sleutel in handen!’.

Landmark werelderfgoed

Van Dijk: ‘Chinese vakantiegangers in Europa hebben Giethoorn als ‘landmark’ van

Nederland al ontdekt. Na aankomst op Schiphol en bezoek aan Amsterdam trekken ze door

naar Giethoorn. Toeristische bordjes in het dorp verwijzen naast Engels en Nederlands ook

in het Mandarijn-Chinees. Die reismarkt kan ook naar noord-Nederland komen. Helemaal

om dat wij Chinezen en andere bezoekers van ver een totaal ander landschap bieden.’

Bovendien: investeren in toerisme heeft ook meerwaarde voor een aantrekkelijker

woonklimaat en nieuw ondernemerschap in de streek, zegt de RUG-econoom: ‘’Investeer

bijvoorbeeld in aanleg van breedband internet tot in alle uithoeken. Dat is een onmisbare

voorziening voor zakelijke dienstverleners die on-line de markt bedienen en waar afstanden

geen rol meer spelen. Net als een fiets- en wandelpadennetwerk is hoogwaardig internet

een aantrekkelijke facilitering van zowel de toerist als streekbewoner en ondernemer. Ook

werkgelegenheid in een regio met veel MBO-opgeleiden zoals NO Fryslân is gebaat bij

toerisme en horeca. Van Dijk: ‘’Maar alles begint met het gebied op de kaart zetten en

weten de aandacht op je te vestigen. Aanleg van een Centrale As is prima, maar je moet een

reden hebben om ergens naar toe te gaan.‘’

Consumententrends

Dat laatste onderstreepte ook leisure expert en dagvoorzitter Hans van Leeuwen met een

schets van actuele consumententrends in de vrijetijdsmarkt: ‘’Door internet en social media

is de consument nog meer dan vroeger de baas. Hij is mobiel, niet te sturen en wil vooral

attractieve beleving’’, aldus Van Leeuwen. Kortdurende vakanties het hele jaar door zijn

populair. Dankzij Google vinden jong en oud tegenwoordig in een paar muisklikken hun weg

achter de PC mits de regio en elke toeristische locatie daar vindbaar zijn. Van Leeuwen:

“Marketing is tegenwoordig ‘story telling’. Kijk naar de talloze on-line interessegroepen op

het internet, de tips en ervaringen die men via social media uitwisselt, de behoefte aan

authentieke beleving op locatie. Locale ondernemers en overheden moeten samen

optrekken om investeringen in voorzieningen en vermarkting op peil te houden.” Daarvoor

is samenwerking als partners nodig: als ondernemers van verschillende branches en als

ondernemers met gemeentebestuurders en -ambtenaren. Landelijke brancheorganisaties

als de Recron schieten hier tekort, stelt Van Leeuwen. Veel kleinschalige recreatie

ondernemers zijn hier niet georganiseerd, maar vormen in de praktijk wel een meerderheid

in het landelijk gebied. Locale ondernemers en bestuurders moet samen het roer in handen

nemen. “

Alternatief model toeristenbelasting

Als klap op de vuurpijl presenteerde Hans Schiphorst van de gemeente Steenwijkerland een

alternatief model voor uitvoering en financiering van toeristisch investeringsbeleid. Na

vergelijkend vooronderzoek in heel Europa is voor Nederland het zgn. BIZ-model

ontwikkeld (zie: Wet Bedrijfs Investerings Zone). Het BIZ-model is mede geïnspireerd door

het succes van de Oostenrijkse Kur Tax. Elke ondernemer die belang heeft bij toerisme

wordt in dit model naar rato van zijn of haar economisch belang aangeslagen. Het

economisch belang van een bedrijf bij toerisme moet objectief bepaald worden aan de hand

van geografische ligging, bedrijfsomvang (personeelsleden) en bedrijfstype. De inkomsten

van de heffing plus andere middelen op de gemeentelijke begroting voor toerisme worden

in een afzonderlijk fonds gezamenlijk beheerd door ondernemers en gemeenten. Schiphorst:

“We moeten af van het beeld dat de gemeente ondernemers alleen maar gebruikt als

melkkoe om eigen tekorten te dekken. Als je een gezamenlijke toeristische visie op het

gebied onderschrijft hoort daar ook medezeggenschap bij over de financiële inkomsten en

bestedingen aan een regionale investeringsagenda.”

Kantelgroep Toerisme NO Fryslân

De Kantelgroep Toerisme NO Fryslân dringt aan op een dergelijke gezamenlijke visie

ontwikkeling door ondernemers en bestuurders. B&W’s en gemeenteraden in NO Fryslân

worden opgeroepen om de komende twee jaar de bestaande toeristenbelastingtarieven te

bevriezen. Dit om het onderlinge verschil tussen gemeenten in de regio niet nog verder uit

elkaar te laten lopen. Momenteel varieert dit van geen heffing (Dantumadiel) tot 75 cent of

1 Euro per overnachting in buurgemeenten (Achtkarspelen, Kollumerland, Ferwerderadiel,

Tytjerkstradiel en Dongeradeel). In twee jaar moeten ondernemers in samenspraak met de

gemeentebestuurders een regiobrede toeristische visie formuleren met bijpassende

investeringsagenda. Deze manier van werken vraagt dan ook een alternatief

financieringsmodel: in plaats van toeristenbelasting op overnachtingen een

investeringsbijdrage naar rato van het belang van ondernemers, zowel recreatie- als niet-

recreatie ondernemers.

Kantelgroep Toerisme NO Fryslân. Contact: Lammert de Hoop, M 06 – 109 14 645. E-mail:

ldehoop@cronique.nl.

2. DEELNEMERS OVERZICHT

Recreatie ondernemers

Hieke Wouda, B&B De Prikkebosk, Damwoude

Rixte Kuipers, B&B Pand4, Dokkum

Hans en Jittie Mozes, Jachthaven ’t Eibernest, De Westereen

Gerrit en Wieke Barkmeijer, Minicamping Uit en Thuis, Kollum

Dukkie Schotanus, Vakantiewoningen Friesland, Westergeest

Renske Riemersma, Camperplaats It Tún-Hûs, Anjum

Maarten Mewe, Schreiershoek Recreatie, Dokkum

Ellen Mewe, Toeristisch Infopunt, Dokkum

Robert de Wit, Camping It Dreamlan, Kollumerzwaag

Femmechien Reitsma, Hotel De Posthoorn, Dokkum

Marianne Postma, Minicamping Blauforlaet, Augustinusga

Maaike van der Molen, Landal Esonstad, Oostmahorn

Cor Bergsma, B&B Uniazathe, Ee

Meindert Gorter, groepsaccommodatie Ommeromte, Engwierum

Germ de Graaf, Camping de Dobbe, Holwerd

Sjoerd de Hoop , Koetshuis de Hoop, Hiaure

Hein Pols, Waddeninzicht, Oostmahorn / Kollum

Bert Gommers, B&B Bloemenhoeve, Burdaard

Rob Meijer, Jachthaven Lunegat, Dokkumer Nieuwe Zijlen

Anko Bangma, B&B Het Vergulde Scheepje Dokkum

Bianca Waamelink B&B BinnenInn, Metslawier

Wil Kooistra Jinkepaed Twijzelerheide

Addi Rutgers, NFLS (‘Dokkumer Lokaaltje’)

Chris Rijff, NFLS (‘Dokkumer Lokaaltje’)

Mw. Annie Terpstra, B&B Pronkkamer Bolstienpleats, Aalzum

Gemeenten

Jelle Boerema, wethouder Toerisme & Recreatie, gemeente Kollumerland

Grytsje Kraak, beleidsambtenaar Toerisme & Recreatie, gemeente Dantumadiel

Gerda Zeinstra, beleidsambtenaar Toerisme & Recreatie, gemeente Ferwerderadiel

Bauke Dijkstra, beleidsambtenaar Toerisme & Recreatie,gemeente Dongeradeel

Louw Korff, beleidsmedewerker Financiën, Gemeente Dongeradeel

Wieke Kooistra, secretariaatsmedewerkster Gemeente Dongeradeel

Anja Spanjer, werkgroep Toeristenbelasting, gemeente Terschelling

Raadsleden Dongeradeel:

Jacob Woudstra, CDA

Martinus Hiemstra, CDA

Lolke Folkertsma, FNP

W. Fennema, ChristenUnie

Rein Ferwerda, Christen Unie

Pieter Braaksma, ABD (Algemeen Belang Dongeradeel)

Rebecca Slijver, Dongeradeel Sociaal

Overige ondernemers (door verhindering niet aanwezig):

Hanneke Arrighi, Camping Simmerwille, Kollumerzwaag

Fam Dijkstra, B&B Het Schoolhuis, Ferwert

Ron Spoelstra, Jachthaven Oostmahorn/ Raadsel van de Wadden

Anneke Graas, B&B Slapen op GOS, Niawier

Koos en Annnie Hoekema, camping De Terp, Hiaure

Gré en Joop Hop, B&B Hop and Go, Marrum

Gerben Visbeek, Seedykstertoer, Marrum

Cornelis Yntema, Eetcafe De Kalkman, Wierum

Sjouke de Jonge, Vakantiewoning Het Achterhuis, Wierum

Frederik Kamstra, beleidsambtenaar Toerisme/ Recreatie, Kollumerland

Organisatie / ondernemers initiatiefgroep Dongeradeel

Jan Mewe, Schreiershoek Recreatie, Stichting SVR, Dokkum

Milou Buisman, Landal Esonstad/ Stichting TOOL, Oostmahorn

Sjoerd de Hoop, B&B Het Koetshuis, Hiaure (Gasten Gilde NO Fryslân)

Bianca Waamelink, B&B BinnenInn, Metslawier (Gasten Gilde NO Fryslân)

Lammert de Hoop, Cronique Communicatie / programma coördinatie

3. VERVOLGACTIE

Na afloop van het minisymposium is o.l.v. de dagvoorzitter en de Dongeradeelse

initiatiefgroep een brainstorm gehouden met ondernemers. Centrale vraag: Hoe nu

verder? Welke vervolgacties zijn wenselijk? De aanwezigen - zie hieronder - vormen de

‘’Kantelgroep Toerisme NO Fryslân’: voor ‘kanteling’ van belastingheffing naar

investeringsbijdrage. De Kantelgroep bestaat uit:

Regionale ondernemers

Rixte Kuipers, B&B Pand4, Dokkum

Renske Riemersma, Camperplaats It Tún-Hûs, Anjum

Robert de Wit, Camping It Dreamlan, Kollumerzwaag

Cor Bergsma, B&B Uniazathe, Ee

Hein Pols, Waddeninzicht, Oostmahorn/ Kollum

Rob Meijer, Jachthaven Lunegat, Dokkumer Nieuwe Zijlen

Bert Gommers B&B Bloemenhoeve Burdaard

Sjoerd de Hoop , Koetshuis de Hoop, Hiaure

Bianca Waamelink, B&B Binneninn, Metslawier

Addi Rutgers, NFLS (‘Dokkumer Lokaaltje’)

Chris Rijff, NFLS (‘Dokkumer Lokaaltje’’)

Annie Terpstra , B&B Pronkkamer Bolstienpleats, Aalzum

Lammert de Hoop, Bonifatius Kapel, Dokkum

Gemeentelijk vertegenwoordigers

Gerda Zeinstra, beleidsambtenaar Toerisme & Recreatie, gemeente Ferwerderadiel

Bauke Dijkstra, beleidsambtenaar Toerisme & Recreatie,gemeente Dongeradeel

Louw Korff, beleidsmedewerker Financiën, gemeente Dongeradeel

Verslag en actiepunten brainstorm (Minisymposium 4 maart)

Unaniem voor alternatief

De ondernemers waren unaniem in de wens dat voor NO Fryslân een breder gedragen

financieringsmodel gezocht moeten worden als alternatief voor toeristenbelasting. Liefst in de

richting van een integrale aanpak, zoals door Steenwijkerland wordt geprobeerd . Zie de

gastpresentatie van Schiphorst. Of gebruik moet worden gemaakt van de Wet Bedrijfs

InvesteringsZone (BIZ-model) laten we open. Daar zitten ook juridische haken en ogen aan

(suggestie van Korff, afd. Financiën gemeente Dongeradeel). Bij Steenwijkerland is het BIZ-model

Buitengebied momenteel in discussie. Het model is gebaseerd op Europees onderzoek door het

Landbouw Economisch Instituut (LEI).

Tarieven 2 jaar bevriezen

In NO Fryslân moeten bestaande verschillen in toeristenbelastingtarieven tussen gemeenten niet

verder uit elkaar lopen. Dongeradeel heeft verhoging van het tarief tot 1,50 na het

ondernemersprotest voor 2015 van tafel gehaald. Het is de vraag wat men voor 2016 voorstelt: dit

voorstel wordt de komende maanden voorbereid voor de begrotingsdiscussie 2016 in juni a.s. Het

initiatief van ondernemers na dit symposium is daarom belangrijk. Daar komt bij: bij enkele

gemeenten (waaronder Dongeradeel, Dantumadiel, Ferwerderadiel) loopt het meerjaren

beleidskader voor toerisme binnenkort af (‘Toeristische visienota’). Volgens de

beleidsambtenaren Dongeradeel/ Ferwerderadiel is al besloten dat de gemeenten gezamenlijk,

mogelijk in ANNO-verband, gaan werken aan een meerjarenvisie voor toerisme. Dit ook vanwege

het fusieproces van de NOF- gemeenten in de komende jaren (2019). De ondernemers kunnen

hier op inhaken: het is nu een goed moment om als ondernemers in gesprek te gaan met de

overheid voor een gezamenlijke toeristische agenda. Het zoeken naar een alternatief

financieringsmodel hoort daar bij.

Actiepunt I : Oproep aan regionale gemeente besturen

De Kantelgroep stuurt deze maand een oproep aan alle B&W’s en gemeenteraden van NO Fryslân.

Een brief met de volgende inhoud:

- Verwijzing naar de uitkomsten van het Minisymposium

-Oproep aan de NOF-bestuurders om de eerstkomende twee jaar de tarieven voor

toeristenbelasting te bevriezen om in de eigen regio de verschillen tussen gemeenten niet verder uit

elkaar te laten lopen.

- De Kantelgroep biedt zich aan om de eerstkomende twee jaar (1915-1917) zich sterk te maken voor

actieve ondernemersparticipatie in samenspraak met gemeenten: voor het opstellen van een

gezamenlijke ‘’Toeristische Agenda voor Investeringen en Activiteiten’’ met een alternatief voor

toeristenbelasting als financiering.

Actiepunt II : Vervolgbijeenkomst ook voor niet-recreatie ondernemers

Over een maand (eind april) organiseert de Kantelgroep een vervolgbijeenkomst voor ondernemers

in de regio, met name gericht op vertegenwoordigers van niet-recreatie sectoren. Evenals het

symposium staat ook deze bijeenkomst open voor ondernemers bestuurders in alle NOF-

gemeenten.

Naam en werkwijze Kantelgroep

- Naam: De aanwezige ondernemers zien zich als een tijdelijke projectgroep om ondernemers en

gemeenten gezamenlijk tot een Toeristische agenda te laten komen en een alternatief voor

toeristenbelasting. Besloten is tot de naam ‘Kantelgroep’ omdat bij ondernemers en gemeenten

een kanteling nodig is in denken en draagvlak: van ‘belastingheffing’ naar ‘investeringsbijdrage’.

- Mailing: We vragen de gemeenten om het verslag van het minisymposium, evenals de

uitnodiging , naar alle ondernemers in NO Fryslân te sturen.

- Werkwijze: Collectief vergaderen als groep bij een toenemend druk toeristisch seizoen wordt

lastig. Optie: Kantelgroepleden reageren per mail met commentaar op concept-voorstellen of

nieuwe ideeën / suggesties. Dit vraagt nog wel bezinning op een coördinatiefunctie. De

eerstvolgende acties zijn een brief met oproep aan gemeenteraden (zie boven), een concept-

uitnodiging voor een vervolgbijeenkomst met niet-recreatie ondernemers, ergens in april. De

ondernemers initiatiefgroep van Dongeradeel gaat op in de Kantelgroep.